Presentatie wijnstokken les 1 - onderstammen, enten en fenolische stadia

28/06/2014

1

Druivenstokken & hun meest voorkomende ziektes

Handleiding voor een bewuste keuze Les 1 – druivenstokken, onderstammen en groeifasen

Willy Thielemans – 13/6/14

[email protected]

Enkele voorafgaande vragen

Wie snoeit er wanneer ? Zomersnoei ? Wintersnoei ? Troshalvering ? Vendange en vert ?

Wat is een “hybride” en wanneer spreken we wel/niet over een hybride ? Hybride = GGO ?

Wie ontbladert de druivenzone ? Wanneer ? Welke leivorm pas je toe en waarom ?

13/06/2014 2

mailto:[email protected]?subject=ss

28/06/2014

2

Geen tijd voorzien voor Q&A nadien + 4 diverse onderdelen

Daarom : Q&A tijdens de presentatie

13/06/2014 3

13/06/2014 4

1. Kiezen is verliezen : druiven telen is zeer vaak een kwestie van keuzes maken en risico’s afwegen

(vb. kiezen tussen botrytisrisico en breder aromapallet in de wijn, tussen volume en kwaliteit, biologisch werken en schaderisico’s, …).

Ogenschijnlijk contradictorische informatie is bij nader inzien vaak niet zo tegenstrijdig, maar vooral een kwestie van of-of.

2. Veel zaken in de wijnbouw zijn geen exacte wetenschap ; deze cursus geeft je kapstokken om dingen aan op te hangen, maar heeft zeker niet de pretentie om de enige Waarheid te verkondigen !

Voorafgaande mededelingen

28/06/2014

3

13/06/2014 5

1. Druivenstokken

13/06/2014 6

28/06/2014

4

1. Druivenstokken a) Stamboom

Ampelidacea Familie van de besdragende klim- en kruipplanten

o.a. Vitis

10 Geslachten

… … … Geslachten van de Ampelidacea familie

Muscadinia Euvitis 2 ondersoorten van Vitis

Vitis Rupestris

Vitis Labrusca

Vitis Coignetiae

Vitis Vinifera (VV)

Vitis Riparia

rassen van Euvitis

Chardonnay Cabernet Malbec

Pinot Riesling

variëteiten van V.V.

…

Vitis Berlandieri

13/06/2014 7

1. Druivenstokken c) rassenverdeling over de continenten en typische kenmerken van de

rassen

Vitis Berlandieri Rupestris Riparia

Labrusca

Vitis Vinifera

Vitis Coignetiae Amurensis

• resistent tegen echte en valse meeldauw • natuurlijke afweer tegen Phylloxera (druifluis) • maken Antranylzuur aan • vnl. kruipende rassen (excl. Riparia) • verdragen geen kalk (excl. Berlandieri) (bodem

N-Amerika bevat nagenoeg geen kalk) • vatbaar voor niet-EU-endemische ziektes zoals

Court Noué • Berlandieri is moeilijk om te stekken

• oorspronkelijke wijndruif • kalkminnend (bodem in EU vnl. kalkhoudend) • klimplant • resistent tegen endemische ziektes (bv. Court Noué) • niet bestand tegen phylloxera , echte en valse meeldauw (want niet

endemisch op EU continent) • veel variëteiten t.g.v. spontane mutaties, ieder met hun specifieke

eigenschappen

• Goed bestand tegen vorst

13/06/2014 8

28/06/2014

5

1. Druivenstokken d) hybrides

• Eind 19de eeuw : phylloxera slaat toe op EU continent ; verwoestende gevolgen

• Daarom : wetenschap zoekt oplossing kruising V.V. met am. of az. soorten (dmv. kruisbestuiving) = definitie van een hybride (oftewel interspecifiek ras)

• Gevolg : eigenschappen hybrides : - wel natuurlijke afweer en resistentie weinig last van Phylloxera en echte/valse meeldauw - maar zuurminnende eigenschappen blijven groeien moeilijk op kalkrijke EU-bodems

ijzerchlorose is veelvoorkomend probleem (calcium verhindert de opname van ijzer) (zie deel 4 : ziektes)

- en blijven antranylzuur aanmaken Oorzaak van “foxy” in de wijn (antranylzuur + alcohol =>

anthranilzuurmethyl = “vossensmaak” en mottenballengeur) • verschillende terugkruisingen met V.V. (bv. huidige varieteiten zoals Regent,

Solaris, Johanniter, …) verminderen deze negatieve aspecten, maar ook de natuurlijke afweer en resistenties

• PS : Regent is V.V. volgens Duitse indeling (gebaseerd op morfologie (uiterlijke kenmerken), maar NIET volgens stamboom.

• Belangrijk : inzicht in de stamboom van een varieteit geeft indicatie over zijn eigenschappen

13/06/2014 9

Next

Voorbeelden van een stamboom (*) (klonen en kruisingen)

Voorbeeld 1 : creatie van een hybride

?? ?? ?? ??

Seibel 6468

Seibel 6746

Pinot Gris Chasselas

Seyve Villard 12.481 P.Gris x Chasselas

Riesling S.V. 12.481 x (P.Gris x Chasselas)

Johanniter

Voorbeeld 2 : ras-zuivere kruising

Riesling Sylvaner

Muller-Thurgau (noemt Rivaner in Luxemburg)

Vitis Vinifera

Am. soort

hybride (*) Voor wie wil googelen : (stamboom = Pedigree in engels)

1. Druivenstokken

13/06/2014 10

28/06/2014

6

… of hoe complex het kan zijn …

13/06/2014 11

• Rasechte VV stok op rasechte VV onderstam - geen afweer tegen Phylloxera - geen resistentie tegen meeldauw - geen antranylzuur - kalkgrond is geschikt

• rasechte V.V. op hybride onderstam

- betere afweer tegen Phylloxera, maar - nauwelijks resistentie tegen EU-endemische ziektes (Court Noué) - geen resistentie tegen echte/valse meeldauw - geen antranylzuur in druiven - kalkgrond blijft bedreiging - Resistentie van de onderstam neemt af met de jaren - geen directe invloed op terroir

• hybride stok op hybride onderstam

- betere afweer tegen Phylloxera, maar - nauwelijks resistentie tegen EU-endemische ziektes - betere resistentie tegen echte/valse meeldauw - antranylzuur in druiven - kalkgrond blijft bedreiging - Resistentie neemt af met de jaren en ifv. # omkruisingen - invloed op terroir

1. Druivenstokken e) Types enten

13/06/2014 12

28/06/2014

7

1. Druivenstokken e) invloed van de onderstam

• Onderstam • heeft versnellende of vertragende invloed op de groeicyclus van

de druif • kan groei-temperend of –stimulerend werken

• Geen directe invloed op de terroir • WEL indirect, tgv. impact op de cyclus en/of de groeikracht

13/06/2014 13

2. Onderstammen en enten

13/06/2014 14

28/06/2014

8

2. Onderstammen en enten a) Keuze van de onderstam : selectiecriteria

1. Primaire selectiecriteria zijn bodem, ondergrond en waterhuishouding • bodems in BE (onderverdeling gebaseerd op granulariteit van de korrel

(grof-> zeer fijn) : Zand, Lemig zand, Zandig leem, Leem, Kleiig leem, Klei – Bodemanalyse : www.BDB.be (expliciet vragen voor analyse voor

aanleg wijngaard) – Brussel & omgeving : zandleem ; St-Truiden : leem – hoeveelheid aanwezige kalk is een doorslaggevende factor – Kalkrijke bodems stellen weinig ijzer ter beschikking ( gevaar voor

ijzerchlorose (calcium verhindert opname van ijzer) 2. Tweede criterium is het klimaat

• vb : cyclus-vervroegend in een koude zone vorstrisico 3. Derde criterium is de keuze van de ent (druifkeuze)

• bepaalde enten doen het beter/slechter op bepaalde onderstammen. • groeikracht moet overeenstemmen (bv. geen sterke groeiers op

temperende onderstam of vice versa). 4. Daarnaast ook : de keuze van de wijn : volume ( groeistimulerende

onderstam, vb. 125AA, 5BB, SO4) of kwaliteit ( groeitemperende stam, vb. Couderc 3309, Fercal) • Volume en kwaliteit zijn tegenpolen !! (vanwege S.F.E.p. oftewel potentieel

belicht bladoppervlak per stok tov. # kg. druiven) • 1 & 2 zijn feiten ; 3 & 4 zijn pers. keuzes.

13/06/2014 15

- Berlandieri x Riparia onderstammen VERSNELLEN de vegetatieve cyclus - Berlandieri x Rupestris VERTRAGEN, maar geven STERKE groeikracht - Qua risico’s vertaalt zich dat als :

- Vroege soorten + korte cyclus = vorst risico+wespen - Late soorten + lange cyclus = rijpingsrisico

- Riparia x Rupestris heeft een LAGE kalktolerantie - ?? x Berlandieri heeft een HOGERE kalktolerantie (vanwege Berlandieri) - Onderstam heeft weinig tot geen rechtstreekse invloed op de smaak van de wijn

of de terroir (zie ook 3. ziektes – sapstromen), - Groeitemperende onderstam resulteert in KORTERE internolieën en staat een

grotere plantdichtheid toe ; groeistimulerende onderstam : LANGE internolieën - grotere plantdichtheid diepere worteling meer terroir betere wijn

maar ook minder rendement per stok - botrytis-risico neemt ALTIJD toe bij sterke groeikracht

2. Onderstammen en enten b) Keuze van de onderstam : enkele algemeenheden

13/06/2014 16

http://www.bdb.be/

28/06/2014

9

2. Onderstammen en enten c) Keuze van de onderstam : enkele vaak gebruikte onderstammen

Zeer goed 125AA

8B

SO4

Binova

Goed 5BB 161-49 C

Normaal5C

BörnerCina

Weinig

Zeer weinig 3309 Couderc

Zeer bevorderend bevorderend normaal temperend zeer temperend

verd

raag

t K

alk

invloed groei

13/06/2014 17

Voor de duidelijkheid : HOGE pH = basisch = kalkrijk ; LAGE pH = zuur

161-49C 420A 5BB SO4

125AA

R 99 R 110

Paulsen 1103

3309 Couderc 101-14

41B Fercal

2. Onderstammen en enten b) Keuze van de onderstam : Oorsprong

Versnellen/ geen lage pH

Vertragen/ sterke groei/ geen lage pH

Vertragen/ zeker geen hoge pH

Gravesac

13/06/2014 18

28/06/2014

10

1. Couderc (3309C) - Riparia x Rupestris - groeitemperend - vroege vegetatieve cyclus - Hoge phylloxera resistentie - Lage nematode-resistentie - goede droogte-tolerantie - slechte kalktolerantie (<20% totale kalk en <11% actieve -) - goede zuurtolerantie

Wanneer wel gebruiken ?

• voor traag groeiende enten • als een grote plantdichtheid belangrijk is • in gemiddeld zure bodems

Niet gebruiken ?

• in alkalische bodem (vb. Haspengouw) • te zure bodem (vb. heidegebied) • zeer waterdoorlatende ondergronden (vb. Kempen) • hoog zoutgehalte • bij enten met hoge groeikracht

2. Onderstammen en enten c) Enkele veelvoorkomende onderstammen

13/06/2014 19

2. Kober 125AA - Berlandieri x Riparia - Groeibevorderend - goede opname van voedingstoffen - vervroegt de vegetatieve cyclus - Hoge phylloxera resistentie - goede droogte-tolerantie (diepwortelend) - goede kalktolerantie (<50% totale kalk en <30% actieve -)

Wel gebruiken ?

• voor traag groeiende enten of enten met een zwakke bloei • als een lage plantdichtheid mogelijk/gewenst is • op droge gronden • op kalkrijke gronden • varieteiten als Pinot Noir, Gewürztraminer

Niet gebruiken ?

• bij sterk groeiende enten op vruchtbare bodem


13/06/2014 20

28/06/2014

11

3. SO4 - Berlandieri x Riparia - Hoge phylloxera resistentie - Hoge nematode-resistentie - vraagt voedzame bodem - gemiddelde droogte-tolerantie - goede kalk-tolerantie (<40% totale kalk en <30% actieve -), maar gevoelig

voor zure grond - groei-stimulerend - vervroegt vegetatieve cyclus - bevordert lamsteligheid en Botrytis - geeft veel groeikracht, maar past goed op de meeste gronden - meest voorkomende onderstam, dus meest beschikbaar

Wel gebruiken ?

• in de meeste gevallen mogelijk • goed bij varieteiten als Huxelrebe, Auxerrois, Dornfelder

Niet gebruiken ? • bij sterk groeiende enten op vruchtbare bodem • op arme bodem • bij lage pH (zure grond)


13/06/2014 21

4. Kober 5BB - Berlandieri x Riparia - vraagt arme bodem - zeer goede droogte-en vochttolerantie - goede kalk-tolerantie (<40% totale kalk en <20% actieve -) - zeer groei-stimulerend - vertraagt vegetatieve cyclus - verdraagt geen lage pH

Wel gebruiken ?

• in arme bodem • variëteiten als Seyval, Senator, Gewürztraminer

Niet gebruiken ?

• bij sterk groeiende enten • op voedzame bodem • bij lage pH • varieteiten als Müller-Thurgau, Huxelrebe, Faberrebe, Regner,


13/06/2014 22

28/06/2014

12

Onderstam

Klimaat/ Standplaats

Grondverdichting

Chlorose-gevoeligh.

Groeikracht

Groeicyclus

grondsoort/H2O huishouding

pH / Kalk Keuze wijn

2. Onderstammen en enten d) Keuze van de onderstam : samengevat

13/06/2014 23

2. Onderstammen en enten d) Keuze van de druiven-varieteit

• welke druivensoort je wil kweken ? 3 manieren : • copy-paste (waarmee boekt de buurman goede resultaten) • trial & error (lange doorlooptijd, want het duurt 6 j. voordat je stokken voldoende

terroir hebben om te beoordelen) • op basis van kennis

• stamboom • klimaat • ziektegevoeligheid & risico’s • combinatie druif/onderstam en druif/bodem • vegetatieve cyclus & risico’s • oogstmoment

• welke wijn beoog je (stille wijn/schuimwijn) ? • arbeidsintensiviteit (minder belangrijk bij hobby-wijnbouwers) • wetgeving (nvt. bij niet commerciële wijn)

13/06/2014 24

28/06/2014

13


1. stamboom

Voorbeeld 1 : creatie van een hybride

?? ?? ?? ??

Seibel 6468

Seibel 6746

Pinot Gris Chasselas

Seyve Villard 12.481 P.Gris x Chasselas

Riesling S.V. 12.481 x (P.Gris x Chasselas)

Johanniter

Voorbeeld 2 : ras-zuivere kruising

Riesling Sylvaner

Muller-Thurgau (noemt Rivaner in Luxemburg)

Vitis Vinifera

Am. soort

hybride

• Cfr. § 1 – ontstaan hybrides • inzicht in de stamboom is belangrijk om het doorsneegedrag van de varieteit, de meest geschikte

bodem en dito klimaat te plotten • ziektegevoeligheid • combinatie druif-onderstam en druif-bodem

13/06/2014 25

• 3 belangrijke elementen : Suikers, zuren en fenolen • suikers & zuren :

• in de vroege zomer • in het vruchtvlees

• polyfenolen (o.a. anthocianen (blauwe druif), flavonen (witte), tannines) (kleur & looistof) , terpenen (geur) & esters (geur) : aromaprecursoren • in de nazomer • vnl. in de schil • Daarom : hoe kleiner de druif, hoe meer % schil, hoe meer aromaprecursoren in

de wijn, maar ook hoe meer kans op botrytis in de wijngaard

• Gevolg : oorzakelijk verband tussen klimaat en rijpheid van de variëteit : Klimaat is de eerste belangrijke bepalende factor voor de keuze van de druif • Beste wijn van een variëteit komt STEEDS uit de meest noordelijke grens van zijn

groeigebied daar is de beste verhouding tss. fenolische rijpheid, zuur en suiker

bij te warm klimaat : te veel suiker en te weinig zuur bij fenolische rijpheid of oogsten bij onvolledige fenolische rijpheid Terroir ↓ bij te koud klimaat : druif raakt niet rijp, te weinig suiker, te veel zuur

• door opwarming van de aarde verschuift de noordelijke grens.


2. Klimaat

13/06/2014 26

28/06/2014

14

• Riesling, Pinot Noir en Chardonnay geven vandaag de beste rijping in onze klimaatzone

• Gewurztraminer : risico op te veel suiker en te weinig zuur

• Sauvignon Blanc, Semilion: risico op onvolledige rijping (bij warme zomers geen probleem, maar …)

• Cabernet Sauvignon, Sangiovese etc.: krijgen wij hier nooit rijp

2. Onderstammen en enten gem. temp. in groeiseizoen

13/06/2014 27

Gevolgen van de klimaat-opwarming : evolutie in 50 jaar

Wat brengt de toekomst ?

?

13/06/2014 28

28/06/2014

15

• GDD (Growing Degree Days) : • = # dagen met zon EN gemiddelde dagtemp. > 10° • GDD punten = (HT+LT)/2 – 10°C • Indien ∑ GDD / jaar > 1200 punten : lokatie geschikt voor wijnbouw • ook van toepassing op zones met een micro-klimaat. Vb. druiven tegen de

noordwand van huis (= microklimaat) nooit zon 0 GDD punten lokatie niet geschikt


2. Klimaat

3. Ziektegevoeligheid en risico’s

• Bepaalde ziektes komen vaker voor bij de ene dan bij de andere soort • vegetatieve cyclus van de druif vs. die van de schimmel/bacterie/insect • groeikracht (krachtige groeier heeft vaker botrytis) • compactheid van de trossen (compactere trossen zijn meer botrytis-gevoelig) • Ook met de omgeving : bepaalde onkruiden zijn dragers van schimmels waar

druivenstokken last van hebben

4. vegetatieve cyclus & risico’s

• Vroege soorten : vorstrisico • late soorten + lange cyclus : rijpingsrisico ?

13/06/2014 29

• Daarnaast zijn ook micro-klimaat, bodem + ondergrond, gemak en keuze wijn bepalend • Bodem en ondergrond : van invloed op terroir • gemak : veel of weinig snoeien, veel of weinig spuiten, ziektegevoelige soorten of

niet, … • wijn : Welke wijn wil je maken ?

• Kies je daarbij voor hybride enten en dus voor een confrontatie met antranylzuurmethyl, of voor raseigen VV en de verhoogde strijd tegen bep. ziektes ?

• Beoog je stille of mousserende wijn ? • Hoog rendement of hoge kwaliteit (terroir-expressie) ?

• (ecologische overwegingen) : vaak indiv. princiepskwestie, MAAR ! biologische teelt ≠ biologische wijn !!

• commerciele aspecten of wetgeving zijn nvt. voor hobby-wijnbouw


Denk eraan : bij een oogst mag je je vergissen ; de keuze van de stokken is voor het leven !! (in de veronderstelling dat je geen trial&error toepast en om de 6 jaar wil herbeginnen)

13/06/2014 30

28/06/2014

16

• indicatoren voor de groeikracht van de bladeren en gezondheid van de wijngaard • diverse formules : vb :

• S.F.E.p. (Surface Folaire Exposée Potentielle) = d x (2H + 1,5e) x Kv x Hh

• SECV (Surface Externe du Couvert Végétal) = 2𝐻+𝐿𝑥 1−

𝑇

𝐷𝑥10,000

𝐸

• allen te gebruiken i.r.t. tot mostgewicht, suikers, zuren, ...

Resultaten uit div. studies : • 10 cm meer loofwand = 1° meer alcohol • optimum = 8-11 direct beschenen bladeren / tros

• te weinig bladeren : kwaliteit druif ↓ • te veel : risico op onrijpheid (te veel energie naar de bladeren, druiven in de

schaduw van de bladeren, …) • EU-normen (tgv. BOB, BGA) : S.F.E.p. / kg druiven :

• > 1,4 : Terroirwijn • Tussen 1,2 en 1,4 : Kwaliteitswijn • Tussen 0,9 en 1,2 : Landwijn • < 0,9 : Tafelwijn

• volume en kwaliteit gaan niet samen !

2. Onderstammen en enten e) Volume en kwaliteit

13/06/2014 31

2. Onderstammen en enten a) Nog enkele feiten

• Hoeveelheid bladgroen per # ogen is te sturen door snoeivorm en loofwandhoogte.

• Grond, klimaat en waterbalans is een gegeven ; groeikracht en plantdichtheid kiest men bij keuze van de stokken en de aanplant

• stokken dichter op mekaar = meer diepgroeiende wortels = terroir ↑ = kwaliteit ↑ • # ogen (internolieën) per stok wordt bepaald bij de aanplant, de groeikracht en

de geleidingsvorm • Overlappende bladeren ≈ boven mekaar geplaatste zonnepanelen (invloed

S.F.E.p.) • Hoe groter de ontbladerde zone, hoe kleiner S.F.E.p. (vb. bij volboog geleiding :

meer ogen per lm, maar ontbladerde zone ook ↑, en dus S.F.E.p. ↓ bij eenzelfde loofwandhoogte

13/06/2014 32

28/06/2014

17

Variëteit/ent welke wijn ?

Bodem

Onderstam.

Klimaat

Ziektegevoeligheid

Vegetatieve cyclus

Stamboom pers. gemak

2. Onderstammen en enten d) Keuze van de druiven-variëteit : samengevat

13/06/2014 33

2. Onderstammen en enten d) Onderstam en druiven-varieteit : schematisch

Onderstam

Ent • Ligging • Klimaat • microklimaat • bodem • waterhuishouding • groeikracht • Ziekte-

gevoeligheid

Reeds aangeplant

Pers. Voorkeur

Wetgeving

Commercieel BOB/BGA/Landwijn Wetgeving

13/06/2014 34

28/06/2014

18

3. Fenolische stadia tijdens groei

13/06/2014 35

3. Groeifasen (fenolische stadia) (Baggiolini)

13/06/2014 36

28/06/2014

19

3. Groeifasen (fenolische stadia) Tijdens groeiperiode

t

0 I II III IV V VI …

Gew

icht

bes

sen

Gew

icht

pit

ten

Blo

ei

Kle

uri

ng

(Ve

rais

on

) Oo

gst

Groene delen Druiven reserves

Omslagpunt

Gewichtsverloop druiven Gewichtsverloop pitten

• Tot aan kleuring : meeste energie naar de scheuten ; vanaf dan : energie naar de druiven • stok gaat weggehaalde scheuten blijven vervangen tijdens groene delen-periode • Dunning trossen en groene oogst (vendange en vert) mag/kan vlak voor kleuring (tot dan

kost een druif de druivelaar toch weinig energie en als er intussen hagelschade komt, kan de 3de tros alsnog blijven)

• Suikervorming : Deel 1 van fase V • Fenolen : Deel 2 van fase V

Suik

ers

Fen

ole

n

± 100d Slu

iten

tr

oss

en

13/06/2014 37


• Vóór sluiten trossen : laatste sproei-activiteiten ! • als tros gesloten is, is hij binnenin niet meer bereikbaar (! botrytis) • maar als je te laat sproeit, blijft sproeistof tussen de druiven zitten. oorzaak van

fouten in de wijn (vb. Böckster bij zwavel) • Halve bloei = 50% bloemkapjes gevallen • Tussen halve bloei en volle rijping : ± 100 d., afh. van varieteit en onderstam • Gewicht pitten neemt toe tot II ; daarna gestage afname tot kleuring door dehydratatie

t

0 I II III IV V VI …

Gew

icht

bes

sen

Gew

icht

pit

ten

Blo

ei

Kle

uri

ng

(Ver

aiso

n) O

ogs

t

Groene delen Druiven reserves

Suik

ers

Fen

ole

n

± 100d Slu

iten

tr

oss

en

13/06/2014 38

28/06/2014

20


Aug. Okt.

100

220

3

10 Zuren

Suikers

Fenolen

Optimum zuren/suikers (# suiker = 40x # zuur)

Optimum fenolen

Ideale situatie

13/06/2014 39

3. Groeifasen (fenolische stadia) Fenolische rijpheid

Druif is fenolisch rijp wanneer : • pitjes bruin zijn • pitjes niet meer bitter proeven,maar amandelachtig smaken • druiven los laten zonder draad achter te laten • schillen pellen af zonder dat er vruchtvlees aan blijft kleven • (blauwe druiven) vingers kleuren blauw bij wrijving

Fenolische rijping :

• o.a. door zonlicht op de trossen (o.a. daarom druivenzone ontbladeren !) • laatste stadium van het rijpingsproces, dus NA suikervorming

Optimaal oogstmoment = afwegen tussen voldoende suiker-zuurverhouding en fenolische rijpheid

Fenolische rijpheid = terroir !! Relatie met ziektes/gebreken Iedere ziekte/bescherming/behandeling is nauw verbonden aan stadium van de groeifase. Te vroeg behandelen heeft geen zin, te laat is ook effectief “te laat” (en dus ook zinloos) 13/06/2014 40

28/06/2014

21

13/06/2014 41

Vijanden van terroir

Regelmatige watergift (vb. druppelbevloeiing) bij droogte oppervlakkige wortelvorming Jonge wijnstokken onvoldoende diepbeworteling sterk gecompacteerde bodem beperkt wortelvorming en remt bodemleven pesticiden en herbiciden die het natuurlijk evenwicht in de bodem verstoren anorganische bemesting en rijkelijke organische bemesting verstoort het bodemleven ook onvoldoende diepbeworteling Zandgrond slechte kationenuitwisselingscapaciteit en ernstige waterstress bij droogte Overrijpheid veel suikers, dus hoog alcoholgehalte = terroirkiller

13/06/2014 42

Vijanden van terroir

Overproduktie hoe meer druiven / stok, hoe meer de mineralen en aromaprecursoren verdeeld zijn over de druiven Overextractie te lange maceratie verhoogt weliswaar de kleurintensiteit en sommige smaken, maar ten koste van terroir Nieuwe eik domineert de smaak Technische wijn dmv. toevoegingen, aromagisten, e.d. Botrytis een beetje is goed, te veel wordt dominant

28/06/2014

22

Maar : Was dit nuttig ? Heeft het iets opgeleverd ?

13/06/2014 43

Presentatie wijnstokken les 1 - onderstammen, enten en fenolische stadia

Documents

Transcript of Presentatie wijnstokken les 1 - onderstammen, enten en fenolische stadia