De gevolgen van het GLB-akkoord (2013) voor de landbouw in Nederland

Presentatie voor de publieksbijeenkomst ‘Landbouw en natuur van de Europese Commissie in Wageningen 6 februari 2014Ida Terluin (email: ida.terluin@wur.nl)

Ida Terluin (LEI) doet onderzoek naar het

Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB)

1.Het GLB bestaat sinds 1962

2.Tot aan jaren ‘70 geleidelijk uitbouw beleid

3.Prijsondersteuning leidt tot

overproductie en hoge budgetkosten

4. Vanaf jaren ‘80 daarom steeds kleine

aanpassingen, zoals:● Melkquotering (1984)

● Mac Sharry-hervorming (1992)

● Agenda 2000/hervorming 2003/Health Check (2008)

● GLB-akkoord (2013) over herziening GLB na 2013

Opbouw van deze presentatie

1. Samenvatting hoofdlijnen van het GLB-akkoord (2013)

2. Hoe wil Nederland het GLB-akkoord uitvoeren?

3. Wat zijn de gevolgen van het GLB-akkoord voor het aanbod van landbouwproducten door boeren in Nederland?

Hoofdlijnen GLB-akkoord (2013)

Uniforme hectaretoeslag per land of regio (basispremie plus vergroeningspremie)

Ecologische aandachtsgebieden (EFA’s) op 5% van het akkerbouwareaal

Marktbeleid: producentenorganisaties

en crisisfonds; suikerquota weg

Plattelandsbeleid in tweede pijler verandert nauwelijks, alleen kan agrarisch natuurbeheer nu door collectieven worden uitgevoerd

Introductie uniforme hectaretoeslag (1)

Nederlandse boeren ontvangen nu een bedrijfstoeslag, gebaseerd op een historische referentie

Omgerekend naar hectares, loopt de bedrijfstoeslag tussen bedrijfstypen sterk uiteen

1842

Introductie uniforme hectaretoeslag (2)Nederland wil bedrijfstoeslag tussen 2014 en 2019

in vijf gelijke stappen brengen op het niveau van een uniforme hectaretoeslag van ca. 390 euro per ha

De uniforme hectaretoeslag bestaat uit:●Basistoeslag van 270 euro

●Vergroeningspremie van 120 euro

Sectoren die minder toeslagen krijgen zijn:●Intensieve melkveehouders

●Kalverenmesters

●Zetmeelaardappeltelers

Overige sectoren krijgen een relatief hoger bedrag aan toeslagen

Verschuiving

toeslagen van

‘oost’ naar ‘west’

Rood/roze: -

Groen: +

Gevolgen hectaretoeslag voor aanbod Nederlandse landbouwproducten

Reactie boeren die straks minder toeslagen ontvangen:

●efficiënter produceren/schaalvergroting

●overstappen op andere producten

●stoppen met bedrijf als inkomen te laag wordt

→ per saldo zal aanbod landbouwproducten gelijk blijven

Aanbod overige boeren vertoont autonome tendens tot productiestijging

Gevolgen ecologische aandachts-

gebieden (EFA’s) voor aanbod

Nederlandse landbouwproducten

Alleen boeren met akkerbouwareaal krijgen met de verplichting van 5% natuurbraak te maken in de EFA’s

5% natuurbraak in EFA’s wijkt niet zoveel af van de huidige praktijk

In Nederland mogen EFA’s mogen ook op landschapselementen (o.a. sloten) worden aangelegd

Mogelijkheid van eiwitgewassen op EFA’s

Per bedrijf mag de helft van de EFA collectief worden ingevuld

→ gevolgen van EFA’s verwaarloosbaar voor aanbod landbouwproducten

Gevolgen andere veranderingen GLB voor aanbod van land-bouwproductenMarktbeleid:

producentengroeperingen kennen we al lang in Nederland, zoals coöperaties→ onderhandelingspositie boeren in keten kan sterker worden

Suikerquota weg: verschuiving aanbod akkerbouwproducten

Tweede Pijler: Nederland wil al het agrarisch natuurbeheer bij collectieven onderbrengen

→ organisatorische verandering; beïnvloedt aanbod niet

Besluit

GLB-akkoord (2013) heeft

nauwelijks invloed op de

autonome ontwikkeling van

het aanbod van landbouwproducten in Nederland

Mogelijk wel enige verschuiving in samenstelling van het aanbod (minder kalfsvlees, zetmeelaardappelen en meer suiker)

Vooruitzichten landbouwprijzen zijn gunstig door grote vraag op wereldmarkt

Tempo autonome daling landbouwbedrijven zal waarschijnlijk niet veranderen door GLB-akkoord

Over de spreker

Dr. Ida J. Terluin heeft economie en geschiedenis gestudeerd aan de Rijksuniversiteit van Groningen (RUG). Sinds 1990 werkt ze als onderzoeker bij het Landbouw-Economisch Instituut (LEI). Haar onderzoek richt zich enerzijds op analyses van de sociaal-economische ontwikkeling van het platteland in Nederland en de EU en anderzijds op analyses van de eerste en tweede pijler van het GLB. Daarbij maakt zij vaak gebruik van een internationaal vergelijkende aanpak. In 2001 heeft zij aan de RUG haar proefschrift ‘Rural regions in the EU; Exploring differences in economic development’ verdedigd. Daarin heeft zij onderzocht waarom de werkgelegenheid in sommige plattelandsregio’s in de EU groeit en in andere stagneert. Van 1996-2010 vertegenwoordigde ze Nederland in de OECD Working Party on Territorial Indicators. Jaarlijks maakt zij een analyse van de recente ontwikkelingen binnen het GLB voor het Landbouw-Economisch Bericht (LEB). Ze voert zowel onderzoeksprojecten voor de Nederlandse overheid als voor de Europese Commissie uit. Recente projecten behelzen o.a. een scenariostudie van het GLB in 2020, een evaluatie van het EU-bergboerenbeleid, een studie naar de bevolkingsontwikkeling op het Europese platteland, een zoektocht naar een alternatieve evaluatiemethode voor de tweede pijler van het GLB, en een analyse van groepen boeren in Nederland die met zelfsturing van het agrarisch natuurbeheer bezig zijn.

Contactgegevens:Dr. Ida J. Terluin

Tel. 070 33 58 348Email:

ida.terluin@wur.nl