DIDACTISCHE DOCUMENTEN VAN DE EINGEN...

1 Didactische documenten van de eigen leefomgeving, Kelsey Fripont, 2SA3

DIDACTISCHE

DOCUMENTEN VAN DE

EINGEN

LEEFOMGEVING MOPERTINGEN EN EEN STAAL VAN 20KM ERROND

Kelsey Fripont

2SA3

Aardrijkskunde – Biologie

2015 – 2016


INHOUDSOPGAVE

INHOUD

MOPERTINGEN EN EEN STAAL VAN 20KM ERROND ........................................................................................... 1

1.1 plattegrond van het schooldomein ........................................................................................... 4

1.2 zelf getekend plattegrond van de school omgeving: schaal 1/5000 .............................. 5

1.3 werkkaarten op 1/10000, 1/20000, 1/25000, 1/50000, 1/100000 en 1/250000 ..... 7

1.3.1 werkkaart op 1/10000 ......................................................................................................... 7

1.3.2 werkkaart op 1/20000 ......................................................................................................... 9

1.3.3 werkkaart op 1/25000 ....................................................................................................... 11

1.3.4 werkkaart op 1/50000 ....................................................................................................... 13

1.3.5 werkkaart op 1/100000 ..................................................................................................... 15

1.3.6 werkkaart op 1/250000 ..................................................................................................... 17

2.1 landbouwlandschap met agrarische landschapselementen ............................................. 19

2.2 interview ......................................................................................................................................... 19

2.2.1 grondgebruik ......................................................................................................................... 19

2.2.2 landbouwmethode ............................................................................................................... 20

2.2.3 bestemming .......................................................................................................................... 21

2.3 teeltdiagram .................................................................................................................................. 22

2.4 teeltwisseling aan de hand van foto’s ect ............................................................................ 23

2.5 landschapselementen op plattegrond .................................................................................... 23

2.6 typische elementen in landbouwbedrijf ................................................................................ 24

2.7 ligging van percelen .................................................................................................................... 24

2.8 actualisering .................................................................................................................................. 25

2.9 bespreking ..................................................................................................................................... 28

3.1 industrielandschap ik eigen leefomgeving ........................................................................... 28

3.2 industrieel bedrijf ......................................................................................................................... 30

3.3 bedrijven terein, indeling .......................................................................................................... 33

3.4 economisch-geografische informtaite-elementen .............................................................. 34

3.5 interpretatie van statistisch materiaal ................................................................................... 35

3.6 bedrijventerrein op werkkaart ................................................................................................. 37

3.7 actualisering .................................................................................................................................. 39

3.8 bespreking ..................................................................................................................................... 41

4.1 recreatieve bestemmingen: bilzen ......................................................................................... 43


4.2 landschapfoto .................................................................................................................................... 48

4.3 kaart met toeristische bezienswaardigheden ...................................................................................... 48

4.4 interpretatie van statistisch materiaal: toeristische bestemming: Alden Biesen ................................... 49

4.5 actualisering ....................................................................................................................................... 50

Alden Biesen krijgt 'topattractie' .................................................................................................................. 50

1,7 miljoen euro .................................................................................................................................... 51

4.6 bespreking ......................................................................................................................................... 51


1. LANDSCHAP EN KAART 1.1 PLATTEGROND VAN HET SCHOOLDOMEIN1

Figuur 1: plattegrond Don bosco Haacht (stageschool voor stage 1).

1 Bron: Don Bosco Haacht


1.2 ZELF GETEKEND PLATTEGROND VAN DE SCHOOL OMGEVING:

SCHAAL 1/5000

Figuur 2: zelfgetekende plattegrond van de school omgeving van UCLeuven.

Bron: Nationaal Geografisch Instituut, Topamapviewer – 1:5 000 Heverlee, Januari

2016, www.ngi.be

Bron: Kelsey Fripont


1.3 WERKKAARTEN OP 1/10000, 1/20000, 1/25000, 1/50000,

1/100000 EN 1/250000

1.3.1 WERKKAART OP 1/10000

Figuur 3: Werkkaart 1:10 000 – Leuven

Bron: Nationaal Geografisch Instituut, Topamapviewer – 1:10 000 Leuven,

Januari 2016, www.ngi.be

Bron: Kelsey Fripont, Leuven




Bron: Topografische kaart Heverlee – 1:20 000 Heverlee - Leuven,

Januari 2016



2. LANDBOUWLANDSCHAP Voor dit deel heb ik bewust gekozen voor een landbouwbedrijf dat zich niet in mijn

eigen leefomgeving situeert. Dit doordat ik op kot zit, en dus door de week niet

thuis ben, en het praktisch niet haalbaar was voor de boer in ons dorp om in het

weekend wanneer het mij paste (ook met mijn weekend werk) tijd te maken voor

mij. Daarom heb ik voor een landbouw bedrijf gekozen wat buiten mijn

leefomgeving gelegen is, maar vanwaar ik de familie van de landbouwer

persoonlijk ken. Dit was praktischer haalbaarder omdat ik hier meer contact

mogelijkheden had voor aftespreken en dus zo een dergelijk werkje over

landbouwlandschappen te maken.

2.1 LANDBOUWLANDSCHAP MET AGRARISCHE

LANDSCHAPSELEMENTEN2

2.2 INTERVIEW

2.2.1 GRONDGEBRUIK3

Wat wordt er geproduceerd?

o Teeltplan

In deze boerderij worden er een heel aantal verschillende gewassen

geteeld en ook vee gehouden. Zo wordt er in samen werking met

een nabije fabriek bonen en spinazie geteeld. De boer teelt verder

2 Bron: google earth (streetview) 3 Bron: Jolien Kastelen (nicht van de eigenaar van boerderij)


op zelfstandige basis nog: aardappelen, vlas, mais (voor zijn vee)

en tarwe (voor zijn vee).

De boer houd ongeveer 1200 varkens die hij hier ook kweekt

vetmest en dan verkoopt aan slagerijen. Ook is de boer houder van

zo een 40tal koeien die hij houd voor melkproductie. Deze dieren

worden gevoed met de mais en tarwe wat de boer zelf teelt maar

ook met aangekochte pulp en noten.

2.2.2 LANDBOUWMETHODE4

Hoe wordt geproduceerd?

o Bedrijfsgrootte

Het volledig bedrijf bedraagt 31.5 Ha grond.

o Grondsoort

Leem / zand

o Aantal arbeidskrachten

De boer doet die werk alleen, af en toe komt er familie helpen voor

een klein zak geldje.

o Zorg aan grond/vee besteed

De grond wordt op gepaste momenten besproeit en bemest. Ook

wisselt de boer af van wat hij teelt op welk stukgrond per jaar. Hij

houd hier rekening mee met de minerale behoeften van de

verschillende gewassen. Op deze manier gebruikt de boer zijn grond

(en de vruchtbaarheid ervan) ten vollen.

Zijn varkens zitten op stal. Ze krijgen vetrijk eten zodanig dat ze

snel slachtrijp zijn, maar de boer zorgt ook dat de varkens wel

gezond blijven, dit doet hij door ze aanvullende vitamines te geven

die in mengt onder het eten van de varkens.

De koeien, die bestemd zijn voor melkproductie, krijgen voedselrijk

eten. Volgens de boer brengt goede voeding meer melk op. De

kalven van de koeien worden ook enkele dagen met moedermelk

gevoed zodat ze een sterke start van hun leven kennen. Dit doet de

boer door de kalven met de fles te voeden. De kalven mogen wel

niet zogen bij de moeder omdat dit volgens de boer een band

tussen moeder en kind zorgt waardoor de boer moeilijkheden kan

ondervinden met het gedrag van de moeder koe.

o Afkomst veevoeder

4 Bron: Jolien Kastelen (nicht van de eigenaar van boerderij)


Het grootste deel van het veevoeder teelt de boer zelf, dit is dan

vooral mais en tarwe, verder voert de boer zijn dieren ook met

noten en pulp die hij aan koopt bij een groothandelaar.

Hij slaat zijn voedsel op in grote silo’s die links van zijn huis gelegen

zijn.

o Hoe streven naar productie verbetering

De boer gaat altijd opzoek naar nieuwe technieken of nieuwe

meststoffen.

o Is er veel kapitaal geïnvesteerd, en waarvoor is het gebruikt?

Er is een aantal jaren geïnvesteerd in een nieuwe en grotere

koestal. Dit maakt dat de oude koestal nu ook kan dienen voor

varkens. De nieuwe koestal is uitgerust met automatische

melkmachines dat de boer een hoop tijd bespaard.

Een tijdje geleden heeft de boer ook nog een extra tractor

aangekocht, deze dient voor wanneer er familie komt helpen zij ook

het veld mee kunnen bewerken.

o Opbrengsten

Over de opbrengsten wou deze boer niets lossen.

2.2.3 BESTEMMING5

Voor wie wordt er geproduceerd?

o Eigen gebruik of verkoop aan fabriek of handelaar

De mais en de tarwe die worden geproduceerd zijn grotendeels voor

de boer zelf, en worden gebruikt als voeder voor het vee. De

overschot hiervan wordt verkocht aan meel fabrieken, brouwerijen

en zo verder.

De stro van de tarwe wordt gebruikt als bodembedekking bij het

vee. Dit zorgt ervoor dat het vee warm en proper op stal zit.

Verder teelt deze boer ook bonen en spinazie, dit doet hij in

samenwerking met een fabriek.

De melk dat in deze boerderij wordt geproduceerd gaat naar

fabrieken waar de melk wordt verwerkt en verpakt voor verkoop.

De varkens komen meestal als jong varkens aan en worden bij de

boer slacht klaar gemaakt. Dan worden deze varkens rechtstreeks

vanaf de boer naar het slachthuis gebracht.

De overige gewassen zoals aardappelen, vals, … verkoopt de boer

allemaal door aan fabrieken en groothandelaars.

5 Bron: Jolien Kastelen (nicht van de eigenaar van boerderij) en Google eath


o Kaart met bestemmingsrichtingen

Er wordt van het veld naar de boerderij gebracht (vooral het veevoeder) dat

wordt opgeslagen in de silo’s.

De boerderij kent een gunstige ligging en is makkelijk bereikbaar doordat er

nabij een klaverblad bevindt en dus ook de nodige verbindingen wegen.

2.3 TEELTDIAGRAM


Legende:

Mais

Aardappelen

Spinazie (en andere groenten)

Vlas

Weiland

2.4 TEELTWISSELING AAN DE HAND VAN FOTO’S ECT

Foto 1: braakliggende grond, waarop enkel wat onkruid staat.

Bron: zelfgenomen foto

2.5 LANDSCHAPSELEMENTEN OP PLATTEGROND6

6Bron: google earth, en Jolien Kastelen (familie en werkkracht van boer).


2.6 TYPISCHE ELEMENTEN IN LANDBOUWBEDRIJF7

2.7 LIGGING VAN PERCELEN8

7 Bron: google earth, en Jolien Kastelen (familie en werkkracht van boer). 8 Bron: google earth, Nationaal Geografisch Instituut, Topamapviewer – 1:10 000 Moorsele,


2.8 ACTUALISERING

ARTIKEL 1: JONG GROEN IJVERT VOOR EERLIJKE PRIJZEN

Bron: Artikel uit KW Kortrijk, Vrijdag 1 januari 2016, pagina 16

Februari 2016, www.ngi.be


- Korte samenvatting artikel en motivatie:

Er is een actie ondernomen door jongeren die aangesloten zijn bij ‘Jong Groen’ in

Kortrijk. Deze jongere wilde de Belgische boeren een hart onder de riem steken

om hun te steunen in de strijd naar eerlijke voedselprijzen. De jongeren zijn er

van bewust dat er meer en meer landbouwbedrijven failliet gaan in Vlaanderen.

Dit doordat de boeren vaak worden gedwongen door groothandelaars om onder

de productieprijs te verkopen. De jongeren willen vooral de bevolking stimuleren

door lokale producten aan te kopen en dus bewuster consumeren.

Ik heb dit artikel genomen omdat ik ook echt in de Vlaamse boeren geloof. Ik

vind het een absurde gedachte dat de Vlaamse boeren een voor een failliet gaan

terwijl de vraag naar voedsel wel blijft.


ARTIKEL 2: Delhaize begint proefproject met landbouwers uit regio De

Standaard/West-Vlaanderen

Delhaize begint proefproject met landbouwers uit regio De

Standaard/West-Vlaanderen

- 03 Nov. 2012

Pagina 34

Twee landbouwers uit de regio van Kortrijk mogen voortaan rechtstreeks groenten leveren aan het warenhuis

Delhaize. De test loopt tot begin volgend jaar. Delhaize wil zo de lokale ondernemers steunen. De winkelketen

Delhaize wil de lokale landbouw steunen en producten uit de regio afnemen. Het nieuwe project begon vorige

week bij de opening van de nieuwe Delhaize in het Shopping Center Kortrijk Noord. Stephane en Christophe

Bosschaert uit Wevelgem leveren nu net als Luc Coghe uit Heule groenten aan drie warenhuizen in Kortrijk.

Voor de landbouwer is de samenwerking een zegen want Delhaize beloofde meer te geven dan wat de veiling

opbrengt. Luc Coghe uit Heule sprong mee op de kar. De Heulenaar is al een kwarteeuw landbouwer in hart en

nieren, maar dit project is ook voor hem nieuw. 'Het idee komt van Delhaize zelf', zegt Luc Coghe. 'Wij leveren

nog altijd onze bloemkolen en prei aan de veiling. Delhaize laat de veiling weten wat er moet worden geleverd.

En wij zijn hun bevoorrechte partners. De veiling is een soort objectieve tussenschakel om de kwaliteit die het

warenhuis vraagt, te garanderen.' Coghe vermoedt dat het een win-winsituatie is. 'Delhaize doet het niet voor

mijn mooie ogen', zegt hij lachend. 'Maar ik krijg bij hen iets meer. Misschien sparen ze op die manier

transportkosten uit. In ieder geval is het een commerciële afspraak. Mijn collega uit Moorsele levert rode en

witte kool. Wij leveren prei en bloemkool. Wij gaan mee met de dagprijs. Die kan variëren. De prei haalt

vandaag een redelijke prijs en de oogst van bloemkool is niet slecht.' Band versterken Roel Dekelver van

Delhaize verduidelijkt het initiatief dat in hun drie Kortrijkse winkels loopt. Dekelver: 'We testen het aanbod

aan lokale groenten uit. We willen zo de band met de lokale gemeenschap versterken. De test loopt tot begin

volgend jaar. Na positieve evaluatie zullen we kijken hoe we het verder kunnen uitwerken. Het is de bedoeling

het aantal producten te verhogen en het project ook in andere regio's te lanceren.' Delhaize zet in de nieuwe

winkel in het Ring Shopping Kortrijk Noord al in op een lokaal assortiment van veertig producten die met de

streek verbonden zijn. Daaronder ook bieren en mosterd. 'De klant vraagt meer authenticiteit dan vroeger',

zegt Axel Ronse van Unizo. 'Dit is dus een slimme zet van Delhaize, want producten halen uit eigen streek, is die

authenticiteit versterken. Maar als onze landbouwer er beter van wordt, is het goed.' Kris Vanhee Copyright ©

2015 Corelio. Alle rechten voorbehouden

- Korte Samenvatting artikel en motivatie:

De winkelketen Delhaize start een proefproject op met landbouwers uit de

streek. Dit houd in dat deze landbouwers meteen aan de winkelketens hun

producten mogen verkopen zonder tussenkomst van groothandelaars. Hiermee

hoopt Delhaize de lokale ondernemers te steunen. Hiermee hopen de boeren en

de handelaars een win-winsituatie te creëren wat fiscaal voordelig is voor beide

partijen.

Ik heb dit artikel gekozen omdat ik het een interessante wissel- en

samenwerking vind. Het is misschien niet de oplossing maar wel een stap in de

goede richting.


2.9 BESPREKING

Het bezochte bedrijf heeft wel veel indruk op mij achter gelaten, het heeft me

doen inzien dat landbouw een kei harde wereld is waar je elke dag moet knokken

om overeind te blijven. Wat ik verassend vond aan mijn bezoek was dat de boer

met verschillende gewassen en verschillende veeteelt bezig was. Ik had hier een

verkeerd beeld over, en ging er vanuit dat elke boer zijn specifieke specialisatie

had. Maar dit blijkt niet zo te zijn (althans niet voor dit landbouwbedrijf).

Het totale landbouw bedrijf vond ik enorm groot. De boer had maar liefst 31.5

Ha grond, en bezat 3 grote stallen voor zijn vee in te houden. omdat hij dit

allemaal alleen doet heeft de boer dus ook nood aan moderne technieken, zo

waren er automatische melkmachines en moderne tractoren.

De ligging van het landbouwbedrijf is ook zeer gunstig. Het licht namelijk vlak

langs een klaverblad waar verschillende autostrades elkaar kruisen. Dit maakt

het voor de handel in de landbouwproducten zeer interessant. En door de

nabijheid van verwerkende industrie was de boer er zelfs in geslaagd om

samenwerkingscontracten aan te gaan met fabrieken voor de gewassen, spinazie

en bonen.

Verder zitten er ook heel wat fysische omstandigheden mee. Zo is het reliëf heel

vlak wat erosie en verwering verminderd, en is de grondsoort ook ideaal voor de

aanwezige gewassen.

Ik denk dat we hier kunnen spreken van een relatief gezond, goed draaiend

landbouwbedrijf, met een zeer gepassioneerde boer.

3. INDUSTRIELANDSCHAP 3.1 INDUSTRIELANDSCHAP IK EIGEN LEEFOMGEVING

Figuur: 18 luchtfoto van bedrijventerrein Dilsen Rotem

Brond: Google Earth


Figuur 19: schuine lucht foto van bedrijventerrein Dilsen Rotem, met

landschapselementen.

Bron: Google afbeeldingen


3.2 INDUSTRIEEL BEDRIJF

opslagplaats voor stalenplaten

Koudwalserij


plaats waar de half afgewerkte producten

kunnen worden opgeslagen (tanken).

Materialen die voor de arbeiders beschikbaar zijn.

Plaats waar de arbeiders manueel lassen.

Opslagplaats voor de deksels die af zijn.

Rollen waarop tanken kunnen op bewaart en

verplaatst worden.


walserij


3.3 BEDRIJVEN TEREIN, INDELING9

Braakliggende grond die aangeboden wordt.

Bebouwd voor economische doeleinden

Infrastructuur, berm

Infrastructuur, kleine constructies

Bebouwd voor economische doeleinden, dat aangeboden wordt

Gemeenschapsvoorzieningen

9 Bron: Geopunt, Kaart Industriegebruikspercelen 2013, februari 2016, www.geopunt.be


3.4 ECONOMISCH-GEOGRAFISCHE INFORMTAITE-ELEMENTEN

Economische en geografische gegevens van CTC – tankbouw in Dilsen –

Bertem.

Bron: Erik Van De Wijer, arbeider in CTC, functie: lasser. En

http://be.kompass.com/c/c-t-c-tankbouw-bvba/be0332096/ geraadpleegd op

12/02/2016

Wat wordt er geproduceerd?

Ketelbouw diensten Stalen ketels Ketels van hittebestendig staal Tanks en vaten , metaal Stalen tanks en vaten voor vloeistoffen Tanks en vaten, metaal, dubbelwandig, voor vloeistoffen Gegalvaniseerde metalen tanks en vaten voor vloeistoffen Metalen tanks met grote inhoud voor vloeistoffen Horizontale en cilindrische metalen opslagtanks voor vloeistoffen Verticale en cilindrische metalen opslagtanks voor vloeistoffen

Rechthoekige metalen opslagtanks voor vloeistoffen Metalen expansievaten voor vloeistoffen Metalen tanks en vaten voor wateropslag Metalen tanks en vaten voor chemicaliën Metalen tanks en cilinders voor heet water Metalen tanks voor benzine en brandstof Metalen brandstoftanks voor benzinestations Metalen tanks voor opslag van LPG in benzinestations

Metalen bezinktanks

Wat is het basismateriaal hiervoor?

Metaal

Hoe wordt het aangevoerd?

Het metaal wordt aangevoerd via scheepsbouw, dit is mogelijk omdat het industrieterrein in Totem onmiddellijke toegang tot het kanaal. Kleinschaligere materialen zoals bouten ect. worden via vrachtvervoer aangevoerd.

Waar gaan de afgewerkte producten naar toe?

De afgewerkte producten worden over heel het land gebruikt, meestal worden ze gebruik als opslagplaats voor diesel, benzine ect. bij een benzinestation. Maar verder worden er ook grote pijpleidingen geproduceerd ik kunnen dienen bij allerhande mogelijke bouwwerken.

Hoe worden die producten vervoerd?

De producten worden zowel over het kanaal vervoerd als via vrachtvervoer, dit hangt af van de plaats en doeleinde van de afgewerkte producten, door het kanaal dat gelegen is naast het industriepark is scheepvaart perfect mogelijk.

Welke energie wordt gebruikt?

Er wordt geen gebruik gemaakt van groene energie.

Hoeveel mensen werken er?

17

http://be.kompass.com/c/c-t-c-tankbouw-bvba/be0332096/


Waar komen die vandaan?

Enkele afkomstig van België en Nederland, meerderdeel gastarbeiders afkomstig van Polen.

Met welke vervoermiddel komen ze ?

Auto

Wat is de oppervlakte

van het bedrijfsterrein?

Ongeveer 60 000 vierkante meter.

Welke bedrijfsgebouwen en voorzieningen zijn er?

Er is een eetzaal waar de werknemers kunnen gaan eten, deze bevat ook een oventje. Verder is het bedrijf voorzien van een grote loods waarin materialen worden opgeslagen.

Omzetcijfer van het bedrijf in 2014?

3 000 000 euro

3.5 INTERPRETATIE VAN STATISTISCH MATERIAAL1011

Grafieken van het bedrijf

ijf

10 Bron: http://trendstop.knack.be 11 Medewerker bedrijf, bij terrein bezoek (Erik Van de Wijer, lasser)”é”é


C.T.C Tankbouw in Dilsen - Rotem


Uit dit statischmateriaal kan je duidelijk aflezen dat in dit bedrijf in 2013 een grote

inverstering is gebeurd. Dit heeft er dan ook voor gezorgt dat de totale winst van dat

jaar sterk naar beneden is gegaan. In dit bedrijf werken een aantal mensen die van Polen

afkomstig zijn. In 2012 is het bedrijf begonnen met gastarbeiders aan te nemen, en dit is

duidelijk te zien aan de groei van het aantal werknemers. Deze mensen werken langer

voor minder geld dus dat maakt gastarbeiders zo aanlokkelijk voor de bazen van dit

bedrijf.

Wat we hier ook uit kunnen opmaken is dat het bedrijf meer investeert als het

gemiddelde bedrijf van de zelfde sector, dit kan de lagen winsten, en hoge verliezen

verklaren. Investeren loont dan ook pas na een aantal jaar.

3.6 BEDRIJVENTERREIN OP WERKKAART

Werkkaart: 1 / 10 000

Bron: zelf getekend.


3.7 ACTUALISERING

Artikel 1: Edelchemie wil productie in Rotem verdriedubbelen

Bron: Het Belang van Limburg, Vrijdag 24 Januarie 2014, Pagina 25

Edelchemie wil productie in Rotem verdriedubbelen

Het Belang van Limburg,

Vr. 24 Jan. 2014, Pagina 25

Dilsen-StokkemHet chemische bedrijf Edelchemie Benelux in Rotem wil zijn productie

verdriedubbelen. Het bedrijf wil daarvoor een nieuwe milieuvergunning aanvragen, maar

eerst moeten de milieueffecten van een uitbreiding in kaart worden gebracht.

Edelchemie Benelux is gespecialiseerd in het transport, de opslag en de verwerking

van gevaarlijke (edel)metaalhoudendeafvalstoffen. Het bedrijf is gehuisvest op het

industrieterrein in Rotem, op de gronden van de vroegere zinkfabriek. Tot nu toe

had Edelchemie een verwerkingscapaciteit van 5.450 ton per jaar, maar het bedrijf wil

uitbreiden naar 14.500 ton per jaar. Edelchemiewil daarmee inspelen op het

wegvallen van verwerkingscapaciteitelders in Europa, onder andere voor de verwerking

vanzwavelzuur en ammoniakhoudende vloeistoffen, zo staat te lezenin het project-

milieueffectenrapport.Niet onomstredenHelemaalonomstreden is het bedrijf

niet. Edelchemie Benelux in Rotem is een zusteronderneming van het

ondertussen gesloten Edelchemiein het Nederlands-Limburgse Panheel. Die

vestiging werd in 2005 gesloten door de provincie na aanhoudende problemen met

demilieuvergunning. Het bedrijf zou onder andere illegaal chemisch afval hebben

gedumpt. Na een bodemonderzoek bleek dat het grondwater vervuild was met bromide.

In 2012 deed de Nederlandse justitie een inval en werd het hele terrein

hermetischafgesloten en continu bewaakt, omdat er open vaten metgevaarlijke

stoffen waren aangetroffen. Het bedrijf werd uiteindelijk midden vorig jaar verplicht om

het terrein te saneren. Die sanering is nog altijd aan de gang.Een vijfde van de

in Panheel opgeslagenstoffen werden ondertussen naar Rotem vervoerd. Het ging om

2.700 ton synthetisch obsidiaan, waarvoor het bedrijf in Rotem een

verwerkingsvergunning heeft. Synthetisch obsidiaan is eenrestproduct dat ontstaat bij

de verwerking van chemisch afval,onder andere uit de foto-industrie. Edelchemie

wint daarbij de nogbruikbare metalen zoals zink, lood, zilver en goud terug. Wat

overblijft is as, dat voor de veiligheid wordt ingekapseld in glas. Daardoor ontstaat een

harde zwarte substantie, die nog het meestlijkt op lavasteen. Volgens experts is

synthetisch obsidiaan een ongevaarlijke afvalstof.Ondersteboven gekeerd"Na

het transport van Panheel naar Rotem heeft de milieu-inspectie het hele

bedrijfondersteboven gekeerd, maar er werd geen enkele

overtredinggeconstateerd", zegt Koen Sleypen, schepen van Milieu

in Dilsen-Stokkem. "We hebben tot nu toe ook nooit klachten gehad van buurtbewoners.

Het klopt dat er in Nederland inderdaad problemen waren met Edelchemie, maar de

gevaarlijkste stoffen die daar de vervuiling hebben veroorzaakt, worden in Rotem niet

gebruikt. Hoe dan ook ga ik er vanuit dat de bevoegde instanties de milieueffecten

correct in kaart zullen brengen. Als het milieueffectenrapport (MER) volledig is, zal er

opnieuw een openbaar onderzoek en een infovergadering worden georganiseerd. Op


basis van dat MER en eventuele bezwaren zullen wij dan als stad ons advies geven aan

de deputatie, die uiteindelijk de milieuvergunning moet uitreiken."Het bedrijf verzekert

zelf dat er geen problemen zijn. "Wij willen inderdaad een nieuwe milieuvergunning,

omdat onze oude binnenkort afloopt", zegt een woordvoerster. "Ik wil ook benadrukken

dat Edelchemie Nederland en Edelchemie België twee aparte bedrijven zijn en dat wij

helemaal niet dezelfde activiteiten uitvoeren."Timmie VAN DIEPENHet

kennisgevingsdossier voor de uitbreidingsplannen ligt nog tot en met 14 februari ter

inzage bij de stad Dilsen-Stokkem.

Korte synthese en motivatie:

Het bedrijf Edelchemie, gelegen op de gronden van het vroegere zinkfabriek wil

zijn productie verhogen. Maar omdat te mogen doen moeten ze daarvoor een

nieuwe milieuvergunning aanvragen. Dit ligt wat lastig want andere vestigingen

van het bedrijf zijn al moeten sluiten door aanhoudende problemen met

milieuvergunningen, dit doordat dat het bedrijf zich al reeds bezig heeft

gehouden met illegale praktijken zoals afval dumpen ect.

Het bedrijf beweerd dat ze geen gevaarlijke producten gebruiken in Rotem en ze

hopen op geen verdere problemen met de milieuvergunning.

Ik heb dit artikel gekozen omdat ik het heel belangrijk vind dat er zo iets bestaat

als milieuvergunningen. Ik ben er van bewust dat er nog veel giftige stoffen

illegaal worden gedumpt maar vind dat we er alles aan moeten doen om dit te

ver komen, en dit gebeurd met de wetten en vergunning wat betreft milieu. Bij

industrie denk je automatisch aan uitstoot, gassen en andere verschillende

vervuilingen. Industrie komt altijd een beetje negatief in de pers en ook daarom

heb ik dit artikel gekozen om dit nogmaals te benadrukken. Ook al blijft het

redelijk objectief geschreven, het geeft wel weer beduidend meer negatieve

aspecten weer dan positieven.

Artikel 2: Veilige verkeer van en naar industrieterrein Rotem

Bron: Het Belang van Limburg, Ma. 14 Feb. 2005, Pagina 13

Veilige verkeer van en naar industrieterrein

Rotem

Het Belang van Limburg,

Ma. 14 Feb. 2005, Pagina 13

DILSEN-STOKKEM De gemeenteraad van Dilsen-Stokkem wil dat het regionaal

industrieterrein van Rotem veiliger ontsloten wordt. Schepen Coenen van

ruimtelijke ordening en industrie: "We hebben beslist dat er een ontwerper


aangesteld wordt die een streefbeeldstudie zal opstellen voor de

Pannenhuisstraat. Het uitgangspunt hierbij is het verbeteren van de

verkeersleefbaarheid en -veiligheid. ...

DILSEN-STOKKEM

De gemeenteraad van Dilsen-Stokkem wil dat het regionaal industrieterrein van

Rotem veiliger ontsloten wordt. Schepen Coenen van ruimtelijke ordening en

industrie: "We hebben beslist dat er een ontwerper aangesteld wordt die een

streefbeeldstudie zal opstellen voor de Pannenhuisstraat. Het uitgangspunt

hierbij is het verbeteren van de verkeersleefbaarheid en -veiligheid. Uiteraard

moet deze studie kaderen binnen de ruimtelijke structuur- en uitvoeringsplannen

op gemeentelijk en provinciaal niveau.

Voor het opmaken van deze streefbeeldstudie wordt een bedrag voorzien van

67.000 euro."

De raad heeft ook gepraat over de namen van drie nieuwe straten. Zo krijgt een

zijstraat van de Heirbaan in Elen de naam Kriekelsheuvel. Twee zijstraten van de

Stokkemerbaan in Dilsen krijgen de naam Leymveld en baron de Roosenweg.

Leymveld is genoemd naar hoeve 't Leymveld en het gebied waar vroeger leem

werd gestoken. Baron de Roosen is de bewoner van het jachtpaviljoen geweest

waar nu het stadhuis is ondergebracht.

MMD ■

Korte synthese en motivatie:

Dit artikel gaat erover dat de overheid wilt investeren in de industrie in Dilsen en

Rotem. Dit doen ze door het industrieterrein veiliger te ontsluiten. Dit doen ze

door verkeersleefbaarheid en verkeersveiligheid.

Ik heb dit artikel gekozen om weer te geven dat de industrie in mijn

leefomgeving wordt aangemoedigd door dit soort investeringen. Dit ook door de

goede liggen, bijvoorbeeld vlakbij het kanaal dat in verbinding staat met de

haven van Antwerpen. Hierdoor is transport makkelijk en goedkoop. Dit is een

aantrekkingsfactor voor de industrie.

3.8 BESPREKING

Het is welduidelijk dat de industrie in mijn leefomgeving wel aanwezig is. De

metaalsector en de verwerking van metaal is ook duidelijk aanwezig. Dit kan je

verklaren door de nabijheid van Luik, een bloeiende metaalindustrie in de jaren

70. Ook zijn er heel wat aantrekkingsfactoren wat ervoor zorgt dat de bedrijven

zich juist hier gaan vestigen. Zo is mijn leefomgeving dicht bij Nederland en


Duitsland, waardoor invoer en uitvoer van producten gemakkelijk verlopen. Het

industrieterrein Dilsen-Rotem is dan ook dicht bij verbindingswegen gelegen. Een

andere troef is de nabijheid van het kanaal. Dit zorgt ervoor dat transport via

boten mogelijk is, dit is goedkoper en makkelijk voor de bedrijven. Er is in het

industrieterrein ook nog mogelijkheden voor uitbreiding, zo is er recent nog een

deel bijgekomen. Hier kan men dus uitbesluiten dat het industrieterrein Dilsen-

Rotem een goede vestigingsplaats is voor bedrijven.


4. TOERISTISCH LANDSCHAP 4.1 RECREATIEVE BESTEMMINGEN: BILZEN12

elementen

A, toeristische aantrekkingsfactoren Van natuurlijke oorsprong

Bossen van Schoonbeek De bossen van Schoonbeek liggen op schrale zandgronden met daartussen moerassige stukken. Vroeger werden

vooral naaldbomen aangeplant; meer dan 60% is bezet met grove den. Er zijn

ook enkele bosbestanden met Corsicaanse den, lariks, fijnspar of

andere naaldbomen. Amerikaanse eik werd ook veel geplant, maar samen met

de Amerikaanse vogelkers wordt deze ongewenste woekersoort nu bestreden. Van nature groeien er loofboomsoorten

zoals zomereik, berk, zwarte els, lijsterbes, sporkehout ... Enkele poelen

en vennen herbergen watergebonden fauna en flora. Er komen ook vele

soorten bosvogels en typische zoogdieren, waaronder reeën, vossen en

eekhoorntjes voor. Demer De Demer is een zeer unieke rivier, want

hij stroomt in open bedding door heel het centrum en voert bij hevige regenval

overtollig water af. De rivier was altijd de slagader van onze stad. Het water

voedde ook de stadsgrachten. Van noord naar zuid kunt u langs de Demer wandelen met op uw weg ook veel groen:

De Katteberg, het Park Haffmans en het Goed Claes. Aan het eind van dit

pittoreske pad lag bij het begin van de Begijnhofstraat de ‘bleek’, waar de

huisvrouwen hun wasgoed in de zon te bleken legden. Op de wasplaats in de

Demer spoelt een elegant ‘wasvrouwtje’ nog altijd de was.

Groenendaal Het bos ligt in de overgangszone tussen Kempen en Haspengouw. In het bos is deze gemengde invloed dan ook terug te

vinden; sommige stukken zijn lemig, andere zandig en er zijn ook moerassige

stukken. Uiteraard wordt dit weerspiegeld in de begroeiing. Alvorens de

herbebossing met inheemse loofbomen kon starten, moesten exoten verwijderd

worden. Nu is het bos aangevuld met aanplantingen van zomer- en wintereik, es, beuk, haagbeuk, boskers, zwarte els,

linde e.a. Andere delen van het bos zijn bezet met hakhoutbestanden van tamme

kastanje en op de nattere delen staat schaarhout dat zo nu en dan gekapt

wordt. Het bos vormt de biotoop van diverse zoogdieren en vogels. In het bos

kunt u genieten van het prachtige uitzicht op kasteel Groenendaal en haar vijvers.

Hoefaert

12 Bron foto’s en informatie: www.bilzen.be/toerisme, geraadpleegd op 26/01/16

http://www.bilzen.be/toerisme


Dit natuurreservaat ligt op de steilrand

tussen het Kempisch plateau en Vochtig-Haspengouw. Het reservaat wordt

ontwaterd door de Molenbeek. In de Hoefaert is het naaldhout nog steeds in

de meerderheid. Op recent gerooide percelen ontwikkelen zich echter loofbosjes met vooral eiken en berken.

De vijvers in de beekdalen werden kunstmatig aangelegd. De naam Hoefaert

verwijst naar de hoefstallen waar de ridders hun paarden lieten beslaan. Voor

de wandelaars staan er op regelmatige afstand oriëntatieborden en rustbanken.

Katteberg Dit groengebied is genoemd naar een vroegere hoeve 'de Kat'. Men

onderscheidt er 2 landschapstypes: enerzijds de vallei met weilanden langs

de Demer en anderzijds zijn er de beboste flanken aan de rand. Door de

aanwezigheid van zo'n 60-tal verschillende planten, circa 40 soorten water- en overplanten en meer dan 80

soorten struikgewas en bosplanten, is dit gebied van uitzonderlijke biologische

waarde.

Munsterbos Laat u onderdompelen in een puur stukje

natuur op de grens van de Kempen en Haspengouw. Het Munsterbos is de ideale

plek om even tot rust te komen. Het is er heerlijk wandelen door de bossen,

moerassen en graslanden. Naast oude eikenbossen vindt u er resten terug van het vroeger uitgestrekte heidelandschap.

Centraal ligt een prachtig vijvergebied waar tal van zeldzame water- en

moerasvogels leven die gevoelig zijn voor verstoring. Daarom zijn de vijvers niet

toegankelijk, maar dankzij een moderne vogelkijktoren kunt u de vogels

ongestoord bespieden. Vergeet uw verrekijker niet!

Park Edelhof Het voormalig kasteelpark met bijhorende vijver heeft momenteel een recreatieve functie als gemeentelijk park.

Wandelaars kunnen er genieten van de natuurpracht via de wandelpaden

doorheen het park en langs de vijver. Kinderen kunnen hun hart ophalen in de

grote, vernieuwde ‘kasteel’speeltuin.

Park Goed Claes Park Goed Claes ligt pal aan de Demer.

In de 16de eeuw was dit de tuin van de woning van de familie De Matthijs, die

drie eeuwen lang furore maakte in het rechtswezen en de hoge ambtenarij in Bilzen en omgeving. Omstreeks 1820

werd de eigendom verworven door Charles Raphaël Carrey de la Grange. In

1847 liet hij het oude huis afbreken en opnieuw opbouwen in de stijl zoals we

het nu kennen. In 1903 werden woning en tuin verkocht aan Paul Henri Claes –

Neyt, vrederechter in Bilzen. Het Goed Claes werd door de staat aangekocht in 1985 en gerestaureerd in 1993-1994. In

de tuin staan enkele zeer oude en merkwaardige bomen, zoals een treures,

een Japanse notenboom en een rode paardenkastanje.

Park Haffmans


Van menselijke oorsprong Attracties

Dit mooie stadspark sluit naadloos aan

bij het natuurpark De Katteberg en werd vernoemd naar de eerste burgemeester

van Groot-Bilzen. U kijkt er uit op de voormalige notariswoning van de familie

Haffmans in neorococo-architectuur. Het park is een goed voorbeeld van een

Engelse tuin. De mix van golvende grasvelden, beboste delen, twee vijvers,

een beek, de helling met rotsblokken en een bronnetje zorgt voor een romantisch

landschap met verrassende doorkijkjes. De Engelse landschapstuin heeft een heel

natuurlijk uitzicht, dat bij veel bezoekers in de smaak valt. In het park bevindt zich ook de

Bilzermolen.

Wilderpark Dit recreatiegebied ligt hoofdzakelijk op

het grondgebied van Waltwilder maar is ook vanuit Martenslinde gemakkelijk

bereikbaar. Ter hoogte van dit park heeft u een overzicht op het asymmetrisch

Wilderbeekdal met zijn steile beboste oosthelling en zwakke westhelling met

akkerbouw. Het Wilderpark is een beschermde, groene zone met een waardevolle dal- en

hellingsvegetatie. Het bestaat uit een afwisseling van graslanden en vochtige

hooilanden, een uitgebreid assortiment loofbomen, kruidvegetaties en

haagkanten. Het is ontsloten en toegankelijk via wandelpaden met

rustbanken. Een bergpaadje gidst u van de vlakke dalbodem met zijn visvijvers naar een

Mariagrot, ruim twintig meter hoger aan de bovenrand van het hellingsbos. Dit

gebied met natte leembodem, drogere hellingen en enkele brongebiedjes

herbergt interessante flora en fauna en vormt een adempauze in de omringende

agrarische teelten. Boven op de berm staan twee prachtige

rode beuken waar vroeger de galg was opgesteld en waar tot op het einde van de 18de eeuw de Bilzerse veroordeelden

gehalsrecht werden. Vandaar dat deze plek nu ‘gabrik’ of ‘Gaberg’ (=

galgenberg) wordt genoemd.

Kinderspeeltuin, KinderRijck Kinderrijck staat gelijk aan 5.000 m²

speelplezier waar kinderen van 0 tot 14 jaar naar hartelust kunnen ravotten.

Demer walk De Demerwalk is een aantrekkelijke wandelroute door de groene Demervallei

en leidt je langs de meest gedenkwaardige festivalplekken van het

legendarische muziekfestival Jazz Bilzen. Dit festival vond plaats van 1965 tot 1981 en was één van de eerste grote

muziekgebeurtenissen in Vlaanderen. Jazz Bilzen wordt dan ook regelmatig 'de

moeder van alle festivals' genoemd.


Historische

elementen

De wandeling laat je kennis maken met

de diverse locaties waar het festival doorheen de jaren neerstreek: de

camping, de allereerste backstage (nl het Borrehuis, waar nu de permanentie expo

'The Stage' loopt), de graffititoren met impressies van 'streetartists', het beeldenpark in het park Haffmans....

Aperitiefwandelingen In de zomer kunt u in een zeer ontspannen sfeer, met een aperitiefje en een hapje, Alden Biesen bezoeken. Een

unieke kans om als individu een professionele rondleiding in en rond

Alden Biesen te krijgen aan een zeer voordelig tarief en om te genieten van

het Limburgs erfgoed met Europese uitstraling.

Bilzermolen De Bilzermolen gelegen in het stadspark

Haffmans, die op de Demer aansluit, draait opnieuw zoals vroeger!

De geschiedenis van deze watermolen gaat terug tot de 13de eeuw. Meerdere malen is de molen verbouwd. In de 2de

helft van de 19de eeuw liep de Bilzermolen flinke schade op, maar

opnieuw werd het grote rad en ook het molenaarshuis gerestaureerd.

Sinds WOII werd de molen enkel nog gebruikt bij demonstraties voor

bezoekers. In 1998 werd de molen flink beschadigd door overstromingen. De beschermde oude molenaarsmolen is

nu in ere hersteld en draait weer aan de Demersluis.

Sint-Mauritius Kerk Achter het voormalige stadhuis ligt de Sint-Mauritiuskerk. De huidige vorm van

de kerk is een neogotische hallekerk, waarbij het schip en de neogotische

zijbeuken van gelijke hoogte zijn, zodat er geen luchtbogen aanwezig zijn ter

ondersteuning van de middenbeuk. Voor de bouw van de kerk maakte men gebruik van een zachte en poreuze

mergelsteen. Het interieur is fraai gerestaureerd in neogotische stijl en

traditie. Het hele interieurconcept werd herdacht: de mooie laatgotische

beeldenschat werd geïntegreerd in barokke elementen. Merkwaardig en

opvallend is het rijke neogotische koloriet van glasramen en modern schilderwerk. Onder de toren werd een museale ruimte

gecreëerd met een duidelijke link naar de landcommanderij Alden Biesen.

Prieeltje Dit charmante gebouw was het

voormalige tuinprieeltje van de landcommandeur van Alden Biesen. Boven de met Naamse steen omlijste

deur liet de landcommandeur zijn blazoen aanbrengen. Het met leien

bedekte dak heeft binnen een prachtig rococogewelf, rijk versierd met

stucpanelen. Het prieeltje is tegenwoordig een infopunt waar u

toeristische informatie over de streek vindt.

Landcommanderij Alden Biesen Alden Biesen is één van de grootste

kasteeldomeinen in de Euregio en een begrip in het Haspengouwse

kastelenlandschap. De geschiedenis van


Alden Biesen start in 1220 met de

schenking van een kapel met bijbehorende gronden in Biesen aan de

Duitse Orde. In de 14de eeuw werd Biesen een balije met als bestuurlijke

zetel de landcommanderij Alden Biesen. De ondergeschikte commanderijen bevinden zich in het hertogdom Brabant,

het prinsbisdom Luik en het Duitse Rijnland. De commanderijgebouwen

verwierven hun huidige uitzicht tussen het midden van de 16de eeuw en het

einde van de 18de eeuw. Tijdens de Franse Revolutie kwam Alden Biesen in

privébezit. Na de fatale brand in 1971 werden de gebouwen gekocht door de Belgische staat, waarna ze schitterend

gerestaureerd werden. Vandaag is Alden Biesen een multifunctioneel

cultuurcentrum van de Vlaamse overheid met een internationale werking. Het

spreekt tot de verbeelding van de vele congresgangers, toeristen en bezoekers.

Alden Biesen is beslist een bezoek waard, al was het alleen maar omdat dit u in andere sferen brengt. Nagenoeg het hele

domein buiten, met inbegrip van de kerk en de Engelse tuin, is vrij te bezichtigen.

B, bereik-baarheid voor toeristen

Treinstation van Bilzen Lijnbussen station van Bilzen Fietsroutes Vlakbij autostrade, E313

C, toeristische voorzieningen

Overnachten B&B De Verademing B&B Kerkevelde **** B&B Maantje Chirodroom (kampeerhuis)

Overnachten in Alden Biesen Kasteel. … Restaurant ’t Forum ’t Vlierhof Bevershof Bistrot Padam Chopin De Brasserie De Gouden Tak De Verleiding … Uitgangsleven De brugstraat, een straat met tal van feestclubs en cafés, zoals bijvoorbeeld: Jantjes Verjaardag The cheers The paperclip

…


4.2 LANDSCHAPFOTO13

4.3 KAART MET TOERISTISCHE BEZIENSWAARDIGHEDEN 14

13 Google Afbeeldingen, geraadpleegd op 27/01/2016 14 Bron: Google Maps, info van www.Bilzen.be/toerisme


4.4 INTERPRETATIE VAN STATISTISCH MATERIAAL: TOERISTISCHE BESTEMMING:

ALDEN BIESEN

Meer dan 30.000 overnachtingen

‘Wat meteen opvalt in de gids is de ruime rubriek met overnachtingsmogelijkheden. “De voorbije periode zijn

er op dat vlak inderdaad verschillende adressen bijgekomen in onze stad. Bilzen beschikt momenteel over acht

B&B’s, zes vakantiewoningen en drie alternatieve locaties, te weten de Sint-Kwintensfietskluis in Hees, de

motorhomeparking Lanakerdij en ecoglamping De Krekelwei in Schoonbeek”, verduidelijkt Sibel Yildiz. “Dat is

geen overbodige luxe als u het aantal overnachtingen in Bilzen vergelijkt met enkele jaren geleden.”

Guy Swennen: “Volgens de meest recente cijfers van het Kenniscentrum Toerisme Limburg werden er in 2014

30.335 overnachtingen geboekt in onze stad. Dat is een stijging van 33 procent in vergelijking met 2013. Toen

telde men hier 22.830 overnachtingen. Het aantal aankomsten steeg in die periode respectievelijk van 5.201

naar 5.860, opnieuw een groei van bijna 13 procent. De cijfers voor 2015 zijn nog niet bekend maar het staat

nu al vast dat de positieve tendenzen zich voortzetten.” ‘


4.5 ACTUALISERING

BILZEN 11/10/2014 - 04u32

Alden Biesen krijgt 'topattractie'

Kasteel Alden Biesen - bob moors

Het stadsbestuur krijgt 1,7 miljoen euro van het Strategisch Actieplan Limburg in het

Kwadraat (SALK) om een topattractie te bouwen in het kasteel van Alden Biesen. Die

moet 50.000 bezoekers lokken en ook extra jobs opleveren.

De nieuwe attractie moet vooral extra beleving moet brengen voor de bezoekers van

Alden Biesen. "De attractie zal een internationale uitstraling hebben", zegt schepen

van toerisme Guy Swennen (sp.a). "De attractie moet jong en oud meeslepen in een

totaalspektakel en de link met het centrum van Bilzen versterken", zegt

burgemeester Frieda Brepoels (N-VA). Om welke attractie het zal gaan, is nog niet

bekend. Sien, een gespecialiseerd ontwerpbureau, werd aangeduid om zich


daarmee bezig te houden. Wel zal de attractie betalend zijn. Momenteel wordt de

toekenningsprocedure opgestart en als alles volgens plan verloopt, zou de attractie

tegen april 2016 klaar zijn.

1,7 miljoen euro

Het stadsbestuur krijgt 1,7 miljoen euro van het SALK. "We creëren extra jobs met

deze attractie, toch een belangrijk doel bij de besteding van het SALK", zegt schepen

Swennen nog. Over hoeveel jobs het precies zal gaan in Alden Biesen, kan de

schepen nog niet zeggen. (LXB)

4.6 BESPREKING

Bilzen is populair op vlak van toerisme. Er zijn tal van artikels over het toerisme in Bilzen. Dit is de wijten aan de

goede ligging, vlak aan de grens met Duitsland en Nederland. Maar ook door het culturele aspect. Zo heeft

Bilzen een aantal bezienswaardigheden zoals Alden Biesen.

Bilzen is een kleine stad met een gezellig uiterlijk. En dit trek toeristen aan van over het hele land. Ook heeft

Bilzen een troef met de natuurlijke omgeving. Zo staat Bilzen ook bekent om zijn prachtige wandeltochten in

natuurdomeinen, of interessante fietstochten.

Zoals in het artikel te lezen is, blijft Bilzen investeren in toerisme. In het artikel is te lezen dat Bilzen weer een

enorm budget vrijmaakt voor een extra toeristische attractie.

Nog niet zo lang geleden is er ook een nieuwe attractie bijgekomen, dit zijn golfwagentjes die je kan uitlenen

om zo de beurt te ontdekken. Deze wagentjes trekken ook veel toeristen en ik zie deze dan ook van tijd tot tijd

passeren in mijn leefomgeving.

DIDACTISCHE DOCUMENTEN VAN DE EINGEN...

Documents

Transcript of DIDACTISCHE DOCUMENTEN VAN DE EINGEN...