Brazilië: plastic (2012/4)

plasticsamsam s a m s a m =

s a m e n d e l e n s a m e n l e r e n s a m e n werken samsam maandblad

nr.4 2012brazilië samsam

samsam s a m s a m = s a m e n d e l e n s a m e n l e r e n s a m e n werken samsam maandblad

maandblad nr.2 2012 samsam

samsam s a m s a m = s a m e n d e l e n s a m e n l e r e n s a m e n werken samsam maandblad

nr.4 2012brazilië

voor jonge

wereld-burgers

• Een leeg boterkuipje waardeloos? Echt niet!

• Pedro (12) voert actie voor een schone stad

Met puzzel-boekje!

afval? Maak er iets moois van! Een bikinitopje bijvoorbeeld

voor jonge

wereld-burgers

win tickets voor MixMax Brasil in tropenMuseuM Junior in aMsterdaM

de tentoonstellingwaar loopt iedereen op slippers? waar zijn voetballers de beste dansers? waar is alles en iedereen een mix uit verschillende werelddelen? olá, in Brazilië natuurlijk! in MixMax Brasil voel je de Braziliaanse mix tot in je tenen.

de wedstriJdvul deze tas met zo-veel mogelijk kleine dingetjes. kijk voor voorbeelden op de achterkant ... z.o.z.d e z e t a s h o o r t b i j s a m s a m n r . 4 2 0 1 2 • p l a s t i c • b r a z i l i Ë

naar de MIxMax

tas

Vraag je juf of Meester

win tickets voor mix max brasil in tropenmuseum junior in amsterdam

Met puzzel-boekje!

vul hier de oplosssing in

Klopt het? Kijk voor het goede antwoord op pag.13

Ineke Holtwijk (journalist, vooraan) en Roberta Guimarães (fotograaf, achter) maakten deze samsam

Plastic is heel handig, maar het heeft één nadeel: het verteert bijna niet. Een milieuvriendelijke oplossing om van onze bergen plastic afval af te komen is recycling. Dat betekent: van oud plastic nieuwe plastic spullen maken. In Brazilië zijn ze daar heel goed in. Brazilianen hebben trouwens ook allerlei leuke ideeën voor hergebruik van plastic. Kinderen uit de stad Recife vertellen er alles over in deze samsam.

van deredactie

nu weer

Brazilië

SamSam = SamenSamsam is een oud woord voor: samen, al-lebei, hetzelfde. Samsam gaat over: samen delen, samen leven, samen spelen, samen leren en samen verantwoordelijk zijn voor een duurzame wereld.

Atlan

tische

Oceaa

n

BRazIlIË

aRgEn

tInIË

BolIvIaPaRaguay

PERu

chIl

I

suRInamEvEnEzuEla

colomBIa

EcuaDoR

Recife

Rio de Janeiro

de makers :Brazilië

zuID-amERIKa

EuRoPa

Nederland

Maak de rebus en ontdek wat de officiële taal van Bra ilië is

rebus

Grote

Ocea

an

2

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Plastic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic FantasticPl

astic FantasticPl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Plastic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

K i j K v o o r f i l m p j e s o v e r B r a z i l i ë o p s a m s a m . n e t

i

3

“Ik loop bijna altijd op slippers, maar dansen doe ik het liefst op blote voeten.”

Ik heb meestal een broodtrommel. Dan hoef je geen plastic weg te gooien, dat is beter voor het milieu. Een trommel is ook handiger, want ik heb altijd een map en een etui in mijn tas en die maken het brood in een plastic zakje plat.Ik heb het liefst een zakje. Een broodtrommel is zo zwaar en groot in je tas. Zakjes zijn veel handiger en ik gooi ze niet op straat, maar altijd in de vuilnisbak.

Een broodtrommel. Dat is makkelijk, want dan hoef je geen zakje weg te gooien. Mijn moeder wast de trommel de volgende dag. Of ze schudt de kruimels eruit. Ik zie kinderen wel vaak rommel op straat of in het kanaal gooien. Ze zouden in de toekomst een robot moeten ontwikkelen die vuil op straat opruimt.

samsampag 4-5.indd 6-7 16-04-12 13:44

Flavia (10) en haar ouders gaan één keer per week naar de supermarkt. Hun boodschappen nemen ze mee naar huis in dunne plastic zakken die ze van de winkel krijgen. “We hebben thuis wel boodschappentassen, maar die zijn we dit keer vergeten,” zegt Flavia. “Ik vind het goed dat ze plastic tasjes in de supermarkt willen afschaffen. Op school hebben wij daarover gepraat. Wij bewaren plastic tasjes om afval in te doen. Maar we gooien ook veel tasjes weg, want we krijgen er zoveel iedere keer.”

Saul (11): “Ik denk eigenlijk niet zo na over afval, maar ik vind het wel opval-lend dat sommige dingen in heel veel verpakkingen zitten. Bijvoorbeeld als je blikjes limonade koopt, dan zitten die weer met een plastic omhulsel aan elkaar vast. En als je niet oppast krijg je er ook nog een plastic zakje bij. Als ik boodschappen doe, neem ik altijd een tas van thuis mee. Soms vergeet ik het en dan probeer ik alle boodschap-pen in mijn armen te dragen. Als dat niet lukt moet ik wel een tasje vragen, maar dat vind ik dan wel heel stom.”

“Gratis plastic tassen afschaffen is goed voor de planeet.”

“Deze containers voor plastic afval staan op proef in onze stad. Ik vind recyclen een goed idee.”

Amsterdam, Nederland

Wat doen Flavia uit Brazilië en Saul uit Nederland allebei hetzelfde? tasjes

Recife, Brazilië

wegwerp-P e d r o l a a t h e t e r n i e t b i j z i t t e n

6

Vuilniszakken, boterhamzakjes, speelgoed, bekers, bakjes, pennen en flesjes. Veel spullen om ons heen zijn van plastic. Plastic is heel handig, want het is licht en toch stevig. De plastic zak die je in veel winkels gratis krijgt, gaat lang mee. Te lang eigenlijk. Want hoe handig plastic ook is, het heeft één nadeel: je komt er niet vanaf. Wist je dat een rondslingerende plastic zak pas na tien tot twintig jaar ‘verteert’? Een plastic frietbakje doet er nog veel langer over.

Een Nederlander gooit gemiddeld vijftig kilo plastic afval per jaar weg. In Brazilië is dat dertig kilo per persoon per jaar. Hoog tijd voor oplossingen dus: oud plastic inzamelen om nieuwe plastic spullen te maken. Recycling heet dat.

plasticberg

Het meeste plastic valt uiteindelijk wel uit elkaar, maar het verdwijnt nooit helemaal

Lees verder op pagina 8 en 9

P e d r o l a a t h e t e r n i e t b i j z i t t e n

Slimme oplossingen voor de

7

eigenmening

ieder kind heeft recht op:

Vier VuilnisbakkenPedro (12) woont in een flat in Recife, een

stad aan de oostkust van Brazilië. Bij hem thuis staan vier vuilnisbakken. “Eén voor metaal,

één voor papier, één voor plastic en één voor de rest. Want metaal, papier en plastic kun je recyclen.

Dat is beter voor de natuur,” zegt Pedro. “Ik ken niemand met zoveel vuilnisbakken. Mijn vrienden zijn lui. Zij gooien al het vuilnis gewoon in de container die de vuilnisdienst leegmaakt. De gemeente heeft zelfs geen glasbak.” Pedro en zijn vader brengen de zakken oud papier, metaal en plastic met hun auto naar school. Die helpt daarmee weer de vuilnispikkers.

lege boterkuipjesVroeger woonden vuilnispikkers bij de vuilnisbelten. Daar plukten ze waardevolle spullen zo uit het afval. Maar veel steden in Brazilië kregen moderne afvalverwerkende fabrieken. Daarom gaan vuilnispikkers nu langs flatgebou-wen. Ze vragen de portiers om plas-tic, papier, metaal en afgedankte apparaten. Vuilnispikkers herken je van ver. Ze dragen een grote plastic zak over hun schouder. Hun echte werk is sorteren. Dus legt de vuilnispikker boterkuipjes bij boter-kuipjes. En plastic zak-ken bij plastic zakken en flessen bij flessen. Het meeste verkoopt hij aan fabrieken. Deze gebruiken oud plastic om nieuwe plastic spullen te maken.

ZwerfplasticPedro vertelt over zwerfafval in zijn buurt. Vooral de witte, dunne plastic tasjes die je in de supermarkt krijgt zijn een probleem. “Bij ons in de straat komt de gemeente soms drie

keer per dag vegen,” vertelt Pedro. De tasjes waaien makkelijk weg omdat ze zo licht zijn. Overal raken kanalen en afvoerbuizen verstopt met deze tasjes. De regering wil ze daarom verbieden, maar de supermarkten zijn tegen.

toespraakPedro’s school voert ieder jaar een actie die mensen oproept beter voor de rivier in de stad te zorgen. In het water drijft veel plastic. De vorige keer heeft Pedro een toespraak gehouden voor de gemeenteraad. Hij was zelf op het idee gekomen. “Ik heb gevraagd om beter op de rivier te passen. Volwassenen denken te weinig aan ons. Straks is er helemaal geen schoon water meer en gaan mensen dood.”

achterkleinkinderenPedro maakt zich terecht zorgen. Over twintig of vijftig jaar willen onze kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen ook natuur, schone lucht en schoon water. Maar dat wordt moeilijk. Bomen worden sneller gekapt dan aangeplant. We vissen de oceanen langzaam leeg. De zee dient als afvalplaats. Olie, gas en steenkool raken op. En door uitlaatgassen van fabrieken en auto’s verandert zelfs het klimaat.

toekomst Van de aardeWat Pedro in het klein deed, gebeurt straks in juni in het groot. In Brazilië komen de leiders van verschillende lan-den bij elkaar om te vergaderen over de toekomst van de aarde. Deze grote vergadering heet Rio+20. Dat is omdat

ze in de stad Rio de Janeiro vergaderen.

Net als twintig jaar geleden. Toen spra-ken de wereldlei-ders daar ook over het milieu. En na het praten komt het moeilijkste: met z’n allen écht veel slimmer en zuiniger gaan leven.

gratisDe 195 miljoen inwoners van Brazi-lië gebruiken per jaar twaalf miljard plastic zakken. De dunne zakjes van de supermarkt hergebruiken ze voor afval. Vier op de vijf Brazilianen vindt het maar niks om te betalen voor een plastic zak. In sommige supermarkten krijg je wel korting als je je eigen bood-schappentas meeneemt.

Pedro is trots dat de conferentie Rio+20 in zijn land wordt gehouden

8

• We gooien heel veel plastic weg• Weggegooid plastic verteert nooit helemaal • Rio+20 is een vergadering over de toekomst van de aarde

De inwoners van Recife zorgen zelf dat er plekken zijn voor gescheiden inzameling van afval. De gemeente doet dat niet

iets anders of iets nieuwsNormaal plastic wordt gemaakt van aardolie. Er bestaat ook ‘biologisch afbreekbaar’ plastic. Dat verdwijnt uiteindelijk. Een oplossing voor onze afvalberg is recycling. • REcyclEN Van gebruikt plastic (afval) nieuwe plastic spullen maken. • HERGEBRuIkEN Iets opnieuw gebruiken. Bijvoorbeeld van een lege cola-fles een bloem-pot maken.

Almiro is vuilnispikker, net als een miljoen andere arme Brazilianen. Hij ver-zamelt plastic flessen in rijke wijken en verkoopt ze aan een grote handelaar

9

r e c y c L i n g , z o w e r k t h e t

het lange leven van een petflesinzameling

VERWERkEN TOT NIEuWE gRONDSTOF

VOOR AllERlEI PRODukTEN

statiegeld bij het afval

SORTEREN

PlETTENWist jij dat …

… het Nederlands elftal voetbalt in shirts gemaakt van plastic flessen? In één shirt (made in China) gaan ongeveer dertien flessen.

…. zo’n zachte fleece-jas of fleecetrui ook van draad van plastic flessen is gemaakt?

… in Brazilië een fabriekje staat dat plastic fietsen maakt? Voor iedere fiets zijn 120 flessen nodig. Deze fietsen zijn goedkoop, licht en gegarandeerd roestvrij!

… in Schotland een brug van 50.000 kilo gerecycled plastic afval is gebouwd? Hij is zo stevig, dat er ook vrachtwa-gens over heen kunnen.… veel auto bumpers,

tennisballen, vloerbe-dekking, DVD-hoesjes en reflectorpaaltjes in de berm ook van gerecycled plastic zijn gemaakt?

… we in Nederland per jaar 650 miljoen PET-flessen gebruiken.Daarvan gaat 95% leeg terug naar de supermarkt.

En wist jij dat …

10

RECyClEN TOT kORRElS

IN SPECIAlE ZAkkEN OP STRAAT OF IN AFVAlBAkkEN VOOR PlASTIC TuSSEN AllE ANDERE TROEPBIJ DE SuPERMARkT

h u h , t w e e d e z e L f d e p L a a t j e s , o f t o c h n i e t ?

verschillen

kun je de 10 verschillen tussen deze twee plaatjes vinden?

Deze kinderen hebben voor carnaval sambaballen gemaakt, van plastic flessen! Op bladzijde 4 en 5 van het puzzelboekje zie je hoe je dat zelf kunt doen.

zoek de

kijk voor de opLossing op pag. 13 11

d o e m e e m e t d e w e d s t r i j d

bezoek braziliËwin een aan

voor jonge

wereld-burgers



de wedstriJdvul deze tas met zo-veel mogelijk kleine dingetjes. kijk voor voorbeelden op de achterkant ... z.o.z.

d e z e t a s h o o r t b i j s a m s a m n r . 4 2 0 1 2 • p l a s t i c • b r a z i l i Ë

voor jonge

wereld-burgers



de wedstriJdvul deze tas met zo-veel mogelijk kleine dingetjes. kijk voor voorbeelden op de achterkant ... z.o.z.d e z e t a s h o o r t b i j s a m s a m n r . 4 2 0 1 2 • p l a s t i c • b r a z i l i Ë

naar de mIxmax

tas

Vraag je juf of meester

een bIkInI zoals op de Voorkant Van deze samsam

bIjVoorbeeld. kIjk op www.tropenmuseumjunIor.nl

Voor meer InformatIe

Wat gaan We ermee doen?In de mIxfabrIek Van de tentoonstellIng

mIxmax brasIl maken kInderen er mooIe dIngen Van.12

o m c i r k e l h e t g o e d e a n t w o o r d

PlASTIc WORDT

GEmAAkT VAN

A. AardgasB. GlasvezelC. Aardolie

6

DE OFFIcIëlE TAAl

VAN BRAzIlIë IS

A. SpaansB. PortugeesC. Braziliaans

RIO+20 IS

A. Een wiskundige formuleB. Een grote vergadering over de aardeC. Een bedrijf voor rioolontstopping

3 EEN EcO-FlEEcETRuI

IS GEmAAkT VAN

A. Ecologische katoenB. SchapenwolC. PET-flessen

4 WAT IS REcyclING?

A. Van afval een nieuwe grondstof makenB. Afval opnieuw gebruikenC. Met afval geld verdienen

2

a d r e s s a m s a m

postbus 94020, 1090GA, Amsterdam

Tel. +31 (0)20 568 84 40Fax +31 (0)20 568 87 87

E-mail samsam@ncdow e b s i t e www.samsam.net c

olo

fon r e d a c t i e Liesbeth Schouten (hoofdredacteur), Hans Serrarens (eindredacteur), Marinde Hurenkamp (redacteur), Jenny Mustamu

(secretariaat) thema ‘pLast ic / braz iL i ë ’ Ineke Holtwijk (tekst) Roberta Guimarães (fotografie), Wineke Onstwedder (p. 6, NL)v e r d e r w e r k t e n m e e Studio De Leijer, Carry Brugman, Willem Ritstier, Dick Heins ontwerp & i LLustrat ies Studio Boot, 's-Hertogenbosch L i thograf ie & druk Veronica Litho & Roto Smeets a d r e s s e n b e h e e r Pondres abonnementen nederLand gratis voor scholen en kinderen van 9 tot 13 jaar abonnement in de kLas of thu is Ga naar www.samsam.net en klik op ‘over samsam’ n i e u w s b e g r i p Scholen met een abonnement krijgen bij elk nummer Nieuwsbegrip-opdrachten van CED-groep L e s o p d r a c h t e n Op www.samsam.net staan lesopdrachten onder 'voor docenten' samsam is een gratis uitgave van:

EEN PlASTIc FRIETBAkjE

IN DE NATuuR ..

A. vergaat nauwelijksB. is na 25 jaar helemaal verdwenenC. verandert in olie

WAAROm mOET jE IN DE PlASTIcFABRIEk EEN HAARkAPjE OP?

A. Voor de hygiëne. Plastic spullen voor etenswaar moeten schoon zijn.B. Voor je gezondheid. Anders waaien er plastic korrels in je haren.C. Voor de veiligheid. Anders raken je haren verstrikt in de machines.

7 BRAzIlIë lIGT IN

A. Zuid-AziëB. Zuid-AfrikaC. Zuid-Amerika

8

Wat weet jij er nu van?d o e d e t e s t

3minuten

test

heb je deze tekeningen bij de verhalen gezien? ze gaan over de rechten van kinderen

5

o P l o s s i n g e n

1braziliË

REBuS pag. 2: Portugees

zOEk DE VERScHIllEN pag. 11:

1. deuren zijn roze, 2. gele strepen op

rood t-shirt zijn weg, 3. rood t-shirt is

groen geworden, 4. letters op geel t-shirt

zijn weg, 5. Sponge Bob staat op wit t-

shirt, 6. rode pruik bij meisje vooraan, 7.

hoofden van twee jongens in midden zijn

verwisseld, 8. wit t-shirt is roze geworden,

9. blauwe streep op fles in midden, 10.

groene randen aan t-shirt links

DE TEST op deze pagina:

1.C 2.B 3.C

4.A 5.B 6.A

7.C 8.A


eten & drinken


onder-wijs


eigengodsdienst


gezond-heid spel


eigenmening


mishand-eling

ieder kind heeft recht op bescherm-ing tegen:

geweld,oorlog


kinder-arbeid


w e l k e P l a a t j e s h e b j e i n d e z e s a m s a m g e v o n d e n ?

13

t o v e r e n m e t s c h a a r e n L i j m

Het bedrijf dat in deze loods werkt heet lixiki. Dat is een samentrekking van de Portugese woorden voor ‘vuilnis’ en ‘chic’. En dat is precies wat ze hier doen: van afval de prachtigste dingen maken. De blauwe en roze kransen aan het plafond waren ooit plastic flessen. En de carnavalskragen van de kinderen zijn gemaakt van oud plastic zeil. ze zijn versierd met spiegeltjes en stukjes oude cd’s die glimmen in het licht.

paleis van plastic

14

Dansen maar lucas! De muziek mag voluit, oefenen voor carnaval!

paleis van plastic

15

spel


r o n d L e i d i n g d o o r d e p L a s t i c f a b r i e k

juca (rechts) is onder de indruk van de superkauwgom die uit de grote buis stroomt

Rebeca en Rafael bekijken de nieuwe plastic zakjes

De lange draden worden in stukjes gehakt. Hier-van worden nieuwe plastic spullen gemaakt

“Waar snijden jullie de zakken dan?” wil Rebeca weten. “Dat gebeurt weer bij een andere machine,” zeggen de mannen

16

Deze machine trekt lange draden van het plastic

r o n d L e i d i n g d o o r d e p L a s t i c f a b r i e k

“Wist jij dat plastic van aardolie is gemaakt?” vraagt juca (11) aan Rebeca (12). juca heeft dat met aardrijkskunde op school gehad. Rebeca nog niet. ze zit op een andere school, net als Rafael, haar neef. “Echt waar?” vraagt Rebeca. Rafael (12) is niet onder de indruk: “Eerst zien dan geloven.”

De kinderen mogen kijken bij Icasa. Dat is een fabriek die plastic maakt. Eerst moeten ze een muts op en oordoppen in. Die muts voorkomt dat je via je haar bacteriën van buiten mee naar binnen neemt. Deze fabriek maakt ook plastic voor etenswaar. Daarom moet het binnen extra schoon zijn.

korreltjesBinnen in de fabriek is het heel warm en het is er een hels kabaal. Je moet schreeuwen om elkaar te verstaan. ”Waar is die olie dan?” roept Rafael. Hij had vaten olie verwacht, maar die zijn er niet. Wel bakken met witte plastic korreltjes. In de landen waar de aardolie wordt gewonnen, maken ze van de olie plastic korreltjes. Als je die korreltjes smelt, krijg je een soort kauwgom. Daarvan maak je plastic. “Oh, daarom is het hier smoorheet,” zegt Juca. “We staan bij een soort kookpot.”

grote bel“Het lijkt wel kauwgom,” zegt Rafael. Juca tuurt naar het vloeibare plastic. “Het stroomt van onderen naar boven in plaats van boven naar beneden. Hoe zouden ze dat nu voor mekaar krijgen?” vraagt hij. “We blazen het heel hard met hele hete lucht naar boven,” antwoordt de baas van de fabriek. “Net zoals je een kauwgombel blaast, “ zegt Juca. De warme bel van plastic gaat daarna door een soort wringer. Dan krijg je een hele dunne plak.

VuilnisZakRebeca loopt naar een wringer waar vuilniszakken uitkomen. Ze heeft ze meteen herkend aan de kleur. Het plastic gaat op een grote rol. Die weegt wel vijfhonderd kilo. De vuilniszakken worden gemaakt van oud plastic. Als plastic doorzichtig is, is het altijd van nieuwe korreltjes gemaakt, legt de baas van de fabriek uit. Maar als het zwart , grijs, grijsgroen of grijsblauw is, weet je bijna zeker dat het oud plastic is. Dat noem je recyclen. De fabriek doet dat veel: gebruikt plastic inzamelen en er nieuw plastic van maken. “Recyclen is goedkoper dan korreltjes laten komen uit het Midden-Oosten,” zegt de directeur.

een luchtje“Maar waarom recyclen we dan niet alles?” wil Rafael weten. “Er is een wet in Brazilië die zegt dat je voor het verpakken van etenswaar alleen nieuw plastic mag gebruiken,” legt de baas uit. “Bij recyclen kom je ook lege verfemmers of chloorflessen tegen. Voor een vuilniszak of een emmer maakt zo’n luchtje niet uit. Voor boterhamzakjes of waterflessen natuurlijk wel.”

Vorig leVenDe opslagplaats voor oud plastic is ergens anders. Daar ligt echt alles. Stapels lege boterkuipjes, oude emmers, pakken plastic tasjes en veel resten uit de eigen plasticfabriek. Het oude plastic wordt gesmolten en dan tot spaghetti getrokken. Die spaghettidraden worden afgeknipt in kleine stukjes. “Hé, dan krijg je weer korreltjes. Maar nu zijn ze groen,” merkt Juca op. “Omdat ze in hun vorig leven een groen plastic ding waren,” zegt Rebeca die goed heeft opgelet.

• Plastic maak je van olie• Recyclen is oud plastic vermalen en smelten om er nieuwe plastic spullen van te maken

superkauwgommega-spaghetti

en

Op samsam.net staat een filmpje over de plasticfabriek 17


gezond-heid

Neem een lege plastic frisdrankfles. • Maak met je schaar een gaatje op ongeveer 8 cm van de opening. knip nu verder rond om. Pas op dat je steeds op 8 cm van de opening blijft. je houdt dan twee stukken fles over: de bovenkant en de onderkant. • Nu meet je met een centimeter de onderrand van het bovenste stuk op. Dat getal deel je door 5. zo weet je hoe breed de bloem- blaadjes moeten worden. Als de omvang van de fles 30 centimeter is, krijg je 5 blaadjes van 6 centimeter bijvoorbeeld. • Met een viltstift teken je 5 streepjes om de 6 centimeter. knip ze in. let er op dat de blaadjes bij de opening van de fles smaller worden. • Als je alle blaadjes geknipt hebt, kun je ze uitvouwen en verven. • Plak je bloemen op de muur met sterke lijm.

Bloemetjesbehang

k n i p i n e e n p e t f L e s

die je zelf van een plastic fles kunt maken

Boor gaatjes in een lege plastic

fles en maak de tuinslang met veel

plastic tape vast op de fles. je moet

er wel voor zorgen dat de gaatjes

schuin naar boven liggen als je de

kraan aanzet. je kunt de fles na-

tuurlijk ook vasthouden.

Tuinsproeier

jammer dat je de bloemen niet ziet als je op de wc zit

Een puike plantenspuit

vijf dingen1

2

18

Dit kleurige vliegengordijn is gemaakt van de

ringetjes die aan de draaidoppen van flessen zit-

ten. je knipt ze open en rijgt ze aan elkaar. Plastic

smelt als je het warm maakt, bijvoorbeeld door

het plastic even in een brandende kaars te hou-

den. zo las je een opengeknipt ringetje weer dicht.

Vliegengordijn

Deze beesten zijn gemaakt door Fabio. Vroeger werkte hij als

lasser en nu maakt hij prachtige figuren van plastic flessen.

Bedenken hoe je een beest maakt van een fles vindt hij span-

nender dan lassen. Fabio’s beesten worden als kunstobjecten

verkocht. Buurkinderen komen gewoon bij hem thuis om de

kunst af te kijken.

Vreemde beesten

Brenda (11) en Icaro (9) maken in Fabio’s atelier een eigen beest

Genoeg water om je vrienden te doorweken

Flinke jongen die hier nog doorheen vliegt

je hebt alleen een scherpe schaar nodig én geduld want een beest knippen is precies werk

Vul een frisdrankfles met water.

Draai er een waterschietpomp

uit de speelgoedwinkel op.

Waterpistool

3

4

5

Wil jij ook een beest van een fles maken? kijk op samsam.net voor het filmpje

19

spel


Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Plastic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic FantasticPl

astic FantasticPl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Plastic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic“Het is fijn om hier in de baai te wonen, omdat iedereen elkaar kent. je hebt veel vrienden. maar het nadeel is het afval.”

eiland Van godDe plek waar Stefanne woont heet Ilha de Deus (spreek uit als: iel-jaa de dee-oesj). Dat betekent Eiland van God. Wil je weten hoe deze plek aan zo’n bijzondere naam komt? kijk dan op samsam.net

"mensen dumpen hun computer in

20


gezond-heid spel


Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

Pl

astic Fantastic

i n t e r v i e w

Wat doe je met het afval?"Ik sorteer het plastic. Als mijn stiefvader terugkomt met de boot, laden we alles uit. Ik maak twee stapels. Eén van plastic flessen en één van plastic zakken. Mijn stiefvader doet dat in grote zakken en hij brengt het aan de kant. Daar verkoopt hij het aan een man met een vrachtwagen. "

Ga jij ook mee in de boot om afval op te pikken?"Soms. Het is leuk, behalve in de blubber staan. Dat vind ik niks. Mijn stiefva-der zegt dat het gevaarlijk kan zijn. Er zijn dode vissen met stekels. Als je daar op stapt, moet je naar de dokter. Want de stekels zijn giftig. Ik ben ook bang om het water binnen te krijgen. Het is heel smerig."

Waarom haalt je stiefvader alle rotzooi uit het water?"Hij doet het omdat hij goed wil doen voor de planeet. Hij wil de baai schoonhouden. Maar het is niet zijn echte werk. Hij kweekt garnalen."

Wat is het raarste dat hij ooit vond?"Hij vindt van alles. Stoelen, banken, televisies. Er zijn zelfs mensen die de computer in de rivier gooien als hij het niet meer doet. De rivier brengt alles vanzelf hier. Het blijft hangen achter de takken van de bomen. "

Waarom gooien mensen al die dingen in de rivier?"Ze willen niet wachten op de vuilnisman. Mensen zijn lui. Er staan wel tonnen waar je afval in kunt kieperen en iedere dag komen vuilnismannen met een karretje langs, maar toch gooien heel veel mensen hun rotzooi gewoon in het water. Onbegrijpelijk."

Zeg je er wat van als je dat ziet?"Als je wat zegt, doen ze het expres de volgende keer weer. Het helpt niets."

Is er ook een school op de eilandjes?"Ja. Op het grootste eiland is een lagere school met 250 kinderen. Daar ga ik ook naartoe. "

Ga je vaak naar de kant?"Om de dag ga ik naar de kant. De familie van mijn moeder woont daar. Ik loop over de dijkjes en dan over de brug die ze gemaakt heb-ben tussen het grote eiland en de kant."

Wat doe je buiten schooltijd?"Spelen, zoals verstoppertje spelen tussen de huizen op het grote eiland. En als ik thuis ben kijk ik het liefst televisie."

Wat wil je later worden?“Danslerares en als dat niet kan dokter. Dan kan ik geld verdienen en toch nog danslerares zijn.”

Stefanne (10) woont met haar broer, moeder

en stiefvader op een piepklein eilandje in de

mangrove. mangrove is een bos dat half onder

water staat. Omdat het water niet zo diep is,

kan je over een dijkje naar andere eilandjes

of naar de kant lopen. Stefanne helpt haar

stiefvader de mangrove schoon te houden.

meer dan dertig vrachtwagens vol troep haalde Stefanne’s stiefvader in 2011 uit het water

Op samsam.net staat een filmpje van jongens uit Ilha de Deus die van de hoge brug in de baai duiken

"mensen dumpen hun computer in zelfs

de rivier "

21

s c h e L p e n z o e k e n i n d e b a a i

een rugzakGabriel wil

je krijgt wat je verdient, vindt Gabriel’s moeder.Aan de slag dus Gabriel!

’s ochtends geeft gabrieL eerst zijn hond bonzo te eten

´s middags moet hij naar schooL

iedereen heeft een rugzak om schooL-boeken in te doen aLLeen gabrieL niet

na schooL op de markt

gabrieL mag zijn vader heLpen, daarvoor krijgt hij zakgeLd

22


onder-wijs

de zon is feL gabrieL springt

en hier… de schop en de emmer van de scheLpenzoeker

aan het einde van de dag op de marktgabrieL’s oma zoekt iedere dag mosseLen

weer thuis de voLgende dag op het schooLpLein

aLs je LuchtbeLLetjes ziet weet je dat er een beestje zit

23

Maandblad nr.2 2012aardolie saMsaMsaMsaM s a M s a M =

s a M e n d e l e n s a M e n l e r e n s a M e n werken saMsaM

Maandblad nr.4 2012

soMalilandsaMsaMsaMsaM s a M s a M = s a M e n d e l e n s a M e n l e r e n s a M e n werken saMsaM

Maandblad nr.2 2012aardolie saMsaMsaMsaM s a M s a M =

s a M e n d e l e n s a M e n l e r e n s a M e n werken saMsaMzoek de dader met sam & sam detectives

Brazilië: plastic (2012/4)

Documents

Transcript of Brazilië: plastic (2012/4)