Powerpoint EN 1090
Click here to load reader
Transcript of Powerpoint EN 1090
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 1
Marchel Kaspers
Lastechnisch adviseur
De nieuwe "CE - EN1090" markering
voor stalen en aluminium
constructies in de bouw
Nederlands Instituut voor Lastechniek
EN 1090 hoofdzaken
2CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers8-9-2014
Wat moet CE gemarkeerd worden?
Markeer ik al mijn producten en
constructies met CE?
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 2
Programma!
CE markering voor staalconstructies
Introductie EN 1090 serie; CE-markering
De kern van EN 1090-2
Details: EN-ISO 3834
Lassers en lasmethodekwalificaties
Kwalificatie van personeel (Lascoördinator)
Kwaliteitsniveaus, B, C, D en B+
Aanbevelingen
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 3
“Bouwproductenrichtlijn” (CPD)
In het kader van Europese wetgeving en de richtlijn
bouwproducten Construction Products Directive
(CPD) is er een Europees geharmoniseerde productnorm opgesteld
EN 1090-1.
De co-existentieperiode zou oorspronkelijk 31 juni 2012 aflopen.
De co-existentieperiode is nu verlengd tot 1 juli 2014.
Wanneer kan een bedrijf zelf een CE-markering aanbrengen?
Een bedrijf mag in eigen beheer een CE-markering aanbrengen,
indien het bedrijf door een extern aangemelde instelling is gecertificeerd voor de EN 1090-1.
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 4
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 3
CE-markering
De CE-markering geldt voor staalconstructies voor:
Gebouwen
Bruggen
Torens
Masten
Silo’s met inbegrip van gordingen, bordesvloeren, beplating en
alle vormen van liggers.
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 5
CE-markering EN 1090
Met een CE-markering
Verklaart de fabrikant dat aan alle constructieve eisen is
voldaan. Dit geldt niet alleen voor de staalconstructie als
geheel maar ook voor alle constructieve onderdelen.
CE-MarkeringIn Jinan in de provincie Shandong viel een reusachtig
reclamebord om en op het parkeerterrein van een autodealer.
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 6
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 4
CE-markering
EN 1090-1: Gaat alleen over de CE-markering
EN 1090-2/3: Gaat over hoe we constructies moeten maken
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 7
Spelregels of onderlinge afspraken
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 8
EN 1090-2: Eisen, spelregels of onderlinge afspraken
(opdrachtgever – uitvoerder)
EN 1090-3: Eisen, spelregels – of onderlinge afspraken (opdrachtgever – uitvoerder)
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 5
EN 1090 hoofdzakenDe fabrikant moet een “fabrieksproductiebeheersingssysteem” (FPC)
opzetten, documenteren en onderhouden om er voor te zorgen dat de op de
markt gebrachte producten voldoen aan de verklaarde prestatiekenmerken.
Het FPC-systeem moet bestaan uit:
Schriftelijke procedures;
Regelmatige keuringen en beproevingen;
De resultaten voor de basisproducten van het onderdeel;
De machines en gereedschappen, het productieproces en het
gefabriceerde onderdeel te beheersen.
FPC
OpzettenDocumenteren Onderhouden
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 9
Wat moet je doen om tot certificering van FPC te komen:
CE-markering van staalconstructies mogelijk door:
Kwaliteitssysteem conform EN-ISO 9001;
Aangevuld met kwaliteitsbeheersingssysteem voor
lassen op basis van EN-ISO 3834 (deel 2, 3 of 4);
Verantwoordelijke lascoördinator aanstellen, intern - extern.
Benoeming van lascoördinator volgens EN-ISO 14732
(niveau B, S, of C).
ISO 9001 en EN-ISO 3834 hoeven niet gecertificeerd te zijn!
FPC laten certificeren door aangemelde instantie (NoBo).
Alles gebaseerd op EXC = Uitvoeringsklassen
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 10
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 6
CE-Markering
CE-markering
Het is geen “CE-certificaat”
Ook geen “CE-keurmerk”
Maar een “CE-verklaring”
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 11
De FPC verklaring wordt afgegeven door de
NoBo, de fabrikant mag dan een CE markering op zijn producten afgeven.
CE-MarkeringHoe ziet een CE-Verklaring volgens EN 1090-1 er uit?
Wat is een CE-markering
De CE-markering is een soort
productlabel.
Het label geeft aan dat een
bouwproduct volgens Europese
technische specificaties en de
daarin omschreven testmethoden
is getest.
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 12
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 7
CE-MarkeringHoe ziet een CE-Verklaring volgens EN 1090-1 er uit?
Wat is een CE-markering
De CE-markering is een soort productlabel.
Het label geeft aan dat een bouwproduct volgens Europese technische
specificaties en de daarin omschreven testmethoden is getest.
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 13
Wat zijn de consequenties?
Wanneer er een ongeluk gebeurt heb je tenminste gedaan
wat je kon doen en ben je juridisch veel beter ingedekt.
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 14
CE-Markering
Niet gecertificeerd en tóch dit soort
bouwproducten maken, betekent dat
u een economisch delict pleegt,
maar misschien nog wel gevaarlijker,
uw verzekering dekt een eventuele
schade niet meer, met alle risico’s
van dien!
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 8
FPC gaat voornamelijk over
Het kwaliteitssysteem conform EN 1090 wordt o.a. aan de hand van de
Fabrieksproductiebeheersingssysteem (FPC) gecontroleerd.
Bedoeling is dat een bedrijf op een beheersbare wijze zijn product produceert.,
De wijze waarop hij dat product fabriceert moet achteraf naspeurbaar zijn,
zodat de fabrikant kan aantonen dat het product op de juiste wijze is
gefabriceerd.
Natuurlijk moet de fabrikant aan de hand van procedures kunnen aantonen dat dit
op juiste wijze is uitgevoerd.
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 15
FPC gaat voornamelijk overFabrieksproductiebeheersingssysteem (FPC) gaat voornamelijk over:
Regelmatig onderhoud en kalibraties machines
Frequente controles om de conformiteit van producten te waarborgen
Het managen van non-conforme producten
FPC systeemvereisten: A. Personeel
B. Equipment
C. Proces van constructief ontwerp en berekenen
D. Basisproducten gebruikt in de fabricage
E. De onderdeel specificatie (werkplaatstekening)
F. Productbeoordeling
G. Non-conforme producten
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 16
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 9
Fabrieksproductiebeheersingssysteem (FPC)
Bijlage B van de EN 1090-1 geeft de minimum inhoud van het
fabrieksproductiebeheersingssysteem (FPC):
FPC kan eveneens behelzen (via optie) :
Kwaliteitsplan
Managementdocument
Beoordeling van eisen van de specificatie
Organisatieschema + leidinggevend personeel
Keuring : wie doet wat en wanneer
Rapporten :
Uitgevoerde keuringen
Wachtpunten
Checklist : Zie EN 1090-2 bijlage C
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 17
Productieplanning
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 18
Opdracht:20x portaaldrager
UITBESTEDING
Materiaalbestelling
Ingangscontrole
Lasplan
Controle / Afname / Transport
Kwaliteitshandboek
Evaluatie Offerte/ Contractbespreking
Zodra er ontworpen wordt met NEN-EN 1993
zijn de voorschriften van de EN 1090-2 dus
(automatisch) van toepassing.
Eurocode
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 10
Fabrieksproductiebeheersing 1090-1, 6.3 (3)
In de praktijk is het fabrieksproductiebeheersingssysteem (FPC)
een lange lijst met vele tientallen controlepunten!
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 19
Hulpbrug bij Jutphasebrug
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 20
Voorbeeld
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 11
Fabrieksproductiebeheersing 1090-1, 6.3 (3)
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 21
Voorbeeld
Fabrieksproductiebeheersing 1090-1, 6.3 (3)
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 22
Voorbeeld
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 12
Fabrieksproductiebeheersing 1090-1, 6.3 (3)
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 23
Fabrieksproductiebeheersing 1090-1, 6.3 (3)
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 24
Maandagochtend 19 mei rond 6 uur is de hulpbrug bij de Jutphasebrugopengesteld voor het verkeer. Afgelopen weekend heeft Rijkswaterstaat de
Jutphasebrug letterlijk opzij geschoven en een hulpbrug geplaatst.
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 13
Essentieel:Indeling in “uitvoeringsklassen”
EXC1 t/m EXC4 (eenvoudig ►kritisch)
Uitvoeringsklassen wordt bepaald door:
Gevolgklassen (Consequence Class, CC)
Productiecategorieën (Production Category, PC)
Gebruikscategorieën (Service Category, SC)
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 25
Keuze van ‘Uitvoeringsklasse’ naar EN 1090-2
Gevolgklasse CC1 CC2 CC3
Gebruiks-categorieën
SC1 SC2 SC1 SC2 SC1 SC2
Productie-categorieën
PC1 EXC1 EXC2 EXC2 EXC3 EXC3 EXC3
PC2 EXC2 EXC2 EXC2 EXC3 EXC3 EXC4
EXC1 t/m EXC4 (eenvoudig ►kritisch)EXC1 t/m EXC4 (eenvoudig ►kritisch)
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 26
Noot: in EN 1090-2 worden 4 uitvoeringsklassen (EXC’s)
onderscheiden, van 1 naar 4 steeds strengere eisen
Indien niets voorgeschreven dan EXC2
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 14
Gevolgklasse (“Consequence Class”) volgens EN 1090
CC1:
Geringe consequenties.
CC2:
Gemiddelde consequenties.
CC3:
Ernstige consequenties voor verlies van mensenlevens,
Zeer grote: verlies van mensenlevens of zeer grote
economische, sociale of milieu consequenties.
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 27
Gevolgklasse (“Consequence Class”) volgens EN 1090
CC1:
Geringe consequenties.
Zwakke gevolgen in termen van verlies van mensenlevens, of
verwaarloosbare gevolgen op economisch, sociaal of milieuvlak.
Voorbeelden
Agrarische gebouwen, waartoe de mensen normaal geen
toegang hebben (bv. opslagruimten),serres
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 28
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 15
Gevolgklasse (“Consequence Class”) volgens EN 1090
CC2:
Middelmatige gevolgen in termen van verlies van mensenlevens,
of aanzienlijke gevolgen op economisch, sociaal of milieu vlak.
Voorbeelden
Residentiële of openbare gebouwen en kantoorgebouwen,waar
gebreken middelmatige gevolgen kunnen hebben (bv.
kantoorgebouwen)
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 29
30
Gebruikscategorieën (naar EN 1090-2)
SC1: Constructies en componenten gedimensioneerd voor
overwegend statische belastingen.
SC2: Constructies en componenten geschikt voor
vermoeiingsbelasting volgens EN 1993;
Kritische onderdelen in constructie…. (zware corrosieve belasting, zware santitaire eisen,…)
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 16
Gevolgklasse (Consequence Class) volgens EN 1090
CC3:
Zware gevolgen in termen van verlies van mensenlevens, of erg zware gevolgen op economisch, sociaal of milieu vlak.
Voorbeelden
Tribunes, openbare gebouwen, waar gebreken zware
gevolgen kunnen hebben (bv. concertzalen).
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 31
32
Productiecategorieën (naar EN 1090-2)
PC1:
Niet gelaste constructiedelen van alle soorten staal;
Gelaste constructiedelen van de staalkwaliteit lager dan S355.
aanduiding minimale kerfslagwaarde (J)
beproevings-temperatuur °C
JR 27 20
J0 27 0
J2 27 -20
K2 40 -20
Voorbeeld: S235 JR G2
S: staal;
235: rek of vloeigrens in N/mm²;
JR: kerfslagwaarde = 27J bij 20°C;
G2: leveringstoestand = onrustig staal.
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 17
33
Productiecategorieën (naar EN 1090-2)
PC2:
– Gelaste onderdelen van ≥ S355;– Hoofdcomponenten die samengevoegd worden op bouwplaats;
– Onderdelen die essentieel zijn voor de constructieve samenhang;
– Componenten waaraan bijzondere eisen worden gesteld.
EN 10025-6 materiaalnummer
EU 137(1980)
Duitsland Frankrijk
S550QL1 1.8986 – EStE 550 V –
S690QL 1.8928 FeE 690 V KT TStE 690 V E 690 T
Volgens
CR ISO/TR 15608
groep 3.1
Afgeschrikt en ontlaten staal en precipitatie hardend
staal (behalve roestvast
staal) met een minimale rekgrens van
360 N/mm² < ReH 690 N/mm²
Warmgewalste constructiestaal volgens EN 10025-6
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
34
Relatie uitvoeringsklasse - draagconstructie
EXC1: Hallen
EXC2: Gebouwen
EXC3: Bruggen
EXC4: Speciale draagconstructies
Keuze EXC wordt in EN 1090-2 bijlage B bepaald door:
Productiecategorie (lassen of bouten, materiaalsoort)
Gebruikscategorie (statisch of vermoeiing)
in relatie tot de gevolgklasse (gevolgen van instorten)
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 18
Deze factoren bepalen dus de kwaliteitsmaatregelen voor een gelaste constructie
Gevolg Laag Gemiddeld Hoog
Gebruik Stat. Dyn. Stat. Dyn. Stat. Dyn.
Productie
Eenvoudig EXC1 EXC2 EXC2 EXC3 EXC3 EXC3
Moeilijk EXC2 EXC2 EXC2 EXC3 EXC3 EXC4
Indien niets voorgeschreven dan EXC2Hierop moeten we onze kwaliteitseisen baseren!
EN-1090-2 specificeert ze in vier niveaus en sluit aan op
EN-ISO 3834!
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 35
Effecten in uw organisatie
Directie
• Aanwijzen (of inhuren) lascoördinator
• Toewijzen taken en bevoegdheden van project
Verkoop
• Beoordelen of werkzaamheden mogen worden uitgevoerd i.v.m.
uitvoeringsklassen
• Rekening houden met aanwezige kwalificaties, apparatuur e.d.
Ontwerp/engineering
• Ontwerp volgens geharmoniseerde normen
• Rekening houden met inzetgebied
• Uitvoeringsklassen bepalen.
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 36
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 19
Effecten in uw organisatieInkoop/magazijn
Bestellen op basis van geharmoniseerde normen
Conformiteit verklaringen basismaterialen, ook lastoevoegmaterialenen bevestigingsmaterialen.
Magazijn
Geen materialen meer “on stock” zonder naspeurbaarheid
Juiste opslag van materialen
Productie/kwaliteit
Lasmethode kwalifiacties (LMK);
Lasmethode beschrijvingen (WPS);
Lassers kwalificaties (LK’s);
Kwalificeren bedieners/operators lasmachines
NDO onderzoeken;
Inspectie, testplan en montageplan.
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 37
38
EN 1090-2 par. 7.1 “Algemeen”
Toepassen van EN ISO 3834: Deel 1 + 4 voor uitvoeringsklasse 1 (EXC1),
Elementaire kwaliteitseisen
Deel 1 + 3 voor uitvoeringsklasse 2 (EXC2)
Standaard kwaliteitseisen
Deel 1 + 2 voor uitvoeringsklasse 3 (EXC3)
Uitgebreide kwaliteitseisen
Deel 1 + 2 voor uitvoeringsklasse 4 (EXC4)
Uitgebreide kwaliteitseisen
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 20
EN-ISO 3834 1 – 5 (6)
Drie niveaus van kwaliteitseisen: beschreven in deel 2, 3 en 4
EN-ISO 3834 geeft maatregelen voor verschillende situaties.
Zij kunnen in de volgende situaties worden toegepast:
Bij contracten: het vastleggen van laskwaliteitseisen;
Door fabrikanten: het invoeren en handhaven van laskwaliteitseisen;
Door organisaties die de laskwaliteit beoordelen, zoals afnemers, fabrikanten of
derden.
Deel 5 overzicht van documenten; mogelijkheden voor equivalenten
Deel 6 “Richtlijnen voor de invoering van EN-ISO 3834”!
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 39
Beheersing van het bedrijfsproces lassen
Eisen en voorwaarden uit de EN-ISO 3834 serie:
EN-ISO 3834-2 EN-ISO 3834-3 EN-ISO 3834-4
Aan de hand van de EN-ISO 3834-1 bepaalt het bedrijf zelf welk deel van toepassing is.
Dit wordt mede bepaald door de opdrachtgever(s) en het soort werk: Complexiteit van de fabricage Verscheidenheid van de te vervaardigen producten Verscheidenheid van de te gebruiken materialen.
408-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 21
(Las)normen wereldwijd
Feitelijk certificeren van het bedrijfsproces lassen;
procescertificatie conform de EN-ISO 3834
41
Regeltjes….?
Normen
Specificaties (Klant)
Andere eisen (Nobo)?
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
Lassen van staal volgens EN 1090-2
De “impact" van EN 1090-2 op het kwalificeren
van lasmethoden, lassers en de lascoördinatie
428-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 22
Factoren die de laskwaliteit besturen en bewaken:
Beschrijven en goedkeuren van lasmethoden EN-ISO 15607- serie
Lasmethodekwalificatie conform de EN-ISO 15614-1
Lasser certificeren volgens NEN-EN-ISO 9606-1
Kwalificeren bedieners / operators lasmachines EN-ISO 14732
Lascoördinator (EN-ISO 14732)
Het (las-)kwaliteitssysteem (EN-ISO 3834)
Lastoevoegmaterialen, keuring en opslag
Moedermaterialen, opslag, doorstempel bevoegdheid
Laskwaliteit! EN-ISO 3834 / EN 1090-2
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 43
7.1: EN-ISO 3834
EXC 4+3 EXC 4+3EXC 2 EXC 2EXC 1 EXC 1
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 44
Lasvereisten gebaseerd
op EN-ISO 3834
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 23
EN-ISO 3834 inhoudelijk4 Toepassing van dit deel van ISO 3834
5 Beoordeling van eisen en technische beoordeling
6 Uitbesteding
7 Laspersoneel: algemeen, lassers en bedieners, personeel voor lastoezicht
8 Personeel voor inspectie en beproeving: algemeen, personeel voor niet-destructief onderzoek
9 Uitrusting voor fabricage en beproeving: beschrijving van uitrusting, geschiktheid van uitrusting, nieuwe uitrusting, onderhoud van uitrusting
10 Productieplanning, lasmethodebeschrijvingen, goedkeuring van lasmethoden, werkinstructies
11 Lastoevoegmaterialen: Algemeen, partijkeuring, opslag en behandeling
12 Opslag van moedermaterialen
13 Warmtebehandeling na het lassen
14 Inspectie en beproeving: Inspectie en beproeving voor het lassen, Inspectie en beproeving tijdens het lassen, Inspectie en beproeving na het lassen. stand van zaken bij inspectie en beproeving
15 Niet-overeenstemming en corrigerende maatregelen
16 Kalibratie en geldigverklaring van meet-, inspectie- en beproevingsapparatuur
17 Identificatie en naspeurbaarheid
18 Kwaliteitsrapporten
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 45
Belangrijk; kan erg veel ellende voorkomen!Werk voor de lascoördinator!
Technische beoordeling (EN-ISO 3834 par. 5.3) Moedermateriaal specificatie(s) en eigenschappen gelaste verbinding;
Kwaliteits- en afname-eisen voor lasverbindingen;
Het vastleggen van methoden voor lassen, NDO en warmtebehandeling;
De kwalificatie van lasmethoden;
De kwalificatie van personeel;
Keuze, identificatie en/of naspeurbaarheid (bv. materialen, lasverbindingen);
Afspraken voor de kwaliteitsbewaking, (event. onafhankelijke keuringsinstantie);
Inspectie en beproeving;
Uitbesteding;
Warmtebehandeling na lassen;
Afmetingen en details van lasnaadvoorbereiding en voltooide lasverbinding;
Lasverbindingen die in werkplaats of elders moeten worden gemaakt;
Omgevingsomstandigheden van invloed zijn op toepassing van proces.
Belangrijk; kan erg veel ellende voorkomen!Werk voor de lascoördinator!
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 46
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 24
EN 1090-2 par. 7.2 “Lasplan”Lasplan moet omvatten, voor zover van toepassing:
Lasmethodebeschrijvingen (WPS);
Maatregelen om vervorming tijdens en na lassen te voorkomen;
Lasvolgorde;
Eisen voor tussentijdse controle;
Draaien van onderdelen tijdens lasproces, in relatie tot de lasvolgorde;
Details toe te passen positioneringmiddelen;
Speciaal gereedschap voor lastoevoegmaterialen (laagwaterstof, conditionering etc.);
Lasnaadvorm en nabewerking voor roestvast staal;
Eisen voor acceptatiecriteria van lassen;
Verwijzing naar keurings- en beproevingsplan;
Eisen voor oppervlaktebehandeling volgens Hoofdstuk 10.
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 47
In de EN-ISO 15607 staat een schema met een aantal mogelijkheden om te
komen tot een goedgekeurde lasmethodebeschrijving (WPS).
De keuze wordt bepaald via het contract en / of bestek of door de belasting /
toepassing van de lasverbinding.
Het opstellen en goedkeuren van een
lasmethodebeschrijving / (WPS)
NEN-EN-ISO 15607
Beschrijven en goedkeuren
van lasmethoden voor metalen –
Algemene regels
Vanaf EXC 2 vereist
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 48
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 25
Plaats van de WPS; het Systeem
Procesbeheersingvia WPS
Kwalificeren door proeflassen
Toepassen in productie
Beproevings-resultaten
Product
+’p’
-’p’
Reproduceerbaar&
Representatief !
Lassers-kwalificatieproef
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 49
NIL-WP Select
WP Select is een programma waarmee u eenvoudig lasmethode beschrijvingen opstelt.
De NIL Database met meer dan 1500 WPS’en.
Aan elke ingevoerde WPS binnen de NIL Database ligt
een goedgekeurde lasmethodekwalificatie
(LMK=WPQR) ter grondslag.
”Nieuwe” mogelijkheden NIL-WP Select
50 M.K.
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 50
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 26
Lasmethode beschrijving (LMB/WPS)volgens EN-ISO 15609
In de lasmethode beschrijving (LMB/WPS) staan de belangrijkste instructies om tot een
goede lasverbinding te komen.
Een lasmethode beschrijving moet altijd op de werkvloer aanwezig zijn voor de
lasser en de inspecteur, ter controle voor en tijdens het lassen.
De voorlopige lasmethode beschrijving, (pWPS) dient voor aanvang van het proeflassen
overhandigd te worden aan de Beoordelaar / keurmeester of Notified Body
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 51
Goedkeuring WPS
52
Een WPS behoeft in principe slechts de goedkeuring van de in het bedrijf werkzame
keurmeester of lascoördinator te krijgen.
Acceptatie van een lasmethodekwalificatie voor een bepaal doel, wordt gedaan door
keurmeester of lascoördinator.
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
In de norm wordt regelmatig de term ‘keurmeester’ gebruikt volgens EN-ISO 15607.
Het begrip keurmeester is een aangewezen persoon om de overeenstemming van de
toepassing zijnde norm te bevestigen.
In bepaalde gevallen kan een externe onafhankelijke keuringsinstantie worden vereist.
8-9-2014
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 27
EN 1090-2 par. 7.4.1 “Kwalificatie van de lasmethode”
Artikelen EXC1 EXC2 EXC3 EXC4
7 - Lassen
7.1 Algemeen EN ISO 3834-4 EN ISO 3834-3 EN ISO 3834-2 EN ISO 3834-2
7.4 Kwalificeren van lasmethoden en laspersoneel
7.4.1 Kwalificeren van lasmethoden
Nr Zie tabel 12 en tabel 13
Zie tabel 12 en tabel 13
Zie tabel 12 en tabel 13
7.4.2 Kwalificeren van lassers en bedieners van lasmachines
Lassers EN 287-1 Bedieners EN 1418
Lassers EN 287-1 Bedieners EN 1418
Lassers EN 287-1 Bedieners EN 1418
Lassers EN 287-1 Bedieners EN 1418
7.4.3 Lascoördinatie Nr Technische kennis volgens tabellen 14 of 15
Technische kennis volgens tabellen 14 of 15
Technische kennis volgens tabellen 14 of 15
7.5.1 Lasnaad-voorbewerking
Nr Nr Voor het bewerken aangebrachte grondverven niet toegestaan
Voor het bewerken aangebrachte grondverven niet toegestaan
7.5.6 Tijdelijke voorzieningen
Nr Nr Gebruik moet worden gespecificeerd Snijden of hakken is niet toegestaan
Gebruik moet worden gespecificeerd Snijden of hakken is niet toegestaan
7.5.7 Hechtlassen Nr Gekwalificeerde lasmethode
Gekwalificeerde lasmethode
Gekwalificeerde lasmethode
7.5.9 Stompe lassen 7.5.9.1 Algemeen 7.5.9.2 Enkelzijdige lassen
Nr Aan- en uitloop-platen indien gespecificeerd
Aan- en uitloop-platen Achterblijvend onderleg-materiaal doorgaand
Aan- en uitloop-platen Achterblijvend onderleg-materiaal doorgaand
7.5.17 Het uitvoeren van lassen
Verwijderen van lasspetters
Verwijderen van lasspetters
7.6 Acceptatiecriteria EN ISO 5817 Kwaliteitsniveau D indien gespecificeerd
EN ISO 5817 Kwaliteitsniveau C in het algemeen
EN ISO 5817 Kwaliteitsniveau B
EN ISO 5817 Kwaliteitsniveau B+
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 53
Goedkeuring van de lasmethode / (WPS) volgens de volgende mogelijkheden!
EN-ISO 15610
Goedkeuring op basis van beproefde
lastoevoeg
materialen
EN-ISO 15611
Goedkeuring op basis van opgedane
laser ervaring
EN-ISO 15612
Goedkeuring op basis van een
standaard lasmethode
EN-ISO 15613
Goedkeuring op basis van een lasproef voor
aanvang van de productie
EN-ISO 15614 serie
Lasmethode beproevingen
Is een
geschikte
WPS
beschikbaar?
neeToepassing
WPS
vereist
Stroomschema voor het opstellen en goedkeuren van
een lasmethode / (WPS)
2014 (C) Marchel Kaspers 54
Advies
De keuze wordt bepaald via het contract en / of bestek of door de belasting /
toepassing van de lasverbinding.
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 28
Kwalificeren van de lasmethodevoor processen 111, 12, 13 en 14
55 M.K.
b
a
Opmerking: Let op wat er in het contract vermeld wordt, betreft de
minimale eisen van de methodekwalificatie (WPQR). Contract is bindend8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 55
Goedkeuring van de lasmethode op basis van beproefde lastoevoegmaterialen.
Deze Norm heeft een beperkte toepassingsgebied:
Mag niet worden toegepast indien er eisen gesteld aan hardheiden,
kerftaaiheden, voorwarmen, beheerste warmte inbreng, tussenlaag temperatuur
en warmte behandeling na het lassen.
De goedkeuring is beperkt met enkelvoudige draad.
De WPQR moet bestaan uit kopieën van de literatuur van de fabrikant ter
ondersteuning van in de pWPS vermelde lasomstandigheden.
EN-ISO 15610
EN-ISO 15610 (nl)
Beschrijven en goedkeuren van
lasmethoden voor metalen -
Goedkeuring op basis van
beproefde lastoevoegmaterialen
De WPQR moet worden
ondertekent en gedateerd
door de keurmeester
of keuringsinstansie
2014 (C) Marchel Kaspers 56
Voor EN 1090: enkel executieklasse 1 & 2 (EXC2)
Materiaalgroep 1.1 (dus wel voor S235 en ≤ S375,
NIET te gebruiken voor ≤ S355
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 29
EN-ISO 15610
TECHNISCHE DOCUMENTATIE/ DATASHEET
2014 (C) Marchel Kaspers 57
Voor EN 1090: enkel
executieklasse 2
(EXC2)
S235 en ≤ S375, Materiaalgroep 1.1
NIET te gebruiken voor S355.
EN-ISO 15610
Prestatieverklaring toevoegmateriaal of
Declaration of Performance (DoP)
2014 (C) Marchel Kaspers 58
Voor EN 1090: enkel
executieklasse 1 & 2
(EXC1 en EXC2)
S235 en ≤ S375, Materiaalgroep 1.1
NIET te gebruiken voor S355.
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 30
EN-ISO 15610
Prestatieverklaring toevoegmateriaal of
Declaration of Performance (DoP)
2014 (C) Marchel Kaspers 59
Voor EN 1090: enkel
executieklasse 2
(EXC2)
S235 en ≤ S375, Materiaalgroep 1.1
NIET te gebruiken voor S355.
EN-ISO 15610
TOEVOEGMATERIALEN GOEDKEURINGSCERTIFICATEN
2014 (C) Marchel Kaspers 60
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 31
Lasmethodekwalificatie (LMK-WPQR)
Volgens EN-ISO 15612
EN-ISO 15612
Beschrijven en goedkeuren van
lasmethoden voor metalen -
Goedkeuring op basis van een
standaardlasmethode
2014 (C) Marchel Kaspers 61
Deze norm verschaft de fabrikant de mogelijkheid om
lasmethoden te gebruiken die zijn gebaseerd op
lasmethodebeproevingen die door andere organisaties zijn
uitgevoerd.
Lasmethodekwalificatie (LMK-WPQR)
Volgens EN-ISO 15612
EN-ISO 15612
Beschrijven en goedkeuren van
lasmethoden voor metalen -
Goedkeuring op basis van een
standaardlasmethode
2014 (C) Marchel Kaspers 62
In relatie tot de lasapparatuur
De standaardlasmethode wordt goedgekeurd voor toepassing in de productie
met gebruikmaking van lasstroombronnen en lasapparatuur met elektrische
en mechanische eigenschappen die overeenkomen met die van de
lasstroombronnen en lasapparatuur die zijn gebruikt bij de voorbereiding van
de proeflas voor goedkeuring van de standaardlasmethode en zoals die zijn
vastgelegd in de lasmethodebeschrijving WPS.
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 32
Goedkeuring van de lasmethode op basis van een standaard
methode volgens NEN-EN-ISO 15612
Goedkeuring van de lasmethode door middel van een standaard lasmethode.
Deze norm geeft de fabrikant de mogelijkheid om de lasmethode te gebruiken die
gebaseerd zijn lasmethodebeproevingen volgens EN-ISO 15614-1
Geld alleen voor materiaal groepen,1, 8, 21, 22, 31, 41 volgens CR ISO 15608
Er moeten DO en NDO rapporten aanwezig zijn.
Lasmethodekwalificatie (LMK-WPQR)
Volgens EN-ISO 15612
EN-ISO 15612
Beschrijven en goedkeuren van
lasmethoden voor metalen -
Goedkeuring op basis van een
standaardlasmethode
Goedkeuring van de
lasmethodekwalificatie wordt
verricht door fabrikant en,
indien van toepassing
worden gecontroleerd door
keurmeester , lascoördinator
of keuringsinstansie
2014 (C) Marchel Kaspers 63
De goedkeuring van de lasmethode moet worden verricht door een keurmeester of een keuringsinstantie volgens EN-ISO 15607.
Er zal moeten worden aangetoond dat het onderzoek en de beproeving is uitgevoerd volgens het van toepassing zijnde deel van
EN-ISO 15614.|
Lasmethodekwalificatie (LMK-WPQR)
Volgens EN-ISO 15612
EN-ISO 15612
Beschrijven en goedkeuren van
lasmethoden voor metalen -
Goedkeuring op basis van een
standaardlasmethode
2014 (C) Marchel Kaspers 64
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 33
Lasmethodekwalificatie (LMK-WPQR)
Volgens EN-ISO 15612
EN-ISO 15612
Beschrijven en goedkeuren van
lasmethoden voor metalen -
Goedkeuring op basis van een
standaardlasmethode
2014 (C) Marchel Kaspers 65
Lasmethodekwalificatie (LMK-WPQR) Volgens EN-ISO 15612
EN-ISO 15612
Beschrijven en goedkeuren van
lasmethoden voor metalen -
Goedkeuring op basis van een
standaardlasmethode
2014 (C) Marchel Kaspers 66
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 34
Goedkeuring van de lasmethode
EN-ISO
15613 / 15614-1
Goedgekeurde
WPQR / WPS
Is een
geschikte
WPS
beschikbaar?
Nee opstellen pWPS en proeflass
en
Goed
gekeur
de WPS
vereist
Schema voor het
opstellen en goedkeuren
van een lasmethode /
lasmethode beschrijving
(WPS)
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 67
Lasmethodekwalificatie (LMK-WPQR) Volgens EN-ISO 15614-1
De keuze wordt
bepaald via het
contract en / of bestek
of door de belasting /
toepassing van de
lasverbinding.Voor EN 1090
Executieklasse 2, 3 en 4
Lasmethode beproeving
3.3.1. Proefstukken
Kwalificeren van een of meerdere las proefstukken moeten representatief, voor
de in de productie toe te passen lasmethode, voldoende afmetingen hebben om
een redelijke warmteverdeling te garanderen.
De proefstukken moeten worden gelast volgens de pWPS, onder voorwaarden
die tijdens de productie zullen gelden bijvoorbeeld:
Proefstuk voor stompe verbinding in plaat
Proefstuk voor stompe verbinding in pijp
Proefstuk voor T-verbinding
Proefstuk voor een aftakking
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 68
Het lassen en beproeven van de proefstukken moet worden bijgewoond
door de Beoordelaar / keurmeester of door een van de Notified Body’s
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 35
Praktijkvoorbeelden
Materialen: S355 J2G3
Materiaal dikte: t 100 – 40 mm
Lasproces: 111
Voorverwarmen: 100 gr.
2014 (C) Marchel Kaspers 69
100mm
40mm
Het lassen van proefstukken
Het lassen van proefstukken
Het voorbereiden en lassen van proefstukken
moet in overeenstemming met de voorlopige
lasmethode beschrijving (pWPS) worden
uitgevoerd en onder de algemene
omstandigheden van de laswerkzaamheden, in
de productie waar zij representatief voor zijn.
Het lassen en beproeven van de proefstukken
moet worden bijgewoond door een keurmeester
of een keuringsinstantie.
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 70
EN-ISO 15614-18-9-2014
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 36
Goedgekeurde methodekwalificatie
71
De lasmethodekwalificatie worden goedgekeurd door te voldoen aan een of
meer goedkeuringsrapporten van de lasmethoden (WPQR).
Een goedgekeurde lasmethodebeschrijving (WPS) moet alle noodzakelijke
informatie verschaffen om een lasverbinding te produceren.
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
WPQR bestaat uit de volgende documenten
117
Een goed gekeurde methode kwalificatie (WPQR) bestaat uit de volgende documenten:
Materiaalcertificaten.
Certificaten van het lastoevoegmateriaal.
Beschermgas informatieblad.
Radiografisch of ultrasoon onderzoek rapporten.
NDO rapportage, magneet, penetrant onderzoek.
Destructief rapporten, dwarstrekproef in de las, buigproeven op het lasmetaal.
Goedgekeurde lasmethodebeschrijving (WPS)
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers8-9-2014
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 37
EN 1090-2 par. 7.5.7 “Hechtlassen”
Verplicht voor EXC 2, 3 en 4!Verplicht voor EXC 2, 3 en 4!
Artikelen EXC1 EXC2 EXC3 EXC4
7 - Lassen
7.1 Algemeen EN ISO 3834-4 EN ISO 3834-3 EN ISO 3834-2 EN ISO 3834-2
7.4 Kwalificeren van lasmethoden en laspersoneel
7.4.1 Kwalificeren van lasmethoden
Nr Zie tabel 12 en tabel 13
Zie tabel 12 en tabel 13
Zie tabel 12 en tabel 13
7.4.2 Kwalificeren van lassers en bedieners van lasmachines
Lassers EN 287-1 Bedieners EN 1418
Lassers EN 287-1 Bedieners EN 1418
Lassers EN 287-1 Bedieners EN 1418
Lassers EN 287-1 Bedieners EN 1418
7.4.3 Lascoördinatie Nr Technische kennis volgens tabellen 14 of 15
Technische kennis volgens tabellen 14 of 15
Technische kennis volgens tabellen 14 of 15
7.5.1 Lasnaad-voorbewerking
Nr Nr Voor het bewerken aangebrachte grondverven niet toegestaan
Voor het bewerken aangebrachte grondverven niet toegestaan
7.5.6 Tijdelijke voorzieningen
Nr Nr Gebruik moet worden gespecificeerd Snijden of hakken is niet toegestaan
Gebruik moet worden gespecificeerd Snijden of hakken is niet toegestaan
7.5.7 Hechtlassen Nr Gekwalificeerde lasmethode
Gekwalificeerde lasmethode
Gekwalificeerde lasmethode
7.5.9 Stompe lassen 7.5.9.1 Algemeen 7.5.9.2 Enkelzijdige lassen
Nr Aan- en uitloop-platen indien gespecificeerd
Aan- en uitloop-platen Achterblijvend onderleg-materiaal doorgaand
Aan- en uitloop-platen Achterblijvend onderleg-materiaal doorgaand
7.5.17 Het uitvoeren van lassen
Verwijderen van lasspetters
Verwijderen van lasspetters
7.6 Acceptatiecriteria EN ISO 5817 Kwaliteitsniveau D indien gespecificeerd
EN ISO 5817 Kwaliteitsniveau C in het algemeen
EN ISO 5817 Kwaliteitsniveau B
EN ISO 5817 Kwaliteitsniveau B+
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 73
EN 1090-2 par. 7.5.7 “Hechtlassen”EXC2, EXC3 en EXC4: is een
gekwalificeerde lasmethode verplicht.
Bij EXC2, EXC3 en EXC4: is een gekwalificeerde lasmethode verplicht.
Alle hechtlassen die niet worden opgenomen in de uiteindelijke las moeten
verwijderd worden.
Hechtlassen die in de uiteindelijke las zullen worden opgenomen, dienen een
geschikte vorm te hebben en worden gelegd door gekwalificeerde lassers.
Hechtlassen moeten vrij zijn van lasfouten en dienen vóór het uiteindelijke
lassen zorgvuldig te worden gereinigd. Gescheurde hechtlassen moeten
worden verwijderd.
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 74
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 38
Voor EXC2, EXC3 en EXC4.
Lengte hechtlas min. 4 x t dikste plaat of 50 mm lengte
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 75
EN 1090-2 par. 7.5.7 “Hechtlassen”
Lasmethodekwalificaties
Microstructuuronderzoek ( EN 10025-6)
Cruciform trekproef (vanaf S 420 N/L)
Lasprimers (dikste laagdikte)
Indien op shopprimers wordt gelast moeten beproevingen worden
uitgevoerd op de maximaal toegestane (nominaal + tolerantie) laagdikte.
Productietesten (na 1 ~3 jaar)
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 76
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 39
EN 1090-2 par. 7.4.1 “Kwalificeren van lasmethoden” (2)
Standaard is lasmethodekwalificatie onbeperkt geldig, maarrrrr…..
Beperkingen in de EN 1090!
Deze eist extra beproevingen voor lasprocessen die NIET in “gebruik” zijn:
a) Van één tot drie jaar: productie lasproef voor staalsoorten > S355. Onderzoek: visuele keuring, radiografische of ultrasone keuring (behalve hoeklassen), magnetisch of penetrant onderzoek, macro beoordeling en hardheidsmeting.
a) voor een periode meer dan drie jaar:1) macro, van productieproef moet worden gekeurd voor
staalsoorten ≤ S355, of2) moeten nieuwe methodebeproevingen worden uitgevoerd
voor staalsoorten > S355.
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 77
Artikelen EXC1 EXC2 EXC3 EXC4
7 - Lassen
7.1 Algemeen EN ISO 3834-4 EN ISO 3834-3 EN ISO 3834-2 EN ISO 3834-2
7.4 Kwalificeren van lasmethoden en laspersoneel
7.4.1 Kwalificeren van lasmethoden
Nr Zie tabel 12 en tabel 13
Zie tabel 12 en tabel 13
Zie tabel 12 en tabel 13
7.4.2 Kwalificeren van lassers en bedieners van lasmachines
Lassers EN 287-1 Bedieners EN 1418
Lassers EN 287-1 Bedieners EN 1418
Lassers EN 287-1 Bedieners EN 1418
Lassers EN 287-1 Bedieners EN 1418
7.4.3 Lascoördinatie Nr Technische kennis volgens tabellen 14 of 15
Technische kennis volgens tabellen 14 of 15
Technische kennis volgens tabellen 14 of 15
7.5.1 Lasnaad-voorbewerking
Nr Nr Voor het bewerken aangebrachte grondverven niet toegestaan
Voor het bewerken aangebrachte grondverven niet toegestaan
7.5.6 Tijdelijke voorzieningen
Nr Nr Gebruik moet worden gespecificeerd Snijden of hakken is niet toegestaan
Gebruik moet worden gespecificeerd Snijden of hakken is niet toegestaan
7.5.7 Hechtlassen Nr Gekwalificeerde lasmethode
Gekwalificeerde lasmethode
Gekwalificeerde lasmethode
7.5.9 Stompe lassen 7.5.9.1 Algemeen 7.5.9.2 Enkelzijdige lassen
Nr Aan- en uitloop-platen indien gespecificeerd
Aan- en uitloop-platen Achterblijvend onderleg-materiaal doorgaand
Aan- en uitloop-platen Achterblijvend onderleg-materiaal doorgaand
7.5.17 Het uitvoeren van lassen
Verwijderen van lasspetters
Verwijderen van lasspetters
7.6 Acceptatiecriteria EN ISO 5817 Kwaliteitsniveau D indien gespecificeerd
EN ISO 5817 Kwaliteitsniveau C in het algemeen
EN ISO 5817 Kwaliteitsniveau B
EN ISO 5817 Kwaliteitsniveau B+
EN 1090-2 par. 7.4.2 Lassers en bedieners van lasmachines
Verplicht voor EXC 1, 2, 3 en 4!Verplicht voor
EXC 1, 2, 3 en 4!8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 78
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 40
79
Lassers moeten worden gekwalificeerd in overeenstemming met
NEN-EN-ISO 9606 en bedieners van lasmachines in
overeenstemming met den EN-ISO 14732.
Het lassen van een vertakkende buisverbinding met hoeken
kleiner dan 60o moet worden gekwalificeerd met een specifieke
test.
Er dienen registraties beschikbaar te zijn van alle
kwalificatiebeproevingen van lassers en bedieners van
lasmachines.
EN 1090-2 par. 7.4.2 Lassers en bedieners van lasmachines
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
808-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
Het certificaat!
Garandeert het ACTUELE kunnen!
Het certificaat heeft een bepaalde
geldigheidsduur, waarna het zijn
kwalificerende status verliest.
De certificaathouder is verplicht zijn
vakbekwaamheid te onderhouden
gedurende de certificatie periode.
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 41
Het kwalificeren van operateurs
EN-ISO 14732 Kwalificatie van
bedieners van lasmachines
(lasoperator)
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 81
Verlengen van het lasserskwalificatie certificaat.
82 M.K.
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 82
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 42
EN 1090 / EN-ISO 4834 / Lascoördinator
Artikelen EXC1 EXC2 EXC3 EXC4
7 - Lassen
7.1 Algemeen EN ISO 3834-4 EN ISO 3834-3 EN ISO 3834-2 EN ISO 3834-2
7.4 Kwalificeren van lasmethoden en laspersoneel
7.4.1 Kwalificeren van lasmethoden
Nr Zie tabel 12 en tabel 13
Zie tabel 12 en tabel 13
Zie tabel 12 en tabel 13
7.4.2 Kwalificeren van lassers en bedieners van lasmachines
Lassers EN 287-1 Bedieners EN 1418
Lassers EN 287-1 Bedieners EN 1418
Lassers EN 287-1 Bedieners EN 1418
Lassers EN 287-1 Bedieners EN 1418
7.4.3 Lascoördinatie Nr Technische kennis volgens tabellen 14 of 15
Technische kennis volgens tabellen 14 of 15
Technische kennis volgens tabellen 14 of 15
7.5.1 Lasnaad-voorbewerking
Nr Nr Voor het bewerken aangebrachte grondverven niet toegestaan
Voor het bewerken aangebrachte grondverven niet toegestaan
7.5.6 Tijdelijke voorzieningen
Nr Nr Gebruik moet worden gespecificeerd Snijden of hakken is niet toegestaan
Gebruik moet worden gespecificeerd Snijden of hakken is niet toegestaan
7.5.7 Hechtlassen Nr Gekwalificeerde lasmethode
Gekwalificeerde lasmethode
Gekwalificeerde lasmethode
7.5.9 Stompe lassen 7.5.9.1 Algemeen 7.5.9.2 Enkelzijdige lassen
Nr Aan- en uitloop-platen indien gespecificeerd
Aan- en uitloop-platen Achterblijvend onderleg-materiaal doorgaand
Aan- en uitloop-platen Achterblijvend onderleg-materiaal doorgaand
7.5.17 Het uitvoeren van lassen
Verwijderen van lasspetters
Verwijderen van lasspetters
7.6 Acceptatiecriteria EN ISO 5817 Kwaliteitsniveau D indien gespecificeerd
EN ISO 5817 Kwaliteitsniveau C in het algemeen
EN ISO 5817 Kwaliteitsniveau B
EN ISO 5817 Kwaliteitsniveau B+
Verplicht voor EXC 2, 3 en 4!Verplicht voor EXC 2, 3 en 4!
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 83
De lascoördinator, Definities uit EN-ISO 14732
3.2 Lascoördinatie
Coördinatie van fabricageprocessen voor alle lastechnische en
daaraan verbonden werkzaamheden
3.3 Lascoördinator (WC)
Persoon die verantwoordelijk is voor en in staat is tot het
uitoefenen van lascoördinatie
Verantwoordelijk lascoördinator (RWC)
Persoon die competent is om toezicht uit te oefenen op de lasactiviteiten van de
fabrikant, aangetoond aan de hand van zijn technische kennis en ervaring voor de
producten die worden gefabriceerd (aan de hand van LK’s, LMK’s en WPS-en).
OPMERKING:
Het kan noodzakelijk zijn om verschillende lascoördinatoren voor verschillende taken te benoemen.
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 84
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 43
De lascoördinator
85
Kaderopleidingen:
International Welding Engineer (IWE)
International Welding Technologist (IWT)
International Welding Specialist (IWS)
International Welding Practitioner (IWP)
Responsible Welding Coordinator (RWC)
Lascoördinator
Aangewezen
Intern
Extern
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
EN 1090-2 par. 7.4.3 “Lascoördinatoren” (1)
Voor EXC2, EXC3 en EXC4: lascoördinatie tijdens lassen door
lascoördinatie-personeel, gekwalificeerd voor en ervaren met
laswerkzaamheden waar ze toezicht op houden, zoals
gespecificeerd in EN-ISO 14732.
Lascoördinatie-personeel (EN 1090-2) moet technische kennis
hebben zoals gespecificeerd in tabellen 14 en 15 (volgende sheets).
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 86
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 44
Dikte (mm) EXC
Staal (Staalgroep)
Referentienorm
t≤25 a 25 < t ≤ 50 b t>50
S235 t/m S355 (1.1, 1.2, 1.4)
EN 10025-2 EN 10025-3 EN 10025-4 EN 10025-5, EN 10149-2, EN 10149-3
EN10210-1, EN 10219-1 B S C c
EXC2
S420 t/m S700 (1.3, 2, 3)
EN 10025-3 EN 10025-4 EN 10025-6 EN 10149-2, EN 10149-3 EN10210-1, EN 10219-1
S C d C
S235 t/m S355 (1.1, 1.2, 1.4)
EN 10025-2 EN 10025-3 EN 10025-4 EN 10025-5, EN 10149-2, EN 10149-3
EN10210-1, EN 10219-1 S C C
EXC3
S420 t/m S700 (1.3, 2, 3)
EN 10025-3 EN 10025-4 EN 10025-6 EN 10149-2, EN 10149-3 EN10210-1, EN 10219-1
C C C
EXC4 Alle Alle C C C
a Kolomvoetplaten en kopplaten ≤ 50mm b Kolomvoetplaten en kopplaten ≤ 75mm c Voor staal tot en met S275 is niveau S voldoende d Voor staal N, NL, M en ML is niveau S voldoende
B: (Basic) Technische basiskennis (~IWS)
S: (Specific) Specifieke technische kennis (~IWT)
C: (Comprehensive) Uitgebreide technische kennis (~IWE)
EN 1090-2 par. 7.4.3 Lascoördinatoren” (tabel 14)
B
S
S
CC
S
C/S
C
CC
C/S
C
C
CC
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 87
88
Dikte (mm) EXC
Staal (Staalgroep)
Referentienorm
t≤25 25 < t ≤ 50 t>50
Austenitisch (8)
EN 10088-2:2005, Tabel 3 EN 10088-3:2005, Tabel 4 EN 10296-2:2005, Tabel 1 EN 10297-2:2005, Tabel 2
B S C
EXC2
Austenitisch-ferritisch
(10)
EN 10088-2:2005, Tabel 4 EN 10088-3:2005, Tabel 5 EN 10296-2:2005, Tabel 1 EN 10297-2:2005, Tabel 3
S C C
Austenitisch (8)
EN 10088-2:2005, Tabel 3 EN 10088-3:2005, Tabel 4 EN 10296-2:2005, Tabel 1 EN 10297-2:2005, Tabel 2
S C C
EXC3
Austenitisch-ferritisch
(10)
EN 10088-2:2005, Tabel 4 EN 10088-3:2005, Tabel 5 EN 10296-2:2005, Tabel 1 EN 10297-2:2005, Tabel 3
C C C
EXC4 Alle Alle C C C
EN 1090-2 par. 7.4.3 “Lascoördinatoren” (tabel 15)
B
S
S
CC
S
C
C
CC
C
C
C
CC
B: (Basic) Technische basiskennis (~IWS)
S: (Specific) Specifieke technische kennis (~IWT)
C: (Comprehensive) Uitgebreide technische kennis (~IWE)
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 45
89
EN 1090-3 par. 7.4.4 “Lascoördinatoren” (tabel 7)
Uitvoeringsklasse Moedermateriaal
Type lastoevoeg- materialType 3, Type 4
Type 5
Nominale dikte van het materiaal in mm
Nominale dikte van het materiaal in mm
t ≤ 12a t > 12 t ≤ 12a t > 12
EXC2 3xxx, 5xxx
B S B
S Overige S
EXC3 3xxx, 5xxx
S S S
C Overige C C
EXC4 alle C
a Kop- en voetplaten tot 25 mm.
B S
S SS SS
B
CC C C
B: (Basic) Technische basiskennis (~IWS)
S: (Specific) Specifieke technische kennis (~IWT)
C: (Comprehensive) Uitgebreide technische kennis (~IWE)
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
Lascoördinator EN 1090EWF 652-11
90
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 46
Lascoördinator EN 1090 (B)EWF 652-11
91
Lascoördinator EN 1090 (B)EWF 652-11
92
Ervaring:
- Minimaal vier (4) jaar ervaring, binnen de afgelopen zes (6) jaar.
- Deze werkervaring moet overeenkomstig zijn met het werk- en denkniveau van een lascoördinator.
- De werkzaamheden moeten op een hoger niveau liggen dan die van een lasser.
- Bijvoorbeeld; beoordelen van kwaliteitsdocumenten en werktekeningen, beoordelen van laswerk, beoordelen van klant- en kwaliteitseisen, geven en opstellen van werkinstructies, maken van afspraken met onderaannemers, vaststellen van invloeden omtrent laskwaliteit en nemen van preventieve acties.
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 47
Lascoördinator EN 1090 (S)EWF 652-11
93
Lascoördinator EN 1090 (S)EWF 652-11
94
Ervaring:
- Minimaal drie (3) jaar ervaring, binnen de afgelopen vijf (5) jaar,
- Als lascoördinator of vergelijkbare functie, met werkzaamheden beschreven onder punt 4
- Binnen een van de 4 materiaalgroepen, zoals beschreven onder punt 3
- uit de cv moet de relevante werkervaring, training en opleidingen blijken.
- Dit cv dient door de werkgever schriftelijk te worden bevestigd.
- Dit cv moet ter goedkeuring aangeboden worden aan de opleidingsinstituut.
- Het NIL zal bij de aanmelding voor het examen het cv toetsen.
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 48
Lascoördinator EN 1090 (S)EWF 652-11
95
De theorie onderwerpen LesurenRWC-S RWC-B
Lasprocessen en apparatuur 20 14
Materiaal en materiaalgedrag tijdens het lassen 19 10
Constructie en ontwerp 12 3
Fabricatie en toegepaste Engineering 44 24
Seminar EN 1090 21 13
Sub totaal 116 64
Dagen 14.5 8
Examen (tussentijdse- en eindexamen) 3.45 uur 2.30 uur
Totaal: 120 65
Een lesuur bevat minimaal 50 minuten aan contacturen.
96
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 49
97
De lascoördinator; taken en verantwoordelijkheden
1. Specificatie van taken en verantwoordelijkheden (EN ISO 14732)
• Selectie taken gebaseerd op bedrijf / product (zie bijlage B). Activiteiten koppelen aan taken en verantwoordelijkheden, zoals:
– specificatie en voorbereiding;
– toezicht;
– inspectie, controle of observatie.
• Verantwoordelijkheid voor lascoördinatie uitsluitend bij fabrikant.
• Verantwoordelijkheden die moeten worden beschreven:
– positie in fabricerende organisatie en zijn verantwoordelijkheden (taakomschrijving);
– omvang van toegekende bevoegdheid, noodzakelijk voor uitvoering van toegewezen taken, bijv. voor lasmethodebeschrijving en rapportages;
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
Overzicht van taken lascoördinator(EN ISO 14732 Bijlage B)
B.1 Beoordeling van eisen
B.2 Technische beoordeling
B.3 Uitbesteding
B.4 Laspersoneel
B.5 Uitrusting
B.6 Productieplanning
B.7 Goedkeuring van de lasmethoden
B.8 Lasmethodebeschrijvingen
B.9 Werkinstructies
B.10 Lastoevoegmaterialen
B.11 Materialen
B.12 Inspectie en beproeving voor het lassen
B.13 Inspectie en beproeving tijdens het lassen
B.14 Inspectie en beproeving na het lassen
B.15 Warmtebehandeling na het lassen
B.16 Niet-overeenstemming en corrigerende maatregelen
B.17 Kalibratie en geldigverklaring van meet-, inspectie- en beproevingsapparatuur
B.18 Identificatie en naspeurbaarheid
B.19 Kwaliteitsrapporten
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 98
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 50
Certificaten, materiaal, lastoevoegmateriaal, enz.
EXC 1: minimaal 2.1 materiaal certificaat
EXC 2 ~ 4: minimaal 3.1 materiaal certificaat
Traceerbaarheid
Materiaaltype
Materiaalcertificaten
998-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
Materiaalsoorten
EN 10025-2 S235JR, S355J2 28 opties
EN 10025-3 S355N(L), S460N(L) 32 opties
EN 10025-4 S355M(L), S460M(L) 32 opties
EN 10025-6 S690Q(L), S 960 Q(L) 31 opties
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 100
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 51
VERSCHIL CE-VERKLARINGEN EN 10025 - EN 1090-1
EN 100251. Toleranties op vorm en afmetingen
2. Breukrek
3. Treksterkte
4. Vloeigrens
5. Sterkte tegen stootbelasting
6. Lasbaarheid
7. Duurzaamheid
EN 1090-11. Toleranties op vorm en afmetingen
2. Lasbaarheid (CEV)
3. Breuktaaiheid (CVN)
4. Weerstand tegen stootbelasting
4. Draagvermogen
6. Vermoeiingsterkte
7. Brandwerendheid
8. Reactie op brand
9. Vrijkomen van cadmium en zijn verbindingen
10. Radioactieve straling
11. Duurzaamheid
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 101
102
Alle lastoevoegmaterialen moeten voldoen aan de eisen van EN 13479
EN 1090-2 paraaf: 5.5 Lastoevoegmaterialen
Lastoevoegmaterialen Productnorm
Draadelektroden en lasmetaal voor booglassen onder gasbescherming van ongelegeerde en fijnkorrelige staalsoorten
EN ISO 14341
Draadelektroden, draad-poeder elektroden en gevulde draadelektroden, en elektrode-poeder-combinaties voor het onderpoederlassen van ongelegeerde en fijnkorrelige staalsoorten
EN 756
Beklede elektroden voor booglassen met de hand van staal met hoge sterkte EN 757
Poeders voor onderpoederlassen EN 760
Beklede elektroden voor booglassen met de hand van corrosievaste en hittevaste staalsoorten EN 1600
Staven, draad, lasmetaal voor het TIG-lassen van ongelegeerd staal en fijnkorrelig staal EN ISO 636
Beklede elektroden voor booglassen met de hand van ongelegeerde en fijnkorrelige staalsoorten
EN ISO 2560
Draadelektroden,stripelektroden, draden en staven voor booglassen van corrosie- en hittevaste staalsoorten
EN ISO 14343
Draadelektroden, draden, staven, en lasmetaal voor booglassen onder gasbescherming van staalsoorten met een hoge treksterkte
EN ISO 16834
Draad- en gevulde draadelektroden, en elektrode-poedercombinaties voor het onderpoederlassen van staalsoorten met een hoge treksterkte
EN 14295
Elektroden met gevulde draad voor booglassen onder gasbescherming en zonder gasbescherming van staalsoorten met een hoge treksterkte
EN ISO 18276
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 52
Certificaten lastoevoegmateriaal
1038-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
Moet voldoen aan 13479 -> CE-markering
Moet voldoen aan de van toepassing zijn deproductnorm
Certificaten lastoevoegmateriaal
1048-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
Voor constructie staalsoort
S235 minimaal 2.2 certificaat
volgens EN 10204
Voor constructie staalsoort S355 JR
of J0-type is voor EXC2, EXC3 en EXC4
een keuringsdocument 3.1 verplicht.
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 53
Certificaten lastoevoegmateriaal
1058-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
Kalibreren, validatie lasapparatuurValidatie lasapparatuur volgens:
NEN 3140 veiligheidstest;
Kalibreren, valideren machines
volgens ISO 17662;
Onderhoud machines;
Reparaties machines.
Gekalibreerde apparatuur?
Vanaf EN-ISO 3834-2en EXC 2 vereist
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 106
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 54
Kalibreren, validatie lasapparatuur
Parameters die gecontroleerd dienen te worden, zijn:
Stroomsterkte;
Boogspanning;
Voortloopsnelheid;
Draadaanvoersnelheid;
Enz.
EN-ISO 17662 op de markt gebracht met als titel
Welding - Calibration, verification and validation of equipment used for welding, including ancillary activities.
Per onderdeel wordt aangegeven of er sprake is van kalibratie,
verificatie of validatie met daarbij een aangegeven tolerantie.
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 107
108
EN 1090-2 paraaf: 7.5.2 opslag lastoevoegmaterialen
De lastoevoegmaterialen moeten worden opgeslagen, getransporteerd en gebruikt in overeenstemming met de aanbevelingen van de fabrikant.
Indien elektroden en lasdraden moeten worden gedroogd en opgeslagen dienen geschikte temperatuurniveaus en tijden worden aangehouden in overeenstemming met de aanbevelingen van de fabrikant.
Opslag lastoevoegmaterialen?
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 55
Herinnering materialen (CR ISO/TR 15608)
Groep Staaltype1 Staal met een minimaal gespecificeerde rekgrens ReH 460 N/mm² en een
gelimiteerde analyse 2 Thermomechanisch behandeld fijnkorrel staal en gietstaal met een
gespecificeerde minimale rekgrens van ReH > 360 N/mm² 3 Afgeschrikt en ontlaten staal en precipitatie hardend staal (behalve roestvast
staal) met een minimale rekgrens van ReH > 360 N/mm² 4 Laag vanadium gelegeerd Cr-Mo-(Ni) staal met Mo 0,7 % en V 0,1 % 5 Cr-Mo staal vrij van vanadium met C 0,35 % c 6 Hoog vanadium gelegeerd Cr-Mo-(Ni) staal 7 Ferritisch, martensitisch of precipitatie hardend roestvast staal met C 0,35 %
en 10,5 % Cr 30% 8 Austenitisch staal 9 Nikkel gelegeerd staal met Ni 10,0 %10 Austenitisch ferritisch roestvast staal (duplex) 11 Staal gedekt in groep 1 maar dan met: 0,25 % < C 0,5 %
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 109
Geldigheidsgebieden vlgens EN-ISO 15614-1
Basismateriaal groep(en)
CR ISO/TR 15608Groep Sub-groep Staaltype
1 Staal met gespecificeerde minimale rekgrens ReH 460 N/mm² a en analyse in % :C 0,25 ; Si 0,60 ; Mn 1,80 ; Mo 0,70b; S 0,045; P 0,045 ; Cu 0,40b; Ni 0,5b;Cr 0,3 (0,4 voor gietwerk)b; Nb 0,06; V 0,12b; Ti 0,05
1.1 Staal met een gespecificeerde rekgrens ReH 275 N/mm²
1.2 Staal met een gespecificeerde rekgrens 275 N/mm² ReH 360 N/mm²
1.3 Genormaliseerd fijnkorrel staal met een gespecificeerde rekgrens ReH > 360 N/mm²
1.4 Weerbestendige staalsoorten waarvan de chemische samenstelling voor de enkelvoudige elementen de onder 1 gespecificeerde waarden te boven gaat
2 Thermo mechanisch behandeld fijnkorrel staal en gietstaal met een gespecificeerde minimale rekgrens van ReH > 360 N/mm²
2.1 Thermomechanisch behandeld fijnkorrel staal en gietstaal met een gespecificeerdeminimale rekgrens van 360 N/mm² < ReH 460 N/mm²
2.2 Thermomechanisch behandeld fijnkorrel staal en gietstaal met een gespecificeerdeminimale rekgrens van > 460 N/mm²
3 Afgeschrikt en ontlaten staal en precepitatie hardend staal (behalve roestvast staal) meteen minimale rekgrens van ReH > 360 N/mm²
3.1 Afgeschrikt en ontlaten staal en precipitatie hardend staal (behalve roestvast staal) met een minimale rekgrens van 360 N/mm² < ReH 690 N/mm²
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 1108-9-2014
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 56
Afwijken geldigheidsgebieden
Afwijken geldigheidsgebieden van lasposities
Willekeurige laspositie = goedkeuring voor alle posities behalve voor de PG en J-L045
Indien er geen kerftaaiheidseisen en hardheidseisen zijn.
Dit geldt voor materiaal groep 1.1 volgens CR ISO 15608.
Voorbeeld: S235J0
De goedkeuring geldt voor willekeurige positie
(in pijp of plaat) ook voor alle andere posities (in pijp of plaat).
PG
Productiecategorieën volgens
EN 1090-2: PC1
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 111
Geldigheidsgebieden volgens EN-ISO 15614-1
Group Reference Name Number
15608 standard
Afwijken geldigheidsgebieden voor materiaal
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 112
Geen kerftaaiheidseisen
en hardheidseisen
voorgeschreven volgens
EN–ISO 15614-1
Hardheidseisen niet vereist
voor moedermaterialen in
sub groep 1.1 en groep 8, 41
t/m groep 48 volgens
NEN-EN-ISO 15614-1
8-9-2014
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 57
Basismateriaal groep(en) volgens CR ISO/TR 15608
Group Reference Name Number
standard
1138-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
114CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
Geldigheidsgebieden
lasposities indien
geen
kerftaaiheidseisen en
hardheidseisen.
Afwijken geldigheidsgebieden
Goedkeuring voor alle
posities behalve voor PG
en J-L045
Geldigheidsgebieden volgens EN-ISO 15614-1
8-9-2014
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 58
Lasposities volgens EN ISO 6947
Nieuw
115
Geldigheidsgebieden lasposities indien geen
kerftaaiheidseisen en hardheidseisen zijn.
Afwijken geldigheidsgebieden
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
Geldigheidsgebieden volgens EN-ISO 15614-1
Lasposities volgens EN-ISO 6947
CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 116
Afwijken geldigheidsgebieden
8-9-2014
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 59
Afwijken geldigheidsgebieden Indien kerftaaiheidseisen en/of hardheidseisen
kerfslagwaarden bepalen uit de positie met de hoogste warmte-inbreng
de hardheidmetingen verrichten in de positie met de laagste warmte-inbreng
(Warmte-inbreng bepaalt de microstructuur en mechanische eigenschappen)
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 117
Geldigheidsgebieden volgens EN-ISO 15614-1
Geldigheidsgebieden volgens EN ISO 15614-1
Dikteproefstuk
[ t ]
GeldigheidsgebiedEN ISO 15614-1
Een laag Meer lagen
t ≤ 3 0,7 – 1,3 t 0,7 – 2 t
3 < t ≤ 12 0,5 – 1,3 t (3 min.)
3 – 2 t
12 < t ≤ 100 0,5 - 1,1 t 0,5 – 2 t
t > 100 n.v.t. 50 – 2 t
Geldigheidsgebied voor stompe verbindingen,
T-verbindingen en pijpaftakkingen.
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 118
Geldigheidsgebieden volgens EN-ISO 15614-1
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 60
Geldigheidsgebieden meer lagen techniek
Dikteproefstuk
[ t ]
GeldigheidsgebiedEN-ISO 15614-1
Meer lagen techniek
t ≤ 3 0,7 – 2 t
3 < t ≤ 12 3 – 2 t
12 < t ≤ 100 0,5 – 2 t
t > 100 50 – 2 t
Proefplaat 2 mm plaat
Geldigheidsgebied (t) 1.4 tot 2.0 mm
Proefplaat 3 mm plaat
Geldigheidsgebied (t) 2.1 tot 6 mm
Proefplaat 10 mm plaat
Geldigheidsgebied (t) 3 tot 20 mm
Proefplaat 12 mm plaat
Geldigheidsgebied (t) 3 tot 24 mm
Proefplaat 15 mm plaat
Geldigheidsgebied (t) 7.5 tot 30 mm
Dikte proefstuk
meer lagen techniek
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 119
Geldigheidsgebieden volgens EN-ISO 15614-1
Geldigheidsgebied keelhoogte / A-hoogte
Dikteproefstuk[ t ]
Geldigheidsgebied hoeklassen
Materiaaldikte
Keelhoogte / A-hoogte
Een laagtechniek
Meer lagentechniek
t ≤ 3 0,7 – 2 t 0,75 – 1,5 a Onbeperkt
3 < t ≤ 30 0,5 – 1,2 t(3 min.)
0,75 – 1,5 a Onbeperkt
t ≥ 30 ≥ 5 )a Onbeperkt
)a Alleen voor speciale toepassingen.
Binnenhoeklas een laagtechniek
Binnenhoeklas meer lagentechniek
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 120
Geldigheidsgebieden volgens EN-ISO 15614-1
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 61
Geldigheidsgebied pijp diameters
(D) Diameter pijp (mm)
10,3 5,15 tot 20,6
25,4 25.0 tot 50,8
60,3 30,15 tot ≥ 30,15
73 36,5 tot ≥ 36,5
88,9 44,45 tot ≥ 44,45
101,6 50,8 tot ≥ 50,8
114,3 57,15 tot ≥ 57,15
168,3 84,15 tot ≥ 84,15
219 109,5 tot ≥ 109,5
323 161,5 tot ≥ 161,5
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 121
Geldigheidsgebieden volgens EN-ISO 15614-1
Geldigheidsgebied voor stompe lasnaden
Goedkeuring lasmethode pijp d.m.v. goedkeuring van plaat
Goedkeuring van de lasmethode voor plaat geldt ook voor pijp met een D > 500 mm.
Goedkeuring plaat gelaste posities PA en in de PC geldt ook voor pijp met een diameter > 150 mm
Pijp 60,3 x 6 mm Pijp 168 x 6 mm
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 122
Geldigheidsgebieden volgens EN-ISO 15614-1
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 62
Afwijken geldigheidsgebieden hoeklassen
Hoeklassen geldigheidsgebieden
Kwalificeren uitsluitend hoeklassen.
Eenlaags lastechniek (sl)
Eenlaags techniek is alleen geldig voor eenlaags lastechniek
Meerlaagslastechniek (ml)
Meer laag techniek
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 123
Geldigheidsgebieden volgens EN-ISO 15614-1
Afwijken geldigheidsgebieden hoeklassen
Hoeklassen geldigheidsgebieden
Kwalificeren uitsluitend hoeklassen.
Meerlaags (ml) lastechniek
meerlaags techniek is alleen geldig voor meerlaags lastechniek
Eenlaags techniek Meerlaag techniek
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 124
Geldigheidsgebieden volgens EN-ISO 15614-1
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 63
Specifieke beperkingen boogtypen.
Geldigheidsgebieden boogtypen bij lasprocessen: 135 en 138
Massieve en metaalpoeder gevulde draad in het kortsluitboog gelast
is uitsluitend geldig voor lassen in het kortsluitboog gebied.
Eigenshapen Kortsluitingboog lassen
Stroomsterkte
Boogspanning
Booggeluid
Warmte inbreng
Druppelgrootte
Aantal kortsluitingen
Aantal druppels per sec.
Inbranding
110 – 150 Ampere
14 – 18 Volt
Sterk knetterend
Gering
Gem. 1 –2 x draad diameter
60 – 160
Gering
Smal
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 125
Specifieke beperkingen voor de geldigheidsgebieden.
Geldigheidsgebieden boogtypen bij lasprocessen: 135, 136 en 138
Kwalificatieproef uitgevoerd in een sproeiboog of met globulair metaaltransport
is geldig voor sproeiboog of met globulair metaaltransport.
Eigenshapen Sproeiboog
Stroomsterkte
Boogspanning
Booggeluid
Warmte inbreng
Druppelgrootte
Aantal druppels per sec.
Inbranding
Naadvorm
200 – 360 Ampere
26 – 32 Volt
Zoemend
Hoog
Kleiner dan draad diameter
Groot
Breed
3,5 - 6
Geldigheidsgebieden volgens EN-ISO 15614-1
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 126
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 64
Specifieke beperkingen voor de geldigheidsgebieden WPQR
WPQR (Bedrijfs) levenslang geldig
Lasproces niet meer gebruikt:
Tussen 1 en 3 jaar voor staal > S355
VT, RT, UT, MT, PT, macro, hardheid onderzoeken
Meer dan 3 jaar
= S355 macro uit productieproef
> S355 nieuwe procedure
> S355 nieuwe procedure
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 127
Praktijkvoorbeeld, niet voorwarmenVoorbeeld afkeur,
Materialen: S355J2
Materiaal dikte: 30 aan 40 mm
Lasproces: 135, lasdraad SG2
Voorverwarmen: 18 gr.
Geen voorverwarming.
Metallografische doorsnede en hardheidsmetingen
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 128
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 65
PraktijkvoorbeeldenVoorbeeld afkeur,
Materialen: S355J2+N
Materiaal dikte: 25 mm
Lasproces: 135
Voorverwarmen: 18 gr.
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 129
Praktijkvoorbeelden
Voorbeeld afkeur, Scheurvorming in wbz in de root
Materiaal: S235J2G3
Materiaal dikte: 50 mm
Naadvorm: ½ v-naad, zonder doorlassing
Totaalbaar ? volgens NEN-EN-ISO 15614-1, maximaal 380 HV
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 130
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 66
EN 1090-2 - Tabel A3 (alléén lassen)Artikelen EXC1 EXC2 EXC3 EXC4
7 - Lassen
7.1 Algemeen EN ISO 3834-4 EN ISO 3834-3 EN ISO 3834-2 EN ISO 3834-2
7.4 Kwalificeren van lasmethoden en laspersoneel
7.4.1 Kwalificeren van lasmethoden
Nr Zie tabel 12 en tabel 13
Zie tabel 12 en tabel 13
Zie tabel 12 en tabel 13
7.4.2 Kwalificeren van lassers en bedieners van lasmachines
Lassers EN 287-1 Bedieners EN 1418
Lassers EN 287-1 Bedieners EN 1418
Lassers EN 287-1 Bedieners EN 1418
Lassers EN 287-1 Bedieners EN 1418
7.4.3 Lascoördinatie Nr Technische kennis volgens tabellen 14 of 15
Technische kennis volgens tabellen 14 of 15
Technische kennis volgens tabellen 14 of 15
7.5.1 Lasnaad-voorbewerking
Nr Nr Voor het bewerken aangebrachte grondverven niet toegestaan
Voor het bewerken aangebrachte grondverven niet toegestaan
7.5.6 Tijdelijke voorzieningen
Nr Nr Gebruik moet worden gespecificeerd Snijden of hakken is niet toegestaan
Gebruik moet worden gespecificeerd Snijden of hakken is niet toegestaan
7.5.7 Hechtlassen Nr Gekwalificeerde lasmethode
Gekwalificeerde lasmethode
Gekwalificeerde lasmethode
7.5.9 Stompe lassen 7.5.9.1 Algemeen 7.5.9.2 Enkelzijdige lassen
Nr Aan- en uitloop-platen indien gespecificeerd
Aan- en uitloop-platen Achterblijvend onderleg-materiaal doorgaand
Aan- en uitloop-platen Achterblijvend onderleg-materiaal doorgaand
7.5.17 Het uitvoeren van lassen
Verwijderen van lasspetters
Verwijderen van lasspetters
7.6 Acceptatiecriteria EN ISO 5817 Kwaliteitsniveau D indien gespecificeerd
EN ISO 5817 Kwaliteitsniveau C in het algemeen
EN ISO 5817 Kwaliteitsniveau B
EN ISO 5817 Kwaliteitsniveau B+
Verplicht voor EXC 1, 2, 3 en 4!Verplicht voor
EXC 1, 2, 3 en 4!
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 131
Onvolkomenheden
EN-ISO 5817
Kwaliteitsniveaus van onvolkomenheden
Per lasonvolkomenheid
ingedeeld met volgnummer en nummer volgens ISO 6520
een onderverdeling van de grenswaarden
Grenswaarden van afwijkingen
Drie kwaliteitsniveaus
Niveau B voor streng
Niveau C voor gemiddeld
Niveau D staat voor matig
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 67
EN 1090-2 par. 7.6 “Acceptatiecriteria”
Gelaste proefplaten worden geïnspecteerd op de volgende punten volgens EN-ISO 5817:
Oppervlakte scheuren
Poreusheid op het oppervlak
Inkarteling
Bindingsfouten
Aanvloeiingsfouten
Kraterscheuren
Onvoldoende doorlassing
Zware doorlassing
Uitgezakte hoeklas
Spetters
133EN-ISO 5817 Niveau?
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 133
Voorbeeld van EN-ISO 5817: niveau D, C en B
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 134
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 68
EN 1090-2 par. 7.6 “Acceptatiecriteria”
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 135
EN-ISO 5817
EXC1: Kwaliteitsniveau D
EXC2: Kwaliteitsniveau C, enkele uitzonderingen
EXC3: Kwaliteitsniveau B
EXC4: Kwaliteitsniveau B+ (zie tabel volgende sheet)
EN 1090-2 par. 7.6 “Acceptatiecriteria”
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 136
EN-ISO 5817
EXC1: Kwaliteitsniveau D
EXC2: Kwaliteitsniveau C, enkele uitzonderingen
EXC3: Kwaliteitsniveau B
EXC4: Kwaliteitsniveau B+ (zie tabel volgende sheet)
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 69
EN 1090-2 paraaf: 7.6 “Acceptatiecriteria”: Kwaliteitsniveau B+
Onvolkomenheid aanduiding Grenswaarden voor onvolkomenheden a
doorlopende inkarteling, onderbroken inkarteling (5011, 5012)
niet toegestaan
poreusheid (2011 t/m
2014)
Stompe lassen d ≤ 0,1 s, maar max. 2 mm
Hoeklassen d ≤ 0,1 a, maar max. 2 mm
vast insluitsel (300)
Stompe lassen h ≤ 0,1 s, maar max. 1 mm
l ≤ s, maar max. 10 mm
Hoeklassen h ≤ 0,1 a, maar max. 1 mm
l ≤ a, maar max. 10 mm
uitlijnigheid (507) h ≤ 0,05 t, maar max. 2 mm
holle doorlassing (515) niet toegestaan
Aanvullende eisen voor brugdekken a b
Poreusheid en gasporiën (2011, 2012 en 2014)
Alleen enkele kleine poriën toegestaan
Nestvormige poreusheid (2013) Maximum som van poriën: 2%
Gaskanaal, wormvormige gaskanalen (2015 en 2016)
Geen lange poriën
Onjuiste vooropening bij hoeklassen (617) Lassen die loodrecht op hun lengterichting belast worden moeten in hun geheel gekeurd worden, kleine afwijkingen van de vooropening alleen plaatselijk acceptabel
h ≤ 0,3 mm + 0,1 a, maar max. 1 mm
Doorlopende inkarteling (5011) a) stompe lassen: alleen plaatselijk acceptabel
h ≤ 0,5 mm
b) hoeklassen: niet acceptabel wanneer loodrecht op richting van de belasting, doorlopende inkarteling moet door slijpen worden verwijderd
Meerdere onregelmatigheden in een dwarsdoorsnede (no 4.1)
Niet toegestaan
Vaste insluitsels (300) Niet toegestaan
a Symbolen zijn gedefinieerd in EN ISO 5817 b Deze eisen zijn aanvullend op B+
EXC4:
Kwaliteits
niveau B+
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 137
Inspectie en controle tijdens het lassen
138
Verplicht voor EXC 2, 3 en 4!Verplicht voor EXC 2, 3 en 4!
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 70
Inspectie voor het lassen
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 139
140
EN 1090-1, CE Controle van de Productie in de Fabriek
Basismaterialen voor de fabricage:
Overeenkomstigheid met voorschriften
Naspeurbaarheid
Volgens uitvoeringsklassen en EN 1090-2 (tabel A3)
EXC1: geen
EXC2: gedeeltelijk
EXC3: totaal
EXC4: totaal
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 71
Inspectie en controle tijdens het lassen
141
De controle op het naleven van de lasmethode beschrijving (WPS)
Er zijn systemen in de handel die de lasparameters controleren tijdens het lassen. Deze lasgegevens worden opgeslagen, bijvoorbeeld het ArcQ systeem.
Tijdens het lassen vergelijkt het systeem de gebruikte data met de WPS gegevens. Een rapportage server rapporteert non-conformancegegevens als de stroomsterkte en de spanning afwijken van de WPS gegevens.
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
Keuren, beproeven en corrigeren (EN 1090-2 par. 12)
142
Keuring en inspectie voorafgaand aan en tijdens het lassen
Opnemen in keuringsplan.
Algemeen:
US of Radiografie voor stompe lassen;
PT of MT voor hoeklassen.
NDO moet door gekwalificeerd personeel (“level 3”) worden gekozen.
NDO moet door gekwalificeerd personeel (“level 2”) worden uitgevoerd.
Speciale aandacht voor knooppunten.
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 72
Omvang van aanvullende NDO EN 1090-2 tabel 24
143
Soort las
Werkplaatslassen en montagelassen
EXC2 EXC3 EXC4
Stompe lassen en gedeeltelijke doorgelaste stompe lassen in dwarsrichting onderworpen aan trekspanning:
U ≥ 0,5
U < 0,5
10 %
0 %
20 %
10 %
100 %
50 %
Stompe lassen en gedeeltelijke doorgelaste stompe lassen in dwarsrichting:
in kruisverbindingen
in T verbindingen
10 %
5 %
20 %
10 %
100 %
50 %
Hoeklassen in dwarsrichting onder trek- of schuifspanning:
Met a > 12 mm of t > 20 mm
Met a ≤ 12 mm of t ≤ 20 mm
5 %
0 %
10 %
5 %
20 %
10 %
Langslassen en lassen aan verstijvingen 0 % 5 % 10 %
NOOT 1 Langslassen zijn lassen parallel aan de lengteas van het onderdeel. Alle andere lassen worden als lassen in dwarsrichting beschouwd.
NOOT 2 U = benuttingsgraad van de las voor quasistatische belasting. U = Ed/Rd waarin Ed is de grootste belasting op de las en Rd is de sterkte van de las in de uiterste grenstoestand.
NOOT 3 De waarden a en t staan respectievelijk voor de keeldoorsnede en het dikste materiaal dat wordt verbonden.
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
EN 1090-2 paraaf 12.4.2.1. Keuze van tijdstippen
144
Het aanvullende NDO van een las mag in het algemeen niet voor verstrijken van de wachttijden na het lassen, als getoond in tabel 23, worden afgerond.
Lasafmeting (mm) aWarmte inbreng Q
(kJ/mm) bWachttijd (uren) c
S235 t/m S420 S460 en hoger
a of s ≤ 6 AlleAlleen
afkoelingsperiode24
6 < a of s ≤ 12≤ 3 8 24
> 3 16 40
a of s ≥12≤ 3 16 40
> 3 40 48
a De maat heeft betrekking op de nominale keeldoorsnede a van een hoeklas of de nominale dikte s van een volledige doorlassing. Voor gedeeltelijk doorgelaste stompe lassen is het geldende criterium
de nominale lasdiepte a, maar voor paren van gedeeltelijk doorgelaste simultaan gelaste stompe lassen is het de som van de keeldoorsneden a.
b De warmte inbreng Q moet in overeenstemming met hoofdstuk 19 van EN 1011-1: 1998 worden berekend.
c De tijd tussen het gereedkomen van de las en het beginnen met het NDO moet worden vastgelegd in het NDO rapport. In het geval van “alleen afkoelingsperiode “ moet deze duren totdat de las
voldoende is afgekoeld om met het NDO te beginnen.
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 73
Wat zijn de eisen voor thermisch verzinken?
Het constructiebedrijf moet volgens EN 1090
Voor ontluchting en uitloop-openingen (paragraaf 10.5) zorgen;
Overlappende oppervlakken (paragraaf 10.6) goed uitvoeren;
Oppervlaktevoorbehandeling uitvoeren volgens EN ISO 1461, niet EN ISO 8501
(voor verven);
Traceerbaarheid regelen;
Koudvervormende operaties uitvoeren vóór het thermisch
verzinken (verwijzing naar EN 10025);
Inspecteren na het thermisch verzinken;
Laagdikte inspecteren bij aflevering;
Mogelijk toleranties checken.
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 145
Wat zijn de eisen voor thermisch verzinken?
Desgevraagd kan de verzinkerij voorzien in:
Certificaat waarop staat dat aan EN ISO 1461 is voldaan;
Extra controle op de laagdikte;
Inspectie na het thermisch verzinken;
Certificaat dat bevestigt dat het werk werd uitgevoerd in onder aanneming en
volgens de procedures van het FPC van het constructiebedrijf.
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 146
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 74
Fabricage-dossier
147
1. Bestek
2. Overzicht van Eisen en
technische beoordeling
(checklist)
3. Materiaalcertificaten
4. Lastoevoegmateriaal certificaat
5. WPS
6. WPQR
7. Lasserskwalificaties
8. Fabricageplan
9. Test- en Inspectieplan
10. Certificaten NDO-personeel en
NDO Procedures
11. NDO-rapportage
12. Voorschriften + rapporten
warmtebehandeling
13. Maatrapporten
14. Rapporten over reparaties en
non conformity
15. As-built tekeningen
16. Andere documenten
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
148
Richtlijnen Ontwerp Kunstwerken
http://www.rijkswaterstaat.nl/images/ROK%20versie%201%200%20definitief_tcm174-315864.pdf
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 75
AanbevelingenAanpassen inkoopbeleid
Alléén inkoop van producten met een CE-markering.
Aanpassen communicatietraject
In verband met specificaties in voortraject opdrachtgever, etc.
Leg zaken in een vroegtijdig stadium vast.
Aanpassen voorraad materialen
In verband met garanderen traceerbaarheid.
Opstellen FPC
Stel een FPC op waar je als organisatie een goed gevoel hebt.
Extra aandacht met uitbestedingen m.b.t.
staalonderdelen bij onderaannemers
In verband met CE verklaring.
en certificeren van een lastechnisch kwaliteitssysteem volgens EN ISO 3834
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 149
Te volgen stappen voor CE-markeringvolgens EN 1090-1
FPC opzetten
FPC laten certificeren door een aangemelde instelling;
CE-verklaring verstrekken bij iedere opdracht;
FPC laten “herkeuren door een aangemelde instelling”
(1-2-3-3 jaar), Schema voor EXC1 en EXC2
(1-1-2-3-3 jaar), Schema voor EXC3 en EXC4
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 150
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 76
Te volgen stappen voor CE-markering
volgens EN 1090-1
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 151
Link Certificatie EN-ISO 3834:
Website: http://www.ewf.be/certifiedResults.aspx?pesqIdPais=31&pesqIdPaisAnbcc=0&pesqProcesso=
&pesqMaterial=
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 152
Overzicht aangemelde instellingen:http://ec.europa.eu/enterprise/newapproach/nando/index.cfm?fuseaction=country.notifiedbody&cou_id=528
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 77
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 153
Meer weten
CE-MARKERING VOOR
STAALCONSTRUCTIES
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 154
De Samenwerkende Nederlandse Staalbouw
Website: http://www.staalbouw.net
Nederlands Instituut voor Lastechniek
Website: www.nil.nl
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 78
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 155
Voorbeeld nr. 1.
Ik las brugdelen voor een aannemer EN 1090?
JA, is een constructief dragend bouwproduct
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 156
Voorbeeld nr. 2.
Ik las onderdelen voor kranen voor opdrachtgever EN 1090?
NIET MOBIEL; JA, is een constructief dragend bouwproduct.
MOBIEL; NEE valt onder machine richtlijn
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 79
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 157
Voorbeeld nr. 3.
Ik maak aardappel sorteer/verwerkingsmachines en daar zitten bordessen aan en trappen EN 1090?
NIET MOBIEL; JA, is een constructief dragend bouwproduct.
MOBIEL; NEE valt onder machine richtlijn
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 158
Voorbeeld nr. 4.
Ik maak trappen voor zeeschepen (in het ruim) EN 1090?
NEE, voor zeeschepen gelden hele andere normen
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 80
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 159
Voorbeeld nr 5.
Ik maak trapleuningen voor aannemer EN 1090,
JA wanneer ze verbonden zijn aan een
constructief dragende constructie
(maakt deel uit van en kan bij falen dragende
constructie aantasten).
Wanneer ze op beton vastzitten,
Dan niet.
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 160
Voorbeeld nr 6.
Ik repareer en maak onderdelen voor
graafmachines EN 1090 ?
NEE, valt onder machine richtlijn
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 81
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 161
Voorbeeld nr 7.
Ik maak voor beurzen stands (bijv. container met
klapwanden) EN 1090 ?
NEE, alleen stationair geplaatste constructief dragende
bouwproducten.
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 162
Voorbeeld nr. 8.
Ik maak onderdelen voor vuilniswagens
EN 1090?
NEE, valt onder machinerichtlijn
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 82
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 163
Praktijk voorbeelden
Onder voorbehoud van de beslissingen/aanbevelingen van de
commissie die nog kunnen volgen, komen onderdelen van
volgende constructies in aanmerking. Fundatietorens voor offshore windmolens
Masten
Stations
Dakconstructies
Stadia
Bruggen
Spoorwegbruggen
Overspanningen
Kraanbanen
Schoorstenen
Sluisdeuren
Kraanbanen in kerncentrales
(indien geen andere strengerevoorschriften)
Geprofileerde platen
Hoedprofielen
Langsverstijvers
Draagconstructies
Ondersteuningen
Trappen en leuningen
Fabrieks- en opslaghallenSerres
Gebintes in woningen
Appartementen
Wolkenkrabbers
Torens
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 164
Zijn er nog vragen?
In ieder geval bedankt voor uw aandacht.
Marchel Kaspers
Mobile : +31 (0)6-83522458
De nieuwe "CE - EN 1090" markering 2014
(C) Marchel Kaspers 83
Voor meer informatie: www.nil.nl
1658-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers
Workshops 2013 - 2014
Voor nadere lastechnische informatie:
Nederlands Instituut voor Lastechniek
Boerhaavelaan 40
2713 HX Zoetermeer / the Netherlands
Tel : +31 (0)88-4008560
Mobile : +31 (0)6-83522458
Website: www.nil.nl
E-mail : [email protected]
Presentatie te downloaden op:
8-9-2014 CE-markering EN 1090 (C) Marchel Kaspers 166