Vergroot je kennis!

Psycholoog

Door de jaren heen hebben veel wetenschappers zich gebogen over

de vraag:

‘Waarom wordt de ene persoon wel crimineel en de andere niet?’

Wat denk jij?

Hoe komt het dat bijvoorbeeld je even oude buurjongen wel het

verkeerde pad op gaat, terwijl jij je netjes aan de wet houdt?

Criminologie is de wetenschap die zich bezig houdt met het

bestuderen van strafbaar gedrag, maar ook van de manier waarop

door de overheid en de maatschappij op dat strafbare

gedrag wordt gereageerd.

Deze man, Cesare Lombroso (1835-1909), wordt door velen gezien als de grondlegger van de moderne criminologie. Hij zag criminaliteit niet langer als iets wat ‘normaal’ was, maar als een afwijking.

Cesar Lombroso

Hoe hij zijn theorie over het ontstaan van crimineel gedrag heeft ontwikkeld?

Hij bekeek duizenden foto’s van criminelen en hem viel iets op.

Bekijk de foto’s hiernaast. Enig idee wat Lombroso opvallend vond?

Criminelen die hij bestudeerde hadden bepaalde uiterlijke kenmerken gemeen:

• Brede kaken• Een laag voorhoofd• Over het algemeen liepen hun wenkbrauwen ver door• Diepliggende ogen• Een asymmetrisch gezicht• Hoge jukbeenderen

Lombroso concludeerde dat criminaliteit in de genen zit. Je wordt volgens hem dus als crimineel geboren.

Deze biologische theorie wordt tegenwoordig achterhaald bestempeld. Toch zijn er nog steeds wetenschappers die denken dat criminaliteit voor een deel genetisch bepaald kan zijn.

Misschien heb jij als verklaring van criminaliteit wel de invloed foute vrienden opgeschreven.

Dit sluit aan bij de aangeleerd-gedragtheorie.

Als kinderen of jongeren intensief contact hebben met anderen die crimineel gedrag vertonen, is de kans groot dat ook zijzelf crimineel gedrag gaan vertonen. Het gezin, vrienden en de buurt zijn daarbij bepalend.

Hoe logisch vind jij deze verklaring?

Stel: je komt binnen in een kamer. Middenin die kamer staat een tafel met daarop een blinkend, spliksplinternieuw mobieltje. In de kamer zitten geen ramen, dus niemand kan jou zien. Er is verder niemand in de kamer. Het mobieltje ligt dus voor het grijpen.

Zou jij het mobieltje meenemen?

De gelegenheidstheorie zegt dat de kans dat je criminele activiteiten onderneemt groter is, als de gelegenheid groot is. En de gelegenheid is groot als er doelwitten zijn, potentiele daders en weinig bewaking.

Kortom: de kans dat jij het mobieltje uit het voorbeeld mee zou nemen is dus groter dan wanneer dat mobieltje in een ruimte lag met allemaal ramen, als dat mobieltje aan een ketting vastlag of als er drie bewakers omheen hadden gestaan.

‘Van krantenjongen tot miljonair’ is een, vooral in de VS, veel gehoorde uitspraak. Je kunt alles bereiken wat je maar wilt.

Maar ....

... hoe zit dat als je middelen te beperkt zijn om je doelen te bereiken? Als je bijvoorbeeld weinig kansen krijgt in het leven, of als je niet zo goed kunt leren?

Volgens de anomietheorie loop je dan een grotere kans om het verkeerde pad op te gaan.

Dus: als je middelen te beperkt zijn om op een maatschappelijk geaccepteerde manier je doelen te bereiken, is de kans op crimineel gedrag groter.

‘Alle Kaapverdianen stelen fietsen’

Deze uitspraak wel eens gehoord?

Stel je voor: Je hoort continu mensen zeggen dat Kaapverdianen altijd fietsen stelen. Jij bent zelf Kaapverdiaan. Op een dag zie je een hele mooie fiets staan. Je denkt: iedereen denkt toch al dat ik fietsen steel, dus wat maakt het nog uit. Ik neem die fiets mee!

Denk jij dat het zo werkt?

Volgens de ettiketeringstheorie werkt het wel zo: zodra mensen een etiket opgeplakt krijgen, worden zij juist gestimuleerd om zichzelf als zodanig te gedragen.

De laatste theorie die hier wordt besproken is de bindingstheorie. De bedenkers van deze theorie hebben zich juist afgevraagd waarom er zoveel mensen zijn die geen criminele dingen doen.

Wat weerhoudt mensen er volgens jou van om dingen te doen die verboden zijn?

De bindingstheorie stelt:

Hoe meer je te verliezen hebt, hoe minder snel je criminele activiteiten zult ontplooien.

Je hebt veel te verliezen als je een man of vrouw hebt, kinderen, een goede baan, een huis enz.

Tot slot nog even alle theorieen in het heel kort

Biologische theorie Criminaliteit zit in je genen en is dus aangeboren.

Aangeleerd-gedragtheorie Je neemt crimineel gedrag over van vrienden, je gezin en de buurt.

Gelegenheidstheorie Hoe groter de gelegenheid, hoe groter de kans om over te gaan tot crimineel gedrag

Anomietheorie Als je middelen te beperkt zijn om je doelen te bereiken, is de kans op criminaliteit groter.

Etiketteringstheorie Mensen gaan zich gedragen naar het stempel dat ze door de samenleving krijgen.

Bindingstheorie Hoe meer je te verliezen hebt, hoe minder snel je crimineel zlt worden.