Presentatie: “Vereniging van g gPenshonado’s (VVP)” 

Drs A.G. RomeroCentrale Bank van Curaçao en Sint Maarten

15 februari 201115 februari 2011

1

• AgendaAgenda– 1. Economische ontwikkeling in de wereld

2 Effecten schuldsanering voor de lokale markt– 2. Effecten schuldsanering voor de lokale markt

– 3. Uitdagingen voor de pensioenwereld.

4 V d– 4. Vragenronde

2

1 W ld i1. Wereldeconomie

3

Aswolk boven IJsland 2010

4

Real GDP growth (%) in selected /

2008 2009 2010 2011

countries / areas

World 2.8 -0.6 4.8 4.2

Advanced economies 0.2 -3.2 2.7 2.2

USA 0.0 -2.6 2.6 2.3

Euro area 0.5 -4.1 1.7 1.5

Netherlands 1.9 -3.9 1.8 1.7

Emerging & developing economies

6.0 2.5 7.1 6.4developing economies

Brazil 5.1 -0.2 7.5 4.1

Venezuela 4.8 -3.3 -1.3 0.5

5

Venezuela 4.8 3.3 1.3 0.5

Colombia 2.7 0.8 4.7 4.6

Internationale econmische panaroma2011:

• Extreem lage rente;Extreem lage rente;• Hogere olieprijzen ( > 100 dollar );• Hoge werkloosheid in ontwikkelde landeng(Europa, de VS, Japan);

• Crisis in Europa ( Griekenland, Ierland, Portugal ?, S j ?)Spanje ?);

• Potentieel hogere voedselprijzen;• Sterke and consistente economische groei in de• Sterke and consistente economische groei in de “emerging markets” ( Brazilië, China, India…) 

6

7

Bron: Crown  Investment Management februari 2011

VS: lange termijn rente “treasury paper”

8Bron: Crown  Investment Management februari 2011

VS: lange termijn rente “treasury paper”2VS: lange termijn rente treasury paper 2

6

Rente curve (op lang papier)

5

3

4

1

2

0

4-Jan-10 4-Feb-10 4-Mar-10 4-Apr-10 4-May-10 4-Jun-10 4-Jul-10 4-Aug-10 4-Sep-10 4-Oct-10 4-Nov-10 4-Dec-10 4-Jan-11

9

5 yr 10 yr 20 yr 30 yr

10

11

‘Olieprijs kan verder stijgen naar 120 dollar’p j jg1 feb. 2011

12

13

14

2. Effecten schuldsanering op de g plokale kapitaalmarkt

15

Economische ontwikkeling CuraçaoEconomische ontwikkeling Curaçao (Annual % change)

6.0

7.0

8.0

2.7 %3 0

4.0

5.0

(%)

0.4%1.0

2.0

3.0

-1.0

0.0

2006 2007 2008 2009 2010*

16

Real GDP Inflation

Development debt‐to‐GDP ratio

82 6%84.3%

90.0%

100.0%

82.6%81.6%

73.6%

60 0%

70.0%

80.0%

32%40.0%

50.0%

60.0%

32%

20.0%

30.0%

0.0%

10.0%

1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 *

* ti tDebt‐to‐GDP ratio of the Netherlands Antilles Projection *=estimate

General government budget balance and interest payments (in millions NAf.)

899.01000

761.8

600

800

200

400

0

‐170.4 ‐172.1

‐400

‐200

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010*

General government budget balance  Interest payments *=estimate

Total outstanding government securities(in millions NAf.)

3,500

4,000

2,000

2,500

3,000

1,000

1,500

0

500

Island government of CuraçaoCentral governmentTaken over by NL on 10‐Oct‐2010 (stock relief; liabilities on Dutch government balance sheet)Country of CuraçaoCountry of Sint Maarten

Maturity schedule of the country of Curaçao(i illi NAf )(in millions NAf.)

1,649.01,667.4

1 600

1,800

1,200

1,400

1,600

800

1,000

1,200

370.0

474.9

582.4

370.0475.0

582.4

400

600

18.0 0.3 0 0.1 018.4

82.0139.7100.0

140.0

0

200

2020 2025 2030 2035 2040 Total

Local ownership NL ownership Total

Domestic interest ratesDomestic interest rates (commercial bank lending rates)

12%

8%

4%

0%

Jan-01 Jan-02 Jan-03 Jan-04 Jan-05 Jan-06 Jan-07 Jan-08 Jan-09 Jan-10 Jan-11

Mortgages Time loans

Domestic interest rates 

10%

(borrowing rates)

8%

5%

3%

0%

Jan-01 Jan-02 Jan-03 Jan-04 Jan-05 Jan-06 Jan-07 Jan-08 Jan-09 Jan-10 Jan-11

Passbook savings Time Deposits (12 months)

3. Uitdagingen voor de g gpensioenwereld.

23

– 1. Pensioenfinancieringen (DCS en DBS)1. Pensioenfinancieringen (DCS en DBS)

– 2.  Eindloonregelingen en risico’s

– 3 AOV financiering via omslagstelsel kan dat nog?3. AOV financiering via omslagstelsel kan dat nog?

– 4. Vergrijzing, lage rente en lage dekkingsgraad, korten op pensioenen, indexering kan datkorten op pensioenen, indexering kan datallemaal nog?

24

Soorten pensioenplannenSoorten pensioenplannenPensioen is vast: 

Kosten zijnDefined BenefitDB‐systeem

Kosten zijnvariabel 60 tot 70 procent van 

Eindloonmiddenloonregeling

het salarisregeling

Defined ContributionDC

Kosten zijn vastPensioen is 

Beschikbarepremie

DC‐systeem variabel regeling

25

PensioenenPensioenen

Vaste

Pensioenals basis

Vastebedragen

als basis

GerelateerdMiddenloon

Toezegging aan salarisEindloon

Premie alsbasis

Beschikbarepremie

26

AOV franchiseAOV franchise

70% *

Aanvullendpensioen

Pensioengrondslag

70%   grond‐slag

alaris

AOV% van

sa

AOV2011: NAf.818 

/maandFranchise

10/7 * AOV

70%

27

Werkende bevolking met lpensioenregeling

Nederlandse Antillen 1997 2005

Werkende bevolking 78,589  76,000 Actieve deelnemers in een collectieve pensioenregeling 22,339  30,900 Werkende bevolking met pensioenregeling 28 43% 40 66%pensioenregeling 28.43% 40.66%Pensioentrekkenden binnen een collectieve regeling 11,500

28

collectieve regeling 11,500 

Onderzoek: Vida Nova 2008

Aandeel DB en DC pensioenen in totaleactiva

DB DC

18%

34%

97%

75%

82%

66%

3%

25%

Australië

Brazilië

Canada

Frankrijk 75%

65%

22%

61%

25%

35%

78%

39%

Frankrijk

Duitsland

Hong Kong

Ierland 61%

99%

92%

37%

39%

1%

8%

63%

Ierland

Japan

Nederland

Zuid‐Afrika

42%

61%

45%

58%

39%

55%

Zwitserland

Verenigd Koninkrijk

Verenigde Staten 

29

59% 41%Wereld

Bron: Tower Watson: 2010 Global Pension Asset Study, January 2011

AandachtsgebiedengSolvabiliteit• Significante verslechtering van de solvabiliteit

V h i d k h t i t k ld d• Verhoging van de kans op het niet kunnen voldoen aan de pensioenvoorziening

• Druk voor herziene strategieën 

Risicobeheer • Bredere en meer extensieve weergave van de risico’s• Identificeren van en het incorporeren van de mogelijke• Identificeren van en het incorporeren van de mogelijke 

effecten van extreme gebeurtenissen op de beschikbaarheid van krediet, liquiditeit en marktprijzen activa

Risico management • Meer aandacht voor het behalen van de verwachtingen van 

de deelnemers. (pleit voor DC systeem)(p y

30

Aanpassen aan veranderende omstandighedenp g

Overstappen op DC systemen maar rekening houdende met de belangrijkste kenmerken van pensioenregelingeng j p g g• Het verstrekken van (adequate) pensioenvoorziening(DC plannen voldoen hieraan daar ze gericht zijn op lange t ij b i )termijn besparingen)

• Herverdeling• Verzekering• Verzekering(kapitaal accumulatie wordt bepaald door de bijdragen en de resultaten van de investeringen; beleggingsrisico’s 

d d d l d h l d )worden door de leden van het pensioenplan gedragen)

31

4 V ?4. Vragen?

32