Public Procurement Research Centre (PPRC) – www.pprc.eu

Gemeenten als opdrachtgever in het sociaal domein

In voor zorg!Thematranche Technologie bestuurders

Niels UenkPublic Procurement Research CentreEen samenwerkingsverband van de Universiteit Utrecht en de Universiteit Twente

2

19 november 2015

AGENDA

• Introductie• Onderzoek

• Inkoopbenaderingen gemeenten

• Technologische innovatie in gemeentelijke inkoopbenadering: ruimte en prikkels

• Rol bekostiging

• Trends en tips

Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu

Introductie

4

19 november 2015

3 DECENTRALISATIES

• AWBZ, jeugdzorg, participatie gedecentraliseerd naar gemeenten

• Gemeenten opdrachtgever voor zorgaanbieders

• Veel verschillende benaderingen voor het contracteren van zorgaanbieders:

• Procesmatig (hoe komen gemeenten en zorgaanbieders tot contract)

• Inhoudelijk (wat houden de contracten in – en hoeveel doen gemeenten zelf)

Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu

5

19 november 2015

ONDERZOEK PPRC

Doelen:• Classificeren hoe gemeenten hun rol als opdrachtgever

invullen (zowel ‘hoe’ en ‘wat’)• In kaart brengen welke prikkels voor vernieuwing

(transformatie) worden toegepast

Methodologie:• Analyse van gemeentelijke inkoopdocumenten nieuwe Wmo-

taken (contracten, programma’s van eisen, NvI’s, etc.)• Van 379 gemeenten inkoopdocumenten geanalyseerd• Van alle gemeenten informatie (samenwerkingsverbanden,

politieke kleur colleges, omvang, etc.)

Vervolgonderzoek:• Interviews zorgaanbieders (eerste ervaringen)

Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu

6

19 november 2015

WERKWIJZE

• Analyse:• Rechte tellingen: wat ingekocht, en hoe ingekocht• Constructen (schaalverdeling innovatie)• Kruisverbanden (bijv. invloed politiek op innovatie)• Modellen voor opdrachtgeverschap ontwikkelen

• Publicaties van deelresultaten in Binnenlands Bestuur• en Zorg en Welzijn, Zorgvisie, etc.• Groot aantal lezingen en congresbijdragen

• Database gebruikt door CPB• Gezamenlijke publicatie – CPB rapport• Verschijnt medio december 2015

Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu

7

19 november 2015

SCREENSHOT VAN DATABASE

Hoofdvraag: (Hoe) bereiken gemeenten naast de transitie ook de beoogde transformatie in het sociaal domein?

Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu

Resultaten

10

19 november 2015

GEMEENTELIJKE BENADERINGENModellen opdrachtgeverschap

Op hoofdlijnen enkele verschillende benaderingen:1. AWBZ’tje spelen (28%)2. Veilingmodel (‘dynamisch selectie model’) (3%)3. Wijkgericht contracteren (populatiegebonden

bekostiging) (12%)4. Regisseursmodel

a) Inkopen en bekostigen op input (uren) (34%)b) Inkopen en bekostigen op resultaat (28%)

5. Uitvoerend wijkteam (1%)

Modellen omvatten diverse aspecten, vandaag focus op de ruimte en prikkels voor (technologische) innovaties.

Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu

Technologische innovaties in sociaal domein: ruimte en prikkels

12

19 november 2015

PRIKKEL INNOVATIE: BEKOSTIGING!!

• Technologische innovaties belangrijke bron van vernieuwing in sociaal domein

• Welke ruimte biedt gemeentelijke benadering voor inzet technologische innovaties bij zorgverlening Wmo/jeugdzorg?

• Welke prikkels biedt gemeentelijke benadering om ontwikkeling van technologische innovaties te stimuleren?

• Bekostiging / verantwoording van maatwerk is hiervoor een cruciale factor

Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu

13

19 november 2015

INKOOPLITERATUUR4 sturingsniveaus diensteninkoop

Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu

Inkoop (en bekostiging) resultaten

14

19 november 2015

INKOOPLITERATUUR

• Prestatiecontracten (performance based contracting) ingezet

voor:

• Stimuleren innovatie

• Verbeteren prestaties

• Verlagen kosten

• Risico’s bij leverancier neerleggen

• Door: specificeren van de uitkomst (resultaat / outcome) die bereikt dient te worden, niet de inzet om resultaat te bereiken

• Effecten zijn in diverse contexten bewezen

Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu

15

19 november 2015

BEKOSTIGINGSMODELLEN

Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu

Bekostigingsvorm VoorbeeldFunctiebekostiging Inloophuizen, wijkteams, algemeen

toegankelijke voorzieningenProductiebekostiging P * Q (AWBZ Nza codes, ZZP)

Resultaatbekostiging rond cliënt Tarief voor behalen resultaten voor individuele cliënt

Populatiebekostiging Budget voor behalen resultaten voor populatie

Toegepast voor maatwerkvoorzieningen Wmo (/jeugdzorg)

Relatie bekostiging – resultaatsturing – verantwoording - monitoring

17

19 november 2015

PRODUCTIEBEKOSTIGING

Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu

Contracteringsvormen:• Raamovereenkomsten zonder budgetgarantie• Vaste tarieven per uur / dagdeel / etmaal zorg• Nza-codes (AWBZ) of nieuwe ‘geconcentreerde’ producten

Beschikking, verantwoording en monitoring draait om de input (het aantal uren of dagdelen zorg)

Gevolgen:• Inzet per cliënt verlagen (bijv. door slimme inzet

technologie) raakt zorgaanbieder in portemonnee• Belemmering van ruimte om zorg op maat te leveren• Beperking innovatie

18

19 november 2015

RESULTAATBEKOSTIGING

Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu

Contracteringsvormen:• Raamovereenkomsten zonder budgetgarantie• Vaste tarieven per 4 weken op basis van grondslag of

complexiteit van ondersteuningsbehoefte (geen bonus/malus!)• Definities van te behalen resultaten (‘wat’)• Aanbieders bepalen zelf het ‘hoe’

Beschikking, verantwoording en monitoring draait om de te behalen resultaten voor individu (zelfredzaamheid)

Gevolgen:• Ruimte en prikkel voor slim en efficiënt werken, zorg op maat• Geen overdaad aan verantwoordingsinformatie• Ruimte en prikkel voor innovatie

19

19 november 2015

POPULATIEBEKOSTIGING

Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu

Contracteringsvormen:• Overeenkomst met hoofdaannemer voor zorgverlening

voor alle inwoners van (een deel van) de gemeente• Vast budget op jaarbasis• Definities van te behalen resultaten (‘wat’)• Aanbieders bepalen zelf het ‘hoe’

Beschikking, verantwoording en monitoring draait om de te behalen resultaten voor populatie (outcome)

Gevolgen:• Ruimte en prikkel voor slim en efficiënt werken, zorg

op maat• Geen overdaad aan verantwoordingsinformatie• Ruimte en prikkel voor innovatie en samenwerking• Nb. risico: marktordening

20

19 november 2015

BEKOSTIGINGSVORMEN IN PRAKTIJKBekostigingsvorm Wmo-maatwerk

Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu

Producten en Bekostigingsvorm:• Belangrijkste contractuele prikkel voor sturing zorgaanbieders• Innovatieve bekostigingsvormen algemeen erkend als één

van de instrumenten voor het bereiken van innovatie en doelmatigheid

Product / bekostiging % van gemeenten

AWBZ-prestatiecodes / P * Q 29%Nieuwe producten / P * Q 36%Resultaatgerichte producten 29%Populatiebekostiging* 6%

N = 379

Trends en tips

22

19 november 2015

TRENDS

• Veel gemeenten nu bezig met doorontwikkeling om transformatie te realiseren (per ‘16 of ‘17)

• Bekostiging (van resultaten) belangrijke sleutel tot vernieuwing

• Grote samenwerkingsverbanden vallen uiteen

• Veel gemeenten zetten stappen richting resultaatsbekostiging of populatiebekostiging

Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu

23

19 november 2015

TIPS

Veel gemeenten voeren een dialoog in het kader van de (nieuwe) aanbesteding voor Wmo / jeugdzorg:• Voorafgaand aan procedure (marktconsultatie)• Tijdens procedure (bestuurlijk aanbesteden /

onderhandelingsprocedure)

• Gebruik die ruimte!• Bespreek ruimte en prikkels voor (door)ontwikkeling en inzet

van nieuwe technieken en innovatieve arrangementen

Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu

24

19 november 2015

CONTACT GEGEVENS

Public Procurement Research Centre - www.pprc.eu

Ir. Niels UenkUniversiteit Twente

Onderzoekscentrum PPRC Postbus 217

7500 AE Enschede

Niels.uenk@pprc.eu06 16 38 25 62