BEDRIJFSECONOMIE VOOR DE BOVENBOUW HET RESULTAAT

HET RESULTAATBEDRIJFSECONOMIE

VOOR DEBOVENBOUW

BE-F2

HET RESULTAAT

BEDRIJFSECONOMIE HAVO | HET RESULTAAT | © EA

LEERDOELENJe kunt voor een handelsonderneming en een dienstverlenende onderneming de verschillende kostensoorten onderscheiden, de winst bepalen en verschillen verklaren.

BELANGRIJKSTE BEGRIPPEN EN ONDERWERPEN

• Kosten en kostensoorten• Resultaat• Voor- en nacalculatie• BTW• Break even analyse• Niet-financiële informatie

DOMEIN F | FINANCIEEL BEHEER

2


1. KOSTEN

3


Onder kosten verstaan we de in geld uitgedrukte waarde van de opgeofferde

productiemiddelen (arbeid, natuur en kapitaal) die onvermijdbaar zijn bij de

productie van goederen en diensten.

Begrote kosten vooraf : voorcaculatorische kostenberekening

Werkelijke kosten achteraf : nacalculatorische kostenberekening

Door het analyseren van kostenverschillen (tussen begrote en werkelijke kosten) kan

een ondernemer maatregelen nemen en een beter kostenbeleid voor de toekomst

uitstippelen.

WAT ZIJN KOSTEN?

4


Kostenbepaling is belangrijk voor het bepalen van de kostprijs van een product.

Functies van de kostprijs zijn:

• Basis voor verkoopprijs

• Hulpmiddel bij bepalen van de winst

• Uitgangspunt voor analyse van het resultaat

• Nodig voor waardering van de voorraad (in geld)

FUNCTIES VAN DE KOSTPRIJS

5


*Let op: BTW is GEEN kostprijsverhogende belasting!!

CATEGORIALE KOSTENINDELING

CATEGORIALE KOSTENVERDELINGIndeling van kosten naar 7 kostensoorten:

1. Diensten

2. Inkoopwaarde van de omzet

3. Kostprijsverhogende belastingen*

4. Vermogenskosten

5. Arbeidskosten

6. Afschrijvingen

7. Grondkosten Hulpmiddel: DIKVAAG

6


CONSTANTE EN VARIABELE KOSTEN

Dit is een andere manier van kosten indelen:

CONSTANTE KOSTEN

Dit zijn kosten die het bedrijf heeft onafhankelijk van de productieomvang. Dit wil

zeggen dat het bedrijf deze kosten sowieso heeft, of het nu niets, weinig of veel

produceert (vergelijkbaar met de bedrijfskosten in een handelsonderneming).

VARIABELE KOSTEN

Dit zijn kosten die afhankelijk zijn van de productieomvang. Dit zijn dus kosten die

alléén gemaakt worden in het geval er met een productiemiddel ook iets wordt

geproduceerd. Voor zover niet anders vermeld zijn deze proportioneel variabel*.

* Stijgen recht evenredig met de productieomvang, bijv. afzet stijgt met 20%, TVK ook.7


CONSTANTE KOSTEN

Afschrijvingskosten, verzekeringskosten, wegenbelasting, algemeen onderhoud

VARIABELE KOSTEN

Brandstof, slijtage van de banden

VOORBEELD 1: TAXIBEDRIJF

8


CONSTANTE KOSTEN

Huur- of rentekosten (= interestkosten) van gebouwen, onderhoud van gebouwen,

afschrijving en onderhoud van machines, loonkosten vast personeel, verwarming,

elektriciteit etc.

VARIABELE KOSTEN

Grondstoffen (metaal, plastic etc.), halffabrikaten (bijv. dashboards) onderdelen

(bijv. banden, koplamp-units), loonkosten van tijdelijk personeel etc.

VOORBEELD 2: AUTOFABRIKANT

9


TO = TOTALE OPBRENGST [=OMZET]

Totaal aan geld dat binnenkomt door verkopen, te berekenen met de formule:

TO = p x q waarbij:

p = verkoopprijs per stuk (!) q = de afzet (aantal verkochte stuks)

TK = TOTALE KOSTEN

Totaal aan kosten, te berekenen met de formule TK = TCK + TVK waarbij:

TCK = Totale Constante Kosten en TVK = Totale Variabele Kosten

TW = TOTALE WINST

Te berekenen met de formule: TW = TO - TK

AFKORTINGEN & BEGRIPPEN

10


GCK = GEMIDDELDE CONSTANTE KOSTEN

Dit zijn de constante kosten per product, te berekenen met de formule:

GCK = TCK : q [Totale Constante Kosten : Afzet]

GVK = GEMIDDELDE VARIABELE KOSTEN*

Dit zijn de variabele kosten per product. Voor zover deze niet al per product zijn

gegeven kun je deze berekenen met de formule:

GVK = TVK : q [Totale Variabele Kosten : Afzet]

* bij taxibedrijf bijvoorbeeld de brandstofkosten per kilometer .

AFKORTINGEN & BEGRIPPEN

11


CONSTANTE KOSTEN VANKAPITAALGOEDEREN

12


Wanneer voor mijn onderneming kapitaalgoederen (gebouwen, machines,

transportmiddelen etc.) aanschaf krijg ik dus te maken met constante kosten (kosten

onafhankelijk van mijn productieomvang):

AFSCHRIJVINGSKOSTEN

Kosten door waardevermindering van het kapitaalgoed tijdens de gebruiksduur

INTERESTKOSTEN

Kosten van financiering van het kapitaalgoed (rentekosten)

CONSTANTE KOSTEN VAN KAPITAALGOEDEREN

13


BEREKENING TCK: AFSCHRIJVINGSKOSTEN OP KAPITAALGOEDEREN

AFSCHRIJVING op kapitaalgoederen zijn kosten die je moet maken onafhankelijk van

de hoeveelheid producten die je met dat kapitaalgoed gaat produceren. Ze behoren

daarom tot de constante kosten.

AFSCHRIJVINGwaardevermindering van een kapitaalgoed tijdens de gebruiksduur

=

aanschafprijs – restwaardegebruiksduur (meestal jaren)

14


REKENVOORBEELD

Om gemakkelijker onderhoud en reparaties uit te voeren koopt Thomas (eigenaar

van een scooterzaak) voor € 2.350 een hefbrug. Hij verwacht dat deze hefbrug 10

jaar meegaat dan nog € 150 aan oud ijzer waard is.

Gevraagd

Bereken de jaarlijkse afschrijvingskosten van zijn hefbrug.

Uitwerking

Jaarlijkse afschrijving = (€ 2.350 - € 150) : 10 = € 220

Let op: het kan ook zijn dat je de jaarlijkse afschrijving moet berekenen aan de

hand van gegeven boekwaarde!

15


BEREKENING TCK: INTERESTKOSTEN OP KAPITAALGOEDEREN

GEMIDDELD GEÏNVESTEERD VERMOGEN=

Aanschafprijs (A) + restwaarde (R)2

Onder INTERESTKOSTEN [of rentekosten] van kapitaalgoederen verstaan we de

vergoeding voor het beschikbaar stellen van vermogen waarmee dat kapitaalgoed is

gefinancierd. Deze worden vaak berekend over het gemiddeld geïnvesteerd

vermogen gedurende de hele gebruiksduur van een kapitaalgoed:

De gemiddelde jaarlijkse interestkosten bereken je dan met de formule:

Interestkosten = rentefactor [rente% : 100] x gemiddeld geïnvesteerd vermogen16


BEREKENING TCK: INTERESTKOSTEN OP KAPITAALGOEDEREN

GEMIDDELD GEÏNVESTEERD VERMOGEN=

Boekwaarde begin v/h jaar + Boekwaarde einde v/h jaar2

In plaats van berekening van het gemiddeld geïnvesteerd vermogen over de totale

gebruiksduur kan ook worden uitgegaan van het gemiddeld geïnvesteerd vermogen

een kapitaalgoed over het betreffende boekjaar. In dit geval wordt de berekening:

Ook in dit geval bereken je de gemiddelde jaarlijkse interestkosten met formule:

Interestkosten = rentefactor [rente% : 100] x gemiddeld geïnvesteerd vermogen17


Een groothandelaar koopt voor € 85.000 een nieuwe heftruck voor zijn magazijn. Aan

het einde van de levensduur levert de afgedankte heftruck nog € 5.000 aan oud ijzer

op. Het interestpercentage bedraagt 6%.

Gevraagd

Bereken de jaarlijkse interestkosten van deze heftruck.

Uitwerking

Gemiddeld geïnvesteerd vermogen = (€ 85.000 + € 5.000) : 2 = € 45.000

De Interestkosten bedragen dan 6% van € 45.000 = 0,06 x € 45.000 = € 2.700

REKENVOORBEELD

18


PRODUCTIE EN PRODUCTIECAPACITEIT

Onder productie verstaan we de normale hoeveelheid producten die met de

aanwezige productiemiddelen worden geproduceerd. In de ideale situatie is deze

gelijk aan de productiecapaciteit: dit is het maximale aantal producten dat met de

aanwezige productiemiddelen kan worden geproduceerd.

Om afzetschommelingen te kunnen opvangen is in de praktijk de productie in een

normale situatie lager dan de productiecapaciteit.

19


UITBREIDING VAN DE PRODUCTIE

We weten dat de totale kosten van een onderneming bestaan uit de som van de

totale constante kosten en de totale variabele kosten: TK = TCK + TVK.

Ook weten we dat de TCK onafhankelijk zijn van de productieomvang. Dit betekent

dat bij een stijging van de totale kosten na uitbreiding van de productie deze stijging

alleen veroorzaakt kan zijn door toegenomen totale variabele kosten (TVK)!

Vanzelfsprekend geldt hierbij dat uitbreiding van de productie met de bestaande

productiemiddelen mogelijk is totdat de maximale productiecapaciteit is bereikt.

Bij verdere uitbreiding van de productie moeten nieuwe productiemiddelen worden

aangekocht en zullen ook de constante kosten stijgen.20


2. RESULTAAT IN EENHANDELSONDERNEMING

21


REMINDER: SOORTEN ONDERNEMINGEN

PRODUCTIEBEDRIJVEN

Kopen grondstoffenof halffabrikaten inen maken hiervan

eindproducten om deze met winst

te verkopen

HANDELSBEDRIJVEN

Kopen eindproductenin grotere hoeveelheden

en verkopen deze metwinst per stuk of in

kleinere hoeveelheden

DIENSTVERLENENDEBEDRIJVEN

Maken winst door hetverkopen van diensten,

Bijv. een kapsalon of eenautorijschool

22


REMINDER: HANDELSONDERNEMING

Onder een handelsonderneming verstaan we een onderneming die goederen

inkoopt en verkoopt zonder deze verder te bewerken.

We onderscheiden:

DETAILHANDEL [retail, kleinhandel]

verkoopt aan consumenten (particulieren)

GROOTHANDEL [grossier]

verkoopt aan detailhandel

23


IK KOOP IN IK VERKOOP

GOEDEREN UITGOEDEREN IN

BEDRIJFSKOSTEN=energie, huur, personeel, reclame enz.

GELD UIT (INKOOPWAARDE) GELD IN (OMZET)

GELD UIT (BEDRIJFSKOSTEN)

REMINDER: GELD- EN GOEDERENSTROOM IN EEN HANDELSONDERNEMING

24


REMINDER: VAN OMZET NAAR NETTORESULTAAT

OMZET afzet x verkoopprijs = € …………………

- INKOOPWAARDE afzet x inkoopprijs = € …................. -

BRUTOWINST = € …………………

- BEDRIJFSKOSTEN = € …………………. -

NETTORESULTAAT (winst of verlies) = € …………………

VOLGORDE VAN HET RIJTJE ONTHOUDEN MET DE ZIN:

ONTZETTEND INTELLIGENTE BRUINE BEER NEDERLAND

25


BRUTOWINSTOPSLAG [BRUTOWINSTMARGE]

Brutowinstopslag of brutowinstmarge is het verschil tussen de verkoopprijs en de

inkoopprijs. Je kunt de brutowinstopslag als percentage vaststellen op basis van de

inkoopprijs of op basis van de verkoopprijs, bijvoorbeeld:

inkoopprijs is € 300 inkoopprijs is € 300

BW opslag 40% van de inkoopprijs BW opslag 40% van de verkoopprijs

In dit geval is de inkoopprijs 100%: In dit geval is de verkoopprijs 100%:

VERKOOPPRIJS = € 420 140%

- INKOOPPRIJS = € 300 100%

BRUTOWINST = € 120 40%

VERKOOPPRIJS = € 500 100%

- INKOOPPRIJS = € 300 60%

BRUTOWINST = € 200 40%

26


VAN NETTORESULTAAT NAAR BEDRIJFSECONOMISCH RESULTAAT



BRUTOWINST (BRUTO VERKOOPRESULTAAT) = € …………………


NETTORESULTAAT (BEDRIJFSRESULTAAT) = € …………………

- (GEWAARDEERD) ONDERNEMERSLOON* = € …………………. -

- VERGOEDING VOOR EIGEN VERMOGEN* = € …………………. -

BEDRIJFSECONOMISCH RESULTAAT* (ONDERNEMERSRESULTAAT) = € …………………

*Gewaardeerd ondernemersloon: ‘salaris’ dat de ondernemer zichzelf toekent

*Vergoeding voor eigen vermogen: vergoeding voor gemiste interest omdat geld in bedrijf is gestopt

*Bedrijfseconomisch resultaat: geld dat overblijft om opnieuw te investeren of toevoegen aan EV

OVER DE NETTOWINST BETAALT DE ONDERNEMER MET EEN EENMANSZAAK OF VOF INKOMSTENBELASTING.

EEN BV OF NV BETAALT OVER DE NETTOWINST VENNOOTSCHAPSBELASTING.27


GEWAARDEERD ONDERNEMERSLOON EN VERGOEDING VOOR EV

Onder het (gewaardeerd) ondernemersloon verstaan we dus het salaris dat de

ondernemer zichzelf (en eventuele andere gezinsleden) geeft als vergoeding voor

het verrichten van arbeid in zijn bedrijf en voor het ondernemersrisico dat hij loopt.

Onder het vergoeding voor het eigen vermogen [EV] verstaan we een vergoeding

voor gemiste interestopbrengst (rente) doordat de ondernemer geld als eigen

vermogen in zijn bedrijf heeft gestopt in plaats van dit op de bank te zetten of te

beleggen.

Het ondernemersloon en de vergoeding voor het EV worden in één bedrag uit het bedrijf

gehaald als privé-opname. Deze maakt het EV van de onderneming kleiner.

28


HET BEDRIJFSECONOMISCH RESULTAAT [ONDERNEMERSRESULTAAT]

Het bedrijfseconomisch resultaat (= ondernemersresultaat) is het bedrag dat

overblijft nadat het ondernemersloon en de vergoeding voor het EV samen als

privé-opname uit het bedrijf zijn gehaald.

Een positief bedrijfseconomisch resultaat maakt het EV van de onderneming groter.

Een negatief bedrijfseconomisch resultaat maakt het EV van de onderneming kleiner.

29


FINANCIERINGSRESULTAAT

Soms willen investeerders bij de berekening van omzet naar nettowinst het

financieringsresultaat van een onderneming los van de bedrijfskosten kunnen zien.

In dat geval worden de interestkosten apart weergegeven en maken deze geen

onderdeel uit van de bedrijfskosten!

Het financieringsresultaat is het verschil tussen alle interestopbrengsten en alle

interestkosten in een bepaalde periode. Het schema met de stappen van omzet

naar nettowinst ziet dan als volgt uit:

30





BRUTOWINST (BRUTO VERKOOPRESULTAAT) = € …………………

- BEDRIJFSKOSTEN (zonder interestkosten) = € …………………. -

+/- FINANCIERINGSRESULTAAT * = € …………………. +/-

NETTORESULTAAT (BEDRIJFSRESULTAAT) = € …………………

- (GEWAARDEERD) ONDERNEMERSLOON = € …………………. -

- VERGOEDING VOOR EIGEN VERMOGEN = € …………………. -

BEDRIJFSECONOMISCH RESULTAAT (ONDERNEMERSRESULTAAT) = € …………………

31


VOORCALCULATORISCH RESULTAAT

Dit is de vooraf begrote winst, berekend op basis van inschatting van de te realiseren

omzet, inkoopwaarde en bedrijfskosten.

NACALCULATORISCH RESULTAAT

Dit is de achteraf gerealiseerde winst (of verlies), berekend op basis van de werkelijk

gerealiseerde omzet, inkoopwaarde en bedrijfskosten.

VOORCALCULATORISCH EN NACALCULATORISCH RESULTAAT

32


VERSCHILLEN TUSSEN BEGROTE WINST EN GEREALISEERDE WINST (VERLIES)

(Grote) verschillen tussen het werkelijk behaalde resultaat en de vooraf begrote

winst vragen om onderzoek:

door te achterhalen waar de verschillen vandaan komen kan de ondernemer

maatregelen treffen om mogelijke (onaangename) financiële ‘verrassingen’ in de

toekomst te voorkomen!

nettowinstvooraf

ingeschat

Nettowinst/verliesachteraf

gerealiseerd

= ?

33


• Verschillen tussen verwachte en gerealiseerde omzet

• Verschillen tussen verwachte en gerealiseerde inkoopwaarde v.d. omzet

• Verschillen tussen verwachte en gerealiseerde bedrijfskosten

OMZET = € …………………

- INKOOPWAARDE = € …................. -



NETTORESULTAAT = € …………………

OMZET = € …………………

- INKOOPWAARDE = € …................. -




MOGELIJKE OORZAKEN VAN RESULTAATVERSCHILLEN

Analyse door vergelijking:

vooraf begroot achteraf gerealiseerd

34


Verschillen in omzet of in inkoopwaarde van de omzet kunnen zijn veroorzaakt

door prijsverschillen en/of door hoeveelheidsverschillen.

Dit is logisch, want beide zijn het product van hoeveelheid x prijs:

Omzet = hoeveelheid x (verkoop)prijs [p x q]

Inkoopwaarde omzet = hoeveelheid x (inkoop)prijs [p x q]

Dus:

Afwijkingen (tussen voor- en nacalculatie) worden veroorzaakt door verschillen

in de hoeveelheden, verschillen in de prijzen óf een combinatie hiervan.

VERDERE ANALYSE: PRIJSVERSCHILLEN EN HOEVEELDHEIDSVERSCHILLEN

35


UITSPLITSING IN PRIJSVERSCHILLEN EN HOEVEELDHEIDSVERSCHILLEN

Prijsverschil

=(verschil prijs begroot - prijs werkelijk) x werkelijke hoeveelheid (= nacalculatie)

Hoeveelheidsverschil

= (verschil afzet begroot – afzet werkelijk) x begrote prijs (=voorcalculatie)

36



Hulpmiddel:

de Perverse (x) haan van Hoeve (x) prevoo

Prijsverschil

x

Hoeveelheid Nacalculatie

37

Hoeveelheidsverschil

x

Prijs Voorcalculatie



Bedenk bij prijs- en hoeveelheidsverschillen altijd of het voor de ondernemer

gaat om een voordeel (+) of een nadeel (-)!

Bijvoorbeeld:

Bij prijsverschil m.b.t. omzet betekent een hogere werkelijke prijs dan begroot

een voordeel (+), immers de ondernemer krijgt een hogere prijs dan verwacht.

Bij prijsverschil m.b.t. inkoopwaarde betekent een hogere werkelijke prijs dan

begroot een nadeel (-), immers de ondernemer moet een hogere prijs betalen dan

verwacht.

38


BTW

39


BTW is een (indirecte) belasting die de overheid heft op de verkoop van goederen

en diensten aan consumenten. Een ander woord voor BTW is omzetbelasting.

Een ondernemer moet BTW bij zijn verkoopprijs optellen en deze later weer

afdragen aan de Belastingdienst. Een ondernemer verdient dus zelf niets aan BTW.

De prijs waar de BTW reeds is bijgeteld (=inclusief BTW) noemen we de

consumentenprijs. Dit is dus de prijs die de consument in de winkel moet betalen:

VERKOOPPRIJS + BTW = CONSUMENTENPRIJS

Let op: omzet- en resultaatberekeningen zijn altijd EXCLUSIEF (zonder) BTW!

REMINDER: BTW = BELASTING TOEGEVOEGDE WAARDE

40


Nederland kent 3 BTW tarieven:

21% voor de meeste (luxe) goederen en diensten

9% voor levensmiddelen, boeken en sommige diensten (kapper, fietsenmaker)

0% voor medicijnen en onderwijs

BTW TARIEVEN

41


VERKOOPPRIJS IS ALTIJD EXLCUSIEF (ZONDER) BTW = 100%

CONSUMENTENPRIJS IS ALTIJD INCLUSIEF (MET) BTW = 121% of 109%

DUS:

VERKOOPPRIJS + BTW = CONSUMENTENPRIJS

OF ANDERS GENOTEERD:

VERKOOPPRIJS [exclusief BTW] € ………………… 100%

BTW + = € …………………. + 21% +

CONSUMENTENPRIJS [inclusief BTW] € ………………… 121%

TIP: BEGIN BIJ BTW OPGAVEN ALTIJD MET DEZE REKENTABEL!!

Voorbeeld geldt 21% BTW – bij 9% BTW is consumentenprijs natuurlijk 109% van de verkoopprijs!

REMINDER: REKENEN MET BTW

42


Zoals je hebt geleerd mag een ondernemer de BTW die hij bij zijn verkoopprijs

heeft moeten rekenen niet zelf houden. Een keer per kwartaal moet hij/zij de

totale BTW over de verkopen afdragen (betalen) aan de belastingdienst. Dit

noemen we de verschuldigde BTW.

Net als iedere consument moet ook een ondernemer BTW betalen wanneer hij

ergens iets inkoopt. Wanneer de ondernemer echter iets koopt voor de zaak

(inkoop spullen om weer te verkopen, een kassa, bedrijfsauto, telefoon van de

zaak etc.), mag hij (zij) de hierover betaalde BTW terugvragen. Dit noemen we

te vorderen BTW.

BTW IN EEN ONDERNEMING (BEDRIJF): VERSCHULDIGDE & TE VORDEREN BTW

43


Met andere woorden: de ondernemer mag de verschuldigde BTW verrekenen

met de te vorderen BTW. Het verschil tussen verschuldigde BTW en te vorderen

BTW noemen we te verrekenen BTW.

Te verrekenen BTW = verschuldigde BTW – te vorderen BTW

BTW IN EEN ONDERNEMING (BEDRIJF): TE VERREKENEN BTW

44


BTW IN EEN ONDERNEMING (BEDRIJF): TE VERREKENEN BTW

= TE VERREKENEN BTW

45


Big Doron verkoopt tosti’s op de markt. Zijn omzet in het 1e kwartaal van dit jaar

was € 5.340. De inkoopwaarde van de tosti’s en sauzen was € 1.335 (exclusief

BTW). Alle ingrediënten voor de tosti’s vallen onder levensmiddelen (9% BTW).

In het 1e kwartaal heeft Doron een kassa gekocht voor € 485 exclusief 21% BTW.

Gevraagd:

a. De af te dragen (verschuldigde) BTW

b. De te vorderen BTW

c. De te verrekenen BTW die Big Doron terugkrijgt van de Belastingdienst.

VOORBEELD VERREKENING BTW

46


Uitwerking

Let op: omzet en inkoopwaarde zijn altijd exclusief (zonder) BTW, dus:

a. Verschuldigde BTW is 9% van de omzet = (9:100) x € 5.350 = € 481,50

b. Te vorderen BTW over de inkoop van tosti’s en sauzen: 9% van € 1.335 = € 120,15

Te vorderen BTW over de inkoop van de kassa: 21% van € 485 = € 101,85

Te vorderen BTW TOTAAL = € 120,15 + € 101,85 = € 222

c. Te verrekenen BTW = verschuldigde BTW – te vorderen (terug te krijgen) BTW

= € 481,50 - € 222 = € 259,50.

N.B.: De verschuldigde BTW is HOGER dan de te vorderen BTW, dus Doron moet BETALEN. Wanneer de te

vorderen BTW hoger dan de verschuldigde BTW zou zijn geweest zou het het verschil terugkrijgen.

VOORBEELD VERREKENING BTW

47


HANDELSONDERNEMING

STAPPEN VAN OMZET NAAR NETTORESULTAAT

INCIDENTELE OPBRENGSTEN/VERLIEZEN en INCIDENTEEL RESULTAAT

GEWAARDEERD ONDERNEMERSLOON

VERGOEDING VOOR EV

BEDRIJFSECONOMISCH RESULTAAT

ONDERNEMERSRESULTAAT


REKENEN MET BRUTOWINSTOPSLAG

VOOR- EN NACALCULATORISCHE WINST

BEREKENEN PRIJS- EN HOEVEELHEIDSVERSCHILLEN

LET’S CHECK: BEGRIPPEN

48


EXTRA UITLEG

Juf Janssen | Verkoopprijs en brutowinstopslag | 08:56

https://www.youtube.com/watch?v=7d8CHVWxeN4

Juf Janssen | Te vorderen, af te dragen en te verrekenen BTW | 08:49

https://www.youtube.com/watch?v=VA9j39k1M9E

Juf Janssen | Verschillenanalyse | 11:09

https://www.youtube.com/watch?v=J5tozX0htn0

49


3. RESULTAAT IN EENDIENSTENONDERNEMING

50


DIENSTENONDERNEMING

Onder een dienstenonderneming verstaan we een onderneming die winst maakt

door het leveren van diensten aan klanten.

We onderscheiden:

PURE DIENSTVERLENING

Bijvoorbeeld: accountant, autorijschool

DIENSTVERLENING IN COMBINATIE MET PRODUCTIE EN/OF VERKOOP

Bijvoorbeeld: restaurant, kapper die producten verkoopt

51


UURTARIEF IN EEN PURE DIENSTENONDERNEMING

Pure dienstverleners verkopen eigenlijk alleen werkuren. Zij werken daarom vaak met

een uurtarief (prijs per gewerkt uur) voor de opdrachtgever. Dit wordt bepaald door

het berekenen van het arbeidsuurtarief + een opslag voor bedrijfskosten.

Bijvoorbeeld:

Gewenst bruto jaarsalaris = € 48.000

Te verwachten aantal werkuren: 2.000, waarvan 1.500 gefactureerd kunnen worden

Te verwachten bedrijfskosten per jaar: € 12.000

Arbeidsuurtarief : = (€ 48.000 : 1.500) = € 32 per uur (exclusief BTW)

Opslag voor bedrijfskosten = (€ 12.000 : 1.500) = € 8 per uur (exclusief BTW) +

Te factureren uurtarief = € 40 per uur (exclusief BTW)

52


UURTARIEF IN EEN PURE DIENSTENONDERNEMING

Natuurlijk is hierbij belangrijk dat de dienstverlener hierbij uitgaat van realistische

bedragen: wanneer het uurtarief te laag is zal de ondernemer geen winst maken of

minder winst dan mogelijk zou zijn. Idem bij een te hoog uurtarief omdat potentiële

klanten dan afhaken.

Het maximale uurtarief dat gevraagd kan worden is o.a. afhankelijk van:

• Mate van concurrentie

• Mate van specialisatie

• Status

• Opleiding

• Ervaring53


BEREKENING NETTORESULTAAT IN EEN PURE DIENSTENONDERNEMING

OMZET gewerkte uren x gefactureerd uurtarief = € …………………

- BEDRIJFSKOSTEN = € …................. -

NETTORESULTAAT gewerkte uren x arbeidsuurtarief = € …………………

Omdat bij een pure dienstverlener geen goederen produceert of verhandelt is de

berekening van het nettoresultaat in een pure dienstenonderneming vrij simpel:

54


NETTORESULTAAT IN EEN DIENSTENONDERNEMING MET PRODUCTIE/VERKOOP

OMZET = € …………………

- TOTALE VARIABELE KOSTEN [TVK] (= productkosten) = € …................. -

TOTALE DEKKINGSBIJDRAGE (= contributiemarge) = € …………………

- TOTALE CONSTANTE KOSTEN [TCK] (= periodekosten) = € …………………. -


In het geval een dienstverlener ook iets produceert en/of verkoopt heeft hij te

maken met variabele kosten (productiekosten en/of inkoopwaarde) en constante

kosten (vergelijkbaar met de bedrijfskosten). In dit geval luidt de berekening van het

nettoresultaat:

In de economie is de dekkingsbijdrage of contributiemarge de verkoopprijs verminderd met

de variabele kosten per product. Het is de marge die overblijft per product voor het dekken

van de constante kosten en voor het maken van winst.55


• Verschillen tussen verwachte en gerealiseerde omzet

• Verschillen tussen verwachte en gerealiseerde variabele kosten

• Verschillen tussen verwachte en gerealiseerde constante kosten

OMZET = € …………………

- TVK = € …................. -

DEKKINGSBIJDRAGE = € …………………

- TCK = € …………………. -


MOGELIJKE OORZAKEN VAN RESULTAATVERSCHILLEN

Analyse door vergelijking:

vooraf begroot achteraf gerealiseerd

OMZET = € …………………

- TVK = € …................. -

DEKKINGSBIJDRAGE = € …………………

- TCK = € …………………. -


56



DIENSTENONDERNEMING

ARBEIDSUURTARIEF vs. GEFACTUREERD UURTARIEF

FACTOREN VAN INVLOED OP UURTARIEF DAT JE KUNT VRAGEN

DEKKINGSBIJDRAGE

CONTRIBUTIEMARGE

PERIODE KOSTEN

PRODUCTKOSTEN

VOOR- EN NACALCULATORISCHE WINST BEREKENEN

57


4. BREAK EVEN ANALYSE

58


Om winst te maken in een productiebedrijf is belangrijk om te weten hoeveel

producten je minimaal moet verkopen om al je kosten te kunnen betalen.

Bij dit aantal producten wordt nog geen winst gemaakt maar ook geen verlies. Dit

omslagpunt noemen we in de economie het Break Even Point [BEP], waarbij:

TO = TK

[Totale Opbrengst = Totale Kosten]

Bij het Break Even Point onderscheiden we:

BEA = Break Even Afzet [minimaal aantal te verkopen stuks]

BEO = Break Even Omzet [bijbehorende totale verkoopwaarde = p x BEA]

BREAK EVEN POINT [BEP]

59


De BEA [Break Even Afzet] en de bijbehorende BEO [Break Even Omzet] kun je op

twee manieren bepalen, nl:

1. Aflezen in een TO-TK grafiek [TO= Totale Opbrengst, TK= Totale Kosten]

2. Berekenen d.m.v. de wiskundige vergelijking TO=TK

BEPALEN VAN HET BREAK EVEN POINT [=BREAK EVEN ANALYSE]

60


Voorbeeld

V-Bags produceert exclusief voor de Bijenkorf luxe

lederen damestassen. De inkoopprijs voor de Bijenkorf

(is dus de verkoopprijs van V-Bags) bedraagt € 100 per

stuk. De jaarlijkse totale constante kosten van V-Bags

bedragen € 25.000. De variabele kosten zijn € 50 per

tas.

Gevraagd:

Bepaal m.b.v. een TO/TK grafiek de Break Even Afzet

[BEA] en de Break Even Omzet [BEO] voor V-Bags.

BREAK EVEN POINT BEPALEN M.B.V. EEN TO-TK GRAFIEK

61



100

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

0 200 300 400 500 600 700 800 900

TCK

TVK

TK

1000afzet [stuks]

TO [

Tota

le O

pbre

ngst

] x €

1.0

00TK

[ To

tale

Kos

ten]

x €

1.0

00

Stap 1:

teken TK-lijn: TK = TCK +TVK

TCK = € 25.000

TVK = afzet (q) x € 50

62



100

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

0 200 300 400 500 600 700 800 900

TCK

TVK

TK

TO

1000afzet [stuks]

TO [

Tota

le O

pbre

ngst

] x €

1.0

00TK

[ To

tale

Kos

ten]

x €

1.0

00

Stap 2:

teken TO-lijn: TO= p x q

p = verkoopprijs = € 100

q = afzet (aantal stuks)

63


BREAK EVEN POINT BEPALEN M.B.V. EEN TO-TK GRAFIEKBREAK EVEN POINT BEPALEN M.B.V. EEN TO-TK GRAFIEK

100

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

0 200 300 400 500 600 700 800 900

TCK

TVKBEOBEP

BEA

TK

TO

1000afzet [stuks]

TO [

Tota

le O

pbre

ngst

] x €

1.0

00TK

[ To

tale

Kos

ten]

x €

1.0

00

Stap 3:

BEP = Snijpunt TO-TK:

BEA = 500 tassen

[Break Even Afzet]

BEO = € 50.000

[Break Even Omzet]

64


Break Even Afzet [BEA]:

TO = TK

p x q = TCK + TVK

100 x q = 25.000 + 50 x q

100q = 25.000 + 50q

50q = 25.000

q = 25.000 : 50

q = 500 tassen

Bijbehorende Break Even Omzet [BEO]:

[ook genoemd: kritische omzet]

BEO = BEA x p

BEO = 500 x € 100 = € 50.000

BREAK EVEN POINT BEREKENEN MET DE VERGELIJKING TO=TK

65


Gevraagd:

Bereken de totale winst [TW] van V-Bags bij een afzet

van 800 tassen.

Uitwerking:

TW bij een afzet van 800 tassen:

TW = TO-TK

TW = (p x q) - (TCK + TVK)

TW = (100 x 800) – ((25.000 + (50 x 800))

TW = € 15.000

TOTALE WINST BEREKENEN MET DE FORMULE TW = TO - TK

66


De break even afzet [BEA] kun je ook berekenen

als je de dekkingsbijdrage per product weet:

[Totale] Constante Kosten [TCK]

Dekkingsbijdrage per product (= Vp – GVK)*

BEA = 25.000 : (100 – 50)

BEA = 500 tassen

*Verkoopprijs – Variabele kosten per product

BREAK EVEN AFZET BEREKENEN M.B.V. DE DEKKINGSBIJDRAGE

67


Een variant op de voorgaande formule kun je gebruiken om een benodigde afzet

voor het behalen van een bepaalde nettowinst te berekenen. In dit geval moet de

dekkingsbijdrage zorgen voor zowel de constante kosten als de nettowinst:

[Totale] Constante Kosten [TCK] + TE BEHALEN NETTOWINST

Dekkingsbijdrage per product (= Vp – GVK)*

Bijvoorbeeld: ik wil € 15.000 nettowinst maken:

Mijn benodigde afzet is dan = (25.000 + 15.000) : (100 – 50) = 800 tassen

Hierbij hoort een benodigde omzet van (800 tassen x € 100) = € 80.000

NODIGE AFZET VOOR BEPAALDE NETTOWINST M.B.V. DE DEKKINGSBIJDRAGE

68


Voor een ondernemer kan interessant zijn om te weten hoeveel je omzet mag dalen

zonder dat je verlies maakt. Dit noemen we de veiligheidsmarge. In geld is dit dus

het verschil tussen je gerealiseerde omzet en je break even omzet.

De veiligheidsmarge wordt vaak uitgedrukt in procenten van de omzet:

VEILIGHEIDSMARGE

Veiligheidsmarge = x 100 (%)omzet - break even omzet

omzet

Veiligheidsmarge o.b.v. stuks: vervang omzet door afzet.69


Soms krijg je een overzicht van totale kosten bij verschillende hoeveelheden

gegeven, bijvoorbeeld:

VARIABELE EN CONSTANTE KOSTEN BEREKENEN BIJ DIV. PRODUCTIECIJFERS

70

Productie (stuks) Totale Kosten [TK]

100.000 € 245.000

300.000 € 395.000

Indien verder niet anders aangegeven mogen we er van uitgaan dat totale

productiecapaciteit hetzelfde blijft. Zolang dit het geval is blijven de totale constante

kosten voor beide productieaantallen gelijk.

Dit betekent dat de toename van de totale kosten bij toegenomen productie alleen

veroorzaakt kan zijn door de toename van de totale VARIABELE kosten!


Als de toename van de totale kosten bij toegenomen productie alleen veroorzaakt kan zijn door de toename van de totale variabele kosten, kun je de gemiddeldevariabele kosten per stuk (GVK) als volgt berekenen:

VARIABELE EN CONSTANTE KOSTEN BEREKENEN BIJ DIV. PRODUCTIECIJFERS

71

Productie (stuks) Totale Kosten [TK]

100.000 € 245.000

300.000 € 395.000

GVK =⍙ (=toename van) totale kosten

⍙ (=toename van) productie

€ 395.000 - € 245.000

300.000 – 100.000= = € 0,75

Hiermee kun je vervolgens de Totale Constante Kosten (TCK) berekenen, want:

TK = TCK + TVK -> één van de twee combinaties van productie en TK invullen:

€ 245.000 = TCK + (100.000 x € 0,75) -> TCK = € 245.000 - € 75.000 = € 170.000

TCK en GVK heb je bijvoorbeeld nodig voor het berekenen van break even afzet.


EXTRA UITLEG

M&O | Kostensoorten, break even afzet en dekkingsbijdrage | 06:33

https://www.youtube.com/watch?v=y_Jz5zDEKg0

Economiepagina | Break even afzet | 04:13

https://www.youtube.com/watch?v=lrjLIljr570

Juf Janssen | dekkingsbijdrage & break-even analyse | 14:45

https://www.youtube.com/watch?v=uKfsr7pNjlU

72


5. NIET-FINANCIËLE INFORMATIE

73


NIET-FINANCIËLE INFORMATIE

Het succes van een onderneming is niet alleen afhankelijk van financiële resultaten.

Het de toekomst en het voortbestaan van een onderneming hangen ook af van hoe

een bedrijf omgaat met actuele thema’s, bijvoorbeeld:

• Klimaatverandering door CO2-uitstoot

• Gebruik van plastic wegwerpverpakkingen

• Werkdruk

• Hoge beloningen voor topmanagers (bonussystemen)

• Diervriendelijk vlees produceren

• Etc.

74


KRITISCHE SUCCES FACTOREN [KSF]

Kritische Succes Factoren zijn activiteiten waarin een onderneming moet uitblinken

om te kunnen blijven voortbestaan. Zij maken onderdeel uit van de strategie van een

onderneming.

Voorbeelden Kritische Succes Factoren:

• Efficiency

• Laag ziekteverzuim

• Klanttevredenheid

• Goede interne communicatie

• Innovatieve kracht

• Maatschappelijk verantwoord ondernemen75


KRITISCHE PRESTATIE INDICATOREN [KPI]

Kritische Succes Factoren zijn vaak mooie doestellingen, maar ook soms een beetje

vaag en moeilijk meetbaar.

Om dit op te lossen kun je Kritische Succes Factoren vertalen naar concrete doelen die

je wel kunt meten. Dit noemen we Kritische Prestatie Indicatoren [KPI].

Goede KPI’s zijn daarom S.M.A.R.T. geformuleerd:

• SPECIFIEK (duidelijk waar het precies om gaat)

• MEETBAAR (uit te drukken in een getal of waarde)

• ACCEPTABEL (niet in strijd met normen en waarden van een organisatie)

• REALISTISCH (haalbaar met de beschikbare mensen en middelen)

• TIJDGEBONDEN (precies aangegeven over welke periode de KPI gaat)76


VOORBEELD KSF EN KPI

Voorbeeld: Kritische Succes Factor is klanttevredenheid. Hierbij zij meerdere

(SMART geformuleerde) KPI’s te bedenken, bijvoorbeeld:

• Minimaal 97% van onze producten wordt binnen 24 uur geleverd.

• Maximaal 1% van onze producten wordt retour gestuurd.

• Minimaal 85% van onze klanten beoordeeld ons met 5 sterren op TrustPilot

77


DE BALANCED SCORECARD

KSF’s en KPI’s worden vastgesteld door het management, zijn gericht op de toekomst

en door medewerkers te beïnvloeden. Om dit beheersbaar te houden is belangrijk

om je te beperken tot de belangrijkste KPI’s.

Een hulpmiddel hierbij is de Balanced Score Card. Hierbij ga je KSF’S en KPI’s

formuleren vanuit vier perspectieven (invalshoeken), nl:

• Financieel perspectief

• Afnemersperspectief

• Innovatie- en groeiperspectief

• Interne processen perspectief

‘Balanced’ betekent dat geen enkele KPI tegenstijdig met een andere KPI mag zijn!

78


DE BALANCED SCORECARD

79


VOORBEELDEN FINANCIËLE KPI’S

• … € Omzet

• …% Marktaandeel

• …% Rendement

• Cashflow

• Liquiditeit

• Solvabiliteit

80


VOORBEELDEN AFNEMERS (KLANTEN) KPI’S

• …% van de bestellingen binnen 24 uur geleverd

• … € besteed bedrag per klant per bezoek

• Maximaal … klachten per jaar

• Minimaal …% van de klachten naar tevredenheid van de klant opgelost

81


VOORBEELDEN KPI’S INTERNE PROCESSEN

• Minimaal …% van de medewerkers tevreden

• Maximaal …% ziekteverzuim

• Maximaal …% personeelsverloop

• Maximaal … minuten wachttijd voor klanten aan de balie

• Maximaal … % van de gebruikte energie uit duurzame bronnen

82


VOORBEELDEN KPI’S INNOVATIE EN GROEI

• Minimaal …% omzetgroei per jaar

• Minimaal … nieuwe producten per jaar in de markt zetten

• Minimaal …% van de omzet uit nieuwe producten

• Minimaal …% van het personeel werkzaam in Research en Development

83


VOOR- EN NADELEN VAN DE BALANCED SCORECARD

VOORDELEN

• Draagt op lange termijn bij aan het succes van de onderneming

• Concrete doelstellingen - voor iedereen haalbaar en duidelijk

• Te gebruiken voor zowel (bij)sturing als verantwoording

NADELEN

• Inrichting vraagt tijd en deskundigheid

• Tijdrovend om bij te houden en doelgericht te gebruiken

84


Niet financiële informatie

Kritische Succes Factoren

Kritische Prestatie Indicatoren

SMART-doelstellingen

Balanced Score Card

4 perspectieven Balanced Score Card

Voor- en nadelen Balanced Score Card


85


EXTRA UITLEG

EXTRA UITLEG Balance Score Card [05:50]

https://www.youtube.com/watch?v=XUpWi5Q9vpw

86

BEDRIJFSECONOMIE VOOR DE BOVENBOUW HET RESULTAAT

Documents

Transcript of BEDRIJFSECONOMIE VOOR DE BOVENBOUW HET RESULTAAT