Prof. dr. René Boomkens

Presentatie: Stefan Schoorl

Topkitsch en slow science: kritiek van de academische rede (2008)

• Wetenschap en cultuur: het lot van de cultuurwetenschappen

• Slow Science: hogere nutteloosheid

Het lot van de cultuurwetenschappen• Geesteswetenschappelijke crisis

• Alleenrecht en dominantie op cultuur van geletterde culturele elite verdwijnt

Het lot van de cultuurwetenschappen• Technologisering, mediatisering, digitalisering

• Democratisering, opkomst populaire cultuur

• Globalisering

• Debat over cultuur: betekenis en houdbaarheid van collectieve identiteiten/processen en praktijken van betekenisgeving

Het lot van de cultuurwetenschappen• Cultuur wordt bepaald en vormgegeven door verschillende professies en maatschappelijke groepen

• Actiever en kritisch publiek van cultuurconsumenten

• Opkomst van culturele en religieuze minderheden met eigen claims op identiteit en betekenis

Het lot van de cultuurwetenschappenDus: cultuur is verwarrender dan ooit tevoren

en tegelijkertijdbelangrijker dan ooit te voren

Het lot van de cultuurwetenschappenConsequenties voor geesteswetenschappen:

1. Verkering in crisis: in twijfel trekken eigen rol en identiteit

2. Als nooit tevoren van cruciaal belang: wie of wat zijn wij nou eigenlijk?

Geestes- en cultuur-

wetenschappen: juist nu!

De cultuurwetenschapper van de toekomst

Het lot van de cultuurwetenschappen

• Vanuit bestudering van cultuur een nieuw algemeen perspectief op de werkelijkheid te schetsen

• Universalisering

Het lot van de cultuurwetenschappen

De cultuurwetenschapper van de toekomst…

• …bestudeert alle mogelijke producten, praktijken, gebruiken, rituelen of instellingen van culturele aard

• …is op internationaal en nationaal niveau actief

Het lot van de cultuurwetenschappen

De cultuurwetenschapper van de toekomst…

• …houdt contact met andere cultuurwetenschappers, niet-wetenschappers en andere vakwetenschappers

• …participeert in lokale, regionale en nationale discussies

Het lot van de cultuurwetenschappen

De cultuurwetenschapper van de toekomst…

• …is geen streng gedisciplineerde vakidioot, maar staat met beide benen ‘in de culturele modder van alledag’ en kan vrijuit spreken

Het lot van de cultuurwetenschappen

• De kans dat die cultuurwetenschapper zich kan ontplooien is op grond van het wetenschapsbeleid van de overheid en van universiteiten zelf uitermate klein.

Hogere nutteloosheid• Onproductieve kennisvorming

• Kennis voortgebracht door gedrags- en cultuurwetenschappen behoort tot de hogere nutteloosheid

• Die kennis is niet toepasbaar in technische zin, het is zelfs storend

Hogere nutteloosheid• Slow science: “Het vermogen van onze waarheidsvinding het maatschappelijke proces juist te vertragen, onderbreken en storen, en dat desondanks tegelijkertijd welkom is, waarnaar zelfs verlangd wordt.”

Hogere nutteloosheid• Universitaire bestuurders: ‘kritiek’ is een teken van slow science, want het is contraproductief en wordt geuit door ‘losers, buitenstaanders of romantici’.

Hogere nutteloosheid• Kritiek stond aan de basis van de wetenschappelijke revolutie

•Kritiek is de essentie van de wetenschappelijke houding

• Wetenschappers moeten de kracht van slow science en de impact van kritiek levend houden

Discussievraag

Foto: © Sebas Veldhuisen

Leidt de universalisering van de cultuurwetenschapper van de toekomst niet tot een te brede en oppervlakkige vorm van wetenschap?

Anders gezegd:

Leiden disciplinering en specificatie van wetenschap niet tot diepere en betere inzichten?