2

PLUSKUST

De Nederlandse kust behoort tot een van de meest populaire en grootste openbare ruimten van Nederland waar mensen hun schaarse vrije tijd het liefst doorbrengen. Toch wordt hier weinig geïnvesteerd in de kwaliteit van voorzieningen terwijl er wel grote investeringen worden gedaan om de veiligheid van Nederland te verbeteren. Is het niet denkbaar om deze investeringen te combi-neren en zo verschillende belangen aan deze meest gewilde plek van Nederland te combineren. PLUSKUST is een project welke de ruimtelijke- en programmati-sche potenties van de Nederlandse kust onderzoekt in combinatie met het versterken van de kustverdediging.

Ontwerp - Bart Spee (06 46247164_bartspee@zonnet.nl) - Andre van der Slik (06 50518454_slik72@zonnet.nl) - ©301102

4

WAT IS DE NEDERLANDSE KUST

De kust, de rand van Nederland, een plek die een aantrekkings-kracht uitoefend op iedereen. De oneindige plas water, de weids-heid van de stranden en de lichtgebogen horizon geven vele mensen het gevoel van vrijheid en rust.De kust is tevens onderdeel van de Europese Ecologische Hoofdstructuur wat de kust de status geeft van een internationaal beschermd natuurgebied. Een inventarisatie van dieren en planten in de Noordzee, waaronder 230 vissoorten, laat zien hoe veelzijdig de Noordzee is.

FLORA EN FAUNA

NEDERLANDSE KUST

FLORA EN FAUNA NEDERLANDSE KUST BINNEN DE NOORDZEE

NEDERLANDSE KUST NATUUR EN LANDSCHAP

6

IMAGO

Doordat de verschillende badplaatsen zich tegenwoordig steeds meer richten op de grote massa, is er onderling een grote concurrentiestrijd ontstaan. Het eenzijdige voorzieningenniveau aan de kust heeft ervoor gezorgd dat de kustplaatsen steeds meer op elkaar zijn gaan lijken, de kust heeft hierdoor zijn eigenheid verloren en een plat en banaal imago gekregen. De suffe eenvormige reeks van strandtenten is hier een voorbeeld van. Het lijkt erop alsof er naast het onderhoud van de kust niet in de kwaliteit van de voorzieningen mag worden geïnvesteerd, omdat de kust toch al zo mooi is van zichzelf.

BEZOEKERS KUST

VOORZIENINGEN NIVEAU

BEZOEKERS KUST BEBOUWING

VOORZIENINGEN NIVEAU VOORZIENINGEN NIVEAU

8

PROBLEEMSTELLING

Als gevolg van de klimaatverandering zal de zeespiegel deze eeuw gemiddeld ca. 60 cm stijgen. Tevens wordt de kans op zwaardere stormen groter en zal de gemiddelde neerslag toenemen met ca. 10%. Door deze invloeden zal de erosie en afslag van de kust toenemen, wat een vergroot gevaar voor de bescherming van laag Nederland met zich meebrengt.Steeds meer mensen willen in hun schaarse vrije tijd recreëren aan de kust. Daarnaast neemt de vraag naar wonen en werken aan de kust toe. Ook industrie en alternatieve vormen van energie zullen meer ruimte in beslag nemen aan de Nederlandse kust. Al deze belangen zijn binnen het huidige beleid vaak een belemmering voor het dynamisch in stand houden van onze kustlijn.

DE ZEESPIEGEL STIJGT CA. 60CM

BODEMDALING MAX. 60 CM

DYNAMISCH KUSTBEHEER

VISSTAND HISTORISCH LAAG

DE ZEESPIEGEL STIJGT CA. 60CM TOENAME NEERSLAG CA. 10%

BODEMDALING MAX. 60 CM 60% BNP KOMT UIT LAAG NL

SCHOON DRINKWATER TEKORT EROSIE AAN DE KUST

NATUUR OPEN VOOR RECREATIE 1400HA EXTRA VOOR TOERISME

DYNAMISCH KUSTBEHEER LANDBOUW NEEMT AF

VISSTAND HISTORISCH LAAG 10% VAN ENERGIE IN 2010 GROEN

GLASTUINBOUW VRAAGT RUIMTE INDUSTRIE EIST COMPENSATIE

1/3 VAN NL ONDER ZEENIVEAU RIVIERWATER AFVOER STIJGT

10

OPGAVE

De opgave is samen te vatten in twee hoofdvragen:

1 Hoe kunnen de tegenstrijdige belangen, welke een ruimtelijke druk op de kust vormen, integraal worden aangepakt?

2 Hoe kan de bestaande Nederlandse kust afkomen van zijn platte en banale imago?

De diverse belangen spelen zich af op verschillende schaal- niveaus en kennen een verschillend tijdsverloop. De kustmorfologie kent bijvoorbeeld een ander tijdsverloop dan de programmatische inpassingen van wonen en werken.

DRUK OP DE KUST VANUIT VERSCHILLENDE BELANGEN

SCHAAL

TIJD

DRUK OP DE KUST VANUIT VERSCHILLENDE BELANGEN

SCHAAL

12

BENADERING

Bescherming tegen overstromingen is een belangrijke bestaans-voorwaarde voor Nederland. De uitdaging is dan ook het ruim-tegebruik van de kust in harmonie te brengen met de duurzame bescherming van laag Nederland. Door het toepassen van nieuwe en verschillende manieren van kustversterking wordt er naast het waarborgen van de veiligheid ook land gewonnen. Door over de gehele kustlijn per kustvak versterkingen toe te passen, ontstaat er een reeks van aan elkaar geschakelde kustprofielen, welke een zeer gevarieerd kustlandschap vormen. Deze kustprofielen: hoogdijk, hoogduin, breedstrand en breed-duin, scheppen tevens condities voor het plannen van nieuwe gecombineerde programma’s.

HOOGDIJK

BREEDSTRAND

VERSCHILLENDE BELANGEN

HOOGDIJK HOOGDUIN

BREEDSTRAND BREEDDUIN

VERSCHILLENDE BELANGEN INTEGRALE BENADERING

14GroFri

4 ONTWERPEN

Binnen de mogelijke kustprofieltypes zijn 4 locatie gebonden scenario’s uitgewerkt. Zij laten zien hoe er in, op of zelfs door dijken en duinen heen kan worden gebouwd zonder dat het een belemmering vormt voor het kustbeheer. Door de verschillende programma’s te combineren ontstaat er een compact en hoog-waardig voorzieningenniveau.Deze manier van bouwen zal enerzijds ruimte vragen en anderzijds veel ruimte opleveren in de vorm van weidse landschappen. Per kustprofieltype zullen de potenties van deze kustlocaties zichtbaar worden gemaakt.

GroFri DUINLANDDUTCH MOUNTAINS BeNeDu

16

AFSLUITSTAD (GroFri)

De dijkverzwaring in Groningen en Friesland wordt gecombineerd met infrastructurele voorzieningen. Hiermee is het mogelijk deze kust in relatie met de wadden-eilanden economisch verder te ontwikkelen. Op deze ‘plug-in’ dijk kunnen verschillende programma’s aantakken. De reeds bestaande transferia vormen de basis voor verdere ontwikkelingen. De transferia zullen tevens een knooppunt worden voor personen- en goederenvervoer door de dijk heen en naar het achterland. Bezoekers van het transferium kunnen gebruik maken van de shoppingmall die in de strip is opgenomen en voor een langdurig verblijf kan er een overnachting worden geboekt in het sluishotel welke zich als een schil om het getijdenbassin heen vormt. Door deze combinatie van de diverse programma’s met het trans-ferium wordt het gebouw een startpunt en knooppunt van verschil-lende activiteiten.

WADLOPEN

INFRASTRUCTUUR

WADLOPEN AFSLUITSTAD

INFRASTRUCTUUR WATERBASSIN-FISHFARMING

SLUISHOTEL

FISHFARMING- GETIJDENBASSIN

TRANSFERIUM

DISTRIBUTIE

KIJKDUIN (DUTCH MOUNTAINS)

Door te bouwen in de hoge duinen kunnen programma’s als individueel wonen ontstaan in harmonie met het karakteristieke duinberglandschap.De bouwtypologie van de woningen vormt geen belemmering voor de dynamische werking van de duinen. Met een fundament in de bestaande duinvoet kunnen de uitstekende woonkokers met voldoende overlengte in de duinen worden opgenomen. De individule woonkokers zijn collectief aangesloten op de zoetwaterbel in de duinen. Het verbruikte (vervuilde) water vormt een voedingsbron voor biomassateelt. Het water zal op natuurlijke wijze gefilterd worden en weer in de duinen terugkeren. Het hierdoor ontstane begrip ‘verantwoord verspillen van water’ vormt tevens het thema voor de interieur programma’s.

18PANORAMA WONINGEN

WATERCYCLUS

PANORAMA WONINGEN KIJKDUIN

WATERCYCLUS VERANTWOORD VERSPILLEN

OLAROCK (BeNeDu)

Als attractor voor de ontwikkeling van massatoerisme op de brede stranden zijn hoogwaardige programmatische voorzienin-gen nodig welke seizoens onafhankelijk functioneren als een indoor-camping en een fishfarm restaurant.Het gebouw staat in de vloedlijn en zal door zijn smalle foot-print het dynamisch kustbeheer minimaal beinvloeden. Naar boven toe wordt het volume groter om plaats te bieden aan de indoor activiteiten. Door verschillende vormen van alternatieve energie in het gebouw te integreren en deze te combineren met verschillende programma onderdelen ontstaan er verrassende ruimtelijke taferelen. De commerciele programma’s rondom de glazen windturbinekoker en het indoor-beach onder de PV-cellen koepel zijn hier een voorbeeld van.

20CAMPING ZEEZICHT

VORMEN VAN ALTERNATIEVE ENERGIE

CAMPING ZEEZICHT OLAROCK

VORMEN VAN ALTERNATIEVE ENERGIE OLAROCK DISCO

DUINKAS (DUINLAND)

Door de combinatie van wonen, werken en recreëren in de brede duinen kan het kassengebied zeewaarts uit breiden. Door de Noordzee het gebouw in te trekken ontstaat er een echt TROPICANA waar echte paprika’s en tomaten groeien waarvan het verbruik van deze gezonde snacks bij het entreekaartje is inbegrepen. De woningen bevinden zich in de op het zuiden georienteerde schil van de kas en hebben vertikaal gelaagde plantages en kwekerijen op hun dak. Door de positionering van de gelaagde gewassen op licht en de zoet-/zoutwaterstromen ontstaat er een vertikale kas. Wonen, werken en recreëren in een duinkas.

22DUINHOTEL

DIFFERENTIATIE VEGETETIE ZON INTENSITEIT

DUINHOTEL DUINKAS

DIFFERENTIATIE VEGETETIE ZON INTENSITEIT ECHT TROPICANA

24

PLUSKUST

Een overzicht van deze vier specifiek locatiegebonden ontwerpen, binnen de ontwikkelde ruimtelijke condities van de door mega-suppleties ontstane kustlandschappen, geven in zijn totaliteit een indruk van de ruimtelijke potenties en overlevingskansen van de Nederlandse kust.

Hoe deze eruit zou kunnen gaan zien! En hoe deze ingevuld zouden kunnen worden.

Hopelijk vormen deze studies een eye-opener voor het ruimtelijk denken en plannen binnen het kustgebied en geeft het een reflectie en/of aanvulling op het huidige politieke denken.

Want de kust kan MEER zijn dan dat het nu is! PLUSKUST

NL-KUST + PROGRAMMA

NL-KUST 2002

NL-KUST + PROGRAMMA DE NIEUWE KUSTKAART

NL-KUST 2002 NL-KUST 2012

breedduin

hoogdijk

hoogduin

breedstrand

breedstrand

hoogduin

breedduin

hoogduin

breedstrand

breedduin

breedstrand

breedstrand

breedstrand

breedstrand