PromotieonderzoekDe ontwikkeling van zorgleerlingen met

gedragsproblemen in het primair onderwijs

Inge Schrooten, MSc.28 juni 2012

Inhoud• Voorstellen

• Buitenpromovenda

• Onderwerp onderzoek

• Eerder onderzoek

• Methoden

• Jullie hulp!

Even voorstellen…• Opleidingen

– 2005-2009 BSc. & MSc. Orthopedagogiek Gezin & Gedrag– 2009-2011 Research Master Behavioural Sciences

• Werkervaring– 2008-2009 Klinische stage VSO het Mozaïek– 2009 Hendrik Müller Zomerseminaar KNAW – 2010 Vervanging VSO het Mozaïek– 2011 Onderzoeksstage University of British Columbia

• Onderzoeksinteresses– Sociale relaties (o.a. pestgedrag)– Gedragsproblemen (internaliserend/externaliserend)– Speciaal onderwijs/zorgleerlingen

Buitenpromovenda• Werkgever

– De Ambelt

• Begeleiding– Promotor: prof. dr. Bram Orobio de Castro– Co-promotor: dr. Jan Bijstra

• In samenwerking met– REC-ON– RENN4

Onderwerp

De ontwikkeling van zorgleerlingen met gedragsproblemen in het primair onderwijs

Een vergelijking tussen extra ondersteuning in het regulier onderwijs en speciale schoolplaatsing

Theoretisch kader• Invoering Passend Onderwijs

– Passende onderwijsplek binnen of buiten het regulier onderwijs voor elke leerling, ongeacht de zorgbehoefte van deze leerling (Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, 2011)

• Vermindering van aantal zorgleerlingen dat permanent in aparte voorzieningen voor speciaal onderwijs verblijft

• Verbetering van de leerprestaties, eindkwalificaties en schoolwelbevinden van zorgleerlingen

• Verbetering van de positie van zorgleerlingen op de arbeidsmarkt (ECPO, 2008)

Maar welke vorm van onderwijsondersteuning (extra begeleiding in het regulier onderwijs vs. speciale

schoolplaatsing) leidt tot de beste resultaten?

Eerder onderzoek

• Hun schoolprestaties zijn hoger, omdat ze meedraaien met het reguliere curriculum (Stoutjesdijk & Scholte, 2009)

Zorgleerlingen met gedragsproblemen zijn ‘beter af’ met extra onderwijsbegeleiding in het regulier onderwijs

• Ze hebben op sociaal gebied meer ontwikkelingsmogelijkheden door aanwezigheid van positieve rolmodellen waar ze van kunnen leren (Tapasak & Walther-Thomas, 1999, as cited in Rodkin, Farmer, Van Acker,

Pearl, Thompson, & Fedora, 2006) terwijl het speciaal onderwijs minder positieve en misschien zelfs negatieve rolmodellen bevat (Dishion et al., 1996, 1999; Snyder et al., 2005, 2010)

• Leerkrachten met een positieve houding ten aanzien van zorgleerlingen en Passend Onderwijs zorgen voor een positieve ontwikkeling bij hun leerlingen (Grieve, 2009)

Eerder onderzoek

• De leerstof is aangepast aan de capaciteiten van de leerlingen zodat het leren gemaximaliseerd wordt (Pijl & Pijl, 1998)

Zorgleerlingen met gedragsproblemen zijn ‘beter af’ in het speciaal onderwijs

• Het speciaal onderwijs biedt een veilig sociaal milieu waarin bewust meer aandacht/tijd besteed wordt aan de sociale ontwikkeling van leerlingen (Carran & Kellner, 2009)

• Leerkrachten met een positieve houding ten aanzien van zorgleerlingen zorgen voor een positieve ontwikkeling bij hun leerlingen op het gebied van schoolprestaties en sociale ontwikkeling (Grieve, 2009)

Ecologisch model

(Bronfenbrenner, 1977)

Huidig onderzoek

Conclusie: onderzoek naar directe, indirecte en lange termijn effecten van extra begeleiding in het regulier onderwijs en

speciale schoolplaatsing is noodzakelijk!

Kind

Klasgenoten

LeerkrachtOntwikkelings-uitkomsten

Methoden• Proefpersonen

– Zorgleerlingen met gedragsproblemen uit groep 4, 5 en 6

• Procedure– Werving bij aanmeldpunt(en) voor extra zorg– Actieve toestemming van ouders, leerling, leerkracht en

school; passieve toestemming klasgenoten (en ouders)– Vier klassenbezoeken; aanvullend onderzoek bij de

zorgleerlingen

• Instrumenten– Dossieronderzoek (CvI-net en schooladministratie)– Vragenlijsten (zelf, peers, leerkracht en ouders)– Toetsen (schoolprestaties) en tests (o.a. sociale vaardigheden)

Werving• RENN4:

– SENSOR teams (Ambulante Dienst)

• REC-ON:– Intakefunctionarissen /

trajectbegeleiders (Indicatie & Planning en scholen)

Voorbeelden• Leerlingvragenlijst

Voorbeelden• Leerkrachtvragenlijst

Jullie hulp!• Werven van onderzoeksleerlingen

– Zorgleerlingen met gedragsproblemen (internaliserend/externaliserend) uit groep 4, 5 en 6

– waarbij de leerkracht in de onderwijsleersituatie handelingsverlegenheid ervaart en/of waarvan geconstateerd wordt dat de leerling belemmerd wordt in zijn/haar ontwikkeling

– Professionele ondersteuning van buiten de school (bovenschoolse zorgmiddelen) zijn noodzakelijk om de handelingsverlegenheid van de leerkracht op te lossen en/of de belemmering in de ontwikkeling van de leerling weg te nemen

– Als ouders geen toestemming geven; mail dat leerling X niet meedoet aan het onderzoek naar promotie@ambelt.nl

– Als ouders wel toestemming geven; mail met contactgegevens van ouders naar promotie@ambelt.nl

– Bij elke aanmelding die aan de criteria voldoet mondeling toestemming vragen of de Ambelt Academie contact op mag nemen

– Op de hoogte zijn van de criteria voor deelname

– Globaal op de hoogte zijn van het onderzoek

Jullie hulp!• Wat wordt er van jullie gevraagd?

Vragen? Opmerkingen?

www.ambeltacademie.nl

– Als ouders geen toestemming geven; mail dat leerling X niet meedoet aan het onderzoek naar promotie@ambelt.nl

– Als ouders wel toestemming geven; mail met contactgegevens van ouders naar promotie@ambelt.nl

– Bij elke aanmelding die aan de criteria voldoet mondeling toestemming vragen of de Ambelt Academie contact op mag nemen

– Op de hoogte zijn van de criteria voor deelname

– Globaal op de hoogte zijn van het onderzoek

Jullie hulp!• Wat wordt er van jullie gevraagd?