1

Rapport Brainstormsessie Bedrijventerreinen West Achterhoek

Drs. G. van de Beek

Datum: versie 30 oktober 2013

2

Inhoudsopgave

Voorwoord 3

1. Wat is er aan de hand? 4

2. Doel van het symposium 4

3. Opzet Symposium “Help ons” 5

4. Uitkomsten eerste ronde 5

5. Uitkomsten tweede ronde 7

6. Evaluatie, conclusies, aanbevelingen 9

Bijlage 1: Programma 11

Bijlage 2: Overzicht deelnemers 12

Bijlage 3: Gouden Regels

Bijlage 4: Ideeën uit de eerste brainstormsessie 14

Bijlage 5: Ideeën uit de tweede brainstormsessie 18

3

Voorwoord

Context: Het A18 Bedrijventerrein bij Wehl en het bedrijventerrein EBT bij ‟s-Heerenberg zijn een tweetal bedrijventerreinen binnen West Achterhoek waar een viertal gemeenten samenwerken. (Gemeente Doetinchem, Gemeente Oude IJsselstreek, Gemeente Bronckhorst, Gemeente Montferland). Er is een ambtelijke stuurgroep die vanuit de politiek (de vier wethouders) wordt aangestuurd. De vier gemeenten zien deze twee bedrijventerreinen als brandpunten binnen het gebied van de vier gemeenten. Het A-18 Bedrijvenpark en het Euregionaal Bedrijventerrein hebben op dit moment te maken met een lastige markt.

In het voorjaar van 2013 is er binnen de ambtelijke stuurgroep samenwerking West Achterhoek gesproken over het opzetten van een symposium met als titel: “Help ons” met de bedrijventerreinen. De verwachting van de stuurgroep is dat het moeilijk zal zijn voor de korte en lange termijn het A-18 Bedrijvenpark en EBT te voorzien van voldoende bedrijven die zich op deze terreinen willen vestigen. De bedrijvenmarkt is op dit moment slecht en in de toekomst zal naar verwachting er een keerpunt komen. Op dat moment zal het zaak zijn klaar te staan om de ondernemers en de bedrijven zo goed mogelijk te ondersteunen. Daarbij worden thema‟s bedacht zoals lopende kosten beperken, zoeken naar alternatieve opbrengsten, voorbereidingen treffen bij een aantrekkende markt.

Op 23 oktober 2013 is een symposium georganiseerd om in een brainstormachtig setting na te denken over de ontwikkelingen op korte en lange termijn. In een breed samengestelde werkgroep is nagedacht over deze bedrijventerreinen om zo de ambtelijke stuurgroep te ondersteunen met nieuwe en frisse ideeën. In dit rapport leest u de resultaten van het symposium.

Voor het symposium zijn zeer verschillende deelnemers van verschillende partijen uitgenodigd om via een succesmethode te komen tot die frisse ideeën. De samenstelling van de deelnemerslijst aan dit symposium ziet u in bijlage 2. Voor dit symposium zijn externen uitgenodigd om juist vanuit diverse perspectieven mee te kunnen denken.

Verder zult u in hoofdstuk 1 en 2 over de aanleiding en het doel lezen. Opzet van het symposium leest u in hoofdstuk 3. Daarna volgen een tweetal hoofdstukken (4 en 5) waarin u uitkomsten kunt lezen van de twee brainstorm rondes tijdens het symposium.

Verder zal hoofdstuk 6 ingaan op evaluatie, conclusies, aanbevelingen.

In de bijlagen kunt u over alle uitkomsten lezen van een tweetal brainstorm rondes. Alle deelnemers hebben meegedaan aan deze twee brainstorm rondes. Daarnaast is in bijlage 1 het programma van de ochtend te vinden. Verdere bijlagen geven inzicht in gebruikte methodes.

4

1. Wat is er aan de hand?

Er zijn tegenvallende uitgiften van industriegrond ondanks een grotere inzet van het accountmanagement. Op dit moment is van de bijna 172 ha uitgeefbare grond in West Achterhoek slechts 9 ha uitgegeven, aldus een citaat uit het Regionaal Programma Bedrijventerreinen 2012. De vooruitzichten zijn niet best te noemen. De Ambtelijke Stuurgroep wil klaar zijn op het moment dat er een keerpunt komt en de markt aantrekt. De stuurgroep wil klaar zijn voor de genoemde twee terreinen maar het liefst voor alle bedrijventerreinen uit geheel West Achterhoek.

2. Doel van het symposium

Samen klaar zijn voor de toekomst!

Vragen:

Hoe krijgen we het voor elkaar dat we klaar zijn voor die toekomst?

Wat hebben we nodig?

Welke ideeën, ervaringen en expertise hebben we allemaal en welke daarvan kunnen we gebruiken?

Hoe kunnen we het vestigingsklimaat verbeteren voor ondernemers op korte en lange termijn?

Op welke ontwikkelingen moeten we reageren?

Wat is de rol van de gemeente in een totaal andere economische en maatschappelijke wereld?

Welke ontwikkelingen komen op ons af, waar we als bedrijveneigenaar op moeten letten? (innovaties, veranderende huisvestingsbehoeften, etc.)

Welke trends zijn er in de markt en waar dienen we rekening mee te houden?

Wat doen we met de ranking van de Achterhoek als tweede in de rij van innovatieregio‟s? (Eindhoven is eerste)

Waarom groeien we straks harder dan de markt?

Hoe realiseren we een anker voor regio en voor A-18 Bedrijvenpark en EBT terrein?

Hoe kunnen we open dagen opzetten op de terreinen?

Wat te doen:

Profiel aanscherpen van bedrijvenpark. De bedrijventerreinen zijn niet onderscheidend genoeg ten opzichte van andere terreinen. Wat is een scherp profiel? Hoe wordt daarover gecommuniceerd?

Zo‟n 90% van de potentiële kopers komt uit de Achterhoek zelf. Hoe maken we de Achterhoek aantrekkelijker voor ondernemers buiten de regio? Hoe maak ik het aantrekkelijker voor bedrijven om zich te vestigen? Wat is de trigger?

De Achterhoek is groot in kleinschalige innovaties. Duitsland heeft dat al ontdekt. Nu Nederland nog! Hoe krijgen we dat meer over de Bühne?

Doel: een actielijst samenstellen en daar mogelijk een prioritering van actie uit destilleren. (Er komen concrete adviezen uit waar mee gewerkt kan worden).

Met deze actielijst zal de Stuurgroep West Achterhoek aan de slag gaan.

5

3. Opzet symposium “Help ons”

Het symposium is kleinschalig en duurt een ochtend. De ochtend is ingedeeld in een tweetal brainstormsessies. Na een voorstelronde en een uitleg van doel en werkwijze voor de ochtend zijn de deelnemers aan de slag gegaan. Er zijn een drietal rondes.

In de eerste ronde zullen aan de hand van de methode Placemat deelnemers gaan brainstormen aan de hand van de vragen (zie hoofdstuk 2). De methode bestaat uit een drietal stappen nl. eerst denken (individueel), daarna delen (individueel) en daarna doen (deelnemers kunnen met elkaar standpunten uitwisselen). Aan het eind zal één vertegenwoordiger vanuit de groep gezamenlijke standpunten plenair aan alle deelnemers vertellen.

In de tweede ronde zullen deelnemers in groepen van vier weer aan de slag gaan maar dan veel meer out of the box denken. Zij gebruiken daarvoor de Gouden Regels, zie bijlage 3. De deelnemers vertellen daarna aan elkaar wat zij hebben bedacht.

In de laatste ronde schrijven deelnemers op een blaadje wat zij zullen doen de eerste vijf minuten de volgende ochtend, na vijf uur, na vijf dagen, na vijf maanden en na vijf jaar.

Van het geheel wordt een verslag gemaakt waarbij geen materiaal zal verdwijnen. Dus alle aantekeningen worden meegenomen in de actielijst.

De deelnemers zijn gekozen vanuit:

Bestuurlijke omgeving (wethouders)

Ambtelijke (EZ) omgeving - leden stuurgroep WA

Bedrijventerreinen of parkmanagement

Ervaringsdeskundigen – extern genodigden

Inhoudelijk deskundigen

Tussen de sessies door hebben de ervaringsdeskundigen (de extern genodigden) telkens vijf minuten gekregen om vanuit eigen perspectief/richting ervaringen te delen met de gehele groep.

4. Uitkomsten eerste ronde

Groep A

1. Faciliteren – korte lijnen, één aanspreekpunt, begeleiden van ondernemers van

wieg tot graf 2. Clusteren – regionaal denken en concurrentie eruit, regionaal integraal denken en

doen 3. Vindbaarheid vergroten – 10% van buiten de regio is te weinig, meer doen aan

commercie, reclame, uitstraling 4. Onderscheidend vermogen vergroten (dit kan tijdelijke of structureel) –

flexvergunningen, garantstellingen, buiten de paden denken

6

5. Ketenbenadering – welke bedrijven vullen elkaar aan en willen dicht bij elkaar in de buurt staan

6. Politiek zal terughoudend kunnen zijn 7. Organisatie vanuit 1 loket inclusief mandaat

Groep B

Er zijn te veel bedrijventerreinen – segmenteren

ROB West Achterhoek zal 1 organisatie zijn – inclusief industriekring en onderwijs

Meer acquisitiepower (landelijk bekendheid krijgen) – meer bovenregionaal werven. Maak een verhaal om te vertellen

Tijdelijke functies verzinnen waardoor inkomsten kunnen worden gegenereerd

Kwaliteit hoog houden

Groep C

Acquisitie op afstand zetten – dedicated – het is de enige taak

Vernieuwing doelgroepen – denk aan databedrijven/internet – logistiek

“Vibe”

10 keer positief in de media

Nieuwe financiële arrangementen

Commercieel, zakelijk, op afstand, snel en doen

“Kop eraf”

Groep D

Kennen van de ondernemers – kansrijke verplaatsers in het oog hebben. Dit vergt een continue plaats/focus voor de accountmanagers

Centraal aanspreekpunt voor ondernemers

Financiering (noaberkrediet, groeifinanciering, financiering huisvesting, ondernemerspensioen, erfpacht)

Inspelen op de veranderende ondernemer in de toekomst – hoe is het zoekgedrag van de nieuwe toekomstige ondernemer? (Internet, sociale media, …)

Stimuleer groei van bestaande regionale bedrijven - export bevorderen

Integrale benadering van huisvesting – denk mee over hergebruik van bestaande gebouwen en terreinen of gebouwen die worden achtergelaten

Promotie en marketing – meer profileren, meer & beter, beter promoten van werkklimaat en werkmentaliteit van de Achterhoekse werknemer

7

Zelfvertrouwen en trots uitstralen in de regio

Groep E

PPS stimuleren

Samenwerking opplussen

Prijs/ruilen van grond – zoeken naar andere financieringsmogelijkheden

Centrale promotie, één loket

Flexibel zijn in bestemmingsplannen

5. Uitkomsten tweede ronde

1. Thema: Organisatie

Opzetten van 1 loket, 1 organisatie, 1 telefoonnummer

Samenwerken met andere/meerdere gemeenten- 8 gemeenten in de regio

Alle acquisitie mensen in 1 gebouw zetten Schaalvergroting Achterhoeks denktank opzetten Regionaal effectief netwerken Integraal opbrengsten bekijken Scenario‟s uitwerken

Focus op toegevoegde waarde Trends in de gaten houden Analyse maken van bedrijven die willen uitbreiden, nieuwbouw, veranderen,

etc. Ondernemers kennen. Koopkrachtige ondernemers zoeken, groeipotentieel, expansie onderzoeken

Economische ambassadeurs inzetten

ROB creëren – koppelen aan regionaal parkmanagement

Zakelijker en sneller handelen

2. Thema: Promotie, marketing, reclame, media

Promotie van bedrijven op verschillende locaties

Permanente Achterhoekse beurs/tentoonstelling

Achterhoekse app.

Vindbaarheid vergroten, naamsbekendheid

Goed nieuws maak je zelf

Landmark, de lucht in met een ballon

Werken met aandachtstrekkers, luchtballonnen, hoge toren, WTC gebouw

Regio promoten in het westen

8

Achterhoek Trade Center – expertise centrum

Prijsvraag

Je moet een goede naam hebben. Hoe bereik je dat? Met de ondernemers!

Waar zijn we trots op? Dit uitventen, schroom afgooien

Driedaagse organiseren voor ondernemers uit de Achterhoek

Locatie hipper maken, aantrekkelijker

E-commerce

Verloting van een kavel

3. Thema: Ondernemers

Potje geld voor aanjagen Tijdelijke huisvesting voor jonge ondernemers in containers, flexruimte Herverkaveling en eventueel ruilen van gronden/gebouwen Regelvrije zones/prijs kwaliteit verhouding Flexvergunningen Ketenbenadering (clusteren van bedrijven) Achterhoekse bank, een krediet unie. Gelderse borgstelling Hoogwaardige productiebedrijven Met al aanwezige bedrijven in gesprek over wie zijn je toeleveranciers en

ketenbedrijven

Commerciële prijzen, goede omstandigheden voor ondernemers creëren

Service team opzetten voor ondernemers – ontzorgen van ondernemers

Faciliteren onroerend goed dat achterblijft na verhuizing

Een beveiligd bedrijvenpark/parkeerplaats aanbieden

4. Thema: Iets anders

Een Award opzetten met geld van de provincie – prijsvraag –verloting

Met alle 8 gemeenten/wethouders/raden naar succesvoorbeelden met de bus – inspiratie opdoen

Verloting van een kavel

Monique Spijkers contact leggen

Kunstenaars de ruimte geven Regionale effectenbeurs Ruimte voor huisvesting, experimenten, proef met wonen op bedrijventerrein Koppeling wonen, werken, opleiding Gemeenschapshuis voor ondernemers/werknemers (ontmoeten, lunchen,

borrel drinken, ICT mogelijkheden, kunst, sport, etc.) Opstelplaats voor vrachtwagens met voorzieningen

Model Lindus opzetten – nieuwe vehikel oprichten (PPS)

Zoek naar Unique Selling Point voor 2016/2017

Hoge Zonneboom als symbool voor bedrijventerrein

Achterhoekse WTC – containercluster a „la SZM

Meest creatieve ondernemers prijs – uitreiken door Guus Hiddink

5. Thema: politiek

Workshop positieve energie met de raden van West Achterhoek

Gemeenten/raden anders handelen

Tot 2015 bouwleges verlagen, tijdelijke prijsstelling, OZB vrijstelling, etc.

9

Politiek terughoudend zijn/worden

6. Thema: Evenementen

Evenementen op het terrein: punkgroep. Anoek, cross, Kunstproject, zwarte

cross, toertocht, festival, de Achterhoekse paardenkracht, sport

6. Evaluatie, conclusie, aanbevelingen

Het doel is bereikt!

Er liggen veel aanknopingspunten en er zijn concrete acties benoemd. De laatste ronde waarin de deelnemers de verschillende acties per tijdschema (eerste 5 minuten, 5 uur, 5 dagen, 5 maanden en 5 jaar) is niet helemaal uit de verf gekomen. De twee brainstormrondes daarvoor hebben voldoende materiaal/actiepunten opgeleverd. Daarnaast kan aangegeven worden dat door alle deelnemers met hoge snelheid en inzet erg veel acties zijn genoemd. Daarnaast is opvallend dat elke deelnemer aan het woord is geweest en goed heeft meegedaan. Door verschillende deelnemers uit diverse hoeken uit te nodigen waren het die deelnemers die elkaar aanvulden en scherp hebben gehouden. Er is veel gebrainstormd en de ochtend was te kort om lang stil te staan bij discussie(s) maar heeft mede door de snelheid veel opgeleverd in een drietal uren.

Conclusies:

a. De Stuurgroep Bedrijventerreinen West Achterhoek kan aan de slag. Zij hebben voldoende materiaal om verder te kunnen. Nu is het aan hen dit verder op te pakken!

b. De Stuurgroep kan na deze actie niet alleen staan maar dient gesteund te worden door de verschillende aanwezige partijen/deelnemers.

c. De Stuurgroep kan aan de slag met enkele concrete acties zie hiervoor acties die genoemd worden bij de volgende thema‟s: thema organisatie, thema ondernemers, thema promotie en thema “iets anders”. Verder zal de Stuurgroep in overleg treden met de wethouders van de betrokken gemeenten om de conclusies te bespreken, met name ook die conclusies die gelden voor de politiek.

Aanbevelingen:

- Het rapport wordt in een evaluatiegesprek in overleg met de heer J. Berenbak (Gemeente Doetinchem) door de heer G. van de Beek (Dyadon) besproken en nader toegelicht.

- Het rapport bevat veel concrete acties die op korte en lange termijn kunnen worden uitgevoerd. Het is aan te bevelen de lijst met concrete actie snel op tafel te hebben en te bespreken met de verschillende partijen.

10

- Voor de snelheid in handelen en duidelijkheid voor ondernemers te creëren lijkt het goed de organisatie te veranderen. Zie hiervoor de acties bij het thema organisatie. Eén loket, één telefoonnummer, een organisatie op afstand.

- Promotie, media, bekendheid, sociale media, zijn acties die aandacht vragen om snelheid waardoor er positieve geluiden ontstaan omtrent de bedrijventerreinen.

Bijlagen:

11

Bijlage 1: Programma

Brainstormsessie Bedrijventerreinen West Achterhoek Datum : 23 oktober 2013 Tijd : 9.00 – 12.00 uur Programma-indeling

Tijd Inhoud

9.00 uur Welkom en koffie

9.05 uur Voorstelronde

9.10 uur Inleiding door Gijs van de Beek - Doel - Toelichting op vraagstelling - Programma - Gouden regels - Resultaat

9.20 uur Brainstormsessie 1

10.15 uur Korte pauze

10.30 uur Brainstormsessie 2

11.00 uur Maken van keuzes

11.45 uur Resultaat en evaluatie

12.00 uur Sluiting

12.00 uur Lunch

Bijlage 2: Overzicht deelnemers

12

Naam Achtergrond Aangedragen door

1 Steven Kroon Voorzitter Stuurgroep/Wethouder EZ Doetinchem

Doetinchem

2 Dorien Mulderije Wethouder EZ Bronckhorst Bronckhorst

3 John Haverdil Wethouder EZ Oude IJsselstreek Oude IJsselstreek

4 Rob Visser Wethouder EZ Montferland Montferland

5 Monique Spijker Directeur Parkmanagement Medel Tiel Stec Groep Arnhem

6 Dirk Kuiken Directeur Hencon BV Ulft Oude IJsselstreek

7 Hans Donderwinkel

Vertegenwoordiger Bedrijven Doetinchem Doetinchem

8 Jaap Dikken Internationaal Ondernemer Barchem Bronckhorst

9 Henk Dekker Vertegenwoordiger Lindus Oude IJsselstreek

10 Peter van der Meulen

Marketing en acquisitie bedrijven Bronckhorst

11 Jaap Berenbak Ambtelijke Werkgroep WA Doetinchem

12 Margot Vreman Beleidsadviseur grondzaken en volkshuisvesting

Oude IJsselstreek

13 Emiel van Eck Ambtelijke Werkgroep WA Bronckhorst

14 Nard Everdij Ambtelijke Werkgroep WA/projectleider A-18 bedrijvenpark

Doetinchem

15 Gerrit Lebbink Ambtelijke Werkgroep WA Montferland

16 Rikus Wolbers Ambtelijke Werkgroep WA/Programma manager

Oost NV Arnhem

17 Peter van Geffen Directeur Stec Groep Stec Groep

18 Hub Ploem Adviseur Stec Groep Stec Groep

19 Gijs van de Beek Gespreksleider Dyadon

Bijlage 3: Gouden regels

13

• Elk idee is een goed idee. • Geen „ja maar ……‟ wel „ja en ….‟ • Iedereen heeft recht op spreektijd (maar niet de plicht daartoe). • Hoe ongewoner/extremer het idee hoe beter; check op haalbaarheid stellen we (niet)

uit. • Gebruik elkaars ideeën is toegestaan: een goed idee is een combinatie van minimaal

twee bestaande ideeën. Bijlage 4: Ideeën uit de eerste brainstormsessie Groep A:

14

Vindbaarheid, commercie, focus, samenwerking, aaspreekpunt, een loket, gevolgen bestaand

Concurrentie prijstelling: bestaand, DE, Zevenaar, Arnhem, Twente

Positiviteit

Keuzes/prioriteiten in de regio

Grond en opstal

Doelgroepen, faciliteren, organisatie centraal, marketingplan – bekendheid vergroten – buiten regionaal

Samenwerkingsverbanden – synergie

Waarom WA

Clustering organisatie, campagne,

Sterke begeleiding – sterke kanten

Regelgeving – garantiestelling – financiële ondersteuning, prijs

Flexibel ontwerp

Probleemstelling flexibel heeft 2 zijden

Plan communicatie richting ondernemers

Reductie onroerend goed belasting

Vanuit de gemeenteraad mandateren – geen bemoeienis vanuit de gemeenteraad

Regionaal denken en doen

Belemmeringen en kansen

Tijdelijk en structureel

Aantrekkingskracht vergroten

Onderscheidend vermogen

Kredietfaciliteiten – partners zoeken

Groep A

Faciliteren – korte lijnen, één aanspreekpunt, begeleiden van ondernemers van wieg tot graf

Clusteren – regionaal denken en concurrentie eruit regionaal

Vindbaarheid vergroten – 10% van buiten de regio is te weinig meer doen aan commercie, reclame, uitstraling

Onderscheidend vermogen vergroten (dit kan tijdelijke of structureel) – flexvergunningen, garantstellingen, buiten de paden denken

Ketenbenadering – welke bedrijven vullen elkaar aan en willen dicht bij elkaar in de buurt staan

Politiek zal terughoudend kunnen zijn

Organisatie vanuit 1 loket inclusief mandaat

Groep B:

Doelgroep bepalen

Eigen organisatie met vrijheden

Kwaliteit waarborgen (ook als het slechter gaat)

Landelijk aanwezig zijn, herkenbaar zijn

Infrastructuur bekijken

Klantvriendelijk doel duidelijk maken, één loket

15

Regionale ontwikkeling bedrijventerreinen West Achterhoek

Meer power acquisitie (ook industriekringen betrekken)

Tijdelijke functies (zonnepark)

Flexibeler stedenbouwkundig plan

Glas & Groen

Focus ook op donorgebied

Proactieve acquisitie (samen! Zie voorbeeld Medel 2.0)

SOK herzien (XL – Twente model)

Schrappen

Hitlijst samenstellen

Er zijn teveel bedrijventerreinen

Gemeenten in de regio moeten meer samen doen

Groep B

Er zijn teveel bedrijventerreinen – segmenteren

ROB West Achterhoek zal 1 organisatie zijn – inclusief industriekring en onderwijs

Meer acquisitiepower (landelijk bekendheid krijgen) – meer bovenregionaal werven. Maak een verhaal om te vertellen

Tijdelijke functies verzinnen waardoor inkomsten kunnen worden gegenereerd

Kwaliteit hoog houden

Groep C:

Concurrentieanalyse maken (bedrijfsmatige benadering)

Hoger/Technisch/universitair – opleidings- & kenniscentrum – logistiek

Datacentrum – opslag, servers, weg uit het westen

Commercialisatie (c.q. Financiering, afbetalingsregeling voor startende ondernemers)

Euro voor plan een miljoen voor uitvoering

Acquisitie op afstand – een professioneel team a „la Medel voor beide terreinen

Rekening houden met kleiner worden, geeft rust

Financieringsarrangementen maken (erfpacht, bank, achtergebleven plek meedenken met oplossingen)

Er moet wat te zien zijn – maak iets opvallend, trex-en, reuring

Doelgroepen verbreden (niet alleen maakindustrie)

Grote marketingoperatie richting westen

Samenwerking ontbreekt in de gehele Achterhoek – meer samenwerken vanuit 1 loket

In de media met positieve berichten – imago verbeteren

Uitstraling bedrijventerrein verbeteren/versterken

Innovatie verbeteren

Place2be

Karakter van het gebied versterken

Diversiteit verhogen

Silicon Valley principe hanteren

Groep C

16

Acquisitie op afstand zetten – dedicated – het is de enige taak

Vernieuwing doelgroepen – denk aan data, internet – logistiek

“Vibe” –

10 keer positief in de media

Nieuwe financiële arrangementen

Commercieel, zakelijk, op afstand, snel en doen

“Kop eraf”

Groep D:

Trots zijn op wat er al is en dat uitstralen

Koppeling wonen en opleiding

Experimenten mogelijk maken – nieuwe vormen zoeken

Uitblinken in schoon en veilig

Een grote vis binnenhalen en dat uitventen

Financiering voorbereiden (als kleine bedrijven komen moet financiering voor elkaar zijn – kleine bedrijven ondersteunen)

Centraal overleg over beschikbaarheid

Sturen op 1 aanspreekpunt

Oude terreinen opruimen – keuzes maken

In het verleden was een pand een pensioen voor de ondernemer – zoek hier naar oplossingen – hoe de ondernemer ondersteunen?

Infrastructuur – standaard meeleveren ICT – glasvezel – elektra

Landmark – icoon – customer

Helder aanbod en profiel van het terrein – product – goede basis voor infrastructuur

Oude panden opruimen – bedrijven forceren naar nieuwe gebouwen – investeren in opruimen van oude gebouwen

Integrale benadering van ondernemers (inclusief service en dienst, fiancieringshulp, hergebruik van achterlatende locatie

Glad lopend proces voor de verkoop

Export – financiering bevorderen

Noaberkrediet – integrale financiering – groeifinanciering

Superzicht op kansrijke verplaatsers/verhuizende bedrijven – goede analyse

Inspelen op veranderend zoekgedrag van de volgende generatie ondernemers (sociale media)

Erfpacht

Groep D

Kennen van de ondernemers – kansrijke verplaatsers in het oog hebben. Dit vergt een continue plaats/focus voor de accountmanagers

Centraal aanspreekpunt voor ondernemers

Financiering (noaberkrediet, groeifinanciering, financiering huisvesting, ondernemerspensioen, erfpacht)

Inspelen op de veranderende ondernemer in de toekomst – hoe si het zoekgedrag van de nieuwe toekomstige ondernemer? (Internet, sociale media, …)

17

Stimuleer groei van bestaande regionale bedrijven - export

Integrale benadering van huisvesting – denk mee over hergebruik van bestaande gebouwen en terreinen

Promotie en marketing – meer profileren, meer & beter, beter promoten van werkklimaat en werkmentaliteit van de Achterhoekse werknemer

Zelfvertrouwen en trots uitstralen in de regio

Groep E:

Goede product, goede ligging promoten

Promotie meer in de markt zetten

Prijs concurrentie, meer mogelijkheden va financiering zoeken

Politiek – de politiek veel meer begeleiden

Plaats niet beïnvloedbaar

Duidelijk kiezen voor segment bijvoorbeeld innovatie, maakindustrie, herkenbaar zijn, herkenbaar bedrijventerrein willen zijn, bedrijvenpark met thema

Samenwerking regionaal

Prijsstelling – Nuongelden gebruiken

Aanboren van markten

Bedrijfsverplaatsingen stimuleren

Grondruil

Tijdelijke invulling

Centrale promotie & acquisitie

Oprekken bestemmingsplan

Politiek uitschakelen

Actieve benadering via Twitter volgers

Ambassadeurs

Makelaarspremie instellen

Bedrijven op een andere plek – weg bestemmen

Eén uniek telefoonnummer, één plek, één loket

Service centra

Flexibele vierkante meters

Schaal van de Achterhoek, geen nieuwe m2 meer toewijzen

PPS – één exploitatie (inclusief bestaande bedrijven)

Groep E

PPS stimuleren

Samenwerking opplussen

Prijs/ruilen van grond – zoeken naar andere financieringsmogelijkheden

Centrale promotie, één loket

Flexibel zijn in bestemmingsplannen

Bijlage 5: Ideeën uit de tweede brainstormsessie

18

Opzetten van één acquisitie-organisatie binnen de samenwerking tussen de vier

verschillende gemeenten. Vaste kern van acquisiteurs. Alle bedrijven vanuit een loket

bedienen. Ook op het terrein.

Een Award opzetten met een inleg door de provincie Gelderland van 5 miljoen euro

Met alle 8 colleges en raden met een bus naar succesvolle voorbeeld op bezoek

gaan

Workshop positieve energie voor samenwerking voor raden West Achterhoek

Verloting van een kavel voor 5000 m2 voor ondernemers die willen verhuizen

Alle acquisitiemensen in één gebouw zetten met één telefoonnummer

Monique Spijkers aankomen voor de Achterhoek

Evenementen op braakliggend terrein. Punkgroep naar de A18 bedrijvenpark halen.

(Anouk mag ook). Evenemententerrein tijdelijk in samenwerking met ondernemers.

Kunst, bijzonder project, evenementen bijvoorbeeld crossen

Potje aanjagen

Kunstenaars en ondernemers initiatief nemen

Tijdelijk gratis huisvesting in containers of flexruimte voor startende ondernemers

Schaal van de samenwerking vergroten

Herkaveling en eventueel ruilen van gronden

Regelvrije zones

Flexvergunningen (snel kunnen schakelen)

Ketenbenadering, meer clusteren van ketenbedrijven waardoor minder transport

nodig is – duurzaamheid. Daarnaast vragen aan Esbro, wie wil je naast/bij je

hebben? Imago zou kunnen zijn ketenbenadering!

Promotie van bedrijven op diverse locaties

Permanente Achterhoek tentoonstelling, een soort Achterhoekse beurs, dit

combineren met ondernemers steun

Meer activiteiten op het bedrijventerrein organiseren zoals een motorcross/festivals

De Achterhoeks paardenkracht Campus. Motoren, zwarte cross, een toertocht,

festivals,

Achterhoekse app

Achterhoeks bank een krediet unie. Gelderse borg voor groei.

Regionale effectenbeurs

Hoogwaardige productiebedrijven

Ruimte beschikbaar stellen bijvoorbeeld voor huisvesting, experimenteren, proef

wonen op ‟t bedrijventerrein

Vindbaarheid vergroten zowel fysiek alsook naamsbekendheid

Goed nieuws maak je zelf, anderen moeten het verhaal vertellen

Automotive groei bedrijven stimuleren. Innovatie en vernieuwing

Landmark – hier is het! De lucht in.

Sportevenement organiseren op het terrein, rondweg A18 is hiervoor zeer geschikt

Met bestaande partijen om tafel met vragen zoals: wie zijn je afnemers, wie zijn je

toeleveranciers?

Enorme kip de lucht in. Dus werken met luchtballonnen

Regio promoten – wereldspelers

Maak de grootste uitkijktoren van de Achterhoek, van Nederland, een soort

Euromast.

Achterhoek Trade Center

Prijsvraag.

19

Achterhoekse denktank

Kunstenaar opzoeken voor een kunstveiling op bedrijventerrein – een kunstexpositie

organiseren

Je moet een goede naam hebben en hoe bereik je dit?

Een helder aanbod hebben en een helder profiel

Regionaal effectief netwerken

Integraal opbrengsten bekijken. Wat kost een vierkante meter, waar?

Koppeling wonen en werken en opleiding

Andere productievormen, minder arbeidsintensief en minder ruimte

Uitwerken van scenario‟s

Focus op toegevoegde waarde

Clusteren van gehele Achterhoek, één commerciële parkenorganisatie

Commerciële prijzen en omstandigheden creëren voor ondernemers

Clusteren van bedrijven die willen

Alternatieve opbrengsten, peperdure kosten besparen

Trends in de gaten houden

Elke acquisitie 10%

PPS contacten met marktpartijen

Gemeente anders handelen

Schaal vergroten

Prijs/kwaliteit verhouding aanpassen

Ondernemers goed kennen: waar ligt de behoefte?

Koopkrachtige ondernemers zoeken

Groeipotentie onderzoeken bij ondernemers

Eén persoon de acquisitie, doet alles, en heeft support van alle wethouders

Service team voor de bedrijven opzetten

Faciliterend achterliggend onroerend goed

Verschillende thema‟s aan elkaar koppelen zoals recreatief, vestiging, woningmarkt,

opleiding

Tot 2015 verlaging bouwleges, tijdelijke prijstelling, vrijstelling OZB (flexibel inspelen

op trends en marktontwikkelingen). De ondernemer faciliteren, ondersteunen.

Geldkrediet.

Analyse van bedrijven, structuur en ambitie van bedrijven onderzoeken

Gemeenschapshuis voor bedrijven. Wekelijks kunnen zij daar zitten. Een borrel

drinken.

Creëer saamhorigheid

Logistiek met Emmerich

Bepaal je doelgroep

Opstel plaats voor chauffeurs met faciliteiten

Goed in beeld hebben wat je over 5 jaar hebt gerealiseerd

Vindplaats moet versterkt worden

Waar zijn we trots op. Wie moet trots zijn?

Inspiratie opdoen bij andere bedrijventerreinen

De ondernemer faciliteren in de vorm van ICT-faciliteiten, een weekborrel,

ontmoetingsplek voor ondernemers, sport, kunst, lunch

Marketing: door een driedaagse te organiseren voor ondernemers buiten de

Achterhoek, benadering van bedrijven buiten de regio (logistiek, productie)

20

Economische ambassadeurs

“De kop er af verhaal” – aandacht positief

Model Lindus, alle EBT/RBT/R8 – nieuw vehikel oprichten (PPS)

Prioriteren/segmenteren/te veel m2

Meer dan 10% buiten de regio – dus acquireren buiten de regio

Prijs beïnvloeden, andere financieringsvormen onderzoeken en aanbieden

Meedenken over de bestaande locatie die achterblijft

Groei bestaande bedrijven faciliteren

Aanvullende bedrijven faciliteren

De locatie hipper maken. Er moet een vibe komen

Politiek terughoudendheid betrachten

Opschaling

Integrale dienstverlening

E-Commerce

Leuke plekken trekken aandacht

Een beveiligd parkeerterrein

Zoek naar unique sellingpoint voor 2016/2017

Bezoek aan Tiel – Monique Spijkers

Overleg met andere gemeenten – Lamers. Lindus – Jaap Dekker

Workshop positieve energie over samenwerken voor de raden

Verloting van een kavel voor ondernemers

Kennen en gekend worden (Overheid en ondernemer)

Ontzorgen van de ondernemer die wil groeien, daarnaast financieel ondersteunen en

ondersteunen vanuit de gemeente. Meer samenwerken tussen de gemeente en

ondernemer

Door ontwikkelen van de samenwerking naar een regionaal ontwikkelingsbedrijf –

een soort PPS constructie

Een hoge zonneboom, 30 meter hoge 8-boom als symbool van de A18 (cultuur en

economie verbinden) – Landmark uitkijkpost (Integnion)

ROB creëren – koppelen aan regionale parkmanagementorganisatie met

parkmanager

Achterhoekse WTC – Containercluster a ‟la SZM

Schroom afgooien, trost zijn

Koppeling wonen en opleiding

Zakelijker, snel handelen

Expansie mogelijkheid onderzoeken

Expertise centrum

Meest creatieve ondernemer van de Achterhoek – Innovatieprijs – Guus Hiddink

21

ROB Regionaal

Parkmanagement

PMO

Superboeren

Koploper

Zelfvertrouwen Economisch

Imago

Ambassadeurs Events