Privaatrechtelijke verzelfstandiging van een OCMW-

woonzorgcentrum

Procesverloop vanuit de publiekrechtelijke bril en praktijk

Prof. dr. Evelyne Maes

Gastprofessor Université Saint-Louis

Counsel Curia

Presentatie Curia

Inhoud

• Context en historiek

• De onderscheiden fasen in de voorbereiding en oprichting van een woon-

zorgvereniging

• Volgende vragen :

– Wat zijn de juridische moeilijkheden tijdens het proces?

– Huidige lacunes in de wetgeving?

– Wat zijn de huidige moeilijkheden tijdens de uitbating?

– Impact ontwerp Decreet Lokaal Bestuur (DLB)?

2Presentatie Curia

Presentatie Curia

Context en historiek

• Eerste poging: Wingene

• Arrest Raad van State van 9 december 2002, nr. 113.428:

– Afstoten kan indien “geen nood meer is aan een OCMW-

woonzorgcentrum” :

“na beoordeling van de noodzakelijkheid om het al dan niet te laten

voortbestaan, desgevallend in het kader van een bestaande planning

en op grond van de resultaten van een onderzoek naar de behoeften

en bestaande opvangmogelijkheden”

– Woonzorgcentrum onderbrengen in een OCMW-vereniging

3Presentatie Curia

Presentatie Curia

Context en historiek

• Hoofdstuk XIIter OCMW-Wet: verzelfstandiging via “nieuwe diensten”

• OCMW-Decreet: Titel VIII, Hoofdstuk IV-vereniging zonder nieuwe

diensten, m.b.t. woon- en zorgcentra

– Ontwerp Decreet Lokaal Bestuur: “woon-zorgvereniging of woon-

zorgvennootschap”, hierna WZV

4Presentatie Curia

Presentatie Curia

I. OCMW stelt noodzaak/wil tot samenwerking

vast

• Initiatiefnemer: OCMW-raad

• Aanleidingen:

– Verlieslatende uitbating

– Verouderde infrastructuur

– Gebrek aan ervaring, kennis, continuïteit,…

5Presentatie Curia

Presentatie Curia

Marktbevraging

• Geen regelgevend kader voor marktbevraging

• Oproep tot interesse/kandidaatstelling aan de hand van een “leidraad”

• Geen overheidsopdracht, maar wel de beginselen van de

overheidsopdrachtenregelgeving: gelijkheid en transparantie

– Openbare bekendmaking of niet?

• Moet/mag OCMW al kiezen tussen Hoofdstuk I en/of Hoofdstuk IV-

vereniging? (welzijns- of woon-zorgvereniging? Ontwerp DLB)

• Uitgangspunten OCMW – aanleidingen voor samenwerking vermelden

• Selectiecriteria

6Presentatie Curia

Presentatie Curia

Selectiecriteria

• Weging van de selectiecriteria - niet louter open vragen, maar voorstel

• Welke criteria?

– Financiële, economische criteria

– Kwaliteitscriteria

– Lokale betrokkenheid?

– Voorstel

o Personeel

o Governance

o Dagprijs

o Nieuwbouw

o …

7Presentatie Curia

Presentatie Curia

Hoe een onderhandelingspartner selecteren?

• Bekwame jury samenstellen om voorstellen af te wegen advies aan

OCMW-raad

• Indien optie Hoofdstuk I en IV-vereniging (welzijns- en woon-

zorgvereniging) opengelaten, moeten twee verschillende opties met elkaar

worden afgewogen

• Nagaan in welke mate de voorstellen het beste tegemoet komen aan de

uitgangspunten van het OCMW om samen te werken

• Nagaan in welke mate beste voorstel op basis van selectiecriteria

• Beslissing van de OCMW-raad om de onderhandelingen te beginnen met

eerst geselecteerde partner

– Klacht / rechtsmiddel mogelijk

8Presentatie Curia

Presentatie Curia

Onderhandelingen

• Kwaliteit van de zorg

– Personeelsinzet (aantallen, diploma’s,…)

– Voeding

– Protocollen

• Financieel plan

– Beoogde dagprijs

– Korting voor eigen inwoners?

• Personeel

– Behoud van tewerkstelling?

– Aan welke voorwaarden?

– Draagt OCMW de meerkost?

9Presentatie Curia

Presentatie Curia

Opmaak van de nodige documenten

• Samenwerkingsakkoord

• Bestuursplan

• Motiveringsnota

• Financieel plan

• Statuten

• Protocol vakbond

10Presentatie Curia

Presentatie Curia

Samenwerkingsakkoord

• Quid?

– Niet voorzien in OCMW-Decreet, maar cruciale eerste stap

– Protocol of moederakkoord?

o Neerschrift van alles wat in de onderhandelingen is beslist of niet?

– Samen met retroplanning: routeplanner, inclusief tijdig dialoog ABB

11Presentatie Curia

Presentatie Curia

1. Samenwerkingsakkoord

• Inhoud?

– Inbreng: cfr. Wim Van De Walle

– Verplichtingen van de partijen:

o WZV

✓Bv huur

✓Bv vergoeding voor terbeschikkingstelling

o Private partner

✓Bv dienstverlening

o OCMW

✓Bv compensaties voor meerkost personeel

o (gemeente)

• Werking organen : cfr. Marleen Denef

12Presentatie Curia

Presentatie Curia

1. Samenwerkingsakkoord

• Personeel

– Afspraken rond overdracht van het personeel: cao 32bis

o Loonsvoorwaarden

o Niet arbeidsvoorwaarden

o Financiële afspraken rond overdracht

✓Meerkost voor extra vakantiedagen, andere vergoeding voor

onregelmatige prestaties,…

✓Subsidies (sociale maribel, ex-gesco,…)

– Terbeschikkingstelling van statutair personeel

– Nieuw personeel van de WZV

• Exitprocedure?

– Van vzw?

– Van OCMW?

13Presentatie Curia

Presentatie Curia

2. Motiveringsnota

• Quid? “waarin de noodzaak om een private partner aan te trekken wordt

aangetoond en de meerwaarde van de gekozen privaatrechtelijke

rechtsvorm wordt aangetoond;” (art. 247/2, § 2, eerste lid, 1° OCMW-

Decreet/ art. 514, § 2, 1° ontwerp DLB)

• Noodzaak private partner

– Knowhow rendabele uitbating, efficiënte nieuwbouw,…

– Continuïteit

– Schaalvergroting

– …

• Meerwaarde private rechtsvorm?

– Kostenefficiëntie: bv. personeel: Paritair Comité vs

rechtspositieregeling

– Beslissingsefficiëntie: geen administratief toezicht

14Presentatie Curia

Presentatie Curia

2. Motiveringsnota

• Waarborgen rond

– de continuïteit van de dienstverlening

– de democratische controle

– de beslissingsmacht en de vertegenwoordiging

– het ideologisch profiel

– de prijszetting

– het opnamebeleid

(art. 247/2, § 2, tweede lid OCMW-Decreet / art. 514, § 2, tweede lid ontwerp

DLB)

15Presentatie Curia

Presentatie Curia

3. Bestuursplan

• Quid? “een duidelijk bestuursplan met omschrijving van de opdrachten van

de vereniging en een toelichting bij de organisatie van de vereniging en

eventuele rechten en plichten en waarborgen van de publieke en private

partners” (art. 247/2, §2, eerste lid, 2° OCMW-Decreet / art. 514, § 2,

eerste lid, 2° ontwerp DLB)

• Omschrijving van de opdrachten van de woon-zorgvereniging

– Exploitatie woonzorgcentrum

– Assistentiewoningen?

• Toelichting organisatie van de woon-zorgvereniging

– Cfr. statuten

• Rechten en plichten en waarborgen van de publieke en private partners

16Presentatie Curia

Presentatie Curia

4. Financieel plan

• Quid: een financieel plan voor 6 jaar, met een omschrijving van de

bedrijfsopdrachten, de financiële structuur en de in te zetten middelen en

de controlemogelijkheden op de uitvoering” (art. 247/2, §2, eerste lid, 3°

OCMW-Decreet / art. 514, § 2, eerste lid, 3° ontwerp DLB)

• Vaak

– Financieel plan van de WZV

– Schaduwplan om vergelijking te maken en aan te tonen wat de verdere

kost van het OCMW zou zijn, zonder samenwerking met private

partner (voor motiveringsnota)

17Presentatie Curia

Presentatie Curia

5. Statuten vanuit publiekrechtelijke bril

• Quid: “een ontwerp van statuten” art. 247/2, § 2, eerste lid, 4° OCMW-

Decreet / art. 514, § 2, eerste lid, 4° ontwerp DLB)

• Statuten bepalen:

– Deelgenoten, inbreng, verbintenissen en bijdragen, bestemming van

het vermogen bij ontbinding of ontslag (art. 245 OCMW-Decreet, art.

510 ontwerp DLB)

• Twee beslissingen decretaal “verankerd”: dagprijs en opnamebeleid

– Aanwezigheid: 2/3 van de deelgenoten, waaronder OCMW

– Beslissing: 2/3 uitgebrachte stemmen

18Presentatie Curia

Presentatie Curia

5. Statuten vanuit publiekrechtelijke bril

• Samenstelling organen (cfr. Marleen Denef)

– OCMW: afgevaardigden

o In één stemronde – jongste bij staking van stemmen

o AV: raadsleden AV

o RvB: raadsleden en max. 1/3 deskundigen

o Imperatief mandaat: “op instructie van de OCMW-raad”

✓Agenda-synchronisatie:

➢extra tijdsverloop

• Bepalen wijze van kennisgeving

– Agenda en beslissingen van de beheersorganen van de WZV

– Jaarverslag, begroting en rekening van de WZV

19Presentatie Curia

Presentatie Curia

Cruciale elementen voor dossier?

• Financieel plan

• Personeel

– Vergelijking rechtspositieregeling - arbeidsreglement private partner

– Vergelijking arbeidsreglement OCMW WZC – arbeidsreglement private

partner – arbeidsreglement WZV

– Terbeschikkingstelling van personeel

– Gevoeligheden:

o Onderbroken diensten

o Vakantieregeling

o Maaltijdcheques

– Tijdig verschillen in kaart brengen

– Tijdig dialoog opstarten

– Cao 32bis: ook voor publieke partner? RL 2001/23

20Presentatie Curia

Presentatie Curia

Tips uit de praktijk

• Retroplanning

– Private partner moet rekening houden met de publieke logica

(beslissingsproces duurt langer)

• “Sperperiode”

– “geen oprichtingsbeslissing van OCMW-raad in 2018”

– Niet in het OCMW-Decreet

– Analoge toepassing van Gemeente- en Provinciedecreet?

21Presentatie Curia

Presentatie Curia

Procesverloop met oog op machtiging

• Opmaak documenten

• Informeel overleg met ABB

• Aanpassing documenten nav opmerkingen ABB

• Op niveau van lokaal bestuur:

– Advies College Burgemeester en Schepenen

– Beslissing OCMW-raad tot oprichting

– Goedkeuring gemeenteraad van de OCMW-raadsbeslissing (40

dagen) (niet meer onder ontwerp DLB)

– Machtiging Vlaamse Regering voor de oprichting (100 dagen / 90

dagen onder ontwerp DLB)

22Presentatie Curia

Presentatie Curia

Oprichting na goedkeuring door

Vlaamse Regering

• Oprichting van de woon-zorgvereniging

– Moet niet authentiek (noodzakelijk bij oprichting indien inbreng van

zakelijke rechten, onroerende goederen)

• Inbreng

– OCMW

o Onroerend goed? authentieke akte

o Exploitatie woonzorgcentrum

o Assistentiewoningen?

– Gemeente

23Presentatie Curia

Presentatie Curia

Werking van de woon-zorgvereniging

• Eigenheden van de besluitvorming van WZV

– Opnamebeleid en dagprijs:

o 2/3 leden aanwezigheidsquorum, incl. OCMW

o 2/3 stemmen beslissingsquorum

– Kan in RvB als OCMW bestuurder is

• Synchronisatie agenda van WZV op deze van OCMW-raad

– Voor AV en voor RvB

– Niet voor DB

– Steminstructie voor AV en RvB

• Welke documenten komen op OCMW-raad?

24Presentatie Curia

Presentatie Curia

Werking van de woon-zorgvereniging

• Bestemming inbreng/vermogen moet worden bepaald voor

– Uittreding deelgenoot

– Ontbinding

– Niet voor uitsluiting

• Ontbinding niet mogelijk binnen eerste 6 jaren na oprichtingsakte van de

woon-zorgvereniging

25Presentatie Curia

Presentatie Curia

Impact (ontwerp van ) Decreet Lokaal Bestuur

• Essentie

– OCMW blijft als aparte rechtspersoon bestaan

– Gemeenteraad wordt de OCMW-raad

o Impact op:

✓Beslissingen inzake oprichting van de woon-zorgvereniging

➢Geen aparte goedkeuring door gemeenteraad meer nodig

✓Beslissingen inzake werking van de woon-zorgvereniging

➢Komen de facto op gemeenteraad

– Machtiging Vlaamse Regering: van 100 naar 90 dagen

26Presentatie Curia

Presentatie Curia

Dank voor uw aandacht !

Evelyne.maes@curia.be

27Presentatie Curia