RCC K&L nummer 2

industriële koudetechniekop natuurlijke

wijze

Ook in dit nummerEnergie-effi ciënte datacenters koelen Secundaire koelsystemen op basis van cO₂ Milieuregelgeving voor natuurlijke koudemiddelen

105 e JAARGANG FEBRUARI 2012

RCC K&LORGAAN VAN DE KONINKLIJKE NEDERLANDSE VERENIGING VOOR KOUDE - KNVvK

REFRIGERATION & CLIMATE CONTROL | KoUDE & LUCHTBEHaNDELING

www.hdkl imaatsystem

en.nl

lees meer op pagina 2

www.hdkl imaatsystem

en.nl

Carneool 400 | 3316 KC Dordrecht | t. +31 (0)88 4355400

e. [email protected] | www.hdklimaatsystemen.nl

Door onze regeltechniekhebben wij alles onder controle !

Warme koffi e en theeEr moeten toch mensen zijn geweest die hebben gedacht dat we geen winter zouden krijgen. Het hele seizoen had het nog amper een nachtje gevroren en sneeuw viel er ook niet. Deze winter geen ijspret, moeten ze hebben gedacht. Maar zij hadden het allemaal mis. Want eind januari ging het dan toch nog vriezen en zelfs zo hard, dat de rayonhoofden bij elkaar kwamen voor overleg over een te houden Elfstedentocht. Dat is toch niet niks.Het is natuurlijk best mooi dat het toch nog even stevig winterde. Dat is namelijk goed voor heel veel zaken. Niet alleen met het oog op het schaatsen, maar ook vanwege de eff ecten die stevige vorst heeft op veel zaken in de zomer. De hoeveelheid insecten bijvoorbeeld. En u als koeltechnisch ingenieur of directeur van een koel- of vrieshuis heeft misschien ook wel wat met dergelijke kou.Maar het heeft ook een fl ink aantal nadelen. Eén daarvan is dat tijdens de eerste dagen van de VSK het aantal bezoekers fl ink tegenviel. Dat kwam vooral door de verkeershinder naar en van Utrecht. Vooral ook via het spoor. Utrecht CS was slechts met moeite en soms langdurige vertraging te bereiken. En ook het autoverkeer zat daardoor stevig vast. Veel koudeliefhebbers zaten daar niet op te wachten en bleven vooral op maandag en dinsdag thuis.Toch lukte het de medewerkers van RCC Koude & Luchtbehandeling wel om bij de Jaarbeurs te komen. En daar werd hard gewerkt om de innerlijke mens weer warm te krijgen. De standhouders haalden zoveel mogelijk mensen in hun stand en goten heel wat kopjes koffi e en thee in de verkleumde zielen, om daarna met hen te kunnen praten over wat zij de komende jaren te bieden hebben. En daarmee werd het dus toch een warme VSK, met veel vernieuwingen, aanbiedingen, prachtige stands, ontmoetingen, wedstrijden en rondleidingen. Het was enorm genieten.Gelukkig bleek op woensdag dat Nederlanders zich toch niet laten kennen, want het werd gezellig druk en op donderdag en vrijdag liep het kwik nog verder op in de hallen. Het was ondanks de koude daardoor toch een prima beurs.Over twee jaar is er weer een VSK. Dan maar hopen dat de weersomstandigheden beter zijn en dat het direct vanaf de eerste dag zo druk is als de laatste dagen van deze beurs. Christine LinneweeverHoofdredacteur RCC Koude & Luchtbehandeling

redactioneel Koude & luchtbehandeling RCC

3105e Jaargang FEBRUARI 2012

redactioneel

KOUDE & LUCHTBEHANDELING

O� cieel Orgaan van:KNVVK KONINKLIJKE NEDERLANDSE VERENIGING VOOR KOUDE, (Royal Dutch Association of Refrigeration) Kantoor: Zandlaan 29, 6717 LN Ede; Postadres: Postbus 32, 6710 BA Ede.tel.: (0318) 69 71 98; fax: (0318) 69 71 99E-mail: [email protected] Internet: www.knvvk.nl postgiro: 97360 / bankrelatie: RABO-bank 36.28.35.829Directeur van het KNVvK-bureau: Gerard J. M. Vos

NVKL, NEDERLANDSE VERENIGING VAN ONDERNEMINGEN OP HET GEBIEDVAN DE KOUDETECHNIEK EN LUCHTBEHANDELING Postbus 190, 2700 AD Zoetermeer,tel.: (088) 400 84 90 / fax: (088) 400 84 01Email: [email protected]: www.nvkl.nl

NEKOVRI, VERENIGING VAN NEDERLANDSE KOEL- EN VRIESHUIZEN‘De Beukenhof’, Strijpsestraat 51, EindhovenPostbus 901, 5600 AX Eindhoventel.: (040) 2565263 / fax: (040) 2553320E-mail: [email protected] / Internet: www.nekovri.nl

VERAC, VERENIGING VAN LEVERANCIERS VAN AIRCONDITIONING-APPARATUURPostbus 12 - 3740 AA Baarntel.: (035) 542 75 26 / fax: (035) 542 76 26E-mail: [email protected] / Internet: www.verac.nl

LUKA, NEDERLANDSE VERENIGING VAN LUCHTKANALENFABRIKANTENSecretariaat LUKA / Old Hickoryplein 126461 EZ Kerkrade / Post adres:Postbus 153 / 6460 AD Kerkradetel: 045-5350734 / fax: 045-5350735E-mail: [email protected] / internet: www.luka.nl

FKL, FEDERATIE KOUDE- & LUCHTTECHNIEK Boerhaavelaan 40 / Postbus 1902700 AD Zoetermeertel: (079) 353 13 50 / fax: (079) 353 13 65E-mail: � &[email protected] / Internet: www.federation-� l.org

VLA, VERENIGING VAN LEVERANCIERS VAN LUCHTTECHNISCHE APPARATEN Boerhaavelaan 40 / Postbus 1902700 AD Zoetermeertel.: (079) 353 11 24 / fax: (079) 353 13 65E-mail: [email protected]: www.gezondeluchtingebouwen.nl

RAAD VOOR DE KOUDE, Beekenstein 86, 3328 ZD Dordrechttel: +31(0)78 617 00 99 / fax: +31(0)78 618 95 24E-mail: [email protected] Internet: www.raadvoordekoude.nl

NEDERLANDSE KOELTECHNISCHE INDUSTRIE (NKI), Boerhaavelaan 40 / Postbus 1902700 AD Zoetermeertel.: (079) 353 11 24 / fax: (079) 353 11 15E-mail: [email protected] Internet: www.koelindustrie.nl

Met medewerking van het Opleidings- en ontwikkelingsfonds voor het Technisch Installatiebedrijf (OTIB).

Verschijnt maandelijksUitgever, redactie en advertentie- administratieB+B VAKMEDIANET, Albrechtlaan 1, 1404 AHBussum - Postbus 219, 1400 AE Bussum - Tel 035-6940740 [email protected] Flierman (coördinatie) - Tel 035-6940740; mobiel 06 53 22 73 16 gejo� [email protected] UitgeverDrs. Ruud BakkerHoofdredacteurChristine LinneweeverEindredacteurAline de BruinMarketingLeendert van WezelTelefonische verkoopGerbert RoggekampTra� c & Abonnementen-administratieJolanda van Selm, tra� [email protected] Direction / VormgevingMr. RichardsonVoorzitter RedactieraadIng. Dick Havenaar - [email protected]. E. Berends / Dr. Ir. C. van den Berg / H. Blok (secretaris) / Dr.Ir. J. Broeze / J. L. F. Hartmans / Ing. K. van Heiningen / Dr. Ir. C. A. Infante Ferreira / Mr. Henry Kruiper/ Ir. C.A. de Schipper MBA / G. J. M. Vos / B. P. M. WillemsAbonnementenNederland € 105,00 (excl. BTW)Buitenland € 125,00 (excl. BTW)Losse nummers € 11,00 (excl. BTW)DrukkerVan der Wiel & Rosmalen Drukkers, Arnhem

ISSN 0925-630X

Stream is Emersons nieuwe gamma semihermetische compressoren. Hun geheim schuilt in een combinatie van ongeëvenaarde technologieën die de vrucht zijn van onze jarenlange expertise in productontwikkeling en ambitieuze investeringen in Onderzoek &

Ontwikkeling. Discus®-kleppen, digitale technologie en geluidsisolerende mantel maken dat de Stream bijzonder effi ciënt werkt, continue modulatie en uitstekende geluidseigenschappen heeft. Extra troeven zijn de eenvoudige modulatie, duurzame werking en

de hogere designfl exibiliteit. Bovendien zijn de compressoren inzetbaar met meerdere koudemiddelen zonder daarbij aan performance in te boeten. De gloednieuwe CoreSense™ Diagnostics staat borg voor een intelligente compressorbescherming en preventief onderhoud. U merkt het, Stream is uniek.

Dáárom is Stream innovatief. Het is gewoon de beste keuze vooruw koelsysteem, wat de toepassing ook mag zijn.

WAAROM IS STREAM EIGENLIJK ZO INNOVATIEF?

Emerson Climate Technologies, Servicecenter Benelux, Deltakade 7, 5928 PX Venlo, NederlandWeb: www.emersonclimate.eu - E-mail: [email protected] - Tel. nummer: +31 77 324 02 34Het Emerson Climate Technologies logo is een handelsmerk en dienstmerk van Emerson Electric Co. Emerson Climate Technologies Inc. is een dochteronderneming van Emerson Electric Co. Copeland is een gedeponeerd handelsmerk en Copeland Scroll is een handelsmerk van Emerson Climate Technologies Inc.

E M E R S O N . C O N S I D E R I T S O L V E D ™.

0017_Stream_297x210_NL_01.indd 1 7/02/12 15:58

Verder in dit nummer 07 Nieuws

14 Verenigingsnieuws

19 De ontwikkeling van

‘Pascal Air’

25 Secundaire koelsystemen

op basis van CO2

36 Experts over innovatie

en duurzaamheid

49 Brussels hoekje

50 Workshop Koudetechniek

PTC+ voor studenten

Haagse Hogeschool

55 Productinformatie

Koude & luchtbehandeling RCC


VSK in beeld

Koeltechnolo-gieën voor zeer energie-efficiënte datacenters

Koolwaterstoffen; de toekomst van de koeling (deel 2)

milieuregel-geving voor koelinstallaties met natuurlijke koudemiddelen

10

31

43

31

39

39 43

inhoud

10

AdVertentie-index Airview Luchtbehandeling 11Ambrava / Samsung 23BITZER Kühlmaschinenbau 59BuildingJobs / CoolJob.nl 23, 47Cool Green Solutions 47Delta Technics 18ECR-Nederland 6, 51Emerson Climate Technologies 4Gafco-Altron 29Gasco 11GEA Refrigeration 54HD Klimaatsystemen 1, 2Installatievakbeurs Venray 30Interko 18Johnson Controls 42Linum Europe 47Multi Import 29Nicotra Gebhardt 21NVKL 52PTC+ 24 + bijsluiterRecupair 38Stadtveld 57Stulz Groep 13SWEP 9Tecumseh 60Thercon 35Uniechemie 48Wijbenga 42, 57

Totaalconceptbouw - ECR-UnitbouwWij gaan veel verder dan een op maat geproduceerde installatie

Wanneer men bij ECR spreekt over totaalconceptbouw gaat dat veel verder dan uitsluitend de productie van een op maat geproduceerde installatie. Reeds in de ontwerpfase wordt de uitgebreide expertise van divisie Unitbouw op het gebied van het toepassen van natuurlijke koudemiddelen maximaal inge-zet. Daarbij is ruime industriële ervaring op het gebied van NH3 en CO2 als koudemiddel en verdampende koudedrager cruciaal. Ook R134A (Dx)- CO2(DX) subkritische (de zgn. hybride installaties), als ook volledig CO2 transkritische installaties, behoren tot de mogelijkheden. Denk hierbij aan toepassingen in bijvoorbeeld de supermarkt wereld. Hierbij wordt door afdeling engineering niet uitsluitend gekeken naar een zo goedkoop mogelijke installatie, maar wordt in het bijzonder gefocust op efficiency, die essentieel is wanneer men kijkt naar de indirecte CO2 emissie. Daarbij wordt de energie balans en de TCOO (Total Cost of Ownership) berekeningen, getoetst in samenspraak met de klant. Door op deze wijze te werken, wordt een voor de klant en eindverbruiker maximaal geoptimaliseerde installatie ontworpen, waarbij de nadruk ligt op duurzaamheid en energie efficiency. (Op deze pagina een tweetal projecten waarbij is gewerkt met NH3 of een combinatie van NH3 en CO2).

NH3 – CO2 cascade installatie:Driemaal Bitzer schroef op de primaire zijde van de installatie.

Bedrijfsconditie:-11°C verdampingstemperatuur en +40°C condensatie temperatuur.Capaciteit 500 kW cop 3,3.

Driemaal semi-hermetische Bitzer compressor op de CO2 diepvries DX installatie.Bedrijfsconditie: -33°C verdampingstemperatuur en -8°C condensatie temperatuur.Capaciteit 144 kW cop 4,8.

De koelinstallatie is uitgevoerd met gepompte CO2 als verdampende koudedrager.Capaciteit 332 kW.Verdampingstemperatuur -8°C.

Tweetraps NH3 installatie:Viermaal Bitzer schroef lage druk & tweemaal Bitzer schroef hoge druk.

Lage druk: Bedrijfsconditie -40°C verdampingstemperatuur lagedruk trap, met -10°C tussendruk trap.Capaciteit 191 kW cop 4,1.

Hoge druk: Bedrijfsconditie -10°C verdampingstemperatuur hogedruk trap, met +40 °C condensatie temperatuur.Capaciteit 237 kW cop 3,2.

www.ecr-nederland.nl

nieuwsRCC Koude & luchtbehandeling

100 procent warmtete-rugwinning!

BMS Technische Installaties uit raven-stein heeft eind 2011 weer een drietal vestigingen opgeleverd. Het gaat hier om vestigingen van Donkergroen in roer-mond, Hazerswoude en Hengelo. Bij de twee laatstgenoemde vestigingen werd de door BMS uitgedachte, unieke opstelling toegepast waarbij 100 procent warmtete-rugwinning wordt gegenereerd. Dit levert een behoorlijke energiebesparing op. Meer informatie: www.bms-installaties.nl

Geothermie Update 2012

Op woensdag 18 april organiseren T&a Survey en T&a Energy tussen 12.00 en 18.00 uur in het Machinegebouw van de Westergasfabriek in amsterdam voor de derde keer het symposium geothermie Update, een jaarlijks vakevenement over geothermie. Thema van geothermie Update 2012 is: De weg naar boven. Enkele lopende geothermieprojecten kregen in 2011 te maken met het feno-meen 'bijvangst', wat heeft geleid tot extra technische eisen aan de bouw en exploitatie van geothermische instal-laties. Daarnaast is ook het toezicht van de overheid op geothermieboringen verscherpt. Maar er zijn ook positieve geluiden: Vanaf 2012 valt duurzame warmte onder het belangrijkste instru-ment voor de Stimulering van Duurzame Energie (SDE+ regeling), een belangrijke stimulans voor de ontwikkeling van geothermie. Kortom: 2012 is een jaar vol uitdagingen en kansen.Tijdens geothermie Update 2012 komen prominente sprekers hun visie op bovenstaande en andere actuele onderwerpen in geothermie geven. Ook krijgt de bezoeker een kijkje achter de schermen van succesvolle geothermie-projecten in nederland en Duitsland. Deelname kost 200 euro (excl. BTW) en het studententarief is 25 euro.Meer informatie: www.geothermieupdate.nl / [email protected]

F-gascertifi cering eindelijk ook goedgekeurd in Italië

Het decreet dat ervoor zorgt dat ook Italië voldoet aan de Europese verordening 842/2006 inzake gefl uoreerde broeikas-gassen is uiteindelijk goedgekeurd. Het decreet bepaalt de modaliteiten voor de uitvoering van de Europese regelgeving in het verminderen van het gebruik van dergelijke gassen die standaard in alle systemen worden gebruikt binnen koeling, airconditioning en warmtepompen.Om te werken aan airco's, koelsystemen, warmtepompen zullen technici van nu af aan behoeft e hebben aan een certifi cering.De EU-verordening schrijft voor dat elk lidstaat een nationaal systeem heeft van certifi cering van personeel en bedrijven die zich bezighouden met het controleren van koelmiddellekken, terugwinning van gefl uoreerde broeikasgassen, maar ook de normale installatie, onderhoud en reparatie van apparatuur met HFK-koudemiddelen (r134a, r404 , r407C, r507, r410a, etc. ..), zoals koelkasten, airconditioners, warmte-

pompen. Een elektronisch registratiesys-teem wordt bij het Ministerie van Milieu gehouden. Het beheer is echter toever-trouwd aan de Kamers van Koophandel, waarbij technici binnen zestig dagen na haar oprichting moeten zijn ingeschreven. Het gaat om technici die bezig zijn met het uitvoeren van lektesten, herstel gas, installatie, onderhoud of reparatie van vaste koeling, airconditioning en warmte-pompsystemen.


Beoordeling brand-veiligheid rookgas-afvoer volgensnieuwe Bouwbesluit

De normen nEn 6062:2011 en nEn 8062:2011 worden beiden genoemd in het nieuwe Bouwbesluit 2012. De normen zijn herzien en gepubliceerd. In de herziene nEn 6062:2011 is de verbinding gelegd tussen de mo-derne Europese productnormbladen en de toepassing in bouwwerken in nederland.Is een product of systeem voorzien van CE-markering voor een toe-passing zonder omkokering, maar wordt niet voldaan aan de minimale prestaties zoals vastgelegd in nEn 6062, dan is er voor dat product in nederland geen toepassing. Men kan dan niet simpel volstaan met het aanbrengen van een omkokering omdat de prestaties behorende bij de CE-markering geen geldigheid hebben voor een omkokerde situatie.nEn 6062:2011 bevat een bepalings-methode voor een typekeuring van de thermische eigenschappen van de rookgasafvoervoorziening zoals deze in het gerede bouwwerk zal zijn aangebracht en van het duurzaam brandveilig functioneren daarvan. Hiermee kunnen alle voorkomende rookgasafvoervoorzieningen, inclusief in het werk gemetselde schoorstenen, worden beoordeeld op het aspect brandveiligheid als onderdeel van de totale brandveiligheid van het gebouw. De normen zijn te bestellen via de nEn-normshop.

Seminars en geavanceerde cursussen koeling en hernieuwbare energie in UK De European Energy Centre - be-kend om de sterke samenwerking met de Verenigde naties in het organiseren van Europese confe-renties en cursussen over de green new Deal - heeft net samen met Business Edge Ltd een reeks cur-sussen in Schotland en Engeland uitgezet met het oog op de nieuw-ste ontwikkelingen in energie-efficiënte koeling, airconditioning, warmtepompen en hernieuwbare energie. De sessies zullen ook hel-pen mensen te laten profiteren van 's werelds eerste tariefregeling voor eigenaren van duurzame warmte-apparatuur en mensen helpen om verstandig te investeren in duur-zame energie. Bijvoorbeeld, een herziening van de F-gasreglement aan het einde van 2011 toonde aan dat meer dan 4.000 ingenieurs in het Verenigd Koninkrijk nog moeten worden beoordeeld en, verontrus-tender, illegaal bezig zijn. Training Director of Business Edge Ltd Kel-vin Kelly, legt uit: "Met de goedkeu-ring van Eg-verordening 842 en de F-gasverordeningen, moeten agen-ten worden beoordeeld voordat ze aan het werk gaan aan koelinstal-laties, airconditioning en warmte-pompsystemen. In het merendeel van de gevallen kunnen zelfs ervaren kandidaten geen succes worden zonder adequate training voorafgaand aan de beoordeling. " Om het gebrek aan vaardigheden van deze twee toonaangevende aanbieders van opleidingen te vullen, hebben Business Edge Ltd en The European Energy Centre de krachten gebundeld om de nut-tigste cursussen in hernieuwbare energie, koeling, airconditioning en warmtepompen te beginnen, die het Verenigd Koninkrijk ooit heeft gezien.

TVVL maakt pijlervoor-zitters bekendVoorzitter Ferry de Vries maakte tijdens de nieuwjaarsreceptie van TVVL op 10 januari de vier pijlervoorzitters bekend. Het zijn ad Poppelaars voor regionetwerk, Herriët Weegenaar voor Kennisplein, ing. Ebbing Osinga voor Expertisecentrum en drs.ing. aart van gelder voor Impuls.Ferry de Vries, voorzitter van TVVL: “Tijdens de selectie van de pijlervoorzitters hebben wij, het bestuur, vooral gezocht naar per-

Interne verbouwing en uitbreiding bedrijfs-terrein orfa Visser met 6000 m2

Orfa visser verkeerd in de gelukkige positie dat het bedrijf niet krimpt, maar juist groeit! De afgelopen jaren heeft Orfa Visser haar machinepark sterk vergroot en haar logistieke bedrijfsprocessen verder geoptimaliseerd. naast diverse interne verbouwingen die op dit moment plaats vinden heeft Orfa Visser recent de grond inclusief bestaande bedrijfshallen van het bedrijf dat grenst aan het pand van Orfa Visser opgekocht. Binnen afzienbare tijd zullen deze bedrijfshallen verbonden worden aan de bedrijfshallen van Orfa Visser en in gebruik worden genomen. De uitbreiding bedraagt 6000 m2 waarvan 1300 m2 bebouwd. In juli 2012 zal nog een hal gebouwd worden van ongeveer 400 m2 en hierdoor kunnen zij de aankomende jaren blijven doorgroeien op de bestaande locatie in Dronten. Op maandag 16 januari kreeg het personeel van Orfa Visser als eerste de gelegenheid om onder het genot van een hapje en een drankje de nieuwe bedrijfshal te bekijken. Meer informatie: www.orfavisser.nl

sonen die een inhoudelijke en beleidsma-tige bijdrage kunnen leveren aan TVVL en de pijler die zij voorzitten.” Sinds november is de nieuwe struc-tuur van TVVL van toepassing. Met deze nieuwe structuur krijgt TVVL kortere com-municatielijnen en gaan de leden meer projectmatig samenwerken. Tevens wordt een Maatschappelijke adviesraad in het leven geroepen die maatschappelijke pro-bleemstellingen aanbrengt. Het verwachte resultaat is dat TVVL sneller kan acteren op actuele maatschappelijke vraagstukken en het aantrekkelijker wordt voor leden en met name jongeren, om deel te nemen in de organen van de vereniging. TVVL is een belangrijk kennisplatform op het gebied van utiliteitsbouw en installa-tietechniek in nederland en telt circa 1200 persoonlijke leden en 500 begunstigers/bedrijfsleden. TVVL bundelt kennis en ervaring uit de verschillende vakgebieden verspreidt deze, ook internationaal, en stelt deze ter discussie.

Congres kleurt Noord-Nederland groenOp donderdag 23 februari kleurt noord-nederland groen. Die dag vindt in het WTC in Leeuwarden het congres ‘groen 2012’ plaats, een initiatief van en voor ondernemers die business willen halen uit duurzaam ondernemen. Bert de Vries, plaatsvervangend directeur-generaal Energie van het ministerie van Econo-mische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I), spreekt op het congres over het topsectorenbeleid, green Deals en wat dit betekent voor het bedrijfsleven. andere sprekers zijn onder meer ondernemer ruud Koornstra en commissaris van de Koningin John Jorritsma. Het congres wordt georganiseerd door Club 2025, stichting Energy Valley en agentschap nL. Doel van het congres is om ondernemers die zich bezighouden met duurzaamheid te matchen aan potentiële businesspart-ners en hen wegwijs te maken in over-heidsregelingen. Ondernemers doen op groen 2012 inspiratie op aan de hand van best practices en krijgen informatie over het topsectorenbeleid en green Deals.

nieuwsRCC Koude & luchtbehandeling

888 FEBRUARI 2012 105e Jaargang8

SWEP is de grootste fabrikant van hardgesoldeerde warmtewisselaars met bijna 30 jaar ervaring

in het succesvol verzorgen van de beste oplossingen voor warmteoverdracht.

®De compacte B9 AsyMatrix is geschikt voor transkritische CO gaskoelers en het werken met 2

milieuvriendelijke koudemiddelen op werkdrukken tot 140 bar.

®De DP700 AsyMatrix is de grootste in de markt verkrijgbare True-dual warmtewisselaar.

Deze warmtewisselaar is ontworpen voor R410A Chillers met een koelcapaciteit tot 700kW*.

* Standard ARI/Eurovent condities

®Zie voor meer informatie over AsyMatrix www.swep.net

®AsyMatrix – Maximizing performance and minimizing material

SWEP International AB, Sales Office Benelux

Rijksstraatweg 36, 7231 AG Warnsveld, The Netherlands

Phone: +31 575 575 197, Fax: +31 575 57 57 53

[email protected]

powered by SWEP

B9

DP700

SWEP is de grootste fabrikant van hardgesoldeerde warmtewisselaars met bijna 30 jaar ervaring

in het succesvol verzorgen van de beste oplossingen voor warmteoverdracht.

®De compacte B9 AsyMatrix is geschikt voor transkritische CO gaskoelers en het werken met 2

milieuvriendelijke koudemiddelen op werkdrukken tot 140 bar.

®De DP700 AsyMatrix is de grootste in de markt verkrijgbare True-dual warmtewisselaar.

Deze warmtewisselaar is ontworpen voor R410A Chillers met een koelcapaciteit tot 700kW*.

* Standard ARI/Eurovent condities

®Zie voor meer informatie over AsyMatrix www.swep.net

®AsyMatrix – Maximizing performance and minimizing material

SWEP International AB, Sales Office Benelux

Rijksstraatweg 36, 7231 AG Warnsveld, The Netherlands

Phone: +31 575 575 197, Fax: +31 575 57 57 53

[email protected]

powered by SWEP

B9

DP700

VSK IN BEELDRCC Koude & luchtbehandeling


Op de VSK kan alles, dus ook een compleet uitgeruste servicebus in je stand.

VSK nog nooit zo koudWat was het koud tijdens de VSK. In elk journaal werd de voortgang rond de Elfstedentocht nauwlettend gevolgd, tussen 6 en 10

februari. De tocht kwam er niet, maar door die omstandigheden hadden veel mensen zeker in het begin van de week moeite om

met het openbaar vervoer of met de auto in Utrecht te komen. De echte liefhebbers kwamen er echter wel en ze genoten van alles

wat er op installatiegebied geboden werd. En dat was veel! de foto’s op deze pagina en pagina 12 geven een beeld.

Kevin Kornhuurne van Veld Koeltechniek tijdens de wed-

strijd voor jonge koeltechnici in gesprek met wedstrijdbegelei-

der Ton Vissers.

In totaal acht jonge deel-nemers deden mee aan de wedstrijd om de titel Beste jonge koelmonteur 2012.

Bij de stand van Hitachi was er hoog bezoek van Regional Sales Manager Pierre-René Milz, Area Sales Manager Frank Middeldorf en de European Sales Manager Patrick Grabski.

Airview Luchtbehandeling BV I Noordeinde 114 I 3341 LW Hendrik-Ido-Ambacht I Telefoon: 078 - 652 18 00 I www.airview.nl

VRF-systemen

OFFICIEEL IMPORTEUR

LuchtbehandelingsystemenWarmtepompen &Koudwatersystemen

Airconditioningsystemen

Airview Luchtbehandeling is uw totaalleverancier in klimaatoplossingen. Door middel van het zeer brede leveringsprogramma zijn wij in staat om voor vrijwel ieder klimaatprobleem de meest geschikte oplossing te leveren.

Totaalleverancier in klimaatoplossingen

Vochtbeheersingsystemen

Ons zeer uitgebreide leveringsprogramma is onderverdeeld in de 5 hierboven weer-gegeven categorieën.

Met de diversiteit aan producten binnen deze categorieën denken wij u eenvoudig in staat te stellen een oplossing te selecteren voor de klimaatproblemen van uw klanten.

Voor uitgebreide informatie over de complete range van producten binnen de betreffende categorieën verwijzen wij u graag naar onze website: www.airview.nl.

Indien gewenst informeren wij u ook graag persoonlijk verder. U kunt direct een afspraak maken met een van onze adviseurs door te bellen naar 078 – 652 18 00.

VSK IN BEELDRCC Koude & luchtbehandeling


Kees Staal (midden) van Panasonic kreeg bezoek van de Europese marketing manager van Panasonic, de

Spanjaard Enrique Vilamitjana, en de deputy managing director Aiichiro Shiraishi.

Door het slechte weer viel het aantal bezoekers op maandag en dinsdag wat tegen.

Leo Voorwinden van PTC+ geeft met dit demonstratiemodel aan hoe nu precies een warmtepomp werkt.

De stand van Panasonic, met een verschillende (split)airconditionings.

VSK nog nooit zo koud

Al 40 jaar dé logische combinatie met voor u de beste service

the

natu

ral c

hoic

e

Als koeltechnisch installateur wilt u onberispelijke service.

24/7 deskundige technische ondersteuning, zonder bureaucratie en lastige formulieren.

Daarom kiest u voor STULZ MHI.

STULZ MHI is al 40 jaar in business en heeft service als kernactiviteit. Daarmee zetten

we in op langdurige relaties en duurzaam marktsucces. En omdat STULZ en Mitsubishi

Heavy Industries strategische partners zijn, levert STULZ alle MHI-producten

rechtstreeks uit eigen magazijn. Bezoek de STULZ MHI showroom en profiteer van het

nieuwe STULZ MHI trainingscentrum in Amstelveen, waar uw monteurs praktijkgericht

kennismaken met de allerlaatste MHI-technologie!

STULZ en MHI.

Wat mogen wij voor u betekenen?

www.stulz-mhi.nl

STULZ en Mitsubishi Heavy Industries

14

Inschrijving geopend!De inschrijving voor het congres is deze maand geopend.De inschrijving voor het congres, de technische tours en het partnerpro-gramma wordt door het congresbureau van de TU-Delft verzorgd. Via de website www.gl2012.nl wordt doorgelinkt naar het congresbureau van de TU-Delft waar de gehele afhandeling van de inschrijvingen en betalingen zal plaatsvinden.De inschrijving is voor het congres, de technische tours en het partnerpro-gramma. Op de website is daar de informatie over te vinden.

Pre-registrationVoorinschrijving voor het congres kan via de website www.gl2012.nl nu de inschrijving van start is gegaan worden allen die de pre-registration hebben ingevuld, gemaild dat de definitieve inschrijving kan plaatsvinden. De pre-registration is nog geen inschrijving, maar een aankondiging van in-schrijving waar geen rechten aan kunnen worden ontleend. Pre-registrati-on blijft mogelijk aangezien de deelnemer alvast bekend wil maken dat hij of zij belangstelling heeft, maar nog niet definitief inschrijft. De deelnemer ontvangt dan wel een herinnering van de inschrijving.

Reductie bij tijdige inschrijving Voor deelnemers die tijdig inschrijven vóór 1 april 2012 geldt een reductie op de kosten van deelname. Op de website zijn de bedragen aangegeven voor het congres, de technische tours en het partnerprogramma van vóór en na 1 april 2012

Programma lezingenOnderstaande onderwerpen werden eerder in K & L gepubliceerd. Het definitieve programma is op de website te vinden *

14

10e IIR Gustav Lorentzen conferentie 2012van 25 t/m 27 juni 2012 bij de TU te Delft

KNVVK verenigingsnieuws RCC Koude en luchtbehandeling

FEBRUARI 2012 105e Jaargang

CO2 gas cooler CO2 Ejector systemCO2 Compressors CO2 Supermarket controlCO2 Supermarket / recoveryCO2 Heat PumpsCO2 ExpanderCO2 SystemsHC CompressorsHC SupermarketHC SafetyHC Drop-InHC SystemsnH3 CompressorsnH3 Heat Pumps

aBSOrPTIOn FundamentalsaBSOrPTIOn PrototypesaBSOrPTIOn ConceptsaBSOrPTIOn SolaraDSOrPTIOn / DesiccantsCOnTrOLDOMESTIC rEFrIgEraTOrSEMISSIOnS POLICYFInnED TUBE heat exchangersHEaT PUMPSnOT-In-KInD SystemsSECOnDarY rEFrIgEranTSSKaTIng rInKS & SimilarTHErMaL STOragETHErMODYnaMIC & transport properties

* Op de website is de folder te downloaden van de conferentie, waar de laatste gegevens in zijn verwerkt.

Technical tours De conferentie kent ook technische tours, waarbij belangstellenden bedrijven en installaties kunnen bezoeken om de toepassing van natuurlijke koudemiddelen in installaties te kunnen zien en onder andere de aanpak van nederlandse bedrijven op dit gebied. Deze technical tours vinden een dag na het congres plaats, op 28 juni. Op de website staan deze aangegeven.

Historische technische tour naar Museum Boerhaave en het KOGTijdens de dag van de technische tours op 28 juni is er ook de mogelijkheid om een speciaal programma rondom Heike Kamerlingh Onnes te volgen. Professor Dirk van Delft en Professor Peter Kes geven hun medewerking aan een speciaal programma, waarbij lezingen worden gegeven over de historie van de koudetechniek en de supergeleiding. Tevens wordt zowel het Boerhaave museum, waar de historie van Heike Kamerlingh Onnes deel van uitmaakt, bezocht als ook het Kamerlingh Onnes gebouw (KOg) in Leiden waar ooit de laagste temperatuur op aarde werd bereikt.

Educatieve technische tour De technische tours worden onder andere ook georganiseerd om belang-stellenden te informeren over de trainingsmogelijkheden voor natuurlijke koudemiddelen. Het trainingscentrum van PTC+ in samenwerking met de nVKL kan op 28 juni worden bezocht, waar dan een informatieve instructie wordt gegeven, mede aan de hand van de praktijkopstellingen van trai-ningsmodellen op het gebied van de natuurlijke koudemiddelen.

Training natuurlijke koudemiddelennaast deze informatieve dag is het ook mogelijk om een twee-daagse training te volgen op het gebied van de natuurlijke koudemiddelen. Deze trai-ning wordt gehouden op 28 en 29 juni. De trainingen vinden in het Engels plaats. Voor onder andere landen die zich voorbereiden op het toepassen van de natuurlijke koudemiddelen is deze training erg interessant. Dat geldt met name voor ontwikkelingslanden.

PartnerprogrammaTijdens de congresdagen van maandag 25, dinsdag 26 en woensdag 27 juni zijn er partnerprogramma’s die plaatsvinden in respectievelijk Delft, Leiden en amsterdam.

Informatie via de websiteOp de website www.gl2012 is de informatie te vinden van alle activiteiten.

KNVvK en de TU-Delft organiseren samen met het IIR, de 10e Gustav Lorentzen conferentie. De conferenties van Gustav Lorentzen zijn een belangrijke stimu-lans voor het gebruik van natuurlijke koudemiddelen. Het congres dat elke twee jaar wordt gehouden in een ander land heeft altijd veel belangstelling gehad van zowel sprekers als deelnemers en wordt gezien als een van de belangrijke congressen van het International Institute of Refrigeration / Institut Internatio-nal du Froid IIR/IFF.

Lid zijn van de KNVvK betekent dat je:1. je verbonden voelt met het vakgebied;2. invloed kunt uitoefenen op de technisch-inhoudelijke kanten van het vakgebied. Dit is mogelijk door lid te worden van het bestuur of van een van de diverse overlegorganen (Commissie themadagen, redactieraad Koude & Luchtbehandeling, commissie voor onderzoek en ontwikkeling, commissie onderwijs, medewerking in projecten, en dergelijke);3. tegen een sterk gereduceerd tarief deelneemt aan themadagen, con-gressen en workshops;4. gratis het vakblad Koude & Luchtbehandeling (K&L, rCC) ontvangt.De KnVvK is de titelhouder van Koude & Luchtbehandeling, het vakblad dat in 2007 haar 100e jaargang beleefde. De KnVvK stelt haar blad gratis beschikbaar aan andere vakinhoudelijk gerichte verenigingen.

Dat Koude & Luchtbehandeling behoort tot de in Europa toonaangevende vakbladen is vooral te danken aan die leden die auteur en/of lid zijn van de redactieraad. Zij zijn beschikbaar voor het schrijven van artikelen, het zoeken van auteurs en controle op de inhoud van de te publiceren artikelen.

Lid van de KnVvK word je vanwege de betrokkenheid met het vakgebied en als je bij wilt blijven met alle ontwikkelingen op het gebied van de koudetechniek en de toepassingen ervan. Lid word je vanwege de ontwikkelingen die er zijn op het gebied van nieuwe en duurzame technieken, zoals onder andere de toepassingen van warmtepompen energetische verbeteringen van de toe te passen systemen voor de koudetechhniek en de luchtbehandeling. Lid word je omdat je de koudetechniek en de luchtbehandeling een stem wilt geven.

Veel van dat wat in de koudewereld tot stand komt is mogelijk dank zij de inspanningen/ondersteuning van de leden.Meld je daarom aan als lid of steun de KnVvK als bedrijfsbegunstiger. De

Word lid van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Koude

KNVVK verenigingsnieuws RCC Koude en luchtbehandeling


THEMaDagEn En JaarVErgaDErIng Noteert u alvast in de agenda de volgende data!

14 april 2012: Themadag faalkosten en kennisoverdracht

23 mei 2012: Algemene ledenvergadering KNVvK en dag van de Koude

De Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Koude (KNVvK) is een technisch-we¬tenschappelijke vereniging van per¬sonen, werkzaam op het gebied van zowel de opwekking (installateurs, fabrikanten, groothandel), als de toepassing (voedingsmiddelenindustrie, koel-/vrieshuizen, landbouw, medische toepassing) van koeltech¬niek. De NVvK werd in 1908 opge¬richt door Nobelprijswinnaar Heike Kamerlingh Onnes. Op 23 september 2008 werd de vereniging koninklijk.

bedrijfsbegunstigers worden op de website expliciet genoemd en kunnen ook het bedrijfslogo gratis laten plaatsen. Hierbij wordt tevens een link aangebracht naar het bedrijf. Aanmelden kan via de website www.knvvk.nl , per brief, mail of fax naar het onderstaand adres van de KNVvK te Ede.

KNVvK-bureauPostbus 32, 6710 BA EdeFax: 0318-697199E-mail: [email protected]

Ieder lid ontvangt naast convocaties betreffende themadagen en de ledenvergadering het vakblad ‘Koude & Luchtbehandeling’.De abonnementskosten van dit vakblad zijn inbegrepen bij de jaarlijkse contributie. De contributie over 2012 bedraagt per lid:

(exclusief / inclusief 19 % BTW) ● Persoonlijke leden € 84,03 / € 100,00 ● gepensioneerden € 42,02/ € 50,00● Bedrijfsbegunstigers € 300,00 / € 375,00 *● Studenten (laatste twee jaren van hun studie) € 21,01 / € 25,00

* Iedere bedrijfsbegunstiger kan, zonder verdere bijkomende kosten, maximaal twee personeelsleden aanwijzen als lid. Deze leden hebben dezelfde rechten/plichten als ieder persoonlijk lid; K&L en de convocaties worden dan via het bedrijfsadres, maar wel op naam, toegezonden.

Mochten er meer personeelsleden lid willen worden, dan kan dit voor een gereduceerd tarief van € 75,00 / € 89,25

16

RCC Koude en luchtbehandeling

16

NVKL verenigingsnieuwsRCC Koude en luchtbehandeling

Tijdens de VSK 2012 zijn heel wat leden bij de NVKL langs gekomen om bij te praten bij een kop koffie en een stuk taart. De stand was een ontmoetingsplek voor alle gele-deren binnen de NVKL. Daarnaast werd aan de bezoekers duidelijk gemaakt waar de NVKL voor staat. Blikvanger was wel de wand waarop zo’n 160 logo’s van NVKL-leden waren geplaatst. Ook was er veel animo voor het ijspegel vangen. Degene met een goede score wonnen een NVKL-veiligheidshelm of -thermosbeker. De vakwedstrijden koudetechniek trokken het meeste publiek. De bezoekers vonden het erg interessant om te zien hoe de koeltechnische installaties werden aange-legd en in bedrijf gesteld door de jonge koelmonteurs. De deelnemers hebben het ontzettend goed gedaan!

WINNAAR KOELTROFEE 2012Op donderdag 9 februari werd de Koeltrofee uitgereikt. De bedrijven Reduses, GEA Grenco en IBK groep hadden uit de 12 inzendingen elk een nominatie voor hun product in de wacht gesleept. De innovaties van deze drie bedrijven hebben alle drie met de warmtepomp te maken. Reduses met een gasmo-torgedreven warmtepomp, GEA Grenco met de Energy Enhan-cer waarbij afvalwarmte wordt opgewaardeerd en IBK met koude- en warmte-integratie met een warmtepomp. Uiteindelijk pakte GEA Grenco de winst. Met hun GEA Grenco Energy Enhancer wonnen zij de Koeltrofee 2012!

DE jURy WAS LOVENDDe GEA Grenco 'Energy Enhancer' is een add-on warmtepomp die condensatiewarmte (restwarmte) van koelinstallaties op-waardeert naar een hoger temperatuurniveau, waardoor deze warmte gebruikt kan worden voor andere bedrijfsprocessen. GEA Grenco zet compressoren, oorspronkelijk bedoeld voor de toepassing in CO2 koelinstallaties, in met ammoniak als koudemiddel in deze ‘Energy Enhancers’. Mede hierdoor zijn zeer hoge COP’s te behalen. Bij een warmteafgifte temperatuur van 80°C zijn COP’s van circa 5.0 haalbaar. In de voeding- en genotmiddelenindustrie is dit een veel voorkomend tempera-

FEBRUARI 2012 105e Jaargang

tuur niveau. Hiervoor worden vaak stoomketels ingezet met rendementen van ca. 0.86. Rekening houdend met het elek-trisch rendement van energie centrales in Nederland, heeft de ‘Energy Enhancer’ het potentieel om ca. 60% primaire energie te besparen bij dergelijke verwarmingsprocessen. Hierdoor worden de CO2 -emissies van dergelijke processen ook met 60% verlaagd. De ‘Energy Enhancer’ is toepasbaar op zowel bestaande als nieuwe koelinstallaties. Inzet van ammoniak als koudemiddel zorgt ervoor dat er geen extra koudemiddel gerelateerd broeikasgasemissies bijkomen.De innovatie van GEA Grenco is reeds gerealiseerd in fysieke vorm, bezit commerciële relevantie en levert een stimulering naar de branche om met slimme concepten te komen die ener-giebesparing mogelijk maken en tevens de inzet van natuurlijke koudemedia mogelijk maken.

We feliciteren GEA Grenco van harte met het winnen van de Koeltrofee 2012!

WIE HEEFT DE TAART VOOR DE zAAK GEWONNEN?!De hele week werd er op de NVKL-stand koffie en gebak aan de leden aangeboden. Daarnaast konden zij hun persoonlijke uitnodiging inleveren om kans te maken op taart voor het eigen bedrijf. Op vrijdagmiddag werden de winnaars bekend gemaakt. De volgende NVKL-leden kunnen binnenkort taart op de zaak verwachten:K. van der Mey van Weber KoeltechniekR. Oude Wesselink van HB groepA. Hegeman van Hegeman Koudetechniek & Airconditioning

WINNAAR LG OPTIMUS PAD De wedstrijd met de Bibberspiraal op de laatste beursdag was een succes. Met hun snelste tijd konden de bezoekers een ta-blet winnen die beschikbaar werd gesteld door LG Electronics. De winnaar was een leerling van het ROC van Eindhoven. Ruud van Bijsterveldt had een tijd van 13.53 seconden, zeker 4 secon-den sneller dan de tweede tijd. Hij is bezig met de opleiding installatietechniek en belooft dus een monteur met vaste hand te worden!

De borrel NVKL. Een deelnemer vakwedstrijden in aktie.


NVKL verenigingsnieuwsRCC Koude en luchtbehandeling

IPV Opleiding & Training heeft op vrijdag 10 febru-ari de deelnemers aan de NVKL-vakwedstrijd mee

beoordeeld. Omdat naast het opleveren van technisch uitstekend werk ook de niet-technische aspecten van het vak van wezenlijk belang zijn voor een goede re-latie met de klant, heeft IPV de deelnemers getest op hun klantvriendelijkheid. Dit keer is dit gedaan door middel van een rollenspel en een digitale test. Alle

deelnemers hebben hier zeer positief aan meegedaan en ook de bijbehorende positieve resultaten behaald.

Tijdens de rollenspelen viel het ons op dat de deel-nemers goed luisterden en op een rustige manier met de klant spraken. Hierdoor wisten zij goed de

belangen van de klant boven tafel te krijgen. Bij de digitale test scoorde de deelnemers gemiddeld hoog op de aandachtgebieden nauwgezetheid, doelgericht-

heid en hoff elijkheid. Ofwel aspecten die niet meer weg te denken zijn bij klantcontact. De deelnemers

hebben inmiddels allen hun coachingsrapport van de digitale test ontvangen. Hiermee kunnen zij, mogelijk met hun leidinggevende, stappen nemen om zichzelf nóg professioneler bij hun klanten te positioneren.

Wanneer u ook geïnteresseerd bent in het testen van uw medewerkers kunt u contact opnemen met Marcel

Does van IPV - tel: 06 22486372.

BESTE jONGE KOELMONTEUR 2012 IS GEWORDEN…jACCO VEERHOEK VAN jK VEERHOEK KOEL & ELEKTROTECHNIEKVol concentratie en gedrevenheid waren de deelnemers van de vakwedstrijden koudetechniek tijdens de VSK aan het strijden om de titel Beste jonge koelmonteur 2012. Acht deelnemers moesten een koeltechnische installatie aanleggen en in bedrijf stellen en werden daarbij op verschillende punten beoordeeld. Die activiteit trok heel wat bekijks op de NVKL-stand. De deelnemers waren aan elkaar gewaagd. jonge koelmon-teurs die hun vak serieus nemen. Tussendoor werd zelfs nog tijd gemaakt om geïnteresseerde bezoekers te vertellen waar ze mee bezig waren.

Aan het einde van de beursweek werd op vrijdagmiddag bekend gemaakt wie de beste jonge koelmonteur van 2012 is geworden; jacco Veerhoek van het bedrijf jK Veerhoek Koel & Elektrotechniek. De totale uitslag is als volgt. 1. jacco Veerhoek (jK Veerhoek Koel & Elektrotechniek)2.. johan Slootweg (Cofely Refrigeration)3.. Martijn van Kuijk (GEA Grenco)4.. Hans Verhoeven (Van Hezik Koeltechniek)5.. Chantal Piening (STB)6.. Kevin Konhuurne (Veld Koeltechniek)7.. Martijn Meijs (Cofely Refrigeration)8.. Cihat Sonmez (Retail Technics)

De deelnemers die bij de eerste vier geëindigd zijn, gaan in maart op de Skills Masters tegen elkaar strijden om een deel-name aan de WorldSkills.

De genomineerden van de koeltrofee. Winnaar van de bibberspiraal.

Winnaar vakwedstrijden koudetechniek.

• Koelers • Regeltechniek • Koeltorens Delta Technics Engineering B.V.• Condensors • Dataloggen • Drycoolers Konijnenberg 53• Gevinde warmtewisselaars • Monitoring oplossingen • Centrale systemen 4825 BC Breda• Platenwisselaars • Compressoren • Chillers 076-5720220• Shell & tube wisselaars • Gasdetectie [email protected]

ww

w.D

ElTa

TE

ch

nic

s.n

l

INNOVATIEF IN WARMTEWISSELAARSSPECIAALBOUW WARMTEWISSELAARS, KOELERS EN CONDENSORS Ontdek meer www.interko.comOntdek meer www.interko.com

PERSOONLIJKE AANDACHT

SNELLE LEVERING

INMEET SERVICE

OPLOSSINGEN OP MAAT

Nijverheidstraat 8 - 2751 GR Moerkapelle - Nederland - T + 31 79 593 25 81 - [email protected]


luchtkoeling


V ooral op het gebied van extra lage temperatuur onder de -50°C had al lang ac-

tie ondernomen moeten worden. Vandaag de dag worden vooral R23/R22 dampcompressie koelsystemen gebruikt, maar volgens het Montréal Protocol is R22 een gereglementeer-de stof. Het gebruik ervan in nieuwe systemen is sinds 2010 verboden en in 2020 zal R22 helemaal verdwenen zijn. R23 heeft een ozonafbrekend ver-mogen (ODP) van 0, maar een hoog global warming potential (GWP, broeikasgaseffect uitgedrukt in CO₂-equivalenten) van 11700. Ook door het feit dat R23 een bijproduct is dat gevormd wordt tijdens de vervaar-diging van R22, zal R23 moeilijk te verkrijgen zijn na de uitfasering van R22. In deze context is het koelsysteem ‘Pascal Air’ ontwikkeld. Dit systeem gebruikt het ultieme natuurlijke kou-demiddel: lucht. Pascal Air is geschikt voor bedrijven die werken in het extra lage temperatuurgebied.

Principe van het luchtkoel-systeemLucht is het meest bekende gas. Het ODP en GWP van lucht zijn beide nul, en omdat het niet giftig of brandbaar is, wordt lucht het ultieme natuurlijke koudemiddel genoemd.De kritische temperatuur van lucht is met -140,7°C erg laag, en wan-neer lucht wordt gebruikt bij hogere temperaturen, ontstaat een gascyclus

zonder faseovergang (superkriti-sche cyclus). De cyclus van Brayton, vaak gebruikt voor gasmotoren, wordt toegepast als basiscyclus voor dit luchtkoelsysteem. Maar, anders dan de normale cyclus van Brayton, worden warmteafvoer en warmte-absorptie omgekeerd. In dit systeem leidt adiabatische compressie tot warmteafvoer en veroorzaakt adia-batische expansie het absorberen van warmte.Zoals te zien in figuur 1, vindt adia-batische compressie (1→2), warmte afvoer (Q1, 2→3), adiabatische expansie (3→4) en warmteabsorptie (Q2, 4→1) plaats in de gasfase. Dat wil zeggen, het proces van warmte-afvoer (Q1) en warmteabsorptie (Q2) is een cyclus die plaatsvindt in de gasfase met constante verandering in druk, die geen condensatie en verdamping tot gevolg heeft.Het is een simpel systeem om-dat het apparaat bestaat uit een compressor, een warmtewisselaar (warmteabsorptie en warmte afvoer) en een expander.

Hoe werkt het Pascal Air systeemIn het Pascal Air luchtkoelsysteem circuleert lucht van extra lage tempe-ratuur als koudemiddel direct binnen de koelcel of vriescel. Het systeem bestaat uit drie hoofdcomponen-ten: een expander/compressor in één (compressie en expansie), een primaire koeler (warmte afvoer) en een warmtewisselaar voor koude-terugwinning. - Figuur 2 toont het stromingsschema van het systeem. Wanneer de luchttemperatuur in de vriescel -60°C is, wordt die lucht on-der atmosferische druk in de vriescel geabsorbeerd en naar de koudeterug-winwarmtewisselaar gestuurd. Hier wisselt deze lucht warmte uit met in de primaire koeler gekoelde lucht van 40°C. De temperatuur stijgt daardoor naar 35°C. De lucht van 35°C wordt samengeperst door de turbocom-pressor en de temperatuur stijgt naar 90°C en 1,8 bar atmosferische druk. Nadat de warmte is afgevoerd in de primaire koeler tot 40°C, wis-selt deze lucht van 40°C warmte uit met lucht van -60°C uit de vriescel en wordt daardoor gekoeld tot -55°C. Deze lucht, van 1,8 bar atmosferische druk, wordt adiabatisch geëxpan-deerd in de turbo expander en koelt af naar -80°C onder atmosferische druk en wordt de vriescel in geblazen.Figuur 3 toont omkasting van het koelsysteem of de koelunit. Het is een installatie voor buitenopstelling met de volgende afmetingen: breedte 3.1m, lengte 4.6m, hoogte 3.1m.

de ontwikkeling van het luchtkoelsysteem ‘Pascal Air’Het is al meer dan twintig jaar bekend dat bij emissie fluorkoolwaterstoffen als koudemiddel een grote impact hebben op de opwarming van de aarde en de afbraak van de ozonlaag. Deze koude-middelen worden gebruikt voor industriële koeling in de voedingsmiddelenindustrie, de visserij, de landbouwsector en de drank- en zuivelindustrie. Toch bleven drastische maatregelen uit.

Door Akito Machida en ing. Jan BooneMayekawa - Mycom, Zaventem, België

Development of air refrigeration system ‘Pascal Air’

Figuur 1: basisprincipe luchtkoelsysteem. De COP (Coëfficiënt of Performance) van de luchtkoeIcyclus hangt af van de efiiciëntie van deze apparatuur. En door-dat het systeem koelt tot -60˚C blijft de COP rond de 1,2, zelfs met een Carn-efficiëntie van honderd procent.

RCC Koude & luchtbehandeling

luchtkoeling

Kenmerken van het systeemDe turbocompressor en expander hebben een coaxiale constructie met de motor daar tussenin geplaatst. Omdat de adiabatische expansie – opgewekt door de expander en overgebracht op de motor - gebruikt kan worden als extra vermogen voor de compressor, wordt het vermogen van de compressor met een derde teruggebracht, waardoor deze ef-ficiënter functioneert. Figuur 4 toont de buitenkant van een turbotype-expander met geïn-tegreerde compressor. Tabel 1 toont de standaardspecificaties van Pascal Air. Het is een open cyclus omdat de lucht van binnen de vriescel direct wordt gebruikt. Omdat Pascal Air op lage druk werkt met een maxi-male werkdruk van minder dan 0,2 MPa, (< 5 bar) is de wetgeving met betrekking tot hogedrukgas niet van toepassing.Voor de installatie in bestaande pan-den is alleen een aanpassing van de luchtkanalen nodig. Het vullen met koudemiddel en het uitvoeren van een retrofit of ingrijpende verbou-wingen zijn niet nodig, waardoor de kosten laag blijven en er minder onderhoud nodig is.

‘Pascal Air’ in de praktijkVriescellen voor het onderhouden van extra lage temperaturen voor opslag van vis zoals tonijn en boni-to zijn ideaal om de eigenschappen van Pascal Air te demonstreren. De

eerste fieldtest van een prototype werd gedaan in een bestaande extralagetemperatuur-vriescel (no-minale opslagcapaciteit 1795 ton, bij -50°C, op een locatie in Yaizu, prefectuur Shizuoka, Japan).Gedurende vier maanden, van juli tot eind oktober 2008, als de bui-tentemperatuur meestal het hoogst is, werd het systeem continu in werking gehouden (totale werk-uren: 3000). Het systeem bevroor niet als gevolg van vochtige lucht en de luchtkanalen verstopten ook niet onder invloed van deze extra lage temperatuur. De energiebe-sparing gedurende de testperiode

was rond de 20%, maar tijdens de test was Pascal Air in werking in combinatie met een bestaande R22 tweetraps schroefcompressor. Tijdens deze praktijktest bedroeg de temperatuur in het vrieshuis -50°C tot -55°C. Een temperatuur van -60°C zal de energiebesparing zeker verhogen.Figuur 5 toont de installatie van Pascal Air in de machinekamer. Figuur 6 is het interieur van het vrieshuis.Figuur 7 is het interieur van het Pascal Air extralagetemperatuur-vrieshuis.Tabel 2 toont de standaardspecifi-caties van het Pascal Air systeem. Grafiek 1 geeft de reductie van het energiegebruik van het Pascal Air systeem aan in vergelijking met een conventioneel systeem. Het totale jaarlijkse energiegebruik is 33,1% lager: een reductie van 64,2% gedurende de dag en een stijging van 6,1% gedurende de nacht. Het verschil van 20°C tussen de temperatuur in het vrieshuis en de lucht die naar binnen geblazen wordt, zorgt voor een constante luchtcirculatie van 1/10 vergeleken met een luchtkoeler (verschil van 2-3°C) Het resultaat: de ingevroren producten zijn niet uitgedroogd, de kwaliteit wordt behouden en de werklast voor de medewerkers is minder. Voor wat betreft de COP heeft Pascal Air een voordeel in vergelijking met gangbare syste-

Figuur 2: Hetstromingsschema van het systeem.

Figuur 3: Omkasting van het koelsysteem of de koelunit.

Tabel 1: Standaardspecificaties van Pascal Air.

Figuur 4: De buitenkant van een turbotype-expander met geïntegreerde computer.

2020 FEBRUARI 2012 105e Jaargang

Ongeëvenaarde effi ciëntie:

EVO – plug fans met geprofi leerde schoepen

design wielen.

READY FOR THE NEXT GENERATION:

Nicotra Gebhardt is aanwezig op Mostra

Convegno Expocomfort in Milaan.

Van 27 tot 30 maart in Hal 13, Stand A19+C20

NG-Anz_Evo-Complete_A4_cmyk.indd 1 8.2.2012 08:01:28


luchtkoeling


men, en omdat het gebruik gelimi-teerd is tot extra lage temperaturen onder de -50°C – tot nu toe onbe-

Figuur 6: Het interieur van hetbestaande extralagetemperatuurvrieshuis.

Figuur 7: Het interieur van hetPascal Air extralagetemperatuurvrieshuis.

Figuur 5: De installatie vanPascal Air in de machinekamer.

Grafiek 1: Data Pascal Air systeem.

meer informatie:Mayakawa Europe nv/saLeuvensesteenweg 6051930 ZaventemBelgiëT: +32 (0)2 757 90 75F: +32 (0)2 757 90 23E: [email protected]: www.mayekawa.com

kend terrein voor de toepassing van natuurlijke koudemiddelen- onder-scheidt het zichzelf van de gebrui-

kelijke systemen.De eigenschappen van dit open systeem, dat lucht van binnen het vrieshuis als koudemiddel gebruikt, zijn nog steeds in ontwikkeling. Pascal Air is geschikt voor het op-wekken en onderhouden van extra lage temperaturen in de voedings-middelen- en visserijsector.Dit product is ontwikkeld met be-hulp van de resultaten uit een geza-menlijk onderzoek met NEDO (New Energy and Industrial Technology Development Organization), uitge-voerd tussen 2003 en 2005.

Tabel 2: De standaardspecificaties van het Pascal Air systeem.

Sligro is een groothandel / retailbedrijf met eigen distributiecentra, zelfbedieningsgroothandels, supermarkten, productiefaciliteiten en kantoorruimten door heel het land. In totaal beslaat het gebouwenbestand een oppervlak van ruim 650.000 m2, verdeeld over ca. 80 gebouwen en 150 winkels.

De afdeling Bouw en Techniek, kenmerkt zich door zelf projecten aan te besteden, te begeleiden en te onderhouden.DoorDoor groei en overnames staat er een diversiteit aan (ver)bouwprojecten op stapel die in-house begeleid worden en extern uitgevoerd worden.

Daarom is men op zoek naar een ervaren:

Functieomschrijving:● Je bent verantwoordelijk voor de gehele koeltechniek zoals deze

wordt toegepast binnen Sligro;● Je ontwikkelt een visie binnen de milieu- en energie beleidslijnen

en legt dat vast in een bestek, innovatie is daarbij een kernbegrip; ● ● Vanuit het bestek vraagt je offertes aan die je beoordeelt op

kwaliteit, kostprijs, energieverbuik, onderhoudskosten, milieuaspecten, planning etc.;

● Je staat de projectleiders met raad en daad ter zijde en beoordeelt meer- en minderwerk;

● In de gebruiksfase zorgt je voor optimaal onderhoud waarbij je het snijvalk van betrouwbaarheid, energieverbruik en kosten opzoekt.

● De standplaats is ● De standplaats is Veghel, je rapporteert aan het hoofd Bouw en Techniek.

Uw kwalificaties:● HBO opleiding in een technische richting, bij voorkeur aangevuld

met Post HBO-Koudetechniek of HIT;● Ruime kennis en ervaring in het bepalen en uitvoeren van

koeltechnische installaties in supermarkten of dergelijke; ● Een stevige persoon● Een stevige persoonlijkheid die in staat is zijn visie zowel intern als

extern te verwezenlijken en optimale prestaties uit de geselecteerde partners weet te halen;

● Je bent resultaatgericht, bent een teamplayer en kunt presteren onder druk;

● Je bent op de hoogte met de geldende weten regelgeving en subsidiemogelijkheden.

Wij bieden:Een bEen brede en uitdagende functie in een dynamische organisatie. SFG is te omschrijven als een organisatie die ondernemend is. We zijn niet bang om fors te investeren en innovaties op te pakken. Rendement, terugverdienen en eigen haalbare initiatieven staan hoog bij ons in het vaandel. We hebben een prettige en informele werkomgeving.

Specialist koeltechniekStandplaats: Veghel

BuildingJobs BVMary Zeldenrustlaan 18a5122 CE Rijentel. 0161-29 57 65e-mail: [email protected]: www.cooljob.nl www.buildingjobs.nl www.buildingjobs.nl

Wil je meer over deze vacature weten?Neem dan contact op met de heer B.P.M. Willems van BuildingJobs of surf naar www.cooljob.nl. Zij ondersteunen Sligro in de selectie-procedure. Uiteraard worden je gegevens vertrouwelijk behandeld.

Samsung Electronics is wereldwijd marktleider op vele gebieden, variërend van monitoren en TV’s tot mobiele telefoons en geheugenchips. Via innovatieve en betrouwbare producten laat Samsung de wereld kennis maken met fantastisch nieuwe mogelijkheden. Zo ook op het gebied van klimaatbeheersing.

Ventileer uw ruimte op energie-efficiënte, milieubewuste

wijze met Samsungs ERV unit. In de diamantvormige

cellulose warmtewisselaar, waar aangezogen en

afgezogen luchtstromen elkaar in tegenstroom passeren,

vindt overdracht van warmte én vocht plaats. Hierdoor is

een condensafvoer niet nodig en wordt voorverwarming

overbodig. De ERV unit functioneert moeiteloos tot een

buitentemperatuur van -15oC.

Naast leverancier van kwalitatief hoogwaardige Samsung klimaatbeheersingssystemen is Ambrava een volwaardig partner, die continue toegevoegde waarde levert bij haar product. Zij ondersteunt u met haar kennis en kunde, producttrainingen en een ruime voorraad goederen. Vandaag besteld, morgen geleverd!

www.samsung-airco.nl

ERV

(Energie Regeneratie Ventilatie)

PTC+ Zandlaan 29, 6717 LN EdePostbus 32, 6710 BA Ede

Tel: 0318 - 697111Fax: 0318 - 634472E-mail: [email protected]: www.ptcplustechiek.nl

Doordat de praktijktrainingen bij PTC+ praktisch ingevuld worden zijn de trainingen echt zinvol. Technisch medewerkers zullen sneller en effi ciënter werken na het volgen van onze praktijktrainingen.Onze trainers zijn afkomstig uit de praktijk en didactisch sterk waardoor de training naadloos aansluit aan uw behoefte.

Trainen bij PTC+ is altijd écht!

praktijktrainingen koude en klimaat

PTC+ laat u niet in de kou staan!

jan2012_PTC_adv_koudetechniek.indd 1 08-02-12 14:49


Secundaire koelSyStemen


dit artikel gaat vooral in op de energie-efficiëntie en geeft een beeld van de theoretische

overwegingen bij energiemaatrege-len. In het laatste gedeelte van het artikel zijn mogelijkheden wat betreft optimalisatie van het systeem en design aangegeven.

CO₂ als een secundaire koelvloeistofAlgemene afwegingenIn afbeelding 1 staat een versim-pelde tekening van een koel/vries-

systeem met CO₂ als secundaire koelvloeistof. Vergeleken met een traditioneel koelsysteem is het CO₂ systeem vrij simpel, hoofdzakelijk omdat er geen CO₂ compressoren noodzakelijk zijn en het systeem derhalve ook olievrij is. Om een algemene indicatie te krij-gen van de efficiëntie van verschil-lende vloeistoffen als koudedrager, kan men gebruik maken van de Heat Transfer Efficiency Factor (HTEF). Dit getal legt een verband tussen de warmteoverdrachtscoëf-

ficiënt en het pompvermogen dat nodig is om de wrijvingsweerstand tengevolge van de stromingssnelheid te overwinnen. HTEF wordt berekend met behulp van SecCool ver. 1.31 software (Skovrup, 2005).De HTEF is de combinatie van de warmte overdrachtscoëfficiënt, het vermogen van de pomp per eenheid van warmte-uitwisselend oppervlak en de pijpdiameter. Het geeft een goede indicatie van de eigenschap-pen van vloeistoffen in secundaire koelsystemen.

Secundaire koelsystemen op basis van CO₂Toepassingen met CO₂ in secundaire koelsystemen worden steeds vaker gebruikt binnen de commerciële en industriële koelindustrie. De twee belangrijkste toepassingen waarin CO₂ wordt gebruikt als verdampende vloeistof zijn cascadesys-temen, waarin CO₂ bij lagere temperatuurtoepassingen wordt gebruikt, en vloeistofkoelers. Deze laatste maken gebruik van een systeem met één temperatuur, dat toegepast kan worden bij hoge en lage temperatuurtoepassingen. Men gebruikt CO₂ bij deze toepassingen vanwege de minimale koudemiddelinhoud aan de primaire zijde, de lage investe-ringskosten en de energiebesparing.

Door A. Mikhailov, K. van Heiningen en J. KortsteeDanfoss

Overzicht van energie-efficiëntie en regelstrategie (deel 1)

Voordracht Joris Kortstee tijdens IIR-wereldcongres in Praag

Afbeelding 1: Versimpelde versie van een secundair koelsysteem op basis van CO2 en het pompproces in een logp-h diagram.

Afbeelding 2. Warmteoverdrachtef-ficiëntiefactor ( HTEF) van CO2 en andere koudedragers.

PTC+ Zandlaan 29, 6717 LN EdePostbus 32, 6710 BA Ede

Tel: 0318 - 697111Fax: 0318 - 634472E-mail: [email protected]: www.ptcplustechiek.nl

Doordat de praktijktrainingen bij PTC+ praktisch ingevuld worden zijn de trainingen echt zinvol. Technisch medewerkers zullen sneller en effi ciënter werken na het volgen van onze praktijktrainingen.Onze trainers zijn afkomstig uit de praktijk en didactisch sterk waardoor de training naadloos aansluit aan uw behoefte.

Trainen bij PTC+ is altijd écht!

praktijktrainingen koude en klimaat

PTC+ laat u niet in de kou staan!

jan2012_PTC_adv_koudetechniek.indd 1 08-02-12 14:49



Uit figuur 2 blijkt dat de HTEF voor CO₂ duidelijk beter is in het totale temperatuurgebied dan andere typi-sche secundaire koudedragers, zoals CaCl₂, propyleen glycol en ethyleen glycol. HTEF geeft aan dat CO₂ als een secundaire koudedrager zelfs op een hoog temperatuurniveau (rond 00C) betere eigenschappen heeft. Het is ook belangrijk om te noemen dat de HTEF voor CO₂ niet verandert bij een temperatuurdaling. Dat ge-beurt bij andere koudedragers wel. Hoewel HTF gebruikt kan worden om een algemene vergelijking te maken tussen de verschillende koudedragers, is verdere analyse noodzakelijk om energiebesparin-gen te kwantificeren.Gezien het ontwerp van een sys-teem met CO2 als koudedrager kun-nen drie belangrijke gebieden voor het reduceren van het energiege-bruik aangegeven worden. Dit zijn:● vermindering van de pompener-

gie;● verhogen van de zuigdruk van de

chiller;● vermindering van warmtestroom

in het leidingsysteem.

Hogere verdampingstem-peratuur en efficiëntie van de platen warmtewisselaar (PHe)Normaal gesproken is de verdam-pingstemperatuur van het primaire NH3 systeem een paar graden ho-ger. Dat komt door de betere warmte overdracht coefficient van CO2 in de luchtkoelers en in de PHE, wat ervoor zorgt dat het temperatuurver-

schil kleiner is. Dit lagere tempera-tuurverschil reduceert het energie-verbruik van de NH3-compressoren. Sommige berekeningen indiceren dat de COP van NH3/CO2-systemen bijna gelijk is aan dat van pure NH3-systemen (Kawamura, 2007).

Lagere pompenergieDe pompenergie die nodig is om de CO₂ door de luchtkoelers te laten circuleren is beduidend lager. Dat komt omdat er minder CO₂ hoeft te circuleren, maar ook vanwege de la-gere dichtheid van CO₂. Bovendien is het circulatievoud relatief laag (tussen 1.1. en 2 – Handschuh, 2008) en ook dit draagt bij tot de mogelijk-heid om een kleinere pomp te ge-bruiken. Een vergelijking tussen het energiegebruik van pompen voor CO2 en pompen voor koudedragers op waterbasis is gepresenteerd in tabel 1.

minder verlies in pijplei-dingenVanwege de hoge specifieke warm-te-inhoud en de lagere dichtheid van CO₂, kunnen kleinere leidingen en kleinere appendages gebruikt worden dan bij een traditioneel koudedrager( glycol, brine) systeem. Omdat er een kleiner volume CO₂ circuleert, kan men gebruik maken van kleinere pompen. Dat zorgt voor een lager energiegebruik bij de benodigde koelcapaciteit. De CO₂ leidingen hebben een kleiner

oppervlak en dus minder warmte-opname dan de veel grotere brine/glycol-pijpleidingen. De betere warmteoverdracht met CO₂ zorgt voor een winst van 0,5 tot 4 K bij de compressorzuigdruk. De winst is zowel bij de verdam-pers/koelers als de ammonia/koudedrager warmtewisselaar van toepassing. Hier moet wel opge-merkt worden dat de winst bij ver-dampers/koelers afhankelijk is van de dimensionering, en dat in het geval van overgedimensioneerde glycolkoelers de winst minimaal kan zijn. De ammoniak/koudedra-ger warmtewisselaar geeft winst bij toepassing van CO2 omdat de CO₂-distributie in de warmtewis-selaar beter is (Stenhede, 2007). CO₂-pompen gebruiken gemid-deld vijf tot tien procent van de energie die nodig is voor op water gebaseerde koudedragers voor dezelfde capaciteit, zelfs wanneer de opvoerhoogte bij CO₂ hoger is dan die van op water gebaseerde koudedragers. (Mikhailov, 2010).Deze veronderstellingen worden


Tabel 1. Vergelijking van pompvermo-gen (berekend op basis van dezelfde druk en dezelfde koelcapaciteit voor alle koudedragers)

Tabel 2. Theoretische berekeningen van de besparingen met betrekking tot verschil-lende componenten van het koelsysteem.

Afbeelding 3. Vergelijking van CO2 pijpen en op water gebaseerde koudedragerpijpen.

gebruikt om CO₂ en koudedrager systemen met elkaar te vergelijken door beschikbare simulatieprogram-ma’s te gebruiken (Pack Calculation II en CO2 Brine Calculator 3.91). De simulatie geeft aan dat bij de aan-gegeven temperatuurschaal (van 0 tot -40 graden), afhankelijk van de systeemconfiguratie, CO₂-systemen 15 tot 25 procent lager energiege-bruik hebben dan op watergeba-seerde koudedragersystemen. Het werkelijke verschil hangt af van het belastingspatroon, de manier van ontdooien, de regelstrategie, toepas-sing van frequentie regelaars, de dimensionering van verdampers/koelers, etc.

Praktische controle van de energieconsumptieOm de theorie te bevestigen is de analyse van het energiegebruik bij twee industriële bedrijven met een




gelijksoortig profiel en temperatuur-niveau uitgevoerd. Het moet gezegd worden dat de energiecijfers voor typische industriële koelinstallaties niet goed genoeg zijn voor een ge-detailleerde analyse van de energie-efficiëntie.Zelfs bij de locaties die datalogsys-temen tot hun beschikking hebben, wordt alleen het totale energiege-bruik vastgelegd. Om de praktische uitkomsten te vergelijken met de theoretische veronderstellingen, moeten een aantal veronderstellin-gen worden gedaan. Beide locaties zijn distributiecentra voor fruit: het ene bedrijf is geves-tigd in Zuid-Europa en het andere bedrijf zit in Centraal Europa. Het belastingpatroon van de locaties is gelijkwaardig, net als het tempera-tuurniveau van de gekoelde pro-ducten. Beide bedrijven gebruiken ammonia als primair koudemiddel

en zijn uitgerust met verdampings-condensors. Het enige verschil is dat bij het ene systeem de koudedrager bestaat uit glycol, terwijl het andere systeem CO₂ gebruikt. Over het algemeen zijn de systemen gelijkwaardig genoeg om vergeleken te worden. Er zijn echter ook een paar grote verschillen tussen de twee bedrijven, zoals het geïnstalleerde vermogen van de koelerventila-toren. De exacte warmtebelasting van de locaties is ook niet bekend, zodat uitgegaan moet worden van de geïnstalleerde koelcapaciteit. Een vergelijking tussen de twee syste-men wordt gepresenteerd in tabel 3.Omdat de locaties verschillend van grootte zijn, is het duidelijk dat er al-leen een berekening van het relatie-ve energiegebruik gemaakt kan wor-den. Tegelijkertijd is het nominale energiegebruik geen goede indicatie van de benodigde koelcapaciteit. Zoals te zien is aan het maandelijkse energiegebruik (figuur 4), is het belasting patroon afhankelijk van het seizoen en voor vergelijking van de efficiëntie moeten gemiddelde berekeningen worden gebruikt.Een andere factor is dat de COP van de locatie elk seizoen anders is, waardoor berekeningen van het energiegebruik niet genoeg zijn om de gemiddelde koelcapaciteit te berekenen. Om deze gemid-delde koelcapaciteit te berekenen, is gebruik gemaakt van Pack calcu-lation II software. Beide systemen zijn gemodelleerd in de software met de gemeten parameters (kou-demiddel, type van de toegepaste componenten, verdampings- en condensatietemperatuur, tempe-ratuurverschillen in warmtewis-selaars, pompvermogen etc.) en er zijn berekeningen gemaakt voor de respectievelijke klimaten (glycol voor het zuiden van Europa en CO₂ voor centraal Europa). Bovendien moet het energiegebruik van het systeem in Zuid-Europa aangepast worden aan het klimaat, om het hogere gebruik door de ho-gere omgevingstemperatuur eruit te filteren. Uiteindelijk kan de relatieve vergelijking van het energiegebruik

Tabel 3. Vergelijking van glycol en CO2 locaties.

Afbeelding 4. Belastingprofiel van de locatie.




Afbeelding 5b. De Pack-berekening van de systeemsi-mulatie voorglycol.

Tabel 4. Relatieve vergelijking van het energiegebruik van koellocaties

Afbeelding 5a. De Pack-berekening van de systeemsimulatie voor CO2.

(jaarlijkse energiegebruik per Kw van de gemiddelde warmtebelasting gemaakt) worden:

ConclusiesHet totale verschil in energie-gebruik is volgens de metingen 32 procent. Dat verschil is groter

dan verwacht. Deze afwijking kan toegewezen worden aan de in-schatting van het energiegebruik van de koelerventilatoren en van de verlichting. Ook het buiten be-schouwing laten van het energie-gebruik dat noodzakelijk is voor het ontdooien van de koelers is hierop

waarschijnlijk van invloed.Er is meer onderzoek gepland om een directere vergelijking te ma-ken van verschillende systemen, bij voorkeur in dezelfde regio’s of misschien wel dezelfde locaties. Er is echter wel langdurige registratie van het energiegebruik op de lo-caties nodig om een verbetering te laten zien. Het huidige registratie-systeem op de locaties is daarvoor nog niet geschikt.Zowel CO₂-systemen als glycolsys-temen kunnen verdere verbetering ondergaan om het totale energie-gebruik te verlagen. Het glycolsys-teem kan verbeterd worden door frequentie omvormers te instal-leren, vooral gezien de seizoens-afhankelijke warmtebelasting en het relatief hoge pompvermogen. Bij het CO₂-systeem is het moge-lijk om de temperatuur van CO₂ te verhogen, omdat die nu te laag is voor de vereiste ruimtetempera-tuur. De verhoging zal leiden tot een toename van de zuigdruk met ongeveer 2K en daardoor het instal-latierendement verder verbeteren. Het relatieve verschil in boven-staand voorbeeld zal waarschijnlijk verminderen (zoals gebruikelijk wanneer frequentieregelaars bij glycolsystemen worden toegepast), maar zal rond het niveau van 20 procent blijven.Als men kijkt naar de energiekos-ten, zal het verschil van 32 pro-cent resulteren in een besparing van 18.000 euro op jaarbasis voor het glycolsysteem. In het geval de CO₂-installatie glycol had gebruikt, waren de energiekosten ongeveer 40.000 euro per jaar hoger uitgeval-len. Praktijk metingen hebben ook een aantal belangrijke uitgangspunten in de theoretische berekeningen bevestigd, zoals:● een lager temperatuurverschil in

de CO₂-warmtewisselaar;● lager benodigd pompvermogen

voor CO₂;● hogere zuigdruk aan de primaire

zijde bij een CO₂-systeem.In RCC K&L nummer 3 leest u deel twee van dit artikel.

90 x 267 Flexibel en Snel

Hongkongstraat 10 - 14,

3047 BS Rotterdam, Nederland

Telefoon

Fax

Email

Multi Import,

: 010 - 437 62 55

: 010 - 437 67 65

: [email protected]

Hoge kwaliteit uit voorraad leverbaar

www.multi-import.nl

SangiR

Nieuw!!

SKFR Rechte geïsoleerde

Koelleidingen

Lengte: 4 meter

Rechte geïsoleerKoelleidingenKoelleidingenK

Lengte: 4 meter

Gafco-Altron is al jarenlang uw vertrouwde koudespecialist

voor condensors en koelers (ook CO2)

voor compressoren en aggregaten

voor regelapparatuur voor koudetechniek

voor warmtewisselaars

Gafco-Altron maakt het u gemakkelijk.Bezoekt u onze website voor het gebruiksvriende-lijk bestellen van onze producten via extranet.

www.gafco-altron.nl

Searle

Dé vakbeurs voor de installatie en sanitairbrancheDé vakbeurs voor de installatie en sanitairbrancheDé vakbeurs voor de installatie en sanitairbranche

InstallatieInstallatieInstallatievakbeursvakbeursvakbeursInstallatieInstallatieInstallatievakbeursInstallatieInstallatieInstallatievakbeursInstallatieInstallatieInstallatievakbeursInstallatieInstallatieInstallatie

Evenementen

HALHARDENBERG

GORINCHEM VENRAY Ons evenement. UW MOMENT.

Venray 17, 18 en 19 april 201214.00 – 22.00 uur

Evenementenhal VenrayWattstraat 25807 GV VenrayT 0478 - 51 97 90F 0478 - 51 97 80I www.evenementenhal.nlE [email protected]


koeltechniek datacenterS

V eel ICT bedrijven zijn aangesloten bij het Con-venant Energiebesparing

ICT. Krachtens het besluit algemene regels voor inrichting milieubeheer zullen ICT-bedrijven energiebespa-ringsmaatregelen met een terug-betaaltijd tot en met vijf jaar dienen te treffen. Praktisch gezien geldt dit voor nieuwbouw of bij grootschalige renovatie. Tegenwoordig wordt de energie-ef-ficiency van een compleet datacen-ter uitgedrukt in de begrippen EUE (Energy Usage Effectiveness) en PUE (Power Usage Effectiveness). De EUE geeft de verhouding tussen jaarlijks energiegebruik van de gehele inrich-ting gedeeld door het energiegebruik van ICT-apparatuur. EUE = (kWh ICT + kWh utilities / kWh ICT). De PUE geeft de verhouding weer tussen het actueel opgenomen maximum vermogen van het gehele

datacenter en opgenomen ICT-vermogen. Opgemerkt wordt dat beide begrip-pen alleen gelden voor elektrisch volledig belaste datacenters. In de praktijk zijn veel datacenters elek-trisch slechts beperkt belast, globaal 30 tot 50 procent. Lage belasting leidt tot meer inefficiëntie en dus tot hogere EUE- en PUE-waarden.In 2009 was gemiddelde EUE in Nederland in ongeveer 1,8. Dat de overheid zich actief bezighoudt met zeer energie-efficiënte data-centers gericht op koeling, laat de Gemeente Amsterdam zien. Zij geeft enkel nog een bouwvergun-ning voor een nieuw datacenter als de EUE lager is dan 1,3. Voor een bestaand datacenter zal binnen enkele jaren een EUE lager dan 1,4 verplicht worden gesteld. Dit kan worden bereikt door voor de elek-triciteitsvoorziening zeer energie-

Koeltechnologieën voor zeer energie- efficiënte datacentersEen datacenter is een geconditioneerde locatie voor het plaatsen van netwerk-, servers- en dataopslagapparatuur voor internet en communicatietoepassingen. Gebruikers van de datacenterservices zijn onder andere telecom- en kabelbedrijven, zakelijke dienstverleners en tal van internetbedrijven. In Nederland blijft de vraag naar geconditi-oneerd vloeroppervlak voor ICT-apparatuur (datacenters) groot. Om bij de groeiende vraag naar datacenters het bijbehorende energiegebruik niet gelijk op te laten lopen, hebben de ICT-sector en de overheid de handen ineen-geslagen en zoeken zij naar oplossingen om het energiegebruik bij datacenters drastisch te verlagen.


efficiënte apparatuur (UPS-) op te stellen. Voor de klimatisering (koeling, ventilatie en bevochti-ging) van een datacenter is het noodzakelijk om zowel voor de opwekking van koude als de dis-tributie en afgifte van de koeling, alle componenten nauwgezet te selecteren, zodat de installaties ook bij lage belasting, energie-efficiënt werken en bovendien volledige aandacht te geven aan het correct inregelen van de in-stallaties.

energiegebruik datacenterHet gros van het elektriciteits-gebruik in een datacenter wordt gebruikt door de ICT-apparatuur (servers) op de datavloer, zie figuur 1. Deze energie wordt in de ICT-apparatuur omgezet in warmte. Om de luchttemperatuur in een datacenter binnen de gewenste condities te houden, wordt de op-gewarmde lucht teruggekoeld met een koelinstallatie.

Figuur 1: Voorbeeld energiebalans datacenter (geel = elektrische energie, rood = thermische energie).




Door de opkomst van steeds krach-tigere servers is het gemiddelde ontwerpvermogen van een data-center in de afgelopen jaren sterk toegenomen, van ruwweg 500 W/m2 tot 1 à 2 kW/m2. Per jaar gebruiken de datacenters in Nederland gemid-deld maar liefst 5.700 kWh per m2 datavloeroppervlak (2009), evenveel als anderhalf huishouden in een jaar. De verwachting is dat het ge-middelde energiegebruik verder zal toenemen in de aankomende jaren, als er geen besparende maatregelen worden getroffen.Om de verwachte toename van het elektriciteitsgebruik van de data-centers in Nederland te beperken wordt door de ICT-sector en de overheid actief ingezet op energie-besparing, bijvoorbeeld door:● het verminderen van het elektri-

citeitsgebruik van de ICT-appa-ratuur:

● het toepassen van vrije koeling; ● het toepassen van efficiënte

koelconcepten en technolo-gieën;

● het toepassen van warmtepompen.

Vermindering elektriciteitsge-bruik van ICT-apparatuur door betere benutting ICT-apparatuurDe gemiddelde belasting (pro-cessorgebruik of opslagcapaciteit) van ICT-apparatuur in een data-center is veelal laag en er worden cijfers tussen de 5 en 15 procent van de maximale belastbaar-heid vermeld. Dit betekent dat het grootste gedeelte van de hardware niet optimaal gebruikt wordt. Met behulp van virtualisatietechnologie is het mogelijk om meerdere taken te consolideren op één server waar-door de noodzaak voor het aantal fysieke servers kleiner wordt. Door te consolideren kan een besparing tot wel 50 procent op het energie-gebruik gerealiseerd worden.Uit ervaring blijkt verder dat het per-centage van de opgestelde servers die onnodig draaien kan oplopen van vijf tot tien procent. Door deze apparatuur uit te schakelen kan een evenredige hoeveelheid energie bespaard worden.

Vrije koelingVrije koeling betekent dat ‘gratis koude’ uit buitenlucht of oppervlak-tewater wordt ingezet in het koel-proces. Hiervoor dienen additionele voorzieningen, zoals warmtewis-selaars, regelingen, pompen in de koelinstallatie te worden geïm-plementeerd. Voor de praktische invulling van vrije koeling zijn er diverse technische mogelijkheden:● Benutting van de koude lucht

met koudewielen. Koude lucht wordt over een relatief groot wiel geleid waar het haar koude over-draagt aan de schone, recircule-rende lucht in een datacenter.

● Benutting van de koude lucht met warmtewisselaar in combi-natie met bestaande koelinstal-latie, zie figuur 3. Door de koude lucht te benutten om het warme koelwater geheel of gedeeltelijk te koelen, zullen de bestaande koelmachines jaarlijks aanzien-lijk minder draaiuren maken.

Ook is het mogelijk om ‘gratis koude’ in te vangen uit een rivier, kanaal, diep meer of haven. In Nederland kan jaarlijks ruim 3.000 uur gebruik worden ge-maakt van volledige vrije koeling en nog eens 3.000 uur vrije koe-ling in combinatie met standaard mechanische koeling.

● Bij enkele koelmachinefabricaten kan bij lage omgevingstempera-tuur de compressor worden afge-schakeld en de koelmachine toch gewoon door blijven werken. Het koudemiddel stijgt namelijk via een aparte bypassklep en bypass- leiding op van verdamper naar condensor. De damp conden-seert daarna en de vloeistof stroomt weer terug van conden-sor naar verdamper. Men spreekt van natuurlijk circulatie- of thermosyfoneffect. Op deze wijze wordt dus vrije koeling verkregen terwijl de koelmachinecompres-sor is afgeschakeld.

Figuur 2: Koeling van datavloer met behulp van rooftop koelmachine.




energie efficiënte koeling en koeltechnologieën Koeling maakt een groot deel uit van het totale elektriciteitsgebruik van een datacenter. Om dit elektri-citeitsgebruik te beheersen zijn er technische oplossingen:● Betere beheersing van de lucht-

temperatuur in een datacenter leidt tot hogere inblaastempera-turen van de geconditioneerde lucht en hogere gekoeld water temperaturen en bij DX units tot hogere verdampertemperatu-ren. Dit resulteert in een lagere belasting en een efficiëntere be-drijfsvoering van de koelmachi-nes en meer benutting van vrije koeling. Een concreet voorbeeld is het toepassen van warme en koude paden om zo opmengen van de koude inblaaslucht te vermijden op de opgewarmde uitgaande lucht.

● Efficiënte aircokasten (luchtkoe-lers) voorzien van toerengere-gelde ventilatoren. Bij onvolledig bezette datazalen, hetgeen vaak in de praktijk het geval is, kan minder koellucht worden ge-circuleerd en zal de lucht verder worden opgewarmd. Dit leidt tot besparing op ventilatorenergie en meer vrije koeling.

● De warmtelast in de zalen kan verlaagd worden door toepassing van energiezuinige verlichting, zoals LED-verlichting, of een dy-namische regeling zoals aanwe-zigheidssensoren..

● Toepassen van energie-efficiënte koelinstallaties, zoals koelinstal-latie in combinatie met vrije

koeling met de buitenlucht of het oppervlaktewater. Over het algemeen zijn watergekoelde koelmachines voorzien van natte koeltorens of oppervlaktewater veel efficiënter dan luchtge-koelde koelmachines, omdat de condensatietemperatuur van het koudemiddel bij watergekoelde machines doorgaans lager is dan bij luchtgekoelde machines. Ver-laging van de condensatietem-peratuur van het koudemiddel van 1°C resulteert in een reductie van het compressorvermogen (elektriciteitsgebruik) van circa drie procent.

Ieder koelconcept vergt ech-ter maatwerk en wordt bepaald door vele randvoorwaarden, zoals klantspecifieke en locatie speci-fieke eisen. Niet elk koelconcept is over het gehele bereik van koel-vermogens van datacenters even goed technisch toepasbaar. Door de keuze van een energie-efficiënt koelconcept kan het elektriciteits-gebruik voor koeling op jaarbasis fors reduceren. Een belangrijke parameter is de COP, (Coëfficiënt of Performance) van de koelmachine, de verhouding tussen de gevraagde koelenergie en benodigde hoeveel-heid elektriciteit van de compressor, zie figuur 4a. Figuur 4b schets de COP-curven tussen vollast (100%) en minimum last (10%) voor een efficiënte centri-fugale koelmachine met constant toerental (blauw) en een koelmachi-ne met regelbaar toerental (rood). De karakteristiek van een koelmachine met frequentieomvormer is dat in deellast de COP significant stijgt.

Figuur 4a: Principe koelmachine en COP. Figuur 4b:Karakteristiek centrifugaal koelmachinesmet toerenregeling (links:100% last, rechts:10% last) bron: Johnson Controls. Een energie-efficiënt koelconcept voor een datacenter kan worden gerealiseerd door een slimme combinatie van een COP én het jaarlijkse te benutten aandeel vrije koeling (α). (). Als de jaargemiddelde COP hoog is, mag het aandeel vrije koeling relatief beperkt zijn om toch in totaal energie-efficiënt te zijn.

De factor geeft dus het procentuele elektriciteitsge-bruik van de koelinstallatie van een datacenter weer, rekening hou-dende met vrije koeling; hoe lager de factor, hoe beter. Het additionele energiegebruik van onder meer pompen, ventilatoren van koelin-stallatie is meestal beperkt. In onderstaande tabel worden de voor- en nadelen van belangrijke koeltechnologieën besproken en het procentuele elektriciteitsgebruik van de koelinstallatie van het data-center globaal aangegeven.

Figuur 3: Warme en koude paden.


34 FEBRUARI 2012 105E Jaargang

meer informatie:Tebodin Netherlands B.V. Laan van Nieuw Oost-Indië 25Postbus 160292500 BA, Den HaagT: +31 70 348 05 73F: +31 70 123 46 00E: [email protected] [email protected]: www.tebodin.com


Het toepassen van warmte-pompenDoor nu één van de koelmachines/warmtepompen te kiezen, kan rest-warmte uit de computerzalen op een temperatuurniveau van circa 60°C naar een naburige warmtegebruiker,

Tabel 1 illustreert dat bij watergekoelde centrifugaal of schroefkoelmachines (opties 4 en 5), koudewielen (optie 6) en stadskoeling (optie 7) en absorptiekoeling op restwarmte (optie 8) sprake is van een trendbreuk in het procentuele energiegebruik. Hier kan dus met recht gesproken worden over zéér energie-efficiënte koelconcepten waarbij significante besparingen realiseerbaar zijn ten opzichte van conventionele, luchtgekoelde koelinstallaties zonder vrije koeling.

bijvoorbeeld het verwarmings-systeem van een bestaand kantoor. Hiermee zijn forse energiebespa-ringen op het gasgebruik van het kantoor te realiseren. De afstand is echter een belangrijke factor met

betrekking tot de kosteneffectiviteit [6]. Vele wegen leiden naar Rome, diverse energie-efficiënte koel-technologieën zijn mogelijk, echter iedere situatie vraagt een specifieke aanpak en maatwerk.

Literatuur[0] M. Elderman en S.Clevers, Tebodin, Koeling voor datacenters vraagt

maatwerk, VV+, no. 5, mei 2008

[1] S. Clevers, R. Verweij e.a., ICT stroomt door, in opdracht van het Minis-

terie van Economische Zaken door Tebodin & Meijer Energie

& Milieumanagement, 2007.

[2] KPN, 2007, Halfjaarverslag.

[3] SUN microsystems, persoonlijke mededeling 2007.

[4] F. Hartkamp, Energy Consumption of ICT in the Netherlands, T

ebodin B.V. and Novem, 2002

[5] M. Elderman, E. Huiberts, Energiebesparing van datacenters vergt

maatwerk (2), EnergieConsulent, no. 4, 2002.

[6] M. Elderman en E. Huiberts, Uitvoering van quick scans restwarmte-

benutting bij ICT sites van MCI Worldcom, Versatel en de AEX beurs,

Tebodin 2001

[7] E.. Corneth, Tebodin, Verbetering van de energieprestatie voor

datacenter koelsystemen, VV+ no 7/8, 2010

[8] E., Corneth, Tebodin, Slimme keuzes verbeteren efficiëntie

datacenters, Datacenter Works, no. 5, 2011

thercon????


expertS


Wat vindt u binnen de afgelopen vijf jaar de beste bijdrage aan duurzaamheid van uw bedrijf?Erik Hoogendoorn: Binnen ons project UitfaserenR22, wat nog steeds loopt, is de vervanging van R22 in bestaan-de installaties niet de enige uitdaging, maar leggen wij een duidelijke focus op een duurzame, lange-termijnop-lossing voor onze klanten.Ronald Voogd: Door het Empire State Building in New York te voorzien van de laatste technologie voor de technische installaties en daarop een garantie te verlenen van 4,4 miljoen dollar energiekostenreductie per jaar. Deze 100 procent financiële garantie wordt voor een periode van vijftien jaar door Johnson Controls gegaran-deerd. Zo ook het Joods Museum in Berlijn. Hier wordt door de inbreng van high efficiency koeling, lucht-behandeling en LED-verlichting een jaarlijkse besparing van 49 procent gerealiseerd, en in een tienjarige overeenkomst voor 100 procent ge-garandeerd in een ESCo-contract. De energiebesparing werd gerealiseerd met de renovatie van het automati-seringssysteem van het gebouw dat tevens aangesloten werd op het me-ter- en lichtcontrolesysteem; instal-latie van lichtcontrole en het gebruik van innovatieve LED-verlichting die ongeveer 1.100 oude halogeenlam-pen zal vervangen; verbetering van de ventilatie- en het airconditio-ningsysteem door meer buitenlucht te gebruiken om het gebouw af te koelen (vrije koeling); verbetering van

de efficiëntie van de ventilatoren en aandrijvingen door gebruik te maken van moderne technologieën; installa-tie van CO2-sensoren, die de lucht-kwaliteit controleren; recuperatie van verloren energie door installatie van een warmterecuperatiesysteem opde koelinstallatie; aangezien de luchtb-vochtigheidsgraad een belangrijke rol speelt in het intact houden van de kunstcollectie, werd het oude stoom-systeem vervangen door een meer geavanceerd systeem dat de energie-efficiëntie ten goede komt.

Wat kan uw bedrijf in potentie nog toevoegen aan duurzaamheid in de koudetechniek en gebouwde omge-ving zoals de utiliteit? Erik Hoogendoorn: Meer en betere toe-passing van restwarmte en de koppe-ling van warme en koude processen.

RoNaLD VooGD

w innovatie en duurzaamheid

In deze editie van RCC K&L gaat het in Experts over innovatie en duurzaamheid van luchtbehandelingsinstallaties. Het terugdringen van het energiegebruik speelt daarin de hoofdrol. Belangrijk is daarbij het hanteren van richtlijnen en normen die hiervoor nu al gelden in de lidstaten van de EU. De redactie stelde vragen over dit onderwerp aan KNVvK-voorzitter Erik Hoogendoorn, ontwikkelingsingenieur bij Cofely Refrigeration, en Ronald Voogd, Senior Area Sales Manager Benelux bij Johnson Controls.

EXPERTS OVER

Dit door toepassing van onder andere procesintegratie, warmtepompen en WKO-systemen.Ronald Voogd: Door projecten geïnte-greerd aan te pakken en daarop ga-ranties te verlenen, liggen er reducties van 25-45 procent in het verschiet. Daarnaast zijn vele regelaars voor de utiliteit van ons uitgerust met het zogenaamde PRAC-regelalgorithme (Pattern Recognition Adaptive Control). Dit regelalgorithme zorgt ervoor dat de parameters van de diverse rege-lingen altijd optimaal ingesteld staan, ongeacht het seizoen, doordat steeds de feedback van het systeem wordt gemonitord. Zo wordt voorkomen dat een regelinstallatie die in de zomer is ingeregeld, in de winter met totaal ver-keerde regelparameters werkt, wat altijd een hoger energiegebruik betekent. Het toepassen van deze regelaars werkt dus energiebesparing in de hand, zelfs zonder verdere aanpassingen aan de installaties.

Welke innovaties verwacht u voor de komende vijf jaar op het gebied van koudetechniek en regeltechniek?Erik Hoogendoorn: De regeltechniek in onze branche zal zich voornamelijk richten op het beschikbaar maken van informatie over het systeem en de toe-passing. Meten is weten, wordt vaak gezegd en dat is ook zo. Als voor de gebruiker inzichtelijk is hoe het ener-giegebruik verloopt en wat de invloed-factoren zijn kan een verbeteringsstap worden gemaakt.Een volgende stap is het balanceren

van vraag en aanbod van warmte, koude, etc.. In eerste instantie binnen de muren van de onderneming en in de toekomst tussen verschillende bedrijven. Zoiets als met elektriciteit in smart grids.Ronald Voogd: Voor de koudetechniek zullen er verdere COP-verbeteringen komen door verbeterd compressor-ontwerp, maar ook door verregaande toepassing van frequentieregeling op compressoren. Verder zijn door de toepassing van Central Plant Optimi-zation (CPO) reducties te realiseren tot wel vijftien procent. Voor de regeltechniek zal de con-centratie komen te liggen in oplos-singen welke in de ‘cloud’ worden gerealiseerd, en waarbij internet en de openheid de sleutels gaan vormen. Te denken valt bijvoorbeeld aan ap-plicaties die het energiegebruik van een gebouw vergelijkt met dat van gelijksoortige gebouwen, waaruit de (relatieve) energieprestatie van het gebouw inzichtelijk wordt. Presteert een gebouw slecht ten opzichte van de gelijksoortige gebouwen, dan kan onderzocht worden waar dat aan ligt en kunnen hiervoor oplossingen aangedragen worden. Zo kunnen snel grote stappen worden gemaakt in de terugdringing van het energiegebruik.

Wanneer kruist de innovatie de duurzaamheid in verband met de beschikbaarheid van eindige mate-rialen en brandstoffen?Erik Hoogendoorn: Dat is geen eenvou-dige vraag. Waarschijnlijk is dat punt al bereikt maar we weten het pas zeker als we het complete speelveld in beeld hebben. Nu worden bijvoorbeeld duurzame investeringen beoordeeld op een te-rugverdienmodel waarin energiekos-ten de bepalende factor zijn. Zaken als milieubelasting, toekomstige kosten als gevolg van het winnen van grond- en brandstoffen, zijn daarin niet meege-nomen. Deze ‘lening’ moet door de generaties na ons worden voldaan. Als we daar nu meer oog voor zouden hebben dan zouden we sneller bereid zijn om te in-vesteren in duurzame ontwikkelingen.Ronald Voogd: Geen idee op dit mo-ment, rond de beschikbaarheid van


expertS


materialen en brandstoffen is geen eens luidende verklaring voorhanden.

Wat doet uw bedrijf voor het reali-seren van de zogenaamde 20-20-20 doelen?Erik Hoogendoorn: Cofely onderneemt op een groot aantal vlakken actie om deze doelstellingen te bereiken voor

ERIK HooGENDooRN

zowel de eigen organisatie als onze klanten. Zo hebben we bij Cofely de doelstelling om onze CO2 footprint te verlagen, bijvoorbeeld door de uitstoot van bedrijfs- en leaseauto’s te beper-ken door alleen nog maar A, B of C label auto’s te rijden. Voor onze klanten bieden wij oplos-singen waarbij duurzaamheid leidend is. Wij hebben de kennis in huis om onze klanten te helpen hun processen te verduurzamen.Ronald Voogd: Johnson Controls is op dit gebied zeer actief en realiseert voor haar opdrachtgevers ambitieuze reducties; sinds 2000 hebben wij voor $7,5 miljard aan reducties doorgevoerd wereldwijd.

Kunt u toelichten of het efficiënt maken van apparatuur leidt tot een fysieke besparing van energie of tot meer energiegebruik voor dezelfde energiekosten. Erik Hoogendoorn: Afhankelijk van de omgeving kan dat beide kanten op. In bijvoorbeeld op en overslag zal dit

leiden tot een besparing. In een pro-ductie omgeving en de HVAC kan een verhoogde efficiency en dus een lager kostprijs leiden tot meer consumptie. Ronald Voogd: Dit leidt zeker tot een fysieke besparing van energie, kijk bijvoorbeeld naar onze nieuwe toe-rengeregelde centrifugaalkoelmachine YMC2, voorzien van magnetische la-gering in plaats van traditionele lagers. Hierdoor wordt een tot 17 procent hogere COP bereikt.

in hoeverre draagt u bij aan de integrale totstandkoming van pro-jecten in de gebouwde omgeving en koudetechniek in het kader van duurzaamheid en monitoring op de lange termijn?Erik Hoogendoorn: Samen met onze Cofely collega’s hebben wij een aantal aansprekende projecten gerealiseerd waarin op duurzame wijze de totale energievoorziening wordt gereali-seerd. Voorbeeld hiervan is de energiecen-trale voor het project ‘Overhoeks’ in Amsterdam waarvoor Cofely Refri-geration de warmtepompen heeft ontworpen, gebouwd en geïnstalleerd.Ronald Voogd: Zoals al eerder gesteld, door het geïntegreerd aanpakken volgens de ESCo-methodiek, ook wel Energy Performance Contracting genoemd, welke in veel landen reeds wordt toegepast. Hier wordt actief gemonitoord. De opdrachtgever is verzekerd van resultaat en behoeft geen eigen middelen in te zetten om energiebesparing te realiseren. De investeringen kunnen hierbij worden gefinancierd vanuit de reductie.

in hoeverre zal slimme regeltech-niek en smart grids voor ener-gievoorziening bijdragen aan energiebesparing en kunt u dat aangeven in procenten van het energiegebruik op dit moment?Erik Hoogendoorn: Slimme regeltech-niek zal zeker een bijdrage leveren aan energiebesparing. De besparingen zijn echter afhankelijk van de te regelen processen en kunnen daarom ver uiteen lopen. Ronald Voogd: Wij schatten de moge-lijke energiebesparing hierbij op 15 tot 30 procent.


koolwaterStoffen

‘Propaan - het reukloze veilige koude-middel.’ Zo maakte een Amerikaans be-drijf in 1922 reclame voor een bijzonder energie-efficiënt koudemiddel. Door de ontwikkeling van CFK’s in de jaren dertig van de vorige eeuw en hun daaropvol-gende triomftocht over de hele wereld raakten propaan, butaan en soortgelijke koolwaterstoffen praktisch in de verge-telheid. Pas de laatste jaren komen deze koudemiddelen weer in beeld.

Koolwaterstoffen; de toekomst van de koeling?

Prof. Dr.-Ing. habil. Michael KauffeldHochschule Karlsruhe - Technik und Wirtschaft

Het bedrijf Linde heeft van 1996-2002 in zeventien supermarkten apparatuur geïnstalleerd met R1270/propeen of propyleen als koudemiddel plus kou-demiddelcircuits voor normale koeling (NK) en vriezen (VK) met koelvermo-gens tot 190 kW NK en 50 kW VK [7].Een Amerikaanse studie van de Califor-nia Energy Commission, waarin twee nieuw gebouwde supermarkten, elk met 3895 m2 verkoopruimte, worden vergeleken – één met een R404A cq. R22-cascadesystemen en één met een R507A koudedragersysteem – komt tot de conclusie dat de supermarkt met het indirecte koelsysteem vijf procent minder energie gebruikt [8].Het energiegebruik werd een heel jaar lang op locatie gemeten. Er werd in het

(Deel 2)


koelsysteem gebruik gemaakt van spe-ciaal voor het betreffende koudemiddel ontworpen koelen vriesmeubelen; er waren korte zuigleidingen, er werd een pompsamenstelling met bijbehorende instelbare pompcapaciteit ingezet, een koudedrager met een lage viscositeit (Dynal) toegepast en een ontdooisys-teem dat gebruik maakt van ‘warme pekel’ [8]. De verwarming van de ontdooivloeistof (‘warme pekel’) wordt gegenereerd door de bij de onderkoe-ling van het R507A-koudemiddel vrij-komende warmte. Deze onderkoeling van R507A door de koudedrager ver-hoogt het koelvermogen met ongeveer twee procent. Vanwege de zeer korte zuigleidingen en de bijbehorende lage drukverliezen samen met de speciaal

ontworpen koudedragerwarmtewis-selaar in de koel-vriesmeubelen komt de conditie van het door de compressor aangezogen zuiggas overeen met die van een direct verdampingssysteem [8].

Hogere kwaliteitNaast de energetische voordelen zal de toepassing van een koudedrager voor normale koeling leiden tot een hogere kwaliteit van het product. Omdat door het verminderen van de luchtontvochtiging minder vochtverlies van de producten optreedt. De in de fabriek vervaardigde koelsystemen met zeer lage koudemid-delvulling hebben een geringere kans op lekkage en zijn voorzien van een kleinere hoeveelheid olie. Er kan gebruik gemaakt worden van goedkope kunststofbuizen voor de koudedragercircuits. Het Duitse bedrijf Futron behaalde in 2010 een Duitse koudeprijs voor een dergelijk warmte-overdrachtsysteem voor een supermarktinstallatie met normale koe-ling.Als koudedrager komt voor normale koeling meestal propyleenglycol en voor diepvrieskoeling een formiaat (b.v. pekasol 2000) in aanmerking. Vooral in diepvriessystemen wordt echter door de hoge viscositeit van de vloeistof vaak een hoger energiegebruik gemeten dan bij een R404A-directeverdampings-systeem. Een mogelijke oplossing zou zijn een cascadekoelsysteem voor de vriezer zoals weergegeven in figuur 2.

Een Deense supermarkt (Fakta in Beder) met een koelvermogen van 21 kW NK en 10 kW DK was een van de eerste super-


koolwaterStoffen

Figuur 2:

Koudedragersysteem voor normale koeling (NK) en CO2-cascade voor diepvriezen (DK). KW = koolwaterstofkoudemiddel


koude-overdracht via een waterkring-loop plaatsvindt waardoor er in de publieksruimten geen koudemiddel-leidingen aanwezig zijn, pleit ook hier alles voor het gebruik van koolwaterstof-fen in de centraal op het dak of in een machinekameropgestelde chiller. Dat geldt overigens eveneens voor ammo-niak, waarmee het energiegebruik van de koelmachine nog verder kan worden verlaagd. Geschikte waterkoelaggregaten of chillers met ammoniak of koolwa-terstoffen worden door vele fabrikanten aangeboden en zijn vooral in Denemar-ken – vanwege het sinds januari 2007 geldende HFK-verbod – in grote aantal-len in gebruik.

auto-airconditioningsystemen met propaanVoor airconditioningsystemen in auto-mobielen heeft de EU in het kader van de F-gassenverordening (2006/842) op 14 juni 2006, de zogenaamde MAC (Mobile Air Conditioning) richtlijn (2006/40) ge-publiceerd. De verordening schrijft voor dat passagiersvoertuigen met meer dan acht zitplaatsen buiten de bestuurders-stoel (M1) en voor het goederenvervoer ontworpen en gebouwde voertuigen met een maximaal toegelaten totaalge-wicht van 3,5 ton (N1) na 1.1.2011 alleen een typegoedkeuring krijgen als er kou-demiddel met een GWP van minder dan 150 wordt toegepast.

(«Met ingang van 1 januari 2011 mogen de lidstaten

geen EG-typegoedkeuring of nationale typegoed-

keuring meer verlenen voor een voertuigtype met

een klimaatregelingssysteem dat ontworpen is om

gefluoreerde broeikasgassen te bevatten met een

aardopwarmingsvermogen van meer dan 150.»)

Voor alle nieuwe voertuigen van de categorieën M1

en N1 geldt: «Met ingang van 1 januari 2017 nemen

de lidstaten ten aanzien van nieuwe voertuigen

met een klimaatregelingssysteem dat ontworpen

is om gefluoreerde broeikasgassen te bevatten met

een aardopwarmingsvermogen van meer dan

150, de volgende maatregelen: a) certificaten van

overeenstemming worden niet langer als geldig

beschouwd wat betreft artikel 7, lid 1, van Richtlijn

70/156/EEG, en b) registratie wordt geweigerd en

verkoop en ingebruikneming worden verboden.»

(Richtlijn 2006/40/EG, artikel 5.4 en 5.5)

CO2-systeem vormen dit type casca-dekoelsystemen een energetisch zinvol alternatief.

airconditioners met koolwater-stoffen.Een Italiaanse fabrikant biedt reeds vele jaren airconditioningunits met propaan als koudemiddel aan. Net als bij koelkasten voor huishoudelijk gebruik is de koudemiddelvulling van deze installaties beperkt tot 150 gram. Daarnaast biedt de Britse onderne-ming Earthcare Products sinds 1998 grotere splitairconditioningsystemen met koolwaterstoffen als koudemiddel aan. Afhankelijk van de locatie en het land, zijn namelijk grotere hoeveel-heden dan de conform IEC 60335-2-89 y toegestane 150 gram mogelijk. Earthcare noemt een besparing op het energiegebruik tot 20 procent voor zijn koolwaterstofairconditioners, hetgeen op basis van de thermodynamische eigenschappen van propaan niet onre-alistisch is. In aanvulling op deze Europese fabri-kanten, is er nu een Chinese aircondi-tioningfabrikant (Gree Electric Inc), die dankzij de steun van het Duitse Bonds-ministerie van Milieu, Natuurbescher-ming en Nucleaire Veiligheid (BMU) in het kader van de ‘International Climate Initiative’ een serie met koolwaterstof-fen (R290) als koudemiddel aanbiedt. Nadere informatie is te verkrijgen bij GIZ-Proklima (http://www.gtz.de/proklima) dat het project voor rekening van het BMU uitvoert.Voor groter airconditioningsystemen worden vaak chillers (waterkoelma-chines) gebruikt. Aangezien hier de

markten met deze combinatie [9]. Het koelsysteem van Fakta is inge-bouwd in een omkasting die aan de relevante eisen met betrekking tot brandbare materialen voldoet. Deze omkasting in de machinekamer van de supermarkt wordt voortdurend geven-tileerd [9]. De installatie is ontworpen voor een koudedrageraanvoer-/retourtempera-tuur van ¬–10 / –7°C. Het R290 verdampt bij –14°C. De R744-installatie is ontworpen voor een verdampingstemperatuur van –32°C en een condensatietemperatuur van –10°C. [10]. De installatie van Fakta in Denemarken bevat 10 kg R290, 6 kg R744 en 140 kg propyleenglycol-water mengsel met een vriespunt van –21°C [10]. Het energiegebruik van deze ‘pilot plant’ met luchtgekoelde R290-con-densors komt overeen met een verge-lijkbaar R404A-systeem. [10].Nu er de laatste jaren speciaal voor de supermarktsector CO2-koudemiddel-pompen beschikbaar zijn gekomen, zijn ook installaties als in figuur 3 mo-gelijk. J&E Hall presenteerde op de Euro 2008 koelsystemen met respectievelijk een koelvermogen van 70 kW tot 350 kW voor normale koeling. De hoeveel-heden propaan variëren van twee maal 15 tot twee maal 40-50 kilogram R290 in een compacte, in de fabriek vervaar-digde CO2-koeler die in de buitenlucht wordt opgesteld. J&E Hall verwacht voor zijn systemen een ongeveer 25 procent lagere jaarlijks energiegebruik als een transkritisch R744-systeem. Vooral in warmere regio’s met een transkritische werking van een zuiver

Geraadpleegde Literatuur:3. Kauffeld, M.: Anwendung von Kohlenwasserstoffen

in der Transportkälte. Ki Luft- und Kältetechnik 32, 3

(1996), S. 107 – 110

7. Heinbokel, B.: Alternative Kältemittel für Supermarkt-

Kälteanlagen. 19th Refrigeration and Air Conditioning

Conference, 8 – 10 Mai 2003 Balatonszéplak

8. Faramarzi, R.T.; Walker, D.H.: Investigation of secon-

dary loop supermarket refrigeration systems. California

Energy Commission 500-04-013, März 2004

9. Kauffeld, M.; Christensen, K.G.: CO2 und Propan

im Supermarkt. Die Kälte und Klimatechnik 1 (2001), S.

30 – 33

10. Bertelsen, P.; Christensen, K.G.; Gøttsch, T.: Anven-

delse af naturlige kølemidler i supermarkeder. Miljøpro-

jekt Nr. 658 2002

Veel auto’s rijden met meer dan 30 kg vloeibare koolwaterstoffen onder druk in de LPG-tank en niemand maakt zich zorgen over de veiligheid, met uitzon-dering wellicht van de beheerders van ondergrondse parkeergarages. In de autoairconditioning (directe expan-sie) wordt waarschijnlijk 200 tot 400 g propaan toegepast. En dat propaan bevindt zich in tegenstelling tot de LPG-installatie in een hermetisch gesloten systeem. De COP en daarmee samenhangend het brandstofverbruik zou lager zijn voor propaan (koelver-mogen hoger of extra brandstofver-bruik lager) dan die van R1234yf of CO2. Wat de brandbaarheid betreft: Een haarspraybus bevat ongeveer 65 gram drijfgassen, in andere spuitbussen zelfs tot 200 gram, meestal een mengsel van koolwaterstoffen. De spray heeft een klep waardoor het gas bij te hoge druk kan ontsnappen. Maar toch is het niet verboden om rond te rijden met die blikjes in de auto.R1234yf heeft bij de auto-industrie de voorkeur boven CO2, omdat de fabrikant suggereert dat ze hetzelfde koelsysteem kunnen vullen met zowel R134a als met R1234yf. Dat wil zeg-gen, op een productielijn kunnen zowel voertuigen voor de interne EU-markt als voor de export worden geproduceerd. Alleen het koudemid-del is anders. Natuurlijk kan ook bij het onderhoud van de autoairco gekozen worden voor R134a hetgeen echter het overtreden van de voorschriften bete-kend. Men vreest dat zolang R1234yf veel duurder is dan R134a, dit in diverse garagebedrijven toch gebeurt hoewel

het volgens de EU-richtlijn uitdrukkelijk is verboden.In landen zoals Australië, China en de VS is dit precies de manier waarop in de praktijk gehandeld wordt. Hier wordt niet R1234yf vervangen door R134a, maar wordt de airco met koolwater-stoffen gevuld in plaats van R134a. De systemen werken technisch correct - maar zonder dat in termen van vei-ligheid wijzigingen zijn aangebracht, zodat uitwisseling van deze koudemid-delen in bepaalde landen of staten is verboden.Voor autoairconditioners met CO2 zijn nieuwe veiligheidscomponenten ontwikkeld, zoals speciale breekplaten, opgenomen in een veiligheidsafsluiter die gemonteerd is op het vloeistofvat. In het geval van een ongeval wordt deze veiligheid samen met de airbag geactiveerd - de toxische hogere con-centraties van CO2 (zie tabel 1) wordt dan in de motorruimte afgeblazen. Met een dergelijke technologie zou ook propaan in een DX-airconditioning met beheersbare risico’s in de auto kunnen worden gebruikt. Het ener-giegebruik zou waarschijnlijk lager zijn dan dat van een vergelijkbaar R-134a systeem, zoals de studies laten zien bij stekkerklare installaties en transport-koelsystemen.

Transportkoelsystemen met koolwaterstoffenZelfs in koelen vrieswagens kunnen door het gebruik van koolwater-stoffen bijdragen aan de milieube-scherming worden geleverd [3]. Het Frigoblock Hybride Inverter-systeem heeft een motortoerentalregeling van 500 tot 2000 rpm, vrije koe-ling door optimaal gebruik van alle fasen in zowel de voortstuwings- en remmen-modi, met het gebruik van de lading als gratis energie-opslag. Deze installatie gebruikt 75 procent minder brandstof voor de koeling en dat leverde Frigoblock dit jaar de Trailer Innovation Trophy op. Aan de bijzonder hoge energie-efficiëntie van dit koelsysteem draagt ook het koudemiddel (R1270)propyleen bij. Volgens het bedrijf Frigoblock werden met propyleen en een tweetraps-

economizercircuit de hoogste COP verkregen.

ConclusieZo worden de koolwaterstoffen mis-schien opnieuw dat wat ze aan het begin van de vorige eeuw waren: de “veilige koudemiddelen”. Echter, dit keer niet met een focus op lokale maar op mondiale veiligheid, namelijk de bescherming tegen het door de mens veroorzaakte broeikaseffect. Koolwater-stoffen worden niet alleen gekenmerkt door een lage GWP, maar ook door een hoge energie-efficiëntie waardoor de totale bijdrage aan het broeikaseffect, direct en indirect, van koolwaterstof-koelsystemen vaak aanzienlijk gunsti-ger is dan die van andere alternatieven.Opdat het gebruik van koolwaterstof-fen ook veilig voor de omgeving kan zijn, heeft de GIZ (Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit) in samenwerking met TÜV SÜD een leidraad gepubliceerd: ‘Richtlijnen voor het veilig gebruik van koolwaterstof-koudemiddelen. Een handboek voor ingenieurs, technici, trainers en beleid-smakers - Voor een klimaatvriendelijke koeling’. (‘Guidelines for the safe use of hydrocarbon refrigerants – A handbook for engineers, technicians, trainers and policy-makers - For a climate-friendly cooling’). Het is gratis (in de Engelse taal) te downloaden op: http://www.gtz.de/de/dokumente/gtz2010-en-guideli-nes-safe-use-hcs-part1-4.pdf .

Figuur 3: Supermarktkoelinstallatie met CO2-pompen voor

het circuleren voor normale koeling (NK) en CO2-cascade

voor diepvrieskoeling (DK).


koolwaterStoffen


Regelventielen Electrischofpneumatisch Fail safe PN16-PN160 DN15-DN400 Staal of roestvrijstaalNiveauopnemersElectronische regelaars

Goed geregeld!

+31 (0)345 68 15 49, [email protected], www.wijbenga.nl

Natuurlijk de beste oplossing

Waarom uwrestwarmte niethergebruiken?

Sabroe HeatPAC - Maximale aanvoertemperatuur van 70°C te halen- Capaciteitsrange verwarmen 240-1150 kW- Koudemiddelvulling 20-48 kg- Gemiddelde COP van 6,2

Wenst u meer informatie of een vrijblijvend advies, neemt u dan contact op met ons via telefoon: +31 (0)78 - 6543944of email: [email protected]

Proceswarmte ofcondensatiewarmtevan bestaande koel -installatie

+39°C965 kW+34°C

HeatPAC 108 SR-W

COP = 6,2

Beschikbaar warmwater voor proces ofverwarming

+64°C1150 kW+70°C

Energie-verbruik 186 kW

Sabroe Products Benelux l Postbus 399 l 3300 AJ Dordrecht l www.sabroe.com

De milieuwetgeving wordt geregeld aangepast en daarmee veranderen ook de verplichtingen voor bedrijven. Vóór 2008 waren veel bedrijven verplicht een milieuvergunning aan te vragen. Tegenwoordig vallen de meeste bedrij-ven onder algemene regels. Voor een bedrijf dat gebruik maakt van industri-ele koeling is mogelijk de koelinstallatie bepalend voor het feit of het bedrijf wel of niet een vergunning aan moet


milieuregelgeving


Ter bescherming van het milieu en van de interne en externe veiligheid worden bedrijven met een industriële koelinstallatie allerlei verplichtingen opgelegd op grond van de Wet milieubeheer, de Warenwet en de Arbeidsomstandighedenwet. In het schema onderaan deze pagina is een over-zicht gegeven van de weten regelgeving voor zover die op dit moment geldt voor koelinstallaties met natuurlijke koudemiddelen. Dit artikel gaat verder in op de verplichtingen die met name vanuit het Activiteitenbesluit worden gesteld aan koelinstallaties met natuurlijke koudemiddelen.

Door Ir E.C. (Lieke) KoetsAdviseur Energie Consult Holland BV, Ede

Milieuregelgeving voor koelinstallaties met natuurlijke koudemiddelen

Lieke Koets

Overzicht weten regelgeving

voor koelinstallaties met

natuurlijke koudemiddelen

De met gemerkte

regelgeving wordt toegelicht

in het artikel.

vragen. Los van het feit of het bedrijf een vergunning aan moet vragen, worden in de wet eisen gesteld aan de koelinstallatie. De Wet milieube-heer (Wm) is de belangrijkste mili-euwet. In deze wet is bepaald welk (wettelijk) gereedschap kan worden ingezet om het milieu te beschermen. De belangrijkste instrumenten zijn milieuplannen en -programma's, milieukwaliteitseisen, vergunningen,

algemene regels en handhaving. De Wet algemene bepalingen om-gevingsrecht (Wabo) regelt de omge-vingsvergunning. Dit is verder uitge-werkt in het Besluit omgevingsrecht (Bor). De omgevingsvergunning is één geïntegreerde vergunning voor onder andere bouwen, wonen, mo-numenten, ruimte, natuur en milieu. In het Besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer (Activitei-

Overzicht weten regelgeving

voor koelinstallaties met


De met

regelgeving wordt toegelicht

in het artikel.


milieuregelgeving

tenbesluit) staan de algemene milieu-regels voor bedrijven. Het Activiteiten-besluit is van toepassing op ongeveer 380.000 inrichtingen. De regels uit het besluit worden uitgewerkt in de Rege-ling algemene regels voor inrichtingen milieubeheer (Activiteitenregeling). Enkele duizenden bedrijven in Neder-land vallen buiten het Activiteitenbe-sluit, dit zijn de IPPC-bedrijven. Deze zijn vanuit de Wet milieubeheer recht-streeks vergunningplichtig en vallen onder de Europese IPPC-richtlijn. In het schema op pagina 43 is uitgewerkt wanneer een bedrijf vergunningplich-tig is en wanneer het onder de alge-mene regels van het Activiteitenbesluit valt. Bedrijven met een koelinstallatieBinnen de systematiek van het Activi-teitenbesluit is sprake van drie soorten inrichtingen, type A-, B- of C-inrich-tingen, zie kader. De typering van de inrichting vindt plaats op basis van de activiteiten binnen de inrichting. In schema 3 is het type inrichting bepaald aan de hand van de koelinstallatie, hierbij is enkel uitgegaan van het soort en de hoeveelheid koudemiddel. Het is dus heel goed mogelijk dat een bedrijf een type B-inrichting is volgens het schema maar uiteindelijk toch een type C-inrichting blijkt te zijn op grond van de overige activiteiten. Of dat een be-drijf, dat op grond van de koelinstallatie

een type A-inrichting is, uiteindelijk een type B- of C-inrichting blijkt te zijn.

Koelinstallatie bij een type a-inrichtingEen bedrijf is type A-inrichting als de koelinstallatie minder dan 12 kg aan natuurlijk koudemiddel bevat en als er geen andere activiteiten plaatsvinden waardoor het een type B- of C-inrich-ting wordt. Onder natuurlijk koude-middel wordt verstaan koolstofdioxide (CO2), ammoniak of koolwaterstoffen als propaan en (iso)butaan.Vanuit het Activiteitenbesluit worden geen eisen gesteld aan de koelinstal-latie bij een type A-inrichting. Indien de koelinstallatie meer dan 3 kg CO2 bevat gelden aanvullende eisen vanuit het Arbobesluit. Beleidsregel 4.6-6 Voorkomen van verstikking of bedwelming bij toepassing van kool-dioxide is in dat geval van toepassing (zie kader). Afhankelijk van de omvang van de ruimte en de mate van ventilatie wordt vaste of mobiele detectie geeist.

Koelinstallatie bij een type B-inrichtingEen bedrijf is type B-inrichting als de koelinstallatie minder dan 1.500 kg am-moniak, minder dan 100 kg koolwater-stoffen (propaan of (iso)butaan) of meer dan 100 kg CO2 bevat en als er geen andere activiteiten plaatsvinden waar-door het bedrijf een type C-inrichting

wordt.Een type B-inrichting is verplicht haar activiteiten te melden bij het bevoegd gezag. Indien de koelinstallatie natuur-lijk koudemiddel (ammoniak, koolwa-terstoffen of CO2) bevat, is artikel 4.20 van het Activiteitenbesluit van toepas-sing (zie kader). Dit houdt onder andere in dat de installatie eenmaal per twee kalenderjaren moet worden gekeurd. Een installatie met ammoniak valt daar-naast onder artikel 4.37 van de Acti-viteitenregeling (zie kader). Dit houdt in dat de installatie moet voldoen aan bepaalde onderdelen van PGS 13:2009.Indien de koelinstallatie meer dan 12 kg CO2 bevat gelden aanvullende eisen vanuit het Arbobesluit. Beleidsregel 4.6-6 Voorkomen van verstikking of bedwelming bij toepassing van kool-dioxide is in dat geval van toepassing (zie kader). Afhankelijk van de omvang van de ruimte en de mate van ventilatie wordt vaste of mobiele detectie geeist.

Koelinstallatie bij een type C-inrichtingEen bedrijf is een type C-inrichting als de koelinstallatie meer dan 1.500 kg ammoniak of meer dan 100 kg koolwa-terstoffen (propaan of (iso)butaan) bevat en er geen andere activiteiten plaats-vinden waardoor het een IPPC-bedrijf is. Een type C-inrichting is vergun-ningplichtig. In de vergunning worden voorschriften opgenomen, onder an-


dere over de koelinstallatie. Deze maat-werkvoorschriften worden vastgesteld door het bevoegd gezag. Het bevoegd gezag zal voor de meeste vergunning-voorschriften aansluiten bij hetgeen is opgenomen in het Activiteitenbesluit. De vergunningverlener kan echter ook andere eisen opnemen, maar indien deze zwaarder zijn dan de eisen uit het Activiteitenbesluit zullen deze, in de meeste gevallen, sneuvelen indien hiertegen beroep wordt ingesteld. Als de vergunning in de afgelopen jaren is aangepast dan is de kans groot dat hierin voorschriften zijn opgeno-men ten aanzien van de koelinstallatie die aansluiten bij artikel 4.20 van het Activiteitenbesluit en (voor ammoni-akkoelinstallaties) bij artikel 4.37 van de Activiteitenregeling. Een vergunning voor een bedrijf met een ammoniak-koelinstallatie die het laatst gewijzigd is vóór 1 januari 2010 zal waarschijn-lijk verwijzen naar CPR 13-2 of PGS 13-2005. Een recentere vergunning zal verwijzen (al of niet via artikel 4.37 van de Activiteitenregeling) naar PGS 13:2009.

Externe veiligheidHet bevoegd gezag zal bij een inrich-ting met meer dan 1.500 kg ammoniak tevens toetsen aan het Besluit externe veiligheid inrichtingen. Dit betekent dat binnen de risicocontour van het bedrijf geen kwetsbare bestemmingen, zoals woningen, aanwezig mogen zijn. De plaats van de risicocontour wordt bepaald door de eigenschappen van de installatie en de hoeveelheid ammoniak.

Uitvoering van de keuringEen koelinstallatie met ammoniak of met meer dan 12 kg koolwaterstoffen (propaan of (iso)butaan) of CO2 valt onder artikel 4.20 van het Activiteiten-besluit. De installatie dient dan eens per twee jaar te worden gekeurd op veilig functioneren, lekkages en energie-zuinigheid door een onafhankelijk deskundig persoon. Een ammoniak-koelinstallatie moet daarnaast, op grond van artikel 4.37 van de activiteitenrege-ling, voldoen aan enkele bepalingen uit PGS 13:2009.Hoe kunnen deze keuringseisen uit het Activiteitenbesluit worden ingevuld? Indien een instal-

latie wordt bedreven en onderhouden zoals is opgenomen in het installatie-boek, mag verondersteld worden dat de installatie veilig functioneert. Als het installatielogboek goed wordt bijgehou-den is op grond hiervan een uitspraak mogelijk over de lekkages die hebben plaatsgevonden. De energiezuinigheid kan worden beoordeeld door uit te gaan van het basisontwerp van de installatie en te beoordelen of mechanische delen, regelingen en instellingen nog conform het ontwerp functioneren. Een toetsing aan de bepalingen uit de Activiteitenregeling voor ammoniak-koelinstallaties is eenvoudig uit te voe-ren tegelijk met de vier- of zesjaarlijkse herkeuring volgens het Warenwetbesluit drukapparatuur. Het is afhankelijk van de installatie, maar de kans is groot dat PGS13:2009 gunstiger is voor de installatie dan PGS 13:2005. Indien dit het geval is en in de vergunning nog verwezen wordt naar CPR 13-2 of PGS 13:2005, is het raadzaam om, voor-afgaand aan de keuring, in contact te treden met het bevoegd gezag om te overleggen of niet de nieuwe richtlijn PGS 13:2009 gehanteerd kan worden. Hiervoor zal wel de vergunning ambts-halve aangepast worden.

Tot slotDe weten regelgeving die betrekking heeft op koelinstallaties is de afgelopen jaren veelvuldig gewijzigd. Met de hui-dige regelgeving worden de transparan-tie en eenduidigheid ten aanzien van de wettelijke verplichtingen vergroot. Ter

INRICHTING TyPE A Dit zijn inrichtingen die onder het zogenaam-de lichte regime van het Activiteitenbesluit vallen, omdat minder milieubelastende acti-viteiten worden uitgevoerd. Deze inrichtingen hoeven bij de oprichting of een wijziging geen melding te doen aan het bevoegd gezag. In artikel 1.2 van het Activiteitenbesluit worden de criteria genoemd waardoor een inrichting als inrichting type A moet worden beschouwd. In artikel 1.4 van het Activiteitenbesluit wor-den de mogelijk van toepassing zijnde onder-delen uit het Activiteitenbesluit genoemd. Voorbeelden: verpleegtehuizen of kantoorge-bouwen met klimaatbeheersing, supermark-ten, opslagbedrijven.

INRICHTING TyPE B Dit zijn inrichtingen die volledig onder het Activiteitenbesluit kunnen vallen. Het gaat hierbij om de inrichtingen (niet zijnde type A) die onder voormalige 8.40-amvb's vielen en een groot aantal inrichtingen die van vergunningplicht zijn overgeheveld naar de algemene regels. Voorbeelden: supermarkten, opslagbedrijven

INRICHTING TyPE C Dit zijn inrichtingen die (vooralsnog) niet volledig onder het Activiteitenbesluit kunnen vallen. Voor dergelijke inrichtingen geldt overigens wel dat het Activiteitenbesluit gedeeltelijk van toepassing kan zijn naast de omgevingsvergunning, het Besluit landbouw milieubeheer, het Besluit glastuinbouw of Besluit mestbassins milieubeheer. In artikel 1.4 van het Activiteitenbesluit worden de mogelijk van toepassing zijnde onderdelen uit het Activiteitenbesluit genoemd. Voorbeelden: ziekenhuizen, levensmiddelenin-dustrie (afhankelijk van de koelinstallatie)


milieuregelgeving


ondersteuning van de wettelijke verplich-tingen worden in 2012 nieuwe praktijk-richtlijnen verwacht voor het gebruik van CO2 en koolwaterstoffen als koudemiddel. Ook deze komen de duidelijkheid ten goede. Verwacht wordt dat deze trans-parantere regelgeving zal leiden tot een toename van het gebruik van natuurlijke koudemiddelen.

▼

Bron: Infomil

Bron: Infomil


milieuregelgeving

BESLUIT ALGEMENE REGELS VOOR INRICH-TINGEN MILIEUBEHEER (STB. 415, 2007)Hoofdstuk 4, afdeling 4.2, paragraaf 4.2.2,Artikel 4.20 ➊ Een koelinstallatie met een inhoud van 12 kilogram of meer aan natuurlijk koudemid-del voldoet ten behoeve van het voorkomen van risico's voor de omgeving en ongewone voorvallen, dan wel voor zover dat niet mogelijk is het zoveel mogelijk beperken van de risico's voor de omgeving en de kans dat ongewone voorvallen zich voordoen en de gevolgen hiervan, aan de bij ministeriële regeling gestelde eisen. ➋ Onverminderd het eerste lid, voldoet een ammoniakkoelsysteem ten minste aan de bij ministeriële regeling gestelde eisen. ➌ Een koelinstallatie als bedoeld in het eerste lid en een ammoniakkoelsysteem als bedoeld in het tweede lid worden ten minste eenmaal per twee kalenderjaren gekeurd op veilig functioneren, lekkages en energiezuinigheid. ➍ Een keuring als bedoeld in het derde lid wordt verricht door een onafhankelijk

deskundig persoon die van de keuring een rapport opmaakt dat hij aan de drijver van de inrichting ter beschikking stelt. ➎ Indien een keuring uitwijst dat de koel-installatie onderhoud behoeft, vindt dat on-derhoud binnen twee weken na de keuring plaats. Degene die de inrichting drijft vraagt naar een bewijs waaruit blijkt wanneer, door wie en welk onderhoud is verricht. ➏ Het laatst opgestelde keuringsrapport en het laatst opgestelde onderhoudsbewijs worden bewaard. ➐ In een kunstijsbaan waar een ammoniak-koelinstallatie wordt toegepast wordt een indirect ammoniakkoelsysteem als bedoeld in hoofdstuk 2.4 van PGS 13 toegepast. ➑ In deze paragraaf wordt verstaan onder «natuurlijk koudemiddel»: de toepassing als koudemiddel van koolstofdioxide, ammoniak of koolwaterstoffen niet zijnde een gereguleerde stof of een preparaat dat een zodanige stof bevat als bedoeld in het Besluit ozonlaagafbrekende stoffen milieu-beheer dan wel een gefluoreerd broeikasgas of een preparaat dat een zodanig gas bevat

▼

■

als bedoeld in het Besluit gefluoreerde broeikasgassen milieubeheer.

Regeling algemene regels voor inrichtingen Hoofdstuk 4, afdeling 4.2, paragraaf 4.2.2. Artikel 4.37 Ten behoeve van het voorkomen van risico's voor de omgeving en ongewone voorvallen, dan wel voor zover dat niet mo-gelijk is het zoveel mogelijk beperken van de risico's voor de omgeving en de kans dat ongewone voorvallen zich voordoen en de gevolgen hiervan voldoet een ammoniak-koelinstallatie ten minste aan: A. de minimale veiligheidsvoorzieningen in relatie tot de hoeveelheid ammoniak van PGS 13, paragraaf 2.2 tot en met 2.5 en de hieraan gerelateerde functionele uitvoe-ringseisen uit PGS 13, hoofdstuk 4, en B. de voorschriften 3.2.5 tot en met 3.2.9, de voorschriften uit hoofdstuk 5, de voorschrif-ten van paragrafen 8.2 tot en met 8.5, de voorschriften van paragrafen 8.7 tot en met 8.9 en de voorschriften uit hoofdstuk 9 van PGS 13.

Netwerken begint bij een professioneel

platform

B+B VAKMEDIANET

informatieplatforms voor professionals

www.vakmedianet.nl

Linum Europe bvGlasblazerstraat 4 • 2984 BL RidderkerkT 0180 46 35 88 • F 0180 46 35 69E-Mail: [email protected]: www.linum.eu (met 24/7 E-Shop)

1992-201220 JAAR LINUM EUROPE

Randverwarming nodig ?U vindt het beslist bij Linum !Beschikbaar uit voorraad: diverse types standaard randverwarmingen (W of W/m),zelfregelende weerstanden met enkele of dubbele isolatiemantel, afloopweerstanden met of zonderingebouwde thermostaat,...

Talrijke toepassingen in industriëlekoelinstallaties en commerciëlekoel- en vriesmeubelen, bouw-projecten, airco & warmtepompen.

Bel Linum voor alle info !

Specifieke vraag ?Bel ons !

RCC 2012 VWC.indd 1 1/12/2012 10:03:05 AM

AMC Unicon is marktleider in Aruba op het gebied van verkoop, installatie, reparatie en onderhoud van airconditioning systemen en witgoed, die in 2010 haar 55 jarige jubileum vierde. Gedurende deze 55 jaar heeft Unicon een sterke plaatselijke bekendheid verworven, enerzijds als service georiënteerd handelsbedrijf met betrouwbare top-producten en diensten en anderzijds als een specialist op het gebied van airconditioning voor zowel de particuliere als zakelijke markt. markt. Van woningen tot grootkeuken en grote hotelketens.

Op Aruba is Unicon een van de grotere installateurs. De verkoop geschiedt via 5 winkels, waar naast airconditioning systemen en witgoed ook elektronica, kleinhuishoudelijke apparaten, meubels en koeltechnische onderdelen worden verkocht. Grotere airconditioning systemen worden via de AC & Service Department verkocht. Het bedrijf heeft ongeveer 100 personeelsleden en het managementteam bestaat uit 6 leden. Men is op zoek naar:

Functieomschrijving:● Als lid van het management team denkt u mee over het te voeren

beleid voor het bedrijf als geheel ● U geeft leiding aan de gehele AC & Service department, in totaal

35 employees, waaronder 5 unit managers ● ● Verantwoordelijk voor de verkoop van airconditioning systemen en

de bijbehorende after sales service ● U geeft advies op het gebied van airconditioning systemen en

ontwikkelt met uw expertise maatwerk oplossingen ● U calculeert, offreert en onderhoudt contacten met de klanten

voor aanbestedingen van grotere airconditioning systemen

Uw kwalificaties:● U heeft een afgeronde technische opleiding op HBO-nivo, bij

voorkeur werktuigbouwkunde of elektrotechniek ● Kandidaten met een Post HBO koudetechniek, HIT of

Luchtbehandeling genieten de voorkeur ● U heeft u● U heeft uitgebreide ervaring in soortgelijke functie in de

airconditioningbranche ● Goede commerciële en contactuele eigenschappen ● U bent een sterke manager en bent commercieel ingesteld ● U bent `down-to-earth´ ● Goede kennis van moderne computerprogrammatuur en

beheersing van Nederlands en Engels in woord en geschrift ● U bent be● U bent bereid zich gedurende een periode van 5 jaar of langer op

het prachtige en zonnige Aruba te vestigen

Wij bieden:● Uitstekende primaire- en secundaire arbeidsvoorwaarden, o.a.

bestaande uit een goed basissalaris, met een uitstekende provisie regeling, pensioenregeling en auto van de zaak.

● Er wordt hulp geboden bij de relocatie van u en uw familie.

Manager Airconditioning & Service Department

(Standplaats: ARUBA)

BuildingJobs BVMary Zeldenrustlaan 18a5122 CE Rijentel. 0161-29 57 65e-mail: [email protected]: www.cooljob.nl www.buildingjobs.nl www.buildingjobs.nl

Wilt U meer over deze vacature weten?Neem dan contact op met de heer B.P.M. Willems van BuildingJobs of surf naar www.cooljob.nl. Zij ondersteunen AMC Unicon in de selectieprocedure. Uiteraard worden uw gegevens vertrouwelijk behandeld.

Spoorstraat 104431 NK ‘s-Gravenpolder

[email protected]

Specialist in natuurlijkekoudemiddelen

Wij fabriceren innovatieve koelunits die uitsluitend gebruik maken van natuurlijke koudemiddelen. Duurzaam: geen chemische koudemiddelen meer toegepast en besparing op energieverbruik.

www.coolgreensolutions.nl

“Wij noteerden een besparing van 30% op ons energieverbruik!”

Aruba 21, 7332 BJ Apeldoorn | telefoon 055-5334529 | fax 055-5333729Postbus 426, 7300 AK Apeldoorn | [email protected] | www.uniechemie.nl

Importeur en leverancier van koelgassen en apparatuur voor koeltechniek en luchtbehandeling

innovatie als succesfactorUniechemie kent een uniek tweesporenbeleid. Onze antenne staatvoortdurend uit en pikt signalen op over gewenste duurzame oplossingenvoor morgen, zoals andere energiebronnen, nieuwe koudemiddelen en nieuwe toepassingsgebieden.

10738_ADUNIE_A.indd 1 03-03-2011 15:23:54

Een nieuw begin

ECONOMIEEen van de meest knellende problemen is de economische crisis. Voor onze sector is het van groot belang dat wij hier goed doorheen komen. Het belangrijkste eff ect van de crisis is de versnelde economische achteruitgang, voor een sector die in de afgelopen jaren zeer goede prestaties liet zien. Dit moet stoppen, te beginnen bij een heldere focus van Europe-se en nationale overheden hoe dit aangepakt moet worden. Ronddraaien in de pot en politieke correctheid dragen niet bij aan een positieve kijk op de toekomst, met als direct gevolg dat potentiële investeerders wegblijven en op hun geld blijven zitten. Want gebrek aan nieuwe investeringen verergert de si-tuatie en draaien wij verder naar beneden. Onze sector wacht met smart op een robuust vertrouwen in de fi nanciële markt opdat er weer wordt geïnvesteerd.

HFK-HOUDENDE KOUDEMIDDELEN (F-Gassen)De Commissie heeft in december vorig jaar de publieke ‘hoorzitting’ afgerond met betrekking tot de evaluatie van de Verordening nr. 842/2006 van het Europees parlement en de Raad betreff ende bepaalde gefl uoreerde broeikasgassen.Zoals het er nu naar uitziet blijven de HFK-houdende koude-middelen onder het Kyoto Protocol vallen; een visie die ik van harte deel. De focus zal naar alle waarschijnlijkheid komen te liggen op verdergaande verbetering van lekdichte installaties (containment), koudemiddel registratie, terugwinning en daar waar mogelijk het inzetten van HFK-houdende koude-middelen beperken en voorrang geven aan kosteneff ectieve technologieën die een laag broeikasgas eff ect hebben.

Een groot probleem en frustratie is ook de manier waarop de Europese Staten de Verordening 842 hebben, en niet hebben ingevoerd. Zeer recent heeft Italië met veel trots bericht dat zij de invoering hebben voltooid, nota bene bijna zes jaar nadat zij dit verplicht was op basis van het Euro-pees verdrag. Je moet maar durven. De Commissie is hier ook niet echt gelukkig mee en heeft aangekondigd dat zij market surveillance krachtdadig zal aanpakken om ervoor te zorgen, dat iedereen in Europa gelijk wordt behandeld (level playing fi eld). Erg veel vertrouwen heb ik daar niet in, omdat het verder aan de lidstaten wordt overgelaten hoe dit

Met het nieuwe jaar 2012 op schoot is het goed om met Joop Hoogkamer, Executive Director bij Eurovent, eens vooruit te kijken naar wat het Brusselse ons dit jaar te bieden heeft, gelardeerd met wat eigen meningen.


BruSSelS hoekJe

Aruba 21, 7332 BJ Apeldoorn | telefoon 055-5334529 | fax 055-5333729Postbus 426, 7300 AK Apeldoorn | [email protected] | www.uniechemie.nl

Importeur en leverancier van koelgassen en apparatuur voor koeltechniek en luchtbehandeling

innovatie als succesfactorUniechemie kent een uniek tweesporenbeleid. Onze antenne staatvoortdurend uit en pikt signalen op over gewenste duurzame oplossingenvoor morgen, zoals andere energiebronnen, nieuwe koudemiddelen en nieuwe toepassingsgebieden.

10738_ADUNIE_A.indd 1 03-03-2011 15:23:54


in te richten. Op 13 februari volgt een stakeholders overleg met de Commissie over de uitkomsten van de evaluatie en over mogelijke voorstellen tot herziening van de relevante bepalingen van deze verordening.

ENERGIE EFFICIENCYHet is bekend dat fabrikanten al zeer energiezuinige produc-ten produceren, in eerste instantie gedreven door de Euro-pese Richtlijn: Energy related Products, aangevuld met het besef dat fabrikanten een belangrijke rol spelen in het verder terugdringen van het energiegebruik in Europa. Het reduce-ren van het energiegebruik door energiezuinige producten is een uitdaging voor de komende jaren, in termen van techno-logische ontwikkelingen en bedrijfsmanagement.

Wij hopen nog dit jaar zes voorbereidende studies af te ronden en te starten met het schrijven van de Commissie Verordeningen die vervolgens in 2013 van kracht worden. Het gaat voor wat betreft onze sector om meer dan tien productgroepen, verdeeld over de volgende studies:

DG-ENER Lot 1: Boilers and heat pumpsDG-ENTR Lot 1: Refrigerating and freezing equipmentDG-ENTR Lot 6: Air conditioning and ventilation systemsDG-ENER Lot 20: Local heatingDG-ENER Lot 21: Central heatingDG-ENTR Lot 12: Commercial refrigerators and freezers

Zoals het er nu naar uitziet wordt 2012 een heel druk en interessant jaar voor onze sector, met ongetwijfeld weer vele momenten van treurnis en euforie.

Hartelijke groeten vanuit Brussel,

Joop Hoogkamer


ptc+ en hhS

Studenten zijn bezig met de uitwerkingStudenten krijgen uitleg

Studenten zijn bezig met de metingen


Workshop Koudetechniek PTC+ voor studenten Haagse Hogeschool

Op 7 juni 2011 kwam een groep studenten van de Haagse Hogeschool van de opleiding Werktuig-bouwkunde op bezoek bij PTC+ te Ede voor een workshop over koudetechniek. De groep studenten zit in het vierde jaar en volgt een minor Duurzame Energietechniek. Deze minor is een vrij te kiezen

onderdeel van de opleiding. De opleiding werktuigbouwkunde biedt gedurende een half jaar on-derwijs en een onderwijsproject aan op het gebied van (duurzame) energieopwekking en gebruik.

Koudetechniek speelt daarin een belangrijke rol.

Werken in het kennisteam van ECR COOL & DYNAMISCH!

ECR-Nederland BV is al meer dan 60 jaar een gerenommeerde speler in koudetechniek en airconditioning met een landelijke dekking. ECR-Nederland houdt zich, als koeltechnisch leverancier, bezig met componenten en eindproducten voor de koel-, vries- en klimaattechniek. Daarnaast produceert ECR speciale klantspecifieke prefab koelinstallaties. ECR-Nederland onderscheidt zich door kennis, innovatie en kwaliteit.

Door onze aanhoudende groei zijn wij voor uitbreiding van ons team op zoek naar:

TECHNISCH COMMERCIEEL MEDEWERKER KOELTECHNIEK Locatie Dordrecht M/V

- Verkoop binnendienst (Fulltime)- Aantoonbaar ervaring in de koeltechniek- Klantgericht en communicatief sterk- MBO+/HBO niveau WTB aangevuld met KTC Middenkaderfunctionaris- Teamplayer met analytisch denkvermogen

INDUSTRIEEL ENGINEER UNITBOUW Locatie Nuenen M/V

- Verkoop/engineering binnendienst (Fulltime)- Vergaande kennis van industriële koelen vries installaties- Bekend met de meest vooruitstrevende toepassingen- Klantgericht en communicatief van hoog niveau- HBO niveau WTB/Electro - Post HBO koudetechniek- Kan met iedere klant in overleg over de juiste toepassing bij de vraag

Wij bieden een fulltime baan in een dynamisch team waar een prettige werksfeer heerst en inzet en kwaliteit hoog in het vaandel staan.Is één van deze uitdagende functies de volgende stap in uw loopbaan, reageer dan snel!

Richt uw sollicitatie met CV, binnen 14 dagen na het verschijnen van deze advertentie, aan:

ECR-Nederland BV, t.a.v. Dhr. P.L. Pors, Postbus 16, 5670 AA Nuenen, of e-mail: [email protected] u een uitdaging in de koeltechniek, aarzel dan niet om contact op te nemen: 040 299 06 40.

ECR Unitbouw: een winnend team

Werken in het kennisteam van ECR COOL & DYNAMISCH!

ECR-Nederland BV is al meer dan 60 jaar een gerenommeerde speler in koudetechniek en airconditioning met een landelijke dekking. ECR-Nederland houdt zich, als koeltechnisch leverancier, bezig met componenten en eindproducten voor de koel-, vries- en klimaattechniek. Daarnaast produceert ECR speciale klantspecifieke prefab koelinstallaties. ECR-Nederland onderscheidt zich door kennis, innovatie en kwaliteit.

Door onze aanhoudende groei zijn wij voor uitbreiding van ons team op zoek naar:

TECHNISCH COMMERCIEEL MEDEWERKER KOELTECHNIEK Locatie Dordrecht M/V

- Verkoop binnendienst (Fulltime)- Aantoonbaar ervaring in de koeltechniek- Klantgericht en communicatief sterk- MBO+/HBO niveau WTB aangevuld met KTC Middenkaderfunctionaris- Teamplayer met analytisch denkvermogen

INDUSTRIEEL ENGINEER UNITBOUW Locatie Nuenen M/V

- Verkoop/engineering binnendienst (Fulltime)- Vergaande kennis van industriële koelen vries installaties- Bekend met de meest vooruitstrevende toepassingen- Klantgericht en communicatief van hoog niveau- HBO niveau WTB/Electro - Post HBO koudetechniek- Kan met iedere klant in overleg over de juiste toepassing bij de vraag

Wij bieden een fulltime baan in een dynamisch team waar een prettige werksfeer heerst en inzet en kwaliteit hoog in het vaandel staan.Is één van deze uitdagende functies de volgende stap in uw loopbaan, reageer dan snel!

Richt uw sollicitatie met CV, binnen 14 dagen na het verschijnen van deze advertentie, aan:

ECR-Nederland BV, t.a.v. Dhr. P.L. Pors, Postbus 16, 5670 AA Nuenen, of e-mail: [email protected] u een uitdaging in de koeltechniek, aarzel dan niet om contact op te nemen: 040 299 06 40.

ECR Unitbouw: een winnend team

De gezondheid van deze dieren wordt sterk bepaald door het klimaat en de temperatuur. Om die constant te houden

heb je installateurs nodig die technisch goed geschoold zijn en een servicegerichte mentaliteit hebben.

Die installateurs hebben zich verenigd in de NVKL. De Nederlandse Vereniging van ondernemingen op het gebied

van de Koudetechniek en Luchtbehandeling. Da’s een hele mond vol voor professionaliteit, zekerheid en kwaliteit.

Ze zorgen ervoor dat de ideale temperatuur overal en altijd precies hetzelfde blijft. Let er dus op of uw installateur

er een is waar de NVKL achter staat. www.nvkl.nl Precies de goede temperatuur. Overal. Altijd. Gegarandeerd.

EEN NVKL INSTALLATEUR GAAT TOT HET GRAADJEo

NVKL_210x297.indd 1 3/9/09 5:29 PM

De Haagse Hogeschool bedankt de heren Leo Voorwinden en Roelof Robbertsen van PTC+ voor de gastvrijheid en de leerzame dag. Studenten verdiepen zich in de koude-installatie

Voor nadere informatie over PTC+ te Ede kunt u contact opnemen met Leo

Voorwinden: [email protected]


ptc+ en hhS


aan een moderne industriële koelin-stallatie met natuurlijke koudemid-delen. Deze testfaciliteiten beschikbaar stellen aan studenten kan de Haagse Hogeschool natuurlijk nooit op eigen kracht, maar in samenwerking met PTC+ blijkt dit wel mogelijk.Leo Voorwinden en Roelof Robbertsen van PTC+ hebben een programma opgesteld voor een dagvullende workshop. De studenten kregen een inleiding over het gebruik van koude-installatie en koudemiddelen. Vervol-gens konden ze zelfstandig alle details van de werkende installatie opzoeken zodat ze inzicht kregen in de werking van de gehele installatie.

Vervolgens was er tijd om zelf metin-gen uit te voeren in en om de koude-installatie om het volledige proces in beeld te brengen. De studenten kregen de beschikking over meetapparatuur en het monitoringsysteem. De op-dracht was om uiteindelijk het gehele

De studenten leren de thermodynami-sche basiskennis en praktische kennis van de werking en gebruik van koude-installaties. De opleiding beschikt over een practicumruimte met daarin enkele eenvoudige koelmachines waaraan basismetingen kunnen worden uit-gevoerd. Via een artikel in RCC van november 2010 over een NH3/CO2 koel-vries-installatie voor koeltech-nisch onderwijs kwam docent Fred Zoller op het spoor van PTC+ te Ede.PTC+ beschikt over een ammoniak/kooldioxide-cascade compressiekoel-systeem dat in twee stappen werkt. In de eerste trap, het hoge temperatuurge-deelte, circuleert NH3 als koudemiddel in een gesloten kringloop. In de tweede trap, het lage temperatuurgedeelte, wordt de CO2 als koudemiddel in even-eens een gesloten kringloop gebruikt om producten in te vriezen. Deze koel/vriesinstallatie is uniek in Nederland en daarbuiten omdat studenten de moge-lijkheid krijgen metingen te verrichten

kringproces van het hoge- en lagedruk deel van de koude-installatie in de p-h-diagrammen te tekenen zodat de vermogens afgeleid kunnen worden.

Na een succesvolle afronding van de workshop was er tijd voor een afslui-tend drankje. De studenten hadden namelijk de koudeproductie niet geheel onbenut gelaten.

Voor nadere informatie over de minor duurzame energie van de opleiding werktuigbouwkunde van de Haagse Hogeschool kunt u contact opnemen met Fred zoller: [email protected]

Industriële

koudetechniek

op natuurlijke wijze

Ook in dit nummer

Energie-e� ciënte

datacenters koelen

Secundaire koelsystemen

op basis van CO2

Milieuregelgeving voor


105 e JAARGANG FEBRUARI 2012


REFRIGERATION & CLIMATE CONTROL | KOUDE & LUCHTBEHANDELING

www.hdkl imaatsystemen.nl



Doe mee!en word lid van het platform ‘vakmensen voor vakmensen’RCC Koude & Luchtbehandeling is het offi ciële orgaan van de KNVvK op het gebied van koude techniek en klimaatbeheersingEen zeer gewaardeerde nieuwsbron, waarin technische informatie over koude, ventilatie en luchtbehandeling, trends op het gebied van klimaatbeheersing en de nieuwste productinnovaties uitgebreid aan bod komen. RCC Koude & Luchtbehande-ling is een actief platform waarop vakinformatie tussen brancheverenigingen, leveranciers en specialisten, beslissers in hun vakgebied, wordt uitgewisseld.

www.vakmedianet.nl

B+B VAKMEDIANET


Aanmelden: www.koudeenluchtbehandeling.nl of email: [email protected]

koudetechniek

op natuurlijke

nieuwste productinnovaties uitgebreid aan bod komen. RCC Koude & Luchtbehande-ling is een actief platform waarop vakinformatie tussen brancheverenigingen,

Verschijnt

13 keerper jaar!

PRODUcT informatieRCC Koude & luchtbehandeling

Wolf HR-WTW-units verkrijgbaar met koeling

Voor de CKL-serie voor buitenopstelling zijn bij Wolf Klimaattechniek in Kampen nu ook uitbreidingsmodules leverbaar met ingebouwde naverwarmer en/of koeler met druppelafscheider. De module kan geleverd worden met een geluiddemper in het retour-gedeelte, waardoor het geluid naar buiten word gereduceerd. Ook voor de buitenlucht-aanzuig is een sectie verkrijgbaar die kan worden benut voor een geluiddemper. De units voor buitenopstelling kunnen nu ook geleverd worden met de kanaalaansluiting aan de onderzijde.De CKL-serie is tevens uitgebreid met de CKL-a-4400, waardoor nu ook een unit van 4.400 m3/h verkrijgbaar is voor buitenopstel-ling. “De serie Hr-WTW-units blinkt uit met lage onderhoudskosten, optimale hygiëne en uiteraard lage energiekosten. De Total Cost of Ownership (TCO) van de serie is dan ook zeer aantrekkelijk. Dit resultaat wordt bereikt door toepassing van energiezuinige en traploos regelbare EC-ventilatoren, zeer lage luchtsnelheden, aluminium tegenstroom-platenwisselaar en een ontwerp conform hygiënerichtlijn VDI 6022.” Meer informatie: www.wolf-klimaattechniek.nl

Compacte luchtbehande-lingskast SLIM@IR

Met de compacte luchtbehandelingskast SLIM@Ir introduceert airview Luchtbe-handeling BV de oplossing voor situaties waarbij toepassing van een luchtbehan-delingskast (LKB) gewenst is, maar waar het vanwege de beperkte bouwruimte niet mogelijk is om conventionele LBK’s toe te passen. De nieuwe SLIM@Ir is qua pres-taties en flexibiliteit vergelijkbaar met een LBK, waarbij de unit anderzijds gekenmerkt wordt door een extreem compacte bouw-hoogte van slechts 400 mm. Iedere SLIM@Ir wordt conform de klantspe-cifieke luchtbehandelingsvraag ontworpen.

Duco brengt zuurstof in kantoren en scholen

Duco Ventilation & Sun Control, toonaange-vend op het vlak van ventilatie- en zonwe-ringsystemen, presenteert haar nieuwste ventilatiesysteem: DucoTronic System Wired. Dit bekabeld, vraaggestuurd, natuurlijk ventilatiesysteem is op maat gemaakt voor kantoorgebouwen, scholen of (zorg)instellingen. Innovatief, flexibel en robuust zijn drie krachttermen die dit systeem perfect omschrijven. DucoTronic System Wired maakt, dankzij het gebruik van het universele Modbus protocol, een koppeling met een extern sturingssysteem (PLC/ge-bouwbeheerssysteem).Op die manier behoudt het DucoTronic System Wired de eigenheid van een op zich staand vraaggestuurd, natuurlijk ventilatie-systeem, maar staat het open voor externe factoren en kunnen er totaalconcepten met een verzekerde meerwaarde ontwikkeld worden: sturing van warmtepompen, (vloer)verwarming of nachtkoeling, tijdssturing…Dit bedraad systeem overbrugt een afstand van zo’n 300 meter. Dat stelt het systeem in staat om grote ruimtes of bepaalde lobben van een gebouw te behelzen. Meer informatie: www.duco.eu

Innovatieve vriezersOp anuga FoodTec in Keulen (27 maart) zal gEa refrigeration Technologies maar liefst drie nieuwe vriezerseries presenteren. De gEa Maxi-Stack ™ is geheel nieuw in het productportfolio. Het is een spiraalvriezer met gEa Q-band ™ self-stacking transportsysteem. Deze band heeft geen rails ter ondersteuning en dus meer bevriezingoutput met dezelfde footprint. gEa Maxi-Stack is beschikbaar voor het invriezen tot 3.500 kg/h.De gEa Q-snaar ™ overleeft en presteert

beter dan de bestaande self-stackingsys-temen door middel van een robuustere en betrouwbaardere bandvergrendeling. Het gEa Q-snaarsysteem is dan ook effectief geschikt voor vervanging van verouderde self-stackingsystemen.gEa biedt ook twee extra spiraalvriezerreek-sen met nieuwe namen en een verbeterd design. De a-Tec-serie (aerofreeze ontwerp en productie) vertegenwoordigt de ultieme hygiëne en biedt een hoogwaardige, volledig gelaste roestvrijstalen vloer en behuizing. De structuur is ontworpen om te worden gereinigd met een Clean-In-Place (CIP)-systeem.De verbeterde E-Tec-serie (Eurotek ontwerp en productie) is ontworpen om flexibiliteit en grote betrouwbaarheid te garanderen. E-Tec-spiraalvriezers dienen de output, die varieert van 500 tot 7.000 kg/h.Meer informatie: www.gearefrigeration.com

105e Jaargang FEBRUARI 2012 55

De units kunnen voorzien worden van di-verse soorten en klassen filters, warmwater-batterij of elektrische verwarming, koudwa-ter- of DX-batterij en centrifugaalventilator of plug-fanventilator. Optioneel kunnen ook geluiddempers en diverse typen warmtete-rugwinning toegepast worden. De SLIM@Ir compacte LBK is leverbaar in 6 bouwgroottes met een luchtopbrengst van 500 tot 6.000 m³/uur. alle componen-ten van de LBK zijn daarnaast eenvoudig toegankelijk door toepassing van toe-gangsdeuren of eenvoudige verschuifbare toegangspanelen. Meer informatie: www.airview.nl

Industriële

koudetechniek

op natuurlijke wijze

Ook in dit nummer

Energie-e� ciënte

datacenters koelen

Secundaire koelsystemen

op basis van CO2

Milieuregelgeving voor

natuurlijke koudemiddelen105 e JAARGANG FEBRUARI 2012


REFRIGERATION & CLIMATE CONTROL | KOUDE & LUCHTBEHANDELING




Doe mee!en word lid van het platform ‘vakmensen voor vakmensen’RCC Koude & Luchtbehandeling is het offi ciële orgaan van de KNVvK op het gebied van koude techniek en klimaatbeheersingEen zeer gewaardeerde nieuwsbron, waarin technische informatie over koude, ventilatie en luchtbehandeling, trends op het gebied van klimaatbeheersing en de nieuwste productinnovaties uitgebreid aan bod komen. RCC Koude & Luchtbehande-ling is een actief platform waarop vakinformatie tussen brancheverenigingen, leveranciers en specialisten, beslissers in hun vakgebied, wordt uitgewisseld.

www.vakmedianet.nl

B+B VAKMEDIANET


Aanmelden: www.koudeenluchtbehandeling.nl of email: [email protected]

koudetechniek

op natuurlijke

nieuwste productinnovaties uitgebreid aan bod komen. RCC Koude & Luchtbehande-ling is een actief platform waarop vakinformatie tussen brancheverenigingen,

Verschijnt

13 keerper jaar!

almeco wordt verdeler van FPZ-blowers in Nederlandalmeco nederland BV wordt de nieuwe verde-ler van FPZ-blowers in nederland. Dit bedrijf verdeelt al veertien jaar de FPZ-producten in buurland België en beschikt dus over een grote expertise op het gebied van deze Itali-aanse zijkanaalblowers. FPZ zijkanaalblowers worden gebruikt voor het transporteren van lucht en gassen voor toepassingen onder druk of voor vacuüm-toepassingen. Deze onderhoudsvriendelijke machines zijn zeer compact en produceren een lager geluidsniveau dan heel wat andere druk- of vacuümtechnieken. allerhande accessoires zijn beschikbaar zodat volledig kan ingespeeld worden op de gestelde eisen. Volgens Johan Wyckaert, Business-Unit-Leader bij almeco, zijn de FPZ-blowers een logische aanvulling op het gamma van industriële ventilatoren en blowers. “Wij proberen een zo breed mogelijk gamma aan te bieden, van kleine axiale of centrifugale ventilatoren voor standaardtoepassingen tot grote, custom-made ventilatoren. Ook wat blowers betreft willen we een zo compleet mogelijk aanbod ontwikkelen. We haalden reeds heel goede resultaten met deze blowers in België en deze willen we voortzetten in nederland.”Meer informatie: www.almeco.eu

omicron van Western air-conditioning

Western airconditioning te Hoevelaken intro-duceert de Omicron. Deze multifunctionele unit kan gelijktijdig heet en koud water produceren. De Omicron-range is verkrijgbaar in 34 model-len met een verwarmingscapaciteit tussen 30 en 865 kW en een koelcapaciteit tussen 30 en 775kW. De Omicron is verkrijgbaar in een vierpijpssysteem voor gelijktijdige koeling en verwarming van de vertrekken of voor productie van heet sanitairwater. Een tweepijpssysteem is bedoeld voor koelen of verwarmen van de ver-trekken en kan daarnaast het gehele jaar heet water produceren voor sanitair gebruik.In de HT-uitvoering kan een watertemperatuur van 65°C worden geproduceerd. De Omicron is voorzien van een gepatenteerde ontdooicyclus en uitgevoerd met het koudemiddel r134a. De Omicron is verkrijgbaar in een ‘low noise’ en een ‘super low noise’ uitvoering.Meer informatie: www.western.nl

Lucht/water-warmtepom-pen in splitopstellingDe Fusio lucht/water-warmtepompen in splitopstelling zijn speciaal ontwikkeld om het gehele jaar verwarming of verkoeling te geven. Door het neutrale design, de

Warmteterugwinning op koelmachines en warmte-pompen

Vanwege de voortdurend stijgende energie-kosten heeft energierendement voor gebouw-beheerders de hoogste prioriteit voor hun HVaC-systemen. Trane, een gerennomeerd leverancier van klimaatbeheersingssystemen en -oplossingen en onderdeel van Ingersoll rand, biedt nu warmteterugwinning op de complete

Monitoring Server van Webeasy stekkerklaar voor gebruikWebeasy brengt de nieuwe Monitoring Server op de markt voor het monitoren en bewaken van installaties op plekken waar (nog) geen gebouw-beheersysteem aanwezig is. naast installaties kan men er ook machines op afstand mee bewaken. De Webeasy Monitoring Server werkt uitstekend samen met de Webeasy Installatie Management Software (energiemanagement en installatie-analyse). De Webeasy Monitoring Server heeft een compact ontwerp voor directe montage op de muur. Door de 230Va-aansluiting is de unit stekkerklaar voor gebruik. De Monitoring Server beschikt over TCP/IP-aansluitingen, zodat men hem ook direct kan aansluiten in een netwerk of op een aDSL-aansluiting. als optie is de unit met een gPrS-modem verkrijgbaar. In dat geval is een internetaansluiting overbodig. De Webeasy Moni-toring Server is datalogger, regelaar en webserver ineen. Maar de gebruiker kan ook documenten op de server opslaan, zoals een handleiding. De bediening van de unit is kosteloos omdat het via een standaard web-browser werkt. Meer informatie: www.webeasy.nl

reeks aquaStream3g koelmachines en warmte-pompen die aanzienlijke besparingen oplevert.aquaStream3g warmteterugwinning gebruikt de warmte die wordt afgestaan door de con-densor om daarmee water te verwarmen voor allerlei doeleinden. Zoals voor de productie van warm water, ontvochtiging en procestoepas-singen. Door het hergebruik van warmte die anders verloren zou gaan, kunnen gebouwbe-heerders energie en kosten besparen en hun milieudoelstellingen behalen. Trane biedt warmteterugwinning als een optie op de complete reeks aquaStream3g koelma-chines en warmtepompen, inclusief de Hr-modellen en speciale akoestische uitvoeringen. Meer informatie: www.trane.com

compacte bouw en het lage geluidsniveau van zowel binnen- als buitendeel zijn deze warmtepompen uitstekend geschikt om toe te passen in elke omgeving. De Fusio 12 en 24 kunnen verwarmen van 1,4 kW tot 9,0 kW en koe-len van 1,3 kW tot 8,05 kW. Het buitendeel is voorzien van een invertergestuurde compressor. Het binnendeel (hydromodule) is standaard voorzien van een warmtewis-selaar, waterpomp, elektrisch verwarmings-element en een duidelijk bedieningspaneel. De Fusio warmtepompen zijn eenvoudig en snel te installeren. Door gebruik te maken van het koudemiddel r410a zijn de warmtepompen milieuvriendelijk en met de hoge COP-waarde laten zij een significante financiële besparing zien. Meer informatie: www.western.nl



Koudwatermachine met superieure operationele kwaliteiten

en hoge prestaties!

ITF Series - configuratie mogelijkheden: • Economizer technologie voor elk koude

middelcircuit • Twee schroefcompressoren elk met

frequentie regelaar • Dubbel elektronische besturings module • Dubbele (2) hoofdschakelaar (één voor elk

circuit) • Shell & tube verdamper voor elk circuit• Elke verdamper voorzien van pijpen met

flensaansluiting • Stromingsschakelaar voor elk watercircuit

(één voor elke verdamper)• Circulatie pompen voor elk watercircuit

(één voor elke verdamper)• Condensor coating• Kast temperatuur regeling• Aparte schakelkast voor frequentieregelaar

van de ventilatoren • Ventilatoren met frequentie technologie • Elke ventilator voorzien van overstroom

beveiliging• Geen hoge aanloopstroom• Electronische microprocessor controle

d.m.v. RS485 (TCP/IP) • Werking op vol vermogen tot 50°C omge

vingstemperatuur, bij 55°C reducerend

ITF Serie Inverter Technologie Vrijkoeling

Koel capaciteiten: 250-1340kW

Gebruikmaken van Freecooling• EER tot 7 • Hoge efficiëntie in deellast• Maximale toepasbaarheid in verschillende

werkomstandigheden • 2weg kleppen voor vrijkoelsysteem • Terugslagkleppen om water recirculatie te

voorkomen• Verdamper met flensaansluiting• Ventilatoren controle via invertertech

nologie • UPS backup batterij

High Energy EfficiencyCLASS A

T 0182 630768 F 0182 636201 [email protected] www.stadtveld.nl

STADTVELD óók voor:• Warmtepomp chillers • Proces koel chillers • Comfort chillers • Data center chillers • Voedselwaren chillers • Close control units

Wijbenga is al meer dan 25 jaar de toonaangevende leverancier en ontwerper van componenten voor de industriële koudetechniek. Het is niet alleen de kennis van de componenten, maar vooral de kennis van de systemen waar de componenten worden ingezet, die het onderscheid maken. De vakspecialisten van Wijbenga zijn altijd, samen met de klant en de toeleveranciers, op zoek naar de beste oplossingen. Deze worden gerealiseerd door het combineren van betrouwbare en innovatieve producten, kennis van de laatste technieken en eigen R&D activiteiten. Kijk voor meer informatie op www.wijbenga.nl

Wijbenga B.V. De Aaldor 12, 4191 PC Geldermalsen, t: +31 345 681549, f: +31 345 682524

Functie:Als projectleider draag je, vanuit een projectmatige aanpak, zorg voor het selecteren en ontwerpen van componenten voor de koeltechnische systemen van onze klanten. Je doorloopt zelfstandig het gehele traject van ontwerp tot en met de levering en onderhoudt hierbij intensief contact met collega’s, leveranciers en afnemers. De nadruk ligt op systemen die gebruik maken van natuurlijke koudemiddelen. Tot onze klantenkring behoren alle toonaangevende installateurs in Nederland en België.

Je Pro el:• Werk- en denkniveau: MBO+ / HBO, bij voorkeur een kader of

post HBO opleiding koudetechniek • Vlot in gebruik van MS Of ce en kennis van de Engelse en Duitse

taal• Werkervaring van minimaal 3 jaar in de industriële koudetechniek• Commercieel, klantgericht, communicatief, vakgericht, analytisch

vermogen, resultaatgericht• Woonachtig op redelijke reisafstand van Geldermalsen

Wij bieden:• Een verantwoordelijke functie met de mogelijkheid tot

persoonlijke ontwikkeling• Een zelfstandige en afwisselende baan in een uitdagende

technische omgeving• Goede primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden

Uw sollicitatie met c.v. kunt u richten aan Wijbenga B.V. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Dhr. J. Schröer, telefoon: 0345-681549 of 06-31036800 (ook na 18.00 uur), e-mail: [email protected]

projectleiderTer versterking van ons team zoeken wij een

industriële koudetechniek

KOELTECHNICUSGEZOCHT Functieomschrijving:Zowel zelfstandig als ook in teamver-band werkend om ons te komen on-dersteunen bij onze werkzaamheden in de industri�le koeltechniek, service en onderhoud.

Stuur dan je CV naar: [email protected]

De werkzaamheden: Installeren en in bedrijf stellen van nieuwe installaties. Zelfstandig oplossen van storingen. Maken van werkrapportages. Uitvoeren en rapporteren van preven-tief onderhoud. Klantgericht denken. Functie eisen: Technisch inzicht op MTS denken werkniveau. F-Gassen certificaat. Elektrotechnische opleiding. Enige jaren ervaring in de koeltechniek. Een professionele, klantgerichte en flexibele instelling. Rijbewijs B / (E).Kennis van computers.

VCA-1 Diploma. Zowel zelfstandig als in team verband kunnen werken.

Bedrijfsprofi el:Stadtveld BV is importeur en service-gerichte onderneming van koelmachines voor de Benelux voor verschillende merken machines. Wij zijn gevestigd in Waddinxveen. Hiervandaan houden wij ons bezig met het inbedrijfstellen en installeren van koudwaterinstallaties, koudwatermachines en airconditioners in binnen- en buitenland.

Werkomstandigheden:Volledige werkweek (40 uur)Afwisselend, door heel Nederland maar ook in het buitenlandVriendelijke collega’sWij voorzien je uiteraard van veilige bedrijfskleding en veilig gereedschapBedrijfsauto

Salaris:In overleg

Wanneer:Per direct



Techneco presenteert Toros Solar combi-warmtepomp

Tijdens de VSK2012 presenteerde Techneco de Toros Solar warmtepompcombi. Dit nieuwe concept combineert de duurzame energie uit de bodem met gratis zonnewarmte. Doordat Techneco van de warmtepomp en de zonnecollector één integrale instal-latie heeft gesmeed, gaat de COP van het systeem substantieel omhoog. De Toros Solar warmtepompcombi is tot maximaal 40 procent zuiniger dan de Toros warmtepomp zonder zonnecollector.De Toros warmtepomp is al geruime op de markt en boekt vooral succes in nieuwbouw-woningen. Het toestel is verkrijgbaar met een verwarmingsvermogen van 3 tot 10 kW. Ook beschikt het toestel over een boilervat van 200 liter. Ondanks de goede prestaties van

Datacenterbeheer met avocent Data Center Planner Emerson network Power, onderdeel van Emerson (nYSE: EMr) en wereldwijd toonaangevend in het optimaliseren van de beschikbaarheid, capaciteit en efficiëntie van bedrijfskritische infrastructuren, introduceert avocent Data Center Planner. Met deze soft-wareoplossing nemen datacentermanagers onderbouwde beslissingen voor de planning en het effectief beheer van hun datacenters en hun fysieke infrastructuur. De meest recen-te versie van de avocent Data Center Planner is onderdeel van het uitgebreide portfolio van Emerson network Power voor Data Center Infrastructuur Management-mogelijkheden (DCIM). Datacentermanagers staan onder constante druk om kosten te verlagen. avocent Data Center Planner biedt accurate en volledige informatie over de locatie van apparatuur en de bezetting. Daarnaast geeft de oplossing informatie over de huidige capaciteitsbenut-ting en de voorziene groei. Met deze infor-matie kunnen datacentermanagers effectief hun initiatieven voor consolidatie, virtualisatie en energie-efficiëntie implementeren en beheren.avocent Data Center Planner is nu wereldwijd beschikbaar. Meer informatie: www.EmersonNetworkPo-wer.com/DcIM

Eerste trainingscentrum Mitsubishi Heavy IndustriesStulz Groep BV heeft als eerste in Nederland een showroom en trainingscentrum voor Mitsubishi

MB Connect Line voor beheer op afstandMB Connect Line introduceert een nieuwe serie industriële routers. naast uiterlijke veranderingen zijn ook de mogelijkheden verder uitge-breid. Met MB Connect Line maakt een klant

eenvoudig en veilig verbinding op afstand met een installaties zoals bijvoorbeeld koelinstal-laties, brandmeldinstallaties, klimaatinstallaties enz. Daardoor wordt storingsanalyse eenvoudig maar kan op afstand ook bijvoorbeeld software-updates worde uitgevoerd of loggegevens opgehaald. Storingsmeldingen via e-mail of per SMS maar ook meekijken met een IP-camera behoren tot de mogelijkheden. Kortom vele toepassingen om een installatie te monitoren en te beheren zonder dat u er direct naar toe moet.Met MB Connect Line is niet merk of type ge-bonden. Van PLC, regelaar tot operator panel er zijn oplossingen voor Profibus, TCP/IP(Profinet),

de warmtepomp zocht Techneco naar een configuratie die het systeem nog efficiënter zou maken. Daarbij ging de aandacht vooral uit naar de warmtapwaterbereiding, waarbij de toevoeging van een zonnecollector het meeste effect sorteert.Meer informatie: www.techneco.nl

MPI en serieel rS232/485. Hierdoor wordt het eenvoudig om bestaande installaties geschikt te maken voor beheer op afstand.Meer informatie: www.4s4s.nl

“We willen groeien en dan moet je een goede trainingscentrum en showroom hebben. We wil-len mensen laten zien dat ze bij ons aan het juiste adres zijn voor Mitsubishi Heavy.Tijdens de opening werd de nieuwe afstandsbe-diening voor de VrF airconditioningsystemen van MHI geïntroduceerd. De moderne en zuinige ‘Eco Touch’ heeft een 3,8-inch touch screen met drie bedieningsknoppen. Hiermee kunnen nog een-voudiger en nauwkeuriger temperaturen worden ingesteld en afgelezen. Buiten de normale stand zorgt de ECO functie ervoor dat het apparaat zuiniger koelt en verwarmt. Met de high power instelling kan heel snel de gewenste temperatuur worden bereikt.

Heavy Industries geopend in de hoofdvesting in Amstelveen. Tijdens de drukbezochte openingscere-monie werden ook de nieuwe producten voor 2012 gepresenteerd. Stulz, importeur van Mitsubishi Heavy Industries (MHI), gaat in het trainingscentrum monteurs van klanten trainen om bekend te raken met de produc-ten van Mitsubishi Heavy. Het gaat om inbedrijfstel-lingen, meet- en regeltechnieken en storingensimu-laties. De showroom van 300m2 is ingedeeld naar de vier segmenten: retail, meet- en regeltechniek, utiliteit en particulier.“Stulz werkt al veertig jaar samen met Mitsubishi en de contacten zijn het laatste jaar verder geïnten-siveerd”, zegt niels Visser, Divisie Manager MHI.

Intelligente BITZER compressoren analyseren, communiceren en geven aan. Dit stelt ze in staat nog beter

aan de vele verschillende eisen van koeling en airconditioning te voldoen. Onze uitgeteste compressoren

gaan constant afwegen wat het beste is voor een gewaarborgd nauwkeurige, eenvoudige, betrouwbare en

economische koeling. Ons uitgebreid productengamma biedt u een intelligente oplossing voor de meest

diverse toepassingen. Lees meer op onze website: www.bitzer.de

A.I

.1201

_IQ

-CU

BE

_B

L_

NL /

/

ERVARING VORMT DE BASIS VAN ONZE COMPRESSOREN.INTELLIGENTIE BRENGT ZE OP HET SCHERP VAN DE SNEE.

A.I.1201_IQ-CUBE_BL_NL_210x297+5.indd 1 20.12.11 15:02

commerciële koeling

Betrouwbaarheid, robuustheid, goede prestaties, Tecumseh ontwerpt en produceert:

• Assortiment van hermetische compressoren en aggregaten geschikt voor koelen vriesinstallaties en koelvitrines

• De best presterende aggregaten in behuizing (Silensys® & Wintsys®), gebruiksklaar, makkelijk te installeren, met aanzienlijk verlaagd geluidsniveau.

Tecumseh beheerst als enige Europese fabrikant drie verschillende compressortechnologieën: piston, rotary en scroll.Een product aanbod met innovatieve technologieën positioneert Tecumseh als marktleider in de commerciële koeling.

Tecumseh europeProductaanbod geschikt voor elke vraag!

Piston, Rotary, Scroll

Foto

’s: ©

Tec

umse

h -

© T

hink

stoc

k -

© H

éloï

se P

eyre

, Jea

n-P

hilip

pe D

arbo

is.

www.tecumseh.com

Tecumseh europePiston, Rotary, Scroll

Foto

’s: ©

Tec

umse

h -

© T

hink

stoc

k -

© H

éloï

se P

eyre

, Jea

n-P

hilip

pe D

arbo

is.

AP GAMME A4 EV1 NL.indd 1 14/02/12 14:41

RCC K&L nummer 2

Documents

Transcript of RCC K&L nummer 2