PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 7 INVESTERINGSSELECTIES.

24
PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 7 INVESTERINGSSELECTIES

Transcript of PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 7 INVESTERINGSSELECTIES.

Page 1: PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 7 INVESTERINGSSELECTIES.

PRINCIPESVANBEDRIJFSECONOMIE

HOOFDSTUK 7INVESTERINGSSELECTIES

Page 2: PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 7 INVESTERINGSSELECTIES.

HOOFDSTUK 7: INVESTERINGSSELECTIESWAT IS INVESTEREN

INHOUDSOPGAVE

7.1 Inleiding7.2 Wat is investeren?7.3 Waarin wordt geïnvesteerd?7.4 Het investeringselectieproces7.5 Vaststellen van de cash flows7.6 Tijdswaarde van de cash flows7.7 Beoordeling van het investeringsproject

PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 2

Page 3: PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 7 INVESTERINGSSELECTIES.

7.1 INLEIDING

LEERDOELENWeten wat investeren is.• Kennis hebben van het investeringsbesluitvormingsproces.• Op basis van verschillende methoden een analyse kunnen maken van een

voorgenomen investeringsbesluit.• Een gefundeerd oordeel kunnen vormen over een voorgenomen

investeringsbesluit.

PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 3

HOOFDSTUK 7: INVESTERINGSSELECTIESWAT IS INVESTEREN

Page 4: PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 7 INVESTERINGSSELECTIES.

7.2 Wat is investeren?

• Investeringsbeslissingen hebben een strategisch karakter, zij bepalen de toekomstige rentabiliteit van de onderneming.

• Ondernemer moet vandaag iets opofferen met als doel het verwerven of genereren van inkomsten en opbrengsten op de lange termijn.

• Investeringen gebeuren op projectbasis; geen routine, tijdelijke organisatie, werken volgens goedgekeurd budget en een vastgestelde planning.

PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 4

HOOFDSTUK 7: INVESTERINGSSELECTIESWAT IS INVESTEREN

Page 5: PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 7 INVESTERINGSSELECTIES.

• Aanleidingen: Vervangingsinvesteringen:

vervangen van versleten productiemiddelen Uitbreidingsinvesteringen:

uitbreiding productiecapaciteit Expansie-investeringen:

inspelen op marktontwikkelingen: nieuwe productiemiddelen Automatisering of modernisering:

aanschaffingen om werk beter en/of goedkoper te doen Duurzame investeringen:

investeren vanuit milieu- of maatschappelijke en sociale overwegingen

Strategische investeringen:specifieke uitrusting is ondergeschikt aan de verwachtingen en moet vervangen worden

PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 5

HOOFDSTUK 7: INVESTERINGSSELECTIESWAT IS INVESTEREN

Page 6: PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 7 INVESTERINGSSELECTIES.

HOOFDSTUK 7: INVESTERINGSSELECTIESWAARIN WORDT GEÏNVESTEERD

7.3 Waarin wordt geïnvesteerd?

• Investeren is een reeks uitgaven voor de aanschaf van productiemiddelen die langer dan één productie- of verkoopperiode meegaan, dus vaste activa zoals: Machines Terreinen Gebouwen Transportmiddelen Gereedschappen Inventaris Immateriële zaken (goodwill, octrooien, concessies,…)

PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 6

Page 7: PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 7 INVESTERINGSSELECTIES.

• Investeringsproject zal meestal bestaan uit de aanschaf van meerdere productiemiddelen zoals: Aanloopkosten:

Overdrachtkosten van grond Verbouwingen Transportkosten Installatiekosten Training en opleiding van personeel

Opportuniteitskosten Werkkapitaal:

Voorraden van halffabricaten en grondstoffen Debiteuren Liquide middelen Crediteuren en kortlopende schulden

• Investeringsbegroting bevat zowel vaste als vlottende activa.• Aan einde van investeringsproject vloeien bepaalde geldstromen terug.

PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 7

HOOFDSTUK 7: INVESTERINGSSELECTIESWAARIN WORDT GEÏNVESTEERD

Page 8: PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 7 INVESTERINGSSELECTIES.

HOOFDSTUK 7: INVESTERINGSSELECTIESHET INVESTERINGSSELECTIEPROCES

7.4 Het investeringsselectieproces

• Rentabiliteit van investeringsproject bepalen• Verschil tussen de ontvangsten en uitgaven is de cashflow• Aanvragen en beoordelen investeringsbudgetten gebeurt doorlopend• Procedure nodig:

Inventariseer, analyseer en selecteer de investeringsprojecten die een kernprobleem oplossen en die het beste aansluiten bij de bedrijfsstrategie.

Stel de huidige en toekomstige cashflows van de investeringsprojecten vast en beoordeel de haalbaarheid en rentabiliteit ervan.

Breng de risico’s die de uitvoering van de projecten met zich meebrengt in kaart door de kans en het effect te meten.

Selecteer het investeringsproject met de hoogste verwachte bijdrage aan de ondernemingsdoelstellingen en de laagste risico’s.

Evalueer de lopende en beëindigde projecten regelmatig.

PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 8

Page 9: PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 7 INVESTERINGSSELECTIES.

HOOFDSTUK 7: INVESTERINGSSELECTIESVASTSTELLEN VAN DE CASHFLOWS

PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 9

Page 10: PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 7 INVESTERINGSSELECTIES.

7.5 Vaststellen van de cashflows

• Enkele basisgegevens nodig:

De horizon Het uitgavenpatroon Het inkomstenpatroon Kasstroom

PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 10

HOOFDSTUK 7: INVESTERINGSSELECTIESVASTSTELLEN VAN DE CASHFLOWS

Page 11: PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 7 INVESTERINGSSELECTIES.

• De horizon: Hoever tracht ik in de toekomst te zien? Gelijkstellen aan één van de volgende periodes:

Fysische levensduur installatie Economische levensduur Productlevensduur Fiscale levensduur

Zelfde horizon nemen om projecten te kunnen vergelijken

• Het uitgavenpatroon: Alle investeringskosten en exploitatieonkosten

• Het inkomstenpatroon: Rendement installatie nauw verbonden met specifieke elementen Effectieve inkomsten door investering of kostenbesparing t.o.v.

huidige situatie

PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 11

HOOFDSTUK 7: INVESTERINGSSELECTIESVASTSTELLEN VAN DE CASHFLOWS

Page 12: PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 7 INVESTERINGSSELECTIES.

• Kasstroom = cash flow: Geldmiddelen die onderneming via investering kan verkrijgen Bruto kasstroom: kasstroom voor belastingen Netto kasstroom: kasstroom na belastingen, verschil tussen

positieve en negatieve cashflow Bepalen netto-cash flow m.b.v. uitgaven en ontvangsten Met kosten en opbrengsten wordt winst bepaald

Enkele berekeningen:bruto kasstroom = ontvangsten – uitgavenbruto kasstroom – afschrijvingen = belastbare winstbelastbare winst – belasting = winst na belastingwinst na belasting + afschrijvingen = netto kasstroom = cash flow

Of cash flow = (ontvangsten– uitgaven)*(1-x) + x*afschrijvingen (x= belastingpercentage)

PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 12

HOOFDSTUK 7: INVESTERINGSSELECTIESVASTSTELLEN VAN DE CASHFLOWS

Page 13: PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 7 INVESTERINGSSELECTIES.

• Drie soorten cashflows voor investeringsproject van belang: Initiële cashflow Operationele cashflow Finale cashflow

• In praktijk ook rekening houden met subsidies bij vaststellen cashflows en wijze van financieren en de daarmee verbonden kosten (hier buiten beschouwing gelaten)

PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 13

HOOFDSTUK 7: INVESTERINGSSELECTIESVASTSTELLEN VAN DE CASHFLOWS

Page 14: PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 7 INVESTERINGSSELECTIES.

• Drie soorten cashflows voor investeringsproject van belang:

Initiële cashflow:

Cashflows aan begin van project Initiële investeringen Uitgaven aan vaste activa en alle hieraan gerelateerde kosten Geen ontvangsten dus steeds negatief

Cashflow initieel = - investeringen

PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 14

HOOFDSTUK 7: INVESTERINGSSELECTIESVASTSTELLEN VAN DE CASHFLOWS

Page 15: PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 7 INVESTERINGSSELECTIES.

Operationele cashflow:

Netto-cashflow per periode gedurende investeringsproject

cashflow operationeel = positieve cashflows – negatieve cashflows

Als alle opbrengsten en kosten in dezelfde periode worden ontvangen en uitgegeven:

cashflow operationeel = nettowinst + afschrijvingen

PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 15

HOOFDSTUK 7: INVESTERINGSSELECTIESVASTSTELLEN VAN DE CASHFLOWS

Page 16: PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 7 INVESTERINGSSELECTIES.

Finale cashflow:

Samenstelling uit operationele cashflow van laatste jaar en desinvesteringen van het project

Desinvesteringen bestaan uit: Verkoopopbrengst vaste activa Vrijvallende werkkapitaal

Desinvesteringen zorgen meestal voor extra ontvangsten

Cashflow finaal = nettowinst + afschrijvingen + restwaarde + vrijgevallen werkkapitaal

PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 16

HOOFDSTUK 7: INVESTERINGSSELECTIESVASTSTELLEN VAN DE CASHFLOWS

Page 17: PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 7 INVESTERINGSSELECTIES.

HOOFDSTUK 7: INVESTERINGSSELECTIESTIJDSWAARDE VAN DE CASHFLOWS

7.6 Tijdswaarde van de cashflows

• Ondernemer wil cashflows zo hoog mogelijk krijgen• Sturen door omzet en ontvangsten tijdens investeringsproject

maximaliseren en kosten en uitgaven te beperken• Tijdstip speelt rol: bedragen vandaag ontvangen zijn direct beschikbaar• Waarden herleiden tot eenzelfde ogenblik door actualisatie om ermee te

kunnen werken• Cashflows in toekomst hebben lagere waarde dan cashflows vandaag

• Ondernemer stelt voor investeringsproject een rendementsnorm en rekenmethode vast

• Huidige waarde van toekomstige cashflows berekenen om haalbaarheid te bepalen

PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 17

Page 18: PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 7 INVESTERINGSSELECTIES.

Actualisatie: Het bepalen van de huidige waarde P van een kapitaal F betaalbaar

op het einde van periode n, rekening houdend met een rentevoet i. Omgekeerde van voorgaande Welk kapitaal P moet men nu beleggen om na n periodes een

kapitaal F te hebben, rekeninghoudend met interestvoet i Actuele waarde van kapitaal F is P

P = F/(1+i)n

of

1 (1 )

nkk

k

AP

i

PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 18

HOOFDSTUK 7: INVESTERINGSSELECTIESTIJDSWAARDE VAN DE CASHFLOWS

Page 19: PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 7 INVESTERINGSSELECTIES.

HOOFDSTUK 7: INVESTERINGSSELECTIESBEOORDELING VAN HET INVESTERINGSPROJECT

7.7 Beoordeling van het investeringsproject

Om tot een besluitvorming te komen moet men een beeld en antwoord hebben op vier vragen:• Lost het investeringsproject een kernprobleem op en sluit het aan bij

de bedrijfsstrategie?• Is het investeringsproject aanvaardbaar en voldoende rendabel op

basis van de prognoses van de cashflows?• Zijn de risico’s verbonden aan het investeringsproject – ondanks

goede aansluiting bij de bedrijfsstrategie en de haalbaarheid- acceptabel en te beheersen?

• Sluit het investeringsproject aan bij de ondernemingsdoelstellingen?

PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 19

Page 20: PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 7 INVESTERINGSSELECTIES.

• onderscheid maken tussen selectiecriteria en classificatiecriteria• Selectiecriterium: voorstel interessant om voor verdere studie te

aanvaarden• Classificatiecriterium: geeft volgorde van prioriteit aan geselecteerde

voorstellen

Terugverdientijd of Pay-back periode Gemiddelde boekhoudkundige rentabiliteit Netto-contante waardemethode Profitability index Internal rate of return

PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 20

HOOFDSTUK 7: INVESTERINGSSELECTIESBEOORDELING VAN HET INVESTERINGSPROJECT

Page 21: PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 7 INVESTERINGSSELECTIES.

• Terugverdientijd of Pay-back periode: Tijdspanne nodig om de uitgaven te recupereren Project met laagste pay-back periode wordt verkozen Initiële cashflow + operationele cashflow jaar n = 0; n is

terugverdientijd Tijdwaarde van geld in rekening brengen door kasstroom te

actualiseren waardoor men discounted pay-back periode bekomt Voordelen:

Eenvoudig en simpel toe te passen Korte termijnhorizon houdt beter rekening met onzekerheden geeft snel inzicht bij beoordeling

Nadelen: houdt geen rekening met omvang van cashflows na

terugverdientijd geeft geen oordeel over rentabiliteit van totale

investeringsproject

PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 21

HOOFDSTUK 7: INVESTERINGSSELECTIESBEOORDELING VAN HET INVESTERINGSPROJECT

Page 22: PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 7 INVESTERINGSSELECTIES.

• Gemiddelde boekhoudkundige rentabiliteit: = Gemiddelde winst / gemiddeld geïnvesteerd vermogen x 100% Gemiddelde winst = totaal nettowinsten/looptijd

investeringsproject Gemiddeld geïnvesteerd vermogen = (totale investering +

restwaarde) / 2 Voordelen:

Houdt rekening met alle nettowinsten Geeft een beeld van rentabiliteit van een investeringsproject Eenvoudig toe te passen

Nadelen: Houdt geen rekening met tijdvoorkeur en volgorde waarin

nettowinsten worden ontvangen

PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 22

HOOFDSTUK 7: INVESTERINGSSELECTIESBEOORDELING VAN HET INVESTERINGSPROJECT

Page 23: PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 7 INVESTERINGSSELECTIES.

Netto-contante waardemethode (NHW): Discounted cash flow of Netto huidige waarde Project uitvoerbaar als waarde nul of positief is Vergelijkt de ganse inkomstenstroom met de ganse uitgaven stroom Contante waarde = cashflow / (1 + i/100)n

i = rentepercentagen = aantal jaren

Voordelen: Houdt rekening met alle cashflows gedurende het

investeringsproject Houdt rekening met tijdvoorkeur

Nadelen: Meet niet de werkelijke rentabiliteit maar toetst of het project

minimaal voldoet aan discontovoet Kan complicatie opleveren bij onderling sterk afwijkende

looptijd tussen projecten

PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 23

HOOFDSTUK 7: INVESTERINGSSELECTIESBEOORDELING VAN HET INVESTERINGSPROJECT

Page 24: PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 7 INVESTERINGSSELECTIES.

• Alle criteria hebben voor- en nadelen• Om een project goed te beoordelen moet men verschillende criteria

berekenen• Bedrijfseconomisch zijn het NHW-criterium en IRR de meest relevante

criteria

PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 24

HOOFDSTUK 7: INVESTERINGSSELECTIESBEOORDELING VAN HET INVESTERINGSPROJECT