FRANCAIS / NEDERLANDS/

LE FESTIVAL / HET FESTIVAL/

VIlNCT-QijATRIEME EDITIÜN /

ailÖUÜILLET/Al) 27 AOÜT /

VIERENTWINTIGSTE EDITIE/

1NFORMATIONS :

VAN O l J U L I /

TOT 27 AUGUSTUS/

INFORMATIE

02/5123.079www.midis-minimes.be

PROGRAMMBDU/MER/EGLISE DES MLN1MES /

PROGRAMMA VAJS /

WOE /

MFNIMENKEHK/ 07.07

Goedele HeldbÜchel / soprano/ sopraan

EX TEMPORE/ directlon/leiding

Swantje Hofmann / violon / vioolCaroline Bayet / violon / vioolKaat De Cock / atto / altvioolBemard Woltèche / violoncelle/ celloFlonan Heyerick / clavecin /leiding

Christoph Graupner (1683-1760)Entrata per la Musica di Tavola, GWV 453LargoAllegro ma non prestoLargoMenuet i-llSarabandeGavotte

Rondeau

Kantata "Die Krankheit so mich drückt", GWV 1155/09bSontilu

Recitativo "Die Kmnkheit su mich driickt"

Choral ''Erbarm dlch mein, O Herre Goll"Accompagnnto "Vor Schmerz kaïm meine Bra.ïf kaum Atem ftnden''

Aria "Bnchdustumme Trancruce"Recitativo "Doch Jeans nimmt sich meiner an"Aria "Brich, dufroher Tranenwee"

op.3Caroline Bayet est lauréate du concours Dexia Classics /Caroline Bayet is Laureaat van de wedstrijd Dexia Classics

07/07

COMMENTAÏRE / COMMENTAAR /

Christoph Graupner compte parmi les grands compositeurs dubaroque tardif, aux cötés de ses contemporainsTelemann, Fasch,Keiser et Heinichen. En atteste l'étendue de sa production mu-sicale : quelques opéras, de nombreux concertos et suites pourorchestre, des sonates pour clavier et plus de 1400 cantates reii-gieux. Ce qui nous frappe plus particuiièrement encore est la qua-lité constante de !a plupsrt de ces ceuvres, qui lui a valu une largereconnaissance,Originaire de Kirchberg, il étudie è Leipzig, puis entre a l'opérad'Hambourg en tant que ciaveciniste. En 1709, Ie landgrave ErnstLudwig von Hessen-Darmstadt, lui-même mélomane, engageGraupner, qui a alors 26 ans, comme maltre de chapelle de géniea sa cour. Le compositeur restera a Darmstadt- d'abord commevice-maltre de chapelle, puis comme maïtre de chapelle de ia cour- jusqu'a sa mort en 1760. Malgré des moyens financiers en fortebaisse è la cour, ce dernier y gagne tres bien sa vie. II travaille parailleurs d'arrache-pied et avec une extreme minutie. A ia mort deson vice-maïtre de chapelle Grünewald (1739), il doit assurner seu!la lourde tache de présenter les dimanches et jours de fête unnouveau cantate a l'égüse du chateau, de composer et jouer unepièce pour clavecin a chaque réception donnée par Ie landgrave, etde fournir au brillant orchestre - que l'on venait écouter de partout- de ia musique de chambre originale, des suites pour orchestreainsi que des concertos.Un doublé « miracle » a permis de conserver la quasi totaüté del'oeuvre de Graupner en autographe. Après sa mort, ses manus-crits ne sont pas brülés conformément a sa volonté, mais font l'ob-jetd'un proces entre Ie landgrave et les héritiers de Graupner. Unjugement tombe 60 ans plus tard seuiement, mais plus personnene s'intéresse a cette musique et l'énorme archive est consignéepar respect et en souvenir de i'age d'or de la chapelie de la courde Hesse. Pendant la seconde guerre mondiale, l'ensemble del'oeuvre est conservée en dehors de la viile, ce qui la sauve uneseconde fois des flammes.Uunique evenement de la vie de Graupner quï mérite Ie détour estsa candidature secrète au cantorat de Saint-Thomas après la mortde son maïtre Kuhnau. li obtient ie poste grace a ses « Bewer-bungskantaten » ('cantates d'audition') maïs Ie landgrave refuseson congé et lui offre une augmentation substantielle de son trai-tement, qui éiève Graupner au rang des musiciens les rnïeux ré-munérés de son époque. Nous savons tous que c'est finslementBach qui est nommé è Leipzig, en 3e position derriére Telemannet Graupner.

La musique d'égüse de Graupner comprend exctusivement descantates (1418), qu'il a écrites entre 1709 et 1754 sur commandeprivée du fandgrave pour la chapeüe de la cour. Sa musique reflèteTimage d'un musicien dévoué et virtuose.Virtuose parce qu'en disciple de la tradition de i'école de Saint-Tho-mas, il excellait dans la maïtrise et i'application des principes de larhétorique musicale et de la theorie des affects au texte, au mot etè sa signïfication religieuse. Ce qui suscitait d'ailleurs une grandeadmïration de la part de ses coilègues et contemporains. Les can-tates constituaient ainsi les dignes commentaires musicaux (ser-mon) qui accompagnaient la lecture de la Bible du dimanche del'année ecclésiastique.Les spécificités de l'écriture de Graupner sont en grande partienées des conditions pratiques dans lesqueües il devaït travaiiler.La forme des cantates, pour la plupart des cantates chorales, estpeu aventureuse mais suit les principes de Neumeister: récitatifs(secco ou accompagnato), arias da capo et ensembles (en rnajeurepartie des chorales avec accompagnement ïnstrumental) alternentdans un parfait respect de la tradition.

Christoph Graupner werd samen met tijdgenoten als Telemann,Fasch, Keiser en Heinichen in de laat-barok als een bijzonder waar-devol musicus ingeschat. Daarvoor betuigt zeker de omvang vanzijn productie: een aantal opera's, vele concert! en orkestsuites,klavierwerk en meer dan 1400 kerkkantates. Maar meer nog wor-den wij geboeid door de volgehouden kwaliteit van de meeste vandeze werken, iets wat hem wijd verspreide erkenning bracht.Afkomstig uit Kirchberg, studeerde hij te Leipzig, kwam als cla-vecinist in dienst van de opera in Hamburg en werd als uiterstbegaafd kapelmeester in 1709 (26 jaar oud) 'meegetroond' door dezelf zeer muzikale Landgraf Ernst Ludwïg von Hessen-Darmstadt.Graupner zou in Darmstadt blijven - eerst ais vice-, dan als hofka-pelmeester - tot aan zijn dood in 1760. Hij verdiende er, ondanksde sterk dalende financiële mogelijkheden van het hof, zeer goedzijn brood. Hij werkte er ook goed, en hard: na de dood van zijnvicekapelmeester Grünewald (1739) stond hij vrijwel alleen voorde zware taak om elke zon- en feestdag een nieuwe kantate telaten horen in de Schlosskirche, clavecirnbelwerk te spelen en tekomponeren wanneer de graaf gasten bij de maaltijd ontving enhet schitterende orkest - men kwam van overal om het te beluis-teren - te voorzien van interessante kamermuziek, orkestsuites enconcerti.Een ander feit is van ongemeen historisch belang: door een dub-bel 'mirakel' is quasi het volledige werk van Graupner in auto-graaf bewaard gebleven. Zijn manuscripten werden niet zoals hijwenste na zijn dood verbrand, maar waren het onderwerp van eenjuridisch dispuut tussen de landgraaf en Graupners erfgenamen.Slechts 60 jaar later werd er een vonnis geveld, maar niemandhad nog interesse voor de muziek en men bewaarde het enormearchief uit een soort respect voor wat eens de glansperiode vande Hessische hofkapel was. Daarbij komt dat tijdens de TweedeWereldoorlog het volledige werk buiten de stad werd bewaard,wat het een tweede maai voor verbranding behoedde.

De enige noemenswaardige gebeurtenis in Graupners leven isde heimelijke kandidatuur voor de plaats vanThornaskantor na dedood van zijn meester Kuhnau. Op basis van de zgn. 'Bewerbungs-kantaten' kreeg hij inderdaad de plaats toegewezen, maar de land-graaf liet hem niet gaan en stond hem een aanzienlijke verhogingvan zijn loon toe, waardoor Graupner tot de bestbetaalde muzikan-ten van zijn tijd behoorde. We weten allen dat 'uiteindelijk' Bach inLeipzig werd benoemd als derde keuze na Telemann en Graupner.

De kerkmuziek van Graupner bestaat uitsluitend uitkantates (1418)geschreven tussen 1709 en 1754 in private opdracht van de land-graaf voor de hofkapel. In deze muziek zien we het portret van eentoegewijd en zeer bedreven musicus. Zeer bedreven, omdat hij inde beste 'Thomaner' traditie de principes van de muzikale retorieken affectenleer naar de tekst, het woord en zijn religieuse beteke-nis uitstekend hanteerde en kon toepassen, tot grote waarderingvan tijdgenoten en collegae. Cantates golden op deze wijze alswaardige muzikale commentaar (preek) op de bijbellezing van dezondag van het kerkelijk jaar.

Typische kenmerken van Graupners schrijfwijze worden uiteraardvoor een groot deel bepaald door de praktische omstandighedenwaarin hij moest werken. De vorm van de kantates, doorgaanskoraaicantates, is weinig avontuurlijk maar volgt de principes vanNeumeister: recieten (secco of accompagnato), da capo-aria's enensemblestukken (veelal koraal zettingen met instrumentale om-speling) wisselen elkaar af in de beste traditie.

Fiorian Heyerick

Florian Heyericktraduction : Aurore Picavet

BIOGRAPHIE / BIOGRAFIE /

Ex temporeLensemble vocal et instrumental ExTempore, créé en 1989, cuitiveune approche stylistiquement authentique et musicalement capti-vante de la littérature vocale de 1600 a nos jours.Leurs performances publiques variées et enregistrements seconcentrent sur l'interprétation de pïèces musicales vocales et ins-trumentales peu connues de ia periode baroque, comme l'illustreIe projet Kantata (2001-2007). ExTempore, a la formation variable(du soliste au chceur de chambre) évolue dans Ie monde du motet,de la cantate et de l'oratorio. De ses premières années d'existenceon retiendra en particulier Ie projet consacré a Scarlatti, une réali-sation tres remarquée a l'Opéra Flamand et une représentationreconnue internationalement du « DerTod Jesu » deTeiemann aMagdeburg (D). Depuis, l'ensemble a sortï plusieurs enregistre-ments CD d'ceuvres deTeiemann, Handel, Monteverdi, Herzogen-berg, Scarlatti, J.L. Bach, M. Haydn, e.a. Des chefs d'orchestre derenom tels que Reinhsrd Goebel et Sigiswald Kuijken collaborentvolontiers avec Ex Tempore et ont déja permis è l'ensemble demonter sur d'importantes scènes en Europe. A l'instar de son chefd'orchestre aux multiples facettes Florian Heyerick, l'ensembie ExTempore représente aujourd'hui une valeur süre dans Ie monde dela musique vocale baroque.

Ex temporeExTempore, gesticht in 1989, is een professioneel instrumentaal-vocaal ensemble dat zich concentreert op een stilistisch heldereen muzikaal boeiende benadering van de vocale muziek van 1600tot heden.De concert- en opnameactiviteiten concentreren zich rond de uit-voering van minder bekende vocaal-instrumentale muziek uit debarokperiode, zoals vormgegeven in het Kantata-project (2001-2007}. In een kwantitatief variabele bezetting (van solistische be-zetting tot kamerkoor) beweegt ExTempore zich in de wereld vanmotet, cantate en oratorium.Enkele hoogtepunten uit de eerste jaren waren een Scarlatti-project, een opgemerkte realisatie in de Vlaamse Opera en eeninternationaal gewaardeerde uitvoering van 'DerTod Jesu' vanTe-lemann in Magdeburg (D).Sindsdien verschenen er reeds ettelijke CD-realisaties met werkvan Telernann, Handel, Monteverdi, Herzogenberg, Scarlatti, J.L.Bach, M. Haydn, e.a.Belangrijke dirigenten als Reinhard Goebel en Sigiswald Kuijkenwerken graag samen met ExTempore en brachten het ensemblenaar belangrijke podia in Europa.In het spoor van de veelzijdige activiteiten van zijn dirigent FiorianHeyerick vertegenwoordigt het ensemble ExTempore een vastewaarde binnen de wereld van de vocale barokmuziek.

Opiis S remercie toiis ceux qui ont colïoboré A la réalisation de cette 24e édilion des Midis-Minimes / Opus 3 dankt van harte allen die hebben bijgedragen tot de realisatie van de24«te uitgave vaii de Midis-Minimes; l'Abbó van der Bies!, vicaire de la paroïsse Saints-.lean et Etieiine aux Minimes / Eerwaarde Heer Van der Biest, "Vicaris vuri de parodlie SS.Jan en Stefaan Miniemen, l'équipe paruissiale de la Giapelle des Minimes / de Paroclrieploeg van de Kapel van de Miniemen, Ie Conservatoire Royal de Musique de Bruxeöes / hetKoninklijk Murickconservatormm van Brussel, k Coimnuimuté ft-anijaise de Belgiqne, Direcüon générale de Ia Culture - Service de la Musique. Ie Ministre du Gouvernement deIa Région de Bruxelles-Capïtale. Finance et Budget / de Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, Financiën ca Begroting, Ia YUle de Bruxelles / de Stad Brussel, IaLoterie Nationale / Nationale Loterij, Dexio, Stekerlapatte, Le Pain Quotidien, Sablon, Lc Point de Chute, La Boite a Musique, Bozar Music. Flagej, Cinéma Arenberg-Eeraa TotaLRTBF-Musiq'3. RTBF-La Première, FM Brussel La Médiathèque de la Communauté ft-ancaise, Origin.

Opus 3:Président / Voorzitter Ciaude Jottrand - Administrateurs / Beheerders Martine D-Mergeay, Patiicia Bogerd, Aude Stoctet, Geert Robberechts -Directeur artistique / Artistiek directeur Bernard Mouton (Arts/Scène Production} - Presse et communication / Pers en communicatie SPCC-Séverine Provost, Culture& Communication - Traductions / Vertalingen Veerle ündemans, Brigitte Hermans, J er oen De Keyser, Aurore Picavet - Accueil / Onthaal Loreline De Gat, AstridDefauw, Florence Guiot, Axelle Lussier, Ornella Pellanda, Anaïs Vandermersch, Marjorie Vandriessehe, Martin Collet - Conception graphique / Grafisch ontwerpMichaël Baltus

MUSI

Q3Restons curieux

la Wrti»rtÏ3*THÈQUË

©