ZATERDAG 26 APRIL 2014

De Rijksuniversiteit Groningenbestaat 400 jaar en viert feest

Ubbo Emmius,de eerste rectorvan de RUG in 1614.

RUG400

1614 2014

INHOUD3

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

EEN FEESTVOOR IEDEREEN

N og even en dan is het groot feest. Er isiemand jarig: de Rijksuniversiteit Gronin-gen. Het is vierhonderd jaar geleden dat de

universiteit werd gesticht. Om te beseffen hoe belang-rijk het is dat de universiteit is blijven bestaan: kijkmaar naar twee steden die ook een universiteit had-den, maar die niet wisten te behouden. Harderwijk enFraneker. Uitleg overbodig.

Meer dan ooit wil de Groningse universiteit van onsallemaal in de drie noordelijke provincies zijn. Daaromis het niet alleen voor studenten en professoren feest,maar is iedereen welkom, gestudeerd of niet. Dat blijktuit het programma, dat voor elk wat wils biedt. Datblijkt ook uit de plaatsen van handeling: buiten Gro-ningen zal het eveneens feest zijn.

Deze bijlage is het spoorboekje bij de lustrum-maand, die begint op 15 mei en eindigt op 15 juni. Hetis te veel om op te noemen wat er allemaal op stapelstaat. In bijna alle artistieke onderdelen heeft de uni-versiteit de samenwerking gezocht met de noordelijkegezelschappen: Het Noord-Nederlands Orkest, HetNoord-Nederlands Toneel, Club Guy & Roni, Werc.

Hoogtepunt wordt Voor Eeuwig, een spektakel in deopen lucht, op de Zernike Campus, geregisseerd doorTom de Ket.

Verder zijn er tal van evenementen op het gebiedvan sport, zoals hardlopen en roeien, en van kennis.Voor een breed publiek, zoals blijkt uit het project 400dagen, 400 vragen, dat lezers van de krant in staat steltvragen aan de universiteit te stellen.

Sommige vragen worden in de krant beantwoord,andere leiden tot debatten, lezingen of een experi-ment. Zie daar een universiteit die in ons aller middenstaat.

Het feest zal zijn sporen nalaten, want sommigeactiviteiten blijven bestaan, zoals de in ere hersteldeLauwersloop. Dat mag symbool staan voor de universi-teit, die weliswaar trots is op haar traditie, maar die inde eerste plaats naar de toekomst kijkt. Voor Eeuwig:dat zou toch wat zijn.

PIETER SIJPERSMA,HOOFDREDACTIENDC MEDIAGROEP

SamenstellingRob de KamMannus van der LaanVormgevingJohn GjaltemaEindredactieRoel SnijderGerda DoumaJanna ZuiderveldTekstenGerdt van HofslotBram HulzebosMannus van der LaanRosa TimmerMarieke VoppenArend van WijngaardenInfographicsMichel BrandsmaAndré BroereJanneke van der HeideRob HesselingFotografieSacha de BoerRobin van LonkhuijsenJilmer PostmaCorné Sparidaens,Kees van de VeenJan Willem van VlietAdviesEls van den Berg (RUG400)

RUG400GIFT FOR INFINITY: DE ZONNIGE OUDE DAG 4DE BESTE AFGESTUDEERDEN BLIJVEN HIER 5BRIEVEN NAAR HET THUISFRONT 6,7SACHA DE BOER EN GRONINGEN 8BOERENACADEMIE GAF HET NOORDEN KLEUR 9PROGRAMMA RUG400 10,11VOOR EEUWIG: VEELOMVATTEND SPEKTAKELDINER 12BOEGBEELDEN VAN DE RUG 13WAAR KOMEN DE STUDENTEN VANDAAN? 15400 JAAR RUG IN BEELD 16FRANEKER: HET GROTE FRIESE VERDRIET 17SPORT EN DE RUG: TUSSEN TOPSPORT EN UITLAATKLEP 18ELMER STERKEN OVER DE TOEKOMST VAN DE RUG 19

ILLUSTRATIE RUG | FOTO JAN WILLEM VAN VLIET

INHOUD3

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

EEN FEESTVOOR IEDEREEN

N og even en dan is het groot feest. Er isiemand jarig: de Rijksuniversiteit Gronin-gen. Het is vierhonderd jaar geleden dat de

universiteit werd gesticht. Om te beseffen hoe belang-rijk het is dat de universiteit is blijven bestaan: kijkmaar naar twee steden die ook een universiteit had-den, maar die niet wisten te behouden. Harderwijk enFraneker. Uitleg overbodig.

Meer dan ooit wil de Groningse universiteit van onsallemaal in de drie noordelijke provincies zijn. Daaromis het niet alleen voor studenten en professoren feest,maar is iedereen welkom, gestudeerd of niet. Dat blijktuit het programma, dat voor elk wat wils biedt. Datblijkt ook uit de plaatsen van handeling: buiten Gro-ningen zal het eveneens feest zijn.

Deze bijlage is het spoorboekje bij de lustrum-maand, die begint op 15 mei en eindigt op 15 juni. Hetis te veel om op te noemen wat er allemaal op stapelstaat. In bijna alle artistieke onderdelen heeft de uni-versiteit de samenwerking gezocht met de noordelijkegezelschappen: Het Noord-Nederlands Orkest, HetNoord-Nederlands Toneel, Club Guy & Roni, Werc.

Hoogtepunt wordt Voor Eeuwig, een spektakel in deopen lucht, op de Zernike Campus, geregisseerd doorTom de Ket.

Verder zijn er tal van evenementen op het gebiedvan sport, zoals hardlopen en roeien, en van kennis.Voor een breed publiek, zoals blijkt uit het project 400dagen, 400 vragen, dat lezers van de krant in staat steltvragen aan de universiteit te stellen.

Sommige vragen worden in de krant beantwoord,andere leiden tot debatten, lezingen of een experi-ment. Zie daar een universiteit die in ons aller middenstaat.

Het feest zal zijn sporen nalaten, want sommigeactiviteiten blijven bestaan, zoals de in ere hersteldeLauwersloop. Dat mag symbool staan voor de universi-teit, die weliswaar trots is op haar traditie, maar die inde eerste plaats naar de toekomst kijkt. Voor Eeuwig:dat zou toch wat zijn.

PIETER SIJPERSMA,HOOFDREDACTIENDC MEDIAGROEP

SamenstellingRob de KamMannus van der LaanVormgevingJohn GjaltemaEindredactieRoel SnijderGerda DoumaJanna ZuiderveldTekstenGerdt van HofslotBram HulzebosMannus van der LaanRosa TimmerMarieke VoppenArend van WijngaardenInfographicsMichel BrandsmaAndré BroereJanneke van der HeideRob HesselingFotografieSacha de BoerRobin van LonkhuijsenJilmer PostmaCorné Sparidaens,Kees van de VeenJan Willem van VlietAdviesEls van den Berg (RUG400)

RUG400GIFT FOR INFINITY: DE ZONNIGE OUDE DAG 4DE BESTE AFGESTUDEERDEN BLIJVEN HIER 5BRIEVEN NAAR HET THUISFRONT 6,7SACHA DE BOER EN GRONINGEN 8BOERENACADEMIE GAF HET NOORDEN KLEUR 9PROGRAMMA RUG400 10,11VOOR EEUWIG: VEELOMVATTEND SPEKTAKELDINER 12BOEGBEELDEN VAN DE RUG 13WAAR KOMEN DE STUDENTEN VANDAAN? 15400 JAAR RUG IN BEELD 16FRANEKER: HET GROTE FRIESE VERDRIET 17SPORT EN DE RUG: TUSSEN TOPSPORT EN UITLAATKLEP 18ELMER STERKEN OVER DE TOEKOMST VAN DE RUG 19

ILLUSTRATIE RUG | FOTO JAN WILLEM VAN VLIET

ONDERZOEK4

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

TEKST AREND VAN WIJNGAARDEN | FOTO ROBIN UTRECHT

Ouderen zijn nognooit zo gezond enactief geweest als

nu.

DE ZONNIGEOUDE DAG

De universiteit is jarig en iedereen die vraagt ‘Wat wilje hebben voor je verjaardag’ krijgt als antwoord: Geldvoor een onderzoek. Dat goede doel is het onderzoek‘Actief oud is goud’.

M opperend zitten ze achter degeraniums. Klagend over luid-ruchtige jeugd, onveiligheid op

straat, pijnlijke knieën of het slechte weer.Eenzaam zitten ze te verpieteren in hunaanleunwoning, verongelijkt dat hun kinde-ren en kleinkinderen zo weinig op bezoekkomen. Het beeld van ouderen, kortom, isbepaald niet positief. Ouderdom komt metgebreken, oude mensen zijn niet sexy en alhelemaal niet interessant.

Dat beeld strookt totaal niet met de werke-lijkheid. Ouderen in Nederland zijn nognooit zo gezond en actief geweest als nu. Nahun pensionering kunnen ze nog tientallenjaren mee. Een deel van hen heeft nog bestwat te besteden en reist de halve wereld over.De meesten zijn thuis en spelen een uiterstbelangrijke rol in de samenleving. Ze zorgenvoor hun kleinkinderen op de dagen dat hunkinderen zelf te druk zijn met hun carrière.Ze zorgen ook voor hun hoogbejaarde ou-ders, als die nog in leven zijn. Ze zijn actief inhet verenigingsleven, bij sportverenigingen,in de gezondheidszorg, bij de bibliotheek enhet buurthuis. En ze hebben vooral een rijksociaal leven, vol kennissen, vrienden enfamilie.

Hoe kan het toch dat de verschillen tussendiverse ouderen zo groot zijn, vroegen onder-zoekers rond het grote LifeLines-onderzoekvan het UMCG zich af. Epidemioloog RonaldStolk: ,,Ik zie het aan mijn tante. Ze is in detachtig maar nog steeds actief. In de wijkver-eniging, de zorg. Ze kent iedereen en ieder-een kent haar. Nog altijd heeft ze een rol inonze familie en in de samenleving. Zo voeltze dat ook. Ze is iemand die er toe doet. Datis goed voor haar en voor haar omgeving.’’

Daar zou eens onderzoek naar gedaanmoeten worden, meent Stolk. ,,Samen met

mijn team wil ik weten hoe we ervoor kunnen zorgen dat mensen ophoge leeftijd er toe blijven doen.Hoe kunnen we voorkomen dat zebuiten de boot vallen? Maatschap-pelijk gezond blijven is net zo be-langrijk als je medische gezond-heid. We weten dat als je blijft mee-doen in de maatschappij, je geluk-kiger, actiever, fitter en gezonderblijft.’’

Maar bepaald niet iedere oudereis zo actief en gezond. Even watcijfers. Bijna 7 procent van de oude-ren in een verpleeghuis krijgt nooitbezoek, bleek uit onderzoek vanTNS/NIPO. Een kwart van de 65-plussers heeft een ‘kwetsbare’gezondheid en dat aantal groeit dekomende jaren. Van de ruim 2,6miljoen 65-plussers voelen bijna800.000 mensen zich eenzaam.Van de 4,1 miljoen 55-plussers voeltmeer dan 1 miljoen zich eenzaam.Van hen zijn 200.000 extreemeenzaam, zij hebben slechts eenkeer in de maand een sociaal con-tact.

Het is een minderheid, maar eengrote minderheid. Genoeg redenom te kijken of er wat aan te doenis. ,,Hoe werkt het? Waarom blijftde een wel actief en de ander niet",vraagt Stolk. ,,Hoe zorgen we er-voor dat niemand verpietert en hoekunnen bedrijven en overheden

ons daar bij helpen?"In het grote LifeLines-onderzoek van het UMCG zijn

al wat gegevens te vinden. Van alle 167.000 deelnemersis immers bekend hoe gezond of ongezond ze zijn. Erworden ook vragen gesteld over hoe gelukkig, hoeeenzaam of juist hoe sociaal actief iemand is.

Met die gegevens in de hand willen de onderzoekersverder graven. Hoe maatschappelijk betrokken zijnmensen, hoe ziet hun sociale netwerk er uit, doen zevrijwilligerswerk of niet, dat soort vragen. Die gege-vens worden dan weer vergeleken met de gezondheidvan de deelnemers.

Tot slot, zo is het plan, kan er een theorie ontwikkeldworden. Misschien is mantelzorg bijvoorbeeld eenmanier om actief en gezond te blijven. Het zorgen vooreen zieke of hulpbehoevende. Maar voor anderen kandat juist minder goed werken en heeft aansluiting bijeen biljartclubje of klaverjasvereniging meer zin. Ofnog weer andere activiteiten. Uiteindelijk gaan dietheorieën getoetst worden in uitgebreide gesprekkenmet een aantal ouderen.

Dat is het idee tenminste. Maar eerst moet er geldingezameld worden voor het onderzoek. Een cadeautjevan het publiek in het belang van onze ouderen.

Wie wil donerenvoor het onderzoek’Actief oud is goud’kan terecht op desite www.rug-steunt.nl

Naam: Jan Feringa (55)Woonplaats: MuntendamFunctie: sectorhoofd in debibliotheekIn dienst: ruim vier jaar

,,Er lopen hier veel interes-sante mensen rond. Bin-nen de RUG is veel exper-tise en kennis aanwezig.Het is leuk om die mensente kunnen helpen. Tot voorkort was ik zelf ook stu-dent. Ik kwam wel eens insituaties dat ik mijn eigendocent kon helpen metbepaalde dingen. Er zijnveel faciliteiten binnen debibliotheek, mensen wetenvaak niet eens dat er zo-veel is. Daar kun je ze danmooi op wijzen.”

WERKEN BIJ DE RUG

RUG400

REGIO5

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

Met bijna 28.000 studenten en 6.000 medewerkers is de RUG nadruk-kelijk aanwezig in Groningen. ,,Zonder universiteit had de stad gele-ken op Leeuwarden’’, zegt hoogleraar regionale arbeidsmarktecono-mie Jouke van Dijk.

‘DE BESTEAFGESTUDEERDENBLIJVEN HIER’

Jouke van Dijk:,,De stad zuigt dehele ommelandenleeg.’’

S tel dat Groningen geen universiteithad. Hoe zou de stad er dan hebbenuitgezien? De vraag lijkt vergezocht.

Toch is het meerdere keren in de 400-jarigegeschiedenis van de RUG gebeurd dat hetvoortbestaan van de instelling aan een zijdendraadje hing. Het had niet veel gescheeld ofGroningen was in hetzelfde rijtje terechtge-komen als de voormalige universiteitsstedenFraneker en Harderwijk.

Zo klein als deze steden zou Groningenzonder universiteit niet zijn gebleven. ,,Zon-der RUG had Groningen eerder geleken opLeeuwarden”, zegt Jouke van Dijk, hoogleraarregionale arbeidsmarkteconomie. Een verge-lijkbare provinciehoofdstad, maar wel dehelft kleiner. En heel wat minder betekenis-vol. Dankzij de RUG geniet Groningen inter-nationale bekendheid, in elk geval bij eendeel van de wereldbevolking dat heeft door-geleerd.

Het belang van de universiteit voor de stadis niet te onderschatten, vindt Van Dijk. Datis volgens hem op de eerste plaats te dankenaan de afgestudeerden. Het noordelijke be-stuur en bedrijfsleven hebben deze voor hetuitkiezen. ,,Er worden in Groningen meerstudenten klaargestoomd dan we nodighebben, dus hebben we eerste keus. Dat blijktook uit onderzoek. De besten met de hoogste

cijfers blijven hier.”De braindrain naar het Westen van het land moet

volgens hem niet worden overschat. Iets minder dande helft van de afgestudeerden pakt z’n biezen. Het iseen tamelijk select gezelschap. ,,Het zijn vooral econo-men en juristen. Die gaan werken bij de grote multina-tionals, met name in Amsterdam.”

Het wordt bevestigd door de adresgegevens van85.000 alumni waarover de RUG beschikt. Die lijst isniet compleet; ongeveer tweederde van de alumni is inbeeld. Het blijkt - niet verrassend - dat de stad Gronin-gen verreweg koploper is. Daar wonen meer dan23.000 mensen die aan de RUG hebben gestudeerd.Dan volgt Amsterdam met ruim 5800 alumni.

Het zuidelijk deel van Nederland kleurt aanmerke-lijk minder groen. Brabant en Limburg zijn ook maarmondjesmaat bedeeld. Zelfs Rotterdam staat niet in detop tien van steden waar veel RUG-afgestudeerdenwonen. Toch is op Baarle-Nassau en Boekel na geenenkele gemeente, afgaande op de alumnilijst, geheelRUG-vrij. ,,De verspreiding van alumni komt ongeveerovereen met het gebied waar de meeste RUG-studen-ten vandaan komen. De grens ligt bij Twente en deVeluwe. Bij de alumni ligt deze iets zuidelijker.”

De grootste braindrain vindt in het Noorden zelfplaats, constateert Van Dijk. ,,De stad zuigt de heleommelanden leeg. Na hun afstuderen gaan ze in TenBoer of Haren wonen. Ze keren niet terug naar deranden van het gebied, zoals de waddenkust of Oost-Groningen, waar veel studenten oorspronkelijk van-daan komen. Ze blijven op fietsafstand van de stadGroningen.”

Als tweede noemt Van Dijk het‘consumptie-effect’. ,,Hoogopgelei-de RUG-medewerkers hebben overhet algemeen een redelijk salaris.Ze bezoeken relatief vaak restau-rants en nemen deel aan het cultu-rele leven. Dat geldt ook voor destudenten. Die hebben weliswaarniet zo’n hoog inkomen, maar zezijn wel met veel en besteden hungeld vooral in de eigen buurt. Zekopen geen nieuwe Japanse auto enandere dure importproducten. Zegeven het vooral uit in het café.”

Ook de netwerkfunctie van deRUG is van groot belang. Veel we-tenschappers bezoeken congressenen hebben wereldwijde contacten.De kritiek dat de universiteit doordie internationale oriëntatie met derug naar de regio staat, wuift VanDijk weg. ,,Met die mondiale ge-richtheid is niets mis. De universi-teit moet met haar wetenschappe-lijk onderzoek bij de wereldtopwillen horen. De RUG staat nietvoor niets in de buurt van plaatshonderd in de Times Higher Educa-tion Rankings. Voor een regionaleuniversiteit is dat hartstikke goed.”

Het staat niet in de weg dat deRUG volgens hem een goede bin-ding heeft met de regio. In zijnwaarneming zelfs méér dan menigandere universiteit. ,,De commissa-ris van de Koning en de burgemees-ter van Groningen spreken regel-matig met onze collegevoorzitters.Dat gebeurt lang niet overal. Het isbelangrijk dat die relaties er zijn.Voor de regio is de universiteit degateway naar de internationaletop.”

Toch blijkt Groningen, ondanksde aanwezigheid van de onstuimiggroeiende RUG, nog altijd een vande minst welvarende steden vanNederland. Van Dijk: ,,Weet u hoedat komt? Omdat er zo gruwelijkveel studenten in de stad zijn. Hetheeft ook te maken met het beleidvan de gemeente Groningen, diejarenlang geen dure huizen wildebouwen. Daardoor zijn veel RUG-medewerkers naar de omliggendedorpen gejaagd. Gelukkig komt degemeente daar nu langzaam opterug.”

WERKEN BIJ DE RUG

RUG400

Naam: Laura Spierdijk(37)Woonplaats: GroningenFunctie: Hoogleraar eco-nometrieIn dienst: bijna acht jaar

,,Het werken op een uni-versiteit is bijzonder. Ikheb er bewust voor geko-zen omdat ik nu het gevoelheb dat ik iets nuttigs doe.Ik heb het gevoel dat als jebij een bank werkt, je puurwerkt voor je eigen geld ofvoor het geld van hetbedrijf. Ik wil graag ietsdoen voor de maatschappijen de universiteit is hiereen goed voorbeeld van.Elke dag is bijzonder om-dat elke dag anders is. Datis het leuke aan werkenmet studenten. Ik geefvaak het zelfde vak, maarhet is elk jaar toch weeranders omdat ik te makenheb met andere studenten.Ook het verschil met mijneigen studententijd vind ikbijzonder. De studentenvan tegenwoordig houdenje jong. Tegenwoordig zijnstudenten veel vaardigermet computers; binnenno-time zetten ze een helepresentatie in elkaar. Datwas vroeger wel anders.”

TEKST MANNUS VAN DER LAAN | FOTO’S CORNÉ SPARIDAENS, JILMER POSTMA

ONDERZOEK4

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

TEKST AREND VAN WIJNGAARDEN | FOTO ROBIN UTRECHT

Ouderen zijn nognooit zo gezond enactief geweest als

nu.

DE ZONNIGEOUDE DAG

De universiteit is jarig en iedereen die vraagt ‘Wat wilje hebben voor je verjaardag’ krijgt als antwoord: Geldvoor een onderzoek. Dat goede doel is het onderzoek‘Actief oud is goud’.

M opperend zitten ze achter degeraniums. Klagend over luid-ruchtige jeugd, onveiligheid op

straat, pijnlijke knieën of het slechte weer.Eenzaam zitten ze te verpieteren in hunaanleunwoning, verongelijkt dat hun kinde-ren en kleinkinderen zo weinig op bezoekkomen. Het beeld van ouderen, kortom, isbepaald niet positief. Ouderdom komt metgebreken, oude mensen zijn niet sexy en alhelemaal niet interessant.

Dat beeld strookt totaal niet met de werke-lijkheid. Ouderen in Nederland zijn nognooit zo gezond en actief geweest als nu. Nahun pensionering kunnen ze nog tientallenjaren mee. Een deel van hen heeft nog bestwat te besteden en reist de halve wereld over.De meesten zijn thuis en spelen een uiterstbelangrijke rol in de samenleving. Ze zorgenvoor hun kleinkinderen op de dagen dat hunkinderen zelf te druk zijn met hun carrière.Ze zorgen ook voor hun hoogbejaarde ou-ders, als die nog in leven zijn. Ze zijn actief inhet verenigingsleven, bij sportverenigingen,in de gezondheidszorg, bij de bibliotheek enhet buurthuis. En ze hebben vooral een rijksociaal leven, vol kennissen, vrienden enfamilie.

Hoe kan het toch dat de verschillen tussendiverse ouderen zo groot zijn, vroegen onder-zoekers rond het grote LifeLines-onderzoekvan het UMCG zich af. Epidemioloog RonaldStolk: ,,Ik zie het aan mijn tante. Ze is in detachtig maar nog steeds actief. In de wijkver-eniging, de zorg. Ze kent iedereen en ieder-een kent haar. Nog altijd heeft ze een rol inonze familie en in de samenleving. Zo voeltze dat ook. Ze is iemand die er toe doet. Datis goed voor haar en voor haar omgeving.’’

Daar zou eens onderzoek naar gedaanmoeten worden, meent Stolk. ,,Samen met

mijn team wil ik weten hoe we ervoor kunnen zorgen dat mensen ophoge leeftijd er toe blijven doen.Hoe kunnen we voorkomen dat zebuiten de boot vallen? Maatschap-pelijk gezond blijven is net zo be-langrijk als je medische gezond-heid. We weten dat als je blijft mee-doen in de maatschappij, je geluk-kiger, actiever, fitter en gezonderblijft.’’

Maar bepaald niet iedere oudereis zo actief en gezond. Even watcijfers. Bijna 7 procent van de oude-ren in een verpleeghuis krijgt nooitbezoek, bleek uit onderzoek vanTNS/NIPO. Een kwart van de 65-plussers heeft een ‘kwetsbare’gezondheid en dat aantal groeit dekomende jaren. Van de ruim 2,6miljoen 65-plussers voelen bijna800.000 mensen zich eenzaam.Van de 4,1 miljoen 55-plussers voeltmeer dan 1 miljoen zich eenzaam.Van hen zijn 200.000 extreemeenzaam, zij hebben slechts eenkeer in de maand een sociaal con-tact.

Het is een minderheid, maar eengrote minderheid. Genoeg redenom te kijken of er wat aan te doenis. ,,Hoe werkt het? Waarom blijftde een wel actief en de ander niet",vraagt Stolk. ,,Hoe zorgen we er-voor dat niemand verpietert en hoekunnen bedrijven en overheden

ons daar bij helpen?"In het grote LifeLines-onderzoek van het UMCG zijn

al wat gegevens te vinden. Van alle 167.000 deelnemersis immers bekend hoe gezond of ongezond ze zijn. Erworden ook vragen gesteld over hoe gelukkig, hoeeenzaam of juist hoe sociaal actief iemand is.

Met die gegevens in de hand willen de onderzoekersverder graven. Hoe maatschappelijk betrokken zijnmensen, hoe ziet hun sociale netwerk er uit, doen zevrijwilligerswerk of niet, dat soort vragen. Die gege-vens worden dan weer vergeleken met de gezondheidvan de deelnemers.

Tot slot, zo is het plan, kan er een theorie ontwikkeldworden. Misschien is mantelzorg bijvoorbeeld eenmanier om actief en gezond te blijven. Het zorgen vooreen zieke of hulpbehoevende. Maar voor anderen kandat juist minder goed werken en heeft aansluiting bijeen biljartclubje of klaverjasvereniging meer zin. Ofnog weer andere activiteiten. Uiteindelijk gaan dietheorieën getoetst worden in uitgebreide gesprekkenmet een aantal ouderen.

Dat is het idee tenminste. Maar eerst moet er geldingezameld worden voor het onderzoek. Een cadeautjevan het publiek in het belang van onze ouderen.

Wie wil donerenvoor het onderzoek’Actief oud is goud’kan terecht op desite www.rug-steunt.nl

Naam: Jan Feringa (55)Woonplaats: MuntendamFunctie: sectorhoofd in debibliotheekIn dienst: ruim vier jaar

,,Er lopen hier veel interes-sante mensen rond. Bin-nen de RUG is veel exper-tise en kennis aanwezig.Het is leuk om die mensente kunnen helpen. Tot voorkort was ik zelf ook stu-dent. Ik kwam wel eens insituaties dat ik mijn eigendocent kon helpen metbepaalde dingen. Er zijnveel faciliteiten binnen debibliotheek, mensen wetenvaak niet eens dat er zo-veel is. Daar kun je ze danmooi op wijzen.”

WERKEN BIJ DE RUG

RUG400

REGIO5

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

Met bijna 28.000 studenten en 6.000 medewerkers is de RUG nadruk-kelijk aanwezig in Groningen. ,,Zonder universiteit had de stad gele-ken op Leeuwarden’’, zegt hoogleraar regionale arbeidsmarktecono-mie Jouke van Dijk.

‘DE BESTEAFGESTUDEERDENBLIJVEN HIER’

Jouke van Dijk:,,De stad zuigt dehele ommelandenleeg.’’

S tel dat Groningen geen universiteithad. Hoe zou de stad er dan hebbenuitgezien? De vraag lijkt vergezocht.

Toch is het meerdere keren in de 400-jarigegeschiedenis van de RUG gebeurd dat hetvoortbestaan van de instelling aan een zijdendraadje hing. Het had niet veel gescheeld ofGroningen was in hetzelfde rijtje terechtge-komen als de voormalige universiteitsstedenFraneker en Harderwijk.

Zo klein als deze steden zou Groningenzonder universiteit niet zijn gebleven. ,,Zon-der RUG had Groningen eerder geleken opLeeuwarden”, zegt Jouke van Dijk, hoogleraarregionale arbeidsmarkteconomie. Een verge-lijkbare provinciehoofdstad, maar wel dehelft kleiner. En heel wat minder betekenis-vol. Dankzij de RUG geniet Groningen inter-nationale bekendheid, in elk geval bij eendeel van de wereldbevolking dat heeft door-geleerd.

Het belang van de universiteit voor de stadis niet te onderschatten, vindt Van Dijk. Datis volgens hem op de eerste plaats te dankenaan de afgestudeerden. Het noordelijke be-stuur en bedrijfsleven hebben deze voor hetuitkiezen. ,,Er worden in Groningen meerstudenten klaargestoomd dan we nodighebben, dus hebben we eerste keus. Dat blijktook uit onderzoek. De besten met de hoogste

cijfers blijven hier.”De braindrain naar het Westen van het land moet

volgens hem niet worden overschat. Iets minder dande helft van de afgestudeerden pakt z’n biezen. Het iseen tamelijk select gezelschap. ,,Het zijn vooral econo-men en juristen. Die gaan werken bij de grote multina-tionals, met name in Amsterdam.”

Het wordt bevestigd door de adresgegevens van85.000 alumni waarover de RUG beschikt. Die lijst isniet compleet; ongeveer tweederde van de alumni is inbeeld. Het blijkt - niet verrassend - dat de stad Gronin-gen verreweg koploper is. Daar wonen meer dan23.000 mensen die aan de RUG hebben gestudeerd.Dan volgt Amsterdam met ruim 5800 alumni.

Het zuidelijk deel van Nederland kleurt aanmerke-lijk minder groen. Brabant en Limburg zijn ook maarmondjesmaat bedeeld. Zelfs Rotterdam staat niet in detop tien van steden waar veel RUG-afgestudeerdenwonen. Toch is op Baarle-Nassau en Boekel na geenenkele gemeente, afgaande op de alumnilijst, geheelRUG-vrij. ,,De verspreiding van alumni komt ongeveerovereen met het gebied waar de meeste RUG-studen-ten vandaan komen. De grens ligt bij Twente en deVeluwe. Bij de alumni ligt deze iets zuidelijker.”

De grootste braindrain vindt in het Noorden zelfplaats, constateert Van Dijk. ,,De stad zuigt de heleommelanden leeg. Na hun afstuderen gaan ze in TenBoer of Haren wonen. Ze keren niet terug naar deranden van het gebied, zoals de waddenkust of Oost-Groningen, waar veel studenten oorspronkelijk van-daan komen. Ze blijven op fietsafstand van de stadGroningen.”

Als tweede noemt Van Dijk het‘consumptie-effect’. ,,Hoogopgelei-de RUG-medewerkers hebben overhet algemeen een redelijk salaris.Ze bezoeken relatief vaak restau-rants en nemen deel aan het cultu-rele leven. Dat geldt ook voor destudenten. Die hebben weliswaarniet zo’n hoog inkomen, maar zezijn wel met veel en besteden hungeld vooral in de eigen buurt. Zekopen geen nieuwe Japanse auto enandere dure importproducten. Zegeven het vooral uit in het café.”

Ook de netwerkfunctie van deRUG is van groot belang. Veel we-tenschappers bezoeken congressenen hebben wereldwijde contacten.De kritiek dat de universiteit doordie internationale oriëntatie met derug naar de regio staat, wuift VanDijk weg. ,,Met die mondiale ge-richtheid is niets mis. De universi-teit moet met haar wetenschappe-lijk onderzoek bij de wereldtopwillen horen. De RUG staat nietvoor niets in de buurt van plaatshonderd in de Times Higher Educa-tion Rankings. Voor een regionaleuniversiteit is dat hartstikke goed.”

Het staat niet in de weg dat deRUG volgens hem een goede bin-ding heeft met de regio. In zijnwaarneming zelfs méér dan menigandere universiteit. ,,De commissa-ris van de Koning en de burgemees-ter van Groningen spreken regel-matig met onze collegevoorzitters.Dat gebeurt lang niet overal. Het isbelangrijk dat die relaties er zijn.Voor de regio is de universiteit degateway naar de internationaletop.”

Toch blijkt Groningen, ondanksde aanwezigheid van de onstuimiggroeiende RUG, nog altijd een vande minst welvarende steden vanNederland. Van Dijk: ,,Weet u hoedat komt? Omdat er zo gruwelijkveel studenten in de stad zijn. Hetheeft ook te maken met het beleidvan de gemeente Groningen, diejarenlang geen dure huizen wildebouwen. Daardoor zijn veel RUG-medewerkers naar de omliggendedorpen gejaagd. Gelukkig komt degemeente daar nu langzaam opterug.”

WERKEN BIJ DE RUG

RUG400

Naam: Laura Spierdijk(37)Woonplaats: GroningenFunctie: Hoogleraar eco-nometrieIn dienst: bijna acht jaar

,,Het werken op een uni-versiteit is bijzonder. Ikheb er bewust voor geko-zen omdat ik nu het gevoelheb dat ik iets nuttigs doe.Ik heb het gevoel dat als jebij een bank werkt, je puurwerkt voor je eigen geld ofvoor het geld van hetbedrijf. Ik wil graag ietsdoen voor de maatschappijen de universiteit is hiereen goed voorbeeld van.Elke dag is bijzonder om-dat elke dag anders is. Datis het leuke aan werkenmet studenten. Ik geefvaak het zelfde vak, maarhet is elk jaar toch weeranders omdat ik te makenheb met andere studenten.Ook het verschil met mijneigen studententijd vind ikbijzonder. De studentenvan tegenwoordig houdenje jong. Tegenwoordig zijnstudenten veel vaardigermet computers; binnenno-time zetten ze een helepresentatie in elkaar. Datwas vroeger wel anders.”

TEKST MANNUS VAN DER LAAN | FOTO’S CORNÉ SPARIDAENS, JILMER POSTMA

STUDENTEN6

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

BRIEVENAAN HETTHUISFRONT

Amice, Groningen, 26 april 1914

Hoe lang is het al niet geleden dat ik een brief van

u heb ontvangen? Alles gezond en wel?

Wat leven we toch in een snelle tijd! Vroeger kostte

het een ganse dag om met de trekschuit naar Leeuwar-

den te varen. Nu doet de stoomtrein er minder dan

twee uur over. Je ziet hier in Groningen steeds meer

automobielen rondrijden. Zelfs de aard-

appelhandelaar heeft er een.

Ontegenzeggelijk heeft ons land de laatste jaren veel

vooruitgang geboekt. We zijn niet meer het kikker-

landje van de klompen en de molens, maar tellen echt

mee in Europa. Als de grote mogendheden zich intomen,

gaan we voorspoedige tijden tegemoet. De graanboeren

in het Oldambt zullen nog rijker worden; hopelijk

profiteren de landarbeiders mee. Het zal moeten om de

socialisten de wind uit de zeilen te nemen!

Zelf zie ik volop mogelijkheden in de overzeese

handel. Als ik mijn rechtenstudie heb voltooid, hoop

ik emplooi te vinden op een groot kantoor in Amster-

dam.

Vooralsnog zit ik in een onverwarmde kamer bij een

hospita in de Nieuwe Ebbingestraat. Vaak studeer ik

met een kleed over mijn benen. Ter verpozing lees ik

veel romans. Vooral het werk van Couperus spreekt mij

aan. Met studievrienden ga ik ook menig avond pijp

roken in de sociëteit. Tijdens deze onbezorgde uitjes

spoel ik met grote glazen bier de gronderige smaak

weg van de aardappelschotels die mevrouw Elzinga me

dagelijks voorzet.

Soms denk ik ook wel eens aan later, hoe het is om met

een vrouw een toekomst op te bouwen en kinderen te

krijgen. Het verlangen is er, maar ik moet mezelf

vermannen om er niet aan toe te geven.

Het ga u goed,

Uw neef Anton

W

w

H

U

HH

Zeer waarde vader, Groningen, 26 april 1615Ik, uw zoon Anselmus van Hagen, laat weten dat ik kloek en gezondben. God zij geprezen.Allereerst wil ik u bedanken voor het zwaard. Hier in Groningen zijnze er erg van onder de indruk. Als ik het meeneem naar de marktwaar de boertjes uit de omgeving hun waren verhandelen, dringtiedereen zich naar voren om het te bewonderen. Nochtans verwacht ikhet niet vaak te gebruiken. De mannen in deze stad zijn veel mindergeneigd te duelleren dan bij ons in Westfalen.Hele dagen sluit ik me op in mijn kamer, die ik tijdelijk betrek vanprofessor Ravensperger. Een streekgenoot. Hij is afkomstig uit Siegen.God zij hem genadig. Zijn vrouw, een aanminnig mens, zorgt goedvoor mij. Na het kraaien van de haan brengt ze me altoos rogge-brood, kaas en bier. En als de duisternis invalt een grote kom pap.Begrijp me niet verkeerd: ik hou evenveel afstand van de vrouw alsvan de heer des huizes.Maakt u zich geen zorgen over mij. Ik begeef me niet vaak in dedampende, onwelriekende stegen van deze stad, bevreesd als ik benvoor lepreuze armoedzaaiers die je aanklampen met hun etterendeledematen. Van grote afstand zien ze aan mijn zwierige kledij dat ikstudent ben en goed bij kas!Maar niets is minder waar, mijn zeer beminde vader: alstublieft,bezorg me eens wat centjes! Schuldeisers kennen hier geen mededogen.Doet u ook de groeten aan moeder en mijn broers en zusters. Het zalGod behagen dat wij elkaar in gezondheid en zaligheid weer zien. Abimo pectore.

Uw dienstwillige zoon,Anselmus

Studeren ging er vroeger anders aan toe dan nu. Washet voor de Tweede Wereldoorlog slechts weggelegdvoor een bevoorrechte elite, tegenwoordig is de univer-siteit er voor iedereen met een goed stel hersens. Eenblik in het Groninger studentenleven in vier zeer ver-schillende periodes aan de hand van brieven van vierfictieve studenten aan een familielid.

TEKST MANNUS VAN DER LAAN | ILLUSTRATIES ROB HESSELING, RIJKSMUSEUM AMSTERDAM| FOTO SACHA DE BOER

RUG400

Afbeelding van eenGroninger student

in circa 1700.Rechts de student

anno 2014.

7

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

Heey meis,Groningen 26 april 2014

Moet vanmiddag om 16 uur werken bij het callcenter, dus effe snel. Ik stel voor dat we morgengaan skypen. Ik heb tot 15 uur college, dus laten we dan even appen over hoe láát we gaan skypen.In elk geval niet na 19 uur. Dan heb ik een eetafspraak in La Cubanita, een nieuwe tapastent hierom de hoek.

Wat ik je al vertelde: Ik doe Europese talen en culturen. Lang wist ik niet wat ik wilde.De meiden in mijn klas gingen allemaal rechten of psychologie studeren. Zelf had ik meingeschreven voor communicatiewetenschap. Ik ben op het laatste moment geschwitched. Het kwamdoor een leuke jongen die ik in Spanje tegen kwam. Hij doet Europese talen en culturen inGroningen. Dat leek mij ook wel wat, want a) ik ben goed in talen en b) ik hou van reizen.Soms leef ik echt toe naar het weekend. Lekker uit mijn dak gaan. Cocktails drinken. Dat kun jeprima in Groningen. We slikken ook wel eens een pilletje, maar vertel dat niet aan mijn ouders.Anders word ik niet meer gesponsord!

Tja, en de studievereniging vreet ook tijd natuurlijk. Het is in ons huis altijd berengezellig,maar wat wil je ook met vijf meiden. Om te studeren wijk ik vaak uit naar de UB. Minder afleiding.Er wordt wel veel geflirt. Het is één grote vleeskeuring! Ik denk erover te verhuizen naar eenstudio in een container. Anders wordt het niks met die scriptie.Daarna wil ik het liefst een baan waarbij ik a) lekker kan reizen; b) genoeg verdien om lekker vante leven; c) iets met mensen doe; en d) de wereld helpen, want ik ben wel idealistisch, zegt mijnmoeder altijd. Klinkt ambitieus, maar ik ga ervoor. YOLO! Je moet er zelf iets van maken, toch?We appen. Doei :-),

Fleur

Fleur <Fleur@hotmail.com>

Yolo

Yara <aray@yahoo.com>

Hoi Jan, Groningen 26 april 1974

Eindelijk tijd gevonden om de pen op te pakken. Ben net terug van een

lange reis door Azië. Je kent de trail: via Turkije en Afghanistan

naar India. Ben ook twee maanden in Kashmir geweest. Op een

woonboot in Shrinagar. Magies was dat!

Het wordt nu tijd mijn kandidaats sociologie af te ronden. Ik volg

nu een werkgroep over marxistische meerwaarde. Arbeiders laten

zich uitbuiten, zonder dat ze er erg in hebben. Ze worden geher-

senspoeld door de bewustzijnsindustrie. Heb je Marcuse gelezen?

De studie bevalt prima, maar je moet het natuurlijk allemaal zelf

doen. Naast twee verplichte hoorcolleges, zit ik in een werkgroep

dialectische cultuurkritiek. Meestal gaan we na afloop door bij

Marietje. Ze zit in een woongroep in een kraakpand. Vaak kookt ze

nog een vegetarische rijstschotel en gaan we daarna swingen in De

Kattenbak.

Zelf wil ik mijn eigen koers uitstippelen. Ik wil geen carrièrejager

worden zoals pa, die met z'n nek in een hypotheekstrop hangt. Die

heeft natuurlijk nooit de kans gehad te studeren. Beetje bewust-

zijnsverruiming kan geen mens kwaad. Het liefst koop ik later een

boerderijtje op het platteland, misschien wel samen met anderen in

een commune. Kunnen we onze eigen groeten verbouwen, blijven we

autarkisch.

Mocht je toevallig in de buurt zijn – je weet maar nooit: zondag is

op de Grote Markt een demonstratie tegen Pinochet? Ik heb om

twee uur afgesproken bij Marietje, Oude Kijk in 't Jatstraat 97, bel

doet het niet! Zal wel te gek zijn als je wat stuff meeneemt.

Hopelijk tot dan,

Hans

De expositie400 jaarstudentenlevenis nog te zientot en met1 septemberin het GroningerMuseum

STUDENTEN6

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

BRIEVENAAN HETTHUISFRONT

Amice, Groningen, 26 april 1914

Hoe lang is het al niet geleden dat ik een brief van

u heb ontvangen? Alles gezond en wel?

Wat leven we toch in een snelle tijd! Vroeger kostte

het een ganse dag om met de trekschuit naar Leeuwar-

den te varen. Nu doet de stoomtrein er minder dan

twee uur over. Je ziet hier in Groningen steeds meer

automobielen rondrijden. Zelfs de aard-

appelhandelaar heeft er een.

Ontegenzeggelijk heeft ons land de laatste jaren veel

vooruitgang geboekt. We zijn niet meer het kikker-

landje van de klompen en de molens, maar tellen echt

mee in Europa. Als de grote mogendheden zich intomen,

gaan we voorspoedige tijden tegemoet. De graanboeren

in het Oldambt zullen nog rijker worden; hopelijk

profiteren de landarbeiders mee. Het zal moeten om de

socialisten de wind uit de zeilen te nemen!

Zelf zie ik volop mogelijkheden in de overzeese

handel. Als ik mijn rechtenstudie heb voltooid, hoop

ik emplooi te vinden op een groot kantoor in Amster-

dam.

Vooralsnog zit ik in een onverwarmde kamer bij een

hospita in de Nieuwe Ebbingestraat. Vaak studeer ik

met een kleed over mijn benen. Ter verpozing lees ik

veel romans. Vooral het werk van Couperus spreekt mij

aan. Met studievrienden ga ik ook menig avond pijp

roken in de sociëteit. Tijdens deze onbezorgde uitjes

spoel ik met grote glazen bier de gronderige smaak

weg van de aardappelschotels die mevrouw Elzinga me

dagelijks voorzet.

Soms denk ik ook wel eens aan later, hoe het is om met

een vrouw een toekomst op te bouwen en kinderen te

krijgen. Het verlangen is er, maar ik moet mezelf

vermannen om er niet aan toe te geven.

Het ga u goed,

Uw neef Anton

W

w

H

U

HH

Zeer waarde vader, Groningen, 26 april 1615Ik, uw zoon Anselmus van Hagen, laat weten dat ik kloek en gezondben. God zij geprezen.Allereerst wil ik u bedanken voor het zwaard. Hier in Groningen zijnze er erg van onder de indruk. Als ik het meeneem naar de marktwaar de boertjes uit de omgeving hun waren verhandelen, dringtiedereen zich naar voren om het te bewonderen. Nochtans verwacht ikhet niet vaak te gebruiken. De mannen in deze stad zijn veel mindergeneigd te duelleren dan bij ons in Westfalen.Hele dagen sluit ik me op in mijn kamer, die ik tijdelijk betrek vanprofessor Ravensperger. Een streekgenoot. Hij is afkomstig uit Siegen.God zij hem genadig. Zijn vrouw, een aanminnig mens, zorgt goedvoor mij. Na het kraaien van de haan brengt ze me altoos rogge-brood, kaas en bier. En als de duisternis invalt een grote kom pap.Begrijp me niet verkeerd: ik hou evenveel afstand van de vrouw alsvan de heer des huizes.Maakt u zich geen zorgen over mij. Ik begeef me niet vaak in dedampende, onwelriekende stegen van deze stad, bevreesd als ik benvoor lepreuze armoedzaaiers die je aanklampen met hun etterendeledematen. Van grote afstand zien ze aan mijn zwierige kledij dat ikstudent ben en goed bij kas!Maar niets is minder waar, mijn zeer beminde vader: alstublieft,bezorg me eens wat centjes! Schuldeisers kennen hier geen mededogen.Doet u ook de groeten aan moeder en mijn broers en zusters. Het zalGod behagen dat wij elkaar in gezondheid en zaligheid weer zien. Abimo pectore.

Uw dienstwillige zoon,Anselmus

Studeren ging er vroeger anders aan toe dan nu. Washet voor de Tweede Wereldoorlog slechts weggelegdvoor een bevoorrechte elite, tegenwoordig is de univer-siteit er voor iedereen met een goed stel hersens. Eenblik in het Groninger studentenleven in vier zeer ver-schillende periodes aan de hand van brieven van vierfictieve studenten aan een familielid.

TEKST MANNUS VAN DER LAAN | ILLUSTRATIES ROB HESSELING, RIJKSMUSEUM AMSTERDAM| FOTO SACHA DE BOER

RUG400

Afbeelding van eenGroninger student

in circa 1700.Rechts de student

anno 2014.

7

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

Heey meis,Groningen 26 april 2014

Moet vanmiddag om 16 uur werken bij het callcenter, dus effe snel. Ik stel voor dat we morgengaan skypen. Ik heb tot 15 uur college, dus laten we dan even appen over hoe láát we gaan skypen.In elk geval niet na 19 uur. Dan heb ik een eetafspraak in La Cubanita, een nieuwe tapastent hierom de hoek.

Wat ik je al vertelde: Ik doe Europese talen en culturen. Lang wist ik niet wat ik wilde.De meiden in mijn klas gingen allemaal rechten of psychologie studeren. Zelf had ik meingeschreven voor communicatiewetenschap. Ik ben op het laatste moment geschwitched. Het kwamdoor een leuke jongen die ik in Spanje tegen kwam. Hij doet Europese talen en culturen inGroningen. Dat leek mij ook wel wat, want a) ik ben goed in talen en b) ik hou van reizen.Soms leef ik echt toe naar het weekend. Lekker uit mijn dak gaan. Cocktails drinken. Dat kun jeprima in Groningen. We slikken ook wel eens een pilletje, maar vertel dat niet aan mijn ouders.Anders word ik niet meer gesponsord!

Tja, en de studievereniging vreet ook tijd natuurlijk. Het is in ons huis altijd berengezellig,maar wat wil je ook met vijf meiden. Om te studeren wijk ik vaak uit naar de UB. Minder afleiding.Er wordt wel veel geflirt. Het is één grote vleeskeuring! Ik denk erover te verhuizen naar eenstudio in een container. Anders wordt het niks met die scriptie.Daarna wil ik het liefst een baan waarbij ik a) lekker kan reizen; b) genoeg verdien om lekker vante leven; c) iets met mensen doe; en d) de wereld helpen, want ik ben wel idealistisch, zegt mijnmoeder altijd. Klinkt ambitieus, maar ik ga ervoor. YOLO! Je moet er zelf iets van maken, toch?We appen. Doei :-),

Fleur

Fleur <Fleur@hotmail.com>

Yolo

Yara <aray@yahoo.com>

Hoi Jan, Groningen 26 april 1974

Eindelijk tijd gevonden om de pen op te pakken. Ben net terug van een

lange reis door Azië. Je kent de trail: via Turkije en Afghanistan

naar India. Ben ook twee maanden in Kashmir geweest. Op een

woonboot in Shrinagar. Magies was dat!

Het wordt nu tijd mijn kandidaats sociologie af te ronden. Ik volg

nu een werkgroep over marxistische meerwaarde. Arbeiders laten

zich uitbuiten, zonder dat ze er erg in hebben. Ze worden geher-

senspoeld door de bewustzijnsindustrie. Heb je Marcuse gelezen?

De studie bevalt prima, maar je moet het natuurlijk allemaal zelf

doen. Naast twee verplichte hoorcolleges, zit ik in een werkgroep

dialectische cultuurkritiek. Meestal gaan we na afloop door bij

Marietje. Ze zit in een woongroep in een kraakpand. Vaak kookt ze

nog een vegetarische rijstschotel en gaan we daarna swingen in De

Kattenbak.

Zelf wil ik mijn eigen koers uitstippelen. Ik wil geen carrièrejager

worden zoals pa, die met z'n nek in een hypotheekstrop hangt. Die

heeft natuurlijk nooit de kans gehad te studeren. Beetje bewust-

zijnsverruiming kan geen mens kwaad. Het liefst koop ik later een

boerderijtje op het platteland, misschien wel samen met anderen in

een commune. Kunnen we onze eigen groeten verbouwen, blijven we

autarkisch.

Mocht je toevallig in de buurt zijn – je weet maar nooit: zondag is

op de Grote Markt een demonstratie tegen Pinochet? Ik heb om

twee uur afgesproken bij Marietje, Oude Kijk in 't Jatstraat 97, bel

doet het niet! Zal wel te gek zijn als je wat stuff meeneemt.

Hopelijk tot dan,

Hans

De expositie400 jaarstudentenlevenis nog te zientot en met1 septemberin het GroningerMuseum

FOTOPROJECT8

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

Naam: Amina Helmi (43)Woonplaats: HarenFunctie: sterrenkundige /astronoomIn dienst: iets meer dantien jaar

,,Ik werk op het KapteynInsituut in Groningen. Ditis een onderzoeksinstituutvoor sterrenkunde. Ik bendaar hoogleraar en doeverschillende onderzoe-ken. Ook leid ik een boeljonge astronomen in eenonderzoeksgroep. Onge-veer vijf jaar na het beginvan het Rosalind FranklinFellowship (een program-ma dat er voor moet zor-gen dat er meer vrouwenhoogleraar kunnen worden- red.) kwam Prinses Maxi-ma langs bij ons omdat wijde eersten in Nederlandwaren met dit fellowship.De prinses komt uit Argen-tinië, wat ook mijn geboor-teland is. Een collega hadvoor mij geregeld dat ikhaar kon ontmoeten. Ditwas voor mij een specialegebeurtenis.”

WERKEN BIJ DE RUG

VEEL WETENSCHAPIN EEN BEELD

Sacha de Boer:,,Het doel was om

veel wetenschap inéén beeld te laten

zien.’’ T ientallen almanakkenheeft Sacha de Boer door-gespit op zoek naar het

perfecte gezicht voordat ze eenstatige foto van een student in eenrokkostuum maakte. De foto moeststaan voor 400 jaar studentenlevenin Groningen. ,,Het moest dus eengezicht zijn dat er ook honderd jaargeleden zou kunnen zijn geweest.’’Op de koppen die kans maakten opde foto te komen, plakte ze stickers.,,Maar op het laatste moment kon-den er een paar kandidaten nietvanwege tentamens.’’

De studentenkamer had ze aluitgezocht. Een rommelige studiomet volle asbakken, een foto vaneen naakte vrouw aan de muur entwee afgeragde banken. ,,En debewoner van die kamer bleek uit-eindelijk zelf perfect voor de foto:Harmen. Een heel aardige jongenmet een aristocratisch gezicht.’’

Het was één van de vele uitda-gingen die de Boer kreeg. In 25foto-opdrachten moest zij Gronin-gen als studenten- en wetenschap-provincie in kaart brengen. ,,En gaer maar aan staan, de thema’swaren bijvoorbeeld: ‘sustainable

society’, ‘medische technologie’ en‘energie’.’’

Alsof de opdracht niet al inge-wikkeld genoeg was, was het for-maat van de foto’s ook bijzonder.Sommigen zijn voor op bannersvan 6 bij 1 meter die boven de Here-straat komen te hangen. ,,Dat isgigantisch, daar moet je heel erg opletten bij de kadrering. Ik heb ookveel moeten photoshoppen, eenpluisje of een haartje wordt op zo’nbanner enorm, dat kan niet.’’

Ze laat een paar foto’s zien methet thema zorg op afstand. Aanweerszijden van de foto staat eenmens, tussen hen in een meterslan-ge stethoscoop die de patiënt op deborst houdt en de dokter die luis-tert naar het hart aan de anderekant. ,,Dit vond ik een moeilijkeopdracht hoor. Ik heb heel langnagedacht over hoe ik dit zoudoen.’’

Ze vertelt over hoe haar leven isveranderd sinds ze weg is bij deNOS. ,,Ik kon daar uitrekenen of ikmet kerst 2018 zou moeten werken,zo voorspelbaar was het rooster.Week op, week af. Mijn leven alsfotograaf is veel spannender, ikweet niet wat voor opdrachten ikvolgend jaar heb.’’

De universiteit vroeg De Boernaar aanleiding van haar documen-tairefoto’s van de Noordpool. ,,Dezeopdracht was heel anders, meerreclamefoto’s. Ik doe van alles, ikwil niet graag in een hokje gestoptworden als fotograaf want dan sluitje automatisch dingen uit.’’

Negen maanden is ze bezig ge-weest met de opdrachten. Genoegtijd om te kunnen reflecteren op deGroningers. ,,Jullie mogen wel watzelfverzekerder te zijn. Ik merkteeen bepaalde onzekerheid tegen-over de Randstad. Alsof iemand dieuit de Randstad komt beter is. Datslaat natuurlijk nergens op. Ik kaner niet precies de vinger op leggenwaarom ik dat idee heb, maar hetzijn bepaalde opmerkingen. ‘Wijkomen maar van het platteland’.Dat maakt niets uit, het plattelandis prachtig.’’

De Boer heeft genoten van de tijddie ze in Groningen doorbracht.,,Door de velden rijden, prachtigeplekken zien. Heerlijk. Ik hou vande natuur. Daarom heb ik ook eenbuitenhuisje in Twente, daar probe-ren we zoveel mogelijk te zijn. In denatuur beleef je de seizoenen veelmeer dan in de stad.’’

Maar ook in de stad heeft ze haarfavoriete plekken ontdekt: ,,Ik vindde grachten met al die boten heelmooi, daar heb ik veel gelopen. Enop een avond stond ik aan de voet

van de Martinitoren, het werd later en later en de zonscheen er nog steeds op het plein, een mooie plek.’’

Een tripje naar het depot van het universiteitsmuse-um bracht haar tot een ontdekking. ,,Alles wat daar ligtis zo bijzonder, daar kun je een heel museum meevullen. Schedels van misdadigers, een ijzeren long,koperen medische apparaten.’’

Ze was in het depot omdat ze een voorwerp zochtdat 400 jaar wetenschap kon uitbeelden. Ze koos vooreen kinderarmpje op sterk water. ,,Het is zowel gruwe-lijk als lieflijk. Dat armpje heeft een soort kantenhemdje en het handje heeft een blad vast.’’

De cilinder met het armpje is door de MRI-scangegaan. ,,Daardoor zie je voor het eerst dat er botjes indat armpje zitten. Dat klinkt raar maar dat vond ik bestschokkend. Op de foto is die helft met de botjes zwart-wit zodat het ook verwijst naar röntgenfotografie. Hetdoel was om veel wetenschap in één beeld te latenzien. Hier zit natuurkunde in, de medische wetenschapen zelfs kunst. Het is een foto geworden waar ik trotsop ben, alles komt erin samen.’’

,,Mijn leven is nu veel spannender’’,zegt fotograaf Sacha de Boer, oud NOS-nieuwslezer. Ze kreeg van de RUG eenmoeilijke missie: leg het DNA van Gro-ningen vast in 25 foto-opdrachten.

RUG400

TEKST ROSA TIMMER | FOTO ROBIN VAN LONKHUIJSEN

De expositie vanfoto’s van Sacha deBoer is te zien in deopenbare ruimte inhet centrum vanGroningen. Meerinfo: zie pagina 10en 11.

HISTORIE

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

‘BOERENACADEMIE’GAF HET NOORDEN KLEUR

Klaas van Berkel:,,De universiteitgeeft kleur aan haaromgeving.’’

Naam: Charlotte Hoekstra(26)Woonplaats: GroningenFunctie: projectmedewer-ker Student AffairsIn dienst: sinds januari

,,We zijn bezig met eennieuwe faculteit: Universi-ty College Groningen. Eenopleiding naar Amerikaansmodel waarbij studentenbreed worden opgeleid enin meer disciplines kunnenstuderen. Speciaal dat deuniversiteit al zo oud ismaar nog steeds ver-nieuwt. En ook bijzonderdat je als pas afgestudeer-de daarin grote rol kuntspelen. We zijn hier nubezig om met de bestekrachten van de universi-teit de nieuwe internatio-nale faculteit op te richten.Dat vind ik bijzonder.”

De universiteit scheerde enkele malen langs rand vande afgrond. Vooral rond 1870 zag het er somber uit, zegtde Groninger hoogleraar Klaas van Berkel, die een twee-delig boekwerk schrijft over de 400-jarige geschiedenisvan de ‘universiteit van het Noorden’.

keer niet doorgegaan. De mensen die men in Gronin-gen wilde hebben, wilden niet of weigerden te komen.Dus werd het tweede en derde keus.’’

Pas in maart 1615 konden de studenten zich officieelinschrijven. Er waren vier studierichtingen: theologie,rechten, geneeskunde en vrije kunsten. In het eerstejaar van haar bestaan telde de universiteit 82 studen-ten, van wie 27 uit Stad en Lande. Franeker was heteerste studiejaar begonnen met slechts 36 studenten.

In de beginjaren was het volgens Van Berkel nietgebruikelijk dat studenten hun opleiding afmaakten.,,Groningen werd hoofdzakelijk bezocht door mensendie aan het begin van hun studie stonden. Het heefttot ver in de zeventiende eeuw geduurd voor er ookeen regelmatige stroom promoties was.’’

Aanvankelijk had de universiteit last van de moeiza-me verhouding tussen Stad en Ommeland, die elk dehelft van de onderwijsinstelling betaalde. ,,Als menruzie had, kon er geen hoogleraar worden benoemd.’’

Een paar keer scheerde de onderwijsinstelling langsde rand van de afgrond. Vooral in de jaren zeventig vande negentiende eeuw. Er werd toen gewerkt aan eenwet op het hoger onderwijs. ,,In die periode liep hetaantal studenten in Groningen gestaag achteruit. Devrees was dat er te weinig zouden overblijven om ereen universiteit voor open te houden. Bovendien vondmen Nederland te klein voor drie volwaardige univer-siteiten. In de Kamer was de meerderheid voor ophef-fing van Groningen.’’

Het was een wonder dat Groningen uiteindelijk werdgered, vindt de onderzoeker. Dat was vooral de ver-dienste van de in Groningen geboren en getogen libe-raal Samuel van Houten, bekend van zijn in 1874 aan-genomen ‘kinderwetje’. ,,Hij heeft in de Kamer als eenleeuw gestreden voor Groningen. Hij sloot een dealmet een aantal Kamerleden. Voor hem moet een keereen standbeeld worden opgericht in Groningen. Zon-der meer.’’

Vanaf de oprichting was er een fors contingent bui-tenlanders ingeschreven in Groningen. Dat kon ookmoeilijk anders. ,,Men wist wel dat er in Groningen teweinig jongens rondliepen om die universiteit mee tekunnen vullen.’’ Er trokken vooral veel Duitsers naarde stad. Dat had ook een schaduwkant:. ,,Veel overlast.Met de Duitse studenten kwamen Duitse gebruikennaar Groningen. Het was ruw volk. In Duitsland werdveel meer geduelleerd, men ging er ook snel op devuist. Er waren drankgelagen die in Nederland onbe-kend waren.’’

De al genoemde wet op het hoger onderwijs uit 1876wordt vaak gezien als de geboorte van de moderneuniversiteit. Er werd een fors aantal nieuwe hooglera-ren benoemd en er kwamen meer laboratoria en facili-teiten. Wetenschappelijk onderzoek stond voortaannadrukkelijk op de agenda naast onderwijs.

Ondanks al die vernieuwingen speelde het imagoGroningen regelmatig parten. De universiteit werdsoms weggezet als een ‘boerenacademie’, in eenschaars bevolkte streek van ‘stugge’ landbouwers.,,Men ging er in de romantische periode van uit dat deuniversiteit de kleur aannam van de omgeving. Ikdenk dat het omgekeerd is: de universiteit geeft juistkleur aan haar omgeving.’’

In vier eeuwen trok een bonte stoet wetenschappersen docenten voorbij. Wie vindt Van Berkel het meestonderschat? ,,Hofstede de Groot. Aan deze theoloogwordt wetenschappelijk alleen in kleine kring aandachtbesteed, maar hij was in de negentiende eeuw vancruciaal belang. Hij formuleerde als eerste academi-sche vrijheid als kernwaarde voor de universiteit. The-ologie is ook het meest onderschat. De universiteitheeft voor de vorming van de eigen identiteit meer tedanken aan theologen dan aan natuurkundigen.’’

RUG400

TEKST GERDT VAN HOFSLOT | FOTO CORNÉ SPARIDAENS

WERKEN BIJ DE RUG

M et een eredienst in de Martini-kerk werd op 23 augustus 1614het feest rond de opening van

de nieuwe universiteit in Groningen afge-trapt. ’s Avonds boden de Staten de zes hoog-leraren van de kersverse academie een ban-ket aan. Rector Ubbo Emmius, die een verslagover de feestelijkheden schreef, noteerde dater weliswaar goed werd gedronken, maar datniemand ‘stotterde’ bij het uitbrengen van deheilsdronken.

Aan hoogleraar geschiedenis na de Middel-eeuwen Klaas van Berkel de vraag waaromGroningen een universiteit oprichtte. Er wasimmers al een goed aangeschreven Latijnseschool? En de Friezen waren in 1585 in Frane-ker een universiteit begonnen, waar de Gro-ningers eveneens terecht konden.

,,Het belangrijkste motief was dat men eenopleidingsinstituut wilde voor predikanten.Aan hen was een schreeuwend tekort. Daar-naast werden er wat juristen en artsen opge-leid. De eerste aanzet was al in 1595 gegevenmet de in Appingedam geboren Melle Bruns-ma, die openbare voordrachten gaf over hetRomeinse recht. Maar die vertrok na vierjaar.’’

De plannen kwamen niet uit de luchtvallen. ,,Je ziet in die tijd dat elk gewest ermee bezig is. Maar het is niet gratis en jemoet zorgen dat je goede mensen krijgt. Hetheeft niet veel gescheeld of het was nog een

9

FOTOPROJECT8

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

Naam: Amina Helmi (43)Woonplaats: HarenFunctie: sterrenkundige /astronoomIn dienst: iets meer dantien jaar

,,Ik werk op het KapteynInsituut in Groningen. Ditis een onderzoeksinstituutvoor sterrenkunde. Ik bendaar hoogleraar en doeverschillende onderzoe-ken. Ook leid ik een boeljonge astronomen in eenonderzoeksgroep. Onge-veer vijf jaar na het beginvan het Rosalind FranklinFellowship (een program-ma dat er voor moet zor-gen dat er meer vrouwenhoogleraar kunnen worden- red.) kwam Prinses Maxi-ma langs bij ons omdat wijde eersten in Nederlandwaren met dit fellowship.De prinses komt uit Argen-tinië, wat ook mijn geboor-teland is. Een collega hadvoor mij geregeld dat ikhaar kon ontmoeten. Ditwas voor mij een specialegebeurtenis.”

WERKEN BIJ DE RUG

VEEL WETENSCHAPIN EEN BEELD

Sacha de Boer:,,Het doel was om

veel wetenschap inéén beeld te laten

zien.’’ T ientallen almanakkenheeft Sacha de Boer door-gespit op zoek naar het

perfecte gezicht voordat ze eenstatige foto van een student in eenrokkostuum maakte. De foto moeststaan voor 400 jaar studentenlevenin Groningen. ,,Het moest dus eengezicht zijn dat er ook honderd jaargeleden zou kunnen zijn geweest.’’Op de koppen die kans maakten opde foto te komen, plakte ze stickers.,,Maar op het laatste moment kon-den er een paar kandidaten nietvanwege tentamens.’’

De studentenkamer had ze aluitgezocht. Een rommelige studiomet volle asbakken, een foto vaneen naakte vrouw aan de muur entwee afgeragde banken. ,,En debewoner van die kamer bleek uit-eindelijk zelf perfect voor de foto:Harmen. Een heel aardige jongenmet een aristocratisch gezicht.’’

Het was één van de vele uitda-gingen die de Boer kreeg. In 25foto-opdrachten moest zij Gronin-gen als studenten- en wetenschap-provincie in kaart brengen. ,,En gaer maar aan staan, de thema’swaren bijvoorbeeld: ‘sustainable

society’, ‘medische technologie’ en‘energie’.’’

Alsof de opdracht niet al inge-wikkeld genoeg was, was het for-maat van de foto’s ook bijzonder.Sommigen zijn voor op bannersvan 6 bij 1 meter die boven de Here-straat komen te hangen. ,,Dat isgigantisch, daar moet je heel erg opletten bij de kadrering. Ik heb ookveel moeten photoshoppen, eenpluisje of een haartje wordt op zo’nbanner enorm, dat kan niet.’’

Ze laat een paar foto’s zien methet thema zorg op afstand. Aanweerszijden van de foto staat eenmens, tussen hen in een meterslan-ge stethoscoop die de patiënt op deborst houdt en de dokter die luis-tert naar het hart aan de anderekant. ,,Dit vond ik een moeilijkeopdracht hoor. Ik heb heel langnagedacht over hoe ik dit zoudoen.’’

Ze vertelt over hoe haar leven isveranderd sinds ze weg is bij deNOS. ,,Ik kon daar uitrekenen of ikmet kerst 2018 zou moeten werken,zo voorspelbaar was het rooster.Week op, week af. Mijn leven alsfotograaf is veel spannender, ikweet niet wat voor opdrachten ikvolgend jaar heb.’’

De universiteit vroeg De Boernaar aanleiding van haar documen-tairefoto’s van de Noordpool. ,,Dezeopdracht was heel anders, meerreclamefoto’s. Ik doe van alles, ikwil niet graag in een hokje gestoptworden als fotograaf want dan sluitje automatisch dingen uit.’’

Negen maanden is ze bezig ge-weest met de opdrachten. Genoegtijd om te kunnen reflecteren op deGroningers. ,,Jullie mogen wel watzelfverzekerder te zijn. Ik merkteeen bepaalde onzekerheid tegen-over de Randstad. Alsof iemand dieuit de Randstad komt beter is. Datslaat natuurlijk nergens op. Ik kaner niet precies de vinger op leggenwaarom ik dat idee heb, maar hetzijn bepaalde opmerkingen. ‘Wijkomen maar van het platteland’.Dat maakt niets uit, het plattelandis prachtig.’’

De Boer heeft genoten van de tijddie ze in Groningen doorbracht.,,Door de velden rijden, prachtigeplekken zien. Heerlijk. Ik hou vande natuur. Daarom heb ik ook eenbuitenhuisje in Twente, daar probe-ren we zoveel mogelijk te zijn. In denatuur beleef je de seizoenen veelmeer dan in de stad.’’

Maar ook in de stad heeft ze haarfavoriete plekken ontdekt: ,,Ik vindde grachten met al die boten heelmooi, daar heb ik veel gelopen. Enop een avond stond ik aan de voet

van de Martinitoren, het werd later en later en de zonscheen er nog steeds op het plein, een mooie plek.’’

Een tripje naar het depot van het universiteitsmuse-um bracht haar tot een ontdekking. ,,Alles wat daar ligtis zo bijzonder, daar kun je een heel museum meevullen. Schedels van misdadigers, een ijzeren long,koperen medische apparaten.’’

Ze was in het depot omdat ze een voorwerp zochtdat 400 jaar wetenschap kon uitbeelden. Ze koos vooreen kinderarmpje op sterk water. ,,Het is zowel gruwe-lijk als lieflijk. Dat armpje heeft een soort kantenhemdje en het handje heeft een blad vast.’’

De cilinder met het armpje is door de MRI-scangegaan. ,,Daardoor zie je voor het eerst dat er botjes indat armpje zitten. Dat klinkt raar maar dat vond ik bestschokkend. Op de foto is die helft met de botjes zwart-wit zodat het ook verwijst naar röntgenfotografie. Hetdoel was om veel wetenschap in één beeld te latenzien. Hier zit natuurkunde in, de medische wetenschapen zelfs kunst. Het is een foto geworden waar ik trotsop ben, alles komt erin samen.’’

,,Mijn leven is nu veel spannender’’,zegt fotograaf Sacha de Boer, oud NOS-nieuwslezer. Ze kreeg van de RUG eenmoeilijke missie: leg het DNA van Gro-ningen vast in 25 foto-opdrachten.

RUG400

TEKST ROSA TIMMER | FOTO ROBIN VAN LONKHUIJSEN

De expositie vanfoto’s van Sacha deBoer is te zien in deopenbare ruimte inhet centrum vanGroningen. Meerinfo: zie pagina 10en 11.

HISTORIE

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

‘BOERENACADEMIE’GAF HET NOORDEN KLEUR

Klaas van Berkel:,,De universiteitgeeft kleur aan haaromgeving.’’

Naam: Charlotte Hoekstra(26)Woonplaats: GroningenFunctie: projectmedewer-ker Student AffairsIn dienst: sinds januari

,,We zijn bezig met eennieuwe faculteit: Universi-ty College Groningen. Eenopleiding naar Amerikaansmodel waarbij studentenbreed worden opgeleid enin meer disciplines kunnenstuderen. Speciaal dat deuniversiteit al zo oud ismaar nog steeds ver-nieuwt. En ook bijzonderdat je als pas afgestudeer-de daarin grote rol kuntspelen. We zijn hier nubezig om met de bestekrachten van de universi-teit de nieuwe internatio-nale faculteit op te richten.Dat vind ik bijzonder.”

De universiteit scheerde enkele malen langs rand vande afgrond. Vooral rond 1870 zag het er somber uit, zegtde Groninger hoogleraar Klaas van Berkel, die een twee-delig boekwerk schrijft over de 400-jarige geschiedenisvan de ‘universiteit van het Noorden’.

keer niet doorgegaan. De mensen die men in Gronin-gen wilde hebben, wilden niet of weigerden te komen.Dus werd het tweede en derde keus.’’

Pas in maart 1615 konden de studenten zich officieelinschrijven. Er waren vier studierichtingen: theologie,rechten, geneeskunde en vrije kunsten. In het eerstejaar van haar bestaan telde de universiteit 82 studen-ten, van wie 27 uit Stad en Lande. Franeker was heteerste studiejaar begonnen met slechts 36 studenten.

In de beginjaren was het volgens Van Berkel nietgebruikelijk dat studenten hun opleiding afmaakten.,,Groningen werd hoofdzakelijk bezocht door mensendie aan het begin van hun studie stonden. Het heefttot ver in de zeventiende eeuw geduurd voor er ookeen regelmatige stroom promoties was.’’

Aanvankelijk had de universiteit last van de moeiza-me verhouding tussen Stad en Ommeland, die elk dehelft van de onderwijsinstelling betaalde. ,,Als menruzie had, kon er geen hoogleraar worden benoemd.’’

Een paar keer scheerde de onderwijsinstelling langsde rand van de afgrond. Vooral in de jaren zeventig vande negentiende eeuw. Er werd toen gewerkt aan eenwet op het hoger onderwijs. ,,In die periode liep hetaantal studenten in Groningen gestaag achteruit. Devrees was dat er te weinig zouden overblijven om ereen universiteit voor open te houden. Bovendien vondmen Nederland te klein voor drie volwaardige univer-siteiten. In de Kamer was de meerderheid voor ophef-fing van Groningen.’’

Het was een wonder dat Groningen uiteindelijk werdgered, vindt de onderzoeker. Dat was vooral de ver-dienste van de in Groningen geboren en getogen libe-raal Samuel van Houten, bekend van zijn in 1874 aan-genomen ‘kinderwetje’. ,,Hij heeft in de Kamer als eenleeuw gestreden voor Groningen. Hij sloot een dealmet een aantal Kamerleden. Voor hem moet een keereen standbeeld worden opgericht in Groningen. Zon-der meer.’’

Vanaf de oprichting was er een fors contingent bui-tenlanders ingeschreven in Groningen. Dat kon ookmoeilijk anders. ,,Men wist wel dat er in Groningen teweinig jongens rondliepen om die universiteit mee tekunnen vullen.’’ Er trokken vooral veel Duitsers naarde stad. Dat had ook een schaduwkant:. ,,Veel overlast.Met de Duitse studenten kwamen Duitse gebruikennaar Groningen. Het was ruw volk. In Duitsland werdveel meer geduelleerd, men ging er ook snel op devuist. Er waren drankgelagen die in Nederland onbe-kend waren.’’

De al genoemde wet op het hoger onderwijs uit 1876wordt vaak gezien als de geboorte van de moderneuniversiteit. Er werd een fors aantal nieuwe hooglera-ren benoemd en er kwamen meer laboratoria en facili-teiten. Wetenschappelijk onderzoek stond voortaannadrukkelijk op de agenda naast onderwijs.

Ondanks al die vernieuwingen speelde het imagoGroningen regelmatig parten. De universiteit werdsoms weggezet als een ‘boerenacademie’, in eenschaars bevolkte streek van ‘stugge’ landbouwers.,,Men ging er in de romantische periode van uit dat deuniversiteit de kleur aannam van de omgeving. Ikdenk dat het omgekeerd is: de universiteit geeft juistkleur aan haar omgeving.’’

In vier eeuwen trok een bonte stoet wetenschappersen docenten voorbij. Wie vindt Van Berkel het meestonderschat? ,,Hofstede de Groot. Aan deze theoloogwordt wetenschappelijk alleen in kleine kring aandachtbesteed, maar hij was in de negentiende eeuw vancruciaal belang. Hij formuleerde als eerste academi-sche vrijheid als kernwaarde voor de universiteit. The-ologie is ook het meest onderschat. De universiteitheeft voor de vorming van de eigen identiteit meer tedanken aan theologen dan aan natuurkundigen.’’

RUG400

TEKST GERDT VAN HOFSLOT | FOTO CORNÉ SPARIDAENS

WERKEN BIJ DE RUG

M et een eredienst in de Martini-kerk werd op 23 augustus 1614het feest rond de opening van

de nieuwe universiteit in Groningen afge-trapt. ’s Avonds boden de Staten de zes hoog-leraren van de kersverse academie een ban-ket aan. Rector Ubbo Emmius, die een verslagover de feestelijkheden schreef, noteerde dater weliswaar goed werd gedronken, maar datniemand ‘stotterde’ bij het uitbrengen van deheilsdronken.

Aan hoogleraar geschiedenis na de Middel-eeuwen Klaas van Berkel de vraag waaromGroningen een universiteit oprichtte. Er wasimmers al een goed aangeschreven Latijnseschool? En de Friezen waren in 1585 in Frane-ker een universiteit begonnen, waar de Gro-ningers eveneens terecht konden.

,,Het belangrijkste motief was dat men eenopleidingsinstituut wilde voor predikanten.Aan hen was een schreeuwend tekort. Daar-naast werden er wat juristen en artsen opge-leid. De eerste aanzet was al in 1595 gegevenmet de in Appingedam geboren Melle Bruns-ma, die openbare voordrachten gaf over hetRomeinse recht. Maar die vertrok na vierjaar.’’

De plannen kwamen niet uit de luchtvallen. ,,Je ziet in die tijd dat elk gewest ermee bezig is. Maar het is niet gratis en jemoet zorgen dat je goede mensen krijgt. Hetheeft niet veel gescheeld of het was nog een

9

PROGRAMMA10

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

In 2014 bestaat deRijksuniversiteit

Groningen 400jaar. Dat wordt een

maand lang ge-vierd, van 15 mei

tot en met 15 juni,met een feestelijkprogramma rond-om het RUG400-

thema For Infinity.

Meer weten? www.rug400.nl. Facebook en twitter: rug400

MAANDLANGFEEST

FOTO SACHA DE BOER

11

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

Openingsceremonie met koning Willem-Alexander. Aftrap van de festiviteiten met o.a.serenade en opening foto-expositie Sacha deBoer. Binnenprogramma voor genodigden enbuitenprogramma voor iedereen, vrije toe-gang. Donderdag 15 mei 2014, 15.45 uur aan-komst koning, 16.45 uur Serenade, Broerplein.

Gala. Verjaardagsfeest in stijl. Voor RUG-studenten & -medewerkers en hun introdu-cés, kaartverkoop. Donderdag 15 mei 2014,21.30 - 04.00 uur, Martiniplaza.

Voor Eeuwig, spectaculair muziektheater inde openlucht. Tiendaagse theatervoorstellingi.s.m. NNT. Voor iedereen, kaartverkoop.Woensdag 14 en donderdag 15 mei 2014, try-outs; Vrijdag 16 t/m zondag 18 mei 2014;woensdag 21 t/m zondag 25 mei 2014; avond-voorstellingen 21.00 uur, matinees 18 en 25mei 15.00 uur.

Iedereen in beweging voor ‘Actief Oud isGoud’. Kindercolleges, wetenschapsmarkt,lezingen, Groningen in beweging, DJ’s enmuziek-, dans- & projectiespektakel. Vooriedereen, vrije toegang & kaartverkoop. Vrij-dag 23 mei 2014, 13.00 – 00.00 uur, Broer-plein.Muziek-, dans- & projectiespektakel ‘ActiefOud is Goud’. Noord Nederlands Orkest, ClubGuy and Roni, WERC Collective en Jan Klug.Voor iedereen, vrije toegang. Vrijdag 23 mei2014, 22.30 uur, Broerplein.

De Nacht van Kunst & Wetenschap. Succes-vol sinds het 395-jarig bestaan van de RUG.Voor iedereen, kaartverkoop. Zaterdag 24 mei2014, 20.00 – 00.00 uur, Centrum van Gro-ningen.

For Infinity-The Movie. Studentenleven ineen spectaculaire muziekfilm. Voor iedereen.Tijdens De Nacht van Kunst & Wetenschap,daarna bij diverse RUG400-evenementen.

Promenade. Filmproject over duurzaamheidin de Folkingestraat. Voor iedereen. TijdensDe Nacht van Kunst & Wetenschap.

Loopevenement Walk for Infinity. Twee-daagse wandeltocht Greetsiel – Emden –Groningen. Voor iedereen, kaartverkoop.Donderdag 29 en vrijdag 30 mei 2014, afhan-kelijk van afstand starttijden tussen 06.00 en10.00 uur.

Hardloopevenement Lauwersloop. Estafet-teloop van Leeuwarden naar Groningen. Voorstudenten, medewerkers en alumni van deRUG, kaartverkoop. Vrijdag 30 mei 2014, start7.15 uur (Leeuwarden), aankomst vanaf ±19.00 uur (Groningen).

Groninger Cantus Fest. Groot zangfestijn alsafsluiting van Lauwersloop & Walk for Infini-ty. Voor deelnemers Lauwersloop & Walk forInfinity en studenten. Vrijdag 30 mei 2014,inloop vanaf 20.00 uur, start 22.00 uur, GroteMarkt.Wielertour for Infinity. Fietstocht van ca.150 kilometer door Drenthe. Voor medewer-kers en studenten van de RUG, kaartverkoop.Zaterdag 7 juni 2014, start 10.30 uur en finishca. 17.00 uur bij de Der Aa-kerk.

Educatieve familiefietstochtenvan ca. 30 km naar Eelde met tweebestemmingen: Fiets en bewonder,naar het Nijsinghhuis; Fiets envlieg mee! naar vliegveld Eelde.Voor iedereen, kaartverkoop. Zater-dag 7 juni 2014 (Pinksterweekend),start vanaf 10.00 uur, Academiege-bouw Broerplein, Groningen.

Coïmbra en Eredoctoraten. Bij-eenkomst van 40 klassieke univer-siteiten, symposium en uitreiking10 eredoctoraten. Voor genodigden.Coïmbra woensdag 11 en donderdag12 juni, Eredoctoraten vrijdag 13juni 2014.

Alumniweekend. De RUG nodigtal haar alumni uit voor een ‘tripdown memory lane’. Vrijdag 13juni, een gezellige avond bij deoude studentenvereniging, start21.00 uur. Zaterdag 14 juni, ont-vangst & lunch (kaartverkoop) enfacultaire colleges speciaal vooralumni, start 10.00 uur, vrije toe-gang. Zondag 15 juni, terug naarsport- of cultuurvereniging, 11.00 –15.00 uur, vrije toegang.

Roeievenement Bommen Boot-race. Roei-tweekamp tussen Gro-ningen en Münster, Oxford enCambridge doen mee! Voor ieder-een, vrije toegang. Zaterdag 14 juni2014, 15.00 – 17.00 uur, grachtenvan Groningen, finish voor DeHunze.

Parade. Optocht van Ossenmarktvia Munnekeholm, Zuiderdiep naarGrote Markt, eindigend bij Ossen-markt. Kunstproject van studentenen stadjers. Voor iedereen, vrijetoegang. Van 19.15 -20.30 uur.

For Infinity Slotfeest. Knallendeinde van een fantastische feest-maand, met o.a. Bløf & De Jeugdvan Tegenwoordig. Voor iedereen,vrije toegang. Zaterdag 14 juni 2014,20.30 – 01.00 uur, Grote Markt,Vismarkt en Waagplein.

Aletta de Musical van GOOV Mu-ziektheater. Voorstelling over levenen werk van Aletta Jacobs. Vooriedereen, kaartverkoop. Woensdag11 t/m zondag 15 juni 2014 (zondag-middag voor alumni).

For Infinity Exposities: 400 jaarwetenschap in de Der Aa-kerk, 10april t/m 27 juni 2014. 400 jaarstudentenleven in het GroningerMuseum, 1 maart t/m 1 september.Vier eeuwen kunst aan de RUG inhet Universiteitsmuseum, 10 aprilt/m 1 september. Foto-expositieSacha de Boer, expositie in deopenbare ruimte in het Centrumvan Groningen. Donderdag 15 meit/m zondag 15 juni 2014.

400 dagen voor 400 vragen Lezingen, debatten,experimenten, kinderuniversiteit & scholierenacade-mie. Voor iedereen:1. De Universiteit van... De Rijksuniversiteit Gronin-gen gaat op stap, samen met de Discovery truck, derondreizende collegezaal van de RUG. • De universi-teit van Franeker: Friese en Groningse taal en cul-tuur. Zaterdag 3 mei 2014, 12.00 – 16.00 uur, marktFraneker, vrije toegang. • De universiteit van Ste-dum: voeding en gezondheid, Haventerrein Stedum,vrije toegang. Zaterdag 10 mei 2014, 12.00 – 16.00 uur,vrije toegang. • De universiteit van West-Groningen:Natuur & Cultuur, fietstocht door Middag-Humster-land. Zaterdag 17 mei 2014, 10.30 – 17.00 uur, vrijetoegang. • De universiteit van Gieten: Heelal, vrijetoegang. Zaterdag 31 mei 2014, 12.00 – 16.00 uur.2. Top of the Profs, vijf RUG-hoogleraren vertellenlaagdrempelig over hun vakgebied. • Cisca Wijmengaover Genetica, kaartverkoop. Maandag 19 mei 2014,20.00 – 21.30 uur, Academiegebouw, Groningen. • BenFeringa over Nanotechnologie, kaartverkoop.Woensdag 28 mei 2014, 20.00 – 21.30 uur, Infoversum,Groningen. • Douwe Draaisma over Hersenen, kaart-verkoop. Dinsdag 3 juni 2014, 20.00 – 21.30 uur, PostPlaza, Leeuwarden. • Eric Bergshoeff over Relativi-teitstheorie, kaartverkoop. Dinsdag 10 juni 2014,20.00 – 21.30 uur, Infoversum, Groningen. • BramBuunk over Jaloezie, kaartverkoop. Donderdag 12 juni2014, 20.00 – 21.30 uur, Drents Museum, Assen.3. Aan den Lijve, driedelige lezingenreeks naar aanlei-ding van de medische vragen die bij de RUG zijn inge-diend. • Lastige Lijven, vrije toegang. Woensdag 21mei 2014, 20.00 – 21.30 uur, Drents Museum, Assen.• Haperende Lijven, vrije toegang. Maandag 26 mei2014, 20.00 – 21.30 uur, UMCG, Groningen. • Veroude-rende Lijven, vrije toegang. Donderdag 12 juni 2014,20.00 – 21.30 uur, MCL, Leeuwarden.4. Inspirerende denkers. Lezingenreeks in samenwer-king met Studium Generale Groningen.• Bruno Latour over de complexe relatie van kennisen geloof, kaartverkoop. Maandag 12 mei 2014, 20.00– 21.30 uur, Nieuwe Kerk, Engelstalig. • Abram deSwaan over massamoord in de twintigste eeuw,kaartverkoop. Dinsdag 20 mei 2014, 20.00 – 21.30 uur,Aletta Jacobshal, Zernike Campus. • Martin Rees overoorsprong en toekomst van het heelal, kaartver-koop. Woensdag 4 juni 2014, 20.00 – 21.30 uur, AlettaJacobshal, Zernike Campus, Engelstalig.5. Politicus aan de talkshowtafel. Interactieve talk-show over de wisselwerking tussen politiek en media.Dinsdag 20 mei, 19.30 uur Academiegebouw, Gronin-gen.6. Jan Mayen-eiland. Lezing over dit vulkanisch ei-land in de Noord-Atlantische Oceaan, vrije toegang.Dinsdag 27 mei 2014, 20.00 - 21.30 uur, Academiege-bouw.7. Microkosmos en macrokosmos. Een reis door deoneindige ruimte en tijd, vrije toegang. Dinsdag 3 juni2014, 20.00 - 21.30 uur, Academiegebouw.8. Boze burgers en de rechtspraak. Debatavond overde groeiende kritiek op de rechtspraak, kaartverkoop.Donderdag 12 juni 2014, 20.00 – 21.30 uur, Academie-gebouw.9. Programma’s voor scholen. • Kinderuniversiteit:college voor groep 6-8 over de geschiedenis van deGroninger Kerken. Maandag 2 juni 2014, Academiege-bouw. • Scholierenacademie met wiskundige enwetenschapsjournalist Ionica Smeets. Vrijdag 13 juni2014, 13.00 - 15.00 uur, Aletta Jacobszaal, Zernike Cam-pus. • Kinderkenniscafés: In Leeuwarden, Assen enGroningen worden scholen uitgenodigd voor eenleuke en informatieve ochtend, waarop RUG-deskundi-gen hun vragen beantwoorden. Vrijdag 16 mei, dins-dag 27 mei en dinsdag 3 juni 2014. • Van hier tot aande sterren: een bezoek aan drie basisscholen inGro-ningen, Friesland en Drenthe met het mobiel planeta-rium van de RUG. Donderdag 22 mei, 5 en 12 juni 2014.

Onthulling Imagine for InfinityKunstwerken op Broerplein en in Universiteitsbiblio-theek onthuld op verjaardag RUG. Voor iedereen, vrijetoegang. Vrijdag 22 augustus om middernacht.

PROGRAMMA10

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

In 2014 bestaat deRijksuniversiteit

Groningen 400jaar. Dat wordt een

maand lang ge-vierd, van 15 mei

tot en met 15 juni,met een feestelijkprogramma rond-om het RUG400-

thema For Infinity.

Meer weten? www.rug400.nl. Facebook en twitter: rug400

MAANDLANGFEEST

FOTO SACHA DE BOER

11

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

Openingsceremonie met koning Willem-Alexander. Aftrap van de festiviteiten met o.a.serenade en opening foto-expositie Sacha deBoer. Binnenprogramma voor genodigden enbuitenprogramma voor iedereen, vrije toe-gang. Donderdag 15 mei 2014, 15.45 uur aan-komst koning, 16.45 uur Serenade, Broerplein.

Gala. Verjaardagsfeest in stijl. Voor RUG-studenten & -medewerkers en hun introdu-cés, kaartverkoop. Donderdag 15 mei 2014,21.30 - 04.00 uur, Martiniplaza.

Voor Eeuwig, spectaculair muziektheater inde openlucht. Tiendaagse theatervoorstellingi.s.m. NNT. Voor iedereen, kaartverkoop.Woensdag 14 en donderdag 15 mei 2014, try-outs; Vrijdag 16 t/m zondag 18 mei 2014;woensdag 21 t/m zondag 25 mei 2014; avond-voorstellingen 21.00 uur, matinees 18 en 25mei 15.00 uur.

Iedereen in beweging voor ‘Actief Oud isGoud’. Kindercolleges, wetenschapsmarkt,lezingen, Groningen in beweging, DJ’s enmuziek-, dans- & projectiespektakel. Vooriedereen, vrije toegang & kaartverkoop. Vrij-dag 23 mei 2014, 13.00 – 00.00 uur, Broer-plein.Muziek-, dans- & projectiespektakel ‘ActiefOud is Goud’. Noord Nederlands Orkest, ClubGuy and Roni, WERC Collective en Jan Klug.Voor iedereen, vrije toegang. Vrijdag 23 mei2014, 22.30 uur, Broerplein.

De Nacht van Kunst & Wetenschap. Succes-vol sinds het 395-jarig bestaan van de RUG.Voor iedereen, kaartverkoop. Zaterdag 24 mei2014, 20.00 – 00.00 uur, Centrum van Gro-ningen.

For Infinity-The Movie. Studentenleven ineen spectaculaire muziekfilm. Voor iedereen.Tijdens De Nacht van Kunst & Wetenschap,daarna bij diverse RUG400-evenementen.

Promenade. Filmproject over duurzaamheidin de Folkingestraat. Voor iedereen. TijdensDe Nacht van Kunst & Wetenschap.

Loopevenement Walk for Infinity. Twee-daagse wandeltocht Greetsiel – Emden –Groningen. Voor iedereen, kaartverkoop.Donderdag 29 en vrijdag 30 mei 2014, afhan-kelijk van afstand starttijden tussen 06.00 en10.00 uur.

Hardloopevenement Lauwersloop. Estafet-teloop van Leeuwarden naar Groningen. Voorstudenten, medewerkers en alumni van deRUG, kaartverkoop. Vrijdag 30 mei 2014, start7.15 uur (Leeuwarden), aankomst vanaf ±19.00 uur (Groningen).

Groninger Cantus Fest. Groot zangfestijn alsafsluiting van Lauwersloop & Walk for Infini-ty. Voor deelnemers Lauwersloop & Walk forInfinity en studenten. Vrijdag 30 mei 2014,inloop vanaf 20.00 uur, start 22.00 uur, GroteMarkt.Wielertour for Infinity. Fietstocht van ca.150 kilometer door Drenthe. Voor medewer-kers en studenten van de RUG, kaartverkoop.Zaterdag 7 juni 2014, start 10.30 uur en finishca. 17.00 uur bij de Der Aa-kerk.

Educatieve familiefietstochtenvan ca. 30 km naar Eelde met tweebestemmingen: Fiets en bewonder,naar het Nijsinghhuis; Fiets envlieg mee! naar vliegveld Eelde.Voor iedereen, kaartverkoop. Zater-dag 7 juni 2014 (Pinksterweekend),start vanaf 10.00 uur, Academiege-bouw Broerplein, Groningen.

Coïmbra en Eredoctoraten. Bij-eenkomst van 40 klassieke univer-siteiten, symposium en uitreiking10 eredoctoraten. Voor genodigden.Coïmbra woensdag 11 en donderdag12 juni, Eredoctoraten vrijdag 13juni 2014.

Alumniweekend. De RUG nodigtal haar alumni uit voor een ‘tripdown memory lane’. Vrijdag 13juni, een gezellige avond bij deoude studentenvereniging, start21.00 uur. Zaterdag 14 juni, ont-vangst & lunch (kaartverkoop) enfacultaire colleges speciaal vooralumni, start 10.00 uur, vrije toe-gang. Zondag 15 juni, terug naarsport- of cultuurvereniging, 11.00 –15.00 uur, vrije toegang.

Roeievenement Bommen Boot-race. Roei-tweekamp tussen Gro-ningen en Münster, Oxford enCambridge doen mee! Voor ieder-een, vrije toegang. Zaterdag 14 juni2014, 15.00 – 17.00 uur, grachtenvan Groningen, finish voor DeHunze.

Parade. Optocht van Ossenmarktvia Munnekeholm, Zuiderdiep naarGrote Markt, eindigend bij Ossen-markt. Kunstproject van studentenen stadjers. Voor iedereen, vrijetoegang. Van 19.15 -20.30 uur.

For Infinity Slotfeest. Knallendeinde van een fantastische feest-maand, met o.a. Bløf & De Jeugdvan Tegenwoordig. Voor iedereen,vrije toegang. Zaterdag 14 juni 2014,20.30 – 01.00 uur, Grote Markt,Vismarkt en Waagplein.

Aletta de Musical van GOOV Mu-ziektheater. Voorstelling over levenen werk van Aletta Jacobs. Vooriedereen, kaartverkoop. Woensdag11 t/m zondag 15 juni 2014 (zondag-middag voor alumni).

For Infinity Exposities: 400 jaarwetenschap in de Der Aa-kerk, 10april t/m 27 juni 2014. 400 jaarstudentenleven in het GroningerMuseum, 1 maart t/m 1 september.Vier eeuwen kunst aan de RUG inhet Universiteitsmuseum, 10 aprilt/m 1 september. Foto-expositieSacha de Boer, expositie in deopenbare ruimte in het Centrumvan Groningen. Donderdag 15 meit/m zondag 15 juni 2014.

400 dagen voor 400 vragen Lezingen, debatten,experimenten, kinderuniversiteit & scholierenacade-mie. Voor iedereen:1. De Universiteit van... De Rijksuniversiteit Gronin-gen gaat op stap, samen met de Discovery truck, derondreizende collegezaal van de RUG. • De universi-teit van Franeker: Friese en Groningse taal en cul-tuur. Zaterdag 3 mei 2014, 12.00 – 16.00 uur, marktFraneker, vrije toegang. • De universiteit van Ste-dum: voeding en gezondheid, Haventerrein Stedum,vrije toegang. Zaterdag 10 mei 2014, 12.00 – 16.00 uur,vrije toegang. • De universiteit van West-Groningen:Natuur & Cultuur, fietstocht door Middag-Humster-land. Zaterdag 17 mei 2014, 10.30 – 17.00 uur, vrijetoegang. • De universiteit van Gieten: Heelal, vrijetoegang. Zaterdag 31 mei 2014, 12.00 – 16.00 uur.2. Top of the Profs, vijf RUG-hoogleraren vertellenlaagdrempelig over hun vakgebied. • Cisca Wijmengaover Genetica, kaartverkoop. Maandag 19 mei 2014,20.00 – 21.30 uur, Academiegebouw, Groningen. • BenFeringa over Nanotechnologie, kaartverkoop.Woensdag 28 mei 2014, 20.00 – 21.30 uur, Infoversum,Groningen. • Douwe Draaisma over Hersenen, kaart-verkoop. Dinsdag 3 juni 2014, 20.00 – 21.30 uur, PostPlaza, Leeuwarden. • Eric Bergshoeff over Relativi-teitstheorie, kaartverkoop. Dinsdag 10 juni 2014,20.00 – 21.30 uur, Infoversum, Groningen. • BramBuunk over Jaloezie, kaartverkoop. Donderdag 12 juni2014, 20.00 – 21.30 uur, Drents Museum, Assen.3. Aan den Lijve, driedelige lezingenreeks naar aanlei-ding van de medische vragen die bij de RUG zijn inge-diend. • Lastige Lijven, vrije toegang. Woensdag 21mei 2014, 20.00 – 21.30 uur, Drents Museum, Assen.• Haperende Lijven, vrije toegang. Maandag 26 mei2014, 20.00 – 21.30 uur, UMCG, Groningen. • Veroude-rende Lijven, vrije toegang. Donderdag 12 juni 2014,20.00 – 21.30 uur, MCL, Leeuwarden.4. Inspirerende denkers. Lezingenreeks in samenwer-king met Studium Generale Groningen.• Bruno Latour over de complexe relatie van kennisen geloof, kaartverkoop. Maandag 12 mei 2014, 20.00– 21.30 uur, Nieuwe Kerk, Engelstalig. • Abram deSwaan over massamoord in de twintigste eeuw,kaartverkoop. Dinsdag 20 mei 2014, 20.00 – 21.30 uur,Aletta Jacobshal, Zernike Campus. • Martin Rees overoorsprong en toekomst van het heelal, kaartver-koop. Woensdag 4 juni 2014, 20.00 – 21.30 uur, AlettaJacobshal, Zernike Campus, Engelstalig.5. Politicus aan de talkshowtafel. Interactieve talk-show over de wisselwerking tussen politiek en media.Dinsdag 20 mei, 19.30 uur Academiegebouw, Gronin-gen.6. Jan Mayen-eiland. Lezing over dit vulkanisch ei-land in de Noord-Atlantische Oceaan, vrije toegang.Dinsdag 27 mei 2014, 20.00 - 21.30 uur, Academiege-bouw.7. Microkosmos en macrokosmos. Een reis door deoneindige ruimte en tijd, vrije toegang. Dinsdag 3 juni2014, 20.00 - 21.30 uur, Academiegebouw.8. Boze burgers en de rechtspraak. Debatavond overde groeiende kritiek op de rechtspraak, kaartverkoop.Donderdag 12 juni 2014, 20.00 – 21.30 uur, Academie-gebouw.9. Programma’s voor scholen. • Kinderuniversiteit:college voor groep 6-8 over de geschiedenis van deGroninger Kerken. Maandag 2 juni 2014, Academiege-bouw. • Scholierenacademie met wiskundige enwetenschapsjournalist Ionica Smeets. Vrijdag 13 juni2014, 13.00 - 15.00 uur, Aletta Jacobszaal, Zernike Cam-pus. • Kinderkenniscafés: In Leeuwarden, Assen enGroningen worden scholen uitgenodigd voor eenleuke en informatieve ochtend, waarop RUG-deskundi-gen hun vragen beantwoorden. Vrijdag 16 mei, dins-dag 27 mei en dinsdag 3 juni 2014. • Van hier tot aande sterren: een bezoek aan drie basisscholen inGro-ningen, Friesland en Drenthe met het mobiel planeta-rium van de RUG. Donderdag 22 mei, 5 en 12 juni 2014.

Onthulling Imagine for InfinityKunstwerken op Broerplein en in Universiteitsbiblio-theek onthuld op verjaardag RUG. Voor iedereen, vrijetoegang. Vrijdag 22 augustus om middernacht.

VOORSTELLING12

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

In Voor Eeuwig stuit de weten-schapsfamilie Rugger op de oer-Groningse Martini’s. Tom de Ketmaakt voor het NNT en RUG eenlocatievoorstelling die de ver-houding tussen stad en universi-teit symboliseert.

EEN VEELOMVATTENDSPEKTAKELDINER

Tom de Ket: ,,HetHiggsdeeltje! Je

hebt het gevondenen dan? Wat kun je

ermee? Fascine-rend.’’

S tel, je moet een theater-voorstelling creëren metals thema vier eeuwen

universiteit en haar relatie met destad Groningen. Zo’n veelomvat-tend onderwerp verbeelden inmaximaal een uur en drie kwartier,dat lijkt een hersenkraker vanolympische proporties.

Iets voor Tom de Ket misschien?Hij maakte voor De PeerGrouP

de Drentse Bluesopera. De Ket isook een van de krachten achter DeVerleiders, een vierdelige toneel-reeks over malversaties, oplichterijen blunders in het bedrijfsleven. DeKet maalt niet om een stevige por-tie research. En is ertoe in staatzware kost licht verteerbaar temaken.

Iets voor Tom de Ket dus.Het Noord Nederlands Toneel,

Groningens landelijk topgezel-schap, was de logische partner voorde universiteit in dit project. Schrij-ver/regisseur De Ket maakte eentwee jaar geleden met acteur AlbertSecuur voor het NNT WoensdagGehaktdag (over schrijver/vrouw-

doder Richard Klinkhamer). Secuur: ,,We hebben het NNT al eenseerder voorgesteld een groot buitenspektakel te maken. Dat wastoen niet haalbaar.’’

Nu des te meer.Er komt een tribune voor achthonderd man op de Zernike

Campus. Daar wordt Voor Eeuwig vanaf half mei inclusief try-outs twaalf keer gespeeld. Centrale figuur in de voorstelling isopa Rugger, gespeeld door Peter Drost (van Beumer & Drost).

De Ket: ,,De welgestelde Opa Rugger is 400 jaar geworden.Daarom is er een feest, met een diner. Opa Rugger is gek opstukjes. Het ene familielid na het andere doet een act. Ze ver-beelden grote wetenschappers uit de geschiedenis van de RUG,zoals Zernike, Bernouilli, Heymans, Aletta Jacobs. Dat moeten zezo goed mogelijk doen, met inspirerende verhalen, want opaRugger wil geld in de wetenschap steken, en bepaalt aan de handvan de presentatie in welk vakgebied. Zo krijgen we meteen ookeen inkijkje in de stand van de huidige wetenschap, in de onder-delen waarin de Groningse universiteit voorop loopt: HealthyAgeing, Sustainable Society, Sterrenkunde.’’

De Ket heeft er wel wat mee, met die wil om te bevatten. ,,HetHiggsdeeltje! Je hebt het gevonden en dan? Wat kun je ermee?Dat was ook zo bij de radiogolven, ontdekt door Marie Curie. Paslater werd duidelijk hoe ze toe te passen. Fascinerend!’’

De voorstelling kijkt - zo is De Ket dan ook wel weer - schuin

en kritisch naar het management-denken en de scoringsdrang van dediverse faculteiten. ,,Targets halen!Efficiency!’’

De chique familie Rugger wordttijdens het feestelijke etentje be-diend door de familie Martini. DeKet: ,,Die familie staat voor de stadGroningen. Een echt Groningsefamilie. Er komen spanningen alsdochter Ria Martini een relatieontwikkelt met kleinzoon OscarRugger. Een Romeo en Julia-ver-haal. Dan wordt er over en weerstevig geschoffeerd.’’

De acteursploeg heeft een dub-belrol: ze spelen zowel een Ruggerals een Martini. Alleen Oscar (Steynde Leeuwe) en Ria (Maartje van deWetering) wisselen nergens vanpersonage. Voor vaste NNT-krachtVan de Wetering wordt het de eer-ste keer dat ze Gronings spreekt ineen voorstelling. ,,Best lastig, maarhet is wel stad-Gronings, datscheelt, en Albert Secuur is er voorde nodige aanwijzingen.’’ Zelf heeftze geen universitair verleden. Vande Wetering werd aangenomen opde toneelschool, vandaar. ,,Anderswas ik Duits gaan studeren, alslogisch gevolg op mijn gymnasium-opleiding. Een prachtige taal.’’

Het moet mooi werken zijn, zo’nvoorstelling waar de RUG aan mee-betaalt. De Ket: ,,Dat is op zichwaar. Maar met de bouw van zo’ntribune en met de ‘larger thanlife’-decorstukken en alle techni-sche voorzieningen die je daarheenmoet brengen, vliegt het geld erdoorheen. Zit daar maar niet overin.’’ De blikvanger in het decormoet de twaalf meter hoge, doorNNT’s Ko van den Bosch ontworpenen gebouwde replica van het Acade-miegebouw worden.

Voor Eeuwig wordt een muziek-theatervoorstelling. Er wordt livegemusiceerd, de voltallige acteurs-ploeg zingt. De band heeft eendubbele muzikale leiding: RemkoWind en Rob Klerkx. Ze compo-neerden allebei, Wind speelt toet-sen, Klerkx drums, wat hij ook inde band Moke doet. Klerkx: ,,Maarik ben toch vooral een maker.’’ Zieook zijn band Klerkx and The Se-cret. Hij was op weg profwielrennerte worden, als de muziek niet nogharder aan hem had getrokken dande fiets.

Wind werkte een paar keer eer-der met het NNT, beiden werkteneerder met De Ket. Sterker nog, devrouw van De Ket is de ex vanKlerkx. ,,Remko is beter in stukkendie naar klassiek neigen, ik doevooral de pop. Er wordt stevig ge-rockt.’’ Secuur: ,,We zitten nog in defase van schaven, van inpassen,aanpassen, kijken: waar moet hetrustiger en waar juist niet. De mu-ziek komt tot stand vanuit de scè-nes. Dat vergt anders denken.’’

Anders denken. Precies waarwetenschap over gaat.

RUG400

TEKST ERIC NEDERKOORN | FOTO REYER BOXEM

Naam: Margreet Degen(51)Woonplaats: GroningenFunctie: Secretaresse ophet ambulatoriumIn dienst: ruim vijf jaar

,,Het ambulatorium is eenonderzoeks- en expertise-centrum, behorend bij deafdeling Orthopedagogiek,waar studneten hun klini-sche vaardigheden kunnenoefenen. Het is eigenlijk deschakel tussen de weten-schap en de praktijk. Ikwerk aan de RUG met heelveel verschillende mensen.Zo ben ik dagelijks incontact met studenten,hoogleraren, het werkveld:zorginstellingen en scho-len.We hebben bijvoorbeeldeen heel leuk project ‘Ac-care let op de kleintjes’.Hier worden studenten bijkinderen met een beper-king (ADHD, autisme ofeen gedragsstoornis) thuisgeplaatst. De studentbegeleidt het kind thuis,gemiddeld 4 tot 8 uur perweek. Dit is voor de stu-dent erg nuttige praktijk-ervaring en voor de ouderseen rustmomentje.”

WERKEN BIJ DE RUG

NNT speelt Voor Eeuwig,Zernike Campus Groningen,14 en15/5 try-out, aanvang21.00 uur, entree 17,50 euro(studenten 10). Première:16/5, 21.00 uur. Daarna18/5, 15.00 en 21.00 uur;21/5 t/m 24/5, telkens 21.00uur en 25/5, 15.00 en 21.00uur, entree dan steeds 25euro (studenten 17,50). Erzijn nog veel meer cultureleactiviteiten tijdens RUG400,zie ook pagina 10 en 11.

GROOTHEDEN13

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

Op de afbeeldingenvan links naarrechts JohannBernoulli, PetrusCamper, JantineTammes en Albertvan Giffen.

De Rijksuniversiteit Groningen heeft tal van groothedenvoortgebracht. Op deze pagina tien boegbeelden, gese-lecteerd in samenwerking met Rolf ter Sluis van hetUniversiteitsmuseum. Levende professoren hebben webuiten beschouwing gelaten. Twee dingen vallen op: erzitten opmerkelijk veel predikantenzonen tussen enbijna allemaal hebben ze hun studie genoten aan meer-dere universiteiten in binnen- en buitenland.

BOEGBEELDENVAN DE RUG

Ubbo Emmius (1547-1625)Predikantenzoon uit het Oost-Friese Greetsiel was de eerste rectorvan de Academie in Groningen, dievan start ging in 1614. Hij verzamel-de vijf professoren om zich heen,onder wie de Copernicus-promotorMulerius. Zelf was hij hoogleraargeschiedenis en Griekse taal. In zijnbelangrijkste werk Rerum Frisica-rum Historia beschreef hij de ge-schiedenis van Friesland. Op eenzerk in het Academiegebouw wordthij herinnerd als ‘theoloog derzuivere leer, uitnemend filoloog,volmaakt geschiedschrijver’.

Johann Bernoulli (1667-1748)Van oorsprong Zwitserse natuur-en wiskundige die in Groningenhoogleraar werd. Hij speelde eencruciale rol bij het doorgronden ende acceptatie van de differentiaal-en integraalrekening van Leibnitz.Ook ontwikkelde hij een theorie diede snelste manier van bewegentussen twee punten weergaf. Nadathij als hoogleraar wiskunde wasteruggekeerd naar zijn geboorte-stad Bazel, kreeg hij een levenslangconflict met zijn in Groningengeboren zoon Daniel. Hij kon nietverdragen dat die hem als grond-legger van de hydrodynamica alswetenschapper naar de kroon stak.

Petrus Camper (1722-1789)Veelzijdige wetenschapper die alshoogleraar geneeskunde naammaakte met het ontleden van men-sen en dieren. Hij was de eerste dieeen orang-oetan opensneed. Hijheeft vooral veel invloed gehad ophet terrein van de vergelijkendeanatomie. Met zijn onderzoek naarde overeenkomsten in skelettenvan gewervelden was hij een van degrondleggers van de zoölogie. Hij isook van grote betekenis geweestvoor de popularisering van weten-schap.

Sibrandus Stratingh (1785-1841)In Adorp geboren scheikundige diezelf een stoomrijtuig ontwierp. Hijmaakte er in 1834 een proefrit meedoor de stad. De Provinciale Gro-ninger Courant schreef dat het zelfsgeschikt was voor ‘oneffene kei-steenwegen’. Later vervaardigde hijeen schaalmodel van een elektrischaangedreven driewieler. Een heusevoorloper van de elektrische auto.Ook was hij met Theodorus vanSwinderen medeoprichter van hetnog altijd bestaande KoninklijkNatuurkundig Genootschap.

Albert van Giffen (1884-1973)Bioloog wiens loopbaan een onver-wachte wending nam nadat hij bijtoeval betrokken raakte bij de afgra-ving van Dorkwerd. De archeologiebleek hem sterker te trekken danzijn oorspronkelijke vakgebied. InGroningen richtte hij het Biolo-gisch Archeologisch Instituut op.Hij verrichte baanbrekend werkmet zijn opgravingen bij de wierdevan Ezinge.

Frits Zernike (1888-1966)Scheikundige die zijn wetenschap-pelijke carrière in Groningen begonals assistent van astronoom J.C.Kapteyn op het SterrenkundigLaboratorium. Later werd hij hoog-leraar theoretische natuurkunde.Hij is vooralsnog de enige Nobel-prijswinnaar die de RUG in zijngelederen heeft gehad. Deze prijskreeg hij in 1953 voor zijn uitvin-ding van de fasecontrastmicros-coop. Daarmee kon weefsel in eenpreparaat beter worden bestudeerd.

Bernard Röling (1906-1985)Voordat hij in Groningen werdbenoemd tot hoogleraar strafrecht,strafvordering en criminologie hadhij in Utrecht al het CriminologischInstituut opgericht. Op de RUGverschoven zijn werkzaamhedensteeds meer in de richting van hetinternationaal recht. In 1962 richttehij hier het Polemologisch Instituutop. Hij is een van de grondleggersvan de studie internationale betrek-kingen.

Jantine Tammes (1871-1947)Als eerste vrouwelijke student isAletta Jacobs een boegbeeld van deRUG. Jantine Tammes mag dat ookzijn. De wandelclub die ze in 1896oprichtte groeide uit tot de Gronin-ger Vrouwelijke Studentenclub, diein 1912 verder ging onder de naamMagna Pete. Ze specialiseerde zichals genetisch onderzoeker in deplantkunde. Het leverde haar eeneredoctoraat op, waarmee ze deeerste vrouwelijke hoogleraar inGroningen en de tweede in Neder-land werd.

Gerard Heymans (1857-1930)Geboren Fries, studeerde rechtenen wijsbegeerte in Leiden. Enigetijd daarna aanvaardde hij eenhoogleraarschap in de wijsbegeerteen ‘zielkunde’ in Groningen. Hijrichtte in 1892 het eerste psycholo-gische laboratorium op en deedexperimenteel onderzoek metvernuftige apparaten, onder meernaar gezichtsbedrog. Aandacht trokhij ook met zijn temperamenten-leer, waarvoor hij via enquêtesgegevens verzamelde. Hij wordtbeschouwd als de nestor van depsychologie in Nederland.

Johan Huizinga (1872-1945)Groninger cultuurhistoricus die inzijn beroemde studie Herfsttij derMiddeleeuwen met veel verbeel-dingskracht en in een briljante stijlde Nederlandse cultuur in de lateMiddeleeuwen beschrijft. HomoLudens is een ander bekend werkvan hem, dat internationaal deaandacht trok. Honderd jaar gele-den schreef hij trouwens het lus-trumboek De geschiedenis derGroningse universiteit.

RUG400In de Der Aa-kerk in Gronin-gen is tot en met27 juni eenexpositie te zienover 400 jaarwetenschap.

TEKST MANNUS VAN DER LAAN | ILLUSTRATIES RUG

Naam: Bé van Veen (60)Woonplaats: YdeFunctie: veiligheidskundi-ge bij de arbo- en milieu-dienst binnen de RUGIn dienst: zes jaar

,,Bij de RUG werk je ineen dynamische omge-ving. Ik heb te maken meteen grote diversiteit aanmensen binnen de organi-satie, dat maakt het uitda-gend. Wij hangen als eenhelikopter boven de ande-re faculteiten. We contro-leren de veiligheid engeven adviezen.Voor mij is de bouw vannieuwe complexen altijdeen bijzondere ervaring.Onlangs is er op het Zerni-kecomplex nog een nieuwgebouw geopend. Als eengebouw afgebouwd iskomen er vaak achterafnog verbeterpunten dievooraf niet te voorzienwaren. Wij geven dan onsadvies om ervoor te zorgendat het optimaal verbeterdkan worden.Je hoopt altijd dat er geenongelukken gebeuren.Maar als er wel ongeluk-ken gebeuren is het inte-ressant om te onderzoekenhoe het is gebeurd en nogbelangrijker: hoe je het devolgende keer kunt voorko-men.”

WERKEN BIJ DE RUG

VOORSTELLING12

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

In Voor Eeuwig stuit de weten-schapsfamilie Rugger op de oer-Groningse Martini’s. Tom de Ketmaakt voor het NNT en RUG eenlocatievoorstelling die de ver-houding tussen stad en universi-teit symboliseert.

EEN VEELOMVATTENDSPEKTAKELDINER

Tom de Ket: ,,HetHiggsdeeltje! Je

hebt het gevondenen dan? Wat kun je

ermee? Fascine-rend.’’

S tel, je moet een theater-voorstelling creëren metals thema vier eeuwen

universiteit en haar relatie met destad Groningen. Zo’n veelomvat-tend onderwerp verbeelden inmaximaal een uur en drie kwartier,dat lijkt een hersenkraker vanolympische proporties.

Iets voor Tom de Ket misschien?Hij maakte voor De PeerGrouP

de Drentse Bluesopera. De Ket isook een van de krachten achter DeVerleiders, een vierdelige toneel-reeks over malversaties, oplichterijen blunders in het bedrijfsleven. DeKet maalt niet om een stevige por-tie research. En is ertoe in staatzware kost licht verteerbaar temaken.

Iets voor Tom de Ket dus.Het Noord Nederlands Toneel,

Groningens landelijk topgezel-schap, was de logische partner voorde universiteit in dit project. Schrij-ver/regisseur De Ket maakte eentwee jaar geleden met acteur AlbertSecuur voor het NNT WoensdagGehaktdag (over schrijver/vrouw-

doder Richard Klinkhamer). Secuur: ,,We hebben het NNT al eenseerder voorgesteld een groot buitenspektakel te maken. Dat wastoen niet haalbaar.’’

Nu des te meer.Er komt een tribune voor achthonderd man op de Zernike

Campus. Daar wordt Voor Eeuwig vanaf half mei inclusief try-outs twaalf keer gespeeld. Centrale figuur in de voorstelling isopa Rugger, gespeeld door Peter Drost (van Beumer & Drost).

De Ket: ,,De welgestelde Opa Rugger is 400 jaar geworden.Daarom is er een feest, met een diner. Opa Rugger is gek opstukjes. Het ene familielid na het andere doet een act. Ze ver-beelden grote wetenschappers uit de geschiedenis van de RUG,zoals Zernike, Bernouilli, Heymans, Aletta Jacobs. Dat moeten zezo goed mogelijk doen, met inspirerende verhalen, want opaRugger wil geld in de wetenschap steken, en bepaalt aan de handvan de presentatie in welk vakgebied. Zo krijgen we meteen ookeen inkijkje in de stand van de huidige wetenschap, in de onder-delen waarin de Groningse universiteit voorop loopt: HealthyAgeing, Sustainable Society, Sterrenkunde.’’

De Ket heeft er wel wat mee, met die wil om te bevatten. ,,HetHiggsdeeltje! Je hebt het gevonden en dan? Wat kun je ermee?Dat was ook zo bij de radiogolven, ontdekt door Marie Curie. Paslater werd duidelijk hoe ze toe te passen. Fascinerend!’’

De voorstelling kijkt - zo is De Ket dan ook wel weer - schuin

en kritisch naar het management-denken en de scoringsdrang van dediverse faculteiten. ,,Targets halen!Efficiency!’’

De chique familie Rugger wordttijdens het feestelijke etentje be-diend door de familie Martini. DeKet: ,,Die familie staat voor de stadGroningen. Een echt Groningsefamilie. Er komen spanningen alsdochter Ria Martini een relatieontwikkelt met kleinzoon OscarRugger. Een Romeo en Julia-ver-haal. Dan wordt er over en weerstevig geschoffeerd.’’

De acteursploeg heeft een dub-belrol: ze spelen zowel een Ruggerals een Martini. Alleen Oscar (Steynde Leeuwe) en Ria (Maartje van deWetering) wisselen nergens vanpersonage. Voor vaste NNT-krachtVan de Wetering wordt het de eer-ste keer dat ze Gronings spreekt ineen voorstelling. ,,Best lastig, maarhet is wel stad-Gronings, datscheelt, en Albert Secuur is er voorde nodige aanwijzingen.’’ Zelf heeftze geen universitair verleden. Vande Wetering werd aangenomen opde toneelschool, vandaar. ,,Anderswas ik Duits gaan studeren, alslogisch gevolg op mijn gymnasium-opleiding. Een prachtige taal.’’

Het moet mooi werken zijn, zo’nvoorstelling waar de RUG aan mee-betaalt. De Ket: ,,Dat is op zichwaar. Maar met de bouw van zo’ntribune en met de ‘larger thanlife’-decorstukken en alle techni-sche voorzieningen die je daarheenmoet brengen, vliegt het geld erdoorheen. Zit daar maar niet overin.’’ De blikvanger in het decormoet de twaalf meter hoge, doorNNT’s Ko van den Bosch ontworpenen gebouwde replica van het Acade-miegebouw worden.

Voor Eeuwig wordt een muziek-theatervoorstelling. Er wordt livegemusiceerd, de voltallige acteurs-ploeg zingt. De band heeft eendubbele muzikale leiding: RemkoWind en Rob Klerkx. Ze compo-neerden allebei, Wind speelt toet-sen, Klerkx drums, wat hij ook inde band Moke doet. Klerkx: ,,Maarik ben toch vooral een maker.’’ Zieook zijn band Klerkx and The Se-cret. Hij was op weg profwielrennerte worden, als de muziek niet nogharder aan hem had getrokken dande fiets.

Wind werkte een paar keer eer-der met het NNT, beiden werkteneerder met De Ket. Sterker nog, devrouw van De Ket is de ex vanKlerkx. ,,Remko is beter in stukkendie naar klassiek neigen, ik doevooral de pop. Er wordt stevig ge-rockt.’’ Secuur: ,,We zitten nog in defase van schaven, van inpassen,aanpassen, kijken: waar moet hetrustiger en waar juist niet. De mu-ziek komt tot stand vanuit de scè-nes. Dat vergt anders denken.’’

Anders denken. Precies waarwetenschap over gaat.

RUG400

TEKST ERIC NEDERKOORN | FOTO REYER BOXEM

Naam: Margreet Degen(51)Woonplaats: GroningenFunctie: Secretaresse ophet ambulatoriumIn dienst: ruim vijf jaar

,,Het ambulatorium is eenonderzoeks- en expertise-centrum, behorend bij deafdeling Orthopedagogiek,waar studneten hun klini-sche vaardigheden kunnenoefenen. Het is eigenlijk deschakel tussen de weten-schap en de praktijk. Ikwerk aan de RUG met heelveel verschillende mensen.Zo ben ik dagelijks incontact met studenten,hoogleraren, het werkveld:zorginstellingen en scho-len.We hebben bijvoorbeeldeen heel leuk project ‘Ac-care let op de kleintjes’.Hier worden studenten bijkinderen met een beper-king (ADHD, autisme ofeen gedragsstoornis) thuisgeplaatst. De studentbegeleidt het kind thuis,gemiddeld 4 tot 8 uur perweek. Dit is voor de stu-dent erg nuttige praktijk-ervaring en voor de ouderseen rustmomentje.”

WERKEN BIJ DE RUG

NNT speelt Voor Eeuwig,Zernike Campus Groningen,14 en15/5 try-out, aanvang21.00 uur, entree 17,50 euro(studenten 10). Première:16/5, 21.00 uur. Daarna18/5, 15.00 en 21.00 uur;21/5 t/m 24/5, telkens 21.00uur en 25/5, 15.00 en 21.00uur, entree dan steeds 25euro (studenten 17,50). Erzijn nog veel meer cultureleactiviteiten tijdens RUG400,zie ook pagina 10 en 11.

GROOTHEDEN13

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

Op de afbeeldingenvan links naarrechts JohannBernoulli, PetrusCamper, JantineTammes en Albertvan Giffen.

De Rijksuniversiteit Groningen heeft tal van groothedenvoortgebracht. Op deze pagina tien boegbeelden, gese-lecteerd in samenwerking met Rolf ter Sluis van hetUniversiteitsmuseum. Levende professoren hebben webuiten beschouwing gelaten. Twee dingen vallen op: erzitten opmerkelijk veel predikantenzonen tussen enbijna allemaal hebben ze hun studie genoten aan meer-dere universiteiten in binnen- en buitenland.

BOEGBEELDENVAN DE RUG

Ubbo Emmius (1547-1625)Predikantenzoon uit het Oost-Friese Greetsiel was de eerste rectorvan de Academie in Groningen, dievan start ging in 1614. Hij verzamel-de vijf professoren om zich heen,onder wie de Copernicus-promotorMulerius. Zelf was hij hoogleraargeschiedenis en Griekse taal. In zijnbelangrijkste werk Rerum Frisica-rum Historia beschreef hij de ge-schiedenis van Friesland. Op eenzerk in het Academiegebouw wordthij herinnerd als ‘theoloog derzuivere leer, uitnemend filoloog,volmaakt geschiedschrijver’.

Johann Bernoulli (1667-1748)Van oorsprong Zwitserse natuur-en wiskundige die in Groningenhoogleraar werd. Hij speelde eencruciale rol bij het doorgronden ende acceptatie van de differentiaal-en integraalrekening van Leibnitz.Ook ontwikkelde hij een theorie diede snelste manier van bewegentussen twee punten weergaf. Nadathij als hoogleraar wiskunde wasteruggekeerd naar zijn geboorte-stad Bazel, kreeg hij een levenslangconflict met zijn in Groningengeboren zoon Daniel. Hij kon nietverdragen dat die hem als grond-legger van de hydrodynamica alswetenschapper naar de kroon stak.

Petrus Camper (1722-1789)Veelzijdige wetenschapper die alshoogleraar geneeskunde naammaakte met het ontleden van men-sen en dieren. Hij was de eerste dieeen orang-oetan opensneed. Hijheeft vooral veel invloed gehad ophet terrein van de vergelijkendeanatomie. Met zijn onderzoek naarde overeenkomsten in skelettenvan gewervelden was hij een van degrondleggers van de zoölogie. Hij isook van grote betekenis geweestvoor de popularisering van weten-schap.

Sibrandus Stratingh (1785-1841)In Adorp geboren scheikundige diezelf een stoomrijtuig ontwierp. Hijmaakte er in 1834 een proefrit meedoor de stad. De Provinciale Gro-ninger Courant schreef dat het zelfsgeschikt was voor ‘oneffene kei-steenwegen’. Later vervaardigde hijeen schaalmodel van een elektrischaangedreven driewieler. Een heusevoorloper van de elektrische auto.Ook was hij met Theodorus vanSwinderen medeoprichter van hetnog altijd bestaande KoninklijkNatuurkundig Genootschap.

Albert van Giffen (1884-1973)Bioloog wiens loopbaan een onver-wachte wending nam nadat hij bijtoeval betrokken raakte bij de afgra-ving van Dorkwerd. De archeologiebleek hem sterker te trekken danzijn oorspronkelijke vakgebied. InGroningen richtte hij het Biolo-gisch Archeologisch Instituut op.Hij verrichte baanbrekend werkmet zijn opgravingen bij de wierdevan Ezinge.

Frits Zernike (1888-1966)Scheikundige die zijn wetenschap-pelijke carrière in Groningen begonals assistent van astronoom J.C.Kapteyn op het SterrenkundigLaboratorium. Later werd hij hoog-leraar theoretische natuurkunde.Hij is vooralsnog de enige Nobel-prijswinnaar die de RUG in zijngelederen heeft gehad. Deze prijskreeg hij in 1953 voor zijn uitvin-ding van de fasecontrastmicros-coop. Daarmee kon weefsel in eenpreparaat beter worden bestudeerd.

Bernard Röling (1906-1985)Voordat hij in Groningen werdbenoemd tot hoogleraar strafrecht,strafvordering en criminologie hadhij in Utrecht al het CriminologischInstituut opgericht. Op de RUGverschoven zijn werkzaamhedensteeds meer in de richting van hetinternationaal recht. In 1962 richttehij hier het Polemologisch Instituutop. Hij is een van de grondleggersvan de studie internationale betrek-kingen.

Jantine Tammes (1871-1947)Als eerste vrouwelijke student isAletta Jacobs een boegbeeld van deRUG. Jantine Tammes mag dat ookzijn. De wandelclub die ze in 1896oprichtte groeide uit tot de Gronin-ger Vrouwelijke Studentenclub, diein 1912 verder ging onder de naamMagna Pete. Ze specialiseerde zichals genetisch onderzoeker in deplantkunde. Het leverde haar eeneredoctoraat op, waarmee ze deeerste vrouwelijke hoogleraar inGroningen en de tweede in Neder-land werd.

Gerard Heymans (1857-1930)Geboren Fries, studeerde rechtenen wijsbegeerte in Leiden. Enigetijd daarna aanvaardde hij eenhoogleraarschap in de wijsbegeerteen ‘zielkunde’ in Groningen. Hijrichtte in 1892 het eerste psycholo-gische laboratorium op en deedexperimenteel onderzoek metvernuftige apparaten, onder meernaar gezichtsbedrog. Aandacht trokhij ook met zijn temperamenten-leer, waarvoor hij via enquêtesgegevens verzamelde. Hij wordtbeschouwd als de nestor van depsychologie in Nederland.

Johan Huizinga (1872-1945)Groninger cultuurhistoricus die inzijn beroemde studie Herfsttij derMiddeleeuwen met veel verbeel-dingskracht en in een briljante stijlde Nederlandse cultuur in de lateMiddeleeuwen beschrijft. HomoLudens is een ander bekend werkvan hem, dat internationaal deaandacht trok. Honderd jaar gele-den schreef hij trouwens het lus-trumboek De geschiedenis derGroningse universiteit.

RUG400In de Der Aa-kerk in Gronin-gen is tot en met27 juni eenexpositie te zienover 400 jaarwetenschap.

TEKST MANNUS VAN DER LAAN | ILLUSTRATIES RUG

Naam: Bé van Veen (60)Woonplaats: YdeFunctie: veiligheidskundi-ge bij de arbo- en milieu-dienst binnen de RUGIn dienst: zes jaar

,,Bij de RUG werk je ineen dynamische omge-ving. Ik heb te maken meteen grote diversiteit aanmensen binnen de organi-satie, dat maakt het uitda-gend. Wij hangen als eenhelikopter boven de ande-re faculteiten. We contro-leren de veiligheid engeven adviezen.Voor mij is de bouw vannieuwe complexen altijdeen bijzondere ervaring.Onlangs is er op het Zerni-kecomplex nog een nieuwgebouw geopend. Als eengebouw afgebouwd iskomen er vaak achterafnog verbeterpunten dievooraf niet te voorzienwaren. Wij geven dan onsadvies om ervoor te zorgendat het optimaal verbeterdkan worden.Je hoopt altijd dat er geenongelukken gebeuren.Maar als er wel ongeluk-ken gebeuren is het inte-ressant om te onderzoekenhoe het is gebeurd en nogbelangrijker: hoe je het devolgende keer kunt voorko-men.”

WERKEN BIJ DE RUG

Op de Zernike Campus aan de noordkant

van de stad Groningen komen onderwijs,

kennis en ondernemerschap op

inspirerende wijze samen. Niet alleen

studenten en medewerkers van de er

gevestigde bedrijven kunnen hier werken,

studeren en verblijven. Regelmatig

worden er ook activiteiten georganiseerd

die voor iedereen toegankelijk zijn!

Van 14 tot en met 25 mei maken

Rijksuniversiteit Groningen en Noord

Nederlands Toneel dankbaar gebruik van

de Zernike Campus Groningen voor de

coproductie Voor Eeuwig.

Spectaculair muziektheaterin de openluchtEen bombastische taart wordt tussen de

hypermoderne universiteitsgebouwen

van de Zernike Campus aangesleept.

En voor het oude Academiegebouw

neergezet dat daar plots staat. De reden?

Een feestje, een openluchtfeestje! Voor

de academische familie van de jarige opa

Rugger, voor de hardwerkende Groninger

familie Martini en voor u, als kijker. Hoe

vergaat het de gasten die uit de taart

springen? Hoe lang duurt het voor de

liederen aan tafel verzuren? Is het niet

gezelliger in de keuken? Kom en verbaas

u over deze komische choreografie van

toneel, cabaret, dans en (veel) live muziek!

Makers & spelersTekst & regie: Tom de KetBeeldregie: Ko van den BoschMuziek o.m.: Rob Klerkx (Moke) en Remko Wind(Drentse Bluesopera)Choreografie & dans: Club Guy & RoniSpel: Peter Drost, Albert Secuur, Maartjevan de Wetering, Steyn de Leeuwe, PeterVandemeulebroecke, Bram van der Heijden,Margreet Boersbroek en Manon Nieuweboer

Spectaculair muziektheater in de openluchtTekst & regie: Tom de Ket

Tom de Ket Manon Nieuweboer Steyn de Leeuwe Rob Klerkx Albert Secuur

Foto’s: Reyer Boxem

Uitgelicht!

Voor Eeuwig maakt deel uit van het

feestprogramma ter ere van het

400-jarig bestaan van de Rijksuniversiteit

Groningen. Ga voor het hele programma

naar rug400.nl

Buitenfoyer mettoekomstpaviljoenEnergy AcademySpeciaal voor de voorstelling

Voor Eeuwig wordt een gezellige

buitenfoyer ingericht op de Zernike

Campus Groningen. Hier komt u alvast

in de sfeer van de voorstelling en

geniet u voor en na de voorstelling

van een hapje en een drankje. In de

buitenfoyer treft u ook een paviljoen

aan van de toekomstige Energy

Academy Europe. U krijgt er alvast

een voorproefje van dit nieuwe

topinstituut voor onderwijs, onderzoek

en innovatie op het gebied van

(duurzame) energie.

Volg de ZernikeCampus Groningen!Op de Zernike Campus Groningen -

die genoemd is naar de Nobelprijs

winnende natuurkundige Frits Zernike

(1888-1966) - werken de gemeente

Groningen, de provincie Groningen,

de Rijksuniversiteit Groningen, de

Hanzehogeschool Groningen, de

bedrijvenvereniging VBGW en het

UMCG nauw samen.

Voor meer informatie over de Campus,

meer publieksactiviteiten en onze

nieuwsbrief kunt u terecht op

www.zernikecampusgroningen.nl

Speeldata & kaartenTry-outs: wo 14 & do 15 mei, 21.00 uurPremière: vr 16 mei, 21.00 uurAvondvoorstellingen: za 17 & zo 18 en wo 21t/m zo 25 mei, 21.00 uurMatinees: zo 18 & zo 25 mei, 15.00 uurLocatie: Zernike Campus, GroningenInfo/kaarten: www.voor-eeuwig.nl

Inventing new connections

HERKOMST15

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

Het inschrijfformulier vanBernhardus Sutholt, deeerste student van deRUG.

Er studeren hon-derd nationalitei-ten in Groningen.Niks nieuws onderde zon: ook in debegintijd telde deHogeschool vanStad en Lande veelbuitenlanders on-der de studentenen professoren.

EERSTESTUDENTWAS EENDUITSER

Naam: Natalie Bos-Dubois(45)Woonplaats: GroningenFunctie: eerste medewer-ker hospitalityservice bijde horeca in het Acade-miegebouwIn dienst: 24 jaar

,,Ik maak het rooster enzorg ik voor de planning.Ook regel ik een deel vande inkoop en stuur ik hetpersoneel aan. Er is geendag hetzelfde. Wij hebbenconstant te maken metandere mensen. We moe-ten veel improviseren omervoor te zorgen dat allesgoed komt.Het eredoctoraat vanHelmut Kohl, in oktober2000, was heel indruk-wekkend. En tijdens hunprovincietour kwamenkoning Willem Alexanderen prinses Máxima langsop de RUG. Ik vond ditspeciaal omdat ik vanMaxima een hand hebgekregen.”

WERKEN BIJ DE RUG

TEKST MANNUS VAN DER LAAN

B ernhardus Sutholt. Zoheette de eerste studentdie zich officieel in-

schreef bij de universiteit van Gro-ningen. Het is geboekstaafd in hetAlbum Studiosorum. Dat is momen-teel te zien in het Groninger Muse-um, waar conservator Egge Knoleen expositie over het studentenle-ven in Groningen heeft samenge-steld.

Sutholt kwam niet aan in hetoprichtingsjaar 1614. Eerst kwamhet gebouw, daarna pas kwamen destudenten. Sutholt arriveerde in1615 en was afkomstig uit het stadjeHamm, in de huidige Duitse deel-staat Noordrijn-Westfalen. Van de82 studenten die zich dat jaar aan-meldden kwamen er 30 uit hetbuitenland.

De Hogeschool van Stad en Lan-de, zoals de universiteit tot 1811officieel heette, had bij aanvang eeninternationaal karakter. Onder deeerste lichting hoogleraren bevon-den zich eveneens veel buitenlan-ders. De eerste rector Ubbo Emmi-us kwam uit Oost-Friesland, zijn

vriend Nicolaas Mulerius uit Brugge, de theoloog Her-mann Ravensperger werd geboren in het WestfaalseSiegen, William Makwodwell was een Schot en CornelisPijnacker kwam uit het gelijknamige dorp in Zuid-Holland. De enige Groninger was Johannes EpinusHuninga uit Oostwold, maar hij had zijn studie geno-ten in Marburg (in de huidige Duitse deelstaat Hessen)en in Frankrijk.

Dat buitenlanders in Groningen gingen werken en

RUG400

Studenten uit de hele wereld

0

1

274

1661

Aan de RUG studeren ruim 3400 buitenlandse studenten uit honderd landen. De meesten vanhen komen uit Duitsland (1661), gevolgd door China (274) en het Verenigd Koninkrijk (133).

© DvhN 260414 | AB | Research Michel Brandsma

studeren werd in de hand gewerkt door dereligieuze verschillen tussen de universitei-ten. Er waren in Europa katholieke, calvinisti-sche en Lutherse universiteiten. Er was voorelk wat wils, maar daar moesten velen weleen eindje voor reizen. Groningen was netals Franeker en Leiden calvinistisch vansignatuur en tamelijk recht in de leer. Verderwas het in die tijd gebruikelijk dat studentenna een paar jaar van universiteit wisselden.Dat deed ook Sutholt. Hij rondde zijn studieaf in Leiden.

Studeren bleef eeuwenlang het voorrechtvan de elite. Dat veranderde na de TweedeWereldoorlog. Voor die tijd stonden er hoog-uit vijfhonderd studenten ingeschreven enwas de universiteit niet groter dan het Prae-dinius Gymnasium in Groningen. Vanaf dejaren zestig is het aantal studenten explosiefgestegen en is de RUG een massa-universiteitgeworden. Als je naar de opgaande curvekijkt, is de groei onvoorstelbaar.

Tot de jaren negentig waren het vooralautochtone Nederlanders die de universiteitbezochten. Daarna stroomden onder invloedvan de globalisering buitenlanders toe. Eerstmondjesmaat, maar sinds deze eeuw stijgthun aantal snel.

Van de 27.300 studenten in het studiejaar2013/14 hebben er 24.442 de Nederlandsenationaliteit. De rest komt uit het buiten-land, dat is bijna 12 procent. In dit jubileum-jaar bestaat de RUG-populatie uit welgeteldhonderd nationaliteiten. Duitsland is dehofleverancier. Er staan 1661 Duitse studen-ten ingeschreven. De helft van hen studeertpsychologie. Ook economie en bedrijfskundevallen in de smaak bij de Duitsers.

Op de tweede plek komen Chinezen met270 studenten. Het overgrote deel staat inge-schreven bij de faculteit economie en be-drijfskunde. Daarna komen Britten (133) enIndonesiërs (123). Opvallend zijn de relatiefgrote aantallen Oost-Europeanen, zoals Bul-garen (119) en Roemenen (73). Ook studentenuit de crisislanden Griekenland (92) en Span-je (39) weten de weg naar Groningen te vin-den. Verder is er een grote populatie Saoedi’s(56). Belgen (27) en Fransen (15) zijn mindergeneigd naar het Noorden af te reizen.

En wat kwam er van Bernhardus Sutholtterecht? Na zijn afstuderen in Leiden werd hijprofessor in de rechten in Harderwijk. Daarwas toen ook nog een universiteit gevestigd.Zijn loopbaan was er niet een uit het boekje.Hij liet zich bekeren tot het katholicisme,ongetwijfeld tot afgrijzen van zijn vroegerecollega’s in Groningen. In Harderwijk wistenze er wel raad mee: prompt werd hij uit zijnambt gezet.

Op de Zernike Campus aan de noordkant

van de stad Groningen komen onderwijs,

kennis en ondernemerschap op

inspirerende wijze samen. Niet alleen

studenten en medewerkers van de er

gevestigde bedrijven kunnen hier werken,

studeren en verblijven. Regelmatig

worden er ook activiteiten georganiseerd

die voor iedereen toegankelijk zijn!

Van 14 tot en met 25 mei maken

Rijksuniversiteit Groningen en Noord

Nederlands Toneel dankbaar gebruik van

de Zernike Campus Groningen voor de

coproductie Voor Eeuwig.

Spectaculair muziektheaterin de openluchtEen bombastische taart wordt tussen de

hypermoderne universiteitsgebouwen

van de Zernike Campus aangesleept.

En voor het oude Academiegebouw

neergezet dat daar plots staat. De reden?

Een feestje, een openluchtfeestje! Voor

de academische familie van de jarige opa

Rugger, voor de hardwerkende Groninger

familie Martini en voor u, als kijker. Hoe

vergaat het de gasten die uit de taart

springen? Hoe lang duurt het voor de

liederen aan tafel verzuren? Is het niet

gezelliger in de keuken? Kom en verbaas

u over deze komische choreografie van

toneel, cabaret, dans en (veel) live muziek!

Makers & spelersTekst & regie: Tom de KetBeeldregie: Ko van den BoschMuziek o.m.: Rob Klerkx (Moke) en Remko Wind(Drentse Bluesopera)Choreografie & dans: Club Guy & RoniSpel: Peter Drost, Albert Secuur, Maartjevan de Wetering, Steyn de Leeuwe, PeterVandemeulebroecke, Bram van der Heijden,Margreet Boersbroek en Manon Nieuweboer

Spectaculair muziektheater in de openluchtTekst & regie: Tom de Ket

Tom de Ket Manon Nieuweboer Steyn de Leeuwe Rob Klerkx Albert Secuur

Foto’s: Reyer Boxem

Uitgelicht!

Voor Eeuwig maakt deel uit van het

feestprogramma ter ere van het

400-jarig bestaan van de Rijksuniversiteit

Groningen. Ga voor het hele programma

naar rug400.nl

Buitenfoyer mettoekomstpaviljoenEnergy AcademySpeciaal voor de voorstelling

Voor Eeuwig wordt een gezellige

buitenfoyer ingericht op de Zernike

Campus Groningen. Hier komt u alvast

in de sfeer van de voorstelling en

geniet u voor en na de voorstelling

van een hapje en een drankje. In de

buitenfoyer treft u ook een paviljoen

aan van de toekomstige Energy

Academy Europe. U krijgt er alvast

een voorproefje van dit nieuwe

topinstituut voor onderwijs, onderzoek

en innovatie op het gebied van

(duurzame) energie.

Volg de ZernikeCampus Groningen!Op de Zernike Campus Groningen -

die genoemd is naar de Nobelprijs

winnende natuurkundige Frits Zernike

(1888-1966) - werken de gemeente

Groningen, de provincie Groningen,

de Rijksuniversiteit Groningen, de

Hanzehogeschool Groningen, de

bedrijvenvereniging VBGW en het

UMCG nauw samen.

Voor meer informatie over de Campus,

meer publieksactiviteiten en onze

nieuwsbrief kunt u terecht op

www.zernikecampusgroningen.nl

Speeldata & kaartenTry-outs: wo 14 & do 15 mei, 21.00 uurPremière: vr 16 mei, 21.00 uurAvondvoorstellingen: za 17 & zo 18 en wo 21t/m zo 25 mei, 21.00 uurMatinees: zo 18 & zo 25 mei, 15.00 uurLocatie: Zernike Campus, GroningenInfo/kaarten: www.voor-eeuwig.nl

Inventing new connections

HERKOMST15

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

Het inschrijfformulier vanBernhardus Sutholt, deeerste student van deRUG.

Er studeren hon-derd nationalitei-ten in Groningen.Niks nieuws onderde zon: ook in debegintijd telde deHogeschool vanStad en Lande veelbuitenlanders on-der de studentenen professoren.

EERSTESTUDENTWAS EENDUITSER

Naam: Natalie Bos-Dubois(45)Woonplaats: GroningenFunctie: eerste medewer-ker hospitalityservice bijde horeca in het Acade-miegebouwIn dienst: 24 jaar

,,Ik maak het rooster enzorg ik voor de planning.Ook regel ik een deel vande inkoop en stuur ik hetpersoneel aan. Er is geendag hetzelfde. Wij hebbenconstant te maken metandere mensen. We moe-ten veel improviseren omervoor te zorgen dat allesgoed komt.Het eredoctoraat vanHelmut Kohl, in oktober2000, was heel indruk-wekkend. En tijdens hunprovincietour kwamenkoning Willem Alexanderen prinses Máxima langsop de RUG. Ik vond ditspeciaal omdat ik vanMaxima een hand hebgekregen.”

WERKEN BIJ DE RUG

TEKST MANNUS VAN DER LAAN

B ernhardus Sutholt. Zoheette de eerste studentdie zich officieel in-

schreef bij de universiteit van Gro-ningen. Het is geboekstaafd in hetAlbum Studiosorum. Dat is momen-teel te zien in het Groninger Muse-um, waar conservator Egge Knoleen expositie over het studentenle-ven in Groningen heeft samenge-steld.

Sutholt kwam niet aan in hetoprichtingsjaar 1614. Eerst kwamhet gebouw, daarna pas kwamen destudenten. Sutholt arriveerde in1615 en was afkomstig uit het stadjeHamm, in de huidige Duitse deel-staat Noordrijn-Westfalen. Van de82 studenten die zich dat jaar aan-meldden kwamen er 30 uit hetbuitenland.

De Hogeschool van Stad en Lan-de, zoals de universiteit tot 1811officieel heette, had bij aanvang eeninternationaal karakter. Onder deeerste lichting hoogleraren bevon-den zich eveneens veel buitenlan-ders. De eerste rector Ubbo Emmi-us kwam uit Oost-Friesland, zijn

vriend Nicolaas Mulerius uit Brugge, de theoloog Her-mann Ravensperger werd geboren in het WestfaalseSiegen, William Makwodwell was een Schot en CornelisPijnacker kwam uit het gelijknamige dorp in Zuid-Holland. De enige Groninger was Johannes EpinusHuninga uit Oostwold, maar hij had zijn studie geno-ten in Marburg (in de huidige Duitse deelstaat Hessen)en in Frankrijk.

Dat buitenlanders in Groningen gingen werken en

RUG400

Studenten uit de hele wereld

0

1

274

1661

Aan de RUG studeren ruim 3400 buitenlandse studenten uit honderd landen. De meesten vanhen komen uit Duitsland (1661), gevolgd door China (274) en het Verenigd Koninkrijk (133).

© DvhN 260414 | AB | Research Michel Brandsma

studeren werd in de hand gewerkt door dereligieuze verschillen tussen de universitei-ten. Er waren in Europa katholieke, calvinisti-sche en Lutherse universiteiten. Er was voorelk wat wils, maar daar moesten velen weleen eindje voor reizen. Groningen was netals Franeker en Leiden calvinistisch vansignatuur en tamelijk recht in de leer. Verderwas het in die tijd gebruikelijk dat studentenna een paar jaar van universiteit wisselden.Dat deed ook Sutholt. Hij rondde zijn studieaf in Leiden.

Studeren bleef eeuwenlang het voorrechtvan de elite. Dat veranderde na de TweedeWereldoorlog. Voor die tijd stonden er hoog-uit vijfhonderd studenten ingeschreven enwas de universiteit niet groter dan het Prae-dinius Gymnasium in Groningen. Vanaf dejaren zestig is het aantal studenten explosiefgestegen en is de RUG een massa-universiteitgeworden. Als je naar de opgaande curvekijkt, is de groei onvoorstelbaar.

Tot de jaren negentig waren het vooralautochtone Nederlanders die de universiteitbezochten. Daarna stroomden onder invloedvan de globalisering buitenlanders toe. Eerstmondjesmaat, maar sinds deze eeuw stijgthun aantal snel.

Van de 27.300 studenten in het studiejaar2013/14 hebben er 24.442 de Nederlandsenationaliteit. De rest komt uit het buiten-land, dat is bijna 12 procent. In dit jubileum-jaar bestaat de RUG-populatie uit welgeteldhonderd nationaliteiten. Duitsland is dehofleverancier. Er staan 1661 Duitse studen-ten ingeschreven. De helft van hen studeertpsychologie. Ook economie en bedrijfskundevallen in de smaak bij de Duitsers.

Op de tweede plek komen Chinezen met270 studenten. Het overgrote deel staat inge-schreven bij de faculteit economie en be-drijfskunde. Daarna komen Britten (133) enIndonesiërs (123). Opvallend zijn de relatiefgrote aantallen Oost-Europeanen, zoals Bul-garen (119) en Roemenen (73). Ook studentenuit de crisislanden Griekenland (92) en Span-je (39) weten de weg naar Groningen te vin-den. Verder is er een grote populatie Saoedi’s(56). Belgen (27) en Fransen (15) zijn mindergeneigd naar het Noorden af te reizen.

En wat kwam er van Bernhardus Sutholtterecht? Na zijn afstuderen in Leiden werd hijprofessor in de rechten in Harderwijk. Daarwas toen ook nog een universiteit gevestigd.Zijn loopbaan was er niet een uit het boekje.Hij liet zich bekeren tot het katholicisme,ongetwijfeld tot afgrijzen van zijn vroegerecollega’s in Groningen. In Harderwijk wistenze er wel raad mee: prompt werd hij uit zijnambt gezet.

IN BEELD16

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

INFOGRAPHIC JANNEKE VAN DER HEIDE, MANNUS VAN DER LAAN

RUG400

1614Opening Hogeschool van Staden Lande aan de Broerstraatin Groningen

1618Met de aanstelling van Francis-cus Gomarus als hoogleraartheologie vaart de universiteiteen zuiver protestantse koers

1672De Vrijwillige StudentenCompagnie, die 150 leden telde,verdedigde de stad tegen deaanval van 'Bommen Berend'

1695Aanstelling van JohannBernoulli uit Bazel als hoog-leraar wiskunde

1704 - 1717Conflict tussen Stad enOmmelanden leidt ertoe dater geen hoogleraren wordenbenoemd en studentenaan-tallen afnemen

1749Stadhouder Willem IV vanOranje wordt benoemd totrector magnificentissimus

1812Franse bezetter garandeertvoortbestaan universiteit,die onderdeel wordt van deKeizerlijke Universiteit inParijs

1815● Na de Fransebezetting verandert deuniversiteit in Rijksho-geschool

● Oprichting Vindicatatque Polit, het oudstestudentencorps vanNederland

1850Opening nieuwe Academiege-bouw aan de Broerstraat inneoclassicistische stijl

1871Aletta Jacobs wordt als eersteNederlandse vrouwtoegelaten tot deuniversiteit

1876Dankzij Samuel van Houtenwordt universiteit geredvan opheffing door TweedeKamer

1877Charlotte Jacobs, zus vanAletta, wordt de tweedevrouwelijke student vanNederland

1909Opening nieuw acade-miegebouw in neorenais-sancestijl

1940 - 1941● Op last van de Duitsebezetter worden joodsedocenten ontslagen

● Joodse studenten zijnniet langer welkom

1945● Executie verzetsheldinAnda Kerkhoven als enigeNederlandse studente

● Oprichting studenten-sportstichting ACLO

1946Oprichting Studium Generaledankzij oud-hoogleraar enminister van OnderwijsGerardus van der Leeuw

1953Nobelprijs voor Frits Zernikevoor de ontwikkeling van defasecontrastmicroscoop

1958Lancering Drie Complexenplan:huisvesting universiteit in debinnenstad, het ziekenhuister-rein en aan de rand van Padde-poel

1961Oprichting Qumran Instituutvoor onderzoek naar DodeZeerollen

1972Instelling Universiteits-raad na roep om demo-cratisering

1999Lancering moleculairemotor van hoogleraarscheikunde Ben Feringa

2005SupercomputerStella in hetuniversitairrekencentrum

2006LifeLines-project, hetgrootste bevolkingson-derzoek ter wereld

2014De RijksuniversiteitGroningen bestaat 400 jaar

9

ssicistische stijlssicistisccheheheheheheheheheheeheeheeeeeeheeheheeeheehhhhehehehhhehheheheh sssssssssssssssssssssssssstitttttttttttt jl

AlettaJacobs

FritsZernike

Willem IVFranciscus Gomarus

1906Academiegebouw in brand,waarbij veel kostbareuniversiteitsbezittingenverloren gaan

us van der Leeuw

trtsrnike

400 jaarRijksuniversiteitGroningen Studenten-

verenigingen● Vindicat● Cleopatra● Dizkartes● Ad Tempus Vitae● Dionysos● Bernlef● GSV● Ichtus Groningen● NSG● Albertus Magnus● Unitas● Yir'at 'Adonay

In zijn roman'Onder professoren'(1975) rekende schrijverWillem FrederikHermans af met hetGroningse academischemilieu. Zelf was hijtussen 1952 en 1973verbonden aan de RUGals fysisch geograaf.

AcademiegebouwGroningen in 1858

waarbij veel kostbareuniversiteitsbezittinggenvevverlrlrloroorenen gggaaaann

Aantal medewerkers: 5250 (fte)Aantal studenten: 27.300cijfers (2014)

TIJDLIJN

uter

rummm

Universitairrekencentrum

Op 23 augustus 1614 werd in Gro-ningen een academie opgericht.Deze is na Leiden de oudste uni-versiteit van Nederland. In heteerste jaar gaven zes hoogleraren82 studenten onderricht in the-ologie, rechten, wiskunde en vrijekunsten.

Naam: Lodi Nauta (47)Woonplaats: Feerwerd.Functie: hoogleraar ge-schiedenis filosofie endecaan van de faculteitIn dienst: 19 jaar

,,De RUG is een fijneuniversiteit met een breedpalet aan dingen die ge-daan worden. Het is eenprettige werkomgeving. Ikwoon op het platteland enik werk elke dag in destad.Het zelf afstuderen enpromoveren vond ik eenheel bijzondere ervaring.Net als het houden vanmijn oratie, voor mijnhoogleraarschap. Binnen-kort (15 mei - red) komtde koning naar de RUG,dat wordt een heel bijzon-dere ontmoeting.”

WERKEN BIJ DE RUG

FRANEKER17

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

HETGROTE FRIESE VERDRIET

Goffe Jensma overde Academie vanVriesland: ,,Frane-ker was van ouds-her een belangrijke-re stad dan Leeu-warden.’’

Na Leiden was de uni-versiteit van Franekerde oudste van ons land.In 1811 maakten de Fran-se bezetters een eindeaan het eerbiedwaardi-ge instituut. Frieslandbetreurt dat verlies nogsteeds, zegt Goffe Jens-ma, hoogleraar Friesaan de RUG.

D e universiteit van Franeker, die29 juli 1585 plechtig werd ge-opend, was niet gewijd aan

Pallas Athena en de Muzen, maar aanChristus en de kerk. Het instituut was ineerste plaats een opleiding voor predikan-ten.

Er was in Friesland een grote behoefteaan hervormde voorgangers na de verdrij-ving van de Spanjaarden en de komst vande Reformatie in 1581, zegt Goffe Jensma,hoogleraar Friese taal en letterkunde aande Rijksuniversiteit Groningen. ,,Men had,net als in Groningen trouwens, snel predi-kanten nodig. Er kwam een andere staats-inrichting die in één keer werd ingevoerd:men ging van het katholicisme naar hetprotestantisme. Dat moest ook in de pro-vincie worden uitgedragen.’’

De nieuwe universiteit kreeg zevenhoogleraren voor vier faculteiten: godge-leerdheid, rechten, geneeskunde en eenfaculteit die zich bezighield met letterenen wijsbegeerte. De voertaal was overwe-gend Latijn. Behalve theologen werden erook medici en juristen opgeleid. Metmoderne wetenschap zoals we die nukennen, had Franeker weinig te maken.,,Het was vooral een instituut voor dereproductie van kennis’’, zegt Jensma.

Waarom kwam het academische onder-wijsinstituut trouwens in Franeker en niet inLeeuwarden? Dat had niet zozeer te makenmet jaloezie van Friese steden jegens Leeu-warden, denkt Jensma. ,,Het was van oudshereen belangrijkere stad dan Leeuwarden. In demiddeleeuwen zat het provinciaal bestuur erook een tijd.’’

,,Eén van de verklaringen voor het feit datde keus op Franeker viel, was dat de politiekde universiteit een beetje uit de buurt wildehebben van het hof en het bestuur in Leeu-warden. Zo kon men er beter greep op hou-den. Trouwens zo uniek was dat in die tijdniet, een klein stadje met een universiteit. InDuitsland had je heel veel stadjes met uni-versiteiten. Daar kon je rustig studeren zon-der veel afleiding, was ook de gedachte.’’

Een keerzijde van die rust was overigensdat sommige studenten en hoogleraren zichte pletter verveelden in Franeker, een stadjemet amper drieduizend zielen. De beroemdearts en wetenschapper Petrus Camper, dielater naar Groningen zou verkassen, klaagdedaar bijvoorbeeld over. Alcohol was eenbelangrijke afleiding. Het leidde tot bontebijnamen voor de studenten in de Friesestad: ‘de loskoppen van de suypaccademie’.

Jensma denkt dat de verhalen nogal zijnaangezet. Wel zegt hij dat het voordelen hadom te studeren in die tijd. ,,De universiteitenhadden bepaalde voorrechten. Zo hoefden zegeen accijns op drank te betalen. Om diereden had je ook studenten die zich welinschreven, maar niet studeerden en alleenvoor de drank kwamen.’’

De meest bekende van de bijna 15.000studenten die in de 226 jaar van het bestaanaan de Franeker academie stond ingeschre-

ven, was volgens Jensma vermoedelijk Petrus Stuyve-sant, de latere gouverneur van Nieuw-Amsterdam. ,,Hijis gesjeesd als student. Er gaan verhalen dat hij zijnhospita heeft bestolen en daarom van de universiteit isgetrapt.’’

De beroemdste echte wetenschapper is ongetwijfeldde Franse filosoof René Descartes, die van 1628 tot1630 colleges volgde in Friesland. ,,Men zegt dat hijnaar Franeker kwam omdat hij had gehoord dat ze ereen telescoop hadden uitgevonden. Dat was overigensniet zo.’’

In de zeventiende eeuw bloeide de Friese universi-teit. Daarna ging het langzaam bergafwaarts. Een tekenaan de wand was dat gegoede Friezen hun kinderenliever naar Leiden dan naar Franeker stuurden. Ook uithet buitenland kwamen minder geïnteresseerden, zelfsuit Hongarije, dat jarenlang trouw beursstudentennaar het Friese stadje had gezonden.

Van protest was amper sprake toen de Franse bezet-ters in 1811 per decreet de universiteit van Franekerophieven. ,,De trend in die tijd was dat men Nederlandniet meer zag als een verzameling provincies, maarmeer als één gebied. En de blik werd steeds meer opHolland gericht. Men dacht: als we één groot land zijn,moeten we dan wel al die provinciale universiteiten instand houden?’’

Wat resteert van de Franeker erfenis? ,,Franekerheeft er een mooie toeristische trekpleister aan tedanken’’, meent Jensma. Maar het gemis wordt weldegelijk gevoeld. ,,Het verlies van de universiteit is éénvan de grote Friese verdrieten. Studenten uit Frieslandgaan naar Groningen of Amsterdam. Het punt is na-tuurlijk niet dat ze daar heen gaan, maar dat ze nietterugkomen.’’

TEKST GERDT VAN HOFSLOT | FOTO KEES VAN DE VEEN

RUG400

Naam: Brigit Toebes (45)Woonplaats: HarenFunctie: hoofddocentinternationaal rechtIn dienst: twee jaar

,,Er hangt hier een ont-spannen sfeer van ‘doemaar gewoon’. Dat vind ikprettig. Het ligt wel vrijafgelegen en je moetsteeds een eind met detrein. Ik probeer dat maarte accepteren. Groningenis een bruisende stad waarvan alles te doen is.”Ik heb heel veel leukeontmoetingen gehad metjonge mensen overal van-daan. Ik ben verbondenaan een internationaalbachelorprogramma, dusik heb veel studenten uithet buitenland. Ik heb eenAIO uit China. Zij is hierhelemaal naartoe geko-men om te studeren. Ikben onder de indruk vanhaar en hoe zij is. Ze isheel spontaan en stelt zichopen voor hoe wij het hierdoen. Ik merk dat ik ookveel van haar leer en overChina.”

WERKEN BIJ DE RUG

IN BEELD16

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

INFOGRAPHIC JANNEKE VAN DER HEIDE, MANNUS VAN DER LAAN

RUG400

1614Opening Hogeschool van Staden Lande aan de Broerstraatin Groningen

1618Met de aanstelling van Francis-cus Gomarus als hoogleraartheologie vaart de universiteiteen zuiver protestantse koers

1672De Vrijwillige StudentenCompagnie, die 150 leden telde,verdedigde de stad tegen deaanval van 'Bommen Berend'

1695Aanstelling van JohannBernoulli uit Bazel als hoog-leraar wiskunde

1704 - 1717Conflict tussen Stad enOmmelanden leidt ertoe dater geen hoogleraren wordenbenoemd en studentenaan-tallen afnemen

1749Stadhouder Willem IV vanOranje wordt benoemd totrector magnificentissimus

1812Franse bezetter garandeertvoortbestaan universiteit,die onderdeel wordt van deKeizerlijke Universiteit inParijs

1815● Na de Fransebezetting verandert deuniversiteit in Rijksho-geschool

● Oprichting Vindicatatque Polit, het oudstestudentencorps vanNederland

1850Opening nieuwe Academiege-bouw aan de Broerstraat inneoclassicistische stijl

1871Aletta Jacobs wordt als eersteNederlandse vrouwtoegelaten tot deuniversiteit

1876Dankzij Samuel van Houtenwordt universiteit geredvan opheffing door TweedeKamer

1877Charlotte Jacobs, zus vanAletta, wordt de tweedevrouwelijke student vanNederland

1909Opening nieuw acade-miegebouw in neorenais-sancestijl

1940 - 1941● Op last van de Duitsebezetter worden joodsedocenten ontslagen

● Joodse studenten zijnniet langer welkom

1945● Executie verzetsheldinAnda Kerkhoven als enigeNederlandse studente

● Oprichting studenten-sportstichting ACLO

1946Oprichting Studium Generaledankzij oud-hoogleraar enminister van OnderwijsGerardus van der Leeuw

1953Nobelprijs voor Frits Zernikevoor de ontwikkeling van defasecontrastmicroscoop

1958Lancering Drie Complexenplan:huisvesting universiteit in debinnenstad, het ziekenhuister-rein en aan de rand van Padde-poel

1961Oprichting Qumran Instituutvoor onderzoek naar DodeZeerollen

1972Instelling Universiteits-raad na roep om demo-cratisering

1999Lancering moleculairemotor van hoogleraarscheikunde Ben Feringa

2005SupercomputerStella in hetuniversitairrekencentrum

2006LifeLines-project, hetgrootste bevolkingson-derzoek ter wereld

2014De RijksuniversiteitGroningen bestaat 400 jaar

9

ssicistische stijlssicistisccheheheheheheheheheheeheeheeeeeeheeheheeeheehhhhehehehhhehheheheh sssssssssssssssssssssssssstitttttttttttt jl

AlettaJacobs

FritsZernike

Willem IVFranciscus Gomarus

1906Academiegebouw in brand,waarbij veel kostbareuniversiteitsbezittingenverloren gaan

us van der Leeuw

trtsrnike

400 jaarRijksuniversiteitGroningen Studenten-

verenigingen● Vindicat● Cleopatra● Dizkartes● Ad Tempus Vitae● Dionysos● Bernlef● GSV● Ichtus Groningen● NSG● Albertus Magnus● Unitas● Yir'at 'Adonay

In zijn roman'Onder professoren'(1975) rekende schrijverWillem FrederikHermans af met hetGroningse academischemilieu. Zelf was hijtussen 1952 en 1973verbonden aan de RUGals fysisch geograaf.

AcademiegebouwGroningen in 1858

waarbij veel kostbareuniversiteitsbezittinggenvevverlrlrloroorenen gggaaaann

Aantal medewerkers: 5250 (fte)Aantal studenten: 27.300cijfers (2014)

TIJDLIJN

uter

rummm

Universitairrekencentrum

Op 23 augustus 1614 werd in Gro-ningen een academie opgericht.Deze is na Leiden de oudste uni-versiteit van Nederland. In heteerste jaar gaven zes hoogleraren82 studenten onderricht in the-ologie, rechten, wiskunde en vrijekunsten.

Naam: Lodi Nauta (47)Woonplaats: Feerwerd.Functie: hoogleraar ge-schiedenis filosofie endecaan van de faculteitIn dienst: 19 jaar

,,De RUG is een fijneuniversiteit met een breedpalet aan dingen die ge-daan worden. Het is eenprettige werkomgeving. Ikwoon op het platteland enik werk elke dag in destad.Het zelf afstuderen enpromoveren vond ik eenheel bijzondere ervaring.Net als het houden vanmijn oratie, voor mijnhoogleraarschap. Binnen-kort (15 mei - red) komtde koning naar de RUG,dat wordt een heel bijzon-dere ontmoeting.”

WERKEN BIJ DE RUG

FRANEKER17

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

HETGROTE FRIESE VERDRIET

Goffe Jensma overde Academie vanVriesland: ,,Frane-ker was van ouds-her een belangrijke-re stad dan Leeu-warden.’’

Na Leiden was de uni-versiteit van Franekerde oudste van ons land.In 1811 maakten de Fran-se bezetters een eindeaan het eerbiedwaardi-ge instituut. Frieslandbetreurt dat verlies nogsteeds, zegt Goffe Jens-ma, hoogleraar Friesaan de RUG.

D e universiteit van Franeker, die29 juli 1585 plechtig werd ge-opend, was niet gewijd aan

Pallas Athena en de Muzen, maar aanChristus en de kerk. Het instituut was ineerste plaats een opleiding voor predikan-ten.

Er was in Friesland een grote behoefteaan hervormde voorgangers na de verdrij-ving van de Spanjaarden en de komst vande Reformatie in 1581, zegt Goffe Jensma,hoogleraar Friese taal en letterkunde aande Rijksuniversiteit Groningen. ,,Men had,net als in Groningen trouwens, snel predi-kanten nodig. Er kwam een andere staats-inrichting die in één keer werd ingevoerd:men ging van het katholicisme naar hetprotestantisme. Dat moest ook in de pro-vincie worden uitgedragen.’’

De nieuwe universiteit kreeg zevenhoogleraren voor vier faculteiten: godge-leerdheid, rechten, geneeskunde en eenfaculteit die zich bezighield met letterenen wijsbegeerte. De voertaal was overwe-gend Latijn. Behalve theologen werden erook medici en juristen opgeleid. Metmoderne wetenschap zoals we die nukennen, had Franeker weinig te maken.,,Het was vooral een instituut voor dereproductie van kennis’’, zegt Jensma.

Waarom kwam het academische onder-wijsinstituut trouwens in Franeker en niet inLeeuwarden? Dat had niet zozeer te makenmet jaloezie van Friese steden jegens Leeu-warden, denkt Jensma. ,,Het was van oudshereen belangrijkere stad dan Leeuwarden. In demiddeleeuwen zat het provinciaal bestuur erook een tijd.’’

,,Eén van de verklaringen voor het feit datde keus op Franeker viel, was dat de politiekde universiteit een beetje uit de buurt wildehebben van het hof en het bestuur in Leeu-warden. Zo kon men er beter greep op hou-den. Trouwens zo uniek was dat in die tijdniet, een klein stadje met een universiteit. InDuitsland had je heel veel stadjes met uni-versiteiten. Daar kon je rustig studeren zon-der veel afleiding, was ook de gedachte.’’

Een keerzijde van die rust was overigensdat sommige studenten en hoogleraren zichte pletter verveelden in Franeker, een stadjemet amper drieduizend zielen. De beroemdearts en wetenschapper Petrus Camper, dielater naar Groningen zou verkassen, klaagdedaar bijvoorbeeld over. Alcohol was eenbelangrijke afleiding. Het leidde tot bontebijnamen voor de studenten in de Friesestad: ‘de loskoppen van de suypaccademie’.

Jensma denkt dat de verhalen nogal zijnaangezet. Wel zegt hij dat het voordelen hadom te studeren in die tijd. ,,De universiteitenhadden bepaalde voorrechten. Zo hoefden zegeen accijns op drank te betalen. Om diereden had je ook studenten die zich welinschreven, maar niet studeerden en alleenvoor de drank kwamen.’’

De meest bekende van de bijna 15.000studenten die in de 226 jaar van het bestaanaan de Franeker academie stond ingeschre-

ven, was volgens Jensma vermoedelijk Petrus Stuyve-sant, de latere gouverneur van Nieuw-Amsterdam. ,,Hijis gesjeesd als student. Er gaan verhalen dat hij zijnhospita heeft bestolen en daarom van de universiteit isgetrapt.’’

De beroemdste echte wetenschapper is ongetwijfeldde Franse filosoof René Descartes, die van 1628 tot1630 colleges volgde in Friesland. ,,Men zegt dat hijnaar Franeker kwam omdat hij had gehoord dat ze ereen telescoop hadden uitgevonden. Dat was overigensniet zo.’’

In de zeventiende eeuw bloeide de Friese universi-teit. Daarna ging het langzaam bergafwaarts. Een tekenaan de wand was dat gegoede Friezen hun kinderenliever naar Leiden dan naar Franeker stuurden. Ook uithet buitenland kwamen minder geïnteresseerden, zelfsuit Hongarije, dat jarenlang trouw beursstudentennaar het Friese stadje had gezonden.

Van protest was amper sprake toen de Franse bezet-ters in 1811 per decreet de universiteit van Franekerophieven. ,,De trend in die tijd was dat men Nederlandniet meer zag als een verzameling provincies, maarmeer als één gebied. En de blik werd steeds meer opHolland gericht. Men dacht: als we één groot land zijn,moeten we dan wel al die provinciale universiteiten instand houden?’’

Wat resteert van de Franeker erfenis? ,,Franekerheeft er een mooie toeristische trekpleister aan tedanken’’, meent Jensma. Maar het gemis wordt weldegelijk gevoeld. ,,Het verlies van de universiteit is éénvan de grote Friese verdrieten. Studenten uit Frieslandgaan naar Groningen of Amsterdam. Het punt is na-tuurlijk niet dat ze daar heen gaan, maar dat ze nietterugkomen.’’

TEKST GERDT VAN HOFSLOT | FOTO KEES VAN DE VEEN

RUG400

Naam: Brigit Toebes (45)Woonplaats: HarenFunctie: hoofddocentinternationaal rechtIn dienst: twee jaar

,,Er hangt hier een ont-spannen sfeer van ‘doemaar gewoon’. Dat vind ikprettig. Het ligt wel vrijafgelegen en je moetsteeds een eind met detrein. Ik probeer dat maarte accepteren. Groningenis een bruisende stad waarvan alles te doen is.”Ik heb heel veel leukeontmoetingen gehad metjonge mensen overal van-daan. Ik ben verbondenaan een internationaalbachelorprogramma, dusik heb veel studenten uithet buitenland. Ik heb eenAIO uit China. Zij is hierhelemaal naartoe geko-men om te studeren. Ikben onder de indruk vanhaar en hoe zij is. Ze isheel spontaan en stelt zichopen voor hoe wij het hierdoen. Ik merk dat ik ookveel van haar leer en overChina.”

WERKEN BIJ DE RUG

SPORT18

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

I n de vitrine van het GroningerMuseum glimt de Olympischemedaille van Jan-Willem Ga-

briëls. Als toproeier won Gabriëlseen zilveren plak met de HollandAcht op de Olympische Spelen vanAthene in 2004. Voor de tentoon-stelling 400 jaar studentenlevenleende Gabriëls zijn zilveren bezitvoor eventjes uit.

Tijdens zijn roeicarrière studeer-de Gabriëls bedrijfskunde aan deRUG. Topsport en studie moetgecombineerd kunnen worden. Datvindt rector Elmer Sterken. ,,Hetgaat om een wisselwerking.’’ Deuniversiteit wil het mogelijk makenom topsport en studie hand inhand te laten gaan. Bijvoorbeelddoor flexibel om te gaan met dead-lines en tentamendata. ,,Maar inruil daarvoor zien we graag watterug.’’ De Friese topturner EpkeZonderland, de bekendste topspor-ter van de RUG op dit moment,vertelt bijvoorbeeld vaak in inter-views dat de universiteit hem kan-sen biedt om zijn studie genees-kunde met turner te combineren.,,Dat straalt dan ook weer op onsaf.’’

Aan de muur van het universitairSportcentrum op het Zernikecom-plex hangen de portretten van alleolympiërs die aan de RUG hebbengestudeerd. Wat direct opvalt is hetaantal roeiers. Roeien is de studen-tensport bij uitstek. Studenten diein de KEI-introductieweek voor heteerst in de boot stappen, liggenenkele jaren later aan de start vanhet WK. Het overkwam GerbrenSpoelstra, student biologie. Na tweejaar roeien bij studentenroeivereni-ging Gyas werd Spoelstra geselec-teerd voor de Holland Acht en lagaan de start van het WK in Zuid-Korea vorig jaar. ,,Uiteraard had ikdit nooit verwacht’’, zegt de 2,08meter lange Groninger.

Bij Aegir, de andere studenten-roeivereniging, kunnen ze er ookwat van. Toptalent Thomas Doorn-bos begon er zijn roeicarrière enschopte het ook binnen enkelejaren tot de nationale equipe. AlsDoornbos niet sport, wordt hij gek.

Naast de kleine groep die top-sport beoefent, drinkt het gros vande studenten lekker een biertje nade training. Voor velen is sportende uitlaatklep na dat rottentamen,de verbroken liefde of ruzie met dehuisbaas. ,,Samen met vriendinnenga ik elke donderdag naar circuit-training’’, zegt rechtenstudentAnnelot Springers. ,,Na een uurtjespringen en opdrukken is mijnhoofd helemaal leeg.’’

Samen met nog 47 andere stu-dentensportvereniging zijn Aegiren Gyas aangesloten bij de ACLO.Dit is de overkoepelende studen-tensportstichting van de RUG en

opgericht in 1945. Met een aanbod van 86 verschillende sportenis het de grootste studentensportorganisatie van Nederland.

Een Dagelijks Bestuur van zes studenten en een AlgemeenBestuur van elf studenten houdt de boel draaiende. Typischgevalletje dus van voor en door studenten. Voor een prikkiekunnen studenten een collegejaar lang sporten. Naast algemeneuren, waaraan de student zonder aanmelding kan deelnemen,zijn er ook cursussen.

Het doel van de ACLO is studenten laten sporten in een stu-dentikoze setting. Uiteraard is er plek voor volleybal, hockey enbasketbal, maar het sportklimaat moet zich onderscheiden vanhet bestaande sportaanbod buiten de universiteit. ,,Dit bereikenwe door het aanbieden van extreme cursussen’’, zegt Hajo Al-dershof, algemeen adjunct van het ACLO-bestuur. Voorbeeldenhiervan zijn zweefvliegen, onderwaterhockey en skydiven.

In 2009 sportten er 17.500 fanatiekelingen bij de ACLO. Tweejaar geleden werd de 18.000ste sporter begroet. Het ultieme doelis om deze zomer de 20.000ste lid te begroeten. Om deze groeimogelijk te maken zijn er extra squashbanen gerealiseerd en isde vloer van de tennishal vervangen.

De ACLO streeft naar 2000 inter-nationale studenten. ,,Onder hen isvooral de zwemcursus populair’’,zegt Aldershof. ,,Kunnen zwemmenis voor veel internationale studen-ten een droom.’’

Het is nu nog niet zo dat studen-ten speciaal voor topsport naarGroningen komen. ,,Wel zijn wegoed op weg’’, zegt Sterken. Doorde overheid wordt hier echtersteeds minder ruimte voor gelaten.Sneller afstuderen wordt steedsbelangrijker. ,,Dat is niet onze wens,maar wordt ons opgelegd.’’ Na vierjaar studie per student krijgt deuniversiteit geen geld meer om deopleiding te financieren. ,,Zorgendat studenten op tijd afstuderen isdus onze eerste prioriteit.’’

Studenten sporten graag:er zijn 49 studentensport-verenigingen in Gronin-gen. De meesten doen hetom hun hoofd leeg te ma-ken, een enkeling gaatvoor olympisch goud.

TUSSEN TOPSPORTEN UITLAATKLEP

Roeien is de stu-dentensport bij

uitstek.

RUG400

Naam: Hans Jansen (55)Woonplaats: GroningenFunctie: docent Engels enstudieadviseurIn dienst: ruim dertig jaar

,,Werken aan de RUG iseen mooie combinatie vaneen onderwijsfunctiewaarin jongeren wordenopgeleid en een prettigewerkomgeving. Deze werk-omgeving geeft ook nogeens de mogelijkheid omcontinu je kennis en vaar-digheden uit te breiden enbij te spijkeren. Ik vind heterg leuk en prettig om tedoen. Het werkt voor mijheel bevredigend om tezien dat al die schuchtereeerstejaars studenten zichin drie of vier jaar tijdontwikkelen tot jongewetenschappers die meteen verse blik de wereld ingaan.”

WERKEN BIJ DE RUG

TEKST MARIEKE VOPPEN | FOTO SACHA DE BOER

TOEKOMST19

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

‘ENGELSTALIGHEID ISEEN VOORWAARDE’

Elmer Sterken: ,,Dehuisvesting vanbuitenlandse stu-denten moet beterworden geregeld.’’

Elmer Sterken staat als rector van de RijksuniversiteitGroningen op de schouders van Ubbo Emmius. ,,Jehebt intellectuele vrijheid nodig om te komen tot in-novaties.’’

O p de vergadertafel staateen porseleinen minia-tuurmodel van het

Groninger Academiegebouw. Het iste koop in de universiteitswinkel,maar wordt ook als souvenir uitge-deeld aan buitenlandse gasten.,,Vanwege de hoge toren moet ereen grote doos omheen. Het is eenbeetje onhandig om mee in hetvliegtuig te nemen. Maar buiten-landers vinden dit soort cadeausprachtig én typisch Nederlands’’,zegt Elmer Sterken (52).

De rector magnificus houdt zelfniet kantoor in het representatievehoofdgebouw van de Rijksuniversi-teit Groningen. Hij zit om de hoekin een voornaam achttiende eeuwspand in de Oude Boteringestraat.Gebouwd door een oud geneeskun-destudent die rijk was geworden inNederlands-Indië, vertelt hij. Zijnkamer, waarvan de muren vol han-gen met historische wandschilde-ringen, ademt geschiedenis.

Dat de universiteit 400 jaar be-staat, vervult hem met trots. Metdie respectabele leeftijd kun je voor

de dag komen. Maar deze is niet gezichtsbepalend voorde reputatie van de RUG. Die wordt vooral bepaalddoor de kwaliteit van het wetenschappelijk onderzoek.Het komt tot uitdrukking in de internationale ranglijs-ten van de beste universiteiten. In de meeste staat deRUG in de top 100.

Sterken hecht veel waarde aan die ‘rankings’. ,,Erwordt gekeken naar reputatie en wetenschappelijkeproductie. Wij halen relatief veel scorepunten uit we-tenschappelijke productie en iets minder uit reputatie,omdat Groningen als stad internationaal niet zo be-kend is. Er zijn wereldwijd ongeveer duizend universi-teiten die zowel onderwijs én onderzoek doen. Als jedan bij de eerste honderd staat, vind ik dat een mooieprestatie.’’

De universiteit is na de oorlog veranderd van elite-instituut in een grootschalige kennisfabriek met bijna30.000 studenten. Het lijkt gigantisch, maar Sterkenkent ook universiteiten die 300.000 studenten hebben.,,Alles is relatief. Het is wel veel voor een kleine stad alsGroningen. Dat is gelijk de charme. Het studentenle-ven domineert het straatbeeld.’’

Hij verwacht dat de Nederlandse instroom nog toe-neemt tot 2020. Daarna vlakt deze af. Om het aantal inde jaren erna te stabiliseren, moet Groningen meerbuitenlandse studenten werven. Er is veel concurren-tie. ,,Buitenlandse studenten kiezen een universiteit opbasis van prijs-kwaliteitverhouding. Wij willen onsvooral onderscheiden met kwaliteit.’’

Van de 47 bachelorstudies worden er inmiddels 21 inhet Engels gegeven. Bij de masteropleidingen zelfsmeer dan 80 procent. Samen met Maastricht en Wage-ningen loopt Groningen hierin volgens hem voorop.,,Engelstaligheid is een noodzakelijke voorwaarde. Tochis de switch van Nederlands naar Engels niet de enigevoorwaarde om studenten te trekken. Het onderzoeken de onderwijsprogramma’s moeten ook van hoogniveau zijn.’’

Hij verwacht ook niet dat straks alle colleges in hetEngels worden gegeven. ,,We zijn een Nederlands insti-tuut. Ik denk dat we altijd dingen in het Nederlandsblijven doen. We leiden ook op voor sommige Neder-landse beroepen. De Nederlandse cultuur vinden weook belangrijk. We worden geen volledig Engelstaligeuniversiteit.’’

Buitenlandse studenten zijn niet over alles in Gro-ningen tevreden. Ze klagen over de huisvesting. ,,Eeninternationale student verwacht dat er in ruil voor hetbetalen van collegegeld een sleutel klaarligt van eenkamer. Dat is niet de praktijk. Als wij verder willengroeien met internationale studenten, moet dat betergeregeld worden.’’

Buitenlandse studenten hebben weinig op met onseten, vooral niet met onze broodcultuur. ,,Aziatenvinden brood inferieur. In onze restaurants plaatsenwe daarom magnetrons, zodat ze hun eigen eten kun-nen opwarmen. Ook streven we naar een gevarieerderaanbod, zodat er ook eens noedels en spaghetti op hetmenu staan.’’

Een andere ontwikkeling is de opmars van onlineonderwijs. Bij de RUG loopt momenteel een aantalproeven met videocolleges die door iedereen kunnenworden gevolgd. Sterken is niet bang dat onderwijs opafstand de fysieke universiteit ondermijnt. ,,Het is nietmeer dan een ondersteuning van het onderwijs. Gro-ningen zal geen ‘distance learning university’ worden.Van de overheid mag dat ook helemaal niet. Daar is deOpen Universiteit voor.’’

Van de universiteit wordt ook in toenemende mateverwacht dat zij economische spin-off geeft. Onder-zoek moet nut hebben, het liefst vertaald in pasklare,nieuwe producten. Sterken beaamt dat kennisuitwisse-ling met het bedrijfsleven belangrijk is. De tijd dat deuniversiteit een ivoren toren was is voorbij. ,,Tochmoet je wetenschappers wel de tijd gunnen nieuwsgie-righeidgedreven onderzoek te doen. De universiteit isde enige plek waar dat kan. Je hebt intellectuele vrij-heid nodig om te komen tot innovaties.’’

RUG400

Naam: Ilse van Gemert(35)Woonplaats: GroningenFunctie: Webdeveloper bijDonald Smit CentrumIn dienst: bijna negenmaanden

,,Ik vind het leuk ommooie producten neer tezetten waarmee iedereenuit de voeten kan. De RUGis een fijne werkgever.Omdat er veel werknemerszijn, is alles prima gere-geld. Wat wel grappig wasis dat ik op 1 augustus2013 ben begonnen. Ditwas tegelijk met de alge-meen directeur van hetCentrum voor InformatieTechnologie (CIT) TjeerdWillem Hobma. Ik kreegtegelijk met hem eenrondleiding door de RUG.’’

WERKEN BIJ DE RUG

TEKST MANNUS VAN DER LAAN | FOTO CORNÉ SPARIDAENS

SPORT18

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

I n de vitrine van het GroningerMuseum glimt de Olympischemedaille van Jan-Willem Ga-

briëls. Als toproeier won Gabriëlseen zilveren plak met de HollandAcht op de Olympische Spelen vanAthene in 2004. Voor de tentoon-stelling 400 jaar studentenlevenleende Gabriëls zijn zilveren bezitvoor eventjes uit.

Tijdens zijn roeicarrière studeer-de Gabriëls bedrijfskunde aan deRUG. Topsport en studie moetgecombineerd kunnen worden. Datvindt rector Elmer Sterken. ,,Hetgaat om een wisselwerking.’’ Deuniversiteit wil het mogelijk makenom topsport en studie hand inhand te laten gaan. Bijvoorbeelddoor flexibel om te gaan met dead-lines en tentamendata. ,,Maar inruil daarvoor zien we graag watterug.’’ De Friese topturner EpkeZonderland, de bekendste topspor-ter van de RUG op dit moment,vertelt bijvoorbeeld vaak in inter-views dat de universiteit hem kan-sen biedt om zijn studie genees-kunde met turner te combineren.,,Dat straalt dan ook weer op onsaf.’’

Aan de muur van het universitairSportcentrum op het Zernikecom-plex hangen de portretten van alleolympiërs die aan de RUG hebbengestudeerd. Wat direct opvalt is hetaantal roeiers. Roeien is de studen-tensport bij uitstek. Studenten diein de KEI-introductieweek voor heteerst in de boot stappen, liggenenkele jaren later aan de start vanhet WK. Het overkwam GerbrenSpoelstra, student biologie. Na tweejaar roeien bij studentenroeivereni-ging Gyas werd Spoelstra geselec-teerd voor de Holland Acht en lagaan de start van het WK in Zuid-Korea vorig jaar. ,,Uiteraard had ikdit nooit verwacht’’, zegt de 2,08meter lange Groninger.

Bij Aegir, de andere studenten-roeivereniging, kunnen ze er ookwat van. Toptalent Thomas Doorn-bos begon er zijn roeicarrière enschopte het ook binnen enkelejaren tot de nationale equipe. AlsDoornbos niet sport, wordt hij gek.

Naast de kleine groep die top-sport beoefent, drinkt het gros vande studenten lekker een biertje nade training. Voor velen is sportende uitlaatklep na dat rottentamen,de verbroken liefde of ruzie met dehuisbaas. ,,Samen met vriendinnenga ik elke donderdag naar circuit-training’’, zegt rechtenstudentAnnelot Springers. ,,Na een uurtjespringen en opdrukken is mijnhoofd helemaal leeg.’’

Samen met nog 47 andere stu-dentensportvereniging zijn Aegiren Gyas aangesloten bij de ACLO.Dit is de overkoepelende studen-tensportstichting van de RUG en

opgericht in 1945. Met een aanbod van 86 verschillende sportenis het de grootste studentensportorganisatie van Nederland.

Een Dagelijks Bestuur van zes studenten en een AlgemeenBestuur van elf studenten houdt de boel draaiende. Typischgevalletje dus van voor en door studenten. Voor een prikkiekunnen studenten een collegejaar lang sporten. Naast algemeneuren, waaraan de student zonder aanmelding kan deelnemen,zijn er ook cursussen.

Het doel van de ACLO is studenten laten sporten in een stu-dentikoze setting. Uiteraard is er plek voor volleybal, hockey enbasketbal, maar het sportklimaat moet zich onderscheiden vanhet bestaande sportaanbod buiten de universiteit. ,,Dit bereikenwe door het aanbieden van extreme cursussen’’, zegt Hajo Al-dershof, algemeen adjunct van het ACLO-bestuur. Voorbeeldenhiervan zijn zweefvliegen, onderwaterhockey en skydiven.

In 2009 sportten er 17.500 fanatiekelingen bij de ACLO. Tweejaar geleden werd de 18.000ste sporter begroet. Het ultieme doelis om deze zomer de 20.000ste lid te begroeten. Om deze groeimogelijk te maken zijn er extra squashbanen gerealiseerd en isde vloer van de tennishal vervangen.

De ACLO streeft naar 2000 inter-nationale studenten. ,,Onder hen isvooral de zwemcursus populair’’,zegt Aldershof. ,,Kunnen zwemmenis voor veel internationale studen-ten een droom.’’

Het is nu nog niet zo dat studen-ten speciaal voor topsport naarGroningen komen. ,,Wel zijn wegoed op weg’’, zegt Sterken. Doorde overheid wordt hier echtersteeds minder ruimte voor gelaten.Sneller afstuderen wordt steedsbelangrijker. ,,Dat is niet onze wens,maar wordt ons opgelegd.’’ Na vierjaar studie per student krijgt deuniversiteit geen geld meer om deopleiding te financieren. ,,Zorgendat studenten op tijd afstuderen isdus onze eerste prioriteit.’’

Studenten sporten graag:er zijn 49 studentensport-verenigingen in Gronin-gen. De meesten doen hetom hun hoofd leeg te ma-ken, een enkeling gaatvoor olympisch goud.

TUSSEN TOPSPORTEN UITLAATKLEP

Roeien is de stu-dentensport bij

uitstek.

RUG400

Naam: Hans Jansen (55)Woonplaats: GroningenFunctie: docent Engels enstudieadviseurIn dienst: ruim dertig jaar

,,Werken aan de RUG iseen mooie combinatie vaneen onderwijsfunctiewaarin jongeren wordenopgeleid en een prettigewerkomgeving. Deze werk-omgeving geeft ook nogeens de mogelijkheid omcontinu je kennis en vaar-digheden uit te breiden enbij te spijkeren. Ik vind heterg leuk en prettig om tedoen. Het werkt voor mijheel bevredigend om tezien dat al die schuchtereeerstejaars studenten zichin drie of vier jaar tijdontwikkelen tot jongewetenschappers die meteen verse blik de wereld ingaan.”

WERKEN BIJ DE RUG

TEKST MARIEKE VOPPEN | FOTO SACHA DE BOER

TOEKOMST19

DAGBLAD VAN HET NOORDEN ZATERDAG 26 APRIL 2014

‘ENGELSTALIGHEID ISEEN VOORWAARDE’

Elmer Sterken: ,,Dehuisvesting vanbuitenlandse stu-denten moet beterworden geregeld.’’

Elmer Sterken staat als rector van de RijksuniversiteitGroningen op de schouders van Ubbo Emmius. ,,Jehebt intellectuele vrijheid nodig om te komen tot in-novaties.’’

O p de vergadertafel staateen porseleinen minia-tuurmodel van het

Groninger Academiegebouw. Het iste koop in de universiteitswinkel,maar wordt ook als souvenir uitge-deeld aan buitenlandse gasten.,,Vanwege de hoge toren moet ereen grote doos omheen. Het is eenbeetje onhandig om mee in hetvliegtuig te nemen. Maar buiten-landers vinden dit soort cadeausprachtig én typisch Nederlands’’,zegt Elmer Sterken (52).

De rector magnificus houdt zelfniet kantoor in het representatievehoofdgebouw van de Rijksuniversi-teit Groningen. Hij zit om de hoekin een voornaam achttiende eeuwspand in de Oude Boteringestraat.Gebouwd door een oud geneeskun-destudent die rijk was geworden inNederlands-Indië, vertelt hij. Zijnkamer, waarvan de muren vol han-gen met historische wandschilde-ringen, ademt geschiedenis.

Dat de universiteit 400 jaar be-staat, vervult hem met trots. Metdie respectabele leeftijd kun je voor

de dag komen. Maar deze is niet gezichtsbepalend voorde reputatie van de RUG. Die wordt vooral bepaalddoor de kwaliteit van het wetenschappelijk onderzoek.Het komt tot uitdrukking in de internationale ranglijs-ten van de beste universiteiten. In de meeste staat deRUG in de top 100.

Sterken hecht veel waarde aan die ‘rankings’. ,,Erwordt gekeken naar reputatie en wetenschappelijkeproductie. Wij halen relatief veel scorepunten uit we-tenschappelijke productie en iets minder uit reputatie,omdat Groningen als stad internationaal niet zo be-kend is. Er zijn wereldwijd ongeveer duizend universi-teiten die zowel onderwijs én onderzoek doen. Als jedan bij de eerste honderd staat, vind ik dat een mooieprestatie.’’

De universiteit is na de oorlog veranderd van elite-instituut in een grootschalige kennisfabriek met bijna30.000 studenten. Het lijkt gigantisch, maar Sterkenkent ook universiteiten die 300.000 studenten hebben.,,Alles is relatief. Het is wel veel voor een kleine stad alsGroningen. Dat is gelijk de charme. Het studentenle-ven domineert het straatbeeld.’’

Hij verwacht dat de Nederlandse instroom nog toe-neemt tot 2020. Daarna vlakt deze af. Om het aantal inde jaren erna te stabiliseren, moet Groningen meerbuitenlandse studenten werven. Er is veel concurren-tie. ,,Buitenlandse studenten kiezen een universiteit opbasis van prijs-kwaliteitverhouding. Wij willen onsvooral onderscheiden met kwaliteit.’’

Van de 47 bachelorstudies worden er inmiddels 21 inhet Engels gegeven. Bij de masteropleidingen zelfsmeer dan 80 procent. Samen met Maastricht en Wage-ningen loopt Groningen hierin volgens hem voorop.,,Engelstaligheid is een noodzakelijke voorwaarde. Tochis de switch van Nederlands naar Engels niet de enigevoorwaarde om studenten te trekken. Het onderzoeken de onderwijsprogramma’s moeten ook van hoogniveau zijn.’’

Hij verwacht ook niet dat straks alle colleges in hetEngels worden gegeven. ,,We zijn een Nederlands insti-tuut. Ik denk dat we altijd dingen in het Nederlandsblijven doen. We leiden ook op voor sommige Neder-landse beroepen. De Nederlandse cultuur vinden weook belangrijk. We worden geen volledig Engelstaligeuniversiteit.’’

Buitenlandse studenten zijn niet over alles in Gro-ningen tevreden. Ze klagen over de huisvesting. ,,Eeninternationale student verwacht dat er in ruil voor hetbetalen van collegegeld een sleutel klaarligt van eenkamer. Dat is niet de praktijk. Als wij verder willengroeien met internationale studenten, moet dat betergeregeld worden.’’

Buitenlandse studenten hebben weinig op met onseten, vooral niet met onze broodcultuur. ,,Aziatenvinden brood inferieur. In onze restaurants plaatsenwe daarom magnetrons, zodat ze hun eigen eten kun-nen opwarmen. Ook streven we naar een gevarieerderaanbod, zodat er ook eens noedels en spaghetti op hetmenu staan.’’

Een andere ontwikkeling is de opmars van onlineonderwijs. Bij de RUG loopt momenteel een aantalproeven met videocolleges die door iedereen kunnenworden gevolgd. Sterken is niet bang dat onderwijs opafstand de fysieke universiteit ondermijnt. ,,Het is nietmeer dan een ondersteuning van het onderwijs. Gro-ningen zal geen ‘distance learning university’ worden.Van de overheid mag dat ook helemaal niet. Daar is deOpen Universiteit voor.’’

Van de universiteit wordt ook in toenemende mateverwacht dat zij economische spin-off geeft. Onder-zoek moet nut hebben, het liefst vertaald in pasklare,nieuwe producten. Sterken beaamt dat kennisuitwisse-ling met het bedrijfsleven belangrijk is. De tijd dat deuniversiteit een ivoren toren was is voorbij. ,,Tochmoet je wetenschappers wel de tijd gunnen nieuwsgie-righeidgedreven onderzoek te doen. De universiteit isde enige plek waar dat kan. Je hebt intellectuele vrij-heid nodig om te komen tot innovaties.’’

RUG400

Naam: Ilse van Gemert(35)Woonplaats: GroningenFunctie: Webdeveloper bijDonald Smit CentrumIn dienst: bijna negenmaanden

,,Ik vind het leuk ommooie producten neer tezetten waarmee iedereenuit de voeten kan. De RUGis een fijne werkgever.Omdat er veel werknemerszijn, is alles prima gere-geld. Wat wel grappig wasis dat ik op 1 augustus2013 ben begonnen. Ditwas tegelijk met de alge-meen directeur van hetCentrum voor InformatieTechnologie (CIT) TjeerdWillem Hobma. Ik kreegtegelijk met hem eenrondleiding door de RUG.’’

WERKEN BIJ DE RUG

TEKST MANNUS VAN DER LAAN | FOTO CORNÉ SPARIDAENS

Gasunie en GasTerra feliciteren de Rijksuniversiteit Groningen met haar 400-jarig bestaan.

Want 400 jaar Rijksuniversiteit Groningen is 400 jaar geschiedenis, 400 jaar wetenschap

en vooral, 400 jaar ontwikkeling van kennis en onderwijs. Van economie en maatschappij.

VanGroningen, vanNederland en ver daarbuiten. Zeer gewaardeerde partner van deGroningse

gassector op het gebied van energietransitie, kennisuitwisseling en onderzoek. Wij zijn trots

om met een dergelijk wereldwijd gerenommeerd instituut samen te werken. For infinity!