redesMagazine - VD AMOK · 2017. 8. 30. · 2 VREDESMAGAZINE nr.1-2011 VREDESMAGAZINE 1e KWARTAAL...

Vergeten strijd in de SaharaHuub Jaspers Journalist voor de Vrede

Wereldmacht CHINA

• Vergeten strijd in de Sahara• Huub Jaspers Journalist voor de Vrede

Onderzoeksdossier:• Wereldmacht CHINA

VredesMagazineJaargang 4 nummer 1 1e kwartaal 2011 Prijs euro 2,50

2 VREDESMAGAZINE nr. 1-2011

VVRREEDDEESSMMAAGGAAZZIINNEE 11ee KKWWAARRTTAAAALL 22001111 Uitgave van de vereniging VredesMedia waarin samenwerken: Haags Vredesplatform (HVP), Humanistisch Vredesbe-raad (HVB), Vereniging Pais, Samenwerkingsverband Stop de Wapenwedloop, Antimilitaristies Onderzoekskollektief VD AMOK, Women’s InternationalLeague for Peace and Freedom (WILPF) afdeling Nederland. In VredesMagazine zijn de tijdschriften Kernwapens Weg!, VD AMOK en de dikke nummers van Vre-deskoerier ’t Kan Anders opgegaan. De dunne nummers van Vredeskoerier ’t Kan Anders blijven vier maal per jaar verschijnen. RREEDDAACCTTIIEE:: Jan Bervoets, HansFeddema, Benno Houweling, Kees Kalkman, Klaas Meijer, Anke Polak, Jan Schaake, Guido Schokker, Barbara Smedema, Egbert Wever AAAANN DDIITT NNUUMMMMEERRWWEERRKKTTEE NNAAAASSTT DDEE AAUUTTEEUURRSS MMEEEE:: David-Jan Donner, Chris Geerse, Wendela de Vries. De auteur is verantwoordelijk voor de inhoud van een geplaatst stuk. Detekst van artikelen mag worden overgenomen op voorwaarde van bronvermelding. Copyrights van foto’s en tekeningen berusten bij de desbetreffende foto-graaf /illustrator. FFOOTTOORREEDDAACCTTIIEE:: Hans Bouton, Anne Vaillant MMEEDDEEWWEERRKKEENNDDEE FFOOTTOOGGRRAAFFEENN EENN IILLLLUUSSTTRRAATTOORREENN:: Jan Bervoets, Piet den Blanken, JoopBlom, Milan Colovic, Stefan Heijdendael, Len Munnik, Boyd Noorda, Paulo Nunes dos Santos, Peleia, Hans de Vreij VVOORRMMGGEEVVIINNGG:: Jimmy Slothouwer DDRRUUKK--KKEERR:: Drukkerij Mezclado, Tilburg AABBOONNNNEEMMEENNTTEENN:: Interesse of aanmelding voor een abonnement op Vredesmagazine kan kenbaar gemaakt worden bij deredactie van VredesMagazine of bij een deelnemende organisatie. Een jaarabonnement op VredesMagazine (4 nummers) kost 10 euro. U kunt een abonnementnemen via [email protected] of 015 7850137. GGIIFFTTEENN:: Bedragen die abonnees overmaken boven het verschuldigde abonnementsgeld worden be-schouwd als gift voor het werk van de in VredesMagazine samenwerkende organisaties. CCOONNTTAACCTT VVRREEDDEESSMMEEDDIIAA:: Vlamingstraat 82 2611 LA Delft, 015 7850137,[email protected], www.vredesmedia.nl. RREEDDAACCTTIIEEAADDRREESS:: Obrechtstraat 43 3572 EC Utrecht tel. 030 8901341 e-post info@ vredesmagazine.nl. Artikelennaar [email protected]. KKOOPPIIJJSSLLUUIITTIINNGG VVOOLLGGEENNDD NNUUMMMMEERR:: 15 februari. Verschijningsdatum volgend nummer: 15 maart. IISSSSNN 11887766--00772244

Co

lo

fo

nc

om

me

nt

aa

r

Op de NAVO-top in Lissabon iseen nieuw basisdocumentvoor de NAVO vastgesteld, het

strategisch concept. Sinds het eind van deKoude Oorlog (1989) heeft de NAVO onge-veer elke tien jaar op deze manier zijnstrategie bepaald. De papieren leggenmeestal een strategische lijn vast diedaarvoor al in de praktijk is ontstaan. Zobevestigde het strategisch concept van1999 de wens van de NAVO om buiten heteigen verdragsgebied op te kunnen tre-den in een "euroatlantische ruimte". Debommen van de Kosovo-oorlog warenechter al een paar maanden eerder buitenhet NAVO-gebied gevallen. Zo gaat hetdeze keer ook met het wereldwijd oorlog-voeren van de NAVO in streken die je be-slist niet meer als euroatlantisch kan be-schouwen. Het gebeurt al vijf jaar in Af-ghanistan, maar nu wordt het in eenplechtige tekst opgeschreven als de nieu-we strategie van de NAVO.

Verder bevat deze strategie de laatstenieuwtjes op het punt van bedreigingenvan de Westerse beschaving. Deze keer isdat vooral de cyberaanval (onze vijandengaan via geniepige virussen op hetinternet de infrastructuur lamleggen,zodat onze wereld ineenstort) en deenergieveiligheid (potentaten en piratendraaien de olie- en gaskraan dicht, zodatwij in de kou zitten). In de jaren negentigvan de vorige eeuw figureerde degeorganiseerde misdaad vooraan in ditsoort rijtjes. Maar sinds acht jaar Bush jr.en twee jaar Obama is de wereld voor

onze leiders zo gevaarlijk geworden dat demafiosi met een meer bescheiden plaatsgenoegen moeten nemen na massa-vernietigingswapens, terroristen,mislukte staten, klimaatverandering enwaterschaarste.

Op het gebied van kernwapens valt uitLissabon weinig nieuws te melden. DeNAVO blijft een “nucleaire alliantie” en erwordt eer bewezen aan de Britse en Fransekernwapens. De pogingen van België,Duitsland, Nederland en Noorwegen om

de taktische kernwapens uit Europa telaten verdwijnen hebben helaas geensucces gehad. Het enige positieve is datdeze vliegtuigbommen in de nieuwestrategie niet meer met zoveel woordengenoemd worden. Dit laat de mogelijk-heid open voor Europese landen om debijbehorende vliegtuigen af te schaffenzonder in strijd te komen met destrategie. Aktie tegen de aanschaf van deJSF en rond Volkel is gewenst.

Het ruimteschild is het enige echt

nieuwe onderwerp dat in Lissabon aan deorde is gekomen. Het gaat in eersteinstantie om het verknopen van eenaantal bestaande Europese wapen-systemen (raketten zoals de bij Nederlandin gebruik zijnde Patriot raket, radars etc.)met een Amerikaans plan om in Oost-Europa raketten op te stellen dieprojectielen vanuit het Midden-Oostenmoeten opvangen. Het nieuwe schildmoet het hele territorium van de NAVOinclusief de bevolking gaan bestrijken.

Er zijn met dit plan drie problemen: hetis totaal onduidelijk of de verondersteldedreiging van raketten uit het Midden-Oosten binnen de komende tien, twintigjaar werkelijkheid zal worden, het is nietbewezen dat het raketschild echt werktbuiten laboratoriumomstandigheden enhet zal peperduur worden.

De nu door de NAVO aangegevenkosten om bestaande systemen viacomputerprogramma's met elkaar teverbinden worden opgeven als 200miljoen dollar. Geen zakgeld, maar hierzal het zeker niet bij blijven. Binnen hetFranse parlement circuleren al veelhogere bedragen en een in opdracht vande NAVO zelf uitgevoerd onderzoek, datnog steeds geheim wordt gehouden,kwam tot de conclusie dat het hele project20 miljard euro zou gaan kosten.

Kees Kalkman

De redactie van Vredesmagazine wenstu een vreedzaam en strijdbaar 2011!

NAVO-bondgenoten na Lissabonnog steeds op zoek naar een vijand

VREDESMAGAZINE nr. 1-2011 3

inh

ou

d

FOTO VOORPAGINA:

Senegal 2007. Afrikanen

wachten op een bootje om

over te steken naar de

Canarische Eilanden

Foto: Piet den Blanken

NAVO-BONDGENOTEN NA LISSABONNOG STEEDS OP ZOEK NAAR EEN VIJAND 2Commentaar over het strategisch concept van de NAVO

Kees Kalkman

DE WAARHEID IN DE OORLOGEN DE JOURNALIST VOOR DE VREDE 2010 4In elke oorlog is de waarheid het eerste slachtoffer

Willem de Haan

SCHOUDERS OPHALEN OVER DE ZANDBAK 6De Nederlandse vredesbeweging moetactiever worden over de West-Sahara

Frank Willems

BRIEF AAN DE TWEEDE KAMER 8Het commentaar van de WILPF en Vrouwenvoor Vrede op plannen van de nieuwe regering

Han Deggeller en Lineke Schakenbos

WASHINGTON RULES 10Bespreking van de alternatieve militairegeschiedenis van de VS door Andrew Bacevich

Jip van Dort

HOF DEN HAAG: NUCLEAIREGENOCIDE SOMS GERECHTVAARDIGD 12In de zaak tegen de Hoge Raad over demisdadigheid van het kernwapen heeft de rechtereen schokkend vonnis geveld

Meindert Stelling

ERELIJST GEVANGENEN VOOR DE VREDE 2010 16De jaarlijkse lijst van gevangen dienstweigeraarsen vredesactivisten van de War Resisters’International – stuur ze een kaartje!

Pais

GEHARNAST DOOR DE STRIJD 17Het sprookje van de dappere ridder eneen bijeenkomst op het Veteraneninstituut

Jan Schaake

FOTOPAGINA’S PIET DEN BLANKEN 18Grensgevallen – Europa

DOSSIER: CHINA ALS NIEUWE WERELDMACHT? 21Martin Broek, Jip van Dort, Kees Kalkman,Frank Slijper

EN VERDER:

COLUMN 10Hans Feddema

GEWELDLOOSHEID VOOR BEGINNERS 14COLUMN 14

Harry Zevenbergen

SPRINGSTOF 15Frank Slijper en Wendela de Vries

OVERZICHT VAN BIJ VREDESMAGAZINEAANGESLOTEN ORGANISATIES 20KORTE BERICHTEN 33

Chris Geerse

DEBAT OVER AMERIKAANSE POLITIEKEN HET NEDERLANDSE PARLEMENT 35GEDICHT VAN HANS ANDREUS 36

Foto

: Cyn

thia

Coc

kbur

n

TEGEN NAVO-TOP IN LISSABON, LONDEN 20 NOVEMBER 2010


Servische kant zichtbaar te maken maarwerd sterk bekritiseerd, ook door vakge-noten. Hij vertelde “Het leek alsof alle re-dacties in Nederland een code hanteer-den die hier op neer kwam: maak het leedvan de Bosnische moslims en Kosovo Al-banezen persoonlijk en portretteer deServiërs louter als agressors”. “Dat wasook wel begrijpelijk, Serviërs komenvaak agressief over, koesteren militairvertoon, slaan graag journalisten in el-kaar en uiten zich bijzonder fel waar hethun natie betreft. Als journalist word jekeer op keer uitgenodigd die elementenals hapklare brokken te presenteren,waardoor er bij het publiek de indrukontstaat dat alle Serviërs zo zijn.” (NRC,2008).

Nog erger wordt het wanneer de mediazelf schuldig zijn aan propaganda enmisleiding. Zoals de beelden van de uit-gemergelde moslim Fikret Alic achterprikkeldraad van het Bosnische Servi-sche kamp Trnopolje. (De beelden riepenassociaties op met de concentratiekam-pen van WO II en veroorzaakten eenenorme schok.) Later werd ontdekt datde uitgemergelde man opzettelijk doorprikkeldraad werd gefilmd dat om eenseparaat landje stond. (Om het kamp wasgeen prikkeldraad.) Van het militaire ap-paraat zou dit begrijpelijk zijn, zij heb-ben belang bij een positief draagvlak,maar journalisten dienen zich te com-mitteren aan onpartijdigheid en onaf-hankelijkheid.

EMBEDDED IN AFGHANISTANOver die onpartijdigheid en onafhanke-lijkheid is in de journalistiek de afgelo-pen jaren een levendig debat gevoerd

naar aanleiding van embedded (door de-fensie gecontroleerde – Red. VM) ver-slaggeving in Afghanistan. Maar dat de-bat lijkt een schijndebat, want in de afge-lopen jaren zijn ca. 600 journalisten van250 verschillende Nederlandse mediaembedded in Afghanistan geweest. OtteBeeksma (defensie) zei daarover in Villa-media: “We wilden een bepaalde trotsuitstralen. Dat onze militairen zo’n inge-wikkelde operatie kunnen uitvoeren. HetNederlandse publiek moest op dat ge-bied een been bijtrekken.” De bijdragenvan journalisten werden voor publicatieen uitzending alleen gecontroleerd opoperationele informatie en dat leidde inde praktijk nauwelijks tot problemen”.Het ministerie handelde vanuit een dui-delijk belang.

Freelance journalist Arnold Karskensdie veel in Afghanistan was, maar nooitembedded, vraagt zich dan toch af waar-om de embedded collega’s zo weinig be-richtten over de mening van de Afghanenbetreffende de Westerse militaire aanwe-

Bij de uitreiking van de prijs aan de journalistvoor de vrede 2010 stond Willem de Haan stilbij de Nederlandse journalistiek en citeerde:“In elke oorlog is de waarheid het eersteslachtoffer”. Een interessante stelling vondhij, want wie vermoordt dan die waarheid?Een samenvatting van zijn presentatie.

Wat fout gaat wordt verzwe-gen, wat goed gaat wordtuitvergroot, het gebrek aan

open, onafhankelijke en diepgaandejournalistiek bij oorlog en conflict leg jebij de tegenpartij, het militaire apparaaten de politieke elite. Maar dat is te ge-makkelijk. Want wijzelf als journalistenlaten het eveneens schromelijk afweten.

Tijdens de presentatie van het laatsteboek van Joeri Boom vertelde RobinMiddel (defensie) dat de missie inUruzgan natuurlijk verkocht moest wor-den. En beeldvorming, zo leert elke PRmedewerker, is het halve werk. Eenschoolvoorbeeld van propaganda is hetkrachtig beeld van flanerende, vrijevrouwen waaromheen kinderen metvliegers ronddartelen in Afghanistan.Ook dit voorjaar moest dit beeld via deradio een positieve indruk over het suc-ces van de missie achterlaten, een combi-natie van slimme boodschap en naïeveontvanger. (Alsof vrouwen graag zonderhoofddoek lopen en kinderen niets lieverdoen dan vliegeren sinds het boek deVliegeraar)

Het publiek mag naïef zijn maar dejournalist moet professioneel zijn. He-laas is dit niet altijd zo, zoals Peter Tette-roo overkwam. Hij probeerde in zijn re-portages van de Balkan oorlog ook de

De waarheid inde oorlog en dejournalist voorde vrede 2010


Foto

: Ste

fan

Hei

jden

dael

zigheid, de wederopbouw en de gevech-ten. Waarom was de focus zo sterk ge-richt op de Nederlandse kant? JoeriBoom ziet de oorzaak in het feit dat dezejournalisten de basis niet verlieten en aande defensieleiband liepen. Een ernstigezaak.

Dé opdracht voor de journalistiek ishet controleren van feiten en het vertel-len van de waarheid. Dat is niet eenvou-dig. Wie op zoek gaat naar de feiten komtvoor het probleem dat alle partijen, mili-tairen, burgers en politici hun eigenwaarheid hebben. Journalisten moetennauwgezet de waarheid onderzoeken enniet iedereen geloven. Er zijn veel voor-beelden zoals de onthulling van demoordpartij in het Vietnamese dorpjeMy Lai in maart 1968 door de Ameri-kaanse verslaggever Seymour Hersh. Dievan een getraumatiseerde soldaat de wa-re toedracht hoorde, dit publiceerde eneen kentering in de publieke opinie ver-oorzaakte. Of van Argos-journalist HuubJaspers, die de waarheid zocht en vond

over de slachtpartij in het Kosovaarseplaatsje Radjac.

Een kritische houding over de beeld-vorming, waarheidsvinding en volhar-ding zijn ingrediënten voor goede jour-nalisten naast een onafhankelijke geest.Aldus Willem de Haan.

HET JURYRAPPORTOVER HUUB JASPERSDe journalist voor de vrede 2010, HuubJaspers beantwoordt goed aan deze eis. Inhet jury-rapport staat over hem onderandere: door een combinatie van een on-blusbare behoefte om netelige zaken uitte zoeken, journalistieke zorgvuldigheiden grote vasthoudendheid heeft HuubJaspers vele in de Nederlandse politiekgerezen vragen essentieel dichter bij eenantwoord gebracht, lange tijd samen metzijn helaas te vroeg overleden collega Ge-rard Legebeke.

Jaspers’ onthullingen zijn vaak belang-rijk genoeg geweest om rumoer te ver-oorzaken in ons parlement, en hebben

herhaaldelijk mensen in machtspositiesgedwongen om eerdere ontkenningen te-rug te nemen. Dit vereist niet alleen veeljournalistiek speurwerk, maar ook deenergie om bij voorbeeld langdurig testrijden met regeringsdepartementen teneinde krachtens de Wet OpenbaarheidBestuur documenten geleverd te krijgen,en, als dat al eindelijk slaagt, de tijd en hetgeduld op te brengen om duizenden pa-gina`s consciëntieus door te nemen.Consequent dieper graven, en een ge-zond wantrouwen jegens iedereen, voor-al jegens de mensen met macht, zijn ele-menten die karakteristiek zijn voor deonderzoeksjournalistiek waardoor HuubJaspers een onschatbare bijdrage heeftgeleverd aan waarheidsvinding. Waar-heidsvinding die wezenlijk moet wordengeacht om een cultuur van vrede enrechtvaardigheid naderbij te brengen.

Het Humanistisch Vredesberaad heeftook dit jaar goed gekozen.

Verslag Anke Polak

HUUB JASPERS. OP DEACHTERGROND HETARRESTATIETEAM VANDE POLITIE AMSTERDAM

Het publiek mag

naïef zijn maar de

journalist moet

professioneel zijn.

Schouders ophalenover de zandbak


De Spaanse regering beloofdeeen volksraadpleging over detoekomst om het recht op zelf-

beschikking te regelen. In 1975 rappor-teerde de VN dat een meerderheid van deSaharaanse bevolking het streven naaronafhankelijkheid van POLISARIOsteunde. Inmiddels was Franco stervendeen had de Marokkaanse koning Hassan IIeen andere verklaring voor “dekolonisa-tie”, ondanks de uitspraak van het Inter-nationaal Gerechtshof dat de bevolkingzelfbeschikking toekwam.

Eind oktober viel Marokko het noord-westen van de Spaanse Sahara binnenwaar het tot een treffen kwam met POLI-SARIO en begon de “Groene Mars”. Metgroene banieren en korans drongen meer

dan 300.000 Marokkanen het land in.De Saharaanse bevolking vluchtte

massaal van de kust in de richting van deoostelijke woestijn gebieden. Vluchtelin-gen werden belaagd met napalm en bom-men van het Marokkaanse leger en zoch-ten bescherming van het Algerijnse legerin de regio Tindouf. Het leek een strijdtussen de (bevrijdende) islam en het (ko-loniale) christendom, maar in werkelijk-heid waren Hassan II en de Saharaansebeweging de opponenten. Kort daarnawerd het “Madrid-akkoord” gesloten, enhet gebied verdeeld tussen Marokko enMauritanië in ruil voor grote belangen inde fosfaatmijnen en de visgebieden voorde kust ten gunste van Spanje.

Toen de Saharanen de onafhankelijke

Democratische Arabische Republiek Sa-hara uitriepen werden zij eerst erkenddoor Algerije, Mauritanië en Libië. Zewerden lid van de Afrikaanse Unie, waarMarokko dan weer uitstapte om vervol-gens militaire verdedigingslinies te bou-wen rond de belangrijkste centra tegende Saharaanse guerrilla. Naast Franse enIsraëlische technische hulp, kreeg Hassangeld van Saoedi-Arabië, en daardoormeer Wahabitische / Salafische islamiti-sche invloed in Marokko. De linie werdeen muur van 2500 km diagonaal doorde gehele Westelijke Sahara en scheiddede oorspronkelijke Saharaanse bevol-king. Mauritanië gaf de strijd wel op naeen verwoestende aanval op de hoofd-stad door POLISARIO, en trok zich terugwaarna Marokko het gebied overnam.Onder leiding van de VN kwam er eeneinde aan de slopende woestijnoorlog in1991, met een bufferzone langs de muuronder bewaking van VN-missie (MI-NURSO) en de belofte van een referen-dum over de toekomst.

DE MUUR IN AFRIKA NUDe Marokkaanse muur is nu de feitelijkegrens tussen Marokko en de Saharaanserepubliek. De Saharanen worden ge-

Vanaf de 19e eeuw had Spanje invloed in Rio de Oro en Saguia el Hamra, streken inWestelijk Afrika. Toen zij er de “Spaanse Sahara” van maakte, verzette de bevolking zichhevig. In 1970 organiseerde de Harakat Tahrir, een geweldloze organisatie, een grotedemonstratie tegen deze overheersing onder leiding van de Koranleraar Bassiri. Dedemonstratie eindigde bloedig, Bassiri werd door de Spanjaarden opgepakt en is nooitmeer gezien. Dit drama staat bekend als de Zemla Intifada. Daarna bewapende hetverzet zich en vormde POLISARIO (Frente Popular para la Liberación de Saguia el-Hamray Rio de Oro) geleid door de socialist El-Ouali Sayed. Dit bevrijdingsfront voor deWestelijke Sahara (gesteund door Libië, Algerije en Cuba) verzette zich primair tegen hetSpaanse leger dat werd gesteund door het Franse leger.

Schouders ophalenover de zandbak


steund door Algerije, Mauritanië, Nige-ria, Libië, Angola en Zuid Afrika en deMarokkanen worden gesteund doormeeste Arabische landen en Senegal.

In het Marokkaans gedeelte vormenSaharanen een minderheid die zich ge-weldloos verzetten. Dit verzet, vooral vanvrouwen zoals Aminatou Haidar, wordtechter zeer hardhandig uit elkaar gesla-gen en de repressies hebben vaak eenseksistisch karakter. Aan de andere kantvan de muur houdt POLISARIO de mili-taire optie nadrukkelijk open, goed be-wapend zijn ze klaar voor de woestijn-guerrilla. In het zuiden van Algerije over-leven en wachten circa 150.000 mensenin veilige vluchtelingenkampen.

Marokko heeft het idee voor een refe-rendum inmiddels verworpen, koningMohammed VI, spreekt alleen over de'Marokkaanse Sahara' of de 'ZuidelijkeProvincies' en noemt de Saharaansevluchtelingen zijn 'onderdanen' die“straffeloos” kunnen “terugkeren naarhet moederland”. Dit jaar melden Ma-rokkaanse media de terugkeer van hon-derden vluchtelingen met vooruitzichtop goede huisvesting, werk of uitkering.

De internationale gemeenschap houdtzich afzijdig. Men profiteert van de rustdie de wapenstilstand garandeert. Degrote natuurlijke rijkdommen in het ge-bied: fosfaten, vis en mogelijk olie wor-den op grote schaal geëxploiteerd. Deontwikkeling van de Marokkaanse toe-ristenindustrie in de Westelijke Sahara isook gebaat bij de rust die de VN-missiebiedt, terwijl de mensenrechten van deoorspronkelijke bevolking onbeschermdblijven ondanks meerdere verzoeken vanhet POLISARIO om het vreedzame ver-zet te ondersteunen. Hierom pleitensommige Saharanen dan ook voor hetopzeggen van de VN-missie. De Westelij-ke Sahara is een conflictgebied, exploita-tie van de natuurlijke rijkdommen is dante classificeren als plundering en is ver-volgbaar als oorlogsmisdaad.

NEDERLAND EN MAROKKODe Nederlandse houding is dubbelzin-nig. De bezetting wordt door Nederlandniet erkend (want Nederland steunt keu-rig de uitspraak van het Internationaal

recht over zelfbeschikking) maar handeltanders. Nederlandse schepen vissen voorde kust van West-Sahara (Parlevliet en vdZwan) en een Nederlands bedrijf (FU-GRO) zoekt in het gebied naar olie zon-der toestemming van het Saharaansevolk, de rechthebbenden volgens de juri-dische afdelingen van VN en EU. Ook le-verde Nederland zelfs fregatten aan Ma-rokko ondanks de wettelijke beperkin-gen in conflictgebieden. Deze handelvond plaats toen de Nederlander vanWalsum de vredesonderhandelingenleidde. Kan het cynischer? In het Vredes-Magazine werd de levering van de fregat-ten slechts bekritiseerd wegens de moge-lijke inzet bij FRONTEX waarmee de mi-gratiestroom naar Europa moet wordeningedamd. De Campagne tegen Wapen-handel wordt kennelijk ook op het ver-keerde been gezet door het gebrek aan in-formatie over het gebied waardoor allesonder (Marokkaanse) controle en rustiglijkt.

De Nederlandse vredesbeweging isvrijwel blind voor het conflict te noemenvergeleken met de rest van Europa. Inzuidelijk Europa worden jaarlijks kinde-ren uit de vluchtelingenkampen uitgeno-digd voor een zomervakantie. Spaansemedici bieden regelmatig vrijwillig aan-vullende basiszorg in de kampen enScandinaviërs hebben een krachtig soli-dariteitsnetwerk. In Nederland heeft eenorganisatie als IKV Pax Christi bijvoor-beeld een Marokko-project aanvaard on-der Marokkaanse voorwaarden: negerenen verzwijgen van de illegale bezettingvan de Westelijke Sahara. (Samenwerkenmet Marokko en Marokkanen is onmo-gelijk als men de Westelijke Sahara tersprake wil brengen.)

De regering van Marokko houdt deMarokkaanse gemeenschap in Neder-land vanuit de Haagse ambassade en devier consulaten scherp in de gaten enkrijgt daarbij Nederlandse hulp (menmoet immers samenwerken vanwege dedreiging van islamitisch terrorisme, dedrugshandel en het tegengaan van illega-le immigratie). Het heersende beeld vande moderne Arabische bondgenoot Ma-rokko is bedrieglijk, want in Marokkoheerst een absolute vorst die een groot-Marokko nastreeft, zijn eigen grenzenniet kent, het internationaal recht ne-geert, in de hasjhandel zit, de Saharaansebevolking op de vlucht heeft gejaagd enuitermate corrupt is. In de bezette gebie-den heerst terreur, politieke gevangenenhebben geen uitzichten, de censuur is

ongekend en de nationalistische propa-ganda is geraffineerd en doordringend.Steeds vaker zullen verbanden wordengelegd tussen POLISARIO en Al Qaida,een band die niet bestaat. POLISARIO iseen seculiere organisatie die zich beroeptop het conflict en het internationaalrecht, en een betrouwbare bondgenootvan de Algerijnse regering, die een hardestrijd voert tegen het terrorisme. In Alge-rije en in Spanje, leeft de verdenking datde Marokkaanse koning steun geeft aanIslamitisch fundamentalistisch geweld inzijn buurlanden.

Intussen hebben de geweldloze strij-ders in het bezette gebied grote moeilijk-heden, Nederland kan een belangrijke rolspelen bij de beslissende internationalesteun, waar de strijd zich verhardt.

Moet het bestand verbroken worden?Juist nu moet de Nederlandse vredes-

beweging stelling nemen want het gaatniet alleen de angstige Marokkaanse ge-meenschap aan! Doe iets!

Doorbreek de Marokkaanse censuuren praat eens met een Marokkaan over deWestelijke Sahara!

Frank Willems

Informatie bij Stichting ZelfbeschikkingWest-Sahara, de Solidariteitsgroep Weste-lijke Sahara, de Western Sahara ResourceWatch (campagne tegen de Marokkaanseplundering van de Saharaanse natuurlijke

rijkdommen)

NaschriftOp dit moment is er sprake van een nieuweontwikkeling in het bezette gebied: er vindteen exodus plaats uit de grootste steden engrote kampementen worden opgezet buiten ElAyun, Smara en Boujdour. DuizendenSaharanen hebben de steden verlaten in eenprotest tegen de voortdurende achterstelling.Het Marokkaanse leger reageert metomsingeling en blokkade waardoor er water envoedselgebrek dreigt te ontstaan. DeSaharaanse Rode Halve Maan waarschuwt vooreen dreigende humanitaire crisis en het FrontPolisario waarschuwt tegen de onvoorspelbaregevolgen die dat kan hebben. Deontwikkelingen komen op het moment dat deVN vredesbemiddelaar Christopher Ross eennieuwe ronde in de besprekingen wilbeginnen.

SAHARAANSE BIJ DE INGANG VAN VANHET GEÏMPROVISEERDE MEDISCHCENTRUM VOOR LANDMIJN- ENOORLOGSSLACHTOFFERS BIJ HETVLUCHTELINGENKAMP RABOUN INTINDOUD (ZUID-ALGERIJE).

Foto

: Pau

lo N

unes

dos

San

tos


Uit de regeringsverklaring:“Herkenbaar en betrouwbaarblijft Nederland ook door te

blijven inzetten op een veelzijdig inzet-bare krijgsmacht. De internationale rele-vantie van Nederland wordt daar mededoor bepaald. Ons land blijft een vol-waardige veiligheidspartner. Ik heb grootrespect voor onze militairen, die zich opverschillende plaatsen in de wereld inzet-ten voor het bevorderen van veiligheid,het bestrijden van terrorisme, drugs, ille-gale immigratie en piraterij.”

Wij zijn voor een buitenlandbeleidwaarin de nadruk wordt gelegd op multi-laterale samenwerking. Daarbij wordenproblemen als terrorisme, drugs, illegaleimmigratie en piraterij binnen de Ver-enigde Naties opgelost, en niet door mili-tairen zoals in de regeringsverklaringwordt gesteld.Volgens het Charter van deVN is gebruik van geweld alleen geoor-loofd in geval van verdediging van het ei-gen grondgebied en volgens een besluitvan de Veiligheidsraad bij bedreiging vande vrede. Nederland dient zich daaromzowel nationaal als in NAVO- of Europe-se Unie-verband terughoudend op testellen aangaande de inzet van militairenen dient zich des te meer in te zetten voor

diplomatie en ontwikkelingssamenwer-king. Voor Nederland zijn ook de Orga-nisatie voor Veiligheid en Samenwerkingin Europa (OVSE) en de Europese Unievan groot belang voor de gezamenlijkeveiligheid.

De drie instrumenten van het buiten-lands beleid, diplomatie, defensie en ont-wikkelingssamenwerking, moeten duide-lijk gescheiden opereren buiten de lands-grenzen. Militaire operaties - waarondervredesmissies – moeten dan ook niet uithet budget voor ontwikkelingssamen-werking betaald worden.

WIJ KOMEN VERDER TOT DEVOLGENDE AANBEVELINGEN:

– Kernwapens kunnen weg uit VOLKEL enandere Europese landen, want: Alle on-derdelen van het substrategisch potenti-eel bereiken dit jaar het einde van de ge-plande levensduur. Modernisering ofvervanging kost de VS en Europa miljar-den. In een tijd van forse bezuinigingenen veranderende opvattingen over nucle-aire ontwapening, is het zaak de nucleai-re taak af te bouwen.

– WILPF en Vrouwen voor Vrede zijn tegende aanschaf van JSF’s, omdat wij het on-gewenst vinden dat een klein land als Ne-derland meedoet in het hoogste geweld-spectrum. De JSF, een vliegtuig dat de –verouderde – F 16 moet vervangen, zalgeschikt moeten worden gemaakt alsdraagsysteem voor nucleaire bommen enzal nog weer duurder worden dan nu be-rekend. Bovendien kan de JSF ingezetworden in zoveel situaties, dat hij daar-door zeer kwetsbaar wordt en duur inonderhoud.

– NAVO-politiemissie in Afghanistan. Hetsturen van een missie om politie te trai-

nen lijkt heel nobel, maar is in dit stadi-um van de gebeurtenissen in Afghanistanniet effectief. Sterker nog, het is gevaar-lijk. Er moeten militairen mee om de op-leiders te beschermen, dus is het in deogen van Afghanen een militaire missie.Na een korte training van enkele wekenworden veel van de ‘agenten’ ingezet alsparamilitairen in de strijd tegen de Tali-ban. Als zij zich tenminste nog niet metwapen en al daarbij hebben aangesloten.De Taliban betaalt namelijk beter.

Ze hebben geen achtervang van eendeugdelijke en niet-corrupte recht-spraak. Ze worden zeer slecht betaald enworden daardoor heel gemakkelijk zelfook corrupt. Hun bazen zijn zo mogelijknog corrupter en hebben hun baan inveel gevallen ‘gekocht’. De meeste politie-mensen, zowel agenten als hun meerde-ren, kunnen niet lezen en schrijven.

Kortom: een zogenoemde politiemis-sie zou zinvol zijn, maar dan wel onderzeer strikte voorwaarden, zoals die bij-voorbeeld gelden voor de EU-politiemis-sie, die zonder bescherming van militai-ren werkt.

– Ontwikkelingssamenwerking. Uit de re-geringsverklaring: “Op het wereldtoneelblijft Nederland een herkenbare en be-trouwbare partner. Het ontwikkelings-budget blijft grotendeels behouden maarde besteding wordt vergaand gemoderni-seerd. Er gaat geen cent meer naar landenmet een corrupt regime. We richten hetbeleid op meer zelfredzaamheid en opmeer ruimte voor het bedrijfsleven. Ont-wikkelingshulp zal ook meer aansluitenbij terreinen en thema’s waar Nederlandgoed in is, zoals water en landbouw. Ne-derland blijft bijdragen aan het halen vande Millenniumdoelen.”

Ontwikkelingssamenwerking is niet

Brief aan de Tweede Kamer

WILPF en Vrouwen voorVrede over buitenlandsezaken en defensie

Elk jaar schrijven WILPF en Vrouwenvoor Vrede een brief aan de Tweede-Kamerleden met aandachtspunten enkritische vragen voor het debat over debegrotingen van Buitenlandse Zakenen Defensie. Dit jaar liggen erverschillende stukken ten grondslagaan het regeringsbeleid: het regeer-akkoord, het gedoogakkoord, deregeringsverklaring en de begrotingenzoals die door het demissionairekabinet zijn aangeboden.


alleen een kwestie van geld, maar vooraleen zaak van het ontwikkelen van we-reldwijde economische en juridische re-laties die de veiligheid, de economischebelangen en de rechten van alle mensenen bevolkingen beschermen. Wat ons be-treft liggen de prioriteiten van ontwikke-lingssamenwerking bij het recht op voed-sel en water, bij reproductieve rechten, bijvrouwen, vrede en veiligheid en bij eenhumaan vluchtelingenbeleid. Deze on-derwerpen vallen al onder staand beleiden vereisen een lange adem.

LOKALE LANDBOUW, EIGEN-DOM VAN LANDBOUWGRONDEN HET RECHT OP VOEDSEL

Het garanderen van een recht op en toe-gang tot voedsel, een mensenrecht,vraagt om bescherming van het gebruikvan landbouwgrond door ingezetenen,ook als die landbouwgrond nog niet alseigendom beschreven is. Door kapitaal-krachtige buitenlanders wordt momen-teel land gekocht voor mijnbouw, econo-mische productiezones en grootschaligelandbouw voor export van voedsel enenergie. De bewoners en gebruikers vande grond worden gemarginaliseerd enniet beschermd door eigen overheden

en/of bestaande wetten. Vrouwen zijnbovendien vaak de dupe van traditioneleregels en gebruiken, die bijvoorbeeld ver-hinderen dat vrouwen landbouwgronderven. Zie hierover het rapport van despecial reporter on the Right of Food aande Algemene Vergadering van de VN op21 oktober 2001.

RELATIE MILIEU, WATER-BEHEER EN CONFLICT

Uit de begroting: “Recht op water (6.1 en6.2) De erkenning van het recht op wateren sanitatie wordt door Nederland in in-ternationale forums en betrekkingen aande orde gesteld.“

Toegang tot water en sanitatie is vangroot belang voor de positie en gezond-heid van vrouwen. Wij waarderen deaandacht in de begroting voor een geïn-tegreerde benadering van klimaatbeleiden een duurzaam beheer van ecosyste-men voor stabiliteit en conflictpreventie.

UITVOEREN VAN DECAÏRO-AGENDA

Uit de begroting: “Nederland maakt zichvooral sterk voor die onderdelen van deCairo-agenda die in veel landen ondervuur liggen zoals veilige abortus en het

recht van jongeren op volledige informa-tie over seksualiteit en toegang tot voor-behoedsmiddelen. Voor het eerst bestaatde wereldbevolking voor de helft uit jon-geren onder de 25 jaar. Als gevolg daar-van zal de vraag naar seksuele en repro-ductieve gezondheidszorg op korte ter-mijn een enorme groei vertonen.”

We juichen het toe dat Nederland zichblijft inspannen voor de uitvoering vande Cairo-agenda van de InternationaleConference on Population and Develop-ment uit 1994. Het grote belang van hetwaarborgen van de seksuele en repro-ductieve rechten van vrouwen voor deontwikkeling van bevolkingen is toenverwoord en vastgesteld.

RESOLUTIE 1325 VANDE VEILIGHEIDSRAAD

Uit de begroting: “Nederland zet zich inom de VN -Veiligheidsraadresolutie1325 over vrouwen, vrede en veiligheid tewaarborgen. Wereldwijd wordt hier na-volging aan gegeven door samenwerkingmet multilaterale donoren en Neder-landse NGO’s die lokale vrouwenorgani-saties ondersteunen.”

In de tien jaren dat resolutie 1325 in-ternationaal wordt gehanteerd is geble-ken hoe juist vrouwen en vrouwenorga-nisaties de vrede bevorderen en bijdra-gen aan de wederopbouw na oorlogen.Bewezen is dat investeren in en doorvrouwen (o.a. bij microkrediet) eengroot positief effect heeft op de gezinnenen samenlevingen. De opgebouwde ex-pertise bij het ministerie moet niet als ge-volg van de bezuinigingen verloren gaan.

VLUCHTELINGEN EN MIGRATIEDe vrouwenvredesbeweging heeft zorgenover de vele vluchtelingen. Wij vindenhet gewenst dat vluchtelingen zoveel mo-gelijk in de eigen regio adequate opvangkrijgen. Nederland moet vluchtelingen-organisatie UNHCR van de VN daaromruimhartig steunen. We pleiten ervoordat Nederland aan de UNHCR laat we-ten dat we een substantieel hoger aantalvluchtelingen zullen opnemen die vanuiteen gevaarlijke en uitzichtloze situatieherhuisvesting behoeven, zoals de CU inhaar verkiezingsprogramma schrijft.Dan kunnen vluchtelingen door de voor-deur binnenkomen en draagt Nederlandproportioneel bij aan een verminderingvan dit wereldwijde probleem.

Han Deggeller enLineke Schakenbos

Teke

ning

: Len

Mun

nik,

Dag

blad

Tro

uw


Deze consensus, die zoals Bace-vich meteen benadrukt, de be-langen van ‘Washington’ dient

en niet die van het volk, bestaat uit de“Amerikaanse geloofsbelijdenis” en de“heilige drie-eenheid”. De geloofsbelij-denis houdt in dat de Verenigde Statende overtuiging hebben dat ze, welhaastdoor een goddelijke macht, gesommeerdworden de wereld te leiden. De aannameis dat de wereld gered, bevrijd en her-vormd moet worden.

De heilige drie-eenheid betreft de ma-nier waarop de Verenigde Staten op-treedt. Deze kent drie principes, aldusBacevich: “een aanhoudende overtuigingdat de minimumingrediënten van inter-nationale vrede en orde vereisen dat deVerenigde Staten een mondiale militaireaanwezigheid in stand houdt, dat hetleger is uitgerust voor mondiale machts-projectie en om bestaande of geantici-peerde bedreigingen tegen te gaan doorte vertrouwen op een beleid van mondia-le interventie”. Samen maken de geloofs-belijdenis (credibility) en de drie-een-heid (trinity) de Verenigde Staten tot eenimperialistische macht die op niets min-der dan wereldheerschappij uit is, aldushet betoog van de auteur.

Deze consensus heeft een almaar uitdi-jend veiligheidsapparaat en een continueverhoging van het budget voor het mi-nisterie van Defensie (volgens Bacevichhet “mondiale politieministerie”) tot ge-volg. De vele Amerikaanse buitenlandseinterventies, door het leger, de geheimedienst of allebei, getuigen ervan dat het

Washington Rules

de Verenigde Staten ernst is met de ge-loofsbelijdenis en de drie-eenheid.

Geen enkele president of gebeurtenis isin staat deze consensus te veranderen, al-dus Bacevich, ook al mislukken buiten-landse interventies vaker dan dat ze sla-gen en zijn ze, in de ogen van de auteur,meestal zelfs contraproductief. De belan-gen erachter zijn te sterk. De door de CIAgeorganiseerde Varkensbaai-invasie, nahet aan de macht komen van Fidel Castroin Cuba in 1961, is een typisch voor-beeld. President Kennedy concludeerdena de uiterst vernederende en totaal ge-flopte invasie niet om geen geheime ac-ties in Cuba meer te doen. Integendeel,Kennedy werd alleen maar meer gedre-ven om de CIA in te zetten als vehikel om‘het communisme in de achtertuin’ uit teroeien.

IN EEN HOEK GEDREVENNa de bloederige nederlaag in de Viet-namoorlog leek de consensus even on-houdbaar te worden. Maatschappij enpolitiek leken zich tegen buitenlandse

militaire inmenging te keren. De aan-hangers van de interventionistische bui-tenlandse politiek voelden zich voor heteerst serieus in een hoek gedreven, maardat duurde niet lang. In 1980, slechts vijfjaar na de val van Saigon legden zowel deRepublikeinen als de Democraten in hunverkiezingsprogramma’s vast dat de Ver-enigde Staten het leger, indien nodig,moet inzetten om een veiliger, betere we-reld te creëren. Maar uiteindelijk werdvan Vietnam niets geleerd. Na korte tijdwerd interventie politiek alweer om-armd, concludeert Bacevich. De CIA-operaties in Midden-Amerika in de jaren1980 en, daarna, de oorlogen tegen Irak,Joegoslavië, Afghanistan en opnieuwIrak onderschrijven dit punt.

Net als zijn voorganger, president Bush,zo concludeert een teleurgestelde Bace-vich, onderschrijft ook president Obamade geloofsbelijdenis en de drie-eenheid.Zijn zogenaamde surge (troepenescala-tie) in Afghanistan levert hiervoor hetbelangrijkste bewijs, maar ook bijvoor-

In zijn nieuwe boek, washington rules,america’s path to permanent war, presen-teert Andrew J. Bacevich een alternatieveAmerikaanse militaire geschiedenis sinds deTweede Wereldoorlog. De conservatiefBacevich, zelf oud-kolonel totdat hij kort na deval van de Sovjet-Unie een academischecarrière begon als historicus, concludeert dater tot op de dag van vandaag een duidelijkeconsensus ten grondslag ligt aan deAmerikaanse buitenlandse politiek. Met vredeof democratie, idealen waarmee Amerikaansepresidenten steeds opnieuw hun buitenlandseavonturen legitimeren, heeft dit evenwelniets van doen.

VAN LINKS NAAR RECHTS: ANDREW BACEVICH, KURT CAMPBELL EN MICHELE FLAUNOY


beeld het stevig opvoeren van geheimeoperaties in het buitenland, waaronderde dodelijke aanvallen in Pakistan en Je-men met zogenaamde drones (onbe-mande, op afstand bestuurbare vlieg-tuigjes). Het is Obama niet gelukt omzich te ontworstelen aan de druk van denationale veiligheidselite. Zo duurt deconsensus voort. En zo duurt het ver-moorden van duizenden onschuldigeburgers voort – het logische gevolg vandeze consensus.

Meer vanuithet hartSinds enige tijd weten we dat alles energie is,dat we omringd worden door een grootEnergieveld, dat we positief dan wel negatiefbeïnvloeden met onze gedachten en intenties.Van belang is daarom er bij stil te staan, welkeenergie we uitzenden als vredesactivist. Wekennen het onderscheid tussen positieve ennegatieve energie, ook al vergeten we dat nogaleens, zeker als we ergens tegen ageren. Maar inhet persoonlijke leven merken we datnegativisme schadelijk is, zowel voor jezelf – hetgaat in je cellen zitten, weten we sinds kort – alsvoor de ander. Als ik een depressieve persoonop bezoek heb, kan ik bij wijze van spreken doordiens energie worden meegezogen, als ik nietsterk ben. Als we erg klagerig, bitter dan welwoedend zijn, voegen we dat toe aan hetenergieveld om ons heen. We beschikken in wezen over twee zeerverschillende programma’s in ons leven; 1) onsoverlevingsprogramma en 2) ons programmavan liefde en gerichtheid op vrede. Het eerste ishet dominante en heeft als basis zowel controleals vier vormen van angst: 1) die voor het leven,2) die voor de dood, 3) die voor de medemensen 4) die voor onze eigen creatieve kracht.Overleven gaat meestal ten koste van de anderen geeft vaak veel (voor het lichaam)schadelijke stress.Het tweede programma opereert vanuit hetmenselijk hart, waarvan we vroeger dachten datdeze slechts een pomp was. Maar het hart heefteen veel bredere functie. Het is een liefdesklieren scheidt niet alleen liefdeshormonen af, diehet welzijn positief beïnvloeden, maar het kanook zelfstandig denken met haar 70.000hersencellen. Het hart kan voelen en heeft ookeen geheugen. Maar de mensen zitten meestalin hun hoofd en verkennen vanuit hun brein dewereld. Daardoor vergeten ze dat het hart hetechte orgaan en centrum is om mee te leven ente genieten en dat het daarvoor alles in huisheeft. Juist ook voor op liefde en vrede gerichtleven. Als we van het overleven willenoverschakelen naar het tweede programma, ishet zaak, aldus de bekende schrijver AbStraatman, ons hart te activeren en ons brein teverbinden met het hart. Het zal ons blij makenen minder woedend, ook al blijven we metovertuiging en blije gezichten betogen voorvrede. Het meer bewust leven vanuit het hart isvoor mij althans een eyeopener.

Hans Feddema

Co

lu

mn

FE

DD

EM

A

Foto

: CN

AS

Washington rules is een vlot en integergeschreven geschiedenis van een insiderdie zelf tientallen jaren een, naar eigenzeggen niets vermoedende pion is ge-weest in de Amerikaanse zucht naar he-gemonie. Dat maakt Bacevich’ boek aan-trekkelijk. Wel blijft de lezer na het om-slaan van de laatste pagina met een bran-dende vraag zitten: waarom vormen hetcredo en de trinity überhaupt de uit-gangspunten van het Amerikaanse bui-tenlandse beleid? Welke doelen zijn er-mee gemoeid? Wellicht door zijn korteafstand tot het onderwerp is Bacevichhelaas niet goed in staat hier een ant-woord op te formuleren.

Jip van Dortwww.jip-van-dort.blogspot.com

Washington rules, America’s path to perma-nent war. Metropolitan Books 2010, 250 p.Euro 24.99. ISBN 9780805091410


Op diverse terreinen probeertmen menselijk wangedrag tebeteugelen door duidelijke

rechtsnormen te stellen. Zo ook op hetterrein van de oorlogvoering. In deethiek van de leer van de rechtvaardigeoorlog is disproportioneel geweld on-aanvaardbaar en mag het oorlogsgeweldniet tegen innocenten (‘onschuldigen’)worden gebruikt. Dat wil zeggen tegenvrouwen, kinderen, ouden van dagen, endergelijke. Mensen die geen bijdrage le-veren of kunnen leveren aan een militai-re strijd.

Tegen die ethiek werd veelvuldig ge-zondigd. En vanaf het midden van de ne-

Vredesorganisaties en individuelevredesactivisten hebben vanaf 1980 deNederlandse rechters uitgedaagd omhet recht te handhaven tegenover deNederlandse regering. Dit vanwege demisdadigheid van de kern-bewapening. De rechterlijke machtkoos telkens voor de macht en tegenhet recht. In december 2001 gaf deHoge Raad zelfs te kennen datnucleaire genocide rechtmatig zoukunnen zijn. Afgelopen septemberwees het gerechtshof ‘s-Gravenhagebezwaren tegen die opvatting af:nucleaire massamoord is ook volgenshet hof soms gerechtvaardigd.

gentiende eeuw begonnen staten degrenzen van het oorlogsgeweld in ver-dragen vast te leggen. De humaniteitwerd daarbij afgewogen tegenover devereisten van de oorlogvoering ofwel deoorlogsnoodzaak. Aangezien het bij deoorlogvoering uitsluitend ging omde verzwakking van de vijandelijkestrijdkrachten, stond de burgerbevol-king buiten de oorlogvoering. Datzelf-de gold voor krijgsgevangenen of gewon-de soldaten. Tegen hen mocht geen ge-weld worden gebruikt en zij dienden hu-maan te worden behandeld. Diverse vor-men van militair geweld werden verbo-den.

Na de Eerste Wereldoorlog werd ge-poogd om Duitse oorlogsmisdadigers teberechten. Eerst na de Tweede Wereld-oorlog werden in diverse landen oorlogs-misdadigers daadwerkelijk strafrechte-lijk vervolgd. Het tribunaal van Neuren-berg gaf richting; men kan zich niet ver-schuilen achter staatsrechtelijke positieof bevel. De genocide waarmee de wereldwerd geconfronteerd in de Tweede We-reldoorlog, werd in 1948 bij verdrag alsinternationaal misdrijf erkend en straf-baar gesteld. En bij de herziening van deverdragen van Genève in 1949, werdenstaten verplicht om ernstige verdrags-schendingen strafbaar te stellen. Sedert-dien is het oorlogsrecht of internationaalhumanitair recht verder versterkt.

Naast het Genocideverdrag biedentwee fundamentele regels van het oor-logsrecht de burgerbevolking bescher-ming. Van deze regels mag onder geenenkele omstandigheid worden afgewe-ken. Diverse rechterlijke uitspraken heb-ben dit laatste onomstotelijk bevestigd.De burgerbevolking mag nooit tot doel-wit van een militaire aanval worden ge-maakt en er mag nooit gebruik wordengemaakt van geweld dat geen onder-scheid kan maken tussen combattantenen de burgerbevolking.

OORLOGSRECHT Hierbij is van belang dat na de TweedeWereldoorlog rechtbanken Duitse op-vattingen inzake het oorlogsrecht, reso-luut van tafel hebben geveegd. Die opvat-tingen hielden in dat, indien de oorlogs-noodzaak dit vereiste, het oorlogsrechtopzij gezet mocht worden. Dus op grondvan de oorlogsnoodzaak zou bijvoor-beeld wèl geweld mogen worden ge-bruikt tegen burgers of krijgsgevange-nen. Deze theorie stond bekend onderhet motto Kriegsräson geht vor Kriegsma-nier (oorlogsnoodzaak gaat boven oor-logsrecht).

Niet alleen in Neurenberg werd dietheorie afgewezen, maar ook in Neder-land. De Bijzondere Raad van Cassatiezei bijvoorbeeld in zijn vonnis van 12 ja-nuari 1949 in de zaak Rauter: “dat de be-

Nucleaire genocide soms gerecht

Hof Den Haag:


van niet-onderscheidend geweld, nooitmochten worden geschonden.

MISDADIGDe nucleaire strategie heeft als basis devernietiging van steden. De Nederlandseregering heeft dat publiekelijk erkend.Maar het is volkomen duidelijk dat ver-nietiging van steden inhoudt dat genoci-de wordt gepleegd. Een volk wordt dandoelbewust gedeeltelijk uitgemoord. Te-gelijkertijd is een aanval tegen steden instrijd met het oorlogsrecht. Het verbodom de burgerbevolking aan te vallenwordt dan immers geschonden.

Bovendien zijn kernwapens massaver-nietigingmiddelen, die per definitie geenonderscheid kunnen maken tussen com-battanten en de burgerbevolking. Ge-bruik van kernwapens tegen doelwittenin of in de nabijheid van steden en dor-pen, is dus in strijd met het verbod vanniet-onderscheidend geweld. En de doel-witten van kernwapens liggen allemaal inbewoond gebied, behoudens uiteraardmarineschepen op volle zee.

De misdadigheid van het gebruik vankernwapens tegen doelen te land, staatdus buiten kijf. Toen het InternationaalGerechtshof in 1996 dan ook oordeeldeover het gebruik van kernwapens, steldedit vast dat geen enkele staat een voor-beeld had kunnen geven waarin het ge-bruik van kernwapens gerechtvaardigd

zou zijn. Ook kernaanvallen tegen mari-neschepen op volle zee waren volgens hetHof niet rechtmatig.

ACTIES TEGEN KERNWAPENSVanuit de vredesbeweging is vanaf 1980getracht de Nederlandse rechter te latenuitspreken dat het gebruik van kernwa-pens misdadig zou zijn. Soldaten weiger-den kernwapens te bewaken, burgers ver-zetten zich tegen de plaatsing van kruis-raketten op de vliegbasis Woensdrecht,burgers betraden in zogenaamde burger-inspecties de vliegbasis Volkel, noemmaar op. Bovendien werden civielrechte-lijke gedingen tegen de Nederlandse staatgevoerd. De doelstelling daarvan was omeen rechterlijk verbod te verkrijgen vanplaatsing van de kruisraketten, of vanmedewerking van Nederland aan ge-bruik van kernwapens.

De uitspraken van de Nederlandserechters getuigden niet van hun gewe-tensvolle inzet om het recht te handha-ven. In de strafzaken werd eenvoudig ge-concludeerd dat er geen expliciet verbodvan kernwapens bestond. Daarmee wasvolgens de rechter de kous af, hoewel hijdaarmee voorbijging aan de verbodsbe-palingen van het oorlogsrecht die vooriedere type wapen golden. Deze rechter-lijke redenering kan dan ook worden ver-geleken met die van een rechter die eenmoordenaar vrijspreekt, omdat de herse-nen van het slachtoffer met een hamerzijn ingeslagen en het strafrecht niet ver-biedt om een hamer te gebruiken. Jemoet maar durven als rechter!

Met betrekking tot de plaatsing vankruisvluchtwapens meende de HogeRaad dat de NAVO-procedures de recht-matigheid garandeerden van gebruik vandie massavernietigingmiddelen. Maar deHoge Raad kende die geheime NAVO-procedures niet eens. Terwijl bovendienhet feit dat bepaalde procedures zijn ge-volgd, natuurlijk geen enkele invloedheeft op de effecten van een kernexplo-sie. Het oordeel van de Hoge Raad wasdan ook gebaseerd op puur bedrog.

Maar in een arrest van de Hoge Raadvan 21 december 2001 ging ons hoogsterechtscollege nog verder. Hij zei dat denucleaire vernietiging van steden nietonder alle omstandigheden onrechtma-tig zou zijn. Je gelooft je ogen niet als jedit leest. De Hoge Raad beweerde dus datgenocide in bepaalde gevallen zou mo-gen. Dat in bepaalde gevallen de burger-bevolking wèl zou mogen worden aange-vallen. En met dit laatste omarmde de

Hoge Raad de wereldwijd verworpentheorie van Kriegsräson geht vor Kriegma-nier.

In zijn arrest van 21 december 2001maakte de Hoge Raad zich medeplichtigaan de voorbereidingen voor nucleairemassamoord van genocidale omvang.Hoewel het recht massamoorden uiter-aard verbiedt, boog de Hoge Raad in ge-wetenloze slaafsheid voor de misdadigewil van de Nederlandse politieke elite.Een elite die wil vasthouden aan de mo-gelijkheid om genocide en nucleairemassamoorden te plegen.

Deze fundamentele aanval van de Ho-ge Raad op onze rechtsorde en op de wet-ten van de menselijkheid, was voor eenaantal vredesorganisaties en burgers on-verdraaglijk. Daarom spanden zij in 2007een rechtszaak aan tegen de staat, wegens

misdadige rechtspraak. De staat heeftzich toen kennelijk gerealiseerd dat deHoge Raad een barbaarse opvatting hadvertolkt, die juridisch onhoudbaar was.Van meet af aan ontkende de staat dat hetarrest van de Hoge Raad inhield dat ge-nocide soms gerechtvaardigd was.

Het gerechtshof ‘s-Gravenhage maakteop 14 september jongstleden een eindeaan de ontwijkende manoeuvres van destaat. Volgens het hof hadden de eisershet arrest van de Hoge Raad op juiste wij-ze geïnterpreteerd. Maar tegelijkertijdwerden ook de eisers in het ongelijk ge-steld. Volgens het hof was er niets mismet de opvattingen van de Hoge Raad.Daarmee omarmde ook dat hof de bar-baarse theorie van Kriegsräson geht vorKriegsmanier. Kennelijk beschikken le-den van de rechterlijke macht niet overenig juridisch en moreel normbesef.

Mr. Meindert StellingVoorzitter Tribunaal voor de Vrede

vaardigd

ruchte Duitse leer, dat in geval van noodzelfs de wetten van den oorlog voor diennood hebben te wijken onder het mottoKriegsräson geht vor Kriegsmanier na harealgemene veroordeling door de beschaaf-de wereld geen andere weerlegging meerbehoeft, dan de opmerking, dat het oor-logsrecht juist is gecodificeerd om deKriegsräson binnen de perken des rechtste houden.”

Toen het Internationaal Gerechtshofin 1996 oordeelde over de dreiging meten het gebruik van kernwapens, bevestig-de het Hof dat het oorlogsrecht volledigvan toepassing was. En nadrukkelijk stel-de dit meest gezaghebbende rechtscolle-ge ter wereld, dat het verbod om de bur-gerbevolking aan te vallen en het verbod

Meindert Stelling heeft voor het Tribunaal voorde Vrede ook een brochure geschreven over derechterlijke aanval op de rechtsstaat die heeftplaatsgevonden in de zaak Vaccaro, waarbijaan de raadslieden het woord werd ontnomen.De brochure heet Rechterlijke Aanval op deRechtsstaat en is als bijlage meegestuurd metProcesnieuws 91. Oude nummers vanprocesnieuws zijn te bestellen [email protected] of per post bijTribunaal voor de Vrede, Postbus 92066, 1090AB Amsterdam.

OP WEG NAAR HET PALEIS VANJUSTITIE, 13 SEPTEMBER 2006

Foto

: Boy

d N

oord

a, S

ocia

Med

ia


Geweldloosheidvoor beginners

Beste meneervan AartsenOnlangs bij de ontruiming van de Blauwe Aanslag was het niet voorhet eerst dat u als burgemeester van Den Haag koos voormachtsvertoon en intimidatie. Ik ga er vanuit dat u als redelijk mandoor factoren buiten uzelf in deze situatie bent geraakt. Is de politiecommissaris u de baas en ´dwingt´ hij u tot dit vertoon, ofhandelt hij op eigen houtje en kunt u achteraf niet anders dan rechtpraten wat krom is? Uw zwakke argumenten wijzen in die richting.Dat kan, en u hoeft zich daar niet voor te schamen: u moet gewoonassertiever worden en laten zien wie er de baas is.Of misschien heeft u een probleem en moet u er eens met iemandover praten. Uw handelen wijst op opgekropte frustratie die u op dezemanier afreageert. Maar er zijn ook signalen die wijzen in een andererichting. Ik meen bij u de neiging tot overdrijven te herkennen.Ik kan ernaast zitten, en ziet u dit alstublieft niet als een aanval.Natuurlijk was ook mijn eerste reactie: is hij nu helemaal gekgeworden? Maar omdat ik dat niet geloof, zoek ik oprecht naar eenverklaring. Zie het als een uitgestoken hand. Ik heb een paar vragenwaarmee ik een beter beeld kan krijgen. Wanneer ik gelijk heb en hetleidt tot herkenning aan uw kant, zijn we al een stuk verder. Wanneer er een vlekje op uw raam zit omdat er een meeuw op heeftgepoept. Belt u dan één glazenwasser of belt u er gewoon voor dezekerheid vijfentwintig?Legt uw vrouw op uw verzoek iedere ochtend bij het ontbijt tienmessen naast uw bord, omdat je nooit weet wat er kan gebeuren?Misschien was u er gewoon even met uw gedachten niet bij toen ueen bestelling plaatste bij de politie voor een klein groepjekamperende krakers en een kinderfeestje op het BlauweAanslagterrein. Zat er ruis op de hotlijn met de hoofdcommissaris enwas u ook verbaasd toen u later hoorde dat er 15 ME-bussen, 3politiebussen, motoragenten, een helikopter, paarden- enhondenbrigades waren uitgerukt, die het verkeer in het hele centrumplat hadden gelegd inclusief het voetgangersverkeer? Maar als het een vergissing was, dan moet u toch beter gaanopletten. Vorig jaar ging het mis toen de directeur van Today´s Artdoor een zwaarbewapende arrestatie-eenheid van zijn bed werdgelicht om een paar uitdagende posters, en in oktober krioelde hetbij een kleine manifestatie ook al van de ME-stillen, paarden en plattepetten. Ik hoop dat u uw zaakjes snel op orde krijgt en dat dit machtsvertoonstopt - voordat onze naam als stad van recht en vrede helemaal tegrabbel wordt gegooid. Misschien kunt u als compensatie ervoorzorgen dat Bush wordt gearresteerd wanneer hij hier zijnautobiografie komt presenteren. Zodat hij door een vredestribunaalterecht kan worden gesteld . Gewoon twee agenten van bureau JanHendrikstraat die hem geruisloos uit zijn hotelkamer halen.Zoals gezegd ik geloof dat u een redelijk mens bent, maar ik heb welbevestiging nodig. Ik wacht dan ook vol ongeduld op uw reactie.Hoogachtend,

Harry Zevenbergen

De column van Harry Zevenbergen moest helaas om redactietechnischeredenen worden ingekort. De volledige column is te vinden op: http://www.hofstijl.nl/2010/11/11/de-balans-beste-meneer-van-aartsen/

Co

lu

mn

ZE

VE

NB

ER

GE

N

Met conflictpreven-tie wordt het voor-

komen van escalatie bijconflicten bedoeld, niethet voorkomen van con-flicten zelf. De term con-flictpreventie is – ook in-ternationaal – al sterk in-geburgerd. Conflicten zul-len er altijd zijn: belangen-tegenstellingen, verschil-lende opvattingen. Zulkeconflicten moeten er ookzijn. Het is immers van be-lang op te komen voor ge-rechtigheid, waarheid,mensenrechten en eerlijkdelen. In die zin zijn con-flicten zelfs goed.

Het gaat in de geweld-loosheid niet om het con-flict op zich maar om dewijze waarop men daarmee omgaat. Voorkomenmoet worden dat het con-flict escaleert in fysiek ge-

weld op kleine of groteschaal. Het gaat dus eigen-lijk om geweldspreventie.

Conflictpreventie is eenonderdeel van geweldlozeconflictoplossing, maardan in een vroeg stadiumvan het conflict. Een stadi-um waarin veel polarisatieen geweld voorkómenkunnen worden. Vroegtij-dige signalering is dan ookeen belangrijk element indeze fase. Hierover zijntalloze boeken geschreven.

Verschillende actiegroe-pen zijn in dit veld actief.Ook politici en diploma-ten kunnen hierin een rolspelen maar dat gebeurtnog te weinig. Internatio-nale geweldloze conflict-preventie (geweldspreven-tie) zou een veel hogereprioriteit moeten hebbenin het buitenlandbeleid.

Dit is het vijfde stukje in onze serie overgeweldloosheid, die in de eerste plaats bedoeld isvoor mensen die daar nog niet zoveel van weten of erzelfs wat vreemd tegenaan kijken. Alle stukjes zijngeschreven door Hans Feddema en eerderverschenen in het boekje ‘Beter Geweldloos’, eenuitgave van het Platform Vredescultuur(www.vredescultuur.nl). Het boekje is ook tedownloaden via: www.vredesmuseum.nl/download/inhoud.php

Geweldlozeconflictpreventie


Springstof Door Frank Slijper. Zie ook www.stopwapenhandel.org

Een aantal onderzoekers, waaronderdie van de Campagne tegen Wapen-

handel, heeft eind november in Brusseleen rapport gepresenteerd waarin het deuitvoer van het Europese wapenexport-beleid bekritiseert. Rhetoric or Restraint?stelt dat tussen papier en praktijk van dewapenexportcontrole nog altijd grote ga-ten gapen. Ondanks toegenomen overlegen afstemming in Brussel blijven er groteverschillen bestaan tussen de lidstaten inhun toetsing van exportvergunningsaan-vragen. Een van de conclusies van hetrapport is dat juist daar waar grote order-bedragen in het spel zijn, argumentenvan economische en buitenlandse poli-tiek zwaarder wegen dan de ethische cri-teria waaraan Europa zich heeft gecom-mitteerd. Zo komen grote militaire vlieg-tuigorders aan India en Pakistan aanbod, en ook de toenemende wapenwed-loop in Noord-Afrika, met ondermeer deverkoop van Nederlandse fregatten aanMarokko. Ook wordt de verkoop be-schreven van 20.000 Tsjechische geweren

‘De wapenorder van de eeuw’Begin augustus werd bekend dat Sa-

oedi-Arabië met de Verenigde Sta-ten onderhandelde over de aankoop vaneen gigantisch pakket wapens met een to-tale waarde van bijna zestig miljard dollar– zo’n 45 miljard euro. Onderdeel van debestelling zijn 84 nieuwe F-15 gevechts-vliegtuigen, de modernisering van 70 ou-dere Saoedische toestellen, 60 Apache en72 Black Hawk gevechtshelikopters. Me-de onder druk van Israël zijn geen lange-afstandsraketten voor de vliegtuigen ver-kocht. In de pers werd de deal al snel totde ‘order van de eeuw’ gebombardeerd eninderdaad kost het moeite in de recentegeschiedenis een buitenlandse order vanvergelijkbare grootte voor de Amerikaan-se wapenindustrie te vinden.

De Nederlandse industrie verdient ookaan deze order van de eeuw. Fokker Aero-structures in Hoogeveen levert al vele ja-

ren de behuizing voor de elektronica (for-ward avionic bays) aan boord van de Apa-che. Fokker bouwt verder tevens de lan-dingsgestellen voor de Apache. ThalesNederland levert munitielaadsystemenvoor de boordwapens van de Apache.

De deal doet denken aan de vracht ge-vechtsvliegtuigen en bijbehorende infra-structuur die Saoedi-Arabië sinds 1985,onder de noemer Al Yamamah, in GrootBrittannië kocht. BAE Systems, de Britsewapenfabrikant verdiende sindsdien 43miljard pond (tegen de huidige koersruim 50 miljard euro) aan de verkoop vangevechtsvliegtuigen aan de oliestaat. Ja-ren gonsde het van de geruchten overgrootschalige corruptie, die uiteindelijkeen paar jaar terug, via archiefonderzoekvan de Britse Campaign against Arms Tra-de, zwart op wit bevestigd werd. Politie-onderzoek leidde tot berekeningen van in

totaal mogelijk zes miljard pond, betaaldaan prins Bandar – de zoon van de minis-ter van Defensie – en andere betrokke-nen. Strafrechtelijk onderzoek werd doorde vorige premier, Toni Blair, met verwij-zing naar nationale veiligheidsbelangen,onder het tapijt geschoven.

Hoewel Amerika strenger toeziet op denaleving van anti-corruptiewetgeving,liggen allerlei andere mogelijkhedenopen. De 24 miljard dollar aan tegenor-ders voor het Saoedische bedrijfsleven –in het jargon offset agreements – biedengenoeg andere mogelijkheden om sleu-telfiguren orders en dus geld toe te spelen.De wereld van deze zogeheten compensa-tieorders wordt gekenmerkt door on-doorzichtigheid en is daarmee ideaalspeelveld voor corrupte zakenlui.

In een pas verschenen rapport vestigthet internationale onderzoeksinstituutSIPRI de aandacht op de destabiliserendeeffecten van grootschalige aankopen vangevechtsvliegtuigen.

De order past uiteraard ook in een kli-maat van groeiende exportdruk. WaarWesterse defensiebudgetten flink onderdruk staan zoeken wapenfabrikantenhun heil meer en meer in landen die min-der last hebben van de economische kou.Met een werkeloosheid in de VS van rondde 10 procent is oppositie tegen dergelij-ke grote orders een stuk lastiger. Door defabrikanten is geschermd met moeilijk teverifiëren aantallen van 75.000 banen diede order zou opleveren. Ook grote Euro-pese landen als Frankrijk, Groot Brittan-nië en Italië steunen hun industrie op al-lerlei manieren om de afnemende bin-nenlandse vraag te overleven. Wapenex-portpromotie zal daarom de komende ja-ren grootschaliger plaatsvinden dan hetde afgelopen jaren is geweest. Des te meerreden om dergelijke ontwikkelingen opde voet te volgen.

Bronnen: Abeer Allam, ‘Saudis ques-tion logic of US arms deal’, Financial Ti-mes, 20 september 2010; Dan De Luce,’US plans massive arms sale to Saudi tocounter Iran threat’, AFP, 13 september2010; Tony Capaccio, ‘U.S. Weapons Saleto Saudi Arabia Said to Reach $60 Billion’,Bloomberg, 13 augustus 2010

Nieuw rapport overEuropese wapenhandel

aan Sri Lanka, aan de vooravond van hetmilitaire slotoffensief tegen de Tamils.Terwijl die voorbereidingen duidelijkaan de gang zijn vindt Nederland de goe-de betrekkingen met Praag kennelijk be-langrijker dan het aan de ketting leggenvan een vracht vuurwapens onderwegnaar oorlogsgebied.

Een laatste geval met een duidelijkelink kreeg in de Nederlandse pers opval-lend veel aandacht: de export van radaren vuurleidingssystemen ter waarde van260 miljoen euro voor de Venezolaansemarine. Terwijl de marine op de Antillende reactie op een invasie door een ‘denk-beeldig’ buurland oefende, gaf Buiten-landse Zaken groen licht voor deze me-ga-order. Waar Henk Kamp als ministervan Defensie destijds een Falkland-scenario vreesde, wist collega Ben Botop Buitenlandse Zaken zich verzekerdvan de goede intenties van de regering inCaracas. Wederom een cynisch voor-beeld van de Nederlandse koopmans-geest.


De WRI is uwsteun waard

Sinds de oprichting in 1921 heeft War Resisters’International zich ingezet voor gevangenenvoor de vrede, zowel dienstweigeraars als vre-desactivisten. Dit werk is cruciaal, niet alleenvoor de gevangenen zelf, maar ook om jongevredesbewegingen van de grond te krijgen.Het werk voor de vredesgevangenen kent velevormen: brieven schrijven aan regeringsautori-teiten, organiseren van internationale solidari-teit en het mobiliseren van steun vanuit inter-nationale mensenrechtenorganisaties.

Wilt u meer van dit werk weten kijkt u daneens op de website van de WRI: http://wri-irg.org. Daar vindt u een database met alle bijde WRI bekende vredesgevangenen en up-to-date nieuws over hen.

De WRI is over de hele wereld actief, niet al-leen waar het gaat om gevangenen voor de vre-de maar ook bij het ondersteunen van geweld-loze strijd tegen wantoestanden en militaris-me. Bij de WRI zijn vredesorganisaties uit velelanden aangesloten. Vaak zijn het arme orga-nisaties uit arme landen. Financieel is de WRIdaardoor sterk afhankelijk van giften uit de rij-ke landen. Daarom doet Pais, de Nederlandsesectie van de WRI, jaarlijks een beroep op uvoor een gift.

Draag bij aan het werk van de WRI! Maakeen bijdrage over op giro 41.73.490 t.n.v. Paiste Delft o.v.v. ‘WRI’. Pais is een ANBI dus uwgiften zijn aftrekbaar voor de inkomsten-belasting.

Erelijst Gevangenen voorde Vrede 2010

December is de maand van de aandacht voor gevangenen voor de vrede. Dat kunnen dienstweigeraars zijn maar ookandere vredesactivisten. War Resisters’ International, waarvan Pais de Nederlandse afdeling is, roepen U op om hen een(nieuwjaars-)kaartje te sturen en zo hun verblijf in de gevangenis wat lichter te maken. Die kaart mag wel iets persoonlijkhebben bijvoorbeeld een foto van uzelf, of van de plaats waar u woont of iets typisch Nederlands zoals de bollenvelden.Verzend uw kaart in een enveloppe, met op de achterzijde uw naam en adres. U mag best iets op de kaart schrijven, maarpas op dat u de gevangenen geen moeilijkheden bezorgd. Denk u in wat u leuk vindt om te ontvangen, als u in de cel zouzitten. U mag ook wel iets schrijven over uw vredesactiviteiten, maar schrijf niet dat ze zo dapper zijn, of dat u niet zoudurven wat zij hebben gedaan. Dat valt meestal verkeerd bij de autoriteiten. Schrijf in het Engels of Frans.

ColombiaIn Colombia staat op ontduiking van dedienstplicht formeel slechts een boete. Erworden echter regelmatig razzia’s gehou-

den waarbij jongeren gedwongen wordenom in het leger te gaan. Wie toch weigertwordt gevangen gezet, zoals de beide hier-onder genoemde mannen.

JUAN DIEGO AGUDELO(5 september 2010 - ?)

IV Brigrada, Calle 50 no 76-126, Baritolos Colores, Medelin, Antioquia, Colom-bia

JUAN ALEXANDER MARGUEZCHAPARRO(28 september 2010 - ?)

Batalion de Policia Cacique Bacata no15, calle 106 con Carrera 9, Colombia

* * *Zuid- Korea

In Zuid Korea zitten meer dan 400 dienst-weigeraars in de gevangenis. De meestenhebben dienst geweigerd op religieuzegronden. De volgende drie hebben op an-dere gronden dienst geweigerd.

DONGKI HA(21 oktober 2009 - 21 maart 2011)

Seoul Jail, Box 20 P.O. GunpouchegukGyeonggi-do, 437-702, Zuid-Korea

LEE JUNGSIK(25 februari 2010 – 24 augustus 2011)

Daejeon Prison, Box 136 P.O. Ucheguk,Daejeon, Zuid-Korea

PARK HYUNMIN(12 maart 2010 – 11 september 2011)

Yeongdeumpo Jail, Box 164 P.O., Yeon-geumcheonucheguk, Zuid-Korea

* * *Turkije

In Turkije wordt het recht op dienstweige-

ring niet erkend. Dienstweigeraars wor-den tot gevangenisstraf veroordeeld en nahet uitzitten van hun straf opnieuw opge-roepen en gaan dan opnieuw de gevange-nis in.

INAN SUYER(6 augustus - ?)

Sinif Askeri ceza ve Tutukevi Mudurlu-gu, Beca - Sirinyer, Izmir, Turkije

Inan is gearresteerd wegen desertie achtjaar geleden. Hij had toen 13 maanden inhet leger gediend.

* * *Verenigde Staten

van AmerikaIn de VS worden aan vredesactivisten zeerzware straffen opgelegd.

RAFIL DHAFIR(26 april 2000 – 26 april 2022)

FCI Terre Haute, 33, Terre Haute, IN47808, USA

Veroordeeld tot 22 jaar gevangenisstrafwegens het geven van humanitaire en fi-nanciële hulp aan Irakezen in strijd metde sancties.

HELEN WOODSON(9 januari 2003 – 9 september 2011)

FMC Carswell, Max Unit, POB 27137,Ft.Worth, Texas 76127, USA

106 maanden gevangenisstraf wegenovertreding van de voorwaarden van haarvoorwaardelijke vrijlating door deelnameaan een anti-oorlogsdemonstratie bij hetfederale gerechtsgebouw in Kansas City.

CARL W. STEWARTFPC Montgommery, Federal PrisonCamp, Maxwell Air Force Base, Montgo-mery, AL36112, USA


Zo nodigde men rond 4 mei ditjaar mensen van het War TraumaCenter in het Servische Novi-Sad

uit, die een interessante benadering had-den gekozen waarin de oorlogstrauma’sniet als een psychisch probleem van indi-viduele militairen werden gezien, maarvan een samenleving als geheel die eenander, heldhaftig beeld van het krijgsbe-drijf huldigt dan de realiteit leert. Het Ve-teraneninstituut meende dat deze erva-ring relevant kon zijn voor de ook in Ne-derland uiteenlopende beelden van sa-menleving en teruggekeerde militairen.

Afgelopen zomer kwam door bemid-deling van het Veteranen instituut ook deeerste druk en de Nederlandse vertalingvan “Het Sprookje van de Dappere Rid-der” tot stand. Een kinderboek van deaan het War Trauma Center verbondenpsycholoog Boris Djurovic “over eenoorlog die nog jarenlang doorging nadat

Geharnast door de strijdhij al voorbij was.”Op basis van zijn erva-ringen met getraumatiseerde oorlogsve-teranen en de noodzaak dit ook aan hunkinderen uit te moeten leggen kwam hijop het beeld van de van het front terug-gekeerde ridder die er thuis achterkomtdat hij zijn harnas niet meer uit kan trek-ken en voor zijn vrouw en kinderen eenvreemdeling wordt. Is het eigenlijk welonze vader die in dat harnas zit? Ze huil-den en de ridder huilde mee “maar datkon niemand zien vanwege zijn harnas.”Het mooie van het sprookje is dat het welgoed afloopt, maar toch realistisch blijft.Ook aan het eind krijgt de dappere rid-der zijn harnas niet uit, maar hij leert er-over praten en zijn gezin leert via die ver-halen een band op te bouwen met devreemdeling die in dat harnas zit. De ko-ning, die de ridder het harnas heeft aan-gemeten, blijkt echter niet geïnteresseerden jaagt de ridder, die zo dapper voorhem gevochten heeft, weg wanneer dezehem komt vragen hoe hij het harnas uit-krijgt.

De Nederlandse vertaling van hetsprookje van de Dappere Ridder werd inoktober tijdens de Kinderboekenweekgepresenteerd en leidde tot een heuse rel.Op basis van de summiere informatie datde schrijver zelf, als Serviër, enige erva-ring had met oorlogstrauma’s vanuit deBosnische oorlog en de Kosovo-oorlog,

Posttraumatische stress onder teruggekeerdemilitairen is binnen de Nederlandsekrijgsmacht nog steeds een taboe. Het inDoorn gevestigde NederlandseVeteraneninstituut probeert vooral vanervaringen in het buitenland te leren omvoorbereid te zijn op Nederlandse militairendie vroeg of laat last krijgen van hunoorlogservaringen.

wist De Telegraaf te vertellen dat Neder-landse veteranen woedend waren over deNederlandse steun voor een boekje vaniemand “die tegen onze jongens heeft ge-vochten” en daarbij zelfs met een oud-SS-er werd vergeleken. De rel ging geheelvoorbij aan het feit dat de auteur in 1992nog te jong was om te vechten en het inBosnië opgelopen oorlogstrauma de

Weigert belasting te betalen voor oor-logsdoeleinden.

BRADLEY MANNING(15 mei 2010 - ?)

USMC Base Quantico Brig, 3247 ElrodAvenue, Quantico, VA 22134

Beschuldigd van het lekken van een mi-litaire video en documenten die aantonendat de VS oorlogsmisdaden plegen.

FRANCIS DONNELLY(8 juni 2010 – 8 juni 2011)

FCI Estoill, Unit E, POB 699, Estill 699,Estill 29918, USA

Weigert belasting te betalen voor oor-logsdoeleinden.

* * *Andere landen

Ook in veel andere landen zitten dienst-

weigeraars en vredesactivisten vast. Wehebben daar niet altijd namen en adres-sen van.

In Armenië en Nagorno-Karabakh zit-ten veel dienstweigeraars gevangen, demeesten Jehovagetuigen. In Eritrea enTurkmenistan is dat ook het geval. In Fin-land zitten totaalweigeraars in de gevan-genis. We weten de adressen niet.

In India zit Irom Sharmila Chanu alsedert 2000 vast. Ze ging toen in honger-staking na het door het Indiase leger aan-gerichte bloedbad in Malom. Sedertdienwordt ze vastgehouden wegens poging totzelfmoord. Elk jaar wordt ze vrijgelaten enonmiddellijk weer gearresteerd.

Ook in Israël zitten dienstweigeraarsgevangen. Zij krijgen telkens straffen vanenkele weken opgelegd. Voor uw kaartenhen bereiken zouden ze alweer uit de ge-vangenis zijn.

vlucht van zijn Servische familie uit Bos-nië was, terwijl hij tijdens de Kosovo-oorlog weliswaar in dienst van het Servi-sche leger als hospik in Montenegro wasgelegerd, maar niet aan gevechtshande-lingen had deelgenomen. Kwalijker isechter dat in deze reactie van Nederland-se veteranen wederom wordt ontkenddat oorlogstrauma’s universeel zijn.Waarhet War Trauma Center in Novi Sad strij-ders van verschillende Joegoslavischefacties bij elkaar probeert te brengen ommet elkaar over hun ervaringen te spre-ken, daar duurt bij de door De Telegraafaan het woord gelaten Nederlandse vete-ranen niet alleen de oorlog maar vooralde vijandschap nog door.

Jan Schaake

Boris Djurovic. Het Sprookje van de DappereRidder – over een oorlog die nog jarenlangdoorging nadat hij al voorbij was.QV Uitgeverij, Nijmegen, juni 2010.

Teke

ning

: Col

ovic


GRENSGEVALLEN – Europa

OEKRAÏNE, MUKACHEVO 2003. DE GEVANGENIS VOOR VROUWEN EN KINDEREN DIE WERDEN AANGEHOUDENOP DE GRENS TUSSEN OEKRAÏNE EN POLEN EN DE GRENS TUSSEN OEKRAÏNE EN SLOWAKIJE.

NIGER, DIRKOU, 2006. MIGRANTEN DOOR DE SAHARA OP WEG VIA LIBIË NAAR ITALIË.

ITALIË, APULIË,2009. AFRIKAANSEDAGLONER ZOEKTONDERKOMEN INHET LANDBOUW-

GEBIED RONDFOGGIA. IN DE

TOMATENOOGSTWERKEN VEEL

ILLEGALEN.


SPANJE, TENERIFE, SANTACRUZ 2006. RECENT AAN-GEKOMEN IMMIGRANTENWORDEN VASTGEHOUDEN OPDE BINNENPLAATSVAN HET POLITIEBUREAUVAN DE NATIONALE POLITIEIN SANTA CRUZ

GRIEKENLAND, PATRAS, 2010. MIGRANTEN WONEN IN EN ONDER OUDEGOEDERENWAGONS. ZE PROBEREN ZICH TE VERSTOPPEN IN VRACHTWAGENSEN VEERBOTEN OM NAAR ITALIË OVER TE STEKEN.

FOTO’S PIET DEN BLANKEN


Het Vredesmagazine en zijn organisaties

VredesMagazine wordt gratis toegezondenaan leden van het HVP, Pais en ook aandonateurs van Stop de Wapenwedloop enVD AMOK. Als u VredesMagazineregelmatig op uw deurmat wilt vinden kuntu dus lid of donateur worden van één ofmeer van deze organisaties. Zie debeschrijvingen op deze pagina. Eenabonnement zonder ergens lid of donateurvan te worden is ook mogelijk via opgaveaan: VredesMagazine,Vlamingstraat 82, 2611 LA Delft of [email protected]

ProefabonnementGeef een jaarabonnement cadeau voor 10 euro (wordt niet automatisch verlengd)

De acceptgiro kan verzonden worden naar:

naam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . adres: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . postcode/plaats:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

VredesMagazine kan verzonden worden naar:

naam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . adres: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . postcode/plaats:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Opsturen naar VredesMagazine, Vlamingstraat 82, 2611 LA Delft of naar [email protected]

WILPF- WOMEN’S INTERNATIONALLEAGUE FOR PEACE AND FREEDOM Obrechtstraat 43, 3572 EC UtrechtTelefoon 023-5252201 / 030-2321745,e-mail: [email protected]

Op de website wilpf.nl wordt momenteel aandacht besteed aanhet tienjarig bestaan van resolutie 1325 over Vrouwen Vrede enVeiligheid.

HAAGS VREDESPLATFORMSecretariaat: Jan Bervoets, Valkenboskade 461,2563 JC Den Haag (tel 070-3922102)e-mail: [email protected] www.haagsvredesplatform.nl.

Op 19 november is het archief van het Haags Vredesplatform vanafzijn ontstaansjaren in 1981 tot 2004 naar het gemeentearchief inDen Haag overgebracht. “Een mooi beeld van de Haagse protestbe-weging”, vond de gemeentearchivaris. Volgend jaar te raadplegen!

En volgend jaar gaan wij weer verder.

VD AMOKOns adres: Obrechtstraat 433572 EC Utrecht030 8901341www.vdamok.nl

VD AMOK is de voortzetting van de samenwerking tussen deVereniging Dienstweigeraars (VD) en het AntimilitaristiesOnderzoekskollektief (AMOK).

We doen onderzoek op het gebied van oorlog en vrede enleveren zo een bijdrage tot een radicale vredesbeweging in de vormvan berichtgeving en analyses. Voor VredesMagazine maken wij deonderzoeksdossiers.

Giften ter ondersteuning van ons documentatiecentrum enkantoor (waar ook Vredesmagazine wordt gemaakt) zijn welkomop giro 5567607 t.n.v. VD AMOK Utrecht.

PAISDe vereniging Pais is de Nederlandse takvan War Resisters International. Onze wortelsgaan terug tot 1921, de naam Pais is veeljonger en ontstaan na vele fusies.

Pais staat voor het ideaal van een wereld zonder oorlog en voor eengeweldloze, duurzame en rechtvaardige samenleving. We zijndaarvoor op vele manieren actief in Nederland en via de WRI in dehele wereld.

Wilt u lid worden, ons steunen of zelf meedoen, kijk dan op:www.vredesbeweging.nl of bel: 015-785.01.37.

STOP DE WAPENWEDLOOPStop de wapenwedloop is van oorsprong een"samenwerkingsverband", ontstaan bij deopkomst van de massabewegingen, zoalstegen de neutronenbom aan het eind van dejaren zeventig jaren en die tegen de plaatsingvan kruisraketten, bijna 20 jaar geleden.

Het vraagstuk van de strijd tegen oorlog heeft vele facetten. Hoeoorlog bestreden moet worden, daarover zullen wel verschillendebenaderingen blijven bestaan. Maar deze strijd moet welplaatsvinden, en daartoe blijft een boven partijen en richtingenuitstijgende vredesbeweging een noodzaak.

HUMANISTISCH VREDESBERAADPostbus 235, 2300 AE Leiden, tel: 0648233329.e-post: [email protected]: www.humanistischvredesberaad.nl

Op de website van het HVB wordt verslag gedaan van de Internatio-nale dag van de vrede in Groningen

Abonnee worden

Dit

doss

ier i

s ee

n pr

oduc

t van

VD

AM

OK

. Red

actie

: Jip

van

Dor

t, K

ees

Kal

kman

, Wen

dela

de

Vrie

s

AMOKVDOnderzoeksdossier

CHINA – Wereldmacht in wording?

De geopolitieke omgeving•Marine vanbijwagen naar zelfstandige vloot•Een Chinese

NAVO?•Europa’s oudste embargo•De modernisering van het leger•Bibliografie


China heeft echter traditioneeltwee strategische problemen,aldus Stratfor. Ten eerste moe-

ten aanvallen uit zee voorkomen worden.Zo’n aanval werd in de jaren dertig vande vorige eeuw uitgevoerd door Japan,dat eerst het grondstofrijke noordelijkeMantsjoerije bezette en vandaar in zui-delijke richting opmarcheerde naar hetChinese hartland. En in de 19e eeuw kwa-men Engeland en de andere Europesemogendheden vanuit zee, voeren met ka-nonneerboten de rivieren op en dwon-gen vernederende concessies af.

Het andere risico komt vanuit het bin-nenland, als invallers bases vestigen in dedunbevolkte westelijke provincies en vandaaruit naar het oosten opmarcheren.Tegen dit soort invasies (onder meer vande Mongolen) werd de Grote Muur ge-bouwd. Buitenlandse indringers kondensuccesvol zijn als het Chinese rijk internverdeeld was.

Stratfor leidde uit deze bedreigingende drie principes van de Chinese geopo-litiek af:

1. Het bewaren van de interne eenheid,zodat buitenlandse mogendheden geengebruik kunnen maken van de zwaktevan de centrale regering.

2. Het handhaven van een sterke kust-verdediging om een invasie vanuit destille Oceaan te voorkomen (zie hieroverook het artikel van Martin Broek in ditdossier).

AMOK OnderzoeksdossierVD

3. De buitengebieden beschermendoor de grenzen te verankeren in on-doordringbare gebieden, ofwel: de huidi-ge grenzen handhaven.

De conclusie van het artikel is dat deChinese leiders altijd zullen blijven vast-houden aan de westelijke, door moslimsbewoonde provincie Sinkiang en aan Ti-bet. Sinkiang ligt op een traditionele in-vasieroute over land. Peking zal zijngreep op deze buffer van 2.400 km tussende meest westelijke Chinese stadLanzhou (tevens een oliecentrum) en degrens met Kazachstan willen blijven hou-den. Hetzelfde geldt voor Tibet. Tibet ishet Chinese anker in de Himalaya. Tenzuiden daarvan bevindt zich in India eenvan de grootste bevolkingsconcentratiester wereld. De Chinese leiders zijn bangdat Tibet een bruggenhoofd van Indiazou kunnen worden, een land waarmeeze in 1962 een grensoorlog hebben uitge-vochten.

STRATEGISCH PROBLEEM.Maar sinds China de deuren van de eco-nomie heeft opengegooid is er een nieu-we factor bijgekomen. China heeft eensteeds grotere behoefte aan olie en gas,waarvan een groot deel moet wordengeïmporteerd. In 2010 is China de twee-de olieconsument ter wereld geworden.Zelf is het land ook de vijfde olieprodu-cent, maar dat is bij lange na niet vol-doende. Saoedi-Arabië is inmiddels, sa-

men met Iran en Angola, een belangrijkeolieleverancier van China geworden. Inde Iraanse energiesector zou China delaatste vijf jaar al 120 miljard dollar geïn-vesteerd hebben. In de toekomst hebbende Chinezen ook grote verwachtingenvan Irak.

Hierdoor heeft China een enorm stra-tegisch probleem. De meeste van de olie-importen (80 procent) moet met tankersworden getransporteerd door de Straatvan Malakka en de olie die uit de Perzi-sche Golf komt ook nog eens door deStraat van Hormoez, de ingang tot deGolf. In de omgeving van deze zeestratenhouden zich voortdurend vliegdeksche-pen van de Verenigde Staten op. Tegendeze carriers met hun gebundelde vuur-kracht van raketten en gevechtsvliegtui-gen heeft de Chinese marine voor de af-zienbare tijd geen verweer, aangezien demarine niet ver van huis kan opereren.

Dat betekent dat het voor de VS in hetgeval van een langer durend militair con-flict met China mogelijk is om de tegen-stander af te snijden van een essentieeldeel van zijn grondstoffenaanvoer.

Daarom probeert China sinds enigetijd nieuwe aanvoerlijnen te ontwikkelenvia een op het land gebaseerde Centraal-Aziatische energiestrategie. In een artikelin de Asia Times worden daarvan eenaantal voorbeelden gegeven. Zo rekentChina erop deel te kunnen nemen aan deexploitatie van de olievoorraad van Ka-

China en zijngeopolitiekeomgeving

In een heldere analyse naar aanleiding van de bloedige onlusten in Tibetvan twee jaar geleden heeft de Texaanse militaire denktank Stratfor deChinese geopolitieke positie geschetst. China is volgens Stratforeigenlijk een eiland, niet in de zin dat het helemaal door water omringdis, maar overdrachtelijk, omdat het omgeven is door gebieden diemoeilijk te passeren zijn (woestijnen, bergen, jungle en de oceaan). Datmaakt het lastig om het land te veroveren, maar biedt ook demogelijkheid dat China zich probeert terug te trekken in isolement.


zachstan. Daartoe zouden de Kazach-staanse olievelden via een pijplijn ver-bonden kunnen worden met de Chineseolieraffinaderijen. Al vanaf 2005 wordt erdoor de twee landen aan een gezamenlijkproject gewerkt, gefinancierd door deChinese energiereus CNPC. Ook wordt

er gegokt op samenwerking met Ruslandvia de gigantisch lange Eastern Siberia-Pacific Ocean (ESPO) pijplijn die moetworden aangesloten op de Chinese infra-structuur. Overigens is volgens de AsiaTimes de Chinees-Russische verhoudingniet vrij van spanning, omdat Chinadruk bezig is in landen van Centraal-Aziëzoals Turkmenistan spoorwegen aan teleggen in ruil voor olie- en gasconcessies.Rusland beschouwt die delen van devoormalige Sovjet-Unie nog steeds alszijn invloedssfeer.

PAKISTANEen ander groot project is de haven vanGwadar in de Pakistaanse provincie Ba-loechistan (ook genoemd door MartinBroek). Gwadar ligt maar 400 km vanHormoez en wordt door de Chinezenuitgebouwd als diepzeehaven. Pakistan isvanouds een militaire bondgenoot vanChina (overigens ook van de VS!). AlsChina in Gwadar ook marinefaciliteitenzou krijgen wordt het gemakkelijker omhet verkeer door Hormoez te monitoren

TIBET is een autonome regio van deVolksrepubliek China in het bergland vande Himalaya en het hoogland in hetzuidwesten van China. Het land heeft zichvroeger lange tijd in de invloedssfeer vanChina bevonden, waarbij het ingewikkeldeis dat Tibet ook tijdlang het religieuscentrum van China is geweest (een beetjevergelijkbaar met het Vaticaan in Europa).Toen China vanaf de 19e eeuw door deEuropese mogendheden en Japan werdaangevallen en deels bezet, verloor het zijngreep op Tibet, dat feitelijk onafhankelijkwerd. Het communistische regime slaagdeer in 1950 in via een invasie in Tibet hetChinese gezag te herstellen. De autochtoneTibetanen vormen vermoedelijk nogongeveer de helft van de bevolking, deandere helft zijn Chinese immigranten ensoldaten.

In 2008 kwamen de Tibetanen in opstandtegen het Chinese regime. De vreedzaam

begonnen protesten liepen (mogelijk ookdoor gewelddadig ingrijpen van de politie)uit op rellen en vernielingen door jongedemonstranten die zich richtten tegenoverheidinstellingen en Chinese burgers.Ook het leger werd ingezet en er werd metscherp geschoten om de opstand teonderdrukken.

SINKIANG is een autonome regio in hetnoordwesten van China. De inwoners zijn inmeerderheid Oeigoeren. Dit is eenTurkstalige natie, daarom heet deze regioook wel Chinees Turkestan of Oost-Turkestan (West-Turkestan ligt dan inRusland).

De regio heeft sinds de oudheid eenbelangrijke rol gespeeld bij de uitwisselingtussen Centraal- en Zuid-Azië en Europa,zowel op religieus als op handelsgebied(het lag aan de beroemde Zijderoute).

Sinds de 17e eeuw is Sinkiang vrijwel

zonder onderbreking onder Chineesbestuur geweest, zij het dat de feitelijkemacht vaak bij lokale krijgsheren lag. Alsresultaat van eerdere beïnvloeding is demeerderheid van de bevolking moslim. Denaam Sinkiang betekent in het Chinees‘nieuwe grens’.

In juli 2009 zijn er in Sinkiang zwarerellen geweest. Naar aanleiding van eenmoord op Oeigoerse migranten in eenfabriek in Kanton gingen in Sinkiangduizenden Oeigoeren de straat op, hetgeenontaardde in wederzijdse pogroms tussenChinezen en Oeigoeren, waarbij ook depolitie het vuur opende op dedemonstranten. De achtergrond is verzetvan de Oeigoeren tegen het Chineseassimilatiebeleid en hun angst om alsgevolg van Chinese immigratie eenminderheid in hun eigen regio te worden.

Bron: Wikipedia/KK

Sinkiang en Tibet – twee onrustige gebieden in China

en wellicht in de toekomst zelfs de Ame-rikaanse vloot te dwarsbomen. MaarGwadar is volgens de Asia Times nog omeen andere reden belangrijk. De Iran-Pa-kistan-India (IPI) pijplijn – ook wel devredespijplijn genoemd – loopt er door-heen.Vorig jaar is tussen Iran en Pakistaneen overeenkomst gesloten om hun deelte bouwen. Als India zich onder druk vande VS terug zou trekken uit het project(het heeft nog niet definitief besloten),dan zou China de kans grijpen om in testappen. De lijn zou dan door gaan lopenvia de Karakorumpas van Pakistan naarChina, daarmee aanzienlijk korter zijndan de aanvoerlijn via tankers en onaan-tastbaar voor Amerikaanse interventie.

Een vooralsnog vreedzame, maar mili-tair riskante omstrengeling van de grotemogendheden met pijplijnen en vlieg-dekschepen bepaalt de toekomst van hetAziatische continent.

Kees Kalkman

Bronnen:Pepe Escobar, Betting and bluffing in the newGreat Game. Asia Times, 14 oktober 2010.

George Friedman, Chinese Geopoliticsand the Significance of Tibet. Stratfor,15 april 2008.

OP BEZOEK BIJ HR. MS. EVERTSEN,VLAGGESCHIP VAN ANTI-PIRATERIJVLOOT (EUNAVFOR),NOVEMBER 2009

Foto

: Wer

eldo

mro

ep/

Han

s de

Vre

ij


China raakte in verval als mari-tieme grootmacht en na kortetijd was er niets meer van over.

Het duurde eeuwen voordat er weer le-ven in kwam. Momenteel keert Chinazich weer naar buiten en wordt de vlootbelangrijker, al moeten we de huidigesterkte niet overdrijven. Onder de leiderDeng Xiaoping zijn er vanaf 1979 weerstappen gezet om een marinetak te creë-ren binnen het Chinese Volksleger (Peop-le’s Liberation Army Navy, PLAN). Demarine ging opereren met de zogenaam-de kustverdedigingsstrategie (near-coaststrategy). Daarvoor had ze een vloot vankleine en van de landmacht afhankelijkeschepen (onder meer voor de inlichtin-genvoorziening die de kust moest verde-digen tegen amfibische landingen van deSovjet-Unie. Ze had een ondersteunendetaak en van een zelfstandige marine was

De Chinese marine:van bijwagennaar zelfstandige vloot

In de elfde eeuw had China een bewapendevloot die groter was dan die van deEuropese zeevarende mogendheden bijelkaar. De Chinese zeilschepen uit die tijdbehoren nog steeds tot de grootste die ooitzijn gebouwd. In de 15e eeuw bevoer Chinaalle Aziatische kusten, het Midden-Oostenen Oost-Afrika. Admiraal Zheng He was dedrijvende kracht achter de ontdekkings-reizen naar deze verre oorden. Maar na zijndood werd de Chinese marine ontmantelden keerde China zich naar binnen.

(en is ook nu nog) geen sprake. De mari-ne valt nog steeds onder het Volksleger.

TWINTIG JAAR OPBOUWIn 1987 werd een nieuwe strategie geïn-troduceerd voor een actieve verdedigingvan de kustzeeën (near-seas active defen-ce). De PLAN kreeg de taak om te opere-ren tot de eerste gordel van eilanden (ziekaartje) die ongeveer 200 zeemijl uit dekust ligt. Hiervoor waren schepen nodigdie zelfstandig kunnen opereren rondbetwiste eilanden (Taiwan) en het verde-digen van zeewegen. Ruimte voor dezestrategiewijziging ontstond door hetwegvallen van de Sovjet Unie, steun vanhet civiele deel van de CommunistischePartijleiding en actieve inspanningenvan vlootcommandanten. Een dergelij-ke ontwikkeling sloot bovendien naad-loos aan op de groeiende internationaleeconomische activiteiten van China. Deambities werden echter getemperd doorgebrek aan financiële middelen (hetovergrote deel bleef naar de landmachtgaan) en gebrek aan technologische ken-nis.

Nadat de Verenigde Staten in 1996

twee vliegdekschepen naar Taiwan had-den gestuurd om China te waarschuwendat het Taiwan zou steunen bij een Chi-nees optreden tegen het eiland kwam ermeer dynamiek in de ontwikkeling vande marine. Deze confrontatie, het be-langrijkste conflict waarbij China be-trokken is, is de beste aanbeveling ge-weest voor de opbouw van maritiemestrijdkrachten die de Chinese admiraalszich konden wensen.

In 2004 werd een stap gezet naar eennieuwe strategie voor operaties ver opzee (far-seas operations of far sea defence).De taken van de marine werden uitgereidnaar de tweede gordel van eilanden. Datbetekent dat de marine moet kunnenopereren tot 1000 zeemijl uit de kust. Zobouwt de economische macht China zijnmilitaire macht op zee uit. Aanvoerlijnenover zee worden daarmee verdedigd.Toch schreef de gerenommeerde websiteGlobalSecurity.com nog in 2005 dat “devloot overwegend wordt bevolkt dooroude, onbruikbare schepen. Zelfs demeest recent gebouwde schepen hebbenevident gebreken waar het onderzee-bootbestrijding en luchtverdediging be-treft.” Voor de kleinere buurlanden is hetde Chinese marine echter al wel een ge-duchte tegenstander.

De marine krijgt inmiddels meer daneen derde van het militaire budget. Degeldende maritieme strategie gaat er van-uit dat China binnen de eerste gordelmoet kunnen opereren. Toch is dat maargedeeltelijk mogelijk. Vrij opereren bin-nen de gordel is alleen mogelijk als debuurlanden Australië of de VS dat toe-staan. Voorlopig is het vooral een ambi-tie. Feitelijk streeft China ook geen volle-dige vrijheid om te opereren na. De in-tentie is simpeler: de capaciteit ontwik-kelen om anderen het opereren onmoge-lijk te maken. China kan daarvoor ook de



luchtmacht en anti-scheepsraketten van-af patrouilleboten inzetten.

VERDERE ONTWIKKELINGOp den duur zal de Chinese marine zichontwikkelen naar een volwaardig krijgs-machtdeel, maar zover is het nog langniet. China beseft zelf ook dat de marinenog in de kinderschoenen staat. De ma-nier waarop ze hier verandering in pro-beert te brengen is drieledig:

– Steeds complexere marineoefeningen.Vaak ook samen met eenheden in delucht en op het land. Hierdoor neemt deparaatheid en de kennis over wapensys-temen toe en worden leemtes in kennis,kunde en techniek van de bemanningenduidelijk. De oefeningen zijn ook be-doeld om te laten zien waartoe China instaat is, vooral richting Taiwan.

– De Chinese marine neemt deel aanhet bestrijden van de piraten voor dekust van Somalië. Hierdoor wordt opveel vlakken kennis verkregen. In hoofd-zaak over operaties ver van het eigenland. De eerste schepen die naar de Golfvan Aden werden gestuurd bleven de he-le uizending op zee en hadden geen ha-vens waar ze vers voedsel konden inslaan.Dat was slecht voor de bemanning envoor de effectiviteit van het vlootver-band.

Het aanhouden van de piraten gingnogal rommelig omdat de Chinese mari-ne geen protocol had hoe ze dit zoudenaanpakken. Later werd samengewerkt endeelgenomen aan internationaal overlegom de aanpak te verbeteren. Het op gro-tere afstand van het eigen grondgebiedopereren is ook van belang bij het be-schermen van de eigen handelslijnen.

– Tenslotte worden vlootbezoeken ge-bruikt als diplomatiek middel. Een havenis een manier om contacten aan te kno-pen of te verstevigen. China gaat zelfsverder. Het bouwt havens. De laatste aan-winst is een contract voor het manage-ment van de haven van Gwadar, de gro-tendeels door China gebouwde haven inPakistan komt zo onder Chinese contro-le. Hij behoort tot wat het Pentagon hetChinese parelsnoer noemt, havenfacili-teiten en -toegang van China via Birma,Bangladesh, Sri Lanka en Pakistan totSoedan. (Overigens is ook het belang-rijkste havenbedrijf van Rotterdam, deECT, in handen van China en kocht Chi-na havenfaciliteiten in Griekenland.)

Dit zijn kleine stappen op weg naar een

Het Chinese leger wordt, zoals de meestelegers, ook in het eigen land ingezet bijrampenbestrijding en om de orde tehandhaven. In China speelt daarbij nietalleen het eigenlijkeVolksbevrijdingsleger (People’sLiberation Army – PLA) een rol, maar ookeen ander korps naar militaire snit, deGewapende Volkspolitie (People’s ArmedPolice – PAP). De PAP is een paramilitaireeenheid, enigszins te vergelijken metonze marechaussee. Ze dragenolijfgroene uniformen in onderscheid vande gewone politie, die blauwe uniformendragen. Ze worden dan ook vaak verwardmet militairen.

De PAP werd in 1983 opgericht, toenhet leger zijn verantwoordelijkheid voorbinnenlandse ordehandhaving engrensbewaking overdroeg aan hetministerie van openbare veiligheid. DePAP werkt echter onder een uniekedubbele leiding en wel van enerzijds deCentrale Militaire Commissie (een van demachtigste groeperingen in China en inde praktijk een orgaan van deCommunistische Partij) en anderzijds deplaatselijke bureaus voor openbareveiligheid (de lokale politiebureaus). Inoorlogstijd wordt de PAP, als onderdeelvan de strijdkrachten, gebruikt als lichteinfanterie, belast met grensverdedigingen andere ondersteunende taken.

Er wordt geschat dat de PAP eensterkte van 1,5 miljoen heeft, waarvan dehelft dient als ordetroepen (de PAP doetdaarnaast ook brandweertaken engrensbewaking).

Zowel PAP als PLA worden regelmatigingezet bij natuurrampen en ongelukkenzoals aardbevingen, sneeuwstormen enoverstromingen. Het kan enormeaantallen militairen betreffen. Zo werdenbegin februari 2008 tijdenssneeuwstormen 306.000 soldateningezet. Er is dus een enorm potentieel,maar vaak gebrek aan mobiliteit,infrastructuur en materieel. Tien jaareerder ingekochte sneeuwploegenhielden in Nanking de cruciale bruggenover de Yangtse open, maar verder in het

binnenland waren er alleen schoppen enhouwelen beschikbaar…

De andere belangrijke taak is debinnenlandse ordehandhaving. Op ditgebied zijn er weinig openbare bronnen,maar er lijkt wel een duidelijke conclusiete zijn getrokken uit de crisis rond deontruiming van het Plein van de HemelseVrede in Peking in 1989. Toen werdenPLA- troepen van het platteland ingezettegen de studenten op het plein en denaburige straten nadat een eerderepoging met lokale militairen mislukt was.Het resultaat was een bloedbad waarvande omvang nooit bekend is geworden.Sindsdien zien we (zoals bij de opstandenin Tibet in 2008 en Sinkiang in 2009)eerder een rolverdeling waarbij allereerstde PAP optreedt met politionelemiddelen zoals waterkanonnen,knuppels en uiteindelijk vuurwapens) ende PLA in reserve blijft om belangrijkegebouwen en objecten te bewaken. Zohoopt men het juiste midden te houdentussen te snel en gewelddadig optredenen de zaak geheel uit de hand latenlopen. Het resultaat laat echter tewensen over, afhankelijk van de kantwaaraan je staat. (KK)

Bronnen:Wikipedia (Engels), artikel People’s ArmedPoliceHarold M. Tanner, The People’s LiberationArmy and China’s Internal Security Challenges(In: The PLA at Home and Abroad:Assessing the Operational Capabilities ofChina’s Military – Strategic StudiesInstitute, US Army War College,juni 2010)

Binnenlandse inzet vanmilitairen: PAP en PLA


AMOK OnderzoeksdossierVDmarine die vrij moet kunnen opererenbinnen de eerste en tweede gordel. Nogveertig jaar van opbouw moeten volgen.De planning is dat China in 2050 een zo-genaamde Blue Water Navy heeft die opde oceanen kan opereren. De Russen, deVS, Frankrijk en Verenigd Koninkrijkhebben al dergelijke marines.

CONFLICTENDe Zuid-Chinese Zee is een zee vol con-flicten. De zee is rijk aan vis en minera-len. Territoriale wateren overlappen el-kaar en om de meest armetierige rotsenen riffen wordt een heisa gemaakt alsof

het een heel eiland betreft. Vaak heeft datte maken met olie of mineralen. Dergelij-ke conflicten spelen niet alleen tussenChina en de buurlanden, maar ook tus-sen de buurlanden onderling. Overlegtussen de verschillende landen is over het

algemeen goed en er is geïnstitutionali-seerde samenwerking. Bijvoorbeeld inhet Vrijhandelsverdrag tussen China ende Associatie van Zuidoost Aziatischelanden (ASEAN: Birma, Brunei, Cam-bodja, Filippijnen, Indonesië, Laos, Ma-leisië, Singapore, Thailand en Vietnam),het verdrag van Vriendschap en Samen-werking uit 2003, dat China als eersteniet-ASEAN land ondertekende, en deDeclaration on the Conduct of Parties inthe South China Sea (DOC). China wilwel steeds meer buiten deze verklaringom regelen, aangezien ze stelt dat het nietom conflicten met ASEAN, maar indivi-duele landen gaat. Geen van de partijenhebben er echter belang bij de conflictente hoog op te laten lopen. Het conflictover de eilandengroep de Paracels tussenChina, Taiwan en Vietnam is een lak-moesproef of er een volwassen mecha-nisme komt voor het oplossen van con-flicten.

De strijd om de eilanden kan somstoch hevig oplaaien. Zoals eind oktoberrond de Diaoyu of Senkaku eilanden dieChina, Taiwan en Japan elkaar betwis-ten.1 Hilary Cinton stelde eind oktoberdat de eilanden bij Japan horen, omdat ineen bilateraal verdrag tussen de VS en Ja-pan (Okinawa Reversion Treaty, 1970)staat dat deze eilanden – die bij Okinawahoren – aan Japan zouden worden terug-gegeven. Zo is een oud conflict door deVS beslecht, terwijl het eigenlijk voor hetinternationaal gerechtshof had moetenkomen. Zo stelt ook de New York Timesblogger Nicholas Kristof. Hij vindt dathet gelijk aan China’s zijde ligt.2 Via ditsoort territoriale conflicten wordt despanning nu alleen maar nodeloos opge-voerd.

Het andere conflict dat dreigend over

de regio blijft hangen is de animositeittussen de VS en China. Niet altijd evenhevig, maar op de achtergrond altijddreigend. Alleen het ontwikkelen vanmeer en sterkere structuren tussen delanden in de regio los van de VerenigdeStaten zal tot een meer ontspannen ver-houding leiden. Dan kunnen er ook af-spraken over bewapening komen. Nu be-wapenen alle landen in de regio zichsteeds verder en op grote schaal. Met definancieel-economische crisis van eindjaren negentig als onderbreking is dit aldertig jaar gaande. Het heetste hangijzerin de regio is de soevereiniteit van Tai-wan. De erkenning hiervan is een onver-mijdelijk deel van een vreedzame ont-wikkeling van het deel van de wereld omChina heen. Maar het is niet erg waar-schijnlijk dat dit zal gebeuren. Veel ASE-AN-landen, met Singapore en Vietnamvoorop, willen de VS in de regio houdenom een tegenwicht te vormen tegen degroeiende reus China. De positie van Tai-wan is daarbij een sterk argument.

De krachtige woorden van Clinton aanhet adres van China in conflict rond deeilanden zullen niet leiden tot een betereveiligheidssituatie. Als dit soort spierbal-lentaal de dynamiek gaat bepalen dan iseen nog verdere militarisering van de re-gio onafwendbaar. Het is duidelijk dat debelangrijkste militaire macht van de re-gio niet China is, maar de Verenigde Sta-ten met hun bases op Okinawa, de Filip-pijnen en in Zuid-Korea. Voor China isdit een stimulans te blijven bouwen aaneen marine voor grootschaliger opera-ties. Zo vrij als Zheng He’s vloot zullen deschepen niet zijn, want ook de buurlan-den en India zullen hun vloten verster-ken om hun ruimte op zee te claimen. DeVerenigde Staten heeft zijn atoomvlootin de Stille en Indische Oceaan al ver-sterkt. Een nieuwe Koude Oorlog zou hetresultaat kunnen zijn.

Martin Broek

1 Een overzicht van territoriale disputen rond

China kan gevonden worden op:

http://www.dmoz.org/Society/Issues/

Territorial_Disputes/China/2 Zie voor een van zijn blogs over de kwestie:

http://kristof.blogs.nytimes.com/2010/09/20/

more-on-the-senkakudiaoyu-islands/

Feitelijk streeft China ook

geen volledige vrijheid

om te opereren na.

De intentie is simpeler:

de capaciteit ontwikkelen

om anderen het opereren

onmogelijk te maken.



De Sjanghai CooperationAssociation – een Chinese NAVO?

De Sjanghai Cooperation Orga-nization (SCO) is een inter-gouvernementele organisatie

voor wederzijdse veiligheid die is in 2001is opgericht in Sjanghai door de leidersvan China, Kazachstan, Kirgizistan, Rus-land, Tadzjikistan en Oezbekistan. Deleiders van de SCO komen elk jaar bij el-kaar in een van de hoofdsteden.

De club initieert grootschalige projec-ten op het gebied van transport, energieen telecommunicatie en houdt geregeldbijeenkomsten met militaire en diplo-matieke, maar ook met economische, fi-nanciële en culturele overheidsvertegen-woordigers uit de lidstaten.

Het secretariaat van de SCO is in Pe-king, maar er is ook een Regionale Anti-Terroristische Structuur (RATS!) geves-tigd in Tasjkent, de hoofdstad vanOezbekistan.

De SCO gaat ervan uit dat de belang-rijkste bedreigingen bestaan uit terroris-me, separatisme en extremisme. Dezedrie worden wel “de drie krachten vanhet kwaad” genoemd.

Er is coördinatie en informatie-uitwis-seling tussen de lidstaten op het gebiedvan militaire zaken, inlichtingenwerk enterreurbestrijding.

De SCO houdt gezamenlijke militaire

oefeningen. In 2005, 2007, 2009 en 2010zijn onder auspiciën van de SCO groot-schalige Chinees-Russische oefeningengehouden onder de naam Peace Mission.In 2010 vonden die plaats in Kazachstan.Er namen 5000 gevechtstroepen mettanks en vliegtuigen aan de oefeningdeel. Het oefenscenario vertoonde eenaantal interessante details, zoals het mo-biliseren van reservetroepen, “onder-drukken van vijanden in woonwijken”eneen nachtoefening om “vijandelijke ba-ses” uit te schakelen. Het idee was kenne-lijk dat een multinationaal optredenwerd geoefend voor het geval een deelvan een Centraal-Aziatische republiek inhanden van opstandelingen was geval-len. Voor de Chinezen was het tevens eenbelangrijke troepenverplaatsing voor eenmilitair optreden in het buitenland,waarbij de luchtmacht ook een luchtaan-val over lange afstand met bommenwer-pers, begeleidende gevechtsvliegtuigenen onderweg bijtanken oefende.

SCO EN NAVODe SCO wordt soms beschouwd als eentegenhanger van de NAVO. Toch zijn ergrote verschillen tussen beide organisa-ties:

– De SCO heeft een veel breder werk-terrein dan de NAVO. Zo komen er veeleconomische onderwerpen aan de ordeen is er bijvoorbeeld geprobeerd een in-ternationaal banksysteem op te zetten.Ook is tijdens de recente economischewereldcrisis via de SCO steun gegevenaan landen die in kredietproblemen kwa-men.

– Binnen de SCO is er geen sprake vaneen wederzijdse bijstandsverplichting dievergelijkbaar is met die van artikel 5 vande NAVO.

– De SCO heeft ook geen staven enhoofdkwartieren zoals de NAVO. Dat wilzeggen dat er geen centrale bureaucratieis die richting kan geven aan de organisa-tie, dat gebeurt uitsluitend door de rege-ringen van de lidstaten met hun wisse-lende politiek.

– Bij de doelstellingen van de SCO valt

op dat ook de strijd tegen separatisme(afscheidingsbewegingen) genoemdwordt. Bij de NAVO zou men zich op ditpunt nooit kunnen verenigen; denk aanvoorbeelden als Kosovo en Cyprus, waar-over NAVO-landen ernstig verdeeld zijn.De kernlanden van de SCO, Rusland enChina, zijn echter multinationale rijken,die het gevaar van separatisme altijd opde loer zien liggen.

De conclusie is, dat de SCO zeker geentegenhanger is van de NAVO, maar eer-der een manier waarop Rusland en Chinahun militaire politiek ten aan zien vanCentraal-Azië coördineren met de lan-den uit de regio.Voor die landen biedt dithet voordeel dat ze minder eenzijdig af-hankelijk zijn van Rusland. Rusland enChina samen hopen via de SCO in dit ge-

bied de VS zoveel mogelijk buiten dedeur te houden. Voor China heeft het eenextra voordeel dat het land bedreven kanraken in het uitvoeren van buitenlandsemilitaire operaties samen met lokalepartners.

Kees Kalkman

Geraadpleegde bronnen:Wikipedia-artikel over de SjanghaiCooperation Organization

M.K. Bhradrakumar, Sino-Russian babycomes of age. Asia Times, 13 juni 2009

Richard Weitz, China’s Growing Clout inthe SCO: Peace Mission 2010. China Brief, 8oktober 2010

De SCO gaat ervan uit

dat de belangrijkste

bedreigingen bestaan uit

terrorisme, separatisme

en extremisme.


Met een duur van ruim 21 jaaris het wapenembargo tegenChina het langstlopende Eu-

ropese embargo; alleen dat tegen Birma(Myanmar – uit 1991) komt in de buurt.Aan de andere kant dekt de naam wape-nembargo alleen in de meest letterlijkezin de lading. Waar in het geval van Bir-ma de lijst beperkingen tamelijk uitput-tend is, is het Chinese wapenembargonooit gepreciseerd. Om die reden en om-dat er in die tijd nog geen sprake was vaneen gemeenschappelijk gehanteerde lijstvan militaire goederen, is het altijd aande afzonderlijke lidstaten overgelatenwat ze daaronder wensten te verstaan. Zoliet de Britse regering in 1995 weten datze ruimte liet voor spullen die niet schie-ten en die niet voor interne repressie ge-bruikt kunnen worden; zo mocht bij-voorbeeld Searchwater radar aan Chinaverkocht worden. Al jaren ontvangenChinese militaire delegaties uitnodigin-gen voor Britse wapenbeurzen. Frankrijkleverde de afgelopen jaren zelfs scheeps-kanonnen, naast helikopters en sonarvoor fregatten. Ook Duitsland levert op

Europa’s oudste embargo

Na het bloedig neerslaan van de protesten op het PekingsePlein van de Hemelse Vrede in 1989 kondigde de EuropeseUnie (net als de VS) een wapenembargo af dat anno 2010 nogsteeds geldt. Vanuit het oogpunt van de mensenrechten isdat terecht: de situatie is nog steeds abominabel enpogingen tot democratische hervormingen worden in dekiem gesmoord. Tegelijk is het embargo duidelijk ookpolitiek gemotiveerd, om China in militair opzicht zo kleinmogelijk te houden. Waar de economische band met Chinaenorm gegroeid is, blijft militaire samenwerking terecht een heikele kwestie.Ondanks scheurtjes in het embargo gaat het voorlopig nog niet van tafel.Toch is het de vraag hoe lang die blokkade stand zal houden naarmate Chinazijn machtspositie versterkt.

grote schaal dieselmotoren (in sommigegevallen onder licentie gebouwd in Chi-na) voor alles van onderzeeërs tot pant-servoertuigen en tanks.

TECHNOLOGISCHE VOORHOEDENederland op zijn beurt heeft altijd ge-meend dat nachtzichtapparatuur zonderproblemen geleverd kon worden. Alsinds de jaren zeventig levert Photonis(sinds 2005 deel van het gelijknamigeFranse concern, daarvoor een divisie vanDelft Instruments) nachtzichttechnolo-gie aan China, inclusief complete pro-ductielijnen.

Tot 1990 leverde het ook materiaalzonder de benodigde papieren aan Chi-na; Delft Instruments treft daarvoor naarverluidt voor minder dan 20 duizend eu-ro een schikking met Justitie. Mét ver-gunning mag het in de jaren daarna dehandel in nachtkijkers gewoon voortzet-ten – embargo of niet. Van 1990 tot enmet 2001 ging er voor bijna tien miljoeneuro aan militair geclassificeerde nacht-zichtapparatuur naar China. Toen dezetechnologie eind jaren negentig de status

dual-use (met zowel militaire als civieletoepassingen) kreeg, werd export nogeenvoudiger. In 2001 kreeg Delft Instru-ments een nieuwe order voor het leverenvan een productielijn, te danken aan“haar positie in de technologische voor-hoede,” aldus het jaarverslag. In de jarenerna ging voor vele miljoen euro’s aan‘beeldversterkerbuizen’ – het hart vaneen nachtkijker – naar China, veelal on-der de parapluterm “surveillance en be-veiligingsdoeleinden.” Of ze inderdaadgebruikt worden voor de vaak ‘civiele’ be-stemmingen (spoor, havens, boswachte-rij, Olympische Spelen) waarvoor ze teboek staan, is uiteraard de vraag, zo ge-ven ook Nederlandse ambtenaren toe. Ineen enkel geval worden ook duidelijk mi-litaire gebruikers, zoals bijvoorbeeldgrensbewakingstroepen, als acceptabelebestemming gezien.

GROEN LICHTEen andere opmerkelijke kwestie is dievan het Chinese snelvuurkanon voormarineschepen dat opmerkelijke over-eenkomsten vertoont met de Goalkeepervan Thales Nederland. De Nederlandseregering en Thales doen de op de Goal-keeper lijkende kanonnen af als eenmerkwaardig voorbeeld van Chinese ko-pieerlust, maar dan van mindere kwali-teit. Daarmee blijft de vraag onbeant-


Wapenhandelmet groot-macht China


woord hoe China aan de betreffendetechnologie is gekomen.

De meest belangrijke stap van de laat-ste jaren is echter het Nederlandse fiat ge-weest om in 2006, met een door de staatgedekte exportkredietverzekering, de ex-port van militaire elektronica “plus bij-behorende opleidingen en logistiekediensten”van Thales te faciliteren. De ap-paratuur ter waarde van 3,5 miljoen eurowerd geleverd aan een Chinese scheeps-bouwer die voor de Pakistaanse marinevier fregatten bouwt. Met het oog op deeerder door de regering erkende Chinesekopieerkunst, mag het bijzonder ge-noemd worden dat deze export groenlicht krijgt met de simpele verwijzingnaar het feit dat niet China maar Paki-stan de uiteindelijke bestemming is.

Iets later, in 2007 schreven de toenma-lige ministers van Buitenlandse Zaken endefensie – Verhagen en Van Middelkoop– overigens aan de Tweede Kamer dat deregering “niet afwijzend staat tegenoveropheffing van het EU-embargo, mits decontext daartoe aanleiding geeft.” Datstandpunt is voor zover bekend sinds-dien niet gewijzigd.

Het Amerikaanse embargo was altijdwel een volledig verbod op de leveringaan China van alle militaire goederen endiensten. Maar nadat de Amerikaansepresident Obama in 2010 de deur op een

kier zette voor de levering van een Her-cules transportvliegtuig – door Chinauitsluitend te gebruiken voor de bestrij-ding van olievervuiling op zee – dromenEuropese fabrikanten ook van nieuwe af-zetmogelijkheden en versoepeling van deEuropese exportnormen. Zo liet het Itali-aanse Finmeccanica, een van de viergrootste Europese wapenfabrikanten,onlangs weten dat wanneer de exportbe-perkingen versoepeld zouden wordenChina een belangrijke groeimarkt zoukunnen zijn, bijvoorbeeld voor militairetransportvliegtuigen.

CIVIELE MARKTEN,Begin 2010 stond opheffing voor heteerst sinds jaren op de Brusselse agenda,althans dat was de bedoeling van Spanje,maar net als bij eerdere pogingen bleefalles bij het oude. Ook Frankrijk wil erwel van af, maar meer Atlantisch ge-oriënteerde landen blijven voorstandervan de Amerikaanse lijn, sommigen ookvanuit praktisch oogpunt: Washingtonheeft meermaals laten weten dat Europe-se bedrijven zouden kunnen fluiten naarAmerikaanse orders wanneer ze met hetChinese leger contracten zouden teke-nen. Daarnaast bestaat een bredere angstde relatie met de VS te beschadigen.

Zolang het embargo standhoudt, richtde Europese wapenindustrie zich daar-om vooral op het aanboren van civielemarkten, zoals bijvoorbeeld (onderdelenvoor) passagiersvliegtuigen (Airbus/EADS, en op kleinere schaal ook FokkerStork) en niet-militaire schepen (DamenShipyards), in de hoop dat vanuit diecontacten misschien in de toekomst als-nog militaire orders in het verschiet lig-gen.

Mede gedwongen door de Europese enAmerikaanse embargo’s heeft China zichde afgelopen 20 jaar voornamelijk opRussische wapens moeten richten. Om-dat ook de Russen niet altijd het nieuwstevan het nieuwste aan de Chinezen wildenverkopen – beducht op hun beruchte ko-pieerkunst – zijn delen van de krijgs-macht, zoals de luchtmacht, zeker min-der geavanceerd dan Peking had gewild.Niettemin is de industrie, met grote som-men staatssteun in vliegende vaart eeninhaalslag aan het maken. Op de vlieg-show in het Zuid-Chinese Zhuhai in no-vember 2010 werd al met trots een heleserie onbemande vliegtuigen (de grotetrend in de militaire vliegtuigbouw) aande wereld getoond, naast ook steeds mo-

dernere gevechtsvliegtuigen en anderewapensystemen. Niet alleen bedient Chi-na hiermee de binnenlandse vraag, ookop exportgebied is China niet langer der-derangs leverancier aan louter pariasta-ten. Naast omstreden klanten als Soedan,Pakistan, Birma en Congo, tonen in tij-den van economische crisis ook minderbetwiste regeringen interesse in de gun-stige prijs/kwaliteit verhouding van deChinese wapens. En net zoals dat voorWesterse landen geldt, is de wapenexportvoor China een uitgelezen manier omgrondstofrijke landen aan zich te binden:een goede toegang tot natuurlijke hulp-bronnen voor China’s industriële motor,in ruil voor degelijke wapens. Om die re-den vergroot China de afgelopen jarenzijn invloedssfeer vooral in Afrika enZuid-Amerika.

OLIEDORST Wat dat betreft zou je kunnen stellen datde enorme economische groei en dedaarmee gepaard gaande militaire mo-dernisering van China de afgelopen jarende effectiviteit van het Europese wape-nembargo vrijwel hebben ingehaald.Nog altijd genieten Westerse wapenin-dustrieën een aanzienlijke technologi-sche voorsprong, maar gezien het tempowaarin China op militair terrein moder-niseert zal daarvan over tien of twintigjaar weinig over zijn. Aan de andere kantgaat het daar natuurlijk vanuit het oog-punt van het wapenexportbeleid nietom. Dat het Chinese regime geen ruimtebiedt aan allerlei basale, universele men-senrechten is een prima reden om er geenwapens aan te verkopen. Aan de anderekant meet Europa met twee maten wan-neer datzelfde niet geldt voor een heletrits andere landen die op dat gebied eenminstens zo twijfelachtige reputatie ge-nieten. Zonder de Chinese werkkampenen de onderdrukking van democratischekrachten te bagatelliseren, rijst toch devraag waarom China al 21 jaar sanctiesaan zijn broek heeft, terwijl voor landenals Kazachstan, Syrië of Tsjaad geen em-bargo geldt. Vanwege de eigen oliedorstlevert het vrije westen massaal en zonderscrupules voor miljarden euro’s wapensaan Saoedi-Arabië, een van ’s wereldmeest repressieve regimes.

Frank Slijper(met dank aan Martin Broek)


Volgens de Duitse Stiftung Wis-senschaft und Politik (SWP), eeninstituut dat zich in de buurt van

de regering in Berlijn ophoudt, kan debasisopstelling van de PLA als ‘tendenti-eel defensief ’ worden beoordeeld. Dit isgeheel in de traditie van het vroegeremaoïstische China dat zich een gewa-pend conflict alleen kon voorstellen alseen langdurige volksoorlog om een bui-tenlandse invaller van het Chinesegrondgebied te verjagen. Het is ook inovereenstemming met de historischeChinese ervaring van een langdurige be-zetting van een groot deel van het landdoor Japan en de dreiging van een aanvaldoor de Sovjet-Unie zoals men die in dejaren zestig en zeventig van de vorigeeeuw ervoer.

Wel stelt de SWP dat op het terrein vande strategische kernwapens, de militaireruimtevaart, de luchtmacht en de marinehet offensieve potentieel aan het groeienis. Bij de kernwapens en de marine is demilitaire modernisering het verst gevor-derd. De grootste lacunes zijn er bij deluchtmacht. De middelen die het moge-lijk maken om militaire macht over groteafstand te ontplooien – zoals de Verenig-de Staten regelmatig laten zien – schietentekort.

Hoewel het Chinese leger het grootste

ter wereld is neemt het aantal militairennog steeds af. Zo kromp de landmachttussen 2005 en 2010 met 21% van 1,6 tot1,25 miljoen soldaten. Uitgebouwd wor-den vooral lichtere gemechaniseerdeeenheden zoals luchtlandingsdivisies,mariniersdivisies en lichte infanteriedi-visies, waarmee de mobiliteit van delandstrijdkrachten wordt vergroot. DeSWP ziet nog geen verplaatsing van ditsoort eenheden vanuit het binnenlandnaar de zeehavens, wat snellere insche-ping voor expedities mogelijk zou ma-ken. De grotere mobiliteit maakt het mo-menteel juist gemakkelijker de troepenflexibel in het binnenland in te zetten.Het valt op dat in de militaire regio Nan-king (Nanjing) die het dichtst bij Taiwan

ligt juist geen snelle interventietroepengelegerd zijn. De meest moderne pant-serdivisies bevinden zich vooral in denoordelijke militaire regio’s Peking(hoofdstad) en Shenyang (bij Korea). Dedruk op Taiwan wordt vooral uitgeoe-fend met conventionele ballistische ra-ketten (nu meer dan 1000). Het potenti-eel aan zware artillerie en tanks wordt delaatste jaren afgebouwd omdat het nietlanger als nuttig gezien wordt, terwijl erjuist geïnvesteerd wordt in raketsyste-men die over grotere afstand kunnen vu-ren.

MARINEDe marine was vroeger vooral belast metkustverdediging, maar werkt nu aan een


De moderniseringvan het Chinese leger

Het Chinese Volksbevrijdingsleger (People’sLiberation Army – PLA) is de laatste tien jaarbezig met een grootscheeps moderniserings-project. De huidige modernisering is devoorzetting van een ontwikkeling die al isingezet na de Golfoorlog van 1991. Desuccesvolle Amerikaanse blitzkrieg tegen Irakmaakte diepe indruk op de Chinese leger- enpartijleiding en leidde tot het omgooien van demilitaire strategie en het aanschaffen vanmoderne wapens. Dit laatste werd ookmogelijk omdat de Russische wapenindustriena het ineenstorten van de Sovjet-Unie graagbereid was de oude vijand China als klant teaccepteren.

Teke

ning

: Pel

eia


vloot die geschikt is om te opereren involle zee. Het aantal schepen is van min-der belang, omdat een groot deel daar-van sterk verouderde en kleine botenzijn. Bij de modernisering ligt de priori-teit vooral bij de strategische onderzee-bootvloot. Deze wordt in de hele wereldgezien als een status aanduiding van hoegroot de mogendheid is. Volgens de SWPzijn echter ook de nieuwe types nucleairaangedreven onderzeeërs in vergelijkingmet de Westerse types duidelijk de min-dere.

Belangrijk zijn verder het grote aantalsnelle patrouilleboten die een rol kunnenspelen bij manoeuvres rond diverse om-streden eilandengroepen. Opvallend isdat één van deze (type 022, een katama-ran ontwerp) gebouwd wordt met on-dersteuning van Australië.

Het ontbreken van vliegdekschepen –het belangrijkste maritieme interventie-middel van de VS – is het meest opval-lend kenmerk van de Chinese marine.Weliswaar is er in 1998 van de Oekraïneeen oud exemplaar gekocht – de Varyag –maar deze is niet geactiveerd en dienthoogstens voor droogzwemmen. Daar-naast is er het bericht dat Chinese pilotenzouden gaan oefenen op Braziliaansevliegdekschepen. Maar van een feitelijkeopdracht tot de bouw van nieuwe carriersis niets bekend.

Wel is de werfcapaciteit de laatste jarenuitgebreid en is op het eiland Hainan eennieuwe vlootbasis ingericht die ver ver-wijderd is van de vlootbases van de VS enhun bondgenoten. Vooral de zuidelijkevloot die de voor de aanvoer van grond-stoffen belangrijke zeewegen moet be-schermen profiteert hiervan.

Over de Chinese marine zie verder hetartikel van Martin Broek in dit dossier.

LUCHTMACHTDe luchtmacht is vooral geconcentreerdin de vijf aan de kust gelegen militaire re-gio’s met concentraties in Nanking enGuangzhou (Kanton) tegenover Taiwanen rond Peking in een defensieve opstel-ling rond de hoofdstad. De luchtafweerbevindt zich ook vooral rond Peking enwordt technologisch gemoderniseerd tottopniveau.

De Chinese gevechtsvliegtuigen heb-ben bijna allemaal een buitenlands ont-werp en de modernste types worden metinbegrip van motoren, wapens en senso-ren nog voornamelijk in Rusland gepro-duceerd. Het grootste deel van de ge-

vechtsvliegtuigen is verouderd en heeftmaar een gering bereik; ze zijn dus alleendefensief in te zetten. Maar de nog gerin-ge aantallen van de moderne types (J-10B, J-11) hebben een groter bereik enzijn in de lucht bij te tanken. Ze zijn rele-vant bij een militair conflict over Taiwan,de Zuid-Chinese Zee, Korea en delen vanJapan. De J-10B wordt geacht vergelijk-baar te zijn met de Eurofighter of deFranse Rafale.

De capaciteit voor luchttransport zalde komende jaren sterk worden uitge-breid als de in Rusland bestelde vliegtui-gen inderdaad worden geleverd. Het ont-breekt echter aan AWACS-vliegtuigenvoor luchtcontrole en aan tankvliegtui-gen die onmisbaar zijn voor groot-scheepse interventies.

China gebruikt de ruimtevaart (netzoals wapenhandel – zie daarvoor het ar-tikel van Frank Slijper in dit dossier) alsinstrument om de betrekkingen met an-dere staten te versterken. Naast Nigeriaen Venezuela heeft ook Brazilië geprofi-teerd van de Chinese ruimtetechnologie.Dit laatste in het kader van het program-ma CBERS (China-Brazil Earth Resour-ces Satellite). De grote expertise van Chi-na op het gebied van satellieten en draag-raketten leent zich goed voor militairetoepassingen. Wat betreft het aantal mili-taire satellieten wordt verwacht dat Chi-na de komende jaren Europa gaat inha-len en alleen de VS en Rusland voor moetlaten gaan. Bij het aantal lanceringen isdat al zo. De satellieten verzamelen opti-sche en radarinlichtingen Samen metcommunicatiesystemen en het plaatsbe-palingsysteem Beidou (Grote Beer, tevergelijken met GPS) kan China hiermeein principe netwerkgestuurde operatiesmogelijk maken zoals de VS al uitvoert.

Ten slotte heeft China in 2007 eenproef genomen met een antisatellietsys-teem, waarbij een raket een oude weersa-telliet vernietigde. Dit was een signaal dathet land in staat is technieken voor deruimteoorlog te beheersen voor het gevalde VS die kant op zou willen gaan.

NUCLEAIRE STRIJDKRACHTENDe Chinezen zijn niet bepaald scheutigmet informatie over hun kernmacht,maar de SWP denkt uit waarnemingenen bronnen van derden (= inlichtingen-diensten) te kunnen afleiden dat het landstappen heeft gezet in de richting van eenklassieke nucleaire triade. Deze heeft eenlandcomponent van intercontinentale

raketten, een luchtcomponent van stra-tegische bommenwerpers en een mari-tieme component van nucleair aange-dreven onderzeeërs met ballistische ra-ketten. Volgens de heersende leer zou eendegelijke combinatie een land onkwets-baar maken voor een nucleaire aanval.

De omvang van het kernarsenaal vanChina werd door het Bulletin of the Ato-mic Scientists (mei/juni 2006) geschat op110 tot 200 kernkoppen. Het grootstedeel van de voorraad is gekoppeld aan ophet land gestationeerde raketten waaron-der ook een aantal verouderde rakettenmet vloeibare brandstof die niet directoperationeel zijn. Er zouden in 2010daarnaast 36 moderne op nieuwe onder-zeeërs geplaatste raketten zijn waarvan

wordt aangenomen dat ze het vastelandvan de VS kunnen bereiken vanuit deOost-Chinese Zee. Een derde poot vande triade is er niet. Het arsenaal is dusvergelijkenderwijs bescheiden en roeptde vraag op of de werking ervan niet opzijn minst belemmerd kan worden als ereen effectief Amerikaans ruimteschildzou worden gebouwd. De SWP stelt bo-vendien vraagtekens bij de overlevings-kans van de Chinese onderzeeërs in hetgeval van een oorlog met de VS, waarmeetwijfel gewekt wordt over de Chinese ca-paciteit om een tweede slag uit te delennadat ze zijn aangevallen. En dat is devoorwaarde voor onkwetsbaarheid zoalsde VS en Rusland die denken te hebben.

Deze tekst is hoofdzakelijk gebaseerd ophet uitstekende rapport Chinas militärischeEntwicklung. Sophie-Charlotte Brune,Sascha Lange, Janka Oertel – SWP-StudieOktober 2009, Berlin

Het ontbreken van

vliegdekschepen – het

belangrijkste maritieme

interventiemiddel van de

VS – is het meest

opvallend kenmerk van

de Chinese marine.


BOEKENC.Fred Bergstein, Charles Freeman, Nicolas R. Lardy, Derek J.

Mitchell, China’s Rise. Challenges and Opportunities, WashingtonDC ( Peterson Institute for international economics/ Center forstrategic and international studies), September 2008, 269 pp.

John Wilson Lewis, Xue Litai, China builds the Bomb, Stanford –Ca(Stanford University Press), 1988, 329 pp.

Johan Niezing, Tibet en de Chinese kernbewapening. Een verkennendonderzoek, Nijmegen (SVV- K.U. Nijmegen), 1994, 111 pp.

Peter Worthing, A military history of China. From the Manchuconquest to Tiananmen Square, Westport/ London (PreaegerSecurity International), 2007, 226 pp.

RAPPORTENMarcel de Haas (red.), The Sjanghai Cooperation Organization –

towards a full-grown security alliance? Clingendael, november2007

Roger N. McDermott, The Rising Dragon: SCO Peace Mission 2007.Jamestown Foundation, Occasional Paper, oktober 2007

Elinor Sloan, China’s strategic Behaviour. Canadian Defence &Foreign Affairs Institute, juni 2010

Yuan-Kang Wang, China’s Grand Strategy and U.S. Primacy: Is ChinaBalancing American Power. Brookings Institution, juli 2006

ARTIKELENPerry Anderson, Sinomania. London Review of Books, 28 januari 2010

pp. 3-6. John Bellamy Foster, A Failed system – The World Crisis of Capitalist

Globalization and its Impact on China. Monthly Review, maart2009. 23 pp.

Willam A. Callahan, China’s grand strategy in a post-western world.

OpenDemocracy, 1 juli 2010http://www.globalresearch.ca/index.php?context= va&aid=8673

Michel Chossudovsky, China and America: The Tibet Human RightsPsyOp. Global Research, 13 april 2010http://www.globalresearch.ca/index.php?context=va&aid=8673

Avery Goldstein, The Diplomatic Face of China’s Grand Strategy: ARising Power’s Emerging Choice. The China Quarterly, 2001, pp.835-864

Peter Hatemi, Andrew Wedeman, Oil and Conflict in Sino-AmericanRelations. China Security, 2007 nr. 7

James Holmes, Toshi Yoshihara, Understanding Asia-Pacific SeaPower. The Diplomat, 21 oktober 2010http://the-diplomat.com/2010/10/21/ understanding-asia-pacific-sea-power/

Robert D. Kaplan, The geography of Chinese power: how far canBeijing reach on land and at sea? In: Foreign Affairs, mei/juni 2010,pp. 22-41

Michael Klare, China Shakes the World. TomDispatch, 19 september2010

http://www.tomdispatch.com/blog/175297/tomgram:_michael_klare,_china_shakes_the_world/

David Lai, Chinese military going global. China Security, Winter 2009pp. 3-9

Li Mingjiang, Domestic Sources of China’s Soft Power Approach.China Security, 2009 nr. 2, pp. 55-70

Jacqueline Newmyer, Oil, Arms and Influence: The Indirect StrategyBehind Chinese Military Modernization. Orbis, Spring 2009 pp.205-218

Richard Weltz, The Limits of Partnership – China, NATO and theAfghan War. China Security, 2010 nr. 16

China bibliografieAMOK OnderzoeksdossierVD

Teke

ning

: Pel

eia


KORTE BERICHTEN

In een brief aan de minister van defen-sie heeft het bestuur van de vereniging

Kerk en Vrede haar verbijstering uitge-sproken over het besluit om de Lucht-machtdagen in 2011 tijdens het eersteweekend van de jaarlijkse Vredesweek teorganiseren.

Kerk en Vrede wijst erop dat al meerdan veertig jaar binnen de kerken en debredere vredesbeweging in de laatsteweek van september wordt stilgestaan bijde Bijbelse boodschap van vrede en ge-rechtigheid en de implicaties daarvanvoor kerk en samenleving. Daar komt bijdat de VN in 2001 de datum 21 septem-ber heeft uitgeroepen tot InternationaleDag voor de Vrede. Ook in Nederland

wordt in toenemende mate invulling ge-geven aan deze dag. Niet alleen door ker-ken en vredesorganisaties, maar ookdoor bijvoorbeeld scholen en gemeente-huizen die op die dag de bekende regen-boogkleurige Vredesvlag hijsen.

De eenzijdige, grootschalige, meer-daagse promotieactiviteit van de Lucht-macht met een vliegshow en het tentoon-stellen van verschillende gevechtsvlieg-tuigen, -helikopters en geleide wapensverhoudt zich op geen enkele manier metde bezinning op vrede en gerechtigheiddie tijdens de Vredesweek centraal staat.Kerk en Vrede verzoekt de minister danook met klem om op het genomen be-sluit terug te komen.

Caterpillar levert geenbulldozers aan Israël

De Israëlische pers bericht dat Cater-pillar de levering van 10 militaire

bulldozers aan Israël heeft opgeschort.De bulldozers zouden gebruikt wordenvoor de vernietiging van Palestijnse hui-zen.

De opschorting zou verband houdenmet het proces dat de ouders van RachelCorrie in Tel Aviv hebben aangespannentegen de Israëlische overheid. De Ameri-kaanse vredesactiviste Rachel Corriewerd door zo’n bulldozer verpletterdtoen zij een Palestijns huis probeerde tebeschermen.

Kindsoldaat uitGuantanamo tot achtjaar veroordeeld

Omar Kadr, die op vijftienjarigeleeftijd naar Guantanamo werd

gebracht als kindsoldaat, is door de Ame-rikaanse militaire rechtbanken tot achtjaar gevangenisstraf veroordeeld zonderaftrek van de acht jaar die hij al in Guan-tanamo heeft gezeten.

Op advies van zijn advocaat heeftOmar gedeeltelijk schuld bekend, in dehoop dat hij dan een kortere straf kon“uitonderhandelen” en spoedig vrij zoukomen. Omar heeft nu al meer dan eenderde van zijn leven in de gevangenisdoorgebracht.

Omar zou, naar eigen zeggen, tijdenseen vuurgevecht een granaat hebben ge-gooid naar een Amerikaanse soldaat, diedaardoor werd gedood terwijl er ook ge-wonden vielen. Zelf raakte hij ernstig ge-wond. Terwijl hij nog op een stretcherwachtte op verpleging werd hij daar “ver-hoord” met een kap over zijn hoofd enbedreigd met verkrachting en blaffendehonden. Een en ander is in regeringsdo-cumenten bevestigd. Daarmee werd vanhem een vermoedelijk valse bekentenisafgedwongen. Human Right Watch, heeftopgeroepen om Kadr direct vrij te laten.

Invloed Jewish Voicefor Peace groeit in VS

Onlangs deed de meest vooraan-staande Joodse krant in de VS, de

Jewish Daily Forward, het ondenkbare.Rebecca Vilkomerson, directeur van Je-

Betoging tegen de NAVO

Omringd door strenge veiligheids-maatregelen hebben duizenden

vredesactivisten zaterdag 20 novemberin de Portugese hoofdstad gedemon-streerd tegen de NAVO. TienduizendME’ers zagen nauwlettend toe hoe der-tigduizend mensen zich in de binnenstadvan Lissabon uitspraken tegen het ge-welddadige functioneren van de NAVO.Directe aanleiding voor het protest wasde NAVO-top die vrijdag en zaterdag inLissabon plaatsvond.

De politie hield 42 vredesactivistenaan die zich in groepjes van drie aan el-kaar hadden vastgeketend en op eenkruispunt waren gaan zitten, op korte af-stand van het gebouw waar de NAVO-top werd gehouden. Volgens Vredesactie(Belgische sectie van War Resisters’ Inter-national) waren de activisten onder meerafkomstig uit Portugal, Spanje, Finland,België, Canada, Frankrijk, Duitsland,Nederland en Polen.

“Met deze geweldloze directe actie stel-len we het geweld aan de kaak dat de NA-VO in Afghanistan veroorzaakt. Ze ko-men hier vandaag bijeen om dit militaireapparaat te perfectioneren. Door onze li-chamen in de weg te leggen, willen wehun onrechtvaardige oorlogsmachine

verstoren,”zei An Maeyens van Vredesac-tie.

Portugal heeft volgens de autoriteitenaan minstens 127 buitenlanders de toe-gang geweigerd nadat strenge grenscon-troles waren ingegaan.Vele passagiers dieuit hun vliegtuig stapten kregen op deluchthaven extra veiligheidscontroles.Activisten werden terug naar huis ge-stuurd, waaronder een Duitser die eentoespraak zou houden op de internatio-nale anti-NAVO tegentop en twee Spaan-se vredesactivisten, omdat ze als organi-satoren van een vergadering tegen deNAVO werden aangemerkt.

Ook een bus die ongeveer 35 Finsepacifisten vervoerde werd bij de grensmet Spanje tegengehouden. AndreasSpeck, van War Resisters’ Internationalzei: “alle tegengehouden mensen zijnprincipieel geweldloos en de Finnen zijndaarbij gewetensbezwaarde dienstweige-raars.”

De Portugese autoriteiten hebben nietbekend gemaakt om welke redenen deactivisten werden teruggestuurd, behalvedat een Spaans-Portugees paar werd aan-gehouden wegens bezit van messen enanarchistische pamfletten tegen de poli-tie.

Kerk en Vrede verbijsterd over organisatieLuchtmachtdagen tijdens Vredesweek


wish Voice for Peace, werd door dezekrant op de lijst van 50 belangrijksteJoodse leiders gezet.

Hieruit blijkt dat Jewish Voice for Pea-ce in de VS een kracht is geworden dieniet meer genegeerd kan worden. Demacht van de Israëlische lobby is echternog niet gebroken. Het is wel duidelijkdat ook onder het joodse volksdeel hetinzicht groeit dat een rechtvaardige vredemet de Palestijnen mogelijk en noodza-kelijk is.

Israël vernietigtsteeds meerPalestijnse huizen

Israël heeft alleen al in juli 141 huizenen andere gebouwen van Palestijnen

vernietigd op de bezette Westelijke Jor-daanoever. Dit is het hoogste aantal inéén maand tijd sinds 2005. Hierop heeftde mensenrechtenorganisatie HumanRights Watch (HRW) gewezen.

Als reden voor de maatregel geeft Isra-ël dat de gebouwen in een militaire zonestaan of dat zij zonder bouwvergunningzijn gebouwd. Dit terwijl het voor Pales-tijnen moeilijk of zelfs onmogelijk is zo’nvergunning te krijgen, met name inOost-Jeruzalem.

Volgens de Geneefse Conventies overhet humanitair oorlogsrecht mag een be-zettingsmacht de privé-eigendommenvan burgers in bezet gebied niet vernieti-gen, tenzij er sprake is van absolutenoodzaak in verband met militaire ope-raties.

Israëlische militairen kwamen op 19juli om zes uur ’s ochtends met bulldo-zers naar het dorp Al-Farisiye in de Jor-daanvallei, haalden de Palestijnen uit 26huizen en vernielden daarop de wonin-gen en 24 stallen, aldus HRW op basisvan eigen onderzoek en van rapportenvan OCHA, het bureau van de VerenigdeNaties voor humanitaire zaken. EenHRW-team zag hoe inwoners in het puinnaar eten, kinderkleren, schoolboeken enandere bezittingen zochten.

Op 5 augustus kwamen de Israëli’s te-rug en vernielden 25 à 30 tenten die hetRode Kruis en de Palestijnse Autoriteithadden gedoneerd voor de dakloze dor-pelingen.

Terwijl het Palestijnse dorp weg moetvoor het militaire oefenterrein, heeft Is-raël volgens HRW in een omtrek van 5kilometer rond Al-Farisiye maar liefstvier nederzettingen laten bouwen waar

kennelijk wel plaats voor is. De Israëli-sche nederzettingen zijn volgens het In-ternationaal Gerechtshof in Den Haag il-legaal. Volgens de Geneefse Conventies ishet verboden om bezet gebied te koloni-seren en er de bevolking van de bezet-tingsmacht te vestigen.

Beveiliging Belgischeatoombasis lachertje

Vredesactivisten zijn er de afgelopenmaanden wederom in geslaagd di-

verse malen ongehinderd rond te lopenop de atoombasis Kleine Brogel in België.Ze slaagden er zelfs in een hangar binnente dringen waar ondergronds kernwa-pens liggen opgeslagen

De actievoerders hebben naar eigenzeggen 15 van de 26 vliegtuighangarsprobleemloos benaderd. Daaronder be-vinden zich acht van de in totaal elf bun-kers die als kernwapenopslagplaats wer-den of nog steeds worden gebruikt. Tothun eigen verbazing wisten ze zelfs bin-nen te dringen in één van de hangars diemet een bunker is uitgerust. Ze hebbenhun bevindingen gefilmd en het eindre-sultaat op YouTube gezet.

“Het is de meest unieke stunt die actie-voerders op een nucleaire basis hebbenuithaalden, nog nergens ter wereld ver-toond,” zegt Hans M. Kristensen, nucle-air expert van de Federatie van Ameri-kaanse Wetenschappers. “België kan eentelefoontje van de Amerikaanse overheidverwachten. Wij weten al langer dat Eu-ropese nucleaire bases niet aan onze vei-ligheidsnormen beantwoorden, maar ditincident slaat echt alles.”

Plundering doorbedrijven alsoorlogsmisdaad

Tijdens gewelddadige conflicten ma-ken bedrijven zich vaak schuldig aan

oorlogsmisdaden. Vaak gaat het daarbijom de plundering van natuurlijke hulp-bronnen. Prof. James G. Stewart schreefhierover het boek Corporate War Crimes:Prosecuting Pillage of Natural Resources.Het behandelt een groot aantal gevallenuit verleden en heden en bevat een hand-leiding voor de vervolging van dit soortoorlogsmisdaden.

U kunt het boek als pdf (2,6 MB)downloaden via:www.vredesmuseum. nl/download/pillage-manual.pdf

Antimilitaristenherdenkende wapenstilstandvan 1918 inTurijn anders

Antimilitaristen hebben in de nachtvan 3 op 4 november in Turijn

‘bloedig’ geprotesteerd tegen de oorlogenwaarin Italië nog steeds verwikkeld is,ook al vieren ze op 4 november het eindevan de eerste wereldoorlog in 1918. Inhet midden van een plantsoentje staateen afschuwelijk oorlogsmonument: bo-ven de adelaar die de artillerie symboli-seert, daaronder het opschrift: “onze do-den leven nog en geven ons bevelen.” Datheeft een groep antimilitaristen nog eensextra duidelijk gemaakt door over dezeadelaar een groot met bloedkleur bespatlaken te gooien. Daaronder stonden bor-den met de opschriften “4 novemberfeest van moordenaars” en “Deserteer!”

Antimilitaristenkraken een NAVO-basis in Bétera(Valencia)

Voor de achtste opeenvolgende keer iseen groep antimilitaristen over het

hek van het terrein van de NAVO-eenhe-den in Bétera geklommen in een geweld-loze actie aansluitend op het protest te-gen de volgende top van de NAVO in Lis-sabon in november. Zij waren gekleed intoga’s en hadden paraplu’s met anti-oor-logssymbolen. Aan de bezetting van hethoofdkwartier ging een optocht door deplaats vooraf met muziek van dolçainaen tabalet (tamboer).

TentoonstellingenMuseum voor Vredeen GeweldloosheidT/m 5 januari: 1000 Vredesvrouwen in

Wageningen.15 jan. t/m 19 februari: Gandhi in En-

schede5 t/m 19 maart: 1000 Vredesvrouwen in

Zwolle.Meer info: www.vredesmuseum.nl/info/agenda.php of 015-785.01.37


SIGNALERINGEN

discussieerd, ook niet door GroenLinks? Voor een antwoord op deze vragen

kwamen op 18 november twee sprekers,Henk Overbeek (hoogleraar internatio-nale betrekkingen aan de Vrije Universi-teit te Amsterdam) en Karel Koster (me-dewerker van het wetenschappelijk bu-reau van de SP), naar het partijbureauvan GroenLinks. Graag hadden we ookbuitenlandwoordvoerder van Groen-Links, Mariko Peters, aan zien schuiven.Ze had ook toegezegd, maar moest helaasalsnog verstek laten gaan. Andere Groen-Linksers konden evenmin komen ofachtten zich niet deskundig genoeg overhet onderwerp. De werkgroep ervoer ditals een bevestiging van een vermoeden: iser eigenlijk wel voldoende kennis over dematerie binnen de partij?

Ondanks Peters’ afwezigheid werd heteen boeiende avond. Overbeek besteeddein zijn bijdrage met name aandacht aande rode draad door de Amerikaanse bui-tenlandse politiek. Sinds de Tweede We-reldoorlog, betoogde de hoogleraar, is

het ‘open deur imperialisme’ het belang-rijkste uitgangspunt. De Verenigde Sta-ten wil dat geen enkel land de Ameri-kaanse bedrijven buiten de deur houdt.Gebeurt dit wel, dan volgen staatsgrepenof militaire interventies.

Een andere opmerking van Overbeekoogstte nogal wat commotie. Uit een stu-die blijkt dat in 1998, toen het parlementdiscussieerde over een mogelijke militai-re actie van de NAVO tegen Servië,slechts één politicus de resoluties had be-studeerd op basis waarvan het debat inde Tweede Kamer gevoerd werd. De tweeuur daarvoor naar de Kamer gestuurdebrief beweerde ten onrechte dat er eenjuridische legitimering was voor ingrij-pen. Desondanks werd met een overwel-digende meerderheid ingestemd met eeneventueel militair ingrijpen. Waren depolitici hier naïef?

Koster, die het op veel punten metOverbeek eens was, sprak onder andereover de mediaomgang met het onder-werp. Hij constateerde dat politici vrijwelniet buiten de bandbreedte komen diejournalisten in hun berichtgeving bepa-len. Ofwel, als journalisten niet schrijvenover pijpleidingen en olievoorraden alsbelangrijke doelen van de ‘oorlog tegenhet terrorisme’, dan is het voor politicihaast niet mogelijk om dat wel te doen.Er ligt hier dus ook een duidelijke taakvoor journalisten om een bredere focuste hanteren.

(..)Aan het einde van de avond leek met

name een conclusie onontkoombaar: alspolitici meer kennis zouden hebben vandeze geopolitieke context, zouden Ame-rikaanse verzoeken tot steun aan buiten-landse interventies zeer waarschijnlijkvaker worden afgewezen.

Voor een uitgebreid verslag van debijeenkomst van de werkgroep,zie: http://middenoostenwerkgroep.groenlinks.nl/node/57155

Terwijl Nederland op het punt staateen besluit te nemen over een nieuwemissie naar Afghanistan, hield deWerkgroep Midden Oosten vanGroenLinks op 18 november met tweedeskundigen een debatavond over deAmerikaanse geopolitiek. Wat bleek isdat de kennis van politici hierovervaak gering is. In de praktijk laten zijzich daardoor soms gemakkelijk voorhet Amerikaanse karretje spannen.

Jip van Dort schrijft over deze avond:(..)“Dat het politieke debat in Neder-

land vrijwel volledig voorbij gaat aan deAmerikaanse geopolitieke belangen wasvoor de Werkgroep Midden Oosten vanGroenLinks aanleiding om een bijeen-komst te organiseren. We vroegen ons af:hoe bepalend zijn de geopolitieke belan-gen voor de Amerikaanse buitenlandsepolitiek? En, de meest prangende vraag,waarom wordt hier vrijwel niet over ge-

Politici naïef over Amerikaansegeopolitieke belangen

KAMERLID HARRY VAN BOMMEL SPREEKT OP EEN OPENBARE ACTIEBIJEENKOMST INHET LOUIS HARTLOPER COMPLEX. DE AVOND WAS GEORGANISEERD DOOR U4P(UTRECHT VOOR PALESTINA) EN DE SOCIALISTISCHE PARTIJ TER GELEGENHEID VAN DEINTERNATIONALE DAG VAN SOLIDARITEIT MET DE PALESTIJNEN (29 NOVEMBER).DEELNEMERS VAN U4P VERTELDEN OVER HUN ERVARINGEN IN DE BEZETTEGEBIEDEN. WWW.U4P.NL

Foto

: Joo

p B

lom

Lied van de wijze kinderenToen eerst goed een wereld op aarde ontbrandde,

waar waren de kinderen? Zij lachten

en stierven zeer welgemoed.

Waar bleven de kinderen? Zij aten

hun buiken rond in de honingboom

en gingen varen op de vrolijke zee.

Trof de bliksem hen niet van de dood?

Welnee – zij ademden eenmaal diep

en vielen in lachen uiteen.

Hans Andreus

Verzamelde gedichten, p. 485Uit: Al ben ik een reiziger 1959

redesMagazine - VD AMOK · 2017. 8. 30. · 2 VREDESMAGAZINE nr.1-2011 VREDESMAGAZINE 1e KWARTAAL...

Documents

Transcript of redesMagazine - VD AMOK · 2017. 8. 30. · 2 VREDESMAGAZINE nr.1-2011 VREDESMAGAZINE 1e KWARTAAL...