23 Naam tijdschrift Naam tijdschrift 23

RUBRIEKSNAAM RUBRIEKSNAAM

Proefles yoga!

Couchsurfen“Waar ben ik in godsnaam aan begonnen?”

Ecorockers“An individual action, multiplied by milions, creates global change”

Interview: Cathelijne helpt met A Beautiful Story derde wereldlanden

Jaargang 1 nummer 11 / November 2009

P!TmagazineLosse verkoop C7,95

P!T w

ordt u

itslu

itend

ged

rukt

op

chlo

orvrij

ger

ecyc

led p

apier

Het einde van de gloeilamp is in zicht. In 2012 maken zij plaats voor de milieuvriendelijke spaarlampen.

8734marije4629

Hoofdredacteur: Marije Woltjer

Eindredactie: Anne den Baas, Marianne Tillema, Leo Wassing

Beeldredactie: Thomas Tobé

VormgevingGertjan van Putten, Milou Reumer, Thijs Rösken,Marlies Scheper

Redactie Janneke Schaap, Jessica Visser, Thijs Vunderink, Tina Walsma

Onder begeleiding vanHylke van der Zee

Techniek Jan Eijbrink

Contactgevens

P!T Magazine

Sierplein 79

1056 LN Amsterdam

Tel. 020-4583902

info@p!T.com

www.P!T.com

2 P!T P!T 3

RUBRIEKSNAAM RUBRIEKSNAAM

Editorial Tweedehands is hip en bijzonder. Kringloopwinkels krijgen steeds meer bezoekers. En terecht. Want wat is er nou leuker dan lekker neuzen tussen betaalbare spullen. Spullen met een verhaal. Spullen die misschien nog jaren meegaan en nog lang niet toe zijn aan vernietiging. Het is mijn grootste hobby. Zet mij in een kringloopwinkel en ik ben uren zoet. Meubels, witgoed, kunst of servies. Je vindt er genoeg om je hele huis mee in te richten. In mijn studentenkamer staat dan ook niets dat nieuw uit de winkel komt. Bijna alles komt van de kringloop of van de online variant Marktplaats. Zo heb ik mijn retro stoel van een bejaard stel overgenomen voor twee tientjes. Deze mensen waren erg zuinig geweest op de stoel, hij zag eruit als nieuw! Ook mijn boekenkast heeft voor mij een ander leven gehad. Hij lachte me toe bij de kringloop en voor een paar euro was ik de gelukkige eigenaar. We leven in een maatschappij waarin we steeds sneller ons goed bij de vuilnis gooien. De ‘wegwerpmaatschappij’ wordt het ook wel genoemd (zie blz. 30). Door onze spullen naar de kringloop te brengen hebben ze een langere levensduur en komen ze minder snel op de afvalhoop te liggen. Daarbij hoeven er op deze manier minder nieuwe producten geproduceerd te worden. Het is duidelijk: Met kringloopwinkelen bespaar je centen en bovendien help je hiermee het milieu!

Hoofdredacteur

Marije Woltjer

Nieuwsfoto

Treemagotchi

Groene gadgets

Ecorockers

Wasnoten in de praktijk

Voedingskeurmerken

Recensie: Shiatsu massage

Boeddhist Ujukarin

Badeendjes voor schoon water

Kledingmerk Kuyichi

Ecodrome

Nacht van de nacht

Wegwerpmaatschappij

Couchsurfen

Yoga

A Beautiful Story

Veganisten Mirjam en Marjan

Agenda

Actie

Colofon

4

6

9

10

12

13

18

20

22

24

26

29

30

32

35

38

40

42

43

Inhoud

Yogaoefeningenpagina 35

Het ‘Ik Kies Bewust’-logo pagina 13

Couchsurfen in Antwerpen

pagina 32

Artiesten voor het milieupagina 10

BoeddhistUjukarinpagina 20

Zilverenpeertjes inje verzorg-boom pagina 6

P!T 5

ACHTERGROND

De Amerikaanse fotograaf Chris Jordan geeft ons uit de hand gelopen consumptiegedrag een confronterend gezicht.

In de VS worden elke 30 sec. 106.000 aluminium drankblikjes weggegooid. Zo’n hoeveelheid af-val is moeilijk voor te stellen. Dat verandert als je deze blikjes ge-bruikt om er enorme beelden van te maken, zoals het schilderij hier-naast. Hoe meer je inzoomt op de foto’s, hoe duidelijker het wordt dat ons consumptiepatroon moet veranderen.

NIEUWSFOTO

Kleur je boom met duurzaa mhe dtal gestaag groeien. “Bij het begin van Treemagotchi streefden we er naar om in de eerste twaalf weken ongeveer 8.000 deelnemers te hebben. Dit aantal werd met 15.000 ‘stamhouders’ ruim overschreden. De meest actieve groep, die aan elke actie heeft deelgenomen, bestaat uit ongeveer 3.600 personen.” Omdat Treemagotchi nog meer succes boekte dan verwacht, besloot Stich-ting Kairos Tools om een tweede versie te maken, Treemagotchi 2.0. Deze verbeterde versie van de verzorgboom moet drie keer zo populair worden. Zegers: “In Nederland hebben we voor de nieuwe versie van Treemagotchi de doelstelling om tot 45.000 aanmeldin-gen te komen. Dit kan mede door de brede doelgroep die we hebben. Deze gaat van vergaande veganisten die er achter komen dat er toch nog iets te leren valt op het gebied van duurzaam-heid, tot mensen die nog niet zo duur-zaam bezig zijn maar dit ontdekken bij Treemagotchi.”

Treemagotchi 2.0“De nieuwe Treemagotchi zal minder beperkingen hebben”, laat Zegers we-ten. “Zo is er nu geen actieperiode van enkele weken maar kun je er jaren mee vooruit. Ook zit er geen maximum meer aan het aantal vrienden. In plaats van zes kun je nu oneindig veel vrien-den in je Treemagotchi hebben. Verder hebben we ook zeker wat gedaan met de reacties van mensen met een Treema- gotchi. Het is nu niet nodig om elke week een actie te doen om je boom te voeden maar dit kan tweewe- kelijks. Uit reacties merk ik echt

6 P!T P!T 7

TREEMAGOTCHI TREEMAGOTCHI

Boven: Initiatiefnemer Egon de Bruin geeft het goede voorbeeld.Onder: Dit kan gebeuren met je boom als je hem niet goed verzorgd. Oppassen dus!

Hoe kwam je bij Treemagotchi? > Ik zag de boom bij een vriendin op haar Hyves staan. Het was de eerste week van de twaalf weken durende actieperiode, dus ik ben gauw mee gaan doen. Nadat ik de eerste duurzame acties had uitgevoerd was ik meteen verslingerd en keek ik ie-dere woensdag uit naar de volgende week. Waarom heb jij je aangemeld en hoe bevalt het je? > Ik ben zelf een behoorlijke natuurlief-hebster en leef graag bewust, diervriende-lijk en duurzaam. Treemagotchi gaf me extra tips waar ik nog beter mijn best kon doen. Ik kreeg het gevoel dat ik er niet alleen voor stond. Verder is het erg leuk er samen mee bezig te zijn, doelend op bijvoorbeeld Hyves, waar ideeën, opmer-kingen, ervaringen en dergelijke gedeeld worden. Denk je dat Treemagotchi het verschil maakt? > Ik denk dat Treemagotchi veel mensen geholpen heeft en ook bij organisaties de nodige impact gehad heeft. Door met nieuwe acties te blijven komen, zal

Treemagotchi op steeds meer fronten een stempel kunnen drukken. Ben je nu nog erg actief met Treema-gotchi? > De eerste serie acties zijn achter de rug, maar ik wacht ongeduldig op de nieuwe versie die begin volgend jaar uitkomt. Verder zit ik in het testpanel, waarbij ik de verbeterde versie van Treemagotchi uitprobeer. Ik houd de nieuwsberichten

in de gaten en is mijn hulp nodig, dan zal ik die graag geven.

‘Stamhouder’ Jet Prommenschenckel

Jaren nadat de Japanse rage Nederlandse kinderharten ver-overde, heeft digitaal huisdier Tamagotchi er een groen broertje bij. De verzorgboom bloeit met duurzaamheid. Met het inleve-ren van je telefoongids verdien je een zilveren peer en door over te stappen naar groene stroom klimt er zelfs een eekhoorn in je boom. Deze nieuwe gadget is zo’n groot succes dat de ma-kers al met een tweede versie bezig zijn.

Door: Thijs Rösken

Neem een boom, hang je vrienden erin, laat je kabouter af en toe water geven en voed je boom regelmatig met een actie. Treemagotchi is een digitale verzorgboom die je via een gadget op bijvoorbeeld je Hyves kunt plaatsen. Door duurzame acties te doen via de web-site www.treemagotchi.nl kun je de boom in leven houden en vol hangen met fruit, vogels en zelfs een eekhoorn. De acties waarmee je de boom kunt voeden lopen uiteen van een enquête over verspilling van voedsel tot een vergelijking van ban-ken qua duurzaamheid. Hoe meer acties je doet, hoe mooier de boom wordt. Naast de tierelantijntjes die je kunt verdienen voor in de boom kun je ook netwerken via Treemagotchi. Zo is het mogelijk om zes vrienden uit te nodigen om als blaadje in jouw boom te hangen. Mits zij ook een Treemagotchi-gadget hebben, uiteraard. Om de boom in de gaten te houden is er de kabouter van Treemagotchi. Hij slaapt af en toe naast je boom, zal juichen als je duurzame acties voltooid en wanneer je je verveelt kun je hem aan zijn baard trekken. Hij wordt dan erg boos maar is gelukkig ook ontzettend vergevingsge-zind.

SuccesOp 18 februari van dit jaar schoten de eerste verzorgboompjes uit de grond. Vanaf die dag konden milieuliefhebbers twaalf weken lang groene daden doen om hun boom op te fleuren. Moniek Zegers, namens Stichting Kairos Tools initiatiefne-mer van Treemagotchi, zag het ledenaan-

dat mensen zitten te wachten tot het weer begint. In maart 2010 komt Treemagotchi 2.0 uit en dan heb je niet alleen een boom, maar een eigen bos. Je kunt in het bos wandelen naar bomen van een onein-dig aantal vrienden. In het bos heeft de kabouter van Treemagotchi zijn eigen huisje. Meer wil ik nog niet verklappen. Mensen moeten de nieuwe mogelijkheden maar zien in maart, als de nieuwe versie van Treemagotchi verschijnt.”

Treemagotchi in ZwedenDe ambities van de initiatiefnemers van Treemagotchi zijn met de tweede versie nog lang niet vervuld. Het digitale verzorgboompje komt nu via een lokale partner ook in Zweden en zal als het aan Zegers ligt snel West-Europa veroveren. Maar waarom zouden internetgebruikers in het buitenland zitten te wachten op Treemagotchi? “Ik denk dat men in het buitenland zit te wachten op Treemagot-chi omdat mensen steeds meer bezig zijn met duurzaamheid. Verder is in de omrin-gende landen ook het internetklimaat rijp voor Treemagotchi. Een stijgend aantal internetgebruikers en populariteit voor gadgets bij websites zijn factoren die lan-den geschikt maken voor Treemagotchi. We gaan nu eerst kijken hoe dit in Zwe-den gaat. Is dit een succes, dan kunnen we verder in Engeland en Duitsland.

ResultatenDe bijna 15.000 aanmeldingen aan het begin van dit jaar waren

natuurlijk een succes, maar wat zijn al die leden eigenlijk waard? Wordt met Tamagotchi duurzaamheid gestimu-leerd? Zegers: “ In september van dit jaar, vijf maanden na het einde van die twaalf weken, hebben we een enquête gehouden onder de 3.600 mensen die het meest actief waren. We hebben gekeken of mensen na Treemagotchi echt duurzamer zijn gaan leven. Uit de enquête bleek dat 60 procent van de mensen nog steeds mi-lieubewuster leeft dan vóór Treemagotchi. Ongeveer 46 procent eet nu minder vlees en ongeveer 30 procent van de onder-vraagden rijdt milieuvriendelijker door de Treemagotchi-gadget.”

Het ontstaan van TreemagotchiHet idee om met deze ‘groene daden’ je digitale verzorgboom te voeden werd in 2008 bedacht door Egon de Bruin en Moniek Zegers, namens Stichting Kairos Tools. Ze waren jaren eerder voor ontwik-kelingswerk naar het Afrikaanse Rwanda gegaan en daar beseften ze dat je je als ontwikkelingswerker beter vanuit je eigen land kunt laten gelden. Beter kan je bijvoorbeeld voor Fairtrade kleding te kiezen. Zo zorg je er voor dat producenten ter plaatse een eerlijke prijs krijgen voor hun werk. Eenmaal terug in

FoTo

: WW

W.Z

EEPV

RiJ.

NL

FoTo

: WW

W.Z

EEPV

RiJ.

NL

Moniek Zegers, iniatiefnemer Treemagotchit

FoTo

: WW

W.F

Lic

kR

.co

M

TREEMAGOTCHITREEMAGOTCHI

Op zoek naar een origineel cadeau? Geef volgens een oude traditie een boompje als felicitatie of gelukswens. Er zijn verschillende soorten bomen verkrijgbaar (zelfs kerstboompjes) en ze worden verpakt en voorzien van een uitleg van de symboliek. Bovendien wordt een deel van de opbrengsten af-gestaan aan de stichting Nature For Kids. Een boompje kost 219,95. Bestellen kan via www.geefeenboompje.nl

Geef een boompje

P!T 8 P!T 9

TREEMAGOTCHI IN BEELD

Gadgets voor de milieubewuste mens

Dynamo zaklamp met GSM opladerOnderweg geen stopcontact in de buurt? Batterijen vergeten? Geen probleem, met deze zaklamp heb je die niet meer nodig. Door één minuut aan de dynamo te draaien geeft de zaklamp ongeveer 30 minuten LED licht. Bovendien kun je de dynamo ook gebruiken voor het opladen van je GSM. Deze gadget is ideaal voor in de auto of op vakantie.

De zaklamp is op verschillende punten verkrijgbaar, bijvoorbeeld op www.bespaarbazaar.nl voor 29,95.

De Goodbag is de milieuvriendelijkste gadget van 2009. Deze vuilniszak is volledig gemaakt van gerecycled materiaal. De vuilniszak is in totaal zeven meter lang en kan op elke lengte worden afgesneden om hem vervolgens weer vast te knopen. Met de Goodbag op zak ben je dus altijd verzekerd van een afvalzak op maat. De Goodbag is te bestellen via www.kado-uniek.com en kost 24,00. Meer informatie op www.goodbag.nl q

Met de herfst is de tijd van regen en donkere avonden weer aangebroken. Kwart-et blijft een leuke manier om die avonden door te brengen, voor zowel de kleinere kinderen als met vrienden. Met het milieu kwartet sta je even extra stil bij duurzaam leven.

Wie weet ga je afval verzamelen zelfs leuk vinden! Het milieukwart-et is te bestellen op www.kado-uniek.com voor 215,00.

Nederland keken ze naar manieren om duurzamer te leven. Het viel ze op dat mensen in hun omgeving graag bewuster willen leven maar niet altijd weten hoe ze dat kunnen doen. In 2008 kwamen ze met het idee voor een digitale verzorg-boom. Een boom die te voeden is met milieuvriendelijkheid. Moniek Zegers: “We legden het idee uit aan een vriend, waarop hij de vergelijking maakte met het Japanse digitale huisdiertje Tama-gotchi: ‘Oh dat is dus eigenlijk een soort Treemagotchi’. Zo was de naam voor onze verzorgboom geboren.”

Duurzame actiesDe acties waarmee je de boom op kan fleuren zijn verdeeld in de gradaties ‘opwarmers’, ‘hoofdacties’ en ‘bikkelac-ties’. De eerste twee zijn noodzakelijk

om je boom te voeden, de laatste is voor de echte fanatiekelingen. De opwarmers zijn meestal quizvragen, de hoofdactie bestaat vaak uit een test. Bikkelacties zijn veranderingen in je dagelijks leven. Je koopt bijvoorbeeld een duurzaam product of neemt een groene stroomle-verancier.

ValsspelenDe acties waarmee je de boom kan voe-den kenmerken zich door hun duurzame karakter. Voor sommige ‘stamhouders’ gaat die duurzaamheid net iets te ver. Toch willen mensen die een Treema-gotchi-gadget hebben graag een mooie boom. Dit maakt valsspelen verleidelijk. Zegers beaamt dit: “Ja natuurlijk kan er gemakkelijk vals gespeeld worden. Als je het wilt kun je zo doorklikken zonder

echt een milieuvriendelijke actie te doen. Dus als je heel graag een eekhoorn in je boom wilt dan kun je dit ook zonder duurzame gedachte. We proberen het valsspelen wel te minimaliseren, maar voorkomen lukt toch nooit. Zo vragen we bijvoorbeeld een klantennummer als je aangeeft dat je al klant bent van groe-ne stroomleverancier Greenchoice. Maar we kunnen deze nummers niet contro-leren, waardoor je ook de actie voltooid als je ‘aaa’ intypt. Bovendien zijn de mensen die door een paar keer klikken een eekhoorn in hun boom bemachtigen sowieso op websites met een duurzaam karakter geweest.” q

Ik las het toch echt goed. Er stond geen ‘Tamagotchi’ maar Treemagotchi. Kan ik mijn eigen boompje verzorgen zonder de gieter te pakken? Na een kwartiertje sur-fen kwam ik er achter dat ik acties moest voltooien om mijn boom te voeden en kleur te geven. Maar wat zouden die ac-ties dan zijn? Ik had iets gelezen over een telefoongids. In eerste instantie dacht ik: “Hoezo telefoongids inleveren?”. Maar toen kreeg ik door dat ik daarmee een zilveren peertje in mijn boom zou verdienen. Ik wist niet hoe snel ik naar de site www.stopdetelefoongids.nl moest gaan om aan te geven dat ik er geen

wilde ontvangen. Daar hing die zilveren peer, blinkend in mijn boom. Kijkend naar mijn boom die niet langer kaal en leeg was besefte ik dat ik eigenlijk ook helemaal geen telefoongids nodig heb. Dit was pas het begin en ik ging vlug aan de slag met de volgende duurzame acties. In een paar dagen tijd had ik het grootste deel van de groene daden gedaan en was ik eigenlijk best wel fanatiek geworden in dat duurzaam zijn. En dat alleen om een boom te vullen. Vogeltjes, eekhoorns, een slakje en een zonnebloem sieren nu mijn Treemagotchi. Trots als ik ben op de boom, prijkt de gadget op mijn Hyves. Ik

heb tientallen vrienden uitgenodigd en vijf hangen nu als blaadjes in mijn boom. Ik ben niet alleen de eigenaar van een mooie verzorgboom, maar ook de meest duurzame redacteur van P!T magazine. Mijn rijstijl is groen, ik heb banken gecontroleerd op het milieuvriendelijke karakter van hun investeringen en als ik naar de winkel ga neem ik mijn duur-zame boodschappenlijstje mee. Wil je vrienden en collega’s de ogen uitsteken met een flitsende gadget en sta je open voor een duurzamer leven? Dan is Tree-magotchi ook iets voor jou!

P!T-redacteur groener voor een kleurrijke boom

13 oktober 11.00 uur 13 oktober 13.30 uur 18 oktober 13.40 uur 23 oktober 20.30 uur

Milieukwartet

De Goodbag

Dynamo zaklamp

GADGETSTREEMAGOTCHI

Liedjes over milieuvervuiling: Michael Jackson – Earth Song Fragment: Do we give a damnMegadeth - Down Patrol Fragment: Pretending not to noticeRobert Long – Toe maar jongens de beuk erin Fragment: De vis die gaat maar zo niet dood

Bekend van: Thom Yorke is de zanger van Radiohead.

Deed dit voor het milieu: Thom Yorke was het gezicht van The big ask. Dat is een Europese campagne van Friends of the Earth. De campagne vraagt om vermindering van co2-uitstoot. Ook heeft Yorke een ecomanager aange-steld die berekent hoe milieuvriendelijk festivals zijn. Als deze manager niet ‘groen licht’ geeft dan treedt de band niet op op het festival.De band wil bijvoorbeeld niet meer optre-den op festivals die niet met het openbaar

vervoer te bereiken zijn. Yorke beschuldigde de Radiohead fans er van dat ze niet milieuvriendelijk reizen. Op de site van Radio-head kun je uitrekenen hoe je de concerten het meest milieuvriendelijk kunt bereiken. Radiohead verplaatst zich zo milieuvriendelijk mogelijk en reist bijvoorbeeld niet met het vliegtuig. Hiervoor hebben ze al hun apparatuur twee keer aangeschaft, één set in Europa, en één set in Amerika. Op deze manier kunnen ze zo licht mogelijk reizen en verbruiken ze minder brandstoffen.Quote:

“Ons grootste milieuprobleem is niet dat wij van plaats naar plaats gaan om concerten te geven, maar de fans die naar de concerten toe komen.”

(Bron BBC Radio 4)

Bekend van: Jack Johnson is een singer-songwriter. Zijn bekendste hits zijn Upside down en Sitting, waiting, wishing.

Deed dit voor het milieu: Zijn liefde voor het milieu komt voort uit het feit dat Jack Johnson opgroeide op Hawaï. Dit bevestigt hij in een interview met Outside magazine. Als je op de site van Jack Johnson komt zie je meteen dat hij begaan is met het milieu. Een deel van de site is gereserveerd voor ‘groen’ en er zijn veel doorverwijzingen naar ecologisch ver-antwoorde acties of informatie over groen leven. Daarnaast heeft de singer-songwriter zijn eigen opnamestudio op zonne-energie. De studio is gemaakt van tweedehands

spijkerbroeken, gerecycled hout en ander milieuvriendelijk materiaal. Wanneer hij toert dan doet hij dat in een bus op biodiesel. De zanger organiseert jaarlijks op Ha-waï een muziekfestival. De opbrengsten van dit festival, het Kokua festival, gaan naar projecten die streven naar meer voorlichting over het milieu op Hawaï. Jack Johnson is ook lid van de organisatie One percent for the planet. Dit houdt in dat één procent van zijn inkomsten direct naar milieuprojecten gaat.

Quote: op de site van Johnson staat groot:

“An individual action, multiplied by millions, creates global change”

Bekend van: Tom Kestens was toetsenist van Das Pop van 1998 tot 2002. Nu heeft hij een nieuwe band: Lalalover.

Deed dit voor het milieu: Tom Kestens is lid van de Belgische partij Groen! Daarnaast is Kestens mede-oprichter van People for Earth. Met deze vereniging wil hij evenemen-ten organiseren die met het klimaat te maken hebben. Ook willen ze bedrijven met elkaar in contact brengen zodat ze elkaar kun-nen informeren over hoe ze met het milieu omgaan. People for Earth wil zo een informatieknooppunt ontwikke-len over duurzaamheid voor bedrijven.Maar Kestens doet nog veel meer. Hij organiseert bijvoorbeeld Art for Earth concerten (de Belgische variant van Live Earth). Kestens neemt zijn muziek op in een studio die werkt op zonne-energie. Hij reist per fiets of trein naar zijn werk.

Quote:

10 P!T P!T 11

Achtergrond Achtergrond

Drie echte ‘ecoro ckers’

Earth Song van de on-langs overleden Michael Jackson is het meest groene lied ter wereld. Althans, als je de Ame-rikaanse milieusite Tree-hugger.com mag geloven. Het wel en wee van onze planeet lijkt veel artiesten te inspireren om zich in te zetten voor het milieu. Zo namen onder andere Klaxons, Block Party en Lily Allen muziek op in een studio die op zonne-energie werkt.

Ook het succes van Live Earth geeft aan dat veel artiesten zich inzetten voor het milieu. Met Live Earth werd aandacht ge-vraagd voor het klimaat. Tijdens deze muziekmara-thon traden grote namen op als Madonna, Lenny Kravitz en The Police. Al blijft het altijd de vraag of de sterren ook echt van de Hummers en bontjassen kunnen afblijven.

P!T licht drie echte Eco-rockers uit.

Door: Anne den Baas

‘Afval sorteren is Rock ’n Roll’

in Nederland is er nog niet één te vinden: een opnamestudio op zonne-energie. Maar onze Belgi-sche buren dragen wel hun steentje bij aan ‘groene muziek’. in België staat studio HYPE. HYPE draait volledig op zonne-energie.

De materialen van Studio HYPE zijn hergebruikt. “Als iemand aan het verbou-wen was gingen we daarheen om hout te halen”, vertelt manager Jan Bolckaert. Ook veel afgeschafte apparatuur werd gerepareerd en hergebruikt. Studio HYPE werd twintig jaar geleden opgericht. Jan Bolckaert kwam via een vriendin van de netwerksite Myspace op het idee van een groene studio, “Ze vertelde dat ze naar een studio op zonne-energie in En-geland is geweest. Dat inspireerde ons. En wij hadden een groter dak, dus nog meer ruimte voor zonnepanelen”.

In totaal zijn er 42 zonnepanelen geïnstal-leerd op het dak van de opnamestudio. Ze kostten in totaal ongeveer €40.000 vertelt Bolckaert, “Het duurt ongeveer tien jaar om die investering terug te verdienen”. Op jaarbasis produceren de zonnepane-len zo’n 8500 Kilowatt. De teller van de

studio staat nu op -2000 Kilowatt. HYPE heeft in totaal drie studio’s. De ene studio verbruikt meer stroom dan de andere. “Onze analoge studio verbruikt bijvoor-beeld het meeste stroom”.

Er zijn niet veel klanten die speciaal komen voor het feit dat de studio op zonne-energie werkt. Ze raken er vaak wel door geïnspireerd. “Bijvoorbeeld uitge-verij Boeck. Deze uitgeverij kwam een cursus Frans hier opnemen. De medewer-kers wisten eerst niet dat we groen waren, maar uiteindelijk vermeldden ze het wel speciaal in hun boek.” Alle artiesten die bij HYPE komen krijgen een folder mee van het bedrijf dat de zonnepanelen heeft geïnstalleerd. “Vooral mensen die in de Punk-scene

zitten zijn geïnteresseerd in groene energie. Zij maken

muziek voor een betere wereld, ecologie hoort daar ook bij”, vertelt de

studiomanager.

Een artiest die speciaal kwam voor het milieuvriendelijke aspect van de Studio is Tom Kestens van Lalalover. Kes-tens doet alles ecologisch verantwoord. “Hij komt hier altijd met de fiets, bijvoor-beeld”, vertelt Bolckaert enthousiast.

Op de vraag of groen wel rock’n roll is antwoordt Bolckaert: “Je zou kunnen zeggen: je gooit alles bij elkaar in de prul-lenbak en dat is dan rock ’n roll. Maar dat is niet zo: afval sorteren, dat is pas rock ’n roll”. q

Jack Johnson

Thom Yorke

“Vooral mensen die in

de Punk-scene zitten zijn geïnteresseerd in

groene energie”

“Ik geloof meer dan ooit in de kracht van die groei-ende groep van mensen en haar mogelijke invloed op onze leefwereld.”

Tom Kestens

FoTo

: So

FiE

Ho

STE

Het dak van studio HYPE met daarop 42 zonnepanelen

FoTo

: AN

P

FoTo

: AN

P

FoTo

: WW

W.S

TuD

ioH

YPE.

BE

ECOROCKERSECOROCKERS

12 P!T P!T 13

WASNOTEN KEURMERKEN

Wasnoot in de praktijk“Mijn handdoeken zijn net zo ruw als normaal!”

Een heerlijk woord vind ik het, wasnoot. In de vorige P!T moest en zou ik de wasnoot onder de aandacht brengen, maar helaas had het geen potentie om er twee pagina’s mee te vullen. Dat vinden lezers niet interessant, dacht ik. Dat kan ik me ook best voorstellen. Ik ben bijvoorbeeld de laatste persoon die je als voorbeeld moet nemen wanneer het gaat om milieubewust leven. Ik rook en weet de sigaretten altijd op mysterieuze wijze kwijt te raken in het milieu (maar er staan dan ook geen asbakken langs de weg). Ik scheid mijn afval lang niet altijd. Het papier scheid ik wel, maar dat is dan alleen omdat anders mijn adresgegevens terug te vinden zijn en de gemeente wil nog wel eens je vuilnis doorspitten om je met een boete op te zadelen.

Wanneer het op wassen aankomt ben ik best milieubewust. Ik was met Omo, klein en krachtig. Ik heb maar de helft van de fles nodig voor dezelfde hoeveelheid was. Dus ook minder vracht-wagens, tenminste als ik de reclame mag geloven. Dan heb je dus maar de helft van de fles nodig voor dezelfde hoeveelheid was, minder vrachtwagens, tenminste volgens de reclame. De wasnoot ziet er aanzienlijk meer biologisch uit dan de paarse, plastic glitterflessen van Omo. Een proefzakje kost maar E1,50 en volgens de bijsluiter kan er meerdere keren mee gewassen worden. Goedkoper dus! Alhoewel, de wasnoten ruiken nergens naar en omdat ik het wel goed wil doen, koop ik ook een flesje geurolie. Hiervoor ben ik twee euro kwijt en er hoeven maar een paar druppels van gebruikt te worden. Maar eerlijk is eerlijk, ik zet mijn vraagtekens bij de werking. Ik besluit de wasnoot er flink van langs te geven door al mijn handdoeken bij elkaar te zoeken voor een wasbeurtje op zestig graden. Ik voel me een beetje raar als ik met mijn zakje wasnoten, flesje geurolie en blauw plastic gevulde wasmand naar het vieze washok van mijn studentenhuis loop. Een paar druppels, hoeveel zouden dat er zijn? Ik besluit dat zes genoeg is. Met het vertrouwen dat mijn huisgenoten geen wasnoten zullen stelen laat ik de wasmachine de rest van het werk doen.

Na twee uren trek ik de conclusie dat mijn was nog precies hetzelfde ruikt als vóór de wasbeurt. Ik druk mijn neus tegen de handdoeken: waar is mijn musk geur? Een schrale troost is dat de handleiding zegt dat handdoeken van wasnoten weelderig zacht uit de wasmachine komen, een wasverzachter is dus niet nodig. Tijdens het ophangen van de handdoeken kom ik het ka-toenen zakje met wasnoten weer tegen. Het is een zielige aanblik, de noten zijn doorweekt en zacht. Een tweede keer wassen durf ik nog niet meteen aan.

Na elk uur even aan mijn handdoeken gevoeld te hebben, kan ik zeggen dat het woord weelderig iets overdreven is. Mijn hand-doeken zijn net zo ruw als normaal. Maar hard zijn ze niet. Tijdens het drogen denk ik een vleugje musk te ruiken, maar als ik opnieuw mijn neus in de was steek is de lucht weer vervlo-gen. Misschien zat het alleen maar aan mijn handen? Ik moet de wasnoot wel nageven dat de geur neutraal is geworden. De wasnoot ruikt niet. Later lees ik dat er etherische olie gebruikt moet worden. Bestellen via de website was misschien een betere optie geweest.

Ik ben zeker bereid mijn zakje wasnoten een tweede kans te geven zodra ze hersteld is van deze zware proef. Maar in alle eerlijkheid kruip ik liever onder een heerlijk geurend dekbed, pas gewassen door Omo, dan met de wasnoot. q

Werkt dat echt, wassen met een wasnoot? De folder belooft dat het resultaat verras-send zal zijn. Naast dat het milieuvriendelijk is de noten te gebruiken, is het ook nog eens goedkoper. Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn, daarom nam ik de proef op de som en onderwierp ik de wasnoot aan een flinke wasbeurt.

Door: Tina Walsma

De wasnoot (sapindus mukorossi) komt voornamelijk voor in het Himalaya gebied van Noord India en Nepal. De schil van de wasnoot bevat de stof ‘saponine’ die werkt als zeep.

Met een kilo wasnoten kan een klein gezin ongeveer een jaar wassen. De wasnoot is online te bestellen en verkrijgbaar in

biologische winkels, een proefzakje voor E 1,50 is te bestellen op www.wasnoot.nonimorinda.nl

op margarine en yoghurt, maar ook op mayonaise, staan logo’s om ons te helpen bij het maken van een gezonde keuze. Een voorbeeld hiervan is het ondergaande zonnetje ‘ik kies Bewust (ikB)’. Dit logo is door de overheid in het leven geroepen om consumenten in één blik op de schap een indruk te geven van wat gezond is en wat niet. De meningen zijn sterk verdeelt over dit voedingskeurmerk. “We worden belazerd!”

Door Jessica Visser en Leo Wassing

t

FoTo

: AN

P

14 P!T P!T 15

ACHTERGROND ACHTERGROND

Consument is keurmerkmoe Tjeerd de Groot studeerde in december 2008 af aan de Universiteit Twente in Enschede. Hij deed onderzoek naar de ‘invloed van keurmerk, claim en pro-ductsoort op de smaak- en gezondheids-beleving van de consument’.

De Groot richtte zich voor dit onderzoek op zuivelproducten: “De aanleiding van dit onderzoek komt voort uit persoon-lijke interesse naar keurmerken zoals het IKB-logo en het ‘Klavertje vier’ van Albert Heijn. Dankzij de gezondheidstrend die gaande is in Nederland, verschenen de laatste jaren op steeds meer producten een keurmerk en/of claim. Nieuwsgierig heb ik de opkomst van deze keurmerken gevolgd en heb ik geprobeerd de kracht van deze keurmerken in te schatten.”De belangrijkste conclusie van De Groots onderzoek is dat de consument zich af laat schrikken door keurmerken en gezondheidsclaims op zuivelproduc-ten. Het onderzoek is uitgevoerd met karamelvla en magere perzikyoghurt in twee supermarkten. In totaal hebben ruim honderdvijftig consumenten in twee supermarkten de producten in vier versies geproefd: één zonder gezond-heidsreclame, met enkel een keurmerk, met enkel een gezondheidsslogan en één met beide. Daaruit bleek vooral dat een keurmerk mensen afschrikt om het pro-duct te kopen. Uit het onderzoek komt naar voren dat de koopbereidheid het minst is met een product dat zowel over een keurmerk als slogan beschikt.

“Ik denk dat de consumenten keurmerk moe zijn. Ze worden namelijk over-spoeld met keurmerken, en dat gaat ten koste van de geloofwaardigheid. De consument ziet een keurmerk steeds meer als marketinginstrument van de producent”, zegt De Groot. Specifiek onderzoek naar het koopge-drag heeft De Groot niet gedaan. “Maar dit is wel het eerste wetenschappelijk onderzoek waarin een verschil van koopgedrag onder consumenten wordt aangetoond tussen producten met en producten zonder keurmerk.”

Let de consument eigenlijk wel op het IKB-logo? Wij peilden de mening van de consument in een super-markt in Zwolle...

Lennard (23)“Nee, ik let niet op het IKB-logo, maar wel op het prijsverschil. Het logo vind ik niet misleidend. Ik ken het logo wel en vind het ook wel een goed logo, maar de prijs is voor mij belangrijker. Als de prijs naar beneden zou gaan, zou ik wel voor het IKB-logo kiezen”.

Hanna (61) & Hans (67)“We kopen niet altijd producten met logo’s erop. We letten wel goed op wat voor soort producten we kopen. We weten wel wat gezond is, want Hans is veertig jaar kok geweest. We letten op de datum, soms koop je op zaterdag een pak melk dat je maandag weer moet weggooien. Op deze manier kiezen we bewust. We vinden het logo misleidend, mensen moeten zelf weten wat gezond is en wat niet en meer nadenken wat ze kopen. We worden belazerd met het IKB-logo, het is zo krom als het maar kan!”

Sanne (25)“Ik kies wel bewust mijn producten, om-dat ik een eetstoornis heb. Ik kies geen producten met een logo erop, ik vind het te misleidend en het zegt me niets. In het begin was ik wel enthousiast toen het IKB-logo kwam, maar al snel vond ik de producten te ongezond. Ze zijn te calorierijk. Het logo staat zelfs op pindakaas, terwijl daar nog veel suikers in zitten.”

Filiaalmanager Christian Mulder (43)“Ik zie het logo op producten staan maar ik doe er verder niets mee. Ik vind het een commercieel logo en meer op marketing gericht. Het heeft twee sporen: de overheid bedoelt het goed door met een logo te komen om mensen gezonder te maken en fabrikanten zien dit als iets commercieels. Vooral bij on-gezonde producten vallen logo’s in het niet. Veel mensen weten niet de precieze betekenis van het logo en de voorlich-ting die er wel is geweest, is niet blijven hangen bij mensen. Ik vind het logo niet misleidend, maar het mag wel duidelij-ker worden wat het nu precies betekent. De voorlichting kan stukken beter.”

Het z nnetje van het ‘Ik Kies Bewust’-logoGaat deze k eer écht onder..

Wij consumenten kunnen op grond van de verpakkingen die nu in de schappen staan

nauwelijks een gezonde keuze maken. Dit zegt Louis van Nieuwland in een inter-view aan het Agrarisch Dagblad. Hij is een specialist op gebied van voedselkwaliteit en veiligheid. “Er ontstaat een wirwar aan keurmerken (zie kader ‘Overzicht keur-merken’) en logo’s op voedingsproducten, zoals het klavertje van Albert Heijn of het zonnetje van IKB. In sommige gevallen lijken de plaatjes zoveel op elkaar dat misverstanden ontstaan. Zo werd het zon-netje van het IKB-logo vaak gekopieerd en gebruikt als een ander logo. Daarom is het voor de consument moeilijk om keuzes te maken”.

IJsjesHanna en Hans doen boodschappen bij de Albert Heijn in Zwolle. Ze hebben hun mandje vol met gezonde producten. “We doen al jarenlang boodschappen bij de Albert Heijn, maar we letten eigenlijk niet op keurmerken. Het IKB-logo is mis-leidend, mensen moeten zelf weten wat gezond is en wat niet en meer nadenken wat ze kopen. We worden belazerd met het IKB-logo, het is zo krom als het maar kan. Neem een pak ijsjes, zelfs daar staat het logo op!”

Op onder andere ijsjes, cola, cola light, mayonaise, drop en fruit zit tegenwoordig een IKB-logo. “Het gevaar dat je hiermee loopt is dat mensen denken dat cola light net zo goed is als een appel”, vertelt Tjeerd de Groot. Hij deed voor zijn afstudeer-scriptie onderzoek naar de effecten van logo’s op consumenten (zie kader ‘Con-sument is keurmerkmoe’).

“De stichting IKB geeft wel aan dat ze met het logo willen aangeven wat de gezond-ste keuze is in die productcategorie maar ik betwijfel of mensen dit altijd weten en willen weten”, concludeert De Groot.

Te snelDe ‘geboorte’ van IKB verliep achteraf niet zonder horten en stoten. De topmensen van Unilever en Campina klopten in 2006

bij Frans Kok aan. Deze hoogleraar aan de Universiteit van Wageningen en Gezond-heidsraadslid was toen voorzitter van de commissie Richtlijnen Goede Voeding. Hij moest dat jaar nieuwe voedingsrichtlijnen van de overheid opstellen.

Campina en Unilever kwamen met het idee van het IKB-logo en vroegen goedkeu-ring aan Kok. Het logo mocht over Koks drempel en dat betekende het begin van het IKB-logo. Kok vertelt in de Volks-krant: “Ik vind het een prima idee, maar ik ben niet enthousiast over de uitwer-king. De normen van het logo zijn een stuk ruimer dan de voedingsrichtlijnen van de Gezondheidsraad. Plus het feit dat de criteria van het logo zijn opgerekt. Het lijkt erop dat de fabrikanten dat bewust hebben gedaan om te zorgen dat zoveel mogelijk van hun producten binnen de criteria vallen.”

Kok had ook problemen met de timing van de totstandkoming van het logo. “Wij waren nog bezig met de voedings-richtlijnen. Waarom zo snel?, zei ik. Als je even wacht, kun je het logo daarop laten aansluiten”. Maar het leek alsof de bedrijven last had-den van weeën. De bedrijven konden niet wachten. Albert Heijn was al een tijdje be-zig met zijn Klavertje. Haast was daarom geboden. Zoveel haast dat de wetenschap-pelijke commissie, die het logo onder-steunt, pas in augustus voor het eerst bij elkaar kwam. Dit was drie maanden nadat het logo was opgezet.

Voorzitter van die commissie is Jaap Seidell, hoog-leraar aan de Vrije Uni-versiteit van Amsterdam. “Achteraf is de lancering van het logo niet handig aangepakt. De topmensen van Unilever en Campina dachten: we beginnen vast.

Goed voorbeeld doet goed volgen. Maar er is een valse start gemaakt”, aldus Seidell.

Normaal gesproken begint bij een valse start de wedstrijd opnieuw, maar het IKB-logo was enige deelnemer en werd dus winnaar op onterechte wijze.

Misleidend zonnetje“Gezondheidsclaims zijn net als de doos van Pandora. Je kunt er beter maar niet aan beginnen want zij zijn zonder enige uitzondering misleidend”, vertelt voe-dingskundige Marion Nestle aan het blad Elsevier Voedingsmiddelen Industrie.

Marianne Vos, ook voedingsdeskundige vertelt: “De Stichting IKB suggereert dat het consumeren van een bepaald product gezond is of bepaalde ziektes voorkomt. Dat is niet het geval, het gaat om het gehele menu, niet om het effect van afzonderlijke ingrediënten. De manier waarop het logo op dit mo-ment in de markt gezet wordt is enigszins misleidend, omdat de criteria voor een IKB-logo erg ondoorzichtig zijn. Of een product een keurmerk ‘goed’ of ‘slecht’ dient te krijgen is sowieso een lastige zaak, omdat voor veel producten tegen-strijdige belangen gelden. Ongezondere producten mag je wel eten, maar met mate. Een voedingsmiddel is daarom ook moeilijk gezond of ongezond te noe-men, iemands gehele dieet echter wel. Ik vraag me ook af in hoeverre producten

daadwerkelijk gezonder worden, of dat er vooral meer aan

gesleuteld wordt om bepaalde getal-

letjes van voe-dingswaar-

den op te krikken of naar be-neden te krijgen. Ik hoop

vooral dat veel mensen

niet in het logo trappen

en gewoon lekker gaan koken met vooral

verse ingrediënten, zonder extra toevoe-gingen.”

Duur logoOp dit moment lijkt het IKB-logo een sa-menwerking tussen een organisatie van de overheid, het Voedingscentrum, en Unilever. Het kost vijfduizend euro plus een jaar-lijkse bijdrage om een logo te krijgen en dit is door de kosten vaak niet mogelijk voor kleinere bedrijven, ongeacht de voe-dingswaarde van een bepaald product.

“Het is niet gepast dat de overheid bepaal-de grote bedrijven zou bevoordelen op dit gebied. Nu is het meer een veredelde mar-ketingcampagne, er zit ook veel reclame achter. Het zou kunnen dat supermarkten graag willen dat de consument gezonder leeft, maar het kan net zo goed dat zij hun verloren marktaandeel terug willen win-nen”, zegt Vos.

Linsie Meijer, woordvoerster van Stich-ting IKB bestrijdt dat de overheid bepaalde grote bedrijven zou bevoordelen. Meijer erkent de hoge kosten echter wel: “De kosten zijn inderdaad relatief hoog voor de wat kleinere producenten. Bij de oprichting van de stichting is er een con-tributiestructuur vastgesteld. Nu komen we steeds vaker het probleem tegen dat kleine organisaties moeite hebben met het aansluiten door de contributie. We zijn hard aan het werk om toch te zorgen dat ook kleine bedrijven (waaronder bakkers en slagers) mee kunnen doen met het IKB-initiatief. Dit gaat niet razendsnel, aangezien een andere contributiestruc-tuur ingrijpende gevolgen heeft voor de stichting. Het geld wordt nu besteed aan gezamenlijke communicatie-uitingen, onderzoek, borging en het beheer van de stichting.”

De GezondheidsraadDe Gezondheidsraad is een we ten schap-pe lijk orgaan, dat advies geeft aan de regering en het parlement. Dit advies gaat over volksgezondheid en onderzoeken op dit gebied. Zij vertelt: “In 2008 zijn de grenswaarden van de criteria van het t

KEURMERKENKEURMERKEN

16 P!T P!T 17

KEURMERKEN KEURMERKEN

IKB-logo aangepast, omdat de richtlijnen van het Voedingscentrum niet geheel over-een kwamen met de voedingsrichtlijnen van de overheid. Bij sommige richtlijnen, waaronder het percentage zout, vielen te soepel in de criteria. Dit is dankzij de Gezondheidsraad aangescherpt. Het doel nu is één begrijpbaar logo te maken voor de consument. Dit gaat waarschijnlijk in november gebeuren.

AlternatiefIn Groot-Brittannië wordt het zogeheten ‘stoplichtsysteem’ gebruikt op producten. Een stoplichtsysteem is begrijpbaar: op het product vindt je drie bolletjes: rood, oranje en groen. De drie bolletjes geven de hoeveelheid zout, suikers en vetten aan. Een rood bolletje betekent ongezond, een oranje bolletje zit tussen gezond en onge-zond in en een groen bolletje is gezond.

Toch staat de Gezondheidsraad sceptisch tegenover dit systeem. “Dit systeem heeft wel voordelen, omdat het meer informatie geeft over het product aan de consument. Maar dit systeem zou volgens de Gezond-heidsraad lastig worden om dit door te voeren naar de fabrikant, omdat bedrijven

niet pleiten voor ‘rode bolletjes’ op hun product.In Groot-Brittannië bleken testpersonen veel gezondere producten te kopen met groene kleuren op de voorzijde van de verpakkingen. Zo zag de Britse winkelke-ten Sainsbury’s de verkoop van kant-en-klare-maaltijden met rode stip 35 procent dalen binnen twaalf weken. De verkoop van groene-stip-maaltijden steeg met 7 procent. Vette pepersteaks van het Britse Tesco vonden 26 procent minder aftrek, toen de fabrikant er diverse rode stoppen op plakte.

De European Consumers Organisation (ECO) is een internationale organisatie voor consumenten. De ECO vindt het IKB-logo niet ideaal, blijkt uit een interview met een woordvoerster in het RVU programma Keuringsdienst van Waarde:”Door het logo lijken andere producten minder goed, maar dit is niet zo. Wij pleiten voor het stoplichtsysteem, omdat de consument zo meer weet wat er in een product zit.”

Één logoAls het aan minister Klink van Volksge-zondheid ligt is er voor 1 januari 2011 één

logo voor levensmiddelen die je helpen een gezonde keuze te maken. “Het is mij gebleken dat alle betrokken partijen bereid zijn toe te werken naar één set van criteria op basis waarvan de logo’s op producten gevoerd mogen worden”, aldus Klink in een brief die hij begin oktober aan de Tweede Kamer stuurde. “Het uiteindelijke doel is te komen tot één gezonde logo in Nederland, dat boven-dien werkt als stimulans voor productin-novatie.” In november worden resultaten van een onderzoek verwacht, waarin het effect van een logo onder consumenten is bestudeerd. Op basis daarvan zouden de concerns die nu al logo’s hebben, nadere afspraken kunnen gaan maken. Klink schrijft verder in de brief: “Ik heb goede hoop dat de concerns nog dit jaar tot afspraken komen over het voeren van één gezamenlijk logo.”

Op basis van deze uitspraak van minister Klink gaat het zonnetje van IKB binnen-kort voorgoed onder… r

De consument heeft tegenwoordig veel keuze om bewust te kiezen

Andere voedingskeurmerkenTegenwoordig zijn er heel veel keurmerken te vinden op voedsel-producten. De consument die ver-antwoord wil consumeren, wordt het juist erg moeilijk gemaakt gezien de hoeveelheid aan logo’s, claims en keurmerken. Hieronder de meest herkenbare keurmerken die dagelijks te vinden zijn in de supermarkt.

Het Gezonde Keuze Klavertje Het Gezonde Keuze Klavertje is te vinden op producten van het eigen merk van Albert Heijn. De criteria voor het AH-klavertje zijn dezelfde als voor het Ik Kiest Bewust-logo.

Het energielogo Het energielogo geeft aan hoeveel energie levensmid-delen bevatten. In het logo wordt het aantal kilocalo-rieën (kcal) uitgedrukt.

EKO-keurmerk Een product mag het EKO-keurmerk voe-ren, wanneer het 100 procent biologisch is. Dieren worden op natuurlijke, dier-vriendelijke wijze gehouden en moeten bij het bereiden van levensmiddelen alle ingrediënten een biologische oorsprong hebben.

Max Havelaar Producten met een Max Havelaar-keur-merk zijn geproduceerd en verhandeld onder eerlijke voorwaarden. Max Havelaar geeft consumen-ten en bedrijven de mogelijkheid om kleine produ-centen in ontwik-kelingslanden te helpen. Een merk mag het keurmerk Max Havelaar alleen voeren, wanneer het voldoet aan de Fairtrade normen. Deze normen hebben betrekking op het eerlijk produceren en

verhandelen van producten en zijn opge-steld door koepelorganisatie.

IKB keurmerk Het IKB keurmerk is er voor rundvlees en eieren (IKB-var-ken, IKB-rund en IKB-kip). Er vinden extra controles plaats bij produc-tie, verwerking en transport van het vlees. De bedrijven die het IKB keurmerk voeren, garan-deren zich te houden aan de afspraken over registratie van het vee, gebruik van medicijnen, hygiëne, voer en transport van het vee. Het keurmerk op het vlees geeft aan dat de hele keten van vleesproductie bekend is en dat elke fase extra gecontroleerd is. Het grootste deel van het Nederlandse rundvlees is voorzien van het IKB keur-merk. IKB-vlees wordt gecontroleerd door het Controlebureau Dierlijke Sector, TNO, KBBL en Biochem. Milieukeur

SMK Milieukeur stelt criteria op voor levensmid-delen, gebruiks-artikelen en diensten. Deze criteria heb-ben betrekking tot de gehele levenscyclus van het product of dienst. Voorbeel-

den waar criteria voor opgesteld zijn, zijn grondstoffen, energie- en watergebruik, schadelijke stoffen, verpakking en afval. Ook is er aandacht voor natuurbeheer, dierenwelzijn en voedselveiligheid.

CPE-keurmerk CPE is een Europees keurmerk, waarbij de normen zijn opgesteld door de Europese Unie. Er zijn twee soorten CPE-keurmer-ken, namelijk voor scharreleieren en voor vrije-uitloopeieren:

- Scharrelei Scharreleieren zijn eieren gelegd door kippen in schuren (maximaal zeven kippen per vierkante

meter) die kunnen rondscharrelen tussen stro. De eieren leggen ze op eigen nesten. De kippen kunnen niet naar buiten en de snavels worden gekapt. - Vrije uitloop Vrije uitloop-kippen kunnen binnen en buiten rondlopen en hebben een ruimte van gemiddeld 2,5 vierkante meter per kip. Verdere omstandigheden (binnen) zijn vergelijkbaar met scharrelkippen.

Streekeigen Producten Nederland (SPN) In heel Nederland worden streekproduc-ten gemaakt. Met lokale grondstoffen,

oude tradities en recepten worden gecombineerd met nieuwe inzichten van de huidige tijd. De stichting Streekeigen Producten Neder-land (SPN) heeft een

landelijk keurmerk voor streekproducten ontwikkeld om de herkomst en betrouw-baarheid van het product te waarborgen. De producten moeten aan strenge eisen voldoen: - Het productiegebied (de streek) is duide-lijk omschreven - De verwerking van het product vindt plaats in de streek - Producten en grondstoffen moeten op verantwoorde, duurzame manier gepro-duceerd worden.

Vegetarisch Keurmerk Producten met het Vegetarisch Keurmerk bevatten geen ingrediënten die afkomstig zijn van gedode dieren. Het voordeel van dit keurmerk is dat vegetariërs geen ingewikkel-de ingrediënten-overzichten meer hoeven door te lezen, wanneer dit keurmerk op het product staat. Dit keurmerk is ook voor consumenten die om religieuze rede-nen geen vlees mogen een uitkomst.

BRoN: kASSA.

FoTo

: AN

P

Gebaseerd op de anatomische ken-

nis van zijn in de VS stu-derende zoon, ontwikkelde

Tokujiro Namikoshi in 1912 de behandeling die hij later Shiatsu

noemde. Het is een drukpuntenmas-sage, die zich in korte tijd explosief

ontwikkelde. De massagetechniek werd oorspronkelijk in het dagelijkse gezins-

leven gebruikt. In Japan is Shiatsu sinds 1957 door de overheid erkend als specifieke

therapie.

18 P!T P!T 19

SHIATSU SHIATSU

Recensie: Beautysalon Sense of NatureShiatsu – Japanse drukpuntenmassage

innerlijke en uiterlijke schoonheid. Een niet te scheiden twee-eenheid. Je goed voelen is niet alleen een mentale, maar zeker ook een fysieke kwestie. Toch is de therapie voor beide zaken duidelijk ver-schillend gebied voor veel mensen. Voor innerlijke onrust bezoek je een psy-choloog of psychiater, terwijl een pijnlijke onder-rug het werk is voor een fysiotherapeut. op cosme-tisch gebied staat de plas-tisch chirurg tegenover het beautycentrum.

Door: Thijs Vunderink

Het lijkt onmogelijk om in de Zwolse wijk Stadshagen Japanse geneeskunst te in-troduceren. Een omgeving met nuchtere Nederlandse, jonge gezinnen. Toch zijn de bewoners van de strakke nieuwbouw de doelgroep van schoonheidsspecialiste

Gerlinde Tardy van Sense of Nature. Schoonheid van binnen en buiten is het motto van de salon, gespecialiseerd in uit Japan afkomstige behandelingen. Vandaag ben ik hier voor een Shiatsu drukpuntenmassage, gericht op mijn rug en benen.

Klein en ordelijk, rustgevend. De ruimte van Gerlinde biedt ruimte voor een mas-sagetafel en een diepe leren stoel. Een open kast aan de muur bevat diverse natuurlijke producten, waarmee gewerkt wordt. Met uitzicht op de daken van Stadshagen vlieg je weg op de ritmische Japanse muziek uit een compacte radio. Tijdens het introducerende voetbad laat Gerlinde me nog even alleen. Japanse kruidenthee, vermengd met olie en jasmijn zweven in lauwwarm water langs mijn voeten. Het omringt me als het warme water tijdens een langdurige dou-chesessie, die je soms zo hard nodig hebt op een te vroege ochtend.

Puur natuurGerlinde Tardy stond voor een keuze na het afronden van haar opleiding voor schoonheidsspecialiste. De optie voor ze-kerheid was solliciteren bij een bestaande salon of beautycentrum. Een tweede, ver-leidelijke en avontuurlijke optie was voor haarzelf beginnen. Na een zoektocht naar producten, waar ze zelf compleet achter

stond, kwam ze bij Cosmea Naturelle. Gerlinde: ’’Ik ben zeer gevoelig voor bepaalde stoffen, die in veel cosmetische producten zitten. De compleet natuur-lijke producten van deze leverancier pasten perfect bij mijn eigen insteek van huidverzorging.’’

Met een duidelijk idee in haar hoofd om geen productiewerk te gaan doen en zich te richten op persoonlijke schoonheidsbe-handelingen volgde ze een extra opleiding bij de leverancier. De keuze was gemaakt. Sense of Nature was geboren.

Sense of Nature werkt dus met 100% na-tuurlijke producten. Leverancier Cosmea Naturelle ontwikkelt haar producten in een eigen laboratorium. Een persoonlijke en betrokken relatie met klanten als salon Sense of Nature past bij de relaxte sfeer die Shiatsu omringt. Ook in Zwolle valt meteen op hoe ontspanning tijdens een Shiatsu-behandeling centraal staat bij Sense of Nature. Gerlinde: ’’Het laatste dat ik wil, is productiewerk doen. Zo loopt een behandeling wel eens uit en hier is ruimte voor. Het idee geeft op zichzelf al een ontspannend effect.’’

Shiatsu in de praktijkAls surfer ben ik jarenlang vaste klant geweest bij een serie fysiotherapeuten en een manuele therapeut. De laatste viel

S h i a t s u wordt gebruikt bij de volgende aandoeningen:

- rugpijn- migraine en hoofdpijn- whiplash en stijfheid in de nek- menstruatiepijnen- spijsverteringproblemen- verschijnselen van astma- sportblessures- emotionele onevenwichtigheid- mentale rusteloosheid

Schoonheid van binnen en buiten is het motto van de salon,

gespecialiseerd in uit Japan afkomstige behandelingen.

af toen zijn behandelingen niet meer werden vergoed door de

verzekering. Met een eeuwenoude tradi-tie en als basis de westerse anatomische kennis

van het menselijk lijf leek de Shiatsu therapie heel interessant. Sense of Nature omschrijft de massage op

haar website. ‘Shiatsu is een vorm van manuele thera-pie die bestaat uit het geven van druk (met behulp van de

duimen, vingers en handpalmen), rotaties en manipulaties. Hierbij wordt geen gebruik gemaakt van enig instrument, mechanisch of anderszins.’

De massage zelf lijkt in eerste instantie niet zo heftig als ik gedacht had. Uit eerdere ervaringen met zowel fysio- als ma-nuele therapie verwachtte ik een behoorlijke reactie van mijn lichaam. Die blijft uit, afgezien van tintelingen in het hele li-chaam. Vanuit de rug gaat de behandeling door naar benen, voeten en langs de rug weer omhoog. Ook de hoofdhuid wordt meegenomen. Mijn schedel, die zoals als bij iedereen van boven bestaat uit een groot gedeelte onbeweeglijk pees-blad, wordt los gemasseerd. Het blad is aanhechtingspunt voor een groot aantal spieren, die zich verspreiden via de nek. De massage zorgt eenvoudig voor ontspanning en een betere doorbloeding. Hoofdpijn is één van de klachten die met deze behandeling verminderd wordt.

Het is ongelofelijk dat alleen al door het drukken vooral mijn schouders en onderrug volledig lijken te

ontspannen. Na de behandeling van bijna een uur heb ik dan ook het glaasje

water nodig om even bij te komen. Het brengt me weer terug in de realiteit, naar de witte lig-stoel en Gerlinde. Zoals ze al voorspelde voor de behandeling

komt de inslag van de massage later. Mijn lichaam is intens los,

heerlijk. Gewapend met een verstevi-gende dag- en nachtcrème voor mijn gezicht

om uiterlijke schoonheid nog meer te accentueren, vertrek ik uit de salon. De weg terug door de wijk lijkt ineens anders, nog rustiger als die ervoor al was. Een soort lome te-vredenheid nestelt zich in mijn lijf. Wel geven de afvalstoffen, losgemaakt tijdens de behandeling me ’s avonds een stevige hoofdpijn. Water drinken en schadelijke stoffen afvoeren, is het advies van de masseuse. q

Sense of NatureRaaigras 52 8043 KP Zwolle

T: 06-25310101E: info@beautysalonsenseofnature.nlW: beautysalonsenseofnature.nl

20 P!T P!T 21

ACHTERGROND COLUMN

Tot mijn verbazing eindigt de routebe-schrijving bij de deur van een normaal

rijtjeshuis in Amsterdam. ik ga op bezoek bij Erik (49) en zijn vrouw Sandya. in het

dagelijks leven is Erik werkzaam bij een bank. De meeste mensen kennen hem echter als boeddhist ujukarin, leraar bij het Boeddhistisch

Centrum aan de Jordaan in Amsterdam. De naam ujukarin betekent ‘hij die

de geest rechtmaakt’. in een openhartig gesprek ver-

telt hij hoe Boeddha hem helpt bij het

vinden van een innerlijke balans.

Door: Tina Walsma

“Ik zat met levensvragen,” antwoordt Ujukarin (spreek uit als Oejoekarin) op de vraag waarom hij ervoor koos boeddhist te worden. “Ik ben als atheïst opgegroeid in een klein christelijk dorpje in Gelder-land. Ik ben eerst advaita gaan studeren, dat is een hindoeïstische traditie. Dat heb ik acht jaar gedaan maar daarna was dat het niet meer voor mij. Dus toen ben ik verder gaan zoeken en bij het boeddhisme beland. Ik heb veel boeken verslonden, maar heb geen studie gevolgd. Dat kon toen ook niet in Nederland, dan moest je boeddholoog worden maar dat is iets anders dan waar ik me tot aangetrokken voelde.” Terwijl Ujukarin vertelt serveert zijn vrouw Sandya sierlijk beschilderde kopjes met Ceylon thee uit haar ge-boorteplaats Sri Lanka. “Ja lekker, Ceylon thee”, verzucht Ujukarin verrukt voor hij verder vertelt: “Bij de voorloper van onze tempel aan de Jordaan hadden ze meditatiegroepjes en daar ben ik toen bij gegaan.”

Kort lontje“Al snel merkte ik de effecten van het mediteren. Ik kreeg een langer lontje. Ik was op mijn werk juist iemand met een redelijk kort lontje. Vooral als ik meende gelijk te hebben kon ik de tent bij elkaar ruziën. Met mediteren leer je dat te rela-tiveren. Ondanks dat zulke situaties op het werk me nog steeds heel erg boos kun-nen maken, blijf ik er nu rustiger onder. Maar dingen zoals een vlucht missen bijvoorbeeld niet, dan denk ik: er gaat er altijd weer één.” Ujukarin kijkt zijn vrouw aan en lacht, “Vanochtend hadden we nog zoiets, hè Sandya? Jij was thuisgebleven van je werk voor de loodgieters en toen kwamen ze pas om drie uur terwijl ze om negen uur al zouden komen. Loodgiet-ers hebben zo hun eigen planning. Toen heeft Sandya ze boos opgebeld want dat kan zij veel beter!”“Hij kan niet boos bellen, hij wil het op de Boeddhistische manier doen,” legt Sandya uit. “Maar soms werken die manieren niet, dan moet je gewoon boos spélen.”

VerlichtingUjukarin is aanhanger van de Westerse Boeddhistische Orde, een groep met een liberale insteek van het boeddhisme. “De kern van het boeddhisme is een gebalan-ceerd mens zijn. Wees een goed mens zijn en behandel anderen zoals jij behandeld wilt worden. Hoe je dat doet, hangt van de interpretatie af. Sommige mensen zetten zich heel erg in voor sociaal onrecht, andere mensen zetten zich in voor het milieu.” Boeddha is de zogenaamde ‘uitvinder’ van het boeddhisme. Hij bereikte verlichting, een staat van het bewustzijn waarbij uiteindelijk geen negatieve factoren meer in de weg zitten. Het licht binnenuit wordt dus niet meer vertroebeld door bijvoorbeeld hebzucht of jaloezie. Op die manier zijn er veel regels, zoals niet bijdragen aan dierenleed, wapenindustrie of overspel. Maar in het dagelijkse leven kan het ook letterlijk opgevat worden met een regel als niet langer dan vijf minuten douchen. “Veel van die regeltjes gelden alleen in het tra-ditionele boeddhisme, zoals in Thailand. Daar worden nog veel dingen letterlijk opgevat. Een non mag pas na de monnik de eetzaal betreden bijvoorbeeld. Wij zijn heel liberaal, wij houden het op vijf tot tien basisregels. Voorbeeld, een stel begint een vegetarische broodjeszaak en de zaak loopt goed. Ze komen erachter dat twee-derde van hun klanten bij het ministerie van oorlog om de hoek werkt. Wat doe je dan? Vind je dat je goed doet of werk je mee aan iets dat verkeerd is? Kijk, er is geen zwart of wit, geen algemene regel. Je leeft met jezelf en houdt de basisprincipes aan, zoals zelf geen geweld gebruiken.”

RetraiteOm die staat van verlichting te bereiken, zuivert een boeddhist zijn geest door middel van meditatie. Dat doen ze tijdens een retraite, een korte of langere periode waarin zelfbewustzijn centraal staat. Ujukarin gaat daarvoor twee keer per jaar voor twee weken naar Sri Lanka en neemt

houd kan voor-zien. Maar richt-ing pensioen zitten we eraan te denken om zes maanden per jaar in Sri Lanka te gaan wonen. Ik voel me geen echte Nederlander meer, mijn hart ligt toch voor een groot deel daar.” r

twee keer per jaar een lang weekend in Nederland. “Dat is geen balans waar ik op langere termijn blij mee ben, ik loop kans op een burn-out als ik zo doorga. Maar ik vind het te belangrijk om in Sri Lanka te helpen in met de organisatie van de retraites. Er moet gewoon zoveel gebeuren achter de schermen en dat neemt de meeste tijd in beslag. Die twee

weekenden in Nederland ga ik alleen als deelnemer, zonder verdere

verantwoordelijkheden.” Over het antwoord op de vraag wat dan wel een goede balans is, hoeft hij niet lang

na te denken: “Twee weken an-deren helpen en die andere twee

weken echt op retraite als deelnemer, zonder verantwoordelijkheden.”

Liefde gevonden in boeddhismeUjukarin en Sandya zijn vijftien jaar getrouwd, ze ontmoetten elkaar in Sri Lanka tijdens één van zijn reizen voor het boeddhisme. “Ik kwam een keer huilend bij vrienden in Sri Lanka: ‘Mijn vrien-din heeft me gedumpt!’, waarop mijn vrienden zeiden ‘Dan weten wij wel wat, want je kunt niet alleen zijn in het leven’. Zo ben ik Sandya tegengekomen en dat klikte.” Hij wrijft zijn hand over de knie van zijn vrouw en glimlacht. “We wonen in Nederland omdat je hier voor minder uren werken genoeg in je levensonder-

Innerlijk bala ns vinden met Boeddha “Ik word nu veel min der snel boos dan vroeger”

Mediteren in Sri Lanka. Het ‘sjaaltje’ dat Ujukarin draagt is een kesa, een symbool voor zijn functie als leraar. Waarom zit hij op een stoel? “Gezondheidsredenen. Ik had rugpijn, dus een stoel was beter.”

“Mijn hart ligt voor

een groot deel in Sri Lanka”

Ujukarin in de boeddhistische tempel, de foto is genomen tijdens zijn meest recente reis naar Sri Lanka (september 2009)

Het boeddhisme is een 2500 jaar oude leer, van oorsprong uit India. Het is

gebaseerd op het levenspad van prins Siddharta Gautama. Gautama was

de eerste Boeddha. Om antwoord te vinden op zijn levensvragen trok hij het

land in. Onder andere met meditatie vond Gautama antwoorden op zijn vragen en ontdekte hij ‘de vier edele waarheden’ van het leven. Die waar-heden vormen nu een leidraad voor

zijn aanhangers, de boeddhisten. FoTo

: uJu

kA

RiN

FoTo

: uJu

kA

RiN

22 Sportmind Sportmind 23

ACHTERGROND ACHTERGROND

ROTTERDAM – Tijdens een Duckrace werden duizenden gele plastic badeendjes tegelijker-tijd in het water gelaten. De organisatie wil met het Duckrace evenement het publiek bewust maken van het probleem van schoon drinkwater in ontwikkelingslanden. ANP

ALLE EENDJES ZWEMMEN IN HET WATER

FoTo

: AN

P

24 P!T P!T 25

ACHTERGROND ACHTERGROND

Duurzame kleding: Ku yichi is een fenomeenHaar buurvrouw vroeg Fleur een tijdje geleden waar ze dat leuke jurkje toch vandaan heeft. Fleur vertelde over kuyichi. over de duurzame manier waar-op haar jurkje gemaakt is. Dat ze biologisch katoen gebruiken en dat de ka-toenboeren een goede prijs krijgen voor hun katoen. “Maar het is best een hip jurkje”, zei ze toen heel verbaasd. Zucht. Hoe lang duurt het nog voor eerlijke kleding van het geitenwol-len sokken imago afkomt?

Door: Thomas Tobé

Een vies fabriekje in Azië waar vrouwen dagen achtereen zitten te naaien aan jouw spijkerbroek.

Onder erbarmelijke omstandigheden werken vaak ook kinderen langer dan tien uur per dag in de meest smerige fabrieken die je je maar kunt voorstel-len. We staan er niet eens bij stil. We kopen maar, ‘omdat hij zo lekker zit’. En ohja, hij was maar dertig euro! Lange tijd was er nauwelijks aandacht voor de problemen in de buitenlandse kledingin-dustrie. Slechte arbeidsomstandigheden, grote milieuschade op katoenplantages en fabriekjes die meer lijken op donkere, oude, vieze schuren.

Acht jaar geleden was voor Solidaridad de maat vol. De Nederlandse ontwik-kelingsorganisatie probeerde op alle mogelijke manieren duurzame kleding op de markt te brengen. Ze probeerde het bij grote, bestaande kledingmerken. Toen die niet toehapten, kwam Solida-ridad zelf met een jeansmerk. Kuyichi was geboren. Een kledingmerk, waarvan de producten onder goede sociale en ecologische condities worden gefabri-

ceerd. Geen kinderarbeid, goede omstan-digheden voor de arbeiders en een goede prijs voor de katoen die in Peru verbouwd wordt. ‘Fair trade-kleding’ is hip en mag gezien worden.

Het doel van Solidaridad en Kuyichi? Fair trade ‘mainstream’ maken en jonge men-sen bereiken. De concurrentie aangaan met hippe merken als Diesel en G-star. Uit jeans en T-shirts bestaat het assortiment allang niet meer. Kuyichi wordt groter en verkoopt inmiddels ook tassen, sweaters en andere ‘modedingetjes’. De stijl en kwaliteit zijn belangrijk. “Mensen willen wat hips kopen en iets dat lekker zit, daarna pas speelt de manier waarop het product tot stand is gekomen wellicht een rol”, zegt Tony Tonnaer. Hij is vanaf het begin betrokken bij Kuyichi en sinds 2002 directeur van het bedrijf. “We werken als ieder ander modebedrijf en zijn commer-cieel ingesteld. Hip komt op één, daarna het aspect van duurzame handel, het bewustzijn.” ‘Style Conscious’. Het staat als een stem-pel op elk kledingstuk van Kuyichi. ‘Style’ staat voor kwaliteit en het ontwerp. De stijl van Kuyichi moet stoer, hip en sexy zijn. ‘Consious’ slaat op de duurzame ma-nier waarop het gemaakt is. Gemaakt van organisch katoen en volgens de beginse-len van fair trade: “We betalen boeren voor hun biologische katoen dertig procent meer dan de marktprijs. We houden bij het productieproces van de kleding reke-ning met normen en waarden van mens en natuur. Er komt geen kinderarbeid aan te pas, arbeiders werken onder normale werkomstandigheden, er wordt niet on-

derbetaald en er worden zo min mogelijk chemische producten gebruikt”, vertelt de ondernemer.

Tonnaer ploft neer op zijn bureaustoel en gaat zitten achter zijn van afvalhout ge-maakte bureau. Behalve de drie standaard-P’s People, planet, profit die Kuyichi hanteert is het één van de meest duurzame bedrijven van Nederland. “Alles hier is gemaakt van gerecycled materiaal. Bijvoorbeeld onze beursstands en het winkelmateriaal. Reclamemateriaal drukken we op FSC-papier en het bureau waar ik achter zit is gemaakt van een oude deur.” Kuyichi is extreem duurzaam. Medewerkers drinken Max-Havelaarkoffie, vergaderen op van afvalhout gemaakte krukjes en op de fruitschaal pronkt een bos fair trade bananen. “Daar hebben we bewust voor gekozen. Met alles wat we doen zijn we bewust bezig, niet alleen met de kleding”, zegt Tonnaer. “Dat ligt alle-maal in het verlengde van wat wij doen.”

Terug naar de kleding. Vijftien jaar geleden was biologische kleding nog geen item. Toen vonden kledingmerken groen nog onzin. Fair trade? Organic? Wat maakt het uit. Tegenwoordig begeven steeds meer merken zich op de ‘organic-markt’. Merken als H&M en C&A hebben inmid-dels ook een groene lijn. Rutger Pleger is modedeskundige. Hij bevestigt het succes van Kuyichi. “Je betaalt misschien wel een behoorlijk bedrag voor een kledingstuk, maar het geld dat je betaalt komt goed terecht. Dat weet je gewoon.” Pleger kan zich niet voorstellen dat merken als H&M hun ecologische kleding voor zo weinig geld verkopen. “Die bedrijven moeten wel verlies leiden. Het moet zo goedkoop mogelijk. Ik kan me niet voorstellen dat de boeren en makers van de kleding een goede prijs krijgen.” Het was niet hip, maar duurzame kleding is hot geworden. “Daarom hebben zoveel kledingmerken inmiddels een duurzame lijn”, zegt Pleger. “Die duurzame kleding is tegenwoordig gewoon cool.”

Het ‘coole’ imago zal in de loop van de jaren alleen maar toenemen. Kuyichi was de eerste, en zal altijd de eerste blijven die kwam met een duurzame spijkerbroek. Het merk heeft bewezen te

kunnen concurreren met de grote merken. “Maar we moeten nog wel aan populariteit winnen”, zegt Tonnaer. De toekomst van Kuyichi is duidelijk. “Uitbreiden, eerst in Europa, waar we al in meer dan tien landen zitten, daarna de VS. Kuyichi wil groot worden en dat gaat luk

ken.” r

Winkels waar Kuyichi te verkrijgen is

Men@workDe BijenkorfDick and CODelicious Mode d’EmploiLay OutNukuhiva: winkel van Floortje Dessing

Jeansmerk Kuyichi opent winkels

Het Nederlandse spijkerbroekenmerk Kuyichi heeft plannen voor een net-werk van eigen winkels. Het moet een duurzaam concept worden gebouwd met milieuvriendelijke materialen en led-verlichting.

Dat meldt Fashion United. De eerste Nederlandse winkel moet in 2010 de deuren openen. Het concept wordt direct internationaal uitgerold. Kuyichi heeft daarbij in eerste instantie het oog laten vallen op Duitsland en Frankrijk. In voorbereiding hierop komt het merk met een nieuwe reclamecampagne.

TONNY TONNAER

FoTo

: WW

W.k

uYi

cH

i.co

M

FoTo

: WW

W.k

uYi

cH

i.co

M

FoTo

: WW

W.k

uYi

cH

i.co

M

KUYICHIKUYICHI

26 P!T P!T 27

INTERVIEW INTERVIEW

Kinderen in Ecodrome verwon dering voor natuur bijbrengen

Shirley Koggel (29) is sinds 2008 stafmedewerker educatie bij Expeditie Ecodrome in Zwolle. Tijdens het ‘doen van een bak-kie’ in het Ecodrome, naast een glazen bak met vijf wurgslan-gen, spreekt onze P!T-redactrice Janneke Schaap met Koggel over haar werk bij dit natuur- en avontuurpark.

Door: Janneke Schaap

“Op de deur van mijn kantoor hangt een bordje met: Pas op! Rondvliegende vlinders.”

Welke opleiding heeft u gevolgd?Ik heb heel veel verschillende opleidin-gen gedaan. De opleidingen die voor mijn werk relevant zijn is voor zijn is de opleiding tot dierenartsassistente en de opleiding diermanagement. Die laatste is een HBO-opleiding aan het Van Hall Larenstein instituut in Leeuwarden. Een echt managementopleiding, maar dan met een dierkundig tintje. Ik ben in september 2007 als stagiaire bij Expe-ditie Ecodrome begonnen. Toen mijn stage hier was afgelopen werd ik gepolst of ik in was voor een vaste functie. Dat was ik wel en dus ben ik hier gelijk komen werken. Ik zit hier helemaal op mijn plek.

Hoe ziet een werkdag er voor u uit?Dat is heel erg divers. Ik ben betrokken bij het ontwikkelen van nieuw educatief materiaal, educatieve invullingen in het park en het verzinnen van nieuwe attrac-ties. Ik begeleid daarnaast schoolgroe-pen, geef lezingen en houdt workshops.

Zijn die werkzaamheden bedoelt om het publiek van Expeditie Ecodrome milieube-wust te maken?Niet direct. Onze insteek is om onze primaire doelgroep kinderen door mid-del van verwondering bewust te maken van de mooie dingen in de natuur. Je ziet heel veel dat natuureducatie wordt ge-daan met een opgeheven vingertje: ‘kijk eens wat wij onze wereld aan doen’. Daar bereik je volgens mij niet zo veel mee. Voor de meeste kinderen is dat laatste een ‘ver van mijn bed show’. Wij probe-ren kinderen waardering en bewondering voor de natuur bij te brengen door mid-del van verwondering. Alles wat je hier

in het Ecodrome ziet is meer gericht op van hoe mooi het is en hoe knap het in elkaar zit.

Verwondering is een meer begrijpbare manier voor de kinderen?Absoluut, want wat hebben kinderen nou voor affiniteit met het gat in de ozonlaag? Ze kunnen dat nog niet op zichzelf

be-trekken. Dus

proberen wij hier op een wat speelsere manier hun waardering voor de natuur bij te brengen. Dan komen bij kinderen het verantwoordelijkheidsgevoel en het respect vanzelf. Als je vanuit de ogen van een kind hier komt, dan ga je naar een soort van attractiepark. Onze educa-tieve activiteiten zijn zo ingericht dat de kinderen een plezierige dag hebben. Ze hebben niet direct in de gaten dat ze iets aan het leren zijn. Dat merk je bijvoor-beeld met het mammoetbot graven heel sterk. Dan graven ze in een grote bak met zand mammoetbotten op. Je kunt niet alleen vertellen over mammoeten, de ijstijd en de klimaatverandering, maar ook over anatomie. Als je op handen en voeten gaat staan vertoon je heel veel overeenkomsten met het skelet van een mammoet. Dat is voor kinderen heel erg grappig om zich te realiseren en dat onthouden ze echt wel.

Hoe maak je de dag voor ouders ook leuk?Als kinderen plezier hebben, vinden ouders het allang mooi. Als de ouders zien dat hun kinderen een leuke dag hebben, hebben zij ook een leuke dag. Daarnaast is de informatie die wij hier aanbieden op het niveau voor kinderen van de bovenbouw van de basisschool. Dat betekent niet dat het voor alle doel-

groepen die daar buiten vallen niks aan is. De informatie is niet te kinderachtig voor volwassen. En of je nou drie of drieënnegentig bent: otters zijn altijd leuk.

Ik zag in het park vogelhuisjes hangen met naambordjes er op. ‘Zimmer frei’ was wel een grappige.Haha, ja dat klopt. Die heb ik verzonnen. We hebben er erg om gelachen toen ik met dat idee kwam. Ik vroeg mijn baas of ik het er op mocht zetten en hij vond het geen probleem. Af en toe mag je best een beetje flauw zijn.

Is het werk bij Ecodrome een essentieel deel van uw leven? In zoverre dat u er thuis ook mee bezig bent?Ja, eigenlijk wel. Ik kweek thuis als hobby tropische nachtvlinders. Dat loopt wel door elkaar met mijn werk hier. Mijn werk is wel een essentieel onderdeel van mijn leven en ik houd er van.

Nachtvlinders?Als je daar nog niet eerder van gehoord hebt, dan klinkt het heel vreemd. Maar er is een heel hobbycircuit voor. Ik bestel bij een bevriende kweker eitjes. Die leg

“En

of je nou drie of

drieënnegentig bent:

otters zijn altijd

leuk.”

Shirley leest voor t

FoTo

: GER

AR

D B

EER

SMA

ECODROMEECODROME

28 P!T P!T 29

INTERVIEW ACHTERGROND

Aandacht voor lichtvervuiling tijdens

op naar de Nacht van de nacht in Zwolle. ik ben be-nieuwd of het straks echt helemaal donker zal zijn.De nacht van de nacht wordt gehouden om aandacht te vragen voor lichtvervuiling. Nederland is één van de landen met de meeste lichtvervuiling.

Door: Anne den Baas

Vooral nachtdieren hebben last van het licht ’s nachts. Zo’n vijftig procent van de dieren leeft ’s nachts. Hun biologische klok wordt verstoord door teveel licht. Vogels gaan bijvoorbeeld steeds vroeger zingen en nesten bouwen. Ook begin-nen ze op de verkeerde momenten aan de vogeltrek. Het licht zorgt ook voor de versnippering van de leefgebieden van de nachtdieren. Dit komt doordat dieren niet in de buurt van veel licht willen wonen. Daarom zoeken ze andere locaties buiten hun oorspronkelijke leefgebieden op.Maar ook mensen kunnen last hebben van het licht. Mensen in een omgeving met veel licht hebben vaker moeite met slapen, en daarom ook meer stress.

Activiteiten voor de ‘Nacht van de nacht’ worden door het hele land gehouden: Texel, Leeuwarden, Barendrecht, Utrecht, noem maar op. Ik bezoek met een vrien-din de activiteiten die op zaterdag 24 oktober in Zwolle worden gehouden en moet daarvoor naar Goertjesweg 4. Ik heb nog nooit van deze straat gehoord, maar 9292ov wijst ons de weg... Niet dus. Na

een uur ronddwalen, en veel hulp van de Zwollenaren, komen we veel te laat aan op een soort industrieterrein. Nou, donker is het er zeker. Zelfs het licht van de maan ontbreekt omdat de grote regenwolken die waren voorspeld inmiddels zijn gear-riveerd. Dat sterren kijken kunnen we wel vergeten vanavond. Geluk-kig zijn ons nog allemaal andere activiteiten beloofd op de site van de Nacht van de nacht: een nacht verhaal, films en uitleg over nachtdieren, een nachtelijke zoektocht naar nachtvlin-ders en een presentatie over de sterren-hemel.

Bij het Earthship (klimaat neutrale thee-huis) in Zwolle, waar veel van de activitei-ten worden gehouden, branden fakkels en schijnt ‘nachtvriendelijke’ verlichting. Er lopen nog best veel mensen rond. Ik schat een stuk of 75, waaronder veel kinderen. Een man loopt ons tegemoet. “Leuk, zo’n donkere nacht, je ziet alleen niks”, mom-pelt hij. Verderop zit een groep kinderen. We gaan snel naar binnen want het is koud. Daar kunnen we gelijk instromen bij een presentatie over ‘beesten die je ’s nachts kunt aantreffen’. Ik stel me veel enge beesten voor die ik ’s nachts liever niet wil tegenkomen. Maar het blijkt over uilen, egeltjes en nachtvlinders te gaan. Het enige beest dat ook aan bod komt en dat ik liever niet wil tegen komen is de vleermuis. Na het zien van het filmpje over vleermuizen, en het zien van hun scherpe tandjes, denk ik hier niet anders over.

Helaas gaat door het slechte weer ook de zoektocht naar de nachtvlinders niet door. Maar de presentatie over de ster-renhemel lijkt veelbelovend. Er komen

tientallen mensen op de presentatie af. Arnold Kip doet de presentatie, hij is erg enthousiast. Zodra hij begint te vertellen over hoe groot het heelal is, voel ik me piepklein. Kip is lid van de Vereniging voor weer- en sterrenkunde. Ik vraag hem of hij

zelf ook aan sterren kijken doet. Dit blijkt absoluut niet

zijn favoriete bezigheid. Hij vind het een suffe hobby. Zijn vrienden van de vereniging doen het echter wel. Kip vertelt dat zijn vrienden wel last hebben van de lichtvervuiling. “De lichtvervuiling is in Zwolle heel groot. Daarom gaan ze liever buiten Zwol-le, in een natuurgebied, sterrenkijken.”

Het wordt al jaren steeds lichter in Neder-land. Er komt jaarlijks zo’n drie tot vijf procent lichtvervuiling bij. De grootste ‘lichtvervuilers’ zijn de glastuinbouw, sportveldverlichting, openbare verlichting en reclameverlichting. Er worden op de site van de nacht voor de nacht een aantal oplossingen aangedragen die lichtvervui-ling moeten tegengaan: het afschermen van kassen, onnodige reclameverlichting kan ’s nachts uit en wegen zouden met minder lampen ook goed verlicht kunnen worden.Als je het donker wil opzoeken kun je het beste naar Schiermonnikoog gaan. Schiermonnikoog is namelijk uitgeroe-pen tot de donkerste plek van Nederland van 2009.Rond 22:00 uur is de Nacht van de nacht afgelopen. We moeten nog een heel eind lopen naar de bushalte. Door het donker. Stiekem ben ik wel blij met de verlichting langs de weg. (Informatiebron: www.nachtvandenacht.nl) r

“Leuk, zo’n Nacht van de nacht, je ziet alleen niks”

Deze nachtdieren kun je ‘s nachts in Nederland aantreffen. Vlnr: egel, uil, nachtvlinder en vleermuis.

ik op een vochtige tissue in een plastic bakje om uit te broeden. Na een dag of tien komen de eitjes uit en dan moet je de rupsjes verzorgen. Mijn grootste rups was zo’n vijftien centimeter groot en dan duimdik. Een week of zes later komen daar hele grote vlinders uit.

Waar houd je de vlinders?De allergrootste vlinders die ooit uit zijn gekomen heb ik op mijn kantoor gehou-den. Dat was best wel een moeilijke soort om te kweken en ik had niet verwacht dat het mij in één keer zou lukken. Toen zat ik opeens met tien vlinders met een spanwijdte van bijna dertig centimeter. Ze vliegen gewoon rond. Ik houd mijn kantoor altijd goed dicht en op de deur hangt een bordje met de tekst:‘Pas op: rondvliegende vlinders’.

Waar komt die interesse vandaan?Dat weet ik niet. Dat is net zo’n vraag als waarom je de ene muzieksoort wel mooi vindt en de andere niet. Het is nou een-

maal zo. Ik doe dit nu een jaar en vind het hartstikke leuk.

Wat vindt u het mooiste aan uw werk?Dat zijn de contacten met mensen. Je laat ze iets zien of laat ze ergens bewust van worden. Iets waar ze eerder overheen gekeken hebben. Niet zozeer van iets wat ze nog niet wisten, maar meer omdat hun nieuwsgierigheid is gewekt. Neem nou de vooroordelen van mensen tegen spinnen of slangen. Ik vind het mooi om hen het tegendeel te laten zien.

Doet u dat door de angst voor dieren weg te nemen bij mensen?Soms wel. Af en toe zijn mensen echt panisch voor slangen. Door te praten krijg je ze meestal wel zover dat ze de slang even aanraken. Als je hem hebt aangeraakt, dan is driekwart van je angst al weg. Vooroordelen zijn altijd erger dan de werkelijkheid.

Bent u zelf ook veel met natuur en milieu-bewustzijn bezig?Ik denk zoals de gemiddelde burger. Ik doe mijn best, maar het lukt niet altijd. Helemaal groen verantwoord ben ik niet. Thuis heb ik wel veel dieren. Die eten braaf het keukenafval op. Zij zijn mijn GFT-bakjes. Verder scheid ik mijn afval, breng batterijen weg, ga naar de glasbak, gebruik spaarlampen, laat apparaten niet op standby staan en laat ook niet het licht branden in ruimtes waar ik niet ben. Dat is wat iedereen hoort te doen. r

Vogelhuisje ‘Zimmer frei’

Attractie ‘ Survivaldoolhof ’ Ecodrome

FoTo

: JA

NN

EkE

ScH

AA

P

FoTo

: JA

NN

EkE

ScH

AA

P

FoTo

: AN

P

FoTo

: AN

P

FoTo

: WW

W.T

iMES

oN

LiN

E.c

oM

FoTo

: WW

W.u

SER

S.Sk

YNET

.BE

NACHT VAN DE NACHTECODROME

In de huidige wegwerpmaatschappij produceren we meer afval dan ooit te voren. De gemiddelde wes-terling produceert jaarlijks een halve ton aan afval. Veel van deze producten, zoals bijvoorbeeld de eerder genoemde telefoonladers, werken eigenlijk nog prima. Maar door de aanschaf van een nieuw mobieltje zijn ze overbodig geworden. Idioot natuurlijk, maar hier komt gelukkig verandering in. Vanaf 2012 komt er een universele adapter voor mobieltjes. Na streng aandringen van de Europese Commissie hebben de producenten van mobiele telefoons besloten standaard een micro-usb-stekker bij te leveren. Deze standaardlader verbruikt vijftig procent minder energie en maakt in een ruk 51.000 ton aan nieuwe laders overbodig.

Hoewel het hier gaat om een goede maatregel is het slechts een fractie van het probleem. Goed, straks is er een universele adapter, maar dan is er nog het mobieltje zelf. Na twee jaar is het product naar de maatstaven van onze huidige maatschappij toch echt verouderd en is de consument hoognodig toe aan een nieuwer model. Reclames laten geen moment onbenut om ons hier fijntjes aan te herinneren. Overal waar je kijkt worden ‘gratis’ telefoons aangeboden, zolang je er natuurlijk wel eventjes een nieuw abonnement bij afsluit. Door zulke ontwikkelingen wordt de levenscyclus van een product steeds korter. Maar dat lijkt producenten en overheden maar weinig te doen. Er moet tenslotte geconsumeerd worden.

Producten lijken aangepast te worden aan de kortere levenscyclus. Even terug naar mijn laptop. Na slechts 2,5 jaar geeft deze er de brui aan. Hoe is het mogelijk dat een product dat 1000 euro heeft gekost, het niet langer volhoudt? Omgerekend kost die laptop mij dus 400 euro per jaar. Het is moeilijk voor te stellen dat zulke hoge afschrijfkosten normaal zijn. Standaard zit er op lap-tops een garantie van slechts 12 maanden. ‘’Dat is volgens de Nederlandse wet onmogelijk’’, stelt Léon Mölenberg, docent consumentenrecht aan de Universiteit van Maastricht.”Bij garantie gaat het om de economische levensduur van een product bij normaal gebruik. In het geval van een laptop is dat zeker meer dan 12 maanden.”

Ondanks mijn dure, en volgens Mölenberg overbodige, uitbreiding naar twee jaar garantie, gaat mijn laptop een half jaar te laat stuk. De jongen achter de servicebalie bij de Mediamarkt is niet on-der de indruk van mijn relaas over de verwachte levensduur van producten. De laptop gaat niet meer aan als hij op de aanknop drukt en de batterij eruit halen maakt ook al geen verschil. “Dan kan je beter een nieuwe kopen, ” legt hij uit. “Deze doet het niet meer.” Hij kijkt er duidelijk niet van op.

Niet tevreden met het oordeel van het ‘technisch onderzoek’ dat is verricht door de Mediamarkt, schakel ik echte hulp in. “Er is geen probleem, dat ik niet kan oplossen”, verzekert de repara-teur mij. Veel laptops die mensen op advies van bedrijven als de Mediamarkt weggooien worden hier eenvoudig nieuw leven ingeblazen. Het meest voorkomende probleem, loszittend contact van de lader, is zelfs na tien minuten vakkundig soldeerwerk uit de wereld geholpen. Maar soms is de oplossing gewoon te duur, zoals bij mij. Een chip is doorgebrand, waardoor het moederbord onherstelbaar is beschadigd. Het is echt finito, tijd voor een nieuwe. Dit komt volgens de reparateur doordat er veel zware programma’s op hebben gedraaid, waardoor de laptop oververhit is geraakt.

Overigens zijn dat programma’s die mijn laptop volgens de systeemeisen makkelijk kan draaien. Na-vraag in mijn omgeving en zoektochten op internet laten me zien dat ik niet alleen sta in dit pro-bleem. Het consumentenprogramma Kassa heeft hieraan in 2005 zelfs een aflevering besteed. Bij de Dell Inspiron 5150 bleek een chip bij veel mensen al binnen een jaar door te branden. Een probleem waarvoor Dell pas verantwoordelijkheid wilde nemen na de uitzending.

Ook dit probleem reikt verder dan alleen telefoons of laptops. Veel hightech producten hebben maar een korte levensduur door bikkelharde concurrentie. Bedrijven brengen steeds sneller nieuwe producten op de markt. Dit verkort de houdbaarheid van het voorgaande product en vergroot de kans op ‘kinderziektes’. Op Markplaats staan honderden oude tv’s, bijna gratis af te halen, die het nog allemaal prima doen. Vaak tv’s met een leeftijd boven de tien jaar. Ondertussen staan fora van consumentenorganisaties vol met verhalen van boze consumenten over lcd- en plasmatoestel-len die vaak nog geen vijf jaar oud zijn, maar toch niet meer werken. Of kapotte iPods en andere mp3-spelers. In de kast onder een dikke laag stof ligt mijn discman van 12 jaar oud. Doet het nog perfect.r

30 P!T P!T 31

ACHTERGROND ACHTERGROND

Mijn laptop, mijn steun en toe-verlaat, blijkt uiteindelijk toch niet zo betrouwbaar als ik dacht. Hij is stuk en ligt nu op de schroothoop, bij mijn oude mo-bieltjes en bijbehorende adap-ters. Twee van Motorola, allebei een andere lader, één Samsung en één van Nokia. Ze worden sinds kort vergezeld door een Toshiba laptop, uiteraard met prima wer-kende adapter. Het begint al een mooi grote stapel te worden. ik ben geen uitzondering, iedereen heeft thuis wel apparaten liggen die niet meer gebruikt worden. De wegwerpmaatschappij, dat zijn wij.

Door: Gertjan van Putten

Vandaag hip, morgen oud vuilFo

To: G

ERTJ

AN

VA

N P

uTT

EN

WEGWERPMAATSCHAPPIJWEGWERPMAATSCHAPPIJ

32 P!T P!T 33

ACHTERGROND ACHTERGROND

“Doe alsof je thuis bent” couchsurfen in België

Bij vreemde mensen op de bank slapen klinkt verre van aantrekkelijk. Toch zijn er honderdduizenden men-sen over de hele wereld die tijdens hun reizen via cou-chsurfing.org hun verblijf bij particulieren regelen. op deze site kunnen gastvrije mensen hun bank aan-bieden om an-dere reizigers van een gratis slaapplek te voorzien. couchsurfing is een nieuwe, hippe ma-nier van reizen. P!T-redac-teur Marianne probeerde het uit.

Door: Marianne Tillema

Wanneer de trein verder raast en ons achterlaat op het donkere, stille station van Lint, overvalt me voor de eerste keer een onbestemd gevoel . Waar ben ik in godsnaam aan begonnen, vraag ik mezelf af. Samen met vriendin Anne ben ik op weg naar mijn allereerste couchsurf ervaring en de moed zakt me nu al in de schoenen. Twee meisjes die honder-den kilometers van huis bij een vreemde jongen op de bank gaan slapen. Is dit wel zo verstandig? Het is al laat en wanneer mijn ogen langzaam aan het donker wen-nen zie ik enkel industrie en open vlaktes met rotzooi voor me opdoemen. Wat een gribusbende. “Hier zou ik nog niet dood gevonden willen worden”, hoor ik Anne fluisteren. Ze kijkt me aan en we barsten in lachen uit. Het is nog een half uur lo-pen naar het huis van onze ‘host’ en met de routebeschrijving stevig in mijn vuist geklemd gaan we op weg. Ons couchsurf

avontuur is begonnen en ik vraag me af wat ons allemaal nog te wachten staat.

Keuzes, keuzes Een week voordat ik op dit donkere station in een dorp ver buiten Antwerpen werd gedropt, was ik nog in de heerlijke onwetendheid van dit alles en begon ik enthousiast met het treffen van voor-bereidingen. Een profiel aanmaken en iemand vinden die ons wel een nachtje

onderdak wil bieden is alles wat we hoeven te doen.

Het blijkt een eitje te zijn. Anne en ik besluiten dat de persoon in kwestie

een man moet zijn van rond de 25 jaar.

Het liefst met een goede foto en een leuk verhaaltje over zich-zelf. In en rond Antwerpen zijn er zo’n duizend mensen die hun bank aanbieden.

Een groot deel daarvan voldoet aan onze criteria, dus we hebben keus genoeg. Na een uitgebreid onderzoek kiezen we vier slachtoffers uit en mailen ze. Bij de eerste is het al raak. Jens, een 23-jarige tech-nicus stuurt ons het bericht dat we van harte welkom zijn. Op zijn profiel wordt vermeld dat hij werkt bij de televisie, hij volgens zijn vrienden erg grappig is en dat hij wel van een feestje houdt. Hij heeft een leuk mailtje gestuurd en zijn profiel ziet er mooi uit. Goedgekeurd dus. We mailen, we bellen en binnen een dag is het rond. Aan de telefoon klinkt hij erg vriendelijk en normaal. Natuurlijk kun je dan nog niet weten of hij geen verknipte mafkees is, maar na het telefoontje ben ik er gerust op dat het wel goed zit en besluiten we de gok te wagen.

Kaal, leeg en vreselijk netjes Na een tocht door de brede straten van Lint, komen Anne en ik na twintig mi-

nuten aan bij het appartement van Jens. Het is stil en er loopt geen kip op straat. Omdat Jens tot één uur ’s nachts moet werken heeft hij de sleutel in zijn brie-venbus gelegd. We voelen ons ontzettend welkom, maar ook erg onwennig als we zijn huis binnenstappen. Het is er kaal, de muren zijn leeg en het is vreselijk netjes. Overal staan computers en er hangt een weeïge zoete geur. “De geur van een lijk in staat van ontbinding”, grapt Anne zenuwachtig. Op tafel ligt een briefje: doe alsof je thuis bent en kijk gerust rond. Een beetje ongerust over wat we mis-schien tegen gaan komen storten we ons vol overgave op de kasten en lades in het huis. We vinden geen dubieuze attributen noch lijken in de kast en nestelen ons tevreden op de bank. Jens heeft een be-amer met dvd-speler, een wii met massa’s spellen en een kast met eten waaruit we mogen pakken wat we willen. Toch voelt het ongemakkelijk. “Ik heb het gevoel dat we misbruik van die jongen maken”, zegt Anne en slaat daarmee de spijker op

zijn kop. Het voelt raar om bij een vreemd iemand in huis te zitten die er zelf niet is. Ik had liever gehad dat Jens gewoon thuis zou zijn geweest.

Jens arriveert Om half één krijg ik een smsje van Jens. Hij is vrij van zijn werk en komt eraan. Ik stoot Anne aan die naast me op de bank in slaap is gevallen. “Als het maar niet zo’n suffe Harry is, want dat trek ik nu écht niet”, mompelt ze. Ik ben een beetje zenuwachtig. Wat als we elkaar niets te vertellen hebben? Of als hij een engerd blijkt te zijn? Ineens besef ik me ten volste dat we volledig van de buitenwereld zijn afgesloten.

Wat is couchsurfing?

Organisatie Couchsurfing.org is een Amerikaanse non-profit organisatie die als missie heeft om “mensen en plaatsen over de grenzen samen brengen, te zorgen voor een leerrijke uitwisseling, een collectief bewustzijn wekken en het verspreiden van tolerantie”, zo staat op de site beschreven. Het is een netwerk dat bestaat uit gastvrije, ruimdenkende mensen die zonder er zelf iets voor terug te vragen mensen hun bank aanbieden. Voor reizigers kan dit een aantrekkelijke manier van reizen zijn omdat het gratis is, het ontmoeten van nieuwe mensen makkelijk maakt en de ‘host’ ook als gids kan fungeren.

Hoe het werkt Het concept houdt in dat mensen op www.couchsurfing.org een profiel kunnen aanmaken en hier hun bank kunnen aanbieden. Dit hoeft echter niet. Wanneer jouw huis geen ruimte biedt voor logés of je er gewoon-weg geen behoefte aan hebt dat er vreemde mensen bij je over de vloer komen, kun je dit instellen. Op je profiel kun je dan aangeven dat je geen bank beschikbaar stelt, maar wel bijvoorbeeld met iemand een kopje koffie wil drinken.

Cijfers De organisatie couchsurfing.org be-staat sinds 2004 en heeft bijna ander-half miljoen leden. De couchsurfers zijn van alle leeftijden. Aanmelden mag vanaf achttien jaar, de oudste couchsurfer is in de tachtig. Landen van over de hele wereld zijn vertegen-woordigd. Momenteel staat de teller op 231 landen.

Kathedraal van Antwerpen

Aankomst in Lint

Couchsurfen

“Hier zou ik nog niet dood gevonden willen worden.”

“Ik heb het gevoel dat we misbruik van die jongen

maken.”

t

FoTo

’S: WW

W.To

uR

iNG

cA

Rc

HA

uFFEu

R.iN

Fo, W

WW

.ViRTu

ALTo

uR

iST.co

M

FoTo

’S MA

RiA

NN

E TiLLEMA

COUCHSURFENCOUCHSURFEN

34 P!T P!T 35

ACHTERGROND ACHTERGROND

onze agenda’s worden steeds voller en tijd voor onszelf kennen we haast niet meer. in deze hectische tijd is het soms moeilijk los te ko-men van de dagelijkse sleur. Steeds meer mensen vinden in yoga de oplossing om de

zorgen even opzij te zetten. Het helpt je te ontspannen en geeft

je energie. om je kennis te laten maken met yoga geeft P!T je op de volgende pagina een proefles.

Door: Marije Woltjer

We kennen niemand in dit gehucht en de treinen naar Antwerpen rijden niet meer. De bel gaat en ik schrik op uit mijn gepeins. De deur gaat open en eindelijk staan we oog in oog met onze vriendelijke gastheer. Hij ziet er heel anders uit dan op de foto, maar al snel wordt duidelijk dat hij net zo aardig is als aan de telefoon. “Wat apart dat ik moet aanbellen bij mijn eigen huis”, zegt hij vrolijk. Anne en ik zijn een beetje moe van de lange reis van die dag, maar dat deert Jens allerminst. Hij pakt er een biertje bij en gaat er even goed voor zitten. Met een prachtig Vlaams accent vertelt hij in geuren en kleuren over zijn werk en zijn eigen erva-ringen op couchsurf gebied. eerste gasten die hij thuis krijgt, maar hij heeft zelf in Amerika veel bij mensen op de bank geslapen. Het is hem erg goed bevallen en wil het zeker nog eens doen. Het is gezellig, maar onze interesses lig-gen mijlenver uit elkaar. Af en toe vang ik iets op over stekkers, snoeren en camera’s, maar het is moeilijk mijn aandacht erbij te houden. Als ik voorzichtig een blik werp naast mij, zie ik dat Anne hetzelfde probleem heeft als ik. Jens stelt me een vraag en ik geef antwoord. Het verkeerde antwoord besef ik wanneer ik Anne naast me in haar koekje hoor verslikken. Jens kijkt me wat verbaast aan. Het zou niet de laatste miscommunicatie van de avond worden, want Vlaams is nog best lastig te verstaan. Jens is hartelijk en ontzet-tend vriendelijk, maar heel anders dan in zijn couchsurf profiel staat omschreven. Anne verslikt zich voor de tweede keer die avond wanneer Jens vertelt dat hij sinds het jaar dat hij in nu Lint woont, nog nooit in Antwerpen op stap is geweest. “Wel, ik ga altijd naar de buurtkroeg”, legt hij uit. “Want daar kent iedereen el-kaar.” Na een uurtje besluiten Anne en ik naar bed te gaan. Van couchsurfen in de letterlijke betekenis is echter geen sprake. Jens staat zijn bed af aan ons en gaat op de bank slapen. Onder het tandenpoetsen bespreken Anne en ik de avond. “Ik dacht dat het een feestbeest was”, zegt Anne.

“Heftige buurtkroeg moet dat dan zijn”.

De volgende ochtend Na een goede nacht in het tweepersoons-bed van Jens gaat om tien uur de wekker. Om vijf uur vertrekt onze bus alweer en we willen graag nog wat van Antwerpen zien. Als we aangekleed en wel de woon-kamer inkomen heeft Jens het ontbijt al klaar staan. We krijgen eieren met spek en stokbrood. “Heeft ge een beetje goed geslapen?”, vraagt hij onder het eten. Zelf heeft hij prima geslapen, de bank schijnt best lekker te liggen. We keuvelen nog een beetje waarna Jens ons naar het station brengt. Eerst rijden we nog even langs zijn werk waar hij ons laat zien wat hij nu precies doet. Hij leidt ons door giganti-sche tv-studio’s en vertelt wat zijn taken zijn. Daarna zet hij ons af bij het station. Eén van de voordelen van couchsurfing is dat de host de stad aan de gasten kan laten zien. Op deze manier bekijk je niet alleen toeristische trekpleisters, maar ook andere plaatsen. Helaas komt Jens zelf bijna nooit in Antwerpen en kan hij ons niet rondleiden. We nemen dus afscheid en stappen op de trein richting .

Conclusie Hoewel ik in het begin sterke twijfels had of couchsurfen wel iets voor mij zou zijn, is het me uiteindelijk heel goed beval-len. Het ontmoeten van nieuwe mensen, nieuwe ervaringen opdoen en het ontdek-ken van de goedheid van vreemden zijn allemaal redenen om nog eens te gaan couchsurfen. Anne en ik hebben het deze keer ontzettend getroffen, want er zijn vast weinig mensen die zo grenzeloos gastvrij zijn. Het vertrouwen dat Jens in ons had, zonder ons ooit ontmoet te heb-ben, was hartverwarmend. Hij was vrien-delijk, stelde ons op ons gemak en liet merken het zelf ook gezellig te vinden dat wij er waren. In het begin was het allemaal nog wat ongemakkelijk en ik denk dat bij een volgende keer dat gevoel niet minder is. Het zou me er echter niet van weerhou-den nog een te gaan couchsurfen. q

“Wat apart dat ik moet aanbellen bij mijn eigen huis”

Grote Markt

Bed van Jens

CS Antwerpen

Maak kennis met yoga, maak kennis met jezelf

t

YOGACOUCHSURFEN

36 P!T P!T 37

ACHTERGROND ACHTERGROND

Zorg ervoor dat je loszittende of rek-bare kleding draagt. Als ondergrond kun je een matje of deken gebruiken. Voor sommige zit- en lighoudin-gen kan een kussen fijn zijn. Het is verstandig een lege maag te hebben tijdens de yoga. Kies een rustige plek waar je niet afgeleid kunt worden.

Voordat je begint

Ga staan en adem rustig in en uit. Plaats de binnenkant van je rech-tervoet tegen de binnenkant van je linker onder- of bovenbeen. Als je balans hebt gevonden plaats je je handen in bidhouding.. De boom-houding bevordert de concentratie en rust in het lichaam.

Je kunt nu beginnen met de oefenin-gen.Hou de volgorde van de foto’s aan. We beginnen met de gemak-kelijke houdingen om je lichaam voor te bereiden op de moeilijkere houdingen. Forceer jezelf niet maar luister naar je lichaam. Bij regelmatig oefenen zal je lichaam vanzelf soepe-ler worden en zullen de houdingen gemakkelijker zijn aan te nemen. Neem voor elke houding rustig de tijd en denk er aan te ontspannen.

Boomhouding

Ga op je knieën zitten en leg je billen op je hie-len. Buig voorover met je gezicht naar beneden. Strek je armen zover mogelijk voor je uit en leg je handen op de grond. Je rug is gestrekt. Deze houding is geschikt als vervolg op een houding die veel inspanning met zich mee brengt. Het brengt de ontspanning terug in het lichaam.

Kindhouding

Opwaartse hond

Ga op je buik liggen en zet je handen onder je schouders. Span je been- en bilspieren aan. Trek nu met je rug- en nekspieren je bovenlichaam omhoog. Hou je borst naar voren en leun met je hoofd naar achteren. De beweging komt vanuit je rug dus je armen dragen het lichaam niet. Wan-neer je de handen van de grond zou halen zou je dus niet omlaag moeten komen. Deze houding opent de borstkas en is goed voor de vrije ademha-ling.

Kameelhouding

Ga zitten op je knieën en hou je rug recht. Duw je schouders iets naar achteren en breng ze iets naar elkaar toe. Buig nu voorzichtig je rug naar achteren. Leg je hand op je voetzolen. Breng tot slot je hoofd naar achteren en hou deze houding vast. De ka-meelhouding zorgt voor het openen van je borst en je hart. Hierdoor krijg je meer energie binnen. De oefening maakt je wervelkolom en je bekken sterk en soepel.

Yoga is zweverig

Yoga is een sport

Yoga is voor lenige mensen

Bij yoga wordt er altijd gemediteerd

Nee, yoga is hier en nu aanwezig zijn. Het is heel direct en kort door de bocht. De hele dag bezig zijn met denken over wat is geweest of wat nog moet komen, dát is pas zweverig.

Yoga is geen sport. Een sport is prestatiegericht en dat is yoga niet. De één doet er een paar jaar over om zijn neus tegen zijn knieën te drukken, de ander een paar weken. Je beoefent yoga op je eigen tempo.

Je hoeft absoluut niet lenig te zijn om yoga te kunnen beoefenen. Yoga heeft niets te maken met hoe mooi je een houding kunt doen. Het gaat om het be-wust worden van je eigen lichaam, binnen jouw grenzen.

Yoga is gebonden aan een religie

Yoga is een fysieke voorbereiding om goed te kunnen mediteren maar niet iedereen mediteert. In het westen wordt vaak alleen het fysieke aspect van yoga bekeken, dus alleen de lichamelijke oefeningen. Je bepaald zelf of je je ook in het geestelijke aspect wilt verdiepen.

Doordat de yoga is ontstaan in India denken veel mensen dat het is verbonden aan het Hindoeïsme en Boeddhisme. Dit is niet het geval. Yoga is voor iedereen, wat je ook gelooft.

We beginnen met een ontspannings-oefening. Ga op je buik liggen zoals hieronder afgebeeld. Je benen iets uit elkaar en de tenen tegen elkaar aan. De hielen wijzen naar buiten. Leg je hoofd op je handen en span en ontspan je spieren. Draai je hoofd regelmatig. Adem door je buik. Blijf vijf minuten zo liggen.

Ontspannen

Heldenhouding

Ga staan. Plaats je rechtervoet naar achteren en hou je been gestrekt. Zet dan je linkervoet naar voren en buig je knie zoals op de foto afge-beeld. Gooi beide armen in de lucht en breng de handpalmen naar elkaar toe. Kijk omhoog richting je handen. Deze houding versterkt de benen en bovenlichaam.

Ploeg Ga je op rug liggen en leg je ar-men naast je lichaam, je handpal-men op de grond. Breng je benen omhoog en hou ze gestrekt. Laat je benen richting je gezicht komen en probeer nu je voeten zover mogelijk achter je hoofd neer te zetten. Deze houding maakt de rug soepeler en activeert de bloeds-omloop. Ook versterkt het de arm- en schouderspieren.

Schouderstand

Ga rechtop zitten met je knieën gebogen en je voeten plat op de grond. Rol naar achteren en gooi je benen omhoog. Leun op je schouders en plaats je handen in je onderrug. Je leunt op je kruin, je schouders en je ellebogen. Hou je benen gestrekt. De schouderstand stimuleert de schildklier en bevordert de bloedsomloop.

Vijf misvattingen over yoga

Lijkhouding

Dit is de laatste ontspannings-houding. Ga op je rug liggen met je voeten ongeveer vijftig centi-meter uit elkaar. Leg je armen ongeveer vijftien centimeter van je lichaam. Sluit je ogen en adem door je buik. Span en ontspan je spieren. Begin bij je voeten, benen, buik, handen, armen en schouders. Blijf daarna tien mi-nuten ontspannen liggen. q

FoTo

’S: M

AR

iJE W

oLT

JER

YOGAYOGA

38 P!T P!T 39

ACHTERGROND ACHTERGROND

Producten met een mooi v erhaal: A Beautiful Story

Wat een paar jaar geleden bedoeld was als een helpende hand om een fabriek in Nepal te redden van de ondergang, draaide uit op het begin van een heel nieuw bedrijf; A Beautiful Story genaamd. Een bedrijf dat sociaal en milieu be-wuste producten met een verhaal verkoopt uit derde wereldlanden. Het bedrijf won zelfs de hoofdprijs voor sociaal ondernemen.

Door: Marlies Scheper

Hoofdrolspeelster van het verhaal is Ca-thelijne Lania, 33 jaar. Tijdens en na haar studie bedrijfskunde is Cathelijne al erg betrokken bij ontwikkelingshulp. Ze doet vrijwilligerswerk in China, Zuid-Afrika en Nepal en wil het liefst aan de slag bij een bedrijf als Novib. Maar hier kom je niet binnen met alleen vrijwilligerswerk en dus komt ze na haar reizen terecht bij een ander bedrijf op de marketingafdeling. Totdat ze via via hoort dat het slecht gaat met het bedrijf van Dambar, een vriend die ze leerde kennen tijdens haar vrijwil-ligerswerk in Nepal.

Zilverfabriek in Nepal“Dambar komt uit een van de laagste ‘kasten’ en leefde jaren op straat”, vertelt Cathelijne. “Op zijn zeventiende is hij door een Nederlandse toerist van straat gehaald. Letterlijk uit de goot getrok-ken. Als die Nederlandse man er niet was geweest had Dambar waarschijnlijk niet meer geleefd, hij was namelijk erg ziek door tuberculose en kon zijn medicijnen niet betalen. Dankzij de Nederlander kreeg hij medicijnen en kwam hij er weer bovenop. Hij ging aan de slag bij een zil-versmid en begon een paar jaar later zijn eigen zilverfabriek waarvoor hij zestien mensen in dienst nam die ook uit de laag-

ste kaste komen. In die tijd was ik voor een project in Nepal en heb hem daar leren kennen. Ook na mijn reis bleven we contact houden.”

Scherven van gelukIn 2005 komt er een telefoontje. Het gaat niet goed met het bedrijf van Dambar. Fairtrade, de grootste klant van de fabriek, kan geen producten meer afnemen. Het ziet er niet goed uit voor Dambar. Hij heeft zestien mensen in dienst, maar geen werk meer voor hen. “Ik wist dat niet alleen de werknemers afhankelijk waren. Een werknemer zorgt vaak voor inko-men van meerdere gezin-nen in zijn familie. Er zouden opeens heel wat mensen geen geld meer binnen krijgen. En Dambars geschiede-nis kende ik natuurlijk.” Cathelijne was vastbesloten iets te doen en vloog naar Nepal om te helpen. Ze wilde iets nieuws bedenken waardoor de zilverfabriek van Dambar niet alleen gered kon worden, maar daarna ook minder afhankelijk zou zijn van zijn huidige klanten. Maar hoe ze dat precies moest aanpakken wist ze nog niet. Het idee komt wanneer Cathelijne met Dambar thee gaat drinken. De mooie

porseleinen kopjes die ze gebruiken zijn volgens haar perfect als scherven te verwerken in armbanden.” Cathelijne smeet het kopje kapot, nam de scherven mee naar de zilversmeden en vroeg wat ze ervan konden maken. “Scherven van geluk noemen we het. Chinees porselein is overal in Nepal te krijgen, het puilt ervan uit. De scherven met dezelfde grote en bolling sorteren we en zetten we in zil-ver. Ook voegen we er andere details aan toe, vaak een Boeddha of een ander mooi detail. Elk sieraad is hierdoor uniek.”

“Ik ben een paar weken in Nepal geweest om dit idee verder uit te werken. Uiteindelijk kwam ik thuis met een aantal voorbeelden. In het begin verkocht ik ze aan

vrienden en familie. En op thuisfeestjes, zoals tupperware dat doet. Na twee jaar besloot ik ontslag te nemen bij het bedrijf waar ik fulltime werkte als marketingmanager. Het was er leuk, maar ik wist dat ontwikkelingswerk mijn ding was. Het werk dat ik deed was niet honderd procent bevredigend.” De ‘lucky bracelets’ zijn een groot succes. Mensen kunnen ook zelf scherven inleveren van bijvoorbeeld een oud theekopje waar je moeder uit dronk. “Hierdoor wordt het

sieraad nog persoonlijker. De scherven dra-gen een geschiedenis met zich mee.”

A Beautiful StoryInmiddels is heeft Cathelijne haar onder-neming nog verder uitgebreid. Ze heeft de hoofdprijs voor sociaal ondernemen van ‘Zin in zaken’ gewonnen met A Beautiful Story en kan met de prijs van 25.000 euro als startkapitaal een winkel openen. Ca-thelijne verkoopt hier niet alleen de lucky bracelets maar ook producten met een mooi verhaal uit andere landen. Zoals de ‘Ragbags’ uit India. Dit zijn tassen gemaakt van gerecyclede plastic folie dat verzameld wordt door ‘ragpickers’ in de sloppenwij-ken van Delhi. Maar ook in de Filipijnen en Brazilië worden tassen gemaakt van gerecyclede drinkzakjes en treklipjes van blikjes. Duurzame producten dus. Maar vooral producten die andere mensen helpen. “Want mensen blijven mijn drijfveer om dit te doen. Ik heb nog altijd het idee dat ik niet genoeg doe, ik help maar een beschei-den aantal mensen. Dit is voor mijn gevoel nog niet genoeg. Gelukkig blijft A Beautiful Story groeien en blijven we nieuwe con-cepten ontwikkelen.” Voorlopig heeft dit verhaal dus nog geen einde. q

Kijk voor meer informatie op:www.abeautifulstory.nl

“Mensen blijven mijn

drijfveer om dit te doen.”

FoTo

: cA

THEL

iJNE

LAN

iA

FoTo

’S: W

WW

.AB

EAu

TiFu

LSTo

RY.

NL

A BEAUTIFUL STORYA BEAUTIFUL STORY

Geen eitje bij het ont-bijt. Geen chocoladelet-ter tijdens het feest van Sinterklaas en evenmin een dagje uit naar de dierentuin. Marjan kruik en Mirjam de Groot kiezen hier bewust voor. Zij maken deel uit van de 16.000 veganisten die ons land telt en vertellen waarom zij deze keuze hebben gemaakt. Door: Milou Reumer

De bromvliegen zoemen rond mijn oren als ik Mirjam de Groot vraag waarom ze drie jaar geleden heeft be-sloten om van vegetariër over te gaan tot veganist. “Ik was op een verjaardag en daar raakte ik in gesprek met een man die vond dat als je geen vlees eet, je dat dan ook goed moet doen. Dus geen zuivel meer eten, geen wol, zijde of welk product dan ook gebruiken dat afkomstig is van dieren. Vóór die verjaardag dacht ik er ook al wel eens over na, maar eigenlijk heeft deze vleesetende man mij ertoe gebracht om tot veganisme over te gaan. Zijn betoog was de druppel.” Geërgerd sla ik een bromvlieg van me af en wijs ook De Groot erop dat er eentje op haar hoofd zit. “Tsja, vliegen sla ik niet dood, dat vind ik volstrekt kwalijk.”

De Groot wijst naar de drie grote kooien die in haar huiskamer op de grond staan. “Kijk, dat zijn mijn lieve cavia’s. Als het goed is huppelt mijn konijntje hier ook ergens rond.” Snel verontschuldigt ze zich. “Ik heb ze in kooien omdat vooral de twee vrouw-tjescavia’s niet samen kunnen, die raken met elkaar in gevecht als ik ze allebei tegelijk rond laat lopen. Soms is het gewoon handiger ze in een kooi te hebben. Ik heb trouwens de grootste variant gekocht die ik kon vinden. Als

40 P!T P!T 41

ACHTERGROND ACHTERGROND

Veganisme: “Dit is hoe wij mensen zijn bedoeld” het even kan laat ik ze los lopen door de kamer.” Marjan Kruik, vrijwilliger van het blad Vega! en daarnaast voorzitter van de Ne-derlandse Vereniging voor Veganisme (NVV) is sinds 1993 veganist. “Voor die tijd was ik al een hele tijd vegetariër, maar dat voelde halfslachtig aan. Alsof er iets niet klopte. Ik ben niet over één nacht ijs gegaan met mijn keuze om veganist te worden. Het heeft erg lang geduurd voordat ik daadwerkelijk de stap nam. Omdat ik toen nog twee kleine kinderen had was de keuze nog iets lastiger. Ik las gaandeweg steeds meer over al het dierenleed. In tijd-schriften en op internet zocht ik hier veel informatie over op. Ineens was het alsof ik niet voldoende deed om het dierenleed te bestrijden. Jezelf onthouden van alleen vlees was niet genoeg voor mij. Als je geen vlees meer eet, betekent dit niet auto-matisch dat je op dat moment niet meer verantwoordelijk bent voor de bio-indu-strie.” Uiteindelijk is Kruik samen met haar man en kinderen in één keer veganist geworden. “Het ging allemaal erg goed. Ik zag het als een uitdaging. Ik wilde in eer-ste instantie gewoon zien of het me lukte om zo te leven, zo niet, dan kon ik altijd nog terugvallen op het vegetarisme. De kinderen hebben - nu zij wat ouder zijn - besloten om vegetarisch te leven. Dat begrijp ik, omdat het voor hen wel eens moeilijkheden kan geven met vrienden en vriendinnen. Die begrijpen het dan niet of het geeft moeilijkheden als ze eens blijven logeren bij anderen.”

E-nummersKruik ondervindt naar eigen zeggen geen moeilijkheden in haar veganistische levensstijl. “Ik zag het doorspitten van etiketten in de winkel in het begin als een sport. Ik vond het heerlijk om te doen en keek er zelfs naar uit.” Door middel van zogenaamde E-nummers weet Kruik pre-cies welke producten ze wel en niet mag. E-nummers zijn codes voor bepaalde voedseladditieven waaronder kleur –geur en smaakstoffen met dierlijke oorsprong. Deze staan op etiketten van producten.

WolKruik: “Ik draag geen wol. Veel mensen begrijpen nog net dat je geen vlees eet, maar het niet dragen van wol gaat velen boven de pet. Het is zo dat schapen van nature helemaal niet geschoren hoeven te worden, dat is iets dat de mens heeft besloten. Daarnaast gaat het mij om de manier waarop de schapen geschoren worden. In veel gevallen gaat dit snel en hardhandig. Door het scheren kunnen er in de huid van het schaap overal kleine sneetjes ontstaan. Niet alleen op de rug maar ook vlakbij de anus. Een veelvoor-komend fenomeen is dan dat er door die sneetjes ontstekingen ontstaan en in die ontstekingen gaan maden zitten. Je kunt je voorstellen dat dit niet echt de bedoe-ling is en dat schapen hier enorm onder lijden.”Maar veganisme gaat verder dan jezelf onthouden van bepaalde voedselproduc-ten en kleding. De Groot: “Ik heb geen

auto, maar die heb ik eigenlijk nooit gehad. Ik red het prima zonder.” Ook Kruik gaat door het leven zonder auto. “Toen ik veganist werd, heb ik direct de auto de deur uit gedaan. Ik wilde het gewoon proberen, het een kans geven. Mijn vrienden verklaarden me voor gek. Ik woon in de Ach-terhoek en niemand geloofde dat ik het lang zou volhouden zonder auto. ‘In de stad is dat misschien mogelijk, want daar heb je alles bij de hand. Maar niet in de Achterhoek’, kreeg ik vaak te horen. Ik heb nog altijd geen problemen ondervonden. Lange afstanden leg ik af met het open-baar vervoer en dat gaat prima. Heel soms rijd ik wel mee met een collega, als me dat aangeboden wordt. Daar ben ik niet heel moeilijk in. Waar het om gaat is het feit dat er al zoveel auto’s in de wereld zijn, dat is toch helemaal niet nodig? Ik zie het als een uitdaging, een spannend avon-tuur. Ik kijk wel hoever ik kom. Zolang het goed gaat, gaat het goed.”

StroomHoe doet Kruik het met stroom? “Dit is een moeilijk punt en ik ben bang dat het

altijd een dilemma zal blijven. Ik heb een tijdje gebruik gemaakt van windenergie. Voor het opwekken van windenergie wor-den echter windmolens gebruikt. Vogels worden het slachtoffer van de wieken van de windmolens. Daarom besloot ik

om daar van af te zien. Wat betreft stroom is het dus erg moeilijk om het juiste te doen. Biogas uit koeienpoep is uiteraard een goed alter-natief voor grijze stroom, maar het feit blijft dat hier koeien voor gebruikt wor-den. Op deze manier blijf je verantwoordelijk voor

alle dieren die in gevangenschap leven. Ik zie liever een koe in het wild dan een koe in gevangenschap. Op dit moment heb ik een balans gezocht tussen wind en waterenergie.”

(On)begripVeganisten komen nogal eens onbegrip tegen in hun omgeving. De Groot: “Ik merk het vooral als ik met collega’s uit eten ga tijdens teamdagen. Ik leg dan bijvoorbeeld de collega die het uitstapje organiseert uit dat ik veganist ben en wat dat precies is. Het is wel eens voorgeko-

men dat er vervolgens niets voor mij was geregeld. Ik vind het soms wel lastig dat mensen geen moeite doen om het über-haupt te begrijpen.” Kruik pakt het om deze reden anders aan. “Als ik uit eten ga met collega’s dan zorg ik er voor dat ik degene ben die alles re-gelt. Vaak praat ik dan vooraf met de kok van een restaurant en leg hem alles uit. Het komt weinig voor dat een kok niet veganistisch wil koken. Als ik voor een avondje op sla met olie en paprika moet leven is dat natuurlijk niet een heel groot probleem, maar als het even kan zorg ik er liever voor dat een restaurant op de hoogte is. Ik merk dat de meeste koks het wel interessant vinden, het is voor hen een nieuwe uitdaging om eens wat anders te maken.”

De Groot weet zeker dat ze nooit meer van het veganisme af zal stappen. Kruik sluit het echter niet uit. “Als er ooit een dag komt waarop ik genoodzaakt ben om medicijnen te slikken die op dieren getest zijn, dan kies ik voor mijn gezondheid. Op dit moment gaat het nog prima en ik ben een stuk rustiger door mijn veganis-tische levensstijl. Ik weet zeker dat dit is hoe wij mensen zijn bedoeld.” r

Veganistische zoete wortelen met adzukibonen.

Marjan Kruik

“Vogels worden het slachtoffer van de wie-ken van de windmolens”

FoTo

: MA

RJA

N k

Ru

ik

FoTo

’S: W

WW

.WA

TMA

Ak

TSu

ZETT

E.N

u

VEGANISMEVEGANISME

Wanneer: 14 november 200911:00 – 17:00 uur (inloop vanaf 9:30 uur)Waar: Veeartsenijstraat 167, Utrecht (Wittevrouwen):Tel: 06-53205353 of 06-21202871 E-mail: info@levenenbewustzijn.nl Prijs: 2 75 (P!T-Leden: 260).

Tijdens deze eendaagse workshop leer je op een goede manier om te gaan met jezelf. Door middel van ademtechnieken, yogaoefeningen, aandachttraining en meditatie leer je je eigen aura te herkennen. Voor mensen die dagelijks ongemak hebben met hun gevoel is deze cursus een goede oefening om beter in je vel te zitten. Ook voor mensen die op zoek zijn naar innerlijke rust is deze workshop een aanrader.

42 P!T P!T 43

AgendaTel: (0411) 68 49 21E-mail: info@dekleineaarde.nl Prijs: 2 persoonskamer : 2 32,50 p.p.p.n.1 persoonskamer 2 31,50 p.p.p.n.Kamer met stapelbed 2 29,95 p.p.p.n.

Het Eco-park is onderdeel van milieuorganisatie De Kleine Aarde. De bedoeling van het park is het mogelijk maken van een duurzaam leven. In het park worden tentoonstellingen georganiseerd over o.a. duurzame energie en voeding, klimaat en woninginrichting. Daarnaast zijn er voor de jongere bezoe-kers een doolhof, educatieve kinderpaden en een natuurspeel-plaats. Ook is er de mogelijkheid om een drankje te nuttigen in het eco-café.

Eco Park Boxtel

VegadatenWanneer: 28 november 2009 13.00 en 18.00 uur Waar: Grote Kerk - Hoofdstraat 115, Driebergen Tel: 06- 52433931 E-Mail: Info@vegadates.nl

Ben jij vegetariër of veganist en heb jij weinig zin om je leven te delen met iemand die wel vlees eet? Tijdens de vega-beurs Food for a better world organiseert Vegadates speciaal voor jullie de hele dag een speeddate-walk. De bedoeling is dat de koppels samen de dag doorbrengen op de beurs en hier samen deelnemen aan de activiteiten, waaronder workshops en het zelf maken en proeven van lekkere hap-jes. Om elkaar nog beter te leren kennen is er een speciale love-corner ontworpen waar je samen met je date onder het genot van een drankje gezellig kan kletsen. Aanmelden kan via het bovenstaande e-mailadres.

Wanneer: Iedere dag 10:00 t/m 17:00 uur

Workshop bewust leven

Waar: Het Klaverblad 13, Boxtel

Tentoonstelling de IJssel Wanneer: 29 mei 2009 t/m 24 januari 2010 Dinsdag t/m zaterdag 10:00 - 17:00 uur Zon- en feestdagen 13:00 - 17:00 uurWaar: Historisch Museum Deventer, Brink 567411 BV DeventerTel: (0570) 69 37 80 83E-mail: info@deventermusea.nlPrijs: Kinderen t/m 17 jaar 2 1 Volwassenen 2 4

Deze tentoonstelling laat zien hoe belangrijk de IJssel voor ons land is. Door middel van o.a. (historisch) beeld- en kaartmateriaal maak je op een leuke manier kennis met deze bijzondere rivier. Ook wordt er gebruik gemaakt van muziek, dans en hedendaagse impressies van de IJssel. Daarnaast wordt er tijdens de tentoonstelling tijd vrijgemaakt voor de veranderingen die de komende jaren gepland staan betreft de IJssel in het kader van het landelijke programma Ruimte voor de Rivier.

Word nu lid van P!T

en ontvang de Duurzame Voordeelgids!

Obama en zijn groene missieDe spaarlamp onderzochtTien tips voor een bewust huishouden

Volgende maand in P!T

De Duurzame Voordeelgids:meer dan 70 duurzame aanbiedingen voor de bewuste mens! Alle acties zijn geldig tot 1 januari 2011.

FoTo

:AN

P

FoTo

: AN

P

AGENDA