Project derde jaar Binnen- en buitenschoolse educatie

Opdracht #1

De inspiratiebron Lees de tekst uit het Brabants Dagblad van 25022012.

Ai Wei Wei is tijdens zijn verblijf in Amerika, zeer geinspireerd geraakt door kunstenaars als Marcel

Duchamp, Andy Warhol en Jasper Johns. Het werk Hanging man in Porcelain is een eerbetoon aan

Duchamp.

1) Beschrijf welke relatie het werk Hanging man in porcelain uit 2009 aangaat met Duchamp,

wat betreft vorm en inhoud.

In het werk Hanging man in porcelain word gebruik gemaakt van een readymade. De klerenhanger is vervormd tot een zijaanzicht van een menselijk hoofd. Dit is geïnspireerd op Duchamp, maar zijn materiaal keuze en werkwijze is wel typisch oosters. Hierdoor fascineren de werken en laten ze je keer op keer stilstaan en nadenken. Over verschillen en connecties tussen Oost en West. Over de soms moeilijk te achterhalen achterliggende betekenis van een werk. Je vraagt af of Weiwei überhaupt iets met een werk wilt zeggen, of dat het puur gaat om het esthetische, de eeuwenoude materialen en productieprocessen. Deze dubbelzinnigheid in materiaalgebruik en betekenis maken zijn werken speels.1 Er word gebruik gemaakt van een ready made en de inhoud is conceptueel.

2) Ai zijn werk gaat ook om de spanning én synthese tussen het individu en de massa. Zijn werk

Hanging man uit 1985 is in grote oplage als t-shirt uitgegeven. Wat vind jij hiervan?

Ik vind dat er wel een spanning in het werk zit, je vraagt je af waarom een silhouet van een

hoofd en waarom is dat van een klerenhanger gemaakt. Het hoofd is heel anoniem en je kunt

het naar je zelf betrekken, maar doordat het zo massaal is uitgegeven kun je dit zien als een

samenhang tussen verschillende individuen die samen de massa vormen. Je kunt het ook zien

als nog meer een anonimiteit binnen de massa, omdat veel mensen het zelfde aan hebben. Ik

vind dat doordat het in grote oplage verschenen is het zorgt voor een anonimiteit binnen de

massa, veel mensen dragen zo shirt en ik denk niet dat dit tot een soort samenhang leidt.

3) Geef aan door welke kunstenaar jij beinvloedt wordt en op welke manier dit door werkt in

jouw beeldend werk. Maak een foto van jouw werk en leg de relatie uit.

Ik werd geïnspireerd door een afbeelding van Charles

Avery genaamd island life. Je ziet dat de kunstenaar een

kast heeft getekend in een ruimte waar zich een hele

andere wereld in bevind. Zelf ben ik bezig met mijn

utopie en doosjes. Het doosje heeft een beschermende

functie, een gevoel van geborgenheid. Ik vond het dus

een interessant gegeven dat je binnen een ruimte een

1 http://theartwriters.com/lopende-tentoonstelling/ai-weiwei-ondanks-reisverbod-aanwezig-in-nederland/

andere ruimte kunt maken en daar jouw wereldje in kunt verbeelden, maar het ook weer

kunnen sluiten.

Ai Wei Wei is erg onder de indruk van Duchamp zijn gebruik van ready-mades, zoals Fountain uit

1917. Toen Ai terug keerde naar China begin jaren ’90, is hij zelf gaan werken met ready-mades. Hij

deed dit echter met andere vormen en om andere redenen dan Duchamp dit deed. Een voorbeeld

daarvan is Dropping a Han-dynastie uit 1995 en het werk Grapes uit 2011.

4) Noem twee redenen waarom Ai Wei Wei met ready-mades is gaan werken vanaf de jaren ’80.

-Met het laten vallen van de 2000 jaar ouden vaas, maakt hij een statement naar het verleden,

naar de han-dynastie. Dit statement kan hij natuurlijk alleen echt goed maken met een echte

urn van 2000 jaar oud, daarom is hij met de ready-mades gaan werken.

-Hij maakt gebruik van ready-mades om zo te laten zien dat zijn daden onomkeerbaar zijn en

om zo voor een verandering te zorgen.

5) Maak je in je eigen werk wel eens gebruik van bestaande voorwerpen? Maak een foto van

jouw werk, leg uit welk deel een ready-made is en waarom je deze toepast.

Nee heb ik nog nooit gedaan.

6) Zoek een foto van een werk uit de kunsthistorie dat bestaat uit (een) readymade(s). Noem drie

argumenten bij dit werk, waarmee je een leerling (middelbaar onderwijs) ervan zou kunnen

overtuigen, dat een werk dat bestaat uit ready-mades, écht een kunstwerk is.

-De kunstenaar heeft de objecten, de stoel en het wiel, uit zijn context

gehaald door ze bij elkaar te plaatsen en het wiel op zijn kop neer te zetten.

Op deze manier is het geen gebruiksvoorwerp meer, maar word er iets heel

anders mee gezegd.

-Doordat de twee vormen samen weer een nieuwe vorm word is het totaal uit

zijn verband gerukt en krijgt het een nieuwe betekenis, de inhoud is

veranderd. Op deze manier ga je er anders over denken.

-Je hoeft niet alles zelf te maken of zelf te bouwen om het tot kunst te

benoemen.

De traditionele bron In het werk van Ai speelt relatie tussen de traditionele en hedendaagse Chinese cultuur een belangrijke

rol. De relatie wordt aangekaart, vanuit materialiteit, context en de politieke situatie. Ook de relatie

tussen Oost en West komt aan bod, met de eeuwenlange handelstraditie in porcelein en de huidige

massaproductie en consumptiemaatschappij. In het werk Fountain of light uit 2007 legt hij een

duidelijke link met de geschiedenis; het vroege communisme. Fountain is tevens de titel van het werk

van Duchamp. Ai werkt vaak met titels die op meerdere manieren te interpreteren zijn.

7) Geef aan op welke manier Ai in dit werk inspeelt op het vroege communisme.

Dit werk is geïnspireerd op het nooit gerealiseerde ontwerp van Vladimir Tatlin. Tatlin

ontwierp een gebouw van 400 meter hoog met de naam het monument voor de derde

internationale. En was ontworpen voor het Russische communisme. Ai Weiwei heeft de vorm

overgenomen van Tatlin, maar heeft dit veel kleiner uitgevoerd. Ook gebruikt Ai andere

materialen waaronder licht en kristalen, op deze manier word het meer een soort kroonluchter

en krijgt het meer een decoratieve vorm. Op deze manier krijgt het een andere vorm en inhoud

dan dat Tatlin in zijn ontwerp had bedoeld.

8) Welk gevoel komt er bij dit beeld bij je op? (vervaardigd vanuit humor, kritiek, spot, etc.)

Het beeld geeft me gevoel van decoratie en iets liefelijks door de materialen en het licht. Het

heeft iets vrouwelijks. Dat maakt dit beeld ook dubbelzinnig doordat het eigenlijk een knipoog

naar het communisme is.

9) Welke titel zou jij je werk bij vraag drie geven?

Goud

Ai levert in zijn werk ook kritiek op de traditie, zoals bijvoorbeeld te zien is in zijn serie foto’s Study

of perspective. Deze serie heeft hem veel kritiek opgeleverd.

10) Bekijk een aantal van de foto’s op http://www.lost-painters.nl/tag/ai-wei-wei/ klik op Study of

perspective, en geef jouw mening over deze foto’s.

Op de foto’s zie je een middelvinger naar belangrijke gebouwen/kunstwerken wat natuurlijk

zorgt voor een reactie van de beschouwer. Ik vraag me zelf heel erg af waarom hij dit doet? Is

hij tegen deze dingen of wilt hij simpelweg gewoon een reactie uitlokken zonder dat hij er iets

mee bedoeld?

De innerlijke bron

In het artikel van het Brabants Dagblad van 25022012 en in het interview Louisiana Talks (o.a. op

http://www.louisiana.dk/uk/Menu/Exhibitions/Past+exhibitions/Ai+Weiwei) zegt Ai Wei Wei:

“Kunst is een middel om verandering in gang te brengen”. Hij spreekt daarmee één van zijn

belangrijkste beweegredenen uit, waarom hij kunst maakt én waarom kunst zo belangrijk is in deze

wereld. Hij geeft daarmee betekenis aan zijn werk voor zichzelf en voor een ander.

1) Zoek in je boek van Ebbens op, wat ‘betekenis geven’ is. Noteer het in korte zinnen.

Leerlingen/docenten moeten voor zichzelf/de leerling betekenis aan de stof kunnen geven

zodat ze weten waarom ze de lesstof moeten maken. Het belang van de stof moet voor de

leerling duidelijk zijn zodat hij/zij de stof kan maken.

2) Wat is het belang van kunst maken en ervaren voor de ontwikkeling van een leerling?

De leerling kan zich op deze manier uiten, hij leert zo zijn ideeën op een creatieve manier te

verweken. Het is dus meer dan alleen een leuk plaatje maken, de leerling kan zijn gevoel er in

leggen of iets aan de man brengen wat hij belangrijk vind. Daarbij is het maken van kunst niet

alleen belangrijk voor het kunstvak, maar ook voor alle andere vakken. Tijdens het kunstvak

leer je planmatig/procesmatig en oplossingsgericht te werken. Deze eigenschappen zijn goed

in te zetten in andere vakken en het dagelijks leven.

3) Waarom is de confrontatie met kunst (zien in het echt) wel of niet belangrijk?

Kunst in het echt zien is belangrijk! Leerlingen ervaren op die manier het kunstwerk echt wat

zou kunnen zorgen voor een positief trauma. Wanneer de leerlingen het echt zien kunnen ze

het goed in zich opnemen, want formaat en kleur ervaar je op een hele andere manier in het

echt als wanneer je het op een plaatje ziet.

4) Welk doel heeft kunst volgens jouw visie? Beargumenteer deze met een eigen hedendaagse of

historische bron uit de kunstpraktijk, kunstgeschiedenis of uit een onderwijskunde.

Als ik het vanuit de onderwijskunde bekijk vind ik het belangrijk dat kunst sowieso een uitlaat

klep is. De leerlingen kunnen hier namelijk hun eigen gevoel en emotie in leggen, iets heel

anders dan bij een wiskunde som. Daarbij is kunst in het onderwijs ook heel goed voor

bepaalde vaardigheden zoals: oplossingsgericht werken en experimenteren.

5) Zoek een interessante bron, die je in je lessen zou gebruiken over een van de thema’s; de

inspiratiebron, de traditionele bron of de innerlijke bron. Beargumenteer je keuze.

Charles Avery, island life. Ik zou deze afbeelding een

goede inspiratiebron vinden voor een les. Het gaat over

je eigen wereld te creëren. Dit kan zijn zoals je het zou

willen, zoals andere het voor je zien, zoals je het niet

zou willen enzovoort. De leerling kan dit dus helemaal

naar zijn eigen belevingswereld trekken. Op deze

manier geven ze ook zelf betekenis aan hun beeld.

De uiterlijke bron Internet, bloggen, twitteren. Het zijn media die hedendaagse kunstenaars bewust inzetten, om hun

woord te verspreiden over de hele wereld. Ai Wei Wei is vanaf 2005 bewust gaan bloggen. Dat heeft

er in geresulteerd, dat hij nu bekend is geworden over de hele wereld. Ook toen hij in april 2011 werd

opgepakt, heeft het een grote invloed gehad. Ai zijn devies is dan ook, dat elke kunstenaar een blog

zou moeten hebben! Er zijn echter ook mensen die hier kritiek op leveren, dat het teveel een ‘one man

show’ zou worden en de kunst vercommercialiseerd. Nieuwe media is een belangrijk onderdeel in het

leven van jongeren in deze tijd.

6) Heb jij een blog? Waarom wel/niet?

Ik heb wel een website gehad, maar dat is toch best veel werk om dat zelf te maken en bij te

houden. Ik wil wel graag dat mijn werk zichtbaar is en daarom ga ik nu wel weer een

website/blog maken.

7) Ben je het eens, met wat Ai zegt dat iedereen een blog moet hebben?

Ik denk het wel. We leven in 2012 en bijna iedereen heeft internet. Wanneer we iets willen

weten over iemand gebeurd het vaak dat het opgezocht word op google of een andere

zoekmachine. Om je werk dus goed aan de man te brengen en aan een groot publiek is het ook

belangrijk om een blog te hebben.

8) Bekijk het korte filmpje van de NOS op http://nos.nl/video/311338-fans-steunen-ai-

weiwei.html. Wat vind je van het feit dat hij de helft van zijn schuld door giften heeft kunnen

betalen en dat deze mensen een sunflower seed krijgen?

Ik vind het een mooi idee dat mensen Ai Weiwei hebben geholpen met zijn schuld. De mensen

die dit hebben gedaan kennen hem natuurlijk niet persoonlijk, maar doordat mensen zijn

maatschappijkritische blik waarderen en zijn kunst waarderen hebben ze waarschijnlijk

geholpen. Ai Weiwei is slim om zijn donateurs zijn kunst te geven, op deze manier brengt hij

zijn kunst ook echt aan de man.

Voorbereiden rondleidingen a) Studenten rondleiden in museum De Pont donderdag 19 april om 18.30, met erna verplichte

aanwezigheid bij het kunstenaarsgesprek om 20 uur met Bart Hess á 4 euro + filmers (handmatig).

Alle studenten uit groep A en B aanwezig bij rondleiding én lezing.

b) Leerlingen van HAVO 4 rondleiden in De Pont donderdag 26 april om 15.15 tot 17 uur (totaal 21

leerlingen) + filmers (handmatig). Alleen studenten groep B aanwezig.

De helft van VT3 gaat aan a) werken, de andere helft gaat aan b) werken. Jullie gaan samen over de

opzet van de rondleiding en de verdeling nadenken. Houd er rekening mee dat kleinere groepen beter

begeleidbaar zijn en dat er dan meer studenten kunnen rondleiden (de rondleidingen worden dus niet

door maar 3 mensen gegeven). In de voorbereiding geef je antwoorden op deze vragen:

1) Koppel terug naar de doelen: wat wil je dat een leerling/student leert van deze rondleiding?

Wij (Karlijn, Ingrid, Annemarie, Pien, Femke en Bianca) organiseren een rondleiding voor

onze medestudenten. Het doel van deze rondleiding is het behandelen van de vraag: hoe

bepalend is de plaatsing van een kunstwerk?

2) Vanuit welk uitgangspunt ga je werken; welke rol spelen inspiratiebronnen, voorkeuren,

relatie tussen heden en verleden, materialiteit, context, nieuwe media.

Een uitgangspunt zal de huidige expositie van Ai Weiwei in de Pont zijn. Veel van zijn

werken roepen bij ons vragen op als 'Waarom hier?' (Tree #2 & #7), 'Waarom dit kader?'

(Sunflower Seeds) of ‘Wat voegt de openlucht toe?’ (Fountain Of Light). Hierbij maken wij

gebruik van foto’s van kunstwerken van Weiwei die op andere locaties geplaatst waren, zie

bijlage 1. Daarnaast is ook de belevingswereld van de studenten een belangrijk uitgangspunt

(zie antwoord bij vraag 6).

3) Werk je vanuit een thema?

Het gekozen thema is 'de plaatsing van kunst in de ruimte'.

4) Wissel af tussen kunstbeschouwelijke en contextuele vragen. Er zijn vele soorten vragen; stel

je voor dat? Welke titel zou jij geven? Welk gevoel komt bij je op? Hoe is het gemaakt? Waar

doet het je aan denken? Als de pitten echt waren, wat voor betekenis had dat dan?

Interactie zal een grote rol gaan spelen in onze rondleiding. Wij willen betekenis geven aan de

rondleiding door onder andere de visie en het werk van de studenten te bespreken en daar

indien mogelijk over te discussiëren. Wij zullen daarom regelmatig beschouwende en

contextuele vragen stellen. Voorbeelden hiervan zijn:

- Hoe komt het werk op je over (kernwoorden)?

- Welk(e) gevoel/gevoelens roept het werk bij je op?

- Als het werk kleiner/groter zou zijn, welk gevoel zou het dan bij je oproepen?

- Als in deze zelfde ruimte, hetzelfde werk vaker/minder was geplaatst, hoe zou dat

overkomen?

- Wat doet het formaat met het beeld en de inhoud (binnen deze ruimte)?

- Wat doet de vorm (het kader) met het beeld en de inhoud?

- Vindt je dat de huidige ruimte bij dit werk past?

- In welke ruimte binnen dit gebouw zou jij dit werk exposeren?

- Op welke locatie, anders dan dit gebouw, zou jij het werk exposeren?

- Komt het werk hier tot zijn recht, waarom wel/niet?

- Welk effect heeft het daglicht en/of het kunstlicht?

- Welk effect hebben de wanden, de vloer en het plafond?

Vertaal dit naar didactiek:

5) Welke werken wil je bespreken?

De werken die wij gaan bespreken zijn Sunflower Seeds, Tree #2 & #7 en Fountain Of Light.

Ook gaan we de werken van de medestudenten bespreken aan de hand van foto’s.

Ai Weiwei - Sunflower Seeds (2010) Ai Weiwei - Tree #2 & #7 (2010) Ai Weiwei - Fountain Of

Light (2007)

6) Hoe ga je aansluiten op de belevingswereld?

Onze medestudenten zijn de afgelopen weken bezig geweest met opdrachten omtrent Weiwei.

Ook zijn zij een rondleiding aan het voorbereiden, voor leerlingen, zij zullen meer ingaan op

de basisinformatie over Weiwei en zijn werken. Daarom kiezen wij ervoor om tijdens onze

rondleiding diepgaande informatie te behandelen. De plaatsing van je eigen beeldend werk is

een erg belangrijke, maar regelmatig over het hoofd geziene vraag. Aan onze rondleiding zit

een stukje bewustwording gekoppeld: ruimte is nooit neutraal, interactie tussen ruimte en

beeld is nadrukkelijk aanwezig. Als kunstenaar moet je bewust nadenken over ‘het hoe en het

waarom’ van het plaatsen van een werk. De locatie waarin een kunstwerk staat drukt

onontkomelijk zijn stempel op het werk en is hiermee bepalend voor de context van een

beeldend werk. Daarom hebben wij onze medestudenten gevraagd een foto van een eigen

beeldend werk te mailen (deze printen wij uit), zodat we de studenten kunnen laten nadenken

over hoe hun eigen werk geplaatst zou kunnen/moeten worden. Discussie en nuance staan

hierbij centraal.

Lisan Vloet Nucha van Dijck

Celine Buntsma Isebel Kemps

7) Hoe zorg je voor afwisseling in didactiek (kijk ook op sites van andere musea bij educatie!)

actief en receptief (korte doe opdracht tussendoor?)

Voorafgaand aan de rondleiding hebben de studenten een keuze kunnen doorgeven vanuit

welke invalshoek zij een rondleiding willen volgen:

- De link met andere kunstenaars en werken binnen de Pont.

- De plaatsing van kunst in de ruimte.

- Inspiratiebronnen.

Interactie zal een grote rol gaan spelen in onze rondleiding. Wij willen betekenis geven aan de

rondleiding door de visie van de studenten te bespreken en daar over te discussiëren. Wij

zullen daarom regelmatig beschouwende en contextuele vragen stellen (zie vraag 4), waarbij

onze medestudenten moeten reflecteren op hun eigen werk, het werk van hun medestudenten

en het werk van Weiwei in de Pont. Daarnaast zullen wij hen ook informatie bieden over de

werken, wij hebben besloten hier niet te lang op in te gaan gezien iedereen de werken van

Weiwei onderzocht heeft. Verder bespreken wij ook opvattingen over de plaatsing van het

werk door anderen (bijvoorbeeld in kranten en tijdschriften) en zullen we meer vertellen over

hoe de keuzes van medewerkers van de Pont tot stand komen met betrekking tot het plaatsen

van kunst. Dit brengt nuance in hun eigen standpunt, wat vervolgens weer zal kunnen leiden

tot een meer diepgaande, gelaagde discussie. In het begin van de rondleiding komt de nadruk

te liggen op de werken van Weiwei, de discussie met de studenten en de informatie die wij

over de werken te vertellen hebben, de laatste twintig minuten zullen wij vooral een

ondersteunende rol hebben in het gesprek van de studenten, waarin zij hun eigen werk

bespreken en met elkaar discussiëren en reflecteren over de plaatsing van hun eigen beeldend

werk en dat van hun medestudenten.

Bijlage 2 bevat informatie over hoe wordt omgegaan met educatie in verschillende musea.

8) Logistiek; in welke volgorde ga je de werken bespreken?

Omdat er drie verschillende rondleidingen langs elkaar heen lopen, zijn wij als groep

afhankelijk van de twee andere groepen. Want ook zij zullen diverse kunstwerken van Weiwei

bespreken, het is onhandig als dat tegelijkertijd gebeurt. Vandaar dat we onze planning hebben

aangepast aan de planning van de andere groepen.

18.30 – 18.35 Inleiding

18.35 – 18.45 The Fountain Of Light

18.45 – 18.55 Tree #2 & #7

18.55 – 19.10 Sunflower Seeds

19.10 – 19.30 Bespreking betreft plaatsing eigen werk

Eigen voorbereiden rondleidingen

De fountain of light is geexposeerd in het Tate in Liverpool in 2007. Dit werk ik gebaseerd op het

werk van Tatlin, het monument derde international. Ai Weiwei heeft een kleinere versie als tribuut

hierop gemaakt. Hij deed dit met staal en glas. 2

3

Tate Liverpool, 2007

Tatlin. 4Vladimir Jevgrafovitsj Tatlin (Moskou, 1885-1953) is grondlegger van het

constructivisme. Met zijn Monument voor de Derde Internationale (1919)

zette hij de paden uit voor de verdere evolutie van de constructivistische

architectuur. Tatlin werd vooral bekend met zijn 'Monument voor de Derde

Internationale' al is deze nooit echt gemaakt. De toren zou 400 meter hoog

worden, het zou er uit zien als een dubbele helix van staal. Er zouden ben

binnen vier vormen te vinden zijn, een kubus, een piramide, een cilinder en

een halve bol. Deze stonden dienst als bestuursorgaan van de internationale.

Elke vorm zou op eigen tempo draaien: een per jaar, een per maand en een

per dag. 5

De compartimenten: kubus, piramide en cilinder zouden gebruikt worden als zalen, die konden

draaien. Het project mag fantastisch overkomen en zijn ingebed in politieke ideologie in plaats van in

de werkelijkheid, het toont wel een fundamentele 'vrije' interpretatie van architectuur, die meer

verbonden is met machines en de structuur van het kermisterrein dan met klassieke stijlen. (1919)6

2 http://www.telegraph.co.uk/culture/culturepicturegalleries/8004485/Ai-Weiwei-and-The-Unilever-

Series.html?image=1

3 http://www.galerieursmeile.com/artists/artists/ai-weiwei/fountain-of-light-2007/workdetail.html 4 http://members.multimania.nl/muiterij/marianne/Constructivisme.html 5 http://www.architectenweb.nl/aweb/archipedia/archipedia.asp?ID=842 6 http://users.compaqnet.be/architectuur20/constr/index.htm

In het roerige revolutionaire Rusland van de jaren 10 van de vorige eeuw vechtten twee

kunststromingen om de macht. Het gevoelige suprematisme van Kazimir Malevich (Venster 16) en het

harde pure constructivisme van Vladimir Tatlin.

Vladimir Tatlin ging uit van de intrinstieke kwaliteiten van een materiaal om een constructie te maken.

Geinspireerd door de kubistische beelden van Picasso, begon Tatlin eigen constructies te maken

waarin ruimtelijke dynamiek centraal stond. Textuur en kleur van de oorspronkelijke materialen wordt

intact gelaten en samengevoegd tot nieuwe constructies. Al snel werd deze vormentaal van Tatlin

overgenomen door de Russische communisten en daarmee werd het de kunst van de revolutie. Door

het gebruik van pure materialen werd de kunst van de artiesten ook de kunst van de arbeiders. Omdat

het materiaal centraal stond en puur werd gehouden, stond het idee van de kunstenaar veel verder op

de achtergrond en kon eigenlijk iedereen de kunstenaar zijn.

Tatlin’s meest beroemde werk is een werk dat eigenlijk nooit verder is gekomen dan een ontwerp. Het

gaat om het Monument voor de Derde Internationale, een ontwerp voor een toren dat het hoofdgebouw

zou moeten worden voor het internationale communisme. Het gebouw zou twee keer zo groot worden

als het Empire State Building en bestond uit twee helixen waarbinnen 4 draaiende geometrische

figuren zaten. De rotatie van de geometrische figuren wisselde tussen 1 dag en 1 jaar. In de toren

zouden onder meer vergaderzalen, een informatiecentrum en een radiostation komen. Er werden

verschillende modellen van dit geweldige ontwerp worden gemaakt die door heel Rusland reisden. Uit

een gebrek aan staal werd de toren nooit gebouwd. Al hebben later verschillende architecten hun

twijfels geuit over de uitvoerbaarheid van het plan.

De toren werd nooit gebouwd.7

De Toren van Tatlin was dus bedoeld al monument voor de derde internationale, het was een ontwerp

voor het hoofdgebouw worden voor het internationale communisme. Het gebouw zou 400 meter hoog

worden en dat is een derde hoger als de Eiffeltoren. Het zou gemaakt worden van staal en glas.

Ai Weiwei, Fountain of Light, 2007, installation view in Ai

Weiwei's studio, Galerie Urs Meile, Beijing / Lucerne 8

Catherine Yu-Shan Hsieh: A year ago, you presented installation Fountain of Light at Tate Liverpool

in the U.K. What was the inspiration for this piece?

Ai Wei-Wei: I wanted to do a piece outside of Tate that has a strong appearance in the environment,

with a strong sense of the location. I think Vladimir Tatlin’s “Monument for Third International” is a

failed utopian structure. I wanted to transform it as a chandelier that somehow clashed on the ground.

The twist I made on the sculpture made this idea possible. The chandelier itself became a kind of

meaningless effort with light glooming around it. I always wanted to do something like that—

7 http://kunstblik.wordpress.com/2011/12/18/canon-van-de-moderne-kunst-tatlin/ 8 http://www.artnet.com/magazineus/features/finch/ai-weiwei-what-is-to-be-done-6-2-11_detail.asp?picnum=8

something that has a sense of purpose, that is completed with a complicated process and techniques,

but at the same time remains a useless product.9

Ai Weiwei’s design “The Fountain of Light”, is a large-scale chandelier of steel and crystal. It is seven

meters high and its pedestal’s diameter is six meters. To understand and interpret this work, one must

first borrow the interpretation of Tatlin’s “Monument to the Third International”. Or we should say

Weiwei’s “The Fountain of Light” and Tatlin’s “Monument to the Third International” have a

corresponding relationship in the context of the history of international communism, so the audience

sees the two works have corresponding social implications. The chandelier and foundation in

Weiwei’s “Fountain of Light” directly connect us to the clumsy “lighting project” and “square

fountains” erected all over China in its urbanization process. Or if we look at the two works in an

historical perspective, they become an exaggerated satire of international communism.10

Eveneens op grote schaal werden de duizenden op maat gemaakte kralen van Fountain of Light (2007)

handmatig aan elkaar geknutseld. Deze zeven meter hoge sculptuur staat in de buitenlucht. Zij wordt

verlicht met gloeilampen van samen 7000 watt. In de bijgaande tekst tegen de muur wordt het werk

beschreven als ‘Een omgekeerde kroonluchter, bij uitstek een onderdeel van de burgerlijke cultuur.’

Driessen noemde dit werk de Toren van Babel. Zorgt het Fountain of Light dan voor spraakverwarring

in de vertaalslag van de oosterse naar de westerse cultuur? Misschien wel als het ook nog een bezoekje

brengt bij de Russische constructivisten, zoals Weiwei dat deed. In tegenstelling tot Sunflower Seeds

oogt Fountain of Light kitscherig. Het vertegenwoordigt de goedkope blingbling spullen die het

Westen overspoelen en die gemerkt zijn met: ‘Made in China’.

Hommage aan Tatlin

Weiwei reproduceert met Fountain of Light het Monument van de Derde Internationale van de

Russische architect Vladimir Tatlin. Het werk van Tatlin was ontworpen als een spiralen toren van

ijzer en staal met drie ronddraaiende glazen vormen (een kubus, een piramide en een cilinder) in het

centrum. Deze glazen vormen zouden ruimtes zijn waarin diverse organen van de Communistische

Internationale gehuisvest zouden worden. De ruimtes zouden ook op verschillende snelheden draaien

om de vergaderingen van de diverse organen bij te houden: per jaar, per maand en per dag. Het

bouwwerk was een derde hoger dan de Eiffeltoren, stond gepland voor 1920, maar werd nooit

gerealiseerd. Tatlin wilde met het Monument van de Derde Internationale de opmars van de mensheid

symboliseren. Wat symboliseert deze Fountain of Light van Weiwei nu dan wel? Zijn ideeën sluiten

aan bij de ideeën van Tatlin in die zin dat kunst qua doel en functie praktisch, gemakkelijk te begrijpen

en voornamelijk sociaal nuttig moet zijn. Op een vraag van Oscar Garschagen aan Weiwei in het NRC

Weekend (25 & 26 februari) of hij denkt dat zijn

regelmatige gevangenschap een artistieke

vertaling zal krijgen, weet Weiwei nog niet het

antwoord. “Maar wat ik wel weet is dat ik zo

langzamerhand de mens, de artiest ben geworden

die ik altijd al wilde zijn: iemand die op zijn

manier nauw betrokken is bij de samenleving, een

kunstenaar die zijn werk gebruikt om

veranderingen teweeg te brengen voor mijn

vrienden, mijn buren, mijn landgenoten…” .11

18 November 2011 - 12 February 2012 Louisiana

museum of modern art12

9 http://www.nyartsmagazine.com/conversations/ai-wei-wei-a-a-a-rebel-of-poet-roots 10 http://chinadigitaltimes.net/2011/06/li-xianting-and-zhang-yihe-ai-weiwei-is-a-creative-artist/ 11 http://www.beeldenmagazine.nl/ai-weiwei 12 http://www.louisiana.dk/uk/Menu/Exhibitions/Past+exhibitions/Ai+Weiwei

Pien’s en mijn voorbereiding

Fountain of light, 2007

Vladimir Tatlin - Monument derde internationale:

Gepland voor 1920, nooit gerealiseerd.

Ruim 400 meter hoog, een derde hoger dan de Eiffeltoren.

IJzer, staal en glazen vormen die zouden kunnen draaien.

Functie: Huisvesten van de Communistische Internationale.

Vladimir Tatlin Symboliseert de opmars van de mensheid.

Feiten Fountain of light:

7 meter hoog.

7000 watt aan verlichting.

Staal, glazen kristallen en een houten ondergrond.

Ai Weiwei Zijn ideeën sluiten aan bij de ideeën van Tatlin in de zin dat kunst qua doel en functie

praktisch en makkelijk te begrijpen moet zijn en voornamelijk sociaal nuttig is.

Verschillende locaties en manier van exposeren

Loods Oud en modern.

Beperkte ruimte maakt beeld groot.

Donkere ruimte wordt verlicht door Fountain.

Water “Eindeloze” ruimte maakt beeld klein.

Weerspiegeling in het water.

Overgelaten aan de natuur, moment van de dag (licht/donker)

Vrij van openingstijden.

Pont Werk staat vlak van de muur.

Niet uitnodigend om er omheen te lopen.

Overgelaten aan de natuur, moment van de dag.

Gebonden aan openingstijden dus niet vrij toegankelijk.

Discussie

Bos Wordt het beeld gekaderd door de ruimte, wat doet de ruimte met het beeld?

Waar vind je het beeld het “beste” tot zijn recht komen en waarom?

Wat nou als Ai Weiwei zijn werk net zo groot had gemaakt als de planning was van Tatlin, wat zou

dat doen met het werk. Is het dan nog een beeldend werk of veranderd het dat in architectuur? Waar

zou je het plaatsen?

Ai Weiwei's studio, Galerie Urs Meile, Beijing / Lucerne

Tate Liverpool

Louisiana Museum of modern art, Denemarken

Idee van het werk van Vladimir Tatlin, monument voor de derde internationale

Bronnen tekst

http://www.beeldenmagazine.nl/ai-weiwei

Kwartaalblad voor ruimtelijk georiënteerde kunst.

Bronnen afbeeldingen

http://arttattler.com/Images/Archive/Chinese/aiweiwei_working_lg.jpg

http://tretyakov-huhtamo.com/exhibition/house-of-artists/tatlin/images/tatlin-photomontage.jpg

http://29.media.tumblr.com/tumblr_lu9b2ccbvb1qb9ia6o1_500.jpg

http://www.louisiana.dk/dk/Media/Images%3A+Slideshows/Content/Udstillinger/Ai+Weiwei/fountain

+of+light+i+parken+515+x+384

http://www.galerieursmeile.com/typo3temp/pics/FountainofLight-Inst_02_1f8ffef9ba.jpg

Reflectie

Wat viel je op tijdens de rondleidingen in het algemeen? Leg uit.

Wat me tijdens de rondleiding opviel is dat iedereen goede en relevante vragen stelde en ook goed

nadachten over de doe opdracht. Ze wist dus waar ze andermans werk zouden plaatsen en meestal ook

waarom. Wanneer de student niet wist waarom werden er goede vragen vanuit de groep gesteld om er

toch achter te komen hoe het zou communiceren op die plek en of dat inderdaad een goede plek zou

zijn, zo werd de student gedwongen om er nogmaals goed over na te denken.

Waar had je moeite mee? Hoe zou je dat volgende keer aanpakken?

Ik vond vooral moeilijk om de informatie goed te verzamelen, omdat er zo weinig diepgaands te

vinden was. De volgende keer als ik meer tijd zou hebben zou ik meer in boeken op gaan zoeken

aangezien daar toch vaak wat dieper op een werk word ingegaan. Doordat ik de eerste les gemist had

voelde het wel alsof ik al wat achter liep dus dat was ook niet helemaal handig, waardoor ik nog meer

het gevoel had dat we heel weinig tijd hadden.

Wat ging heel goed? Hoe kwam dat?

Ik vond dat wij als groep goede en relevante vragen stelde en dat er goed ingespeeld werd op de

antwoorden die er gegeven werden. Daarom denk ik ook dat we goede discussie hebben gehad en dat

we op sommige vlakken onze medestudente ook echt aan het denken hebben gezet om sommige

dingen op een andere manier te bekijken.

Welk effect had de gekozen didactiek op de doelgroep? Wat zou je hier een volgende keer wel/niet

van toepassen?

Doordat wij informatie hebben gegeven en daar aan een discussie koppelde zorgde we dat iedereen

goed bij de les bleef en dat iedereen ook door had waar over het ging. We probeerde iedereen aan het

woord te laten komen om zo ook iedereen te betrekken en te laten nadenken. Doordat wij een doe

opdracht er in hadden verwerkt, konden de studenten ook zorgen voor hun eigen discussie. Daar

bedoel ik mee dat ze dus zelf al na hebben gedacht over de opdracht en dat ze al een idee hebben bij

die plek met dat bepaalde werk en dat ze zo hun eigen discussie uitlokte door de gekozen plek. Ik vind

dat wij een goede balans hadden tussen informatie, discussie en een eigen opdracht.

Op welke manier is je visie op het werk van Ai veranderd nu je het in het echt zag?

In het echt beleef je het werk totaal anders, vooral bij the trees merk je heel goed dat het belangrijk is

dat je het echt ziet. Je krijgt een totaal ander gevoel wanneer je onder de bomen staat dan wanneer je

het op een afbeelding ziet. Mijn visie op het werk is vooral veranderd door de plaatsing van het werk.

Ik vond de zonnebloempitten echt heel indrukwekkend in het Tate in Londen, maar hier vond ik het

dan tegenvallen. Dit geldt niet alleen voor de zonnebloempitten, maar ook voor de fountain of light.

Door de presentatie vind ik het werk ook heel anders overkomen en dan is de visie van de kunstenaar

nog wel het zelfde en dat komt ook wel over, maar op andere manier zou het beter werken. Denk aan

de pitten in het Tate in Londen, De trees in Louisiana in Denemarken en the fountain of light in de

werkplaats van Ai Weiwei en in Louisiana.

Op welke manier zou jij als toekomstig docent je buitenschoolse educatie invullen als docent, als

onderdeel van je lessen? Beargumenteer.

Het is natuurlijk heel belangrijk om werken in het echt te zien ik denk dat iedereen het daar wel mee

eens is. Ik zou graag met de leerlingen een dag weg gaan waar ze verschillende kunstvormen aan bod

zien komen, dit kan zijn museum bezoek, toneelvoorstelling, dansvoorstelling, een workshop en nog

zo veel meer. Dit zou je dan kunnen zien dat het dan meer in het teken staat van CKV, maar ik denk

dat dit ook heel leerzaam is voor de ontwikkeling en voor sowieso het beeldende vak. Ik zou dit vooral

doen zodat leerlingen op verschillende manieren gaan kijken en dat ze ook ‘’meer’’ zien als alleen een

schilderij of een toneel/dans stuk. Wat ik op zo’n reis belangrijk vind is dat er informatie gegeven

word, dat er met de leerlingen gepraat word waarom ze iets vinden, maar ook dat ze iets gaan doen.

Met iets doen bedoel ik niet alleen vragen beantwoorden op een papiertje, maar bijvoorbeeld een

workshop volgens over theater of iets dergelijks. Ze moeten ook echt aan de slag kunnen, dit kan ook

een opdracht van de docent zijn natuurlijk.

Heeft het werk van Ai je beeldend kunnen inspireren? Leg uit op welke manier wel/niet.

Het werk van Ai Weiwei heeft me kunnen inspireren om ook eens met readymades aan de slag te

gaan. Je hoeft niet altijd iets zelf te maken, je kunt ook iets gebruiken en dat tot iets nieuws maken. In

dat opzichte zijn mijn ogen wel open gegaan. Ik ben na het zien van de werken van Ai Weiwei ook

zelf iets gaan doen met readymades en ik denk dat dit ook wel mijn werk kan versterken.

Heeft de rondleiding je kunnen inspireren voor je werk als toekomstig docent binnen- of

buitenschools? Leg uit waarom wel/niet.

Ja de rondleiding heeft me zeker kunnen inspireren. Onze rondleiding was vooral gebaseerd op de

plaatsing van het werk, dit kan ik zowel binnen- als buitenschools toepassen. De leerlingen bewust

maken wat de plaatsing met een werk doet binnen een museum of openbare ruimte, maar dat zou ook

een leuk uitgangspunt zijn om een opdracht rondom te maken. Dat ze dan ook bewust worden dat de

ruimte waar het komt ook zeer belangrijk is.

Welke student heeft volgens jou fantastisch heeft rondgeleid?

Ik vind dat Ingrid echt super heeft rondgeleid, dit kwam doordat ze heel enthousiast was en de kennis

die zij wist over het kunstwerk goed en prettig kon overbrengen. Ze zorgde dat ze het enthousiast,

maar beheerst vertelde en je merkte goed dat ze wist waar ze over praten. Tevens kon zij ook goed

reageren op gestelde vragen en hield ze de discussie goed op gang door goede tegenvragen te stellen.

BIJLAGE 1

Foto’s van werken van Ai Weiwei in een andere omgeving.

Ai Weiwei's studio, Galerie Urs Meile, Beijing / Lucerne

Tate Liverpool

Louisiana Museum of modern art, Denemarken

http://www.vogue.com/culture/article/art-ten-things-to-look-forward-to-at-art-basel-in-miami/

http://www.louisiana.dk/uk/Menu/Exhibitions/Past+exhibitions/Ai+Weiwei

http://www.contemporaryartdaily.com/2011/05/ai-weiwei-at-neugerriemschneider-2/

Ai Weiwei – Sunflower Seeds (Tate Modern, Londen). Arrested motion, geraadpleegd op 16 april

2012,

http://arrestedmotion.com/2010/10/showing-ai-wei-wei-sunflower-seeds-installation-tate-modern/

Ai Weiwei – Sunflower Seeds (Tate Modern, Londen). The painting of my modern London,

geraadpleegd op 16 april 2012, http://paintingofmodernlife.blogspot.com/2010/10/ai-wei-wei-more-

than-just-sunflower.html

Ai Weiwei – Sunflower Seeds (Tate Modern, Londen). Struggling with images, geraadpleegd op 16

april 2012, http://strugglingwithimages.wordpress.com/2011/06/21/sunflower-seeds-at-the-tate-

modern-ai-weiwei/

Ai Weiwei – Sunflower Seeds (Mary Boone Gallery, New York). Arrested motion, geraadpleegd op 16

april 2012,

http://arrestedmotion.com/2012/01/openings-ai-weiwei-sunflower-seeds-mary-boone-gallery/

BIJLAGE 2

Informatie over hoe wordt omgegaan met educatie in diverse musea.

Groninger museum

Momenteel is de educatie gericht op een tentoonstelling van Azzedine Alaïa en Iris van Herpen (mode

ontwerpers) en Jan Altink (Groningse schilder, 1885-1971).

De educatie bij het Groninger museum is opgesplitst in basisonderwijs en middelbaar onderwijs. Deze

twee soorten onderwijs zijn ook weer onderverdeeld in verschillende onderdelen. Zo is er voor het

basisonderwijs aparte lesstof voor onderbouw/middenbouw, deze stof is vooral gericht op vragen

zoals: welke vormen en kleuren zie je? Bij de bovenbouw wordt er meer ingegaan op vragen over de

betekenis van het werk. Beide onderwijs soorten worden opgezet met een rondleiding door de

tentoonstelling en daarna een activiteit in het kinderatelier. Waarbij de leerlingen zelf aan het werk

gaan met onderdelen van de tentoonstelling (schilderen, gedichten schrijven).

Het middelbaar onderwijs wordt verdeeld in 12-16 jaar, CKV HAVO-VWO en lesbrieven voor het

VMBO. Deze groepen werken met een kijkwijzer die gecombineerd wordt met een interactieve scan.

Met de scan verzamelen leerlingen zelfstandig achtergrond informatie voor na het bezoek aan het

museum. De vragen in de lesbrieven gaan voornamelijk over het kijken naar vorm, kleur, de totale

collectie en hun eigen mening.

De leerlingen voor HAVO-VWO werken wel zelfstandiger dan de VMBO leerlingen.

Daarnaast heeft het Groninger museum een uitgebreid programma met een bezoek aan het museum,

twee workshops op school en een voorstelling die de leerlingen zelf maken. Hierbij komen alle

disciplines als muziek, dans en drama aan bod.

http://www.groningermuseum.nl/

/tentoonstellingen

/educatie

/basisonderwijs

/voortgezet-onderwijs/ckv-havo-vwo

/lesbrieven

Gemeente museum Helmond

Het gemeente museum Helmond bevind zich in een kasteel, hun collectie bestaat uit oude en nieuwe

kunst en hebben verschillende wissel tentoonstellingen.

Het gemeente museum Helmond kent een vast aantal onderwijsprojecten. Voornamelijk gericht op de

groepen 1 t/m 8, er zij ook projecten voor het voortgezet onderwijs. Alle projecten zijn gebaseerd op

een bezoek aan het museum, voor de groep 1 t/m 8 gaat dit vooral samen met een speurtocht,

voorleesverhaal of verschillende doe opdrachten. Het voortgezet onderwijs wordt gebaseerd op

kijkwijzers. Zij vullen deze zelfstandig op een computer in en mailen het naar de docent of nemen het

tijdens de rondleiding mee. De kijkwijzers zijn gericht op het naar kunst kijken en op het ontdekken

van de geschiedenis (dit verschild per project). Bij de groepen 1 t/m 8 gaat het meer om het beleven en

ontdekken van het kasteelleven.

http://www.gemeentemuseumhelmond.nl/-/#onderwijs

Boijmans van Beuningen

Het Boijmans van Beuningen heeft per collectie of tentoonstelling een interactieve rondleiding

opgesteld, deze rondleidingen kunnen uitgebreid worden met een workshop.

Ook hier wordt er een onderscheid in niveau gemaakt, van groep 1 t/m 8 en het voorgezet onderwijs.

Opgedeeld in VMBO, HAVO en VWO. Gericht op de vakken CKV. Per onderdeel zijn er door het

museum lesdoelen opgesteld, hieronder een aantal doelen per niveau:

Groep 1-2: kennis laten maken met het woord museum, leren kijken naar een kunstwerk, gedachten en

gevoelens verwoorden.

Groep 3-8: kennis laten maken met het museum, ontdekken hoe een museum te werk gaat, verbanden

leggen met de leefwereld en het museum, creatief denken, werken met bronnen en geleerde informatie

omzetten in een praktische opdracht.

VMBO: het museum als bedrijf, leren over verschillende soorten kunst, goed kijken naar kunst,

verbanden leggen tussen de kunststromingen.

HAVO/VWO: reflecteren naar eigen ervaringen, interpretaties en waarderingen. Het opdoen van

kunsthistorische en culturele kennis. Verslag doen van de ondernomen activiteit.

http://www.boijmans.nl/nl/

/300/uitgebreid-educatief-programma

/16/primair-onderwijs

/17/voortgezet-onderwijs

/285/kijkwijzer-bij-de-vaste-collectie

MOTI Museum of the image.

Het moti, voorheen graphic design museum richt zich op grafische vormgeving door middel van een

kenniscentrum, een productie huis en onderwijsprojecten.

Het onderwijs wordt ingedeeld in de volgende groepen: basis onderwijs, voortgezet onderwijs, MBO

en HBO/WO.

Voor het basis onderwijs staat spelenderwijs leren centraal. Leerlingen leren door doen en ervaren.

Tijdens een rondleiding krijgen ze achtergrond informatie, maar daarnaast is er ook ruimte voor hun

eigen creatieve ontwikkeling.

Het voortgezet onderwijs maakt kennis met grafisch ontwerpen en alles wat daar bij komt kijken.

Tijdens een bezoek aan het museum worden ze ook gestimuleerd om hun eigen mening te laten horen.

Er wordt gewerkt met een kijkwijzer, een rondleiding, voorbereidende les en een workshop. Per

onderdeel worden verschillende leermogelijkheden toegepast.

Naar het MBO richt men zich op het verkrijgen van eigen creativiteit en inspiratie. Daarnaast wordt er

ook gekeken wat er nodig is voor een professionele werkhouding, reflectie op hun eigenwerk en dat

van anderen. Er wordt naar het werkveld gekeken doormiddel van verschillende workshops over

typografie, reclame of zelfs een eigen op maat gemaakte workshop voor een specifieke opleiding.

De projecten voor het HBO/WO verdiepen zich in het verkrijgen van een mening, het ontwerpproces

en de creativiteit. Daarnaast worden er verschillende masterclasses gegeven in samenwerking met de

Beroepsorganisatie Nederlandse Ontwerpers. De verschillende workshops zijn veel gericht op het

werkveld. Zoals het omgaan met een opdrachtgever, doormiddel van een lezing worden er naar

verschillende ontwerpen gekeken die aan verschillende eisen moesten voldoen. Alle grafische termen

komen daarbij naar voren, typografie, ontwerpen en het verwerken van een briefing. Ook voor het

HBO/WO kan er een workshop op maat worden gemaakt. Elke derde vrijdag van de maand is er een

lezing met na afloop een borrel voor het netwerken. Studenten krijgen tijdens zulke momenten de kans

om hun portfolio te tonen en daar feedback op te krijgen.

http://www.motimuseum.nl/

/nl/onderwijs/basisonderwijs/53

/nl/onderwijs/voortgezet-onderwijs/59

/nl/onderwijs/mbo/65

/nl/onderwijs/hbo-wo/69