VOEDING EN FAMILIALE LEEFOMGEVING - fcs.wiv-isp.be documenten/NEDERLANDS/PP_NL.pdf · LEEFOMGEVING....

AUTEURThérésa LEBACQ

VOEDING EN FAMILIALE LEEFOMGEVING

Dankwoord

Dit werk kon niet worden gerealiseerd zonder de medewerking van een aantal personen. Onze bijzondere dank gaat uit naar:

De deelnemers en de enquêteurs voor hun deelname aan de enquête;

Loes Brocatus, Charlotte Stiévenart en Sofie Van den Abeele voor de voorbereiding en de organi-satie van het veldwerk, alsook hun ondersteuning bij het databeheer;

Ledia Jani voor de organisatie en de logistiek van deze enquête, alsook haar werk voor de lay-out van dit rapport;

Sarah Bel, Koenraad Cuypers, Thérésa Lebacq, Cloë Ost en Eveline Teppers voor het databeheer en de dataverwerking.

Gelieve bij het verwijzen naar resultaten van dit hoofdstuk de volgende referentie te gebruiken:

Lebacq T. Voeding en familiale leefomgeving. In: Lebacq T, Teppers E. (ed.). Voedselconsumptiepeiling 2014-2015. Rapport 1. WIV-ISP, Brussel,2015.

147

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

Inh

oU

dsT

AfE

L

InhoUdsTAfEL

Samenvatting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149

1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1501.1. Controlerende eetopvoedingspraktijken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1501.2. De omgeving waarin de maaltijden worden genuttigd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1501.3. De betrokkenheid van kinderen bij de bereiding van maaltijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150

2. Instrumenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1512.1. Vragen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151

2.1.1. Controlerende eetopvoedingspraktijken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1512.1.2. De omgeving waarin de maaltijden worden gebruikt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1512.1.3. De betrokkenheid van kinderen bij de bereiding van maaltijden . . . . . . . . . . . . . . . . . 152

2.2. Indicatoren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1522.2.1. Controlerende eetopvoedingspraktijkten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1522.2.2. De omgeving waarin de maaltijden worden genuttigd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1532.2.3. De betrokkenheid van kinderen bij de bereiding van maaltijden . . . . . . . . . . . . . . . . . 153

3. Resultaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1543.1. Controlerende eetopvoedingspraktijken van ouders. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154

3.1.1. Toegankelijkheid van fruit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1543.1.2. Toegankelijkheid tot tussendoortjes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1553.1.3. Controle op de soort voeding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1563.1.4. Controle op de hoeveelheid voeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1573.1.5. De verplichting om het bord leeg te eten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158

3.2. De omgeving waarin de maaltijden worden genuttigd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1583.2.1. maaltijden in familieverband . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1583.2.2. Televisie kijken tijdens de maaltijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159

3.3. Betrokkenheid van kinderen bij de bereiding van maaltijden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1633.4. Betrokkenheid van kinderen bij de boodschappen voor het gezin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164

4. Discussie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166

5. Tabellen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169

6. Referenties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185

149

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

sAm

EnvA

TTIn

g

sAmEnvATTIng

De Voedselconsumptiepeiling 2014-2015 heeft geprobeerd om de familiale omgeving die het eetgedrag en de voedingsinname van kinderen tussen 3 en 9 jaar beïnvloedt, te beschrijven. De controlerende eetop-voedingspraktijken van de ouders werden onderzocht door aan de ouders te vragen hoe ze het eetgedrag (soort voedingsmiddelen en de hoeveelheden) van hun kinderen begrenzen of intomen. Op de tweede plaats werd de omgeving waarin de maaltijden worden genuttigd, beschreven, waarbij de aandacht werd toegespitst op de maaltijden die in familieverband worden genuttigd en de aanwezigheid van de televi-sie tijdens de maaltijden en eventuele tussendoortjes. Er werden ten slotte twee vragen gesteld over de betrokkenheid van de kinderen bij de bereiding van de maaltijden.

In 2014 mochten in België 85% van de kinderen tussen 3 en 9 jaar zich vrij bedienen van fruit, terwijl 35% van de kinderen vrije toegang hebben tot tussendoortjes (zoals koekjes of melkproducten). De oudsten (van 6 tot 9 jaar) mochten dat meer (92% voor het fruit en 41% voor de tussendoortjes) dan de jongsten (van 3 tot 5 jaar) (74% voor het fruit en 27% voor de tussendoortjes). De vrije toegang tot tussendoortjes is ook frequenter bij kinderen van wie de ouders het laagste opleidingsniveau hebben (89% voor het fruit en 44% voor de tussendoortjes).

De helft van de kinderen kiest zelf het soort voedingsmiddelen dat ze eten en 68% van de kinderen bepa-len zelf de hoeveelheid die ze eten. Voor deze percentages werd er een groot regionaal verschil waarge-nomen: de kinderen die in Vlaanderen wonen, krijgen aanzienlijk meer vrijheid (66% kiezen zelf het soort voedingsmiddelen en 74% bepalen zelf de hoeveelheid) dan kinderen die in Wallonië wonen (24% kiezen zelf het soort voedingsmiddelen en 56% bepalen zelf de hoeveelheid). 42% van de Belgische kinderen moeten overigens hun bord leeg eten, een bevinding dat niet varieert naargelang het geslacht en de leeftijd van het kind, het opleidingsniveau van de ouders of de verblijfplaats.

De omgeving waarin de maaltijden worden genuttigd, vormt een cruciaal onderdeel voor de voedings-kwaliteit en de gewichtsstatus van de kinderen. In België eten 99% van de kinderen in familieverband.

In 2014 blijkt de televisie sterk aanwezig tijdens de maaltijden en de tussendoortjes in de Belgische gezin-nen. Zo kijken respectievelijk 53%, 74% en 59% van de kinderen tussen 3 en 9 jaar nooit televisie tijdens het ontbijt, het middagmaal en het avondmaal. Voor het ontbijt en het avondmaal zijn deze percentages hoger (56% en 65%) bij de jongste kinderen van 3 tot 5 jaar dan bij de kinderen van 6 tot 9 jaar (52% en 54%). Van de kinderen van wie de ouders een laag opleidingsniveau hebben, zijn er minder die nooit tele-visie kijken tijdens de drie hoofdmaaltijden (44%, 58% en 47% voor respectievelijk het ontbijt, het middag-maal en het avondmaal). Van de kinderen die tussendoortjes eten, kijken 67% nooit televisie tijdens het tussendoortje in de voormiddag. Tijdens het vieruurtje is dat percentage 26% en tijdens het tussendoortje ‘s avonds 26%. Ook hier werd er een verband met het opleidingsniveau van de ouders gevonden: kinderen van wie de ouders een laag opleidingsniveau hebben, zijn het minst talrijk vertegenwoordigd in de groep van kinderen die nooit televisie kijken tijdens de tussendoortjes (55%, 41% en 21% voor respectievelijk het tussendoortje in de voormiddag, in de namiddag en ‘s avonds).

De laatste thematiek die werd behandeld in dit hoofdstuk is de betrokkenheid van de kinderen bij de bereiding van de maaltijden en de aankoop van voedingsmiddelen. Een grote mate van betrokkenheid van de kinderen in de bereiding van de maaltijden en in de aankopen komt immers hun consumptie van groenten ten goede en beïnvloedt op een positieve manier ook de kwaliteit van hun voeding. In 2014 worden 6% van de Belgische kinderen (van 3 tot 9 jaar) systematisch betrokken bij de bereiding van de maaltijden en worden 69% van hen op een minder regelmatige manier erbij betrokken. 22% van de kin-deren gaan overigens samen met hun ouders boodschappen doen. Dat percentage blijkt hoger te zijn bij kinderen van wie de ouders een lager opleidingsniveau hebben.

150

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

InLE

IdIn

g

1. InLEIdIng

De familiale omgeving heeft een belangrijke invloed op de eetgewoonten van kinderen, vooral bij de jongsten onder hen (van 2 tot 12 jaar) (1). Die omgeving wordt grotendeels bepaald door de ouders, hun houding en hun gedrag. De opvoedingspraktijken en de levensstijl van de ouders vormen dus factoren die in rekening moeten worden gebracht als men kinderen wil aanzetten tot gezonde eetgewoonten en zo het risico op kinderobesitas wil voorkomen (2).

1.1. ConTRoLEREndE EEToPvoEdIngsPRAKTIJKEn

Traditioneel willen ouders invloed uitoefenen op het soort voedingsmiddelen dat hun kinderen eten en de hoeveelheid daarvan: zo verplichten ze enerzijds hun kind om bepaalde voedingsmiddelen te eten en beperken ze anderzijds de consumptie van andere (1). In het eerste geval oefenen ze druk uit op het kind om het te dwingen gezonde voedingsmiddelen te eten of om globaal meer te eten. In het tweede geval beperken ze het eten van bepaalde voedingsmiddelen (gewoonlijk snacks en snoepgoed). Tal van studies hebben reeds het verband aangetoond tussen de controle van de ouders op het gebied van voeding en het voorkomen van overgewicht of obesitas bij kinderen (4). Kinderen zijn immers in staat om hun energieconsumptie zelf te reguleren. Er werd aangetoond dat dit zelfregulatiemechanisme een cruciale rol speelt voor de gewichtsstatus van kinderen (2;4). Controlerende eetopvoedingspraktijken kunnen dit mechanisme verstoren en zo overgewicht bij kinderen in de hand werken (2;4).

1.2. dE omgEvIng WAARIn dE mAALTIJdEn WoRdEn gEnUTTIgd

naast de directe invloed van de ouders op de voedselconsumptie van hun kinderen, is ook de omgeving waarin de maaltijden worden genuttigd van belang (1). Enerzijds wordt het nuttigen van maaltijden in familieverband erkend als een factor die bij kinderen en adolescenten voedingsgerelateerde gezondheids-problemen voorkomt (overgewicht of de consumptie van ongezonde voedingsmiddelen) (5;6). Hammons et al. hebben aangetoond dat kinderen en adolescenten die drie keer per week of meer maaltijden in familieverband nuttigen meer kans hebben op een normaal gewicht. Bovendien eten ze ook gezonder dan zij die minder maaltijden in familieverband nuttigen en maken ze minder kans om eetstoornissen te ontwikkelen (5).

Anderzijds zou televisie kijken tijdens de maaltijden overgewicht in de hand werken en de kwaliteit van de voeding negatief beïnvloeden. Verschillende studies hebben met name een verband aangetoond tus-sen televisie kijken tijdens de maaltijden (meer bepaald tijdens het middagmaal en het avondmaal) en een verminderde consumptie van groenten en fruit, een voedingsinname van minder goede kwaliteit en overgewicht bij kinderen (7;8).

1.3. dE BETRoKKEnhEId vAn KIndEREn BIJ dE BEREIdIng vAn mAALTIJdEn

De betrokkenheid van kinderen bij de bereiding van maaltijden zou een mogelijkheid creëren om bij hen gezond eetgedrag te stimuleren, meer bepaald met betrekking tot de consumptie van groenten (9). Bepaalde studies hebben immers uitgewezen dat een dergelijke betrokkenheid verband houdt met een voedingsinname van betere kwaliteit en een toename van de consumptie van groenten (9;10). Vandaar dat initiatieven die ouders ertoe aanzetten om hun kinderen te betrekken bij de bereiding van maaltijden deel zouden kunnen uitmaken van strategieën ter bevordering van de gezondheid bij kinderen (10).

151

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

InsT

RUm

EnTE

n

2. InsTRUmEnTEn

2.1. vRAgEn

De vragen met betrekking tot de invloed van de familiale omgeving op de eetgewoonten van kinde-ren maken deel uit van de vragenlijst die mondeling aan één van de ouders of voogd werd gesteld met behulp van een computer. Deze vragen maakten geen deel uit van de Voedselconsumptiepeiling 2004. De twee voedselconsumptiepeilingen konden dus niet met elkaar worden vergeleken met betrekking tot deze vragen. gezien de grote toename van overgewicht en obesitas bij kinderen en de cruciale rol die ouders kunnen spelen in de voeding van hun kinderen (11), werd deze thematiek in 2014 behandeld om de huidige eetgewoonten in België te beschrijven en gepaste acties te kunnen ondernemen op het vlak van volksgezondheid. De vragen uit dit hoofdstuik werden aan de ouders gesteld van de geselecteerde kinderen tussen 3 en 9 jaar.

De eerste vraag wou op een globale manier nagaan hoe ouders het verband tussen voeding en de gezond-heid van kinderen percipiëren. Die vraag werd geformuleerd door de fOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu (Algemene Directie Dier, Plant en Voeding – Dg4).

gf13 In hoeverre denkt u dat wat uw kind eet belangrijk is voor zijn/haar gezondheid?

(1) Zeer belangrijk; (2) Belangrijk; (3) niet belangrijk; (9) Ik weet het niet; (-1) geen antwoord.

2.1.1. Controlerende eetopvoedingspraktijken

Zes vragen hadden betrekking op controlerende eetopvoedingspraktijken van ouders (druk uitoefenen om kinderen te doen eten of beperkingen opleggen). Het gaat om een aangepaste versie van de vragen die afkomstig zijn uit het Europese onderzoek “ToyBox” (www.toybox-study.eu) en uit de vragenlijst die ontwikkeld werd door musher-Eizenmann en Holub (Comprehensive feeding practices questionnaire, 2007) (12). Op die vragen konden de ouders of voogd (1) “Ja” of (2) “nee” antwoorden.

gf16 Kan uw kind vrij fruit nemen (bv. uit een fruitmand)?

gf17 Heeft uw kind vrije toegang tot tussendoortjes? (Indien ja, welke? – gf18).

gf19 Kan uw kind mee beslissen over wat hij eet?

gf20 Kan uw kind mee beslissen over de porties die hij eet?

gf21 moet uw kind steeds zijn bord leeg eten?

2.1.2. De omgeving waarin de maaltijden worden gebruikt

De vragen die betrekking hadden op de familiale omgeving waarin de maaltijden worden genuttigd, had-den als doel de frequentie van het consumeren van maaltijden in familieverband te evalueren en de fre-quentie na te gaan waarmee kinderen televisie kijken tijdens de maaltijden.

gezien de bescherming die het samen nuttigen van maaltijden in familieverband kan bieden tegen over-gewicht en obesitas, werd het voorkomen ervan geëvalueerd op basis van een vraag die werd voorgesteld door de fOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu (Algemene Directie Dier, Plant en Voeding – Dg4).

gf22 Eet uw kind mee aan tafel met de rest van de familie?

(1) Ja; (2) Soms; (3) Nee.

152

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

InsT

RUm

EnTE

n

De vragen met betrekking tot televisie kijken tijdens de maaltijden en de tussendoortjes zijn afkomstig uit het Europese project “ToyBox” (www.toybox-study.eu).

tv01 Hoe vaak kijkt uw kind naar televisie tijdens het ontbijt?

tv02 Hoe vaak kijkt uw kind naar televisie tijdens het tussendoortje in de voormiddag?

tv03 Hoe vaak kijkt uw kind naar televisie tijdens het middagmaal?

tv04 Hoe vaak kijkt uw kind naar televisie tijdens het tussendoortje in de namiddag?

tv05 Hoe vaak kijkt uw kind naar televisie tijdens het avondmaal?

tv06 Hoe vaak kijkt uw kind televisie tijdens het tussendoortje ‘s avonds?

(1) nooit; (2) Zelden; (3) Soms ; (4) Vaak; (5) Altijd.

2.1.3. De betrokkenheid van kinderen bij de bereiding van maaltijden

Het betrekken van kinderen bij de bereiding van maaltijden vormt een potentiële strategie om de kwaliteit van de voeding van kinderen te verbeteren (met name de consumptie van groenten) (10;12). Deze thematiek werd dan ook behandeld op basis van twee vragen die werden voorgesteld door de fOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu (Algemene Directie Dier, Plant en Voeding – Dg4).

gf14 Wordt uw kind mee betrokken bij de bereiding van de maaltijd?

gf15 gaat uw kind mee naar de winkel voor voedingsinkopen?

Op die twee vragen konden de ouders of voogd antwoorden met (1) Ja, altijd, (2) Ja, soms of (3) nooit.

2.2. IndICAToREn

Op basis van voorgaande vragen werden er verschillende indicatoren opgesteld om de eetopvoedings-praktijken van ouders en de familiale omgeving waarin de maaltijden worden genuttigd, in kaart te brengen.

De eerste indicator evalueert in welke mate de ouders de invloed van voeding op de gezondheid van hun kinderen percipiëren.

PP_1 Het percentage ouders dat vindt dat wat hun kind eet belangrijk is voor de gezondheid. Deze indicator omvat de antwoordcategorieën “Zeer belangrijk” en “Belangrijk” van vraag gf13.

2.2.1. Controlerende eetopvoedingspraktijkten

Er werden zes indicatoren ontwikkeld om de controlerende eetopvoedingspraktijken van ouders voor hun kinderen (van 3 tot 9 jaar) te beschrijven.

PP_2 Het percentage kinderen die zichzelf mogen bedienen van fruit.

PP_3 Het percentage kinderen die zichzelf mogen bedienen van tussendoortjes (andere tussen-doortjes dan fruit).

153

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

InsT

RUm

EnTE

n

PP_4 Soorten tussendoortjes die kinderen eten als ze zichtzelf ervan mogen bedienen. fruit werd niet opgenomen in deze categorie (fruit wordt immers behandeld in vraag gf16). De per-centages zijn uitgedrukt ten opzichte van het totaal aantal antwoorden dat werd gegeven (meerdere antwoorden waren mogelijk).

PP_5 Het percentage kinderen die zelf mogen beslissen wat ze eten.

PP_6 Het percentage kinderen die zelf mogen beslissen hoeveel ze eten.

PP_7 Het percentage kinderen die hun bord moeten leeg eten.

2.2.2. De omgeving waarin de maaltijden worden genuttigd

Aangezien het nuttigen van maaltijden in familieverband een cruciaal element vormt voor gezond eet-gedrag, werd de volgende indicator opgesteld:

PP_8 Het percentage kinderen die samen met de rest van de familie aan tafel eten. Deze indicator omvat de antwoordcategorieën “Ja, altijd” en “Ja, soms” van vraag gf22.

De aanwezigheid van de televisie tijdens de maaltijden werd geëvalueerd met behulp van binaire indi-catoren die het percentage kinderen aangeven die nooit televisie kijken tijdens de maaltijden of de tus-sendoortjes (7).

PP_9 Het percentage kinderen die nooit televisie kijken tijdens het ontbijt.

PP_10 Het percentage kinderen die nooit televisie kijken tijdens het middagmaal.

PP_11 Het percentage kinderen die nooit televisie kijken tijdens het avondmaal.

PP_12 Het percentage kinderen die nooit televisie kijken tijdens het tussendoortje in de voormiddag.

PP_13 Het percentage kinderen die nooit televisie kijken tijdens het tussendoortje in de namiddag.

PP_14 Het percentage kinderen die nooit televisie kijken tijdens het tussendoortje ’s avonds.

2.2.3. De betrokkenheid van kinderen bij de bereiding van maaltijden

Om na te gaan in welke mate kinderen betrokken worden bij de bereiding van maaltijden in de Belgische gezinnen, werden de volgende twee indicatoren opgesteld:

PP_15b Verdeling van de kinderen op basis van hun betrokkenheid bij de bereiding van maaltijden bij hun thuis. Deze indicator beschrijft de verschillende antwoordcategorieën van vraag gf14.

PP_16b Verdeling van de kinderen op basis van hun betrokkenheid bij de boodschappen. Deze indi-cator beschrijft de verschillende antwoordcategorieën van vraag gf15.

154

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

REs

ULT

ATEn

3. REsULTATEn

In 2014 waren in België bijna alle ondervraagde ouders (98,7%) van mening dat wat hun kind eet belang-rijk is voor zijn/haar gezondheid. Dat percentage is iets hoger bij de ouders wiens dochter werd geselec-teerd voor het onderzoek (99,5%) dan bij de ouders wiens zoon werd geselecteerd (98,0%). Dit verschil is significant na correctie voor leeftijd (OR 4,08; BI 95% 1,05-15,88) (figuur 1). Er werd echter geen significant verschil waargenomen op basis van de leeftijd van het kind.

figuur 1 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) wiens ouders voeding als belangrijk beschouwen voor hun gezondheid, volgens leeftijd en geslacht, België, 2014

na correctie voor leeftijd en geslacht varieert het percentage niet significant naargelang het opleidings-niveau van de ouders en de verblijfplaats (Wallonië versus Vlaanderen)1.

3.1. ConTRoLEREndE EEToPvoEdIngsPRAKTIJKEn vAn oUdERs

3.1.1. Toegankelijkheid van fruit

In 2014 mochten in België 84,9% van de kinderen tussen 3 en 9 jaar zichzelf bedienen van fruit. Dit percen-tage varieert niet naargelang het geslacht van het kind. Het percentage kinderen dat vrije toegang heeft tot fruit lijkt toe te nemen met de leeftijd: na correctie voor geslacht ligt dit percentage significant hoger bij de oudere kinderen tussen 6 en 9 jaar (92,4%) dan bij de jongere kinderen tussen 3 en 5 jaar (74,4%) (OR 4,22; BI 95% 2,68-6,65) (figuur 2).

Het percentage kinderen die zichzelf mogen bedienen van fruit is overigens groter in de gezinnen waar de ouders (of de voogd) laaggeschoold zijn (diploma lager of middelbaar onderwijs, of geen diploma) (88,7%) dan in de gezinnen waar de ouders een diploma hoger onderwijs van het korte type hebben (81,4%). Dit verschil is significant na correctie voor leeftijd en geslacht (OR 1,88; BI 95% 1,08-3,25).

Het percentage kinderen dat vrije toegang heeft tot fruit verschilt niet significant naargelang de verblijf-plaats (Wallonië versus Vlaanderen)

1 Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking van de resultaten volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen, Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.

155

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

REs

ULT

ATEn

figuur 2 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die zichzelf mogen bedienen van fruit, volgens leeftijd en geslacht, België, 2014

3.1.2. Toegankelijkheid tot tussendoortjes

In 2014 mochten in België 34,9% van de kinderen tussen 3 en 9 jaar zichzelf bedienen van andere tussen-doortjes dan fruit, bijvoorbeeld koekjes. Dit percentage verschilt niet significant naargelang het geslacht van het kind. Dit percentage is net als het percentage kinderen dat zich vrij kan bedienen van fruit signi-ficant hoger bij de oudste kinderen (OR 1,90; BI 95% 1,38-2,60): 40,8% van de kinderen tussen 6 en 9 jaar hebben vrije toegang tot tussendoortjes, terwijl dat bij de kinderen tussen 3 en 5 jaar slechts 26,7% is (figuur 3).

figuur 3 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die zichzelf mogen bedienen van tussendoortjes, volgens leeftijd en geslacht, België, 2014

Het percentage kinderen die vrije toegang hebben tot tussendoortjes is hoger in de gezinnen waar de ouders (of de voogd) laaggeschoold zijn (diploma lager of middelbaar onderwijs, of geen diploma) (44,2%) dan in de gezinnen waar de ouders een diploma hoger onderwijs van het korte type (32,6%) (OR 1,67; BI

156

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

REs

ULT

ATEn

95% 1,15-2,42) of het lange type hebben (25,6%) (OR 2,31; BI 95% 1,56-3,43). Deze verschillen zijn signifi-cant na correctie voor leeftijd en geslacht.

Het percentage kinderen dat vrije toegang heeft tot tussendoortjes verschilt niet significant naargelang de verblijfplaats (Wallonië versus Vlaanderen).

De verschillende categorieën van tussendoortjes waarvan de kinderen zich mogen bedienen, werden gerangschikt volgens hun frequentie van voorkomen (Tabel 1). Zoete koekjes wordt het meest opgegeven (46,6% van de antwoorden; meerdere antwoorden per respondent mogelijk), gevolgd door zuivelproduc-ten (15,8%) en snoepgoed (11,2%). Bij de kinderen die vrije toegang hebben tot tussendoortjes werden zoete koekjes in bijna 90% van de gevallen vermeld.

Tabel 1 | de soorten snacks geconsumeerd door de kinderen (3-9 jaar) die zich vrij kunnen bedienen van tussendoortjes (aantal antwoorden gedeeld door het totaal aantal gegeven antwoorden, meerdere antwoorden per respondent mogelijk), België, 2014

Verschillende soorten snacks (PP_4) % ruw N

Zoete koekjes, wafels, gebak, pannenkoeken 46,6 324

Zuivelproducten : yoghurt, pudding, crèmes, rijstpap, melk 15,7 109

Snoepgoed 11,2 78

Chocolade 4,9 34

Brood, beschuiten, rijstwafels 3,6 25

Compote, fruitsap, smoothie, fruit in siroop 3,2 22

Chips, gezouten koekjes, popcorn 3,2 22

Ontbijtgranen 2,7 19

Kaas 2,4 17

IJs 2,0 14

Groenten, soep 1,3 9

Alle soorten snacks 1,2 8

Vlees, charcuterie 0,9 6

Dranken (andere dan fruitsappen) 0,7 5

Brioche, croissant 0,3 2

Gedroogde vruchten (noten, rozijnen) 0,1 1

TOTAAL 100 695

3.1.3. Controle op de soort voeding

In 2014 mocht in België de helft van de kinderen tussen 3 en 9 jaar zelf beslissen wat ze eten. Die kinderen worden op dat vlak dus niet onder druk gezet door hun ouders en krijgen geen beperkingen opgelegd. Er werd met betrekking tot de controle op de soort voeding geen significant verschil waargenomen op basis van het geslacht of de leeftijd van het kind (figuur 4) of het opleidingsniveau van de ouders.

157

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

REs

ULT

ATEn

figuur 4 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die zelf mogen beslissen wat ze eten, volgens leeftijd en geslacht, België, 2014

Er is wel een groot verschil tussen de landsdelen: het percentage kinderen die zelf mogen beslissen wat ze eten, ligt bijna drie keer hoger in Vlaanderen (66,3%) dan in Wallonië (23,5%). Dit verschil is significant na correctie voor leeftijd, geslacht en opleidingsniveau (OR 7,06; BI 95% 4,94-10,10).

3.1.4. Controle op de hoeveelheid voeding

In 2014 mochten in België 67,5% van de kinderen tussen 3 en 9 jaar zelf beslissen hoeveel ze eten. Dat per-centage is ongeveer hetzelfde voor jongens en meisjes. Er mogen meer kinderen tussen 6 en 9 jaar kiezen hoeveel ze eten (70,6%) dan kinderen tussen 3 en 5 jaar (63,2%). Dit verschil is significant na correctie voor geslacht (OR 1,40; BI 95% 1,02-1,91) (Figuur 5).

figuur 5 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die zelf mogen beslissen hoeveel ze eten, volgens leeftijd en geslacht, België, 2014

158

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

REs

ULT

ATEn

Met betrekking tot controle op de hoeveelheid voeding, zijn er geen significante verschillen op basis van het opleidingsniveau van de ouders. Het percentage kinderen die zelf mogen kiezen hoeveel ze eten, hangt ech-ter wel samen met de verblijfplaats: het percentage ligt hoger in Vlaanderen (73,8%) dan in Wallonië (56,4%). Dit verschil is significant na correctie voor leeftijd, geslacht en opleidingsniveau (OR 2,19; BI 95% 1,56-3,07).

3.1.5. De verplichting om het bord leeg te eten

In 2014 krijgen in België 41,9% van de kinderen tussen 3 en 9 jaar de verplichting hun bord leeg te eten. Dat percentage varieert niet significant naargelang het geslacht en de leeftijd van het kind (Figuur 6), of naarge-lang het opleidingsniveau van de ouders of de verblijfplaats (Wallonië versus Vlaanderen).

figuur 6 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die hun bord moeten leegeten, volgens leeftijd en geslacht, België, 2014

3.2. dE omgEvIng WAARIn dE mAALTIJdEn WoRdEn gEnUTTIgd

3.2.1. Maaltijden in familieverband

In 2014 eten in België bijna alle kinderen van 3 tot 9 jaar (98,8%) aan tafel met de rest van de familie. Dat percentage is iets hoger bij de meisjes (99,8%) dan bij de jongens (97,8%). Dat verschil is significant na cor-rectie voor leeftijd (OR 10,01; BI 95% 1,95-51,27) (Figuur 7). De percentages variëren niet noemenswaardig naargelang de leeftijd van de kinderen, het opleidingsniveau van de ouders of de verblijfplaats.

159

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

REs

ULT

ATEn

figure 7 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die samen met de rest van de familie aan tafel eten, volgens leeftijd en geslacht, België, 2014.

3.2.2. Televisie kijken tijdens de maaltijden

Tijdens het ontbijtIn 2014 kijken in België 53,3% van de kinderen tussen 3 en 9 jaar nooit televisie tijdens het ontbijt. Er kon in dit onderzoek geen verband worden waargenomen tussen dit percentage en het geslacht of de leeftijd van het kind (figuur 8).

figuur 8 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die nooit televisie kijken tijdens het ontbijt, volgens leeftijd en geslacht, België, 2014

Het percentage kinderen die nooit televisie kijken tijdens het ontbijt is lager bij kinderen van wie de ouders een laag opleidingsniveau (een diploma lager of middelbaar onderwijs, of geen diploma) hebben (43,8%) dan bij kinderen van wie de ouders een diploma hoger onderwijs van het korte type (55,9%) (OR 0,61; BI

160

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

REs

ULT

ATEn

95% 0,43-0,88) of lange type hebben (60,6%) (OR 0,51; BI 95% 0,35-0,75). Deze verschillen zijn significant na correctie voor leeftijd en geslacht.

Het percentage varieert ook naargelang de verblijfplaats: de afwezigheid van televisie tijdens het ontbijt is frequenter in Vlaanderen (58,2%) dan in Wallonië (47,2%). Dit verschil is significant na correctie voor leeftijd, geslacht en opleidingsniveau (OR 1,49; BI 95% 1,08-2,07).

Tijdens het middagmaalIn 2014 kijken in België 74,2% van de kinderen tussen 3 en 9 jaar nooit televisie tijdens het middagmaal. Dit resultaat hangt samen met het feit dat er ‘s middags minder vaak thuis wordt gegeten dan ‘s morgens en ‘s avonds (zie hoofdstuk “Plaats van de maaltijdconsumptie”). Er kijken meer meisjes (77,6%) dan jongens (70,9%) nooit televisie tijdens het middagmaal. Dit verschil is significant na correctie voor leeftijd (OR 1,43; BI 95% 1,02-2,00). Er zijn significant meer jongere kinderen (tussen 3 en 5 jaar) (78,1%) die nooit televisie kijken tijdens het middagmaal dan oudere kinderen (tussen 6 en 9 jaar) (71,4%) (OR 1,43; BI 95% 1,02-2,01) (figuur 9).

figuur 9 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die nooit televisie kijken tijdens het middagmaal, volgens leeftijd en geslacht, België, 2014

Het percentage kinderen die nooit televisie kijken tijdens het middagmaal vertoont een lineaire samen-hang met het opleidingsniveau. Het stijgt van 58,5% bij de kinderen van wie de ouders een diploma lager of middelbaar onderwijs, of geen diploma hebben naar 87,8% bij de kinderen van wie de ouders het hoogste opleidingsniveau hebben (hoger onderwijs van het lange type). Deze samenhang is significant na correctie voor geslacht en leeftijd.

Het percentage kinderen die geen televisie kijken tijdens het middagmaal is groter in Vlaanderen (79,7%) dan in Wallonië (64,3%). Dit verschil is significant na correctie voor leeftijd, geslacht en opleidingsniveau (OR 2,02; BI 95% 1,40-2,92).

Tijdens het avondmaalIn 2014 kijken in België 58,6% van de kinderen tussen 3 en 9 jaar nooit televisie tijdens het avondmaal. Dat percentage varieert niet significant naargelang het geslacht, maar wel naargelang de leeftijd van het kind. Er zijn significant meer jongere kinderen (tussen 3 en 5 jaar) (64,6%) die nooit televisie kijken tijdens het avondmaal dan oudere kinderen (tussen 6 en 9 jaar) (54,3%) (OR 1,53; BI 95% 1,14-2,07) (figuur 10).

161

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

REs

ULT

ATEn

figuur 10 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die nooit televisie kijken tijdens het avondmaal, volgens leeftijd en geslacht, België, 2014

Het percentage kinderen die geen televisie kijken tijdens het avondmaal is lager bij de kinderen van wie de ouders een laag opleidingsniveau hebben (een diploma lager of middelbaar onderwijs, of geen diploma) (47,1%) dan bij de kinderen van wie de ouders een diploma hoger onderwijs van het korte type (61,1%) (OR 0,56; BI 95% 0,39-0,81) of lange type hebben (67,7%) (OR 0,43; BI 95% 0,30-0,62). Deze verschillen zijn significant na correctie voor geslacht en leeftijd.

net als bij de andere hoofdmaaltijden is het percentage kinderen die geen televisie kijken tijdens het avondmaal hoger in Vlaanderen (64,8%) dan in Wallonië (47,9%). Dit verschil is significant na correctie voor leeftijd, geslacht en opleidingsniveau (OR 1,88; BI 95% 1,36-2,62).

Tijdens het tussendoortje in de voormiddagVan de kinderen die in de voormiddag een tussendoortje eten (namelijk meer dan 95% van de kinderen, zie hoofdstuk “maaltijdpatroon”) kijken 67,3% nooit televisie tijdens het eten van dat tussendoortje. De percentages die worden waargenomen variëren nagenoeg niet naargelang het geslacht of de leeftijd van het kind. Bij de kinderen tussen 6 en 9 jaar zijn er echter significant meer meisjes dan jongens die nooit televisie kijken tijdens het tussendoortje in de voormiddag (OR 1,62; BI 95% 1,06-2,48) (figuur 11).

figuur 11 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die nooit televisie kijken tijdens het tussendoortje in de voormiddag, volgens leeftijd en geslacht, België, 2014

162

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

REs

ULT

ATEn

Het percentage kinderen die nooit televisie kijken tijdens het tussendoortje in de voormiddag is lager bij de kinderen van wie de ouders een relatief laag opleidingsniveau hebben (een diploma lager of mid-delbaar onderwijs, of geen diploma) (55,4%) dan bij de kinderen van wie de ouders een diploma hoger onderwijs van het korte type (72,6%) (OR 0,46; BI 95% 0,32-0,68) of lange type hebben (75,3%) (OR 0,40; BI 95% 0,27-0,62). Deze verschillen zijn significant na correctie voor leeftijd en geslacht.

Anders dan bij de andere maaltijden is het percentage kinderen die nooit televisie kijken tijdens het tien-uurtje iets hoger in Wallonië (69,7%) dan in Vlaanderen (64,1%). Dit verschil is significant na correctie voor geslacht, leeftijd en opleidingsniveau (OR 1,48; BI 95% 1,05-2,10).

Tijdens het tussendoortje in de namiddagVan de kinderen die in de namiddag een tussendoortje eten (namelijk meer dan 95% van de kinderen, zie hoofdstuk “maaltijdpatroon”), kijken bijna de helft (49,6%) nooit televisie tijdens het eten van dat tus-sendoortje. Dat percentage varieert niet significant naargelang het geslacht of de leeftijd van het kind. Bij de kinderen tussen 6 en 9 jaar zijn er echter significant meer meisjes dan jongens die nooit televisie kijken tijdens het vieruurtje (OR 1,51; BI 95% 1,02-2,24) (figuur 12).

figuur 12 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die nooit tv televisie kijken tijdens het tussendoortje in de namiddag, volgens leeftijd en geslacht, België, 2014

Het percentage kinderen die nooit televisie kijken tijdens het vieruurtje is significant hoger (60,8%) bij de kinderen van wie de ouders een hoog opleidingsniveau hebben (hoger onderwijs van het lange type) dan de kinderen van wie de ouders een lager opleidingsniveau hebben (48,5% voor de ouders met een diploma hoger onderwijs van het korte type (OR 1,62; BI 95% 1,11-2,38) en 41,1% voor de ouders met een diploma lager of middelbaar onderwijs, of zonder diploma (OR 2,21; BI 95% 1,53-3,19)).

Er werd voor deze indicator in Wallonië (47,6%) en in Vlaanderen (50,0%) ongeveer dezelfde percentages waargenomen.

163

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

REs

ULT

ATEn

Tijdens het tussendoortje ’s avondsVan de kinderen die ‘s avonds een tussendoortje eten (namelijk ongeveer 50% van de kinderen, zie hoofd-stuk “maaltijdpatroon”) kijken slechts een kwart (26,3%) nooit televisie tijdens het eten van dit tussendoor-tje. net als bij de vorige twee indicatoren varieert dit percentage niet significant naargelang het geslacht of de leeftijd van het kind (figuur 13).

figuur 13 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die nooit televisie kijken tijdens het tussendoortje ‘s avonds, volgens leeftijd en geslacht, België, 2014

na correctie voor leeftijd en geslacht zijn er significant minder kinderen van wie de ouders een relatief laag opleidingsniveau hebben (een diploma lager of middelbaar onderwijs, of geen diploma) (21,2%) die nooit tv televisie kijken tijdens de laatavondsnack dan kinderen van wie de ouders een diploma hoger onderwijs van het lange type hebben (35,3%) (OR 0,49; BI 95% 0,30-0,79).

Er is geen significant regionaal verschil (Wallonië versus Vlaanderen) met betrekking tot deze indicator.

3.3. BETRoKKEnhEId vAn KIndEREn BIJ dE BEREIdIng vAn mAALTIJdEn

Slechts 5,8% van de kinderen worden thuis systematisch betrokken bij de bereiding van maaltijden. meer dan twee derde van de kinderen (68,6%) helpen soms bij de bereiding van maaltijden, terwijl 25,5% van de kinderen nooit betrokken worden bij deze taak. Het percentage kinderen die systematisch betrokken worden bij de bereiding van maaltijden varieert niet significant naargelang de leeftijd of het geslacht van de kinderen (figuur 14). Dit percentage verschilt ook niet significant naargelang het opleidingsniveau van de ouders of de verblijfplaats (Wallonië versus Vlaanderen).

164

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

REs

ULT

ATEn

figuur 14 | verdeling van de kinderen (3-9 jaar) volgens hun betrokkenheid bij de bereiding van maaltijden, volgens leeftijd en geslacht, België, 2014

3.4. BETRoKKEnhEId vAn KIndEREn BIJ dE BoodsChAPPEn vooR hET gEZIn

Ongeveer één vijfde (22,4%) van de ouders van kinderen tussen 3 en 9 jaar nemen hun kinderen mee als ze boodschappen gaan doen. De meeste kinderen (72,5%) gaan soms mee met hun ouders als die bood-schappen gaan doen voor het gezin, terwijl slechts 5,1% nooit meegaan.

Er zijn meer jongens (6,9%) dan meisjes (3,3%) die nooit meegaan met hun ouders als die boodschap-pen gaan doen. Dit verschil is significant na correctie voor leeftijd (OR 2,18; BI 95% 1,14-4,15) (figuur 15). Het percentage kinderen die nooit meegaan met hun ouders als ze boodschappen gaan doen, blijft ech-ter altijd ongeveer gelijk, ongeacht de leeftijd van het kind, het opleidingsniveau van de ouders of de verblijfplaats.

165

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

REs

ULT

ATEn

figuur 15 | verdeling van de kinderen (3-9 jaar) volgens hun deelname aan de voedingsaankopen, volgens leeftijd en geslacht, België, 2014

Het percentage kinderen die systematisch meegaan met hun ouders als ze boodschappen gaan doen, varieert niet significant naargelang het geslacht of de leeftijd van het kind. Dit percentage ligt echter wel hoger bij kinderen van wie de ouders een laag opleidingsniveau hebben (een diploma lager of middelbaar onderwijs, of geen diploma) (28,9%) dan bij kinderen van wie de ouders een diploma hoger onderwijs van het korte type (20,5%) (OR 1,58; BI 95% 1,04-2,40) of lange type hebben (17,8%) (OR 1,89; BI 95% 1,22-2,91). Deze verschillen zijn significant na correctie voor geslacht en leeftijd.

Het percentage kinderen die altijd worden betrokken bij de boodschappen is lager in Vlaanderen (18,4%) dan in Wallonië (29,4%). Dit verschil is significant na correctie voor leeftijd, geslacht en opleidingsniveau (OR 0,58; BI 95% 0,40-0,83).

166

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

dIs

CUss

IE

4. dIsCUssIE

De kinderjaren vormen een kritieke periode voor het ontwikkelen van eetgewoonten en gedragingen die een risico vormen voor obesitas (13). Talrijke studies hebben informatie verschaft over de invloed van opvoedingspraktijken op de voeding van kinderen: de ontwikkeling van hun smaakvoorkeuren, hun eet-gewoonten, de kwaliteit van hun voedingsinname en hun gewichtsstatus (12). Om een beeld te krijgen van de eetopvoedingspraktijken in België werden de ouders van de kinderen (tussen de 3 en 9 jaar) die deelnamen aan de voedselconsumptiepeiling bevraagd over de manier waarop ze de voeding van hun kinderen controleren (bijvoorbeeld geen vrije toegang tot tussendoortjes of de verplichting om hun bord leeg te eten), over de omgeving waarin de kinderen hun maaltijden nuttigen (maaltijden in familieverband en plaats van de televisie) en over de betrokkenheid van hun kinderen bij de bereiding van de maaltijden.

Wat de toegankelijkheid van voedingsmiddelen voor kinderen betreft, tonen de resultaten van de Voedselconsumptiepeiling 2014-2015 aan dat de ouders een groot onderscheid maken tussen fruit en andere soorten tussendoortjes: 85% van de kinderen tussen 3 en 9 jaar mogen zichzelf bedienen van fruit, maar slechts 35% mogen zichzelf bedienen van andere tussendoortjes. De Belgische ouders hebben dus de neiging om een uitgesproken beperking op te leggen ten aanzien van de voedingsmiddelen die vaak als “ongezond” worden beschouwd. Als kinderen slechts beperkte toegang hebben tot “smakelijke” voe-ding, heeft dit echter tot gevolg dat hun verlangen ernaar nog toeneemt (14;15). Bepaalde studies hebben aangetoond dat kinderen van wie de ouders dergelijke beperkingen oplegden meer vatbaar waren om in de loop van hun leven overgewicht te krijgen (13). Een strikte beperking kan immers het vermogen tot zelfregulatie (aandacht voor de lichamelijke signalen van honger en verzadiging) van kinderen afremmen (15). matige beperkingen zouden echter wel heilzaam zijn: er werd vastgesteld dat kinderen van wie de ouders matige beperkingen oplegden met betrekking tot voeding minder calorieën consumeerden dan kinderen van wie de ouders zeer kleine of zeer grote beperkingen oplegden (13;15).

Het tegenovergestelde van het opleggen van beperkingen aan het kind, is het kind verplichten om bepaalde hoeveelheden van bepaalde voedingsmiddelen (bijvoorbeeld fruit en groenten) te eten. Ook dat heeft een negatieve invloed op het zelfregulatiemechanisme. Bovendien kan het een negatieve “eetom-geving” creëren, wat bij het kind een afkeer voor bepaalde voedingsmiddelen kan opwekken (13;15). De Voedselconsumptiepeiling 2014-2015 heeft aangetoond dat één derde tot de helft van de ondervraagde kinderen door hun ouders onderworpen worden aan dergelijke verplichtingen. Wat het soort en de hoe-veelheid van de geconsumeerde voedingsmiddelen betreft, werden er verschillen opgetekend tussen Wallonië en Vlaanderen. Het opleidingsniveau blijkt echter geen significante rol te spelen op dat vlak.

Volgens de resultaten van dit onderzoek vormt het nuttigen van de maaltijden in familieverband een verankerde gewoonte in de Belgische gezinnen. nu is het zo dat deze gewoonte van groot belang is om mensen aan te zetten tot gezonde voeding. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat er een verband bestaat tussen de duur en de frequentie van de familiemaaltijden enerzijds en een daling van de prevalentie van eetstoornissen en een grotere consumptie van fruit, groenten en voedingsmiddelen rijk aan mineralen en calcium anderzijds (16). De gegevens die in deze studie werden verzameld, laten echter niet toe om een uitvoerige beschrijving te geven van de frequentie waarmee kinderen hun maaltijden in familieverband nuttigen. Er waren immers maar drie categorieën van antwoorden mogelijk: altijd, soms en nooit. De verkregen resultaten moeten dus met de nodige omzichtigheid worden benaderd en zouden moeten worden vervolledigd om meer nauwkeurige conclusies te kunnen trekken over de gewoonten van kinderen met betrekking tot het gebruiken van maaltijden in familieverband.

Televisie kijken tijdens de maaltijden (vooral tijdens het ontbijt en het avondmaal; ‘s middags wordt er immers vaker buitenshuis gegeten) is wijdverspreid bij de kinderen die in België wonen. Het niet nemen van de maaltijden voor de televisie blijkt echter een beschermende factor te zijn tegen obesitas bij kinde-ren, vooral bij de jongsten (tussen de 4 en 5 jaar) (16). Bovendien hebben bepaalde onderzoeken aange-toond dat kinderen die hun maaltijden of tussendoortjes voor de televisie opeten een voedingsinname van slechtere kwaliteit hebben, namelijk een voedingsinname dat meer suikers en vet, en minder proteï-nen bevat (17;18). Deze kinderen hebben ook de neiging om meer zoete dranken en minder fruit en groen-ten te consumeren (17;18). net als andere studies (18;19) heeft de Voedselconsumptiepeiling 2014-2015 aangetoond dat kinderen van wie de ouders een lager opleidingsniveau hebben, vaker televisie kijken

167

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

dIs

CUss

IE

tijdens de maaltijden. Uit de verkregen resultaten blijkt ook dat het percentage kinderen die nooit televisie kijken tijdens de maaltijden hoger is in Vlaanderen dan in Wallonië.

Een ander thema dat werd onderzocht in dit onderzoek betreft de betrokkenheid van de kinderen bij de bereiding van de maaltijden en het doen van de boodschappen. Deze betrokkenheid is bevorderlijk voor het eetgedrag door het stimuleren van de consumptie van groenten en fruit (9;10). Slechts een klein percentage (6%) van de kinderen wordt systematisch betrokken bij de bereiding van de maaltijden, ter-wijl 69% van de kinderen er af en toe bij betrokken worden. Eén kind op de vijf, ten slotte, gaat altijd mee met zijn ouders boodschappen doen. Dit percentage is hoger in huishoudens gekenmerkt door een lager opleidingsniveau.

Twee elementen konden niet worden onderzocht op basis van de resultaten van dit onderzoek. Enerzijds was er een te grote onevenwichtige vertegenwoordiging van de verschillende klassen van de body mass index (namelijk de BmI classificaties ondergewicht, normaal, overgewicht en obesitas) binnen de groep kinderen om de vier BmI classificaties met elkaar te kunnen vergelijken met betrekking tot de eetopvoe-dingspraktijken van de ouders2. Dit hoofdstuk heeft zich dus enkel gefocust op de beschrijving van de eetopvoedingspraktijken van de ouders, zonder het verband te analyseren tussen deze praktijken en de gewichtsstatus van de kinderen. Anderzijds kon het verband tussen de eetopvoedingspraktijken van de ouders en de kwaliteit van de voedingsconsumptie van de kinderen (bijvoorbeeld de consumptie van groenten en fruit) niet worden onderzocht: de gegevens over de voedselconsumptie van de kinderen waren immers nog niet beschikbaar tijdens het schrijven van dit hoofdstuk. Zodra dergelijke gegevens beschikbaar zijn, zou het dan ook interessant zijn om na te gaan of het regelmatig consumeren van bepaalde voedingsmiddelen (fruit, groenten, zoete dranken, snacks) varieert volgens de opgestelde indi-catoren in dit hoofdstuk (bijvoorbeeld televisie kijken tijden het eten).

Kortom, deze resultaten benadrukken de verschillende pistes die kunnen worden ontwikkeld binnen het domein van de volksgezondheid om gezonde voeding bij kinderen te bevorderen en zo het risico op kin-derobesitas te voorkomen:

• Het is met name van zeer groot belang om de ouders te informeren over de cruciale rol die ze te spelen hebben met betrekking tot de voeding van hun kind. Door een te strikte controle en verplichtingen te vermijden, zouden de ouders hun kinderen de mogelijkheid geven om aan zelf-regulatie te doen (ze zelf laten uitmaken wanneer ze honger hebben en wanneer ze verzadigd zijn) (15).

• met betrekking tot “smakelijke” voedingsmiddelen die niet noodzakelijk gezond zijn, is er een matige beperking vanwege de ouders vereist. Alle voedingsmiddelen kunnen in verband worden gebracht met een gezonde voeding op voorwaarde dat ze in gepaste hoeveelheden aanwezig zijn (15).

• Het blijkt van essentieel belang te zijn om de ouders ertoe aan te zetten de tijd dat hun kind voor de televisie doorbrengt, te beperken, zeker tijdens de maaltijden, om de consumptie van gezonde voeding en gezond eetgedrag te bevorderen (18). Ouders met een lage sociaal-economische status zouden een belangrijke doelgroep moeten vormen, aangezien binnen deze groep de tele-visie een belangrijke plaats inneemt tijdens de maaltijden.

• Eten in familieverband blijkt betrekkelijk goed verankerd te zijn in de Belgische gewoonten. Het blijft echter belangrijk de ontwikkeling van deze gewoonte op lange termijn op te volgen en te analyseren.

• Uit de resultaten blijkt dat het ook aan te raden is om de ouders ertoe aan te zetten hun kinde-ren meer te betrekken bij de boodschappen en de bereiding van de maaltijden, aangezien deze betrokkenheid hun consumptie van groenten (en fruit) stimuleert.

2 75,8% van de kinderen hebben een normale BMI, terwijl slechts 8,7% van hen een te lage BMI hebben, 11,9% overgewicht hebben en 3,6% obees zijn.

168

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

dIs

CUss

IE

naast deze aspecten zijn er nog andere acties die de ouders kunnen ondernemen om de voedingscon-sumptie van hun kinderen positief te beïnvloeden: ze kunnen namelijk zelf het voorbeeld geven door een verscheidenheid aan groenten en fruit te eten, ze kunnen hun kinderen al op zeer jonge leeftijd verschil-lende soorten fruit en groenten laten proeven, ze kunnen voedingsmiddelen die hun kinderen hebben afgewezen verschillende keren aanbieden (vijf tot tien keer) en ze kunnen groenten en fruit zo klaarmaken dat ze er aantrekkelijk uitzien (15).

169

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

TA

BELL

En

5. TABELLEn

Tabel 1 | De soorten snacks geconsumeerd door de kinderen (3-9 jaar) die zich vrij kunnen bedienen van tussendoortjes (aantal antwoorden gedeeld door het totaal aantal gegeven antwoor-den, meerdere antwoorden per respondent mogelijk), België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156

Tabel 2 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) waarvan de ouders voeding belangrijk vinden voor hun gezondheid, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170

Tabel 3 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die zelf vrij fruit kunnen nemen, België, 2014 . . . . . . . . 171

Tabel 4 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die vrije toegang hebben tot tussendoortjes (met uitzondering van fruit), België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172

Tabel 5 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die mee kunnen beslissen wat hij/zij eet, België, 2014 173

Tabel 6 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die mee kunnen beslissen over de porties die hij/zijt eet, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174

Tabel 7 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die verplicht hun bord moeten leegeten, België, 2014 175

Tabel 8 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die mee aan tafel eten met de rest van de familie, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176

Tabel 9 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die nooit TV kijken tijdens het ontbijt, België, 2014 . . . 177

Tabel 10 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die nooit TV kijken tijdens het middagmaal, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178

Tabel 11 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die nooit TV kijken tijdens het avondmaal, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179

Tabel 12 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die nooit TV kijken tijdens het tussendoortje in de voormiddag, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180

Tabel 13 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die nooit TV kijken tijdens het tussendoortje in de namiddag, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181

Tabel 14 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die nooit TV kijken tijdens het tussendoortje ‘s avonds, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182

Tabel 15 | Verdeling van de kinderen (3-9 jaar) volgens hun betrokkenheid bij de bereiding van maal-tijden, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183

Tabel 16 | Verdeling van de kinderen (3-9 jaar) volgens hun deelname aan de voedingsaankopen, België, 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184

170

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

TA

BELL

En

Tabel 2 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) waarvan de ouders voeding belangrijk vinden voor hun gezondheid, België, 2014

PP_1 % (ruw*) 95% BI ruw % (corr**) 95% BI stand N

gESLACHT mannen 98,0 (96,6-99,4) 98,0 (96,6-99,4) 548

Vrouwen 99,5 (98,9-100,0) 99,5 (98,9-100,1) 515

LEEfTIJDSgROEP 3 – 5 98,8 (97,6-100,0) 98,8 (97,6-100,0) 488

6 – 9 98,7 (97,6-99,7) 98,7 (97,7-99,7) 575

OPLEIDIngSnIVEAU***geen diploma, lager of secundair 97,8 (96,0-99,6) 97,8 (96,1-99,6) 374

Hoger van het korte type 99,7 (99,0-100,0) 99,7 (99,0-100,3) 331

Hoger van het lange type 98,7 (97,4-100,0) 98,7 (97,4-100,0) 340

VERBLIJfPLAATS**** Vlaanderen 98,6 (97,5-99,7) 98,6 (97,5-99,7) 603

Wallonië 98,8 (97,5-100,0) 98,8 (97,5-100,2) 378

TOTAAL 98,7 (98,0-99,5) 1063

Bron: nationale voedselconsumptiepeiling 2014-2015, België.

* gewogen prevalentie.

** gewogen prevalentie na correctie voor leeftijd en/of geslacht op basis van lineair regressiemodel (Belgische bevolking van 2014 als referentie).

*** Hoogste opleidingsniveau van het huishouden (ouders of voogd).

**** Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking van de resultaten volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen, Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.

171

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

TA

BELL

En

Tabel 3 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die zelf vrij fruit kunnen nemen, België, 2014


gESLACHT mannen 84,5 (80,5-88,6) 84,0 (80,1-87,8) 548

Vrouwen 85,4 (81,8-89,0) 85,1 (81,5-88,7) 515

LEEfTIJDSgROEP 3 - 5 74,4 (69,2-79,5) 74,3 (69,3-79,4) 488

6 - 9 92,4 (89,9-95,0) 92,4 (89,9-95,0) 575





Wallonië 87,8 (84,0-91,7) 87,4 (83,6-91,2) 378

TOTAAL 84,9 (82,2-87,7) 1063






172

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

TA

BELL

En

Tabel 4 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die vrije toegang hebben tot tussendoortjes (met uit-zondering van fruit), België, 2014


gESLACHT mannen 37,1 (32,1-42,1) 36,7 (31,8-41,5) 548

Vrouwen 32,7 (27,9-37,5) 32,4 (27,7-37,2) 515

LEEfTIJDSgROEP 3 - 5 26,7 (21,9-31,4) 26,7 (21,9-31,4) 488

6 - 9 40,8 (36,0-45,6) 40,8 (36,0-45,6) 575





Wallonië 37,3 (31,4-43,3) 36,4 (30,8-42,1) 378

TOTAAL 34,9 (31,4-38,4) 1063






173

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

TA

BELL

En

Tabel 5 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die mee kunnen beslissen wat hij/zij eet, België, 2014


gESLACHT mannen 49,0 (43,9-54,1) 48,8 (43,6-53,9) 548

Vrouwen 50,8 (45,6-56,0) 50,9 (45,8-56,1) 515

LEEfTIJDSgROEP 3 - 5 48,6 (43,0-54,2) 48,6 (43,0-54,1) 488

6 - 9 50,8 (46,0-55,6) 50,8 (45,9-55,6) 575





Wallonië 23,5 (18,3-28,6) 23,3 (18,2-28,4) 378

TOTAAL 49,9 (46,3-53,5) 1063






174

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

TA

BELL

En

Tabel 6 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die mee kunnen beslissen over de porties die hij/zijt eet, België, 2014


gESLACHT mannen 67,0 (62,1-71,8) 66,7 (61,9-71,5) 548

Vrouwen 68,1 (63,4-72,8) 68,0 (63,3-72,7) 515

LEEfTIJDSgROEP 3 - 5 63,2 (57,8-68,5) 63,1 (57,8-68,5) 488

6 - 9 70,6 (66,3-74,8) 70,6 (66,3-74,8) 575





Wallonië 56,4 (50,4-62,4) 56,2 (50,3-62,0) 378

TOTAAL 67,5 (64,1-70,9) 1063






175

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

TA

BELL

En

Tabel 7 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die verplicht hun bord moeten leegeten, België, 2014


gESLACHT mannen 42,1 (37,0-47,3) 42,1 (37,0-47,3) 548

Vrouwen 41,7 (36,5-47,0) 41,5 (36,2-46,8) 515

LEEfTIJDSgROEP 3 - 5 38,6 (32,9-44,3) 38,6 (32,9-44,3) 488

6 - 9 44,3 (39,5-49,2) 44,3 (39,5-49,2) 575





Wallonië 44,5 (38,4-50,7) 44,2 (38,1-50,2) 378

TOTAAL 41,9 (38,3-45,6) 1063






176

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

TA

BELL

En

Tabel 8 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die mee aan tafel eten met de rest van de familie, België, 2014


gESLACHT mannen 97,8 (96,0-99,6) 97,8 (96,0-99,6) 548

Vrouwen 99,8 (99,5-100,0) 99,8 (99,5-100,1) 515

LEEfTIJDSgROEP 3 - 5 98,6 (97,1-100,0) 98,6 (97,1-100,0) 488

6 - 9 98,9 (97,7-100,0) 98,9 (97,7-100,1) 575



Hoger van het lange type 100 (100,0-100,0) 100 (100,0-100,0) 340


Wallonië 99,2 (98,3-100,0) 99,2 (98,3-100,1) 378

TOTAAL 98,8 (97,8-99,7) 1063






177

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

TA

BELL

En

Tabel 9 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die nooit Tv kijken tijdens het ontbijt, België, 2014


gESLACHT mannen 51,5 (46,3-56,7) 51,7 (46,6-56,9) 533

Vrouwen 55,2 (49,9-60,4) 55,2 (49,9-60,4) 507

LEEfTIJDSgROEP 3 - 5 55,8 (50,1-61,5) 55,8 (50,1-61,4) 474

6 - 9 51,6 (46,7-56,5) 51,5 (46,7-56,4) 566





Wallonië 47,2 (41,0-53,4) 47,4 (41,2-53,6) 368

TOTAAL 53,3 (49,6-57,0) 1040






178

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

TA

BELL

En

Tabel 10 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die nooit Tv kijken tijdens het middagmaal, België, 2014


gESLACHT mannen 70,9 (66,2-75,6) 71,0 (66,4-75,7) 546

Vrouwen 77,6 (73,4-81,9) 77,8 (73,6-82,0) 513

LEEfTIJDSgROEP 3 - 5 78,1 (73,6-82,6) 78,1 (73,6-82,5) 487

6 - 9 71,4 (67,0-75,8) 71,4 (67,0-75,8) 572





Wallonië 64,3 (58,4-70,3) 64,8 (59,1-70,5) 378

TOTAAL 74,2 (71,0-77,4) 1059






179

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

TA

BELL

En

Tabel 11 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die nooit Tv kijken tijdens het avondmaal, België, 2014


gESLACHT mannen 57,2 (52,1-62,3) 57,4 (52,4-62,4) 546

Vrouwen 60,1 (55,0-65,2) 60,3 (55,3-65,3) 513

LEEfTIJDSgROEP 3 - 5 64,6 (59,4-69,8) 64,6 (59,4-69,8) 487

6 - 9 54,3 (49,5-59,2) 54,3 (49,5-59,2) 572





Wallonië 47,9 (41,7-54,0) 48,1 (42,0-54,3) 378

TOTAAL 58,6 (55,0-62,2) 1059






180

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

TA

BELL

En

Tabel 12 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die nooit Tv kijken tijdens het tussendoortje in de voor-middag, België, 2014


gESLACHT mannen 64,3 (59,4-69,2) 64,4 (59,5-69,2) 541

Vrouwen 70,3 (65,4-75,3) 70,2 (65,2-75,1) 509

LEEfTIJDSgROEP 3 - 5 65,9 (60,5-71,4) 65,9 (60,5-71,4) 484

6 - 9 68,2 (63,7-72,7) 68,2 (63,7-72,7) 566





Wallonië 69,7 (64,1-75,3) 69,7 (64,2-75,2) 374

TOTAAL 67,3 (63,8-70,8) 1050






181

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

TA

BELL

En

Tabel 13 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die nooit Tv kijken tijdens het tussendoortje in de namiddag, België, 2014


gESLACHT mannen 46,3 (41,1-51,5) 46,5 (41,3-51,6) 537

Vrouwen 52,9 (47,7-58,2) 52,9 (47,7-58,1) 509

LEEfTIJDSgROEP 3 - 5 50,8 (45,1-56,4) 50,7 (45,1-56,4) 482

6 - 9 48,8 (43,9-53,7) 48,7 (43,9-53,6) 564





Wallonië 47,6 (41,4-53,8) 47,6 (41,5-53,7) 371

TOTAAL 49,6 (45,9-53,3) 1046






182

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

TA

BELL

En

Tabel 14 | Percentage van de kinderen (3-9 jaar) die nooit Tv kijken tijdens het tussendoortje ‘s avonds, België, 2014


gESLACHT mannen 23,8 (18,4-29,1) 24,2 (18,7-29,6) 357

Vrouwen 29,1 (23,3-34,8) 29,2 (23,5-34,9) 326

LEEfTIJDSgROEP 3 - 5 28,9 (22,4-35,4) 28,9 (22,4-35,4) 289

6 - 9 24,8 (19,9-29,7) 24,9 (20,0-29,8) 394





Wallonië 25,7 (18,8-32,6) 27,3 (20,3-34,3) 201

TOTAAL 26,3 (22,4-30,2) 683






183

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

TA

BELL

En

Tabel 15 | verdeling van de kinderen (3-9 jaar) volgens hun betrokkenheid bij de bereiding van maaltij-den, België, 2014

PP_15b Altijd Soms Nooit N

gESLACHT mannen 4,5 67,3 28,1 548

Vrouwen 7,2 69,9 22,8 515

LEEfTIJDSgROEP 3 - 5 6,5 67,1 26,4 488

6 - 9 5,4 69,7 24,9 575

OPLEIDIngSnIVEAU* geen diploma, lager of secundair 7,3 64,0 28,6 374

Hoger van het korte type 6,1 71,8 22,1 331

Hoger van het lange type 4,2 71,8 24,1 340

VERBLIJfPLAATS** Vlaanderen 6,1 71,8 22,1 603

Wallonië 7,1 66,5 26,4 378

TOTAAL 5,8 68,6 25,5 1063


gewogen percentage.

* Hoogste opleidingsniveau van het huishouden (ouders of voogd).

** Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking van de resultaten volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen, Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.

184

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

TA

BELL

En

Tabel 16 | verdeling van de kinderen (3-9 jaar) volgens hun deelname aan de voedingsaankopen, België, 2014

PP_16b Altijd Soms Nooit N

gESLACHT mannen 22,2 71,0 6,9 548

Vrouwen 22,6 74,2 3,3 515

LEEfTIJDSgROEP 3 - 5 22,2 73,3 4,5 488

6 - 9 22,5 72,0 5,5 575

OPLEIDIngSnIVEAU geen diploma, lager of secundair 28,9 65,7 5,3 374

Hoger van het korte type 20,5 74,4 5,2 331

Hoger van het lange type 17,8 77,4 4,8 340

VERBLIJfPLAATS Vlaanderen 18,4 77,1 4,5 603

Wallonië 29,4 65,5 5,1 378

TOTAAL 22,4 72,5 5,1 1063


gewogen percentage.

* Hoogste opleidingsniveau van het huishouden (ouders of voogd).

** Brussel werd niet gebruikt voor de vergelijking van de resultaten volgens verblijfplaats. In alle andere analyses werden de drie regio’s (Vlaanderen, Wallonië en Brussel) wel geïncludeerd.

185

VOED

Ing

& f

Am

ILIA

LE L

EEfO

mg

EVIn

g |

REf

EREn

TIEs

6. REfEREnTIEs

(1) Vaughn AE, Tabak Rg, Bryant mJ, Ward DS. measuring parent food practices: a systematic review of existing measures and examination of instruments. Int J Behav nutr Phys Act 2013 may;10(61). doi: 10.1186/1479-5868-10- 61.

(2) Wehrly SE, Bonilla C, Perez m, Liew J. Controlling parental feeding practices and child body composition in ethnically and economically diverse preschool children. Appetite 2014 feb;73:163-71. doi: 10.1016/j.appet.2013.11.009.

(3) Vereecken C, Rovner A, maes L. Associations of parenting styles, parental feeding practices and child characteristics with young children’s fruit and vegetable consumption. Appetite 2010 Dec;55(3):589-96.

(4) Cross mB, Hallett Am, Ledoux TA, O’Connor DP, Hughes SO. Effects of children’s self-regulation of eating on parental feeding practices and child weight. Appetite 2014 Jun 12;81C:76-83. doi: 10.1016/j.appet.2014.06.014.

(5) Hammons AJ, fiese BH. Is frequency of shared family meals related to the nutritional health of children and adolescents? Pediatrics 2011 Jun;127(6):e1565-e1574.

(6) Chan JC, Sobal J. family meals and body weight. Analysis of multiple family members in family units. Appetite 2011 Oct;57(2):517-24.

(7) Vik fn, Bjornara HB, Overby nC, Lien n, Androutsos O, maes L, et al. Associations between eating meals, watching TV while eating meals and weight status among children, ages 10--12 years in eight European countries: the EnERgY cross-sectional study. Int J Behav nutr Phys Act 2013 may 15;10(1):58.

(8) Roos E, Pajunen T, Ray C, Lynch C, Kristiansdottir Ag, Halldorsson TI, et al. Does eating family meals and having the television on during dinner correlate with overweight? A sub-study of the PRO gREEnS project, looking at children from nine European countries. Public health nutrition 2014;17(11):2528-36.

(9) Van der Horst K, ferrage A, Rytz A. Involving children in meal preparation. Effects on food intake. Appetite 2014 Apr 4;79C:18-24. doi: 10.1016/j.appet.2014.03.030.

(10) Chu YL, Storey KE, Veugelers PJ. Involvement in meal preparation at home is associated with better diet quality among Canadian children. Journal of nutrition education and behavior 2014;46(4):304-8.

(11) Wardle J, Carnell S. Parental feeding practices and children’s weight. Acta Paediatrica 2007;96(s454):5-11.

(12) musher-Eizenman D, Holub S. Comprehensive feeding Practices Questionnaire: validation of a new measure of parental feeding practices. Journal of pediatric psychology 2007;32(8):960-72.

(13) gibson EL, Kreichauf S, Wildgruber A, V+¦gele C, Summerbell CD, nixon C, et al. A narrative review of psychological and educational strategies applied to young children’s eating behaviours aimed at reducing obesity risk. obesity reviews 2012;13(s1):85-95.

(14) fisher JO, Birch LL. Restricting access to palatable foods affects children’s behavioral response, food selection, and intake. Am J Clin nutr 1999 Jun;69(6):1264-72.

(15) European food Information Council. L’influence des parents sur les préférences alimentaires et l’apport énergétique des enfants. 2012. 10-8-2015.

(16) Pelicand J., Doumont D. Quelles sont les représentations de l’alimentation et de l’obésité chez les parents et les enfants ? Implication et influence dans les stratégies éducatives. UCL - RESO. Unité d’Education pour la Santé; 2005. Report no.: 05-36.

(17) Liang T, Kuhle S, Veugelers PJ. nutrition and body weights of Canadian children watching television and eating while watching television. Public Health nutr 2009 Dec;12(12):2457-63.

(18) Dubois L, farmer A, girard m, Peterson K. Social factors and television use during meals and snacks is associated with higher BmI among pre-school children. Public Health nutr 2008 Dec;11(12):1267-79.

(19) Kourlaba g, Kondaki K, Liarigkovinos T, manios Y. factors associated with television viewing time in toddlers and preschoolers in greece: the gEnESIS study. Journal of public health 2009;31(2):222-30.

VOEDING EN FAMILIALE LEEFOMGEVING - fcs.wiv-isp.be documenten/NEDERLANDS/PP_NL.pdf · LEEFOMGEVING....

Documents

Transcript of VOEDING EN FAMILIALE LEEFOMGEVING - fcs.wiv-isp.be documenten/NEDERLANDS/PP_NL.pdf · LEEFOMGEVING....