Een onderzoek naar de ouderbetrokkenheid binnen De Ambelt t Ravelijn, school voor Speciaal Onderwijs cluster 4 te Steenwijk

Voor + achternaam: Jan-Hessel Boermans

Studentnummer: 277827

Soort verslag: P2

Cohortjaar: 2013

Opleiding: Master Pedagogiek, Leren en Innoveren

Lesplaats: Groningen

Datum: 15 december 2014

Opdrachtgever: SO De Ambelt, Steenwijk

Begeleider: Hillary Vos

Beoordelaar: Joachim Wettering

Samenvatting

Voor u ligt het tweede deel van het onderzoek, professionaliseringstaak twee (P.2). Dit tweede deel van het onderzoek sluit aan op het eerste deel (P.1.). In het eerste deel heeft de onderzoeker de ouderbetrokkenheid op Ambelt t Ravelijn in kaart gebracht. In dit tweede deel gaan we hier verder op in door de interne en externe analyse in kaart te brengen. Hieruit komt een innovatievoorstel. In deel 3 van het onderzoek, professionaliseringstaak 3 (P.3), wordt de gekozen interventie gemplementeerd om de ouderbetrokkenheid te vergroten.

Het doel van dit onderzoek is om de gewenste situatie in kaart te brengen rondom ouderbetrokkenheid. Daarnaast is het van belang om helder te krijgen wat de relatie is tussen de huidige situatie, de gewenste situatie en de interne en externe omgeving, om zo tot een verantwoorde innovatie te komen. De volgende onderzoeksvraag staat centraal: Wat is ervoor nodig om een postieve ontwikkeling te bereiken met betrekking tot ouderbetrokkenheid op Ambelt t Ravelijn?

Om deze centrale vraag te kunnen beantwoorden is er gebruik gemaakt van literatuurstudie en kwalitatief onderzoek.

Met behulp van de deelvragen: Welke kansen en bedreigingen van buitenaf zijn van invloed op ouderbetrokkenheid op Ambelt t Ravelijn?, Welke sterke dan wel zwakke organisatiefactoren zijn van invloed op ouderbetrokkenheid op Ambelt t Ravelijn? en welke innovaties kunnen worden aanbevolen om dit te verbeteren? wordt er een scenario aanbevolen.

Uit dit onderzoek is gebleken dat er voor De Ambelt t Ravelijn veel bedreigingen zijn de aankomende jaren, vooral door de invoering van Passend Onderwijs gaat er veel veranderen. De insteek is dat er meer kinderen met een diagnose binnen het regulier onderwijs naar school gaan, de verwachting is hierdoor dat de leerling-populatie op alle locaties van De Ambelt terug zal lopen. Ambelt t Ravelijn onderscheid zich in het begeleiden van kinderen met een ontwikkelstoornis en zo aan te sluiten bij de onderwijsbehoefte van het kind dat het toch wanneer mogelijk aansluiting behoudt met de doelen in het regulier onderwijs. Met de komst van de wet passend onderwijs vraagt dit van een organisatie als De Ambelt om nog nadrukkelijker uit te stralen wat de unieke kracht van de organisatie is. De plaatsing van leerlingen zal in de toekomst, per 01-08-2014, door samenwerkingsverbanden worden gecordineerd. Dit betekent automatisch dat scholen in het speciaal onderwijs zichzelf meer zullen moeten profileren om de leerling-populatie op pijl te houden.

Uit het onderzoek naar de huidige situatie[footnoteRef:1] is gebleken dat wanneer een leerling speciale onderwijsbehoeften heeft, zoals op De Ambelt t Ravelijn het geval is, ouders vaker contact met de school moeten hebben. In het speciaal onderwijs vereist ouderbetrokkenheid nog meer aandacht, dit omdat deze kinderen meer ondersteuning nodig hebben. Daarom is het belangrijk voor De Ambelt t Ravelijn om uit te blinken in de samenwerking met ouders. [1: Onderzoek professionaliseringstaak 1 ]

Er wordt De Ambelt t Ravelijn aanbevolen om in het op te stellen ouderbeleidsplan rekening te houden met de volgende 5 succesfactoren (Smit, Sluiter en Driessen, 2006):

Gentegreerde aanpak op ouderbetrokkenheid

Visie op ouderbetrokkenheid

Gericht op een langdurige samenwerking

Drijfkrachten of motivatie: de school moet laagdrempelig zijn om elkaar voldoende op de hoogte te houden van relevantie informatie.

De gevoelstoon waarbij het delen van ervaringen in gesprekken centraal staat.

Er wordt in het strategisch beleidsplan gesproken over het formuleren van een minimumstandaard op het gebied van ouderbetrokkenheid. Belangrijk is dat de 5 succesfactoren op het gebied van ouderbetrokkenheid (Smit, Sluiter en Driessen 2006) hierin meegenomen worden. In professionaliseringstaak 3 ligt hier een taak voor de onderzoeker.

InhoudSamenvatting2Inleiding41.1 Aanleiding tot onderzoek41.2 Doelstelling en centrale vraag52. Onderzoeksopzet en onderzoeksmethode62.1 Externe analyse92.1.1 Analyse van de algemene omgeving92.1.2 Analyse van de directe omgeving182.1.3 Analyse van de marktomgeving212.2 Interne analyse252.2.1 Wat betekenen de uitkomsten van de interne analyse voor de ouderbetrokkenheid De Ambelt t Ravelijn.343. Methodologische verantwoording363.1 Conceptueel ontwerp363.1.1 Doelstelling363.1.2 Onderzoeksmodel363.1.3 Vraagstelling383.1.4 Begripsbepaling383.2 Onderzoekstechnisch ontwerp393.2.1 Onderzoeksmateriaal394. Bespreken van data414.1 SWOT-analyse414.2 Confrontatiematrix425. Analyse en bespreking van data446. Conclusie457. Aanbevelingen477.1 Scenarios48

Bibliografie49Bijlagen52Bijlage 1: Interne analyse opdracht: De gewenste situatie rondom ouderbetrokkenheid Ambelt t Ravelijn.52Bijlage 2: Uitkomst World caf-methode(The world cafe, 2014)54Bijlage 3: Interview: samenwerken met ouders56

Inleiding

Dit is het tweede deel, professionaliseringstaak 2 (P.2), van het praktijkonderzoek naar de ouderbetrokkenheid binnen de Ambelt t Ravelijn, school voor Speciaal Onderwijs Cluster 4 in Steenwijk. In dit tweede deel wordt het effect van de interne en de externe omgeving in kaart gebracht. De onderzoeker doet naar aanleiding van de huidige situatie, in kaart gebracht in deel 1(P.1), de gewenste situatie en de interne en externe analyse een implementatievoorstel. Het implementatievoorstel en de uitvoering tot de gewenste situatie wordt uitgevoerd in professionaliseringstaak 3 (P.3).

1.1 Aanleiding tot onderzoek

De Ambelt is een stichting met scholen voor speciaal (basis)onderwijs voor kinderen met psychiatrische problematiek. De Ambelt heeft 17 locaties in het midden en noorden van Nederland in SO (speciaal onderwijs) en VSO (voortgezet speciaal onderwijs). Voor alle locaties staat er in de algemene schoolgids van de Ambelt een beschrijving over ouderparticipatie. Dit onderzoek wordt uitgevoerd op de locatie SO Steenwijk wat de naam OEC (onderwijs expertise centrum) t Ravelijn draagt.

In de schoolgids staat het volgende genoemd over wat de school te bieden heeft:Wij bieden de leerlingen onderwijs waarbij we uitgaan van de mogelijkheden en de belangstelling van het kind. We sluiten daarbij zoveel mogelijk aan bij de doelen uit het reguliere onderwijs met een pedagogisch klimaat waarin leerlingen zich veilig voelen. De Ambelt is kort gezegd, bestemd voor kinderen en jongeren bij wie het ontwikkelingsproces is verstoord of waar het verstoord dreigt te worden. De oorzaak, maar ook de aard daarvan is voor ieder kind anders. Regelmatig is er sprake van een zeer complexe problematiek en is het n het gevolg van het ander. Deze problematiek brengt met zich mee dat leerlingen vaak belemmerd worden in hun leerproces. Dat kan betekenen dat het onderwijs anders georganiseerd moet worden en dat de doelen uit het regulier onderwijs aangepast moeten worden.

Wij zijn er op gericht om een veilige leeromgeving te bieden waarin leerlingen zich cognitief, psychomotorisch en sociaal-emotioneel zo optimaal mogelijk kunnen ontwikkelen. Daarbij vinden wij het vooral belangrijk het zelfvertrouwen en de competentie-ervaringen van kinderen te vergroten, de leerlingen inzicht te geven in hun mogelijkheden en beperkingen en daarmee om te leren gaan, maar boven alles de leerling te begeleiden bij het ontwikkelen van een persoonlijk toekomstperspectief.

Omdat er veelal sprake is van (zeer) complexe problematiek, vindt Ambelt t Ravelijn dat de samenwerking met ouders erg belangrijk is.De school vindt deze samenwerking, zoals het nu is, nog niet optimaal. Uit het onderzoek naar de huidige situatie is gebleken dat de opkomst tijdens oudermomenten onvoldoende is, er wordt dan gedacht aan informatieavonden en rapportbesprekingen. Ouders hebben in dit onderzoek aangegeven dat er meer behoefte is aan informeel contact met de school. De Ambelt t Ravelijn vindt dat er punten ter verbetering zijn met betrekking tot ouderbetrokkenheid en is van mening wanneer deze betrokkenheid wordt vergroot dat dit ten goede komt aan de ontwikkeling van het kind.

In professionaliseringstaak 1 (P.1) wordt aanbevolen om een ouderbeleidsplan te maken. Hierin komt een duidelijke visie te staan omtrent ouderbetrokkenheid. In het ouderbeleidsplan staat wat er van ouders wordt verwacht, maar ook wat ouders van de school en/of leerkrachten kan verwachten.

1.2 Doelstelling en centrale vraag

In professionaliseringstaak n (P.1) is de huidige situatie van ouderbetrokkenheid op Ambelt t Ravelijn in kaart gebracht.

Het doel van het tweede deel van dit onderzoek is om de gewenste situatie in kaart te brengen en hoe deze kan worden bereikt. Verder wordt onderzocht welke organisatiefactoren positief dan wel negatief inwerken op het bereiken van de gewenste situatie en welke kansen en bedreigingen er kunnen worden onderscheiden vanuit de externe context.

De centrale vraag in dit onderzoek is:

Wat is ervoor nodig om een postieve ontwikkeling te bereiken met betrekking tot ouderbetrokkenheid op Ambelt t Ravelijn?

Deelvragen hierbij zijn:

1. Welke kansen en bedreigingen van buitenaf zijn van invloed op ouderbetrokkenheid op Ambelt t Ravelijn?

2. Welke sterke dan wel zwakke organisatiefactoren zijn van invloed op ouderbetrokkenheid op Ambelt t Ravelijn?

3. Welke innovaties kunnen