8/6/2019 Proefexamen 12 November 2003

1/4

Proefexamen Fundamentele Wijsbegeerte (WC01, Prof. G. Van Riel)Eerste kand. Recht 12 november 2003

NAAM:

Richtlijnen:1. Deze bundel bestaat uit 3 bladzijden; hou ze bij elkaar.2. Let erop dat je naam ingevuld is op alle antwoordbladen, en vul

het bewijs van deelname correct en volledig in.3. Je kan je antwoorden voorbereiden op afzonderlijk kladpapier.4. Het examen duurt tot uiterlijk 18.00 u.5. Je mag de reader "Lezen van teksten" gebruiken, als je

exemplaar voldoet aan de voorschriften die gelden voor hetgebruik van codex en juridische teksten.

6. Wees bondig en "to the point". Hou je antwoord binnen de

perken van de voorziene kaders. Schrijf leesbaar.

Veel succes.

1. Bespreek de transcendentale dialectiek bij Kant. Waarom heet

dit "dialectiek"? (6 pt)

- na esthetiek en analytiek (eventueel korte uitleg over wat daar gebeurt):3de fase- nood aan dit niveau: omwille van eenheid van denken (tgo veelheid vankenobjecten)

- 3 aantrekkingspolen van eenheid: ik, wereld, god: transcendentaleideen

- kritisch moment: geen kennis, want geen waarnemingsstof

- = niveau van metafysica (die aanspraak maakt op wetenschappelijkheid,

ahv synth. a priori oordelen)

- dialectiek: cf. Plato: discussie tussen tegengestelden; hier: discussie isonophefbaar: A + -A = 0 (de wereld is eeuwig is even waar als de wereldis niet eeuwig) dus: metafysica is in se onmogelijke wetenschap

- transcendentale/dialectische schijn: denken dat hier wel zekerheid overmogelijk is

8/6/2019 Proefexamen 12 November 2003

2/4

Proefexamen F.W. 1ste kand. Recht 12/11/03 pagina2NAAM:

8/6/2019 Proefexamen 12 November 2003

3/4

Proefexamen F.W. 1ste kand. Recht 12/11/03 pagina3NAAM:

2. Vergelijk de opvattingen over wetenschap bij Aristoteles, F.

Bacon en I. Kant. (9 pt)

Aristoteles:- aandacht voor meticuleuze observatie- geen experiment, geen manipulatie van de observatie- geen mathematische benadering: als te eng afgewezen- dus: nadruk op kwalitatieve aanpak, studie van vorm, doel en functie- natuur wordt weerspiegeld in het denken (parallel tussen manier

van kennen en manier van zijn van de wereld)Bacon:

- aandacht voor observatie; reactie tegen Aristoteles: heeft nooit naarde natuur gekeken - maar: ten onrechte; het verschil is niet: kijkentgo niet-kijken, maar kijken vanuit andere vooronderstellingen: bijBacon observatie als mathematische observatie, vanuit wiskundigwereldbeeld

- nadruk op manipulatie van de natuur, technische realisaties (natuuroverwinnen)

Kant:- doorbreekt de parallellie tussen kennen en zijn: onze kennis is een

constructie van het verstand, volgens zijn eigen structuren, die nietper se die van de natuur zijn, met een paar woorden uitleg over wat

er gebeurt in transcendentale analytiek (categorien; tgo Aristotelescategorien, waar opnieuw een parallel tussen denken en zijn wordtgepostuleerd)

- Vandaar: afwijzing van Aristoteles (parallel tussen kennen en zijn) envan Bacon (observatie als louter verzamelen van informatie)

8/6/2019 Proefexamen 12 November 2003

4/4

Proefexamen F.W. 1ste kand. Recht 12/11/03 pagina4NAAM:

3. Ontluistering kan zowel oorzaak als gevolg zijn van

wetenschappelijke vooruitgang. Leg uit aan de hand van de

reformatie en op basis van de tekst van Burms en De Dijn. (5 pt)

reformatie: nadruk op ontluistering als OORZAAK van wetsch. vooruitgang- nadruk op transcendentie van god (ontkenning van de bemiddeling) hetgoddelijke wijkt uit de natuur; vandaar: natuur wordt rijp voor deobjectiverende blik van de wetenschapper- anderzijds: reformatie is zelf kind van haar tijd: objectivering van dewereld heeft zelf ook tot onttovering van de natuur geleid

tekst: nadruk op ontluistering als GEVOLG van wetsch. vooruitgangOntluistering manifesteert zich in- kritiek op antropocentrisme:a. antropocentrisme= de mens heeft een centrale positie en bijzonderewaardigheid in de kosmosb. verschillende wetenschappelijke theorien ondergraven deze centralepositiec. voorbeeld van wetenschappelijke theorie: Copernicus, Darwin, Freud (nvoorbeeld waarin uitgewerkt wordt op welke manier de besproken

wetenschappelijke theorie het antropocentrisme ondergraaft, volstaat)

- homogenisatie:Voor wetenschap zijn bepaalde onderscheiden, die op subjectief vlakbelangrijk zijn, irrelevant (bv. mooi-lelijk, goed-slecht).Wetenschap wordt aanzien als het domein van objectieve kennis bij uitstek.Als dit domein genoemde onderscheiden irrelevant vindt, dan zijn zemisschien ook waardeloos op subjectief vlak. De vooruitgang van dewetenschap kan op die manier de zinvolheid van bestaande subjectievezingevingspraktijken in twijfel trekken.