VRAGEN EN BEVRAAGD WORDEN:UITZICHT OP EEN EXISTENTIEEL CURRICULUM

Gert BiestaBrunel University London – ArtEZ Institute of the Arts

een aanvulling

curriculum: het ‘wat’ van leren en onderwijzen?

“Een curriculum is de inhoud van een opleiding: de vakken en de inhoud van die vakken.” (#onderwijs2032)

een beetje saai . . .

leerplan: datgene wat kinderen en jongeren zouden moeten leren

curriculum als traject: ‘a course of study’

de vraag van het ‘wat’ kan niet los worden gezien van de vraag naar het ‘waartoe’

↓een drieledige kwestie

NIVOZ 28 mei 2015

drie functies van onderwijsdrie gebieden waarin onderwijs altijd invloed heeft

& drie doeldomeinen van onderwijs

drie domeinen waarin de vraag zich stelt wat leerlingen zouden moeten bereiken↓

kwalificatie: overdragen & verwerven kennis, vaardigheden, houdingensocialisatie: inleiden in en zich verhouden tot tradities en praktijken

persoonsvorming: de vorming van het persoon-zijn

identiteit in het domein van socialisatie: wie je bentsubjectiviteit in het domein van persoonsvorming: hoe je bent

een existentieel curriculum benadert de vormgeving van het curriculum uiteindelijk vanuit de vraag van de persoonsvorming

↓de vraag hoe te zijn

een vertrekpunt van waaruit vragen over inhoud en vormgeving zinvol benaderd kunnen worden, ook mbt de plaats van antwoorden en van vragen

Hoe te zijn?

mijn suggestie↓

onderwijs en opvoeding hebben de opdracht kinderen en jongeren te helpen om op een volwassen manier in de wereld te willen zijn zijn

eerste taak: het verlangen wekken om in de wereld te willen zijnwarm lopen, verbinden, ergens willen zijn, ergens kunnen zijn

Wat vraagt dit van het curriculum? Wat kan het curriculum hier doen?

volwassenheid: niet uitkomst van een ontwikkelingsproces,maar een manier van zijn: niet-’ego-logisch’

niet gedreven door onze wensen en verlangens, maar altijd leven met de vraag of wat ik wens wenselijk is en wat ik verlang verlangbaar is

↓voor mijn eigen leven, met anderen, op een planeet met beperkte draagkracht

[volwassenheid – democratie – ecologie]

tweede taak: het onderbreken van met-jezelf-zijn

het inbrengen van een realiteitsprincipe (Freud)de ervaring van aangesproken worden (Levinas, Korczak)

Wat vraagt dit van het curriculum? Wat kan het curriculum hier doen?

‘aangesproken worden’↓

de derde optie? naast antwoorden en vragen?

Wie spreekt aan? de docent? het curriculum? de wereld?Kan leren de mogelijkheid om aangesproken te worden in de weg zitten?

een praktijkvoorbeeld: “adopting a concept”↓

een cursus waarin ik mijn studenten verbood om te leren

zeven pedagogische concepten

een ‘normale’ gang van zaken: kies een concept en zie wat je ervan kunt leren voor je eigen project

keizen, begrijpen, eigen-maken – vanuit jezelf naar het concept (ego-logisch)

Is dat waar het om gaat in het onderwijs?Of zou onderwijs ook een ontmoeting met iets vreemds kunnen zijn, iets wat van

buiten komt, iets wat je belast – een last die je moet dragen?↓

I want to ask each student to adopt a concept . . .

a d o p t i e↓

iemand in je leven laten – je open stellen zonder keuze, zonder kennis

“adopteer een concept, leef er twee weken mee, en doe verslag van deze ervaring”

eerste reacties

[1] sommige studenten hadden al gekozen[2] anderen waren bereid iets binnen te laten en met zich mee te dragen

[3] de ontmoeting met het concept: gevonden worden – een belasting

de rapportage

[1] sommigen konden niet wegkomen van leren & begrijpen: het concept bleef leerstof[2] voor anderen werd het concept een realiteit, kwam de stof tot leven

↓“het concept in de rugzak” : voelbaar – ervaarbaar – hoorbaar

Wat laat dit zien?

Dat dingen kunnen gaan spreken, je kunnen gaan aanspreken, je bevragen, en daarmee het met-jezelf-zijn onderbreken.

&Dat ‘leren’ maar een van de manieren is om in-de-wereld-te-zijn.

nog een andere betekenis van het curriculum↓

als (be)last)ing), als (op)gave

als opening naar volwassen in-de-wereld-zijn

van ‘Hoe kan ik dit be-grijpen?’

naar ‘Wat vraagt dit van mij?’

En misschien is dat wel de grootste vraag!

gert.biesta@gmail.comgert.biesta@brunel.ac.uk

www.gertbiesta.comwww.twitter.com/gbiesta

Biesta, G. (2015). Freeing teaching from learning: Opening up existential possibilities in educational relationships. Studies in Philosophy and Education 34(3), 229-243.