praktijkdeel · Web view2017. 6. 25. · 6-2017. Modulehandleiding. Praktijkdeel....

Masteropleiding leraar

ModulehandleidingPraktijkdeel

2016-2017

ModulehandleidingPraktijkdeel

Inhoud1. Inleiding praktijkdeel................................................................................................................................. 1

1.1. De plaats van het praktijkdeel in het programma.............................................................................1

1.2. Onderwijspracticum.........................................................................................................................2

1.3. Beoordeling...................................................................................................................................... 3

2. Werktheorie 2........................................................................................................................................... 4

3. Praktijkdossier.......................................................................................................................................... 5

3.1. Onderdelen Praktijkdossier..............................................................................................................5

3.2. Vormgeving praktijkdossier..............................................................................................................6

4. Eindgesprek Praktijkdeel.......................................................................................................................... 7

4.1. Procedure......................................................................................................................................... 7

4.2. Inhoud.............................................................................................................................................. 7

4.3. Beoordeling...................................................................................................................................... 7

Bijlage 1. Beoordelingsformulier Werktheorie 2..............................................................................................8

Bijlage 2. Beoordeling verslagen uitvoering zelfontworpen lessen en toetsen..............................................10

Bijlage 3. Lesobservatie- en feedbackformulier.............................................................................................14

Bijlage 4. Evaluatie- en beoordelingsformulier les- en schooltaak................................................................16

Bijlage 5. Beoordelingsformulier eindgesprek praktijkdeel............................................................................19

Bijlage 6. Schema praktijkdeel......................................................................................................................21

Bijlage 7. Beroepsrollen en eindkwalificaties Masteropleiding Leraar...........................................................22

Handleiding Praktijkdeel5

1. Inleiding praktijkdeel

Het praktijkdeel is dat deel van de opleiding dat zich richt op het functioneren van de student als vakdocent in de bovenbouw van havo en vwo. De kern van het praktijkdeel wordt gevormd door het onderwijspracticum van de student op een praktijkschool. Tijdens het onderwijspracticum vervult de student een lesgevende en een schooltaak die worden begeleid en geëvalueerd door respectievelijk de werkbegeleider en de schoolbegeleider van de praktijkschool. De HvA-begeleider ondersteunt de student hierbij vanuit de HvA en is eindverantwoordelijk voor de beoordeling van het onderwijspracticum.De student beschrijft en verantwoordt zijn onderwijspracticum in het praktijkdossier. Het sleuteldocument in het praktijkdossier is Werktheorie 2, waarin de student de impact van de opleiding en het onderwijspracticum op zijn ontwikkeling als bovenbouwdocent beschrijft. Verder wordt in het praktijkdossier verslag gedaan van de uitvoering (student), evaluatie (school- en werkbegeleider) en beoordeling (HvA-begeleider) van de lesgevende- en de schooltaak uit het schoolpracticum. (Zie paragraaf 3.2 voor de eisen die gesteld worden aan het praktijkdossier.)Het praktijkdeel wordt afgesloten met een summatief eindgesprek, waarin de HvA-examinator de student op het praktijkdossier bevraagt en beoordeelt. Bij een positief resultaat, 6 en hoger, worden 4 studiepunten (EC) aan de student toegekend.

1.1. De plaats van het praktijkdeel in het programma De eindkwalificaties van de masteropleiding tot eerstegraads leraar zijn gestructureerd volgens drie beroepsrollen (Bijlage 7).1

1. De leraar als expert in zijn schoolvak. 2. De leraar als vakdidacticus. 3. De leraar als onderzoekend professional.

Het programma van de opleiding bestaat uit vier curriculumonderdelen. Ieder onderdeel is gerelateerd aan één of meer rollen.

1 Zie voor de eindkwalificaties van de masteropleidingen Leraar ook bijlage A van de OER (Onderwijs- en Examenregeling).


Curriculumonderdeel Rol Studiepunten

Vak Expert in het schoolvak, rol 1 58

Vakdidactiek Vakdidacticus, rol 2 Onderzoekend professional, rol 3

8

Praktijkdeel Vakdidacticus, rol 2 Onderzoekend professional, rol 3

4

Onderzoekslijn Vakdidacticus, rol 2 Onderzoekend professional, rol 3

20

De verschillende onderdelen zijn geen op zichzelf staande zaken in de opleiding, maar hangen in belangrijke mate samen. Hoewel het praktijkdeel zich specifiek richt op de uitvoering van de onderwijspraktijk, worden hierin eigenlijk alle andere onderdelen van de opleiding geïntegreerd. In de praktijk past de student immers de kennis toe die hij tijdens de vak- en vakdidactieklessen heeft opgedaan. Ook de vaardigheden die de student leert bij de onderzoekslijn komen steeds van pas bij de activiteiten die de student onderneemt binnen en buiten de klas.

1.2. Onderwijspracticum De student moet uiterlijk aan het begin van het tweede jaar beschikken over een praktijkplek in het eerstegraadsgebied, zodat hij de verschillende opdrachten van de opleiding kan uitvoeren en zich verder kan ontwikkelen tot eerstegraadsleraar. Daarbij wordt hij door zowel de praktijkschool als de opleiding begeleid. De afspraken over de begeleiding worden vastgelegd in een tripartiete overeenkomst tussen student, school en opleiding. De opleiding spreekt daarin met de werkgever af dat de student de mogelijkheid krijgt onderwijservaring op te doen in de bovenbouw.

Vanuit de opleiding wordt de student begeleid door de HvA-begeleider. Dit kan een vakdidacticus en/of een studieloopbaanbegeleider (slb’er) zijn. De HvA-begeleider werkt met de student aan rol 2 en begeleidt de student bij rol 3. Een belangrijk doel daarbij is de integratie van praktijk en theorie (wetenschappelijke literatuur).

De student toont zijn bekwaamheid als eerstegraadsleraar door het uitvoeren van een onderwijspracticum. Dit onderwijspracticum bestaat uit een lesgevende taak en een schooltaak. Vanuit de praktijkschool is er begeleiding op twee niveaus. De werkbegeleider begeleidt de student bij de uitvoering van zijn lesgevende taak in de bovenbouw. Daarnaast is er een schoolbegeleider die de student ondersteunt bij de algemene schooltaak. Dit kan een lid van de schoolleiding, een sectieleider of een ‘begeleider nieuwe docenten’ zijn. De werkbegeleider dient een ervaren eerstegraadsbevoegd docent in het vak te zijn. Vanuit de HvA krijgt de student tijdens zijn onderwijspracticum begeleiding van de HvA-begeleider.

Om op een verantwoorde wijze een eindoordeel te kunnen vellen over de eerstegraads kwaliteiten van de student, zal de HvA-begeleider de student in de praktijkschool volgen door:

1. contact te maken en te onderhouden met de werkbegeleider en schoolbegeleider;2. minimaal één lesbezoek af te leggen, inclusief nabespreking en formatieve feedback;3. een gesprek te voeren ter afsluiting van het onderwijspracticum op basis van de evaluaties van de

lesgevende taak en de schooltaak door de werken schoolbegeleider.

In het tweede jaar bezoekt de HvA-begeleider de student op school, ongeveer halverwege het onderwijspracticum. Er wordt een les bijgewoond en er worden gesprekken gevoerd met de school- en de


werkbegeleider. De student zorgt voor een afspraak met de werk-, school- en HvA-begeleider en zorgt ook voor gelegenheid tot nabespreking.

De student heeft in jaar 1 een korte video gemaakt van een les in de bovenbouw. Aan de hand van het lesobservatieformulier van Van de Grift (bijlage 3) hebben HvA-begeleider en medestudenten hierop feedback gegeven. De student heeft naar aanleiding hiervan ontwikkelpunten geformuleerd. In jaar 2 kan de student bij het lesbezoek laten zien aan welke punten hij heeft gewerkt. Zowel de HvA-begeleider als de werkbegeleider bespreekt dit van tevoren met de student en beiden geven na afloop van het lesbezoek feedback. Bij het observeren van de lessen maken de begeleiders ook weer gebruik van het lesobservatieformulier van Van de Grift. De student maakt een verslag van het bezoek waarin hij de gegeven feedback bespreekt en neemt dit op in zijn praktijkdossier.

Bij vakdidactiek leert de student o.a. zelf lessen en (toets)materiaal te ontwerpen. De uitvoering van zelfontworpen lessen en toetsen valt binnen het onderwijspracticum. De verslagen hiervan neemt de student op in zijn praktijkdossier. De werkbegeleider zorgt ervoor dat hij een goed beeld krijgt van de student door regelmatig gesprekken te voeren en lessen te bezoeken. Aan het eind van het Onderwijspracticum evalueert de werkbegeleider het functioneren van de student (zie bijlage 4). De HvA-begeleider beoordeelt de lesgevende taak mede op basis van de evaluatie van de werkbegeleider.

In zijn onderwijspracticum moet de student ook laten zien dat hij door het uitvoeren van een schooltaak in staat is ook buiten de klas een bijdrage te leveren aan de schoolontwikkeling en dat hij daarbij bekwaamheden inzet als ontwerpen, onderzoeken, organiseren, samenwerken en leiding geven. In overleg met de schoolbegeleider wordt een schooltaak gekozen, bijv. een mentoraat, het bedenken en begeleiden van een excursie, het opzetten van een vakoverstijgend project, het uitdenken van nieuw beleid, enz. Gedurende de schooltaak is er regelmatig overleg tussen schoolbegeleider en student over de kwaliteit en vordering van de schooltaak. In het praktijkdossier beschrijft de student in maximaal 1000 woorden (een inleiding, een onderbouwing met literatuur en een evaluatie) welke activiteiten hij in dit kader in de bovenbouw heeft uitgevoerd en met welk resultaat. Het kan ook een activiteit in de onderbouw zijn of een schoolbrede zaak betreffen.

Voor de beoordeling van de uitvoering van de schooltaak door de schoolbegeleider levert de student zijn verslag van de uitgevoerde schooltaak in bij de schoolbegeleider. De schoolbegeleider becommentarieert het verslag en voegt er een evaluatie (voldoende, ruim voldoende of goed) over het functioneren van de student aan toe (zie bijlage 4). De HvA-begeleider beoordeelt de schooltaak mede op basis van de evaluatie van de schoolbegeleider.

1.3. Beoordeling Werktheorie 1 (jaar 1) en Video-opdracht (jaar 1) zijn voorwaardelijk voor de beoordeling van het praktijkdeel. De student dient deze onderdelen als bijlagen op te nemen in zijn praktijkdossier, zodat de beoordelaar een beeld krijgt van de ontwikkeling van de student. De student levert het praktijkdossier in bij de HvA-examinator, met daarin werktheorie 2, verslagen van lessen en de evaluaties van de werken schoolbegeleider. De HvA-examinator is een vakdidacticus van de opleiding. De HvA-examinator beoordeelt werktheorie 2 aan de hand van de bijbehorende rubrics. Daarna voert de hij een eindgesprek met de student, waarin de zaken uit het praktijkdossier worden besproken. De HvA-examinator bepaalt m.b.v. de rubrics eindgesprek praktijkdeel (bijlage 5) een cijfer voor het eindgesprek en geeft vervolgens een eindcijfer voor het praktijkdeel. Zie hoofdstuk 4 voor de procedure, de inhoud en de beoordeling van het praktijkdeel.


2. Werktheorie 2

In een werktheorie beschrijft de student welke opvattingen hij heeft over het beroep van leraar, het vak waarin hij lesgeeft en het onderwijs in het algemeen. Het doel is een visie te ontwikkelen en deze te verdiepen vanuit de bestudeerde literatuur, zoals handboeken over algemene en vakdidactiek, artikelen uit vakbladen en internationale wetenschappelijke vakliteratuur. Steeds betrekt de student relevante literatuur bij zijn verhaal. Hij laat bijv. zien waar hij het wel of niet mee eens is, vergelijkt zijn eigen praktijk met wat hij erover heeft gelezen of beschrijft hoe hij m.b.v. de literatuur tot een bepaalde manier van uitleggen is gekomen. In zijn werktheorie is de ontwikkeling die de student heeft doorgemaakt tot aan het begin van de opleiding Master Leraar beschreven.

Werktheorie 1 uit jaar 1 vormde het startpunt. Daarin beschreef de student zijn visie aan de hand van de kennis en ervaring die hij tot dan toe had opgedaan en begint na te denken over het leraarschap in de bovenbouw. Deze werktheorie bleef beperkt tot rol 2. De student neemt deze werktheorie 1 op als bijlage bij het praktijkdossier, zie paragraaf 3.2.

In werktheorie 2 beschrijft de student aan het eind van het tweede jaar opnieuw zijn visie op vak en onderwijs. Hij heeft meer onderzoeks- en praktijkervaring opgedaan en ook weer nieuwe theorie bestudeerd. De student reflecteert op de overeenkomsten en verschillen tussen werktheorie 1 en 2. Hij laat zien in hoeverre zijn ideeën zijn veranderd, welke ontwikkeling hij heeft doorgemaakt en welke ontwikkelplannen hij heeft. In werktheorie 2 komen ook de schooltaken behorende bij rol 3 aan bod.

Werktheorie 2 bestaat uit maximaal 2000 woorden. Zie bijlage 1 voor het beoordelingsformulier voor werktheorie 2.


3. Praktijkdossier

Het praktijkdossier wordt samengesteld zoals hieronder voorgeschreven. Een volledig praktijkdossier is voorwaarde voor deelname aan het eindgesprek praktijkdeel.

3.1. Onderdelen Praktijkdossier Het praktijkdossier omvat de volgende onderdelen:

A. werktheorie 2;B. documenten m.b.t. de lesgevende taak;C. documenten m.b.t. de schooltaak.

A. Werktheorie 2

Na het tweede jaar schrijft de student een tweede werktheorie (max. 2000 woorden) en neemt Werktheorie 1 (jaar 1) en het verslag van de Video-opdracht jaar 1 op als bijlage in het dossier.

B. Documenten m.b.t. de lesgevende taak

De volgende documenten worden in het praktijkdossier opgenomen:

1. verslag uitvoering zelf ontworpen lessenserie (1200-1600 woorden); 2. verslag uitvoering lessen ontworpen in een doorlopende leerlijn (800-1000 woorden); 3. verslag uitvoering remediërende lessen naar aanleiding van eigen onderzoek (800-1000 woorden); 4. verslag uitvoering ontworpen toetsen, opdrachten, e.d. in het kader van school- en eindexamen

(800-1000 woorden)2; 5. door student geschreven verslag school- en lesbezoek van HvA-begeleider (800-1000 woorden); 6. evaluatie lesgevende taak door werkbegeleider; 7. beoordeling lesgevende taak door HvA-begeleider.

Bij ieder verslag geeft de student steeds een inleiding waarin hij de situatie en de aanleiding beschrijft. Verder onderbouwt hij alles altijd met literatuur. Zie bijlage 2 voor de beoordelingscriteria van de verschillende verslagen.

C. Documenten m.b.t. de schooltaak Voor de schooltaak worden de volgende documenten opgenomen:

1. verslag uitvoering schooltaak (student); 2. evaluatie uitvoering schooltaak door schoolbegeleider;3. beoordeling schooltaak door HvA-begeleider.

2 Indien in de lessenserie ook lessen in een doorlopende leerlijn, remediërende lessen en toetsen zijn gecombineerd, kan dit in één geïntegreerd verslag worden beschreven.


3.2. Vormgeving praktijkdossier De verschillende onderdelen van het dossier dienen te worden gebundeld tot één Word- of pdf-document. Een richtlijn voor de omvang van het dossier is maximaal 20 genummerde bladzijden, exclusief bijlagen. De student maakt een passende en duidelijke titelpagina met zijn naam en de datum (maand, jaar) en zorgt dat de volgende gegevens linksonder staan (ev. op de volgende blz.).

Student: … Stud.nr. … Opleiding: Masteropleiding leraar vak, HvA School: …Werkbegeleider school: …Schoolbegeleider …Vakdidacticus: … Studieloopbaanbegeleider: …

Indeling:

Inhoudsopgave.

Inleiding.

De student beschrijft zijn professionele profiel en geeft een korte inleiding op het praktijkdossier.

Verplichte volgorde van hoofdstukken:

- Hfstk 1. Werktheorie 2 - Hfstk 2. Lesgevende taak

o verslag van uitgevoerde lessen o verslag schoolbezoek jaar 2 o evaluatie lesgevende taak door werkbegeleider o beoordeling lesgevende taak door HvA-begeleider

- Hfstk 3. Schooltaak o verslag van uitgevoerde schooltaak o evaluatie schooltaak door schoolbegeleidero beoordeling schooltaak door HvA-begeleider

- Literatuur in APA-stijl - Bijlage 1. Werktheorie 1 (jaar 1) - Bijlage 2. Video-opdracht (jaar 1) - Evt. bijlagen bij verslagen - Als laatste bijlage een C.V.


4. Eindgesprek Praktijkdeel

4.1. Procedure

De student levert zijn praktijkdossier in digitale vorm in bij de HvA-examinator van het praktijkdeel. Het praktijkdossier moet voldoen aan de vormeisen zoals beschreven in paragraaf 3.2.

De HvA-examinator beoordeelt werktheorie 2 (hoofdstuk 1) aan de hand van de bijbehorende rubrics. De HvA-examinator geeft de beoordeling door aan de student. Als alle becijferde onderdelen van het praktijkdossier een 6 of hoger hebben gekregen, dan kan het eindgesprek plaatsvinden. Indien één of meerdere onderdelen een onvoldoende hebben gescoord, moeten deze eerst gerepareerd worden. De HvA-examinator maakt vervolgens een afspraak met de student.

4.2. Inhoud

Doel van het eindgesprek is dat de student kan aantonen (met schriftelijke bewijzen) en aangeven (d.m.v. mondelinge toelichting) dat hij zowel rol 2 (vakdidacticus) als rol 3 (onderzoekend professional) op eerstegraadsniveau beheerst. Daarnaast moet de student kunnen reflecteren op het effect dat de opleiding op zijn professionele ontwikkeling heeft gehad en welke ontwikkelpunten hij heeft voor de nabije toekomst. De HvA-examinator leidt het gesprek, dat 30-45 minuten duurt.

4.3. Beoordeling

Het eindgesprek wordt apart beoordeeld met behulp van een beoordelingsformulier (zie Bijlage 5). Vervolgens worden de verschillende deelcijfers aan de hand van onderstaande wegingstabel omgerekend tot één eindcijfer voor het SIS-onderdeel praktijkdeel (4 EC).

Onderdeel Cijfer WegingWerktheorie 2 20%Verslagen (cijfer is gemiddelde van alle verslagen)

20%

Lesgevende taak (vold – 6, ruim vold. – 7, goed – 8, excellent – 9)

30%

Schooltaak (vold. – 6, ruim vold. – 7, goed – 8)

10%

Eindgesprek 20%Eindcijfer Praktijkdeel (4 EC, afgerond op een geheel cijfer)


Bijlage 1. Beoordelingsformulier Werktheorie 2

Werktheorie 2 wordt beoordeeld aan de hand van de volgende regels voor beoordeling met behulp van onderstaande rubrics.

Voordat het ingeleverde werk voor beoordeling in aanmerking komt, moet worden voldaan aan de algemene normering (aantal woorden, Nederlands, literatuur). Indien hier niet aan is voldaan, wordt het werk ter verbetering teruggegeven aan de student. Voor een voldoende eindcijfer moet minimaal aan de eisen van de kolom 'voldoende' worden voldaan. Voor een beoordeling met het cijfer 7 of 8 moet bovendien aan de eisen van de kolom ‘goed’ worden voldaan en voor een beoordeling met het cijfer 9 of 10 bovendien aan de eisen van de kolom ‘uitmuntend’ . De docent markeert per criterium de teksten die van toepassing zijn en geeft een onderbouwing van zijn deelcijfer voor dit criterium in de kolom 'toelichting'. Het eindcijfer is het gemiddelde van de deelcijfers, afgerond op een geheel cijfer.

Student: … Datum: …Studentnr: …Beoordelaar: …

Algemene normering Onvoldoende (O) / Voldoende (V)

Maximaal 2000 woorden. Nederlands: Maximaal twee spelfouten, maximaal twee fouten in zinsbouw, maximaal twee fouten in woordkeus.Literatuurlijst in APA-stijl: foutloos.

Criteria Voldoende (6)

Goed (7-8)

Uitmuntend (9-10)

Toelichting(onderbouwing van deelcijfer)

Deelcijfer (geheel)

Inleiding op Werktheorie 2.

Aanwezig. Korte samenvatting van wat gaat komen.

Korte samenvattende terugblik op Werktheorie 1.

Structuur. Er is een duidelijke indeling voor de lezer. Aan de orde komen: persoonlijke ontwikkeling, vakkennis en kennis over curriculumdoelen, kennis over de maatschappelijke relevantie van het schoolvak, kennis over het leren en leerlingen in de schoolcontext, kennis over doceren (zie beoordelings-formulier werktheorie 1)

Overzichtelijke structuur met toepasselijke titels voor hoofdstukken en paragrafen.

Goed vormgegeven lay-out met toepasselijke illustraties.Nodigt uit om te lezen.


Beschrijving doorgemaakte persoonlijke ontwikkeling. Reflectie op overeenkomsten en verschillen met Werktheorie 1.

Eigen ontwikkeling wordt beschreven, o.m. eigen opvattingen, motivatie, beroepshouding, kennis, samenwerking. Overeenkomsten en verschillen met Werktheorie 1 worden beschreven. Invloed van kennis van theorie op eigen ontwikkeling wordt beschreven.

Er wordt beschreven op welke gebieden vooruitgang is te zien t.o.v. de situatie in Werktheorie 1. Veranderingen worden verantwoord. Sterke en zwakke punten worden benoemd.

Reflectie resulteert in plannen voor toekomstige ontwikkeling.

Visie onderbouwd door (vak)-didactische en pedagogische literatuur.

Relevante theorie uit (inter)nationale literatuur wordt genoemd passend bij het verhaal.

Er worden meerdere perspectieven belicht.

Er wordt een ruime selectie literatuur gebruikt. Visie leest als een discussie met literatuur.

Verbinding pedagogisch-didactische keuzes met theorie.

Pedagogisch-didactische keuzes worden beargumen-teerd aan de hand van relevante literatuur.

Er worden meerdere perspectieven belicht.

Er wordt een ruime selectie aan literatuur gebruikt. Literatuur wordt gebruikt om eerdere praktijkervaringen te analyseren.

Ontwikkelpunten. Er wordt op eigen handelen gereflecteerd en ontwikkelpunten worden benoemd. Er wordt aangegeven hoe ontwikkelpunten in de toekomst worden aangepakt. Daarbij wordt literatuur en feedback van anderen gebruikt.

Alternatieve keuzes worden besproken.

Er wordt systematisch en kritisch op eigen handelen gereflecteerd.

Eindcijfer (gemiddelde van de deelcijfers afgerond op een geheel cijfer)


Bijlage 2. Beoordeling verslagen uitvoering zelfontworpen

lessen en toetsen

De verslagen van de uitvoering van zelfontworpen lessen en toetsen worden beoordeeld aan de hand van de volgende regels voor beoordeling met behulp van onderstaande rubrics.

Het gaat hierbij om een lessenserie, les(sen) ontworpen in een doorlopende leerlijn, remediërende les(sen) en toetsen (of een combinatie daarvan). Voordat het ingeleverde werk voor beoordeling in aanmerking komt, moet worden voldaan aan de algemene normering (aantal woorden, Nederlands, literatuur). Indien hier niet aan is voldaan, wordt het werk ter verbetering teruggegeven aan de student. Voor een voldoende eindcijfer moet minimaal aan de eisen van de kolom 'voldoende' worden voldaan. Voor een beoordeling met het cijfer 7 of 8 moet bovendien aan de eisen van de kolom ‘goed’ worden voldaan en voor een beoordeling met het cijfer 9 of 10 bovendien aan de eisen van de kolom ‘uitmuntend’ . De docent markeert per criterium de teksten die van toepassing zijn en geeft een onderbouwing van zijn deelcijfer voor dit criterium in de kolom 'toelichting'. Het eindcijfer is het gemiddelde van de deelcijfers, afgerond op een geheel cijfer.

Beoordeling verslagen lessenserie, les(sen) in doorlopende leerlijn, remediërende lessen

Algemene criteria Onvoldoende / voldoende (O/V)

Lessenserie: 1200 à 1600 woorden, Doorlopende leerlijn: 800 à 1000, Remediërende les(sen): 800 à 1000, allen exclusief bijlagen. Nederlands: maximaal twee spelfouten / 2 A4, maximaal twee fouten in zinsbouw / 2 A4, maximaal twee fouten in woordkeus / 2 A4.Literatuurlijst in APA-stijl: foutloos.

Criterium Voldoende (6)

Goed (7-8)

Uitmuntend (9-10)


Deelcijfer (geheel)

Structuur en lay-out.

Er is een duidelijke indeling voor de lezer. Overzichtelijke structuur met illustraties.



Inleiding. Aanwezig. Korte samenvatting van wat gaat komen.

Korte beschrijving van motivatie.

Opzet lessen. Een beknopte beschrijving van de lessen. Aan de orde komen: klas, onderwerp, lesstof, werkvormen, materiaal,

De opzet wordt verantwoord m.b.v. literatuur.

De opzet is zo beschreven dat een derde de lessen ook zou kunnen geven.


plaats in programma. Doelen. Leerdoelen worden

beschreven en verantwoord m.b.v. literatuur.

Er wordt beschreven hoe de leerdoelen passen binnen de kerndoelen en eindtermen van het schoolvak.

Persoonlijke leerdoelen worden beschreven.

Beschrijving uitvoering.

Uitvoering wordt helder beschreven. De praktijk wordt verbonden met theorie.

Er wordt stilgestaan bij verschillende (bijzondere, onverwachte) gebeurtenissen.

De uitvoering wordt zo beschreven dat een andere leraar de lessen ook zou kunnen geven.

Ervaringen en werk van leerlingen.

Er wordt besproken wat de leerlingen doen in de klas en wat ze van de lessen vinden (opdrachten, werkvormen, enz.). Leerlingenwerk wordt besproken aan de hand van enkele typische voorbeelden.

Leerlingenwerk wordt kwalitatief geanalyseerd.

De tekst zou kunnen worden gepubliceerd in een vakblad.

Reflectie en suggesties voor verbetering.

Er wordt aangegeven of de lesdoelen zijn behaald. Er wordt op eigen handelen gereflecteerd en verbeterpunten worden benoemd. Er wordt aangegeven hoe verbeterpunten in de toekomst zullen worden aangepakt.Daarbij wordt literatuur en feedback van anderen gebruikt.

Alternatieve keuzen voor de toekomst worden besproken.


Doorlopende leerlijn (in geval van les(sen) ontworpen in een doorlopende leerlijn).

Doorlopende leerlijn wordt besproken, waarbij samenhang en volgorde van verschillende onderwerpen worden beschreven.

Er wordt beschreven hoe de leerlingen de doorlopende leerlijn beleven (herkennen ze deze, wat is hun voorkeur, enz.).

Er wordt overtuigend aangetoond dat de lessen een verbetering geven van de doorlopende leerlijn.

Remediërende aspect (in geval van remediërende les(sen)).

Eigen onderzoek naar problemen van leerlingen met de stof wordt beschreven. Door leerlingen ervaren problemen worden benoemd. Er wordt uitgelegd hoe de leerlingen hierbij worden geholpen, gebaseerd op literatuur.

Voor het onderzoek worden analyses van toetsresultaten en/of resultaten van opdrachten gebruikt. Na afloop wordt bekeken of verbetering heeft plaatsgevonden.

Er wordt overtuigend aangetoond dat de remediërende leiden tot verbeterde resultaten.



Beoordeling verslag uitvoering zelfontworpen toetsen

Algemene criteria Onvoldoende (O) / Voldoende (V)

800 à 1000 woorden, exclusief bijlagen. Nederlands: maximaal twee spelfouten, maximaal twee fouten in zinsbouw, maximaal twee fouten in woordkeus.Literatuurlijst in APA-stijl: foutloos.

Criterium Voldoende (6)

Goed (7-8)

Uitmuntend (9-10)


Deelcijfer (geheel)

Structuur en lay-out.

Er is een duidelijke indeling voor de lezer. Overzichtelijke structuur met illustraties.



Inleiding. Aanwezig. Korte samenvatting van wat gaat komen.

Korte beschrijving van motivatie.

Opzet toets(en). Beschrijving van de toets(en) met theoretische onderbouwing.

Er worden meerdere toetsvormen uitgevoerd (formatief, summatief, kennistoets, groepsopdracht, enz.)

De opzet is zo beschreven dat een derde de toets(en) ook zou kunnen geven.

Doelen. Doelen van de toets worden beschreven en verantwoord m.b.v. literatuur.

Er wordt beschreven hoe de doelen van de toets passen binnen de kerndoelen en eindtermen van het schoolvak.

Persoonlijke leerdoelen worden beschreven.

Beschrijving uitvoering.

Uitvoering wordt helder beschreven. De praktijk wordt verbonden met theorie.

Er wordt stilgestaan bij verschillende (bijzondere, onverwachte) gebeurtenissen.

De uitvoering wordt zo beschreven dat een andere leraar de toets(en) ook zou kunnen geven.

Ervaringen en werk van leerlingen.

Resultaten van de toets(en) worden geanalyseerd: gemiddelde, aantal gezakt/geslaagd, p-waarden, Rit-waarden, betrouwbaarheid, validiteit, enz. Resultaten worden geïllustreerd met typische voorbeelden van leerlingenwerk.Er wordt verslag

Kritische analyse van de kwaliteit van de toets.

De tekst zou kunnen worden gepubliceerd in een vakblad.


gedaan van de bespreking van de gemaakte toets(en) met de leerlingen.

Reflectie en suggesties voor verbetering.

Er wordt aangegeven of de doelen zijn behaald. Er wordt op eigen handelen gereflecteerd en verbeterpunten worden benoemd. Er wordt aangegeven hoe verbeterpunten in de toekomst zullen worden aangepakt.Daarbij wordt literatuur en feedback van anderen gebruikt.

Alternatieve keuzen voor de toekomst worden besproken.




Bijlage 3. Lesobservatie- en feedbackformulier

Onderstaand lesobservatieformulier3 is een hulp bij het observeren van lessen en een leidraad voor de nabespreking. Een formulier zal nooit helemaal ingevuld kunnen worden, niet alle punten zijn immers altijd te zien in een les. Van tevoren wordt afgesproken op welke punten de observant vooral zal letten, zodat gerichte feedback kan worden gegeven. Een eerstegraads- of gevorderde docent zou op de meeste punten 3 of 4 moeten scoren. Verder zullen de aspecten genummerd vanaf 23 vaker zijn te zien bij een eerstegraads- of gevorderde docent.

In het feedbackformulier geven de werken HvA-begeleider formatieve feedback na het lesbezoek halverwege het onderwijspracticum, waarbij de focus ligt op het eerstegraadsgebied. De student verwerkt de feedback in zijn verslag.

LESOBSERVATIEFORMULIER voor het evalueren van het pedagogisch didactisch handelen van leraren School: Datum observatie (dd-mm-jjjj):Klas: Aantal leerlingen: Type opleiding: (0=bao 1=lwoo 2=bb 3=kb 4=tl 5=havo 6=vwo 7=mbo 8=hbo)Naam geobserveerde: Naam observator:Vak geobserveerde: Vak observator:Sekse geobserveerde: M / V Sekse observator: M / VAantal beroepservaringsjaren geobserveerde:

Aantal beroepservaringsjaren observator:Observatortraining gevolgd? Ja/Nee

Observeer de volgende gebeurtenissen:Oordeel: Omcirkel s.v.p. het gewenste antwoord: 1 = overwegend zwak; 2 = meer zwak dan sterk; 3 = meer sterk dan zwak; 4 = overwegend sterk

Indicator: De leraar … OordeelVeilig en stimulerend leerklimaat

1 ...toont in gedrag en taalgebruik respect voor leerlingen 1 2 3 4 2 ...zorgt voor een ontspannen sfeer 1 2 3 4 3 ...ondersteunt het zelfvertrouwen van leerlingen 1 2 3 4 4 ...zorgt voor wederzijds respect 1 2 3 4

Efficiënte lesorganisatie

5 ...zorgt voor een ordelijk verloop van de les 1 2 3 46 ...gaat tijdens de verwerking na of leerlingen de opdrachten op een juiste manier

uitvoeren1 2 3 4

7 ...zorgt voor een doelmatig klassenmanagement 1 2 3 4 8 ...gebruikt de leertijd efficiënt 1 2 3 4

Duidelijke en gestructureerde instructie

9 ...geeft duidelijke uitleg van de leerstof 1 2 3 4 10 ...geeft feedback aan de leerlingen 1 2 3 411 ...betrekt alle leerlingen bij de les 1 2 3 4 12 ...gaat tijdens de instructie na of leerlingen de leerstof hebben begrepen 1 2 3 413 ...bevordert dat leerlingen hun best doen 1 2 3 414 ...geeft goed gestructureerd les 1 2 3 415 ...geeft duidelijke uitleg van het gebruik van didactische hulpmiddelen en opdrachten 1 2 3 4

3 Grift, W. van de & Wal, M. van de (2012). Measuring the development of professional competence among teachers. Rijksuniversiteit Groningen.


Intensieve en activerende les

16 ...hanteert werkvormen die leerlingen activeren 1 2 3 417 ...stimuleert het zelfvertrouwen van zwakke leerlingen 1 2 3 4 18 ...stimuleert leerlingen om over oplossingen na te denken 1 2 3 419 ...stelt vragen die leerlingen tot denken aanzetten 1 2 3 420 ...laat leerlingen hardop denken 1 2 3 421 ...zorgt voor interactieve instructie 1 2 3 422 ...verduidelijkt bij de aanvang van de les de lesdoelen 1 2 3 4

Afstemmen van instructie en verwerking op verschillen

23 ...gaat na of de lesdoelen werden bereikt 1 2 3 4 24 ...biedt zwakke leerlingen extra leer- en instructietijd 1 2 3 425 ...stemt de instructie af op relevante verschillen tussen leerlingen 1 2 3 4 26 ...stemt de verwerking van de leerstof af op relevante verschillen tussen leerlingen 1 2 3 4

Leerstrategieën aanleren

27 ...leert leerlingen hoe zij complexe problemen kunnen vereenvoudigen 1 2 3 428 …stimuleert het gebruik van controle activiteiten 1 2 3 429 ...leert leerlingen oplossingen te checken 1 2 3 430 ...bevordert het toepassen van het geleerde 1 2 3 431 ...moedigt kritisch denken van leerlingen aan 1 2 3 432 ...vraagt leerlingen na te denken over strategieën bij de aanpak 1 2 3 4

Indicator: De leerlingen … OordeelBetrokkenheid van leerlingen

33 …zijn betrokken bij de les 1 2 3 434 …tonen zich geïnteresseerd 1 2 3 435 …zijn actief op leren gericht 1 2 3 4

Formatieve feedback na lesobservatie

Aspecten Feedback

Pedagogisch klimaat (Steekwoorden: relatie met klas, sociale interactie, aanspreekniveau, werksfeer, autonomie leerlingen.)

Vakdidactisch handelen (Steekwoorden: lesmateriaal, niveau, vakkennis, werkvormen, opdrachten, hogere orde denkvaardigheden, actualiteit, vakspecifiek redeneren, differentiëren, feedback, toetsing, remediering.)

Leerbaarheid student (Steekwoorden: reflectie, omgang met formatieve feedback, aanpassingsvermogen.)


Bijlage 4. Evaluatie- en beoordelingsformulier les- en schooltaak

A. Lesgevende taak (student in rol 2: vakdidacticus in de bovenbouw) - evaluatie door de werkbegeleider en beoordeling door de HvA-begeleider.

B. Schooltaken (student in rol 3: onderzoekend professional) – evaluatie door de schoolbegeleider en beoordeling door de HvA-begeleider.

A1. EVALUATIE LESGEVENDE TAAK BOVENBOUW DOOR WERKBEGELEIDER

Naam student: …………………………………………………………………………………………….…...

Naam werkbegeleider: ………………………………………………………………………………………..

In welke klas(sen) is(zijn) de lessen gegeven? ………………………………………………………..…..

Welke lesstof is behandeld? ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...…………………………………………………………………………………………………………………...

EVALUATIE WERKBEGELEIDER

VOLDOENDE

6

RUIM VOLDOENDE

7

GOED

8

EXCELLENT

9Pedagogisch klimaat Relatie met klasSociale interactieAanspreekniveau bovenbouwleerlingenWerksfeerAutonomie leerlingen Vakdidactisch handelenCreatief ontwerper lesmateriaalLesstof op bovenbouwniveau behandeldVakkennis gedemonstreerdActiverende werkvormenUitdagende opdrachtenHogere Orde DenkvaardighedenActualiteitVakspecifiek redenerenGedifferentieerd lesgevenFormatieve feedbackToetsingRemedieringLeerbaarheid studentVermogen tot kritische reflectieOmgang met formatieve feedback werkbegeleiderAanpassingsvermogen

Het niveau van de uitgevoerde lesgevende taak was:

VOLDOENDE - RUIM VOLDOENDE - GOED - EXCELLENT

Voldoende: de lesgevende taak is voldoende uitgevoerd en tot tevredenheid afgerond Ruim voldoende: de lesgevende taak is goed uitgevoerd en leidde tot het gewenste resultaat Goed: De lesgevende taak is bijzonder goed uitgevoerd met bovengemiddeld resultaat


Excellent: de lesgevende taak is uitzonderlijk goed uitgevoerd en leidde tot uitzonderlijk goede resultaten

Ondertekening Werkbegeleider (datum, plaats, naam en handtekening):

…………………………………………………………………..

A2. BEOORDELING LESGEVENDE TAAK DOOR HVA-BEGELEIDER

Eindbeoordelingsverslag lesgevende taak.

Eindcijfer (afgerond op een geheel cijfer)


B1. EVALUATIE SCHOOLTAAK DOOR SCHOOLBEGELEIDER

Naam student: ………………………………………………………………………….

Welke schooltaak heeft de student uitgevoerd? Geef een korte omschrijving van de schooltaak en het beoogde resultaat.

De student heeft deze schooltaken: VOLDOENDE - RUIM VOLDOENDE - GOED uitgevoerd.

Geef een korte toelichting (inclusief evaluatie en formatieve feedback) op het evaluatieve verslag dat de student schrijft van de door hem uitgevoerde schooltaak.

Voldoende: de taak is uitgevoerd en afgerond Ruim voldoende: de taak is goed uitgevoerd en leidde tot het gewenste resultaat Goed: De taak is uitstekend uitgevoerd met bovengemiddeld resultaat

Trefwoorden die gebruikt kunnen worden in het evaluatieverslag van de schooltaak:Organisatorisch, teamspeler, inspirerend, activerend, overzicht, bijsturend, zelfstandig, overwicht, resultaatgericht, reflecterend, leidinggevend, ontwerpen, onderzoekend

Ondertekening Schoolbegeleider (datum, plaats, naam en handtekening):

…………………………………………………………………..

B2. BEOORDELING SCHOOLTAAK DOOR HVA-BEGELEIDER

Eindbeoordelingsverslag lesgevende taak.

Eindcijfer (afgerond op een geheel cijfer)


Bijlage 5. Beoordelingsformulier eindgesprek praktijkdeel

Als alle onderdelen van het praktijkdossier voldoende zijn beoordeeld, maakt de HvA-examinator een afspraak met de student voor een eindgesprek. Na afloop daarvan geeft de HvA-examinator een beoordeling van het eindgesprek aan de hand van onderstaande rubrics. Nadat het eindgesprek is beoordeeld, kan het eindcijfer praktijkdeel worden vastgesteld volgens de wegingstabel op bladzijde 7.

Beoordelingscriteria Onvoldoende Voldoende Goed Toelichting(onderbouwing van deelcijfer)

Deel-cijfer (geheel)

De student toont aan dat hij in staat is om de vakinhouden, de didactische werkvormen en toetsvormen, kenmerkend voor de tweede fase, te ontwerpen en uit te voeren.

Het materiaal voor het praktijkdossier met betrekking tot het werken in de praktijk is weinig authentiek dan wel onvoldoende gevarieerd. Het laat onvoldoende zien dat de student op masterniveau functioneert in de praktijk.

Het materiaal voor het praktijkdossier met betrekking tot het werken in de praktijk is authentiek en gevarieerd. Het maakt aannemelijk dat de student op masterniveau functioneert in de praktijk.

Het materiaal voor het praktijkdossier heeft betrekking op de praktijk en is authentiek, gevarieerd en multidimensioneel. Het illustreert overtuigend dat de student op masterniveau functioneert.

De student verantwoordt zijn didactische keuzes en beslissingen zowel op basis van onderwijskundige, didactische en pedagogische kennis als in relatie tot het onderwijskundige beleid van de school of sectie.

De student geeft er geen of beperkt blijk van dat hij kennis heeft genomen van relevant onderzoek en relevante theorie. De vertaling van theorie naar praktijk is niet of beperkt zichtbaar en/of passend.

De student geeft er blijk van dat hij kennis heeft genomen van relevant onderzoek en relevante theorie. De vertaling van theorie naar praktijk is zichtbaar en passend.

De student toont dat hij zich bewust is van de noodzaak om zijn praktijk te voorzien van een goede theoretische onderbouwing. De student toont aan dat hij in staat is om relevante theorie op een weloverwogen en inspirerende manier naar de praktijk te vertalen.

De student toont aan dat hij zijn didactisch handelen afstemt op relevante kenmerken en behoeften van adolescente leerlingen teneinde de beoogde leerdoelen te bereiken

De student geeft er geen of beperkt blijk van dat hij kennis heeft genomen van relevant onderzoek en relevante theorie. De vertaling van theorie naar praktijk is niet of beperkt zichtbaar en/of passend.

De student geeft er blijk van dat hij kennis heeft genomen van relevant onderzoek en relevante theorie. De vertaling van theorie naar praktijk is zichtbaar en passend.

De student toont dat hij zich bewust is van de noodzaak om zijn praktijk te voorzien van een goede theoretische onderbouwing. De student toont aan dat hij in staat is om relevante theorie op een weloverwogen en inspirerende manier naar de praktijk te vertalen.

De student toont dat hij methodisch de kwaliteit en voortgang van het leerproces en de resultaten daarvan onderzoekt. Wanneer dat nodig is ontwerpt hij op basis daarvan remediërende leeractiviteiten.

De student geeft geen of beperkt blijk van een onderzoekende houding ten aanzien van zijn beroepsrol in de praktijk.

De student geeft blijk van een onderzoekende houding ten aanzien van zijn beroepsrol in de praktijk.

De student geeft voortdurend blijk van een onderzoekende en (zelf)kritische houding ten aanzien van zijn beroepsrol in de praktijk.


De student beschrijft zijn pedagogische en vakdidactische visie op het vak en toont aan hoe deze doorwerkt in zijn professioneel handelen en in de communicatie naar belanghebbenden.

De student geeft geen of beperkt blijk van een onderzoekende houding ten aanzien van zijn beroepsrol in de praktijk.

De student geeft blijk van een onderzoekende houding ten aanzien van zijn beroepsrol in de praktijk.

De student geeft voortdurend blijk van een onderzoekende en (zelf)kritische houding ten aanzien van zijn beroepsrol in de praktijk.

De student reflecteert op zijn beroepsmatig functioneren in het licht van het profiel eerstegraads docent op masterniveau.

De beschrijving van de eigen vaardigheden, kennis en competentie is onvolledig en/of de relatie met de eindkwalificaties ontbreekt of is onduidelijk. Er is geen of beperkt gebruik gemaakt van zelfreflectie en feedback.

De student beschrijft met verwijzing naar zelfreflectie en feedback de eigen vaardigheden, kennis en competentie in relatie tot de eindkwalificaties.

De student beschrijft op basis van zelfreflectie en feedback op heldere wijze de eigen vaardigheden, kennis en competenties in relatie tot het profiel en de eindkwalificaties van de opleiding.

De student verwoordt de eigen invulling van zijn rol als eerstegraads docent in het licht van het ontwikkelingsbeleid van de school en van actuele ontwikkelingen in onderwijs, wetenschap, bedrijfsleven en samenleving

De student geeft geen of onvoldoende blijk van inzicht in het eigen ontwikkelpotentieel. Een vertaling naar acties dan wel plannen voor een verdere eigen ontwikkeling in de praktijk ontbreekt.

De student geeft blijk van inzicht in het eigen ontwikkelpotentieel. Hij vertaalt dit naar acties dan wel plannen voor verdere professionele ontwikkeling in relatie tot de praktijk.

De student geeft blijk van een helder inzicht in het eigen ontwikkelpotentieel. Hij vertaalt dit naar acties dan wel plannen voor voortgaande professionele ontwikkeling, waarbij hij een relatie legt met schoolontwikkeling.



Bijlage 6. Schema praktijkdeel


Bijlage 7. Beroepsrollen en eindkwalificaties Masteropleiding Leraar

Na voltooiing van de opleiding beschikt de student4 over de volgende eindkwalificaties op masterniveau, geordend in drie rollen van de leraar:

Rollen Eindkwalificaties

1. De leraar als expert in zijn schoolvak

1.1 Heeft zijn kennis en inzicht in het vakgebied ten opzichte van het tweedegraadsbachelorniveau verbreed en verdiept en beschikt over wetenschappelijke vakkennis in de verschillende vakdomeinen, zoals gespecificeerd in de kennisbasis;

1.2 Beheerst de vaardigheden die relevant zijn voor zijn vak, zodat hij op dat gebied als voorbeeld voor zijn leerlingen kan dienen;

1.3 Is op de hoogte van de (internationale) ontwikkelingen op zijn vakgebied en is in staat deze nieuwe kennis te delen en te integreren in zijn onderwijs;

1.4 Beheerst de basisvaardigheden die inherent zijn aan de beoefening van de wetenschap op het betreffende vakgebied: (internationale) vakliteratuur zoeken, kritisch selecteren en verwerken met het oog op het beantwoorden van een inhoudelijke of vakdidactische vraag;

1.5 Is in staat tot het uitvoeren van een kleinschalig (literatuur)onderzoek op het (school)vakgebied daarin blijk gevend van het vermogen om met complexe materie om te kunnen gaan en kennis daarbij te integreren.

2. De leraar als vakdidacticus

2.1 Heeft zijn kennis, inzicht en vaardigheden zodanig verbreed en verdiept (zoals gespecificeerd in de kennisbasis) dat hij zelfstandig zijn schoolvakkennis kan omzetten in leerplannen of leertrajecten en daarbij werken toetsvormen kan laten aansluiten bij de leerdoelen van het eerstegraadsgebied;

2.2 Is in staat zijn onderwijs in een doorlopende leerlijn te integreren;2.3 Is in staat zijn onderwijs af te stemmen op de belangstelling, leer- en leefwereld en specifieke

ontwikkelingsfasen van adolescenten;2.4 Is in staat deficiënties bij leerlingen/studenten te identificeren (bijv. door middel van toetsing), bij te

dragen aan de remediëring hiervan, het werken en leren van leerlingen onderzoeksmatig te evalueren op aanpak en opbrengst en differentiatie aan te brengen in leeractiviteiten;

2.5 Is in staat zijn pedagogisch-didactische keuzes te verantwoorden en deze expliciet te verbinden met onderliggende concepten en theorieën;

2.6 Is in staat een eigen visie te formuleren op (de ontwikkeling van) het schoolvak en op de pedagogisch-didactische consequenties daarvan;

2.7 Heeft kennis van en inzicht in de ontwikkelingen op het gebied van methoden, leerplannen, eindexamenprogramma's c.q. eindtermen met betrekking tot de bovenbouw van het voortgezet onderwijs en kan deze verwerken in zijn onderwijs.

3. De leraar als onderzoekend professional

3.1 Is in staat zelfstandig of in teamverband educatief onderzoek te verrichten waarbij problemen of vragen uit de onderwijspraktijk uitgangspunt zijn;

3.2 Is in staat een actieve rol te spelen in vakgroep, schoolorganisatie en buitenwereld (bijv. vakverenigingen en multidisciplinaire verbanden). Daarbij zet hij bekwaamheden in als ontwerpen, onderzoeken, organiseren, samenwerken en leiden;

3.3 Is in staat om, rekening houdend met maatschappelijke en ethische verantwoordelijkheden, op zijn eigen functioneren in de beroepspraktijk te reflecteren, zijn professioneel handelen onderzoeksmatig te evalueren en waar nodig planmatig te veranderen en te verbeteren.

4 Waar in de eindkwalificaties sprake is van hem resp. zijn, dient dit gelezen te worden als hij/zij resp. zijn/haar.

praktijkdeel · Web view2017. 6. 25. · 6-2017. Modulehandleiding. Praktijkdeel....

Documents

Transcript of praktijkdeel · Web view2017. 6. 25. · 6-2017. Modulehandleiding. Praktijkdeel....