Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)
-
Upload
sovon-vogelonderzoek -
Category
Documents
-
view
368 -
download
0
description
Transcript of Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)
SOVON Landelijke dag – 30 november 2013
Lepelaars op trekeen vergelijking tussen Europa- en Afrika-gangers
Tamar Lok
Groei en verspreiding lepelaarpopulatie
Sinds 1982 worden er in Nederland jonge lepelaars gekleurringd
>100,000 aflezingen binnen en buiten Nederland
Overleving
Leeftijd eerste broedpoging
Verspreiding
Levenscyclus van lepelaars
Levenscyclus van lepelaars
Na 3 jaar puberen...
Levenscyclus van lepelaars
Promotie-onderzoeksvragen
1. Is trekafstand gerelateerd aan voortplantingssucces? Hypothese: Afrika-gangers komen later aan,
of in slechtere conditie, wat kan leiden tot verlaagd voortplantingssucces
2. Is trekafstand gerelateerd aan overleving, en in welke seizoenen? Hypothese: Afrika-gangers hebben hogere
sterfte tijdens de trek, maar lagere sterfte in de winter
Wat zijn de “demografische” kosten en baten van trek?
Banc d’Arguin(Mauritania)
Senegal river estuary (Senegal)
Morbihan(France)
Huelva(Spain)
Winter waarnemingen
Winter plaatstrouwMethode
Winter plaatstrouw
Lok et al. (2011) Animal Behaviour
France
Iberia
Mauritania
& Senegal
Volwassen vogels zijn zeer plaatstrouw aan hun overwinteringsgebied en dus consistent in hun trekafstand
Resultaten
(1) Is trekafstand gerelateerd aan voortplantingssucces?
• Verschillen Europa- en Afrika-gangers in:
timing van broeden
broedsucces
conditie van de jongen die ze grootbrengen
• Is timing van broeden gerelateerd aan broedsucces?
Studiepopulatie: Schiermonnikoog
Markeren van nesten
Observaties vanuit eenverplaatsbaar hutje
Welke ouders horen bij welke nesten?Methode
G[GT]/ G[GT],
overwintert in de
Banc d’Arguin
Timing van broeden
Meten van de kopsnavel-lengte om leeftijd te bepalen
Dagelijkse observaties omuitkomstdatum te bepalen
Methode
Broedsucces en conditie van kuikens
Kuikens krijgen een tijdelijk labeltje als zenog in hun eigen nest zitten. Zo weten we tijdens het kleurringen welk kuiken uit welknest kwam.
Tijdens het kleurringen wordtverschillende lichaamsmaten en gewicht gemeten om conditiete bepalen
Methode
Timing van broeden
Afrika-gangers broeden gemiddeld later dan Europa-gangers.
Dit verschil is vooral duidelijk onder oudere vogels.
Europa-gangers
Afrika-gangers
Resultaten
Broedsucces en kuikenconditie
• Latere broeders brachten minder jongen groot
• Laat-geboren jongen hadden een slechtere conditie.
• Geen directe relatie tussen trekafstand en broedsucces.
Resultaten
(2) Is trekafstand gerelateerd aan overleving, en in welke seizoenen?
BROEDGEBIED
Maart - September
OVERWINTERINGSGEBIED
November - Januari
VOORJAARS-
MIGRATIE
Februari
NAJAARS-
MIGRATIE
Oktober
Bepalen van seizoensoverlevingMethode
BROEDGEBIED
Maart - September
Bepalen van seizoensoverleving
OVERWINTERINGSGEBIED
November - Januari
VOORJAARS-
MIGRATIE
Februari
NAJAARS-
MIGRATIE
Oktober
Ringen aflezen
begin broedseizoen
Ringen aflezen
einde broedseizoen
Methode
Φ BROEDEN
Maart - September
Overleving (Φ) per seizoen
OVERWINTERINGSGEBIED
November - Januari
VOORJAARS-
MIGRATIE
Februari
NAJAARS-
MIGRATIE
Oktober
Ringen aflezen
begin broedseizoen
Ringen aflezen
einde broedseizoen
Methode
Φ BROEDEN
Maart - September
Overleving (Φ) per seizoen
OVERWINTERINGSGEBIED
November - Januari
VOORJAARS-
MIGRATIE
Februari
NAJAARS-
MIGRATIE
Oktober
Ringen aflezen
begin broedseizoen
Ringen aflezen
einde broedseizoen
Ringen aflezen
begin winter
Methode
Φ BROEDEN
Maart - September
Overleving (Φ) per seizoen
OVERWINTERINGSGEBIED
November - Januari
VOORJAARS-
MIGRATIE
Februari
Φ MIGRATIE
Oktober
Ringen aflezen
begin broedseizoen
Ringen aflezen
einde broedseizoen
Ringen aflezen
begin winter
Methode
Φ BROEDEN
Maart - September
Overleving (Φ) per seizoen
OVERWINTERINGSGEBIED
November - Januari
VOORJAARS-
MIGRATIE
Februari
Φ MIGRATIE
Oktober
Ringen aflezen
begin broedseizoen
Ringen aflezen
einde broedseizoen
Ringen aflezen
begin winter
Ringen aflezen
einde winter
Methode
Φ BROEDEN
Maart - September
Overleving (Φ) per seizoen
Φ WINTER
November - Januari
VOORJAARS-
MIGRATIE
Februari
Φ MIGRATIE
Oktober
Ringen aflezen
begin broedseizoen
Ringen aflezen
einde broedseizoen
Ringen aflezen
begin winter
Ringen aflezen
einde winter
Methode
Φ BROEDEN
Maart - September
Overleving (Φ) per seizoen
Φ WINTER
November - Januari
Φ MIGRATIE
Februari
Φ MIGRATIE
Oktober
Ringen aflezen
begin broedseizoen
Ringen aflezen
einde broedseizoen
Ringen aflezen
begin winter
Ringen aflezen
einde winter
Methode
Trekafstand en (seizoens)overlevingResultaten
Europa-gangers Afrika-gangers
Broedseizoen 0.99 0.99
Najaarstrek 0.99 0.99
Winter 1.00 1.00
Voorjaarstrek 0.97 0.79
Jaarlijkse overleving:
0.95 0.77
• Sterfte is inderdaad hoger tijdens de langere trek van
Afrika-gangers, maar wel alleen in het voorjaar
• Deze hogere sterfte wordt niet gecompenseerd
door lagere sterfte in de winter
x
x
x
=
x
x
x
=
Conclusies
Het verschil in overleving wordt voornamelijk bepaald door de veel hogere sterfte van Afrika-gangers tijdens de voorjaarstrek
Afrika-gangers doen het slechter dan Europa-gangers: ze hebben lager broedsucces, maar vooral lagere overleving
Trek is zeer kostbaar voor lepelaars!
Discussie
Waarom hebben de Afrika-gangers alleen verhoogde sterfte tijdens de voorjaarstrek, en niet in het najaar?
o Passaatwind langs de kust van de Sahara waait van noord naar zuid: wind mee in het najaar, maar tegen in het voorjaar
o Condities in de West-Afrikaanse overwinteringsgebieden zijn mogelijk suboptimaal, waardoor de lepelaars in slechte conditie aan de voorjaarstrek beginnen
Discussie
Waarom gaan er nog steeds lepelaars naar West-Afrika?
Geboortejaar
Keuze
overw
inte
ringsgebie
d
Lok et al. (2013) American Naturalist
• Vroeger overwinterden de meeste lepelaars in West-Afrika maar steeds meer lepelaars kiezen nu voor Europa
• Waarschijnlijk was het vroeger beter toeven in West-Afrika, of slechter in Europa
Bedankt!
• Mijn begeleiders: Otto Overdijk, Theunis Piersma en Joost Tinbergen
• Harry Horn voor het opzetten van het
kleurringproject in de jaren ’80• Alle vrijwilligers voor het ringen en
aflezen
• Jullie voor het luisteren!
Vragen?
Higher survival in Europe; decreasing survival in all wintering regions. Probability to winter in Europe has increased over time.
Site-specific survival and winter site choice
Lok
et a
l. (2
01
3)
Am
eri
can
Nat
ura
list
Zenderen van adulte lepelaars
• 28 gram GPS-satellietzender die per 24 uur
4-6 GPS posities opslaat
• 7 adulte lepelaars gezenderd in 2008-2010
Eckard BootOtto Overdijk
Otto (2008)4891 km in 84 dagen
Overwinteraars in West Afrika - Najaarsmigratie
7 sep
30 nov
Sine Saloum (Senegal)
Otto (2008)4891 km in 84 dagen
Rogier (2008) 4463 km in 56 dagen
Overwinteraars in West Afrika - Najaarsmigratie
Eckard (2009) 4569 km in 73 dagen
7 sep
30 nov
10 sep
5 nov 7 dec
26 sep
Zomer 2009
Overwinteraars in West Afrika: Otto…
Sine Saloum
Senegal
rivier
†
Voorjaar 2010
5 apr
4 apr
4 apr
Na 243 km vliegen gestorven
bij de Senegal rivier
10 mrt
21 mrt
Overwinteraars in West Afrika: Rogier…
Banc d’Arguin
†
Na 368 km vliegen
gestorven aan de
kust van de
Westelijke Sahara
Zomer 2009 Voorjaar 2010
18 mei
15 mei
15-28
mei
28-31
mei
31 mei
17 mrt
23 mrt
Overwinteraars in West Afrika: Eckard…
Eckard’s laatste signaal werd
ontvangen op 26 maart 2011…
Zomer 2010 Winter 2010-2011
?
Najaar 2009 2187 km in 27 dagen
Lepelaar Theunis – 2 jaar gegevens!
29 sep
26 okt
Ria formosa, Portugal
Najaar 2009 2187 km in 27 dagen
Voorjaar 2010 2182 km in 27 dagen
Lepelaar Theunis – 2 jaar gegevens!
29 sep
26 okt
20 apr
23 mrt
Najaar 2010 2175 km in 23 dagen
Voorjaar 2011 2257 km in 25 dagen
Lepelaar Theunis – 2 jaar gegevens!
24 sep
19 okt
20 apr
25 mrt
Lepelaar BB31
Najaar 20102287 km in 11 dagen
R. Garcia
4 sep
15
sep
BB31 in Cadiz
Lepelaar BB31
Najaar 20102287 km in 11 dagen
Voorjaar 20112227 km in 18 dagen
4 sep
15 sep
27 mrt
9 mrt
Lok et al. 2011 (Animal Behaviour)
Van waarneming naar
verspreiding en plaatstrouw
Lok et al. 2011 (Animal Behaviour)
Van waarneming naar
verspreiding en plaatstrouw
Is West Afrika de beste plek?
NEE!