Resultaten monitoring praktijkbedrijven Productie & afzet ... · Opvolging bedrijven: In kaart...

Resultaten monitoring praktijkbedrijven Productie & afzet spuistroom

Els Berckmoes

PSKW

Selectie praktijkbedrijven In totaal 13 bedrijven in grondloze groenten- en

sierteeltsector: 6 tomatenbedrijven

3 paprikabedrijven

1 komkommerbedrijf

1 snijbloemenbedrijf

1 kamerplantenbedrijf

1 azaleabedrijf

Opvolging bedrijven: In kaart brengen van waterstromen obv:

Auditdocument

Optekenen waterstromen

In kaart brengen van potentiële spuistromen: Inzicht in hoeveelheid spuistroom, samenstelling en

tijdstip van productie

Inzicht in spoelwater filters!!!

D.m.v. litertellers, klimaatscomputer, teeltregistratie,

Start opvolging bedrijven: voorjaar 2012

Opvolging obv maandelijks bedrijfsbezoek

In kaart brengen waterstromen

Overzicht productie en N-inhoud spuibronnen

Positie m³ spuistroom

1 Drainagewater

2 Spoelwater filters

3 1ste drainwater

4 Reinigingswater leidingen, putten

? Voedingswater

Rest drainwater

Condenswater WKK

Positie m³ spuistroom

1 Drainagewater


3 1ste drainwater

4 Reinigingswater leidingen, putten

? Voedingswater

Rest drainwater

Condenswater WKK

Positie N-inhoud

1 Voedingswater

1 ste drainwater

Rest drainwater


3 Drainagewater

4 Condenswater WKK

5 Reinigingswater leidingen

Positie N-inhoud

1 Voedingswater

1 ste drainwater

Rest drainwater


3 Drainagewater

4 Condenswater WKK

5 Reinigingswater leidingen

Overzicht opgevolgde bedrijven Teelt Teelt.opp Oorsprong gietwater Filterinstallatie Oorsprong water Samenstelling spuistroom

Tomaat 2,8 Ha Hemelwater Zandfilter Hemelwater

Grondwater Zandfilter Drainwater

1,2 Ha Hemelwater Multimediafilter Hemelwater Overloop drainwaterput

Grondwater Trage zandfilter Drainwater

3,0 Ha Hemelwater Multimediafilter Drainwater

Leidingwater Zandfilter Drainwater

9,0 Ha Hemelwater Ontijzeringsinstallatie Grondwater

Grondwater Zandfilter Hemelwater

Zandfilter Drainwater

3,0 Ha Hemelwater Zandfilter Drainwater Drainagewater

SAF-filter Drainwater

Paprika 7Ha Hemelwater Ontijzeringsinstallatie Grondwater Spoelwater SAF-filter

Grondwater Zandfilter Hemelwater Overloop drainwaterput

SAF-filter Drainwater

4,4 Ha Hemelwater Ontijzeringsinstallatie Grondwater Spoelwater zandfilter

Grondwater Zandfilter Hemelwater

Zandfilter Drainwater

2,2 Ha Hemelwater Zandfilter Drainwater Drainagewater, overloop drainwater

Komkommer 1,2 Ha Hemelwater Ontijzeringsinstallatie Grondwater

Grondwater Zandfilter Drainwater

Microfilter Drainwater

Snijbloemen 0,8 Ha Hemelwater Zandfilter Drainwater Spoelwater zandfilter

Azalea 3,8 Ha Hemelwater Zandfilter Drainwater Spoelwater zandfilter

Kamerplanten 2 Ha Hemelwater

Wat is spuistroom?

“…Bij het telen van planten op groeimedium ontstaan reststromen die in bepaalde mate voedingsstoffen zoals nitraat bevatten. Die reststromen worden in het Mestdecreet omschreven als spuistroom. …” (VLM)

spuistroom a.s.a. water niet meer aangewend wordt binnen productieproces !

Mogelijke bronnen spuistroom igv groententeelt

Draineren matten

Opstartfase

Voldruppelen matten

Planten

° 1ste drainwater

Teeltfase

° spuiwater:

voedingswater

Spoelwater

filters

Einde teelt

Rest drainwater

Teeltwissel

Ruimen gewas

Reinigen putten

Reinigen leidingen

Drainage

Drainagewater

= water dat via ondergrondse drainage opgevangen wordt

Niet te verwarren met drainwater!

Drainagewater

Tellerstand Verpompt per Gehalte (mg/l) Inhoud drainagewater

Periode m³ maand (m³) NO3 N kg N

Oktober 2011 22,2 22,2 718 162 3,6

November 2011 62,58 40,38 562 127 5,1

December 2011 118,5 55,92 480 109 6,1

Januari 2012 203,64 85,14 215 49 4,1

Februari 2012 273,36 69,72 246 56 3,9

Maart 2012 474,3 200,94 409 93 18,6

April 2012 - - 518 117 0,0

Mei 2012 - - 438 99 0,0

Juni 2012 - - 268 61 0,0

Juli 2012 641,58 167,28 281 64 10,6

Augustus 2012 867,3 225,72 573 130 29,3

Totaal 867,3 81,3

Uitrijverbodsperiode 474,3 41,4

Gemiddelde 428 97

Situatie voor PSKW: oktober 2011 – augustus 2012 (Opp. Serre = 1,2Ha )

Dra

inage u

itgeschakeld

N-inhoud drainagewater

Slechts 1 bedrijf heeft drainagewater onder nitraatnorm

van 50mg NO3/l.

Teelt Gehalte( mg/l) Info meting

NO3 N

divers 428 97 gemiddelde jaarwaarde

tomaat 13 3 bedrijf met teeltgoten

paprika 250 56 voorgeschiedenis ribbeldrain nu teeltgoten

Oorzaken verhoogd N-gehalte Lekken in systeem

Teeltgoten hangen scheef?

Lekken aan drainwaterafvoeren?

Plastiek is stuk (wraatschade?)

…

Historische vervuiling bodem Voorgeschiedenis ribbeldrain

Afwezigheid recirculatie in verleden

…

6 september 2012 Studiekring

“”

Hergebruiken van drainagewater

Aandachtspunten:

- grote hoeveelheid water op ongunstig moment

- aangepaste opslagvoorziening (algenvorming)

- oppassen toepassing gbm rond serre! (herbiciden, … dus aangewezen om staal te nemen)

Spoelwater filters Teelt Teelt.opp Filtersysteem Dimensie Oorsprong spoelwater Spoelfrequentie Spoelduur m³ spoelwater Bestemming

installatie per spoelbeurt spoelwater

Tomaat 2,8 Ha Zandfilter 500 liter drainwater om de 2 weken ? ? Hergebruik

3,0 Ha Multimediafilter 42" drainwater + hemelwater dagelijks 10 minuten 3 Hergebruik

Zandfilter 36" drainwater + hemelwater dagelijks 5 minuten 2 Hergebruik

9,0 Ha Zandfilter 1 hemelwater 3 tot 4 maal per nacht ? Hergebruik

Zandfilter 2 drainwater + hemelwater dagelijks ? Hergebruik

Zandfilter 3 drainwater + hemelwater dagelijks ? Hergebruik

3,0 Ha Zandfilter drainwater + hemelwater dagelijks Hergebruik

SAF-filter drainwater + hemelwater op druk Hergebruik

Paprika 4,4 Ha Zandfilter 800 liter drainwater + schoon water om de 15u, dagelijks 7 Spui

2,2 Ha Zandfilter 42" drainwater + hemelwater dagelijks 5 minuten 3 Hergebruik

Komkommer 1,2 Ha Zandfilter 800 liter grondwater + drainwater om de 60m³ 3 Spui

Microfilter 150 liter drainwater om de 15u, dagelijks 0,15 Spui

Snijbloemen 0,8 Ha Zandfilter 4 Spui

Azalea 3,8 Ha Zandfilter om de 200m³ 5 Spui

Bestemming spoelwater Tomaat Paprika KomkommerSierteelt Totaal

Spoelwater afwezig 1 0 0 1 2

Hergebruik 4 1 1 0 6

Spui 1 2 0 2 5

Productie spoelwater Spoelwaterproductie voor MMF op tomatenbedrijf van 3

ha bij hergebruik spoelwater (spoelduur 10 min)

Spoelwater (m³)

Periode Aantal KW Spoelfrequentie per week per beurt totaal

1 februari - 14 april 10 2 3 60

15 april - 30 september 25 7 3 525

1 oktober - 30 november 9 2 3 54

1 december -31 januari 8 0 3 0

Totaal 52 639

Spoelwater (m³)


1 september-30 september 4 7 3 84


1 december - 31 januari 8 0 3 0

1 februari - 15 februari 2 2 3 42

Totaal 23 180

Spoelwater (m³)


1 februari - 14 april 10 2 3 60

15 april - 30 september 25 7 3 525


1 december -31 januari 8 0 3 0

Totaal 52 639

Spoelwater (m³)


1 september-30 september 4 7 3 84


1 december - 31 januari 8 0 3 0

1 februari - 15 februari 2 2 3 42

Totaal 23 180

Jaarrond

Uitrijverbodsperiode

N-inhoud spoelwater

1. Nitraatgehalte daalt

naarmate spoeling vordert

2. Bron/overgang spoelwater

is bepalend voor waarde in

verzamelput

Staalnr Teelt Gehalte( mg/l) Info meting

NO3 N

1 tomaat 985 222 begin spoeling

2 paprika 323 73 verzamelput


4 tomaat 199 45 verzamelput (beperkte lek kraan)


6a tomaat 1219 275 begin spoeling

6b tomaat 781 176 midden spoeling

6c tomaat 554 125 2de helft spoeling

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

0 2 4 6 8 10

Nitraatgehalte (mg NO3/l)

Hergebruik van spoelwater

Meeste bedrijven met hergebruik spoelwater voorzien bezinkingsbekken

D.i. put met pomp op zekere hoogte

Enkel bovenste gedeelte van het water wordt verpompt naar vuile drain

Onderste gedeelte blijft in de put owv zwevend materiaal

Investeringen Kosten:

Investeringen sterk afhankelijk van aanwezigheid opslagmogelijkheid

Kost pomp, sturing en leidingen beperkt.

Baten:

Besparing meststoffen en water!

Besparing meststoffen en water

Uitgangssituatie:

Tomatenbedrijf met 3ha teeltoppervlak

Dagelijks terugspoelen van:

2 multimediafilters, 3m³ per spoelbeurt en filter

1 zandfilter, 2m³per spoelbeurt

N-inhoud

Jaarlijkse

productie Productie 1 sept-15 feb Benodigde grond ha

mg/l m³ kg N m³ kg N 16 feb – 30 aug 1 sept-15 feb

Spoelwater filters: 67 1704 116 480 32 0,4 3,2

N-inhoud

Jaarlijkse

productie Productie 1 sept-15 feb Benodigde grond ha



“Spui”water tijdens de teelt

= drainwater dat niet meer voor de teelt aangewend kan worden wegens afwijkende samenstelling (tgv ballaststoffen).

Belangrijke aanleidingen:

- te kleine drainopvang (overlopen)

- afwijkende samenstelling drainwater:

- aandeel hemelwater, grondwater, leidingwater

- zuiverheid meststoffen

Drainwateropslag

Nog overlopen drainwateropslag naar opp.water aanwezig op 3 van de 12 bedrijven

Overloop drainwateropvang

0

20

40

60

80

100

120

140

160

5/07/2012 15/07/2012 25/07/2012 4/08/2012 14/08/2012 24/08/2012 3/09/2012

Datum

Cu

mu

lati

eve h

oeveelh

eid

dra

inw

ate

r

naar

op

p.w

ate

r (m

³)

Afwijkende drainwatersamenstelling 1 bedrijf heeft in 2012 verhoogde afname van boorputwater

tgv lekkage hemelwaterbassin

Invloed van groter aandeel grondwater wordt nagegaan

Laatste drainwater opgebruiken

= drainwater bij einde van de teelt

Huidige situatie:

- maximaal opgebruiken

- aanwenden volgende teelt (?)

- uitspreiden grasland

- lozen (?)

Laatste drainwater opgebruiken

Verdamping einde teelt: 500 ml/m²/dag

Voor opgebruiken drainwater terugrekenen vanaf datum einde teelt

Verdamping gewas per week

l per m² m³ per ha

1 0 0

2 3,5 35

3 7 70

4 10,5 105

5 17,5 175

6 21 210

Week voor

einde teelt

Laatste

beurten

met zuiver

water!!!

Reinigen druppelsysteem

= probleem bij aanwenden

van N-houdende reinigingsmiddelen

Bestemming:

- komt terecht op plastiek

van waar het in de bodem

dringt of verdampt.

Reinigen druppelsysteem

Situatie voor PSKW 2011:

Hoeveelheid reinigingswater: 8m³/ha teeltopp.

Recept reinigingsmiddelen per ha teeltopp.:

100 liter Reciclean

50 liter Peroxide

50 liter Salpeterzuur (38%; 8,4% N; ρ = 1,24 kg/l )

N-inhoud reinigingswater:

50 l x 8,4% N x 1,24 kg/l = 5,2 kg N

Hergebruiken reinigingswater

- Geen optie owv vervuiling water ?

- Rijk aan zouten

- Restanten biofilm

- ….

Uitspreiden spuistroom

Andere meststof “… Spuistroom is een andere meststof. Spuistroom

heeft meestal een lage inhoud aan N en P2O5. …” (VLM)

Afzetten op eigen grasland of land van derden (mits overeenkomst)

Afzet volgen nitraatnormen in MAP IV

Andere meststof Systeem totale stikstof

Andere meststof

Systeem werkzame stikstof (100% voor spuistroom)

Aandachtspunten

Grasland moet landbouwgrond zijn (aangifte ALV)

Grasland niet opgeven als permanent grasland!!

Begrazing en/of maaien

Maaisel moet afgevoerd worden

Mestbank kan tijdens meetcampagne nitraatstalen nemen!!

Geen spuistroom spreiden op drassige, bevroren of ondergelopen percelen.

Attest lage stikstofinhoud

= uitspreiden van spuistroom tijdens uitrijverbodsperiode (1/09 tot 15/02)

a.s.a:

- N-inhoud < 0,6kg/ton of 600mg/l

- slechts 10 kg minerale stikstof/ha

- attest aangevraagd is

- 3 jaar geldig

- tijdig aanvragen!

Attest lage stikstofinhoud

N N NO3 NO3 Opp. perceel m²

mmol/l mg/l mmol/l mg/l 1000 2500 5000 7500 10000

0,1 1,1 0,4 5 26571 66429 132857 199286 265714

1,6 22,6 7,1 100 1329 3321 6643 9964 13286

3,2 45,2 14,3 200 664 1661 3321 4982 6643

4,8 67,7 21,4 300 443 1107 2214 3321 4429

6,5 90,3 28,5 400 332 830 1661 2491 3321

8,1 112,9 35,6 500 266 664 1329 1993 2657

12,1 169,4 53,5 750 177 443 886 1329 1771

16,1 225,8 71,3 1000 133 332 664 996 1329

20,2 282,3 89,1 1250 106 266 531 797 1063

24,2 338,7 106,9 1500 89 221 443 664 886

!!! Best zelf analyse spuistroom toevoegen (in mg/l) anders

forfaitaire waarde van 540 mg N/l)

Conclusie uitspreiden spuistroom

Keuze maken uitspreiden door 3-den of zelf d.m.v. beregeningsinstallatie

Uitspreiden mogelijk bij beperkte hoeveelheden spuistroom Opslag nodig!!!

Opslag tijdens ongunstige periodes Opslag aangewezen om uitrijverbodsperiode te overbruggen

(minder ha grond nodig owv beperking 10 kg minerale N per Ha)

Rekening houden met extra Mestwetgeving voor grasland !!!

Hergebruik vs. spreiden spuistroom

Hergebruik Uitspreiden Beregening

Investeringskosten opslag X X X

pompinstallatie X 0 XX

leidingen X-XX 0 XX

beregeningsinstallatie 0 0 X

Jaarlijkse kosten kost derden 0 X 0

elektriciteit X 0 XX

Baten meststoffen X 0 0

Wetgeving 0 X X

Administratie 0 X X

Praktijkvoorbeeld:

Bedrijfsgegevens:

- Teelt: tomaat

- Serre opp.: 30.000m²

- Teeltopp.: 28.750m²

- Substraat: steenwol

Hergebruik vs. spreiden spuistroom Bedrijfsgegevens:

- Drainage op 1m onder teeltniveau

- Filters voedingswater:

- 2 MMF: 3m³ spoelwater/beurt

10 min spoelen

- 1 zandfilter: 2m³ /spoelbeurt

5 min spoelen

- spoelen met drainwater/hemelwater

Mogelijke productie spuistroom

N-inhoud Jaarlijkse productie Productie 1 sept-15 feb Benodigde grond ha



Drainagewater: 80 2168 173 1185 95 0,6 9,5

1ste drainwater: 361 81 29 81 29 0,1 2,9

Reinigingswater: 652 23 16 23 16 0,1 1,6

Totaal: 3976 335 1769 172 1,2 17

Voldoende opslag is noodzakelijk anders grote hoeveelheden grond nodig

+ afzetmogelijkheden voorzien.

+ in hoeverre is afzet praktisch mogelijk (groot volume water vs beperkte N-

inhoud)

Conclusie

Mate waarin doorgedreven hergebruik financieel interessant is hangt samen met bedrijfssituatie.

Voldoende opslag(compartimenten) biedt mogelijkheden tot meer hergebruik.

Indien bedrijf over grasland beschikt, best opnemen in ALV voor uitspreiden van (occasionele) spuistroom.

Resultaten monitoring praktijkbedrijven Productie & afzet ... · Opvolging bedrijven: In kaart...

Documents

Transcript of Resultaten monitoring praktijkbedrijven Productie & afzet ... · Opvolging bedrijven: In kaart...