Afgiftekantoor 3000 Leuven Masspost, P608293, Tweemaandelijks: april/mei 2010, ISSN 1568-6345

MAGAZINE VOOR TIENERLEIDERS, DOCENTEN EN OUDERS

JAARGANG 10 NUMMER 50 APRIL 2010

In dit nummer: Emo’s: zelfmoordsekte of levensstijl? De droom van iedere tiener • Nog niet helemaal af...

inh udsopgave

Bovennatuurlijke zondag

9

Geloofsopvoeding: meer dan een goed voorbeeld op zondag

Nog niet helemaal af...

14

162

Plugged-In wil ouders, docenten en jongerenwerkers ondersteuning geven om een beeld te vormen van de tiener- en jongerencultuur. Vanuit verschillende gezichtspun-ten wordt ingegaan op trends en gebeurtenissen rondom de christelijke en de niet-christelijke jongerencultuur.

April 2010, jrg. 10 nr. 50

Directie: Rob Hondsmerk

Redactie en medewerkers: Antine Alderliesten (AA), Maureen Altorf (MA), Krista Brouwer (KB), Willemijn de Bruin (WdB), Marijke Duifhuizen (MD), Hanneke de Heer (HdH), Frans Koopmans (FK), Filemon Perotti (FP), Gerard Tuk (GT), Rob Veenstra (RV), Els van Weijen (EvW, eindredactie).Vormgeving: De Hoop Media, Ellen Brouwer

Druk: De Hoop Grafisch Centrum

Redactieadres en AdministratiePlugged-In:Provincialeweg 703329 KP DORDRECHTtel: (078) 631 55 72fax: (078) 613 44 80www.pluggedin.nle-mail: info@pluggedin.nl

Plugged-In België:V.U.: J. De Vriese & R. J. Hondsmerk Tervuursesteenweg 1923001 Heverlee

Een abonnement op Plugged-In kost €9,50 per jaar. Abonnementen lopen per kalenderjaar, 1 januari t/m 31 december. Opzegging van het abonnement kan uitsluitend ingaande een nieuw kalenderjaar en dient voor 31 oktober het jaar daaraan voorafgaand schriftelijk doorgegeven te worden.

Helpdesk:Abonnees van Plugged-In zijn automatisch aangesloten bij de Plugged-In helpdesk. Deze helpdesk is speciaal bedoeld voor tienerleiders, jongerenwerkers, docenten en ouders met vragen over tiener- en jongerencultuur. Via de helpdesk kunt u kosteloos gefundeerde informatie inwinnen over tiener- en jongerencultuur. PLUGGED-IN HELPDESKProvincialeweg 903329 KP DORDRECHTinfo@pluggedin.nl

Plugged-In is een magazine van Chris, onderdeel van Stichting De Hoop. Dit magazine maakt geen winst. De opbrengst wordt gebruikt voor kostendekking, preventieprojecten en directe hulpverlening aan tieners en jongeren.

Het verschijnen van artikelen in Plugged-In betekent niet dat de uitgever zich volkomen met de inhoud identificeert. Voor overname van artikelen is toestemming van de redactie vereist. De personen die afgebeeld zijn op foto’s hebben niets te maken met de inhoud van de artikelen.

8

De droom van iedere tiener

3

tren

d

3

Hippies, punkers, rockers – door de jaren heen ontstaan er steeds nieuwe subculturen van jongeren die door hun muziek- en kledingkeuze zichzelf proberen te onderscheiden van de maatschappij als geheel. Een groep die recent in de internationale media veel aandacht heeft gekregen zijn de ‘emo’s’. Emo is een afkorting van emoties. Dat is heel gepast, want emoties – vooral negatieve emoties – spelen een belangrijke rol in het leven van de emo.

Hoe herken je een emo? Dat is niet zo moeilijk. Ze heb-ben meestal zwart sluik haar, dat een groot gedeelte van het gezicht, inclusief één oog, bedekt. De kleding is ook zwart, hoewel de emo dat zwart soms mengt met felle kleuren. Tenslotte wordt er veel zwarte make-up ge-bruikt, niet alleen door meiden maar ook door jongens.

EmocoreDe emo’s zijn voortgekomen uit een muziekstijl die in het midden van de jaren tachtig in de Verenigde Staten populair werd. Deze muziek begon als punk en hardcore, maar de teksten waren zo emotioneel dat bij sommige concerten een groot gedeelte van het publiek in tranen uitbarstte. De muziek kreeg daardoor de – cynisch bedoelde – bijnaam ‘emocore’. Daaruit ontstond voor de fans de naam emo’s.

ZelfmoordDe muziek van emo’s gaat vaak over triestheid, verloren liefde, depressie. Vooral in de Amerikaanse media wordt gezegd dat de muziek zelfmoord verheerlijkt. In ieder

geval één tienermeisje dat zich van het leven beroofde, zou dat gedaan hebben vanwege de emo-muziek waar ze naar luisterde. Op websites van emo’s is het inder-daad vrij ‘normaal’ om tekeningen te zien van tieners met een pistool tegen hun hoofd. Er wordt beweerd dat veel emo’s zichzelf ook snijden, maar hier is geen bewijs voor te vinden.

ZorgenEen Britse krant schreef onlangs dat de emo’s een ‘zelfmoordsekte’ zijn. Een Arabische krant riep ouders met emo-kinderen op professionele hulp te zoeken. Moeten we ons zorgen maken? Waarschijnlijk niet. Voor de meeste jongeren is hun emo-zijn vooral een manier om uiting te geven aan emoties die bij hun tienertijd horen. Een Britse emo zei het zo: “De mensen zeggen dat het over zelfmoord en depressie gaat, maar ik ben een blij persoon. Ik hou gewoon van de emo-muziek en -mode…”

EvW

Emo’s:zelfmoordsekte of levensstijl?

4

pers

pect

ief

44

pers

pect

ief

4

j ng

eren

Tieners over de opvoeding

4

Geloofsopvoeding? Hoe doe ik dat?Ga snel naar Life Art op pagina 14 en 15! Verder zijn we als redactie van de PluggedIn ook erg positief over het boek ‘Leven delen: hartenkreet over belang rolmodellen voor (christelijke) jeugd’ door Nynke Dijkstra-Algra. U kunt dit boek voor 4,95 euro bestellen bij De Hoop Music & Books via www.dehoopshop.nl of telefoonnummer (078) 6 111 100

Ga snel naar Life Art op pagina 14 en 15! Verder

over belang rolmodellen voor (christelijke) jeugd’

5555

Het is voor ouders een hele uitdaging: je kind opvoeden. Het opvoedproces kent zo-

wel glimlach- als ‘handen-in-je-haar’-momenten. Maar wat vinden tieners nu eigenlijk

zélf van de opvoeding die ze krijgen?

Opvoeden is ‘in’. Nou ja, sinds de opkomst van opvoed-programma’s op televisie en de vorming van het Minis-terie van Jeugd en Gezin wordt het thema in elk geval regelmatig opgerakeld in de media. Zelfs de LOI speelt in op deze ‘trend’ met een opvoedcursus waarmee je “op een soepele en positieve manier leert omgaan met alle-daagse opvoedproblemen”. In opdracht van het Ministe-rie voor Jeugd en Gezin werd er in 2009 een onderzoek over opvoeden gehouden onder 1100 ouders. Daarop-volgend kwam het onderzoek ‘Grenzen stellen bij pubers’ uit. Uit beide onderzoeken pakten we drie (gedeelten van) conclusies en legden deze voor aan tieners. Ook stelden we hen een vraag over geloofsopvoeding.

Ouders blijken positief te zijn over hun opvoedcapa-citeiten. Ben jij tevreden over de opvoeding die je van je ouders hebt gekregen?Mariska (16): “Mwah… soms wel, soms niet…”Elke (15): “Ik vind dat mijn ouders mij goed hebben opgevoed. Ik heb geen problemen of zo...”Janco (17): “Mijn ouders hebben mij vrij gelaten in mijn doen en laten en mij weinig bestraft. Dat zou ik zelf later ook zo doen. Als ouder kun je toch alleen probéren om je kind in goede banen te leiden.”David (16): “Soms kan het beter. Ik geef ze een 7,5.”Anne (17): “Mijn ouders zijn nooit streng en dat vind ik prettig. Sinds mijn tiende moet ik één keer per week helpen in het huishouden. Verder zijn er geen regels thuis. Het is wel belangrijk dat je altijd meldt waar je bent en op welke tijd je thuis bent. Ik zou het zelf later ook zo doen, denk ik.”

Ouders vinden het moeilijk om consequent te blijven en te controleren of hun kind zich aan afspraken houdt over gamen en internetten. Herken je dat? David (16): “Ik game altijd langer dan ik eigenlijk mag.”Elke (15): “Ik heb samen met mijn ouders afspraken gemaakt over internetten. Dat vind ik oké.”Anne (17): “Mijn computer staat op mijn eigen kamer. Mijn ouders komen daar nooit en dus controleren ze ook nooit of ik te lang achter dat ding zit.” Ouders hebben niet het idee dat een opvoedcursus ervoor zorgt dat zij beter worden in opvoeden. Ben je het daarmee eens? Mariska (16): “Ja, de meeste ouders kunnen gewoon opvoeden en hebben daar geen hulp bij nodig.”Ester (16): “Bij veel ouders gaat het goed, toch? Iedereen doet het wel op een andere manier, maar dat geeft niet.”

Elke (15): “Het lijkt mij wel handig, want op zo’n cursus leer je dingen waar je wat aan hebt en die je kunt gebruiken bij het opvoeden van je kind. Ik zou het wel volgen als ik een stel lastige pubers had.”Edwin (18): “Mijn ouders hebben mij altijd gewoon mijn gang laten gaan. Ze lieten mij zelf ontdekken wat wel en wat niet kon. Kon het niet, dan moest ik daar zelf de consequenties van dragen. Zo’n cursus lijkt me niet zo relevant. Iedere ouder moet zijn kind gewoon opvoeden zoals zij denken dat het goed is.”

Mariska, David en Anne: jullie worden christelijk op-gevoed. Waar blijkt dat uit en hoe vind je het? Mariska (16): “We gaan naar de kerk en lezen in de Bijbel. Ik vind het prima, maar ik zou mijn kinderen zelf laten kiezen of ze naar de kerk willen of niet.”David (16) “Mijn ouders gaan op zondag naar de kerk. Ik mag kiezen of ik meewil of niet. Meestal ga ik dus niet. Verder gaan we als gezin naar concerten van gospelar-tiesten. Dat vind ik wel gaaf.” Mirjam (14): “We praten thuis veel over geloofsdingen en de Bijbel. Ik vind dat leuk en interessant.”

Over het algemeen waren de tieners erg tevreden over hun ouders. Al geven ze wel aan dat ze het niet altijd ééns zijn met de beslissingen die hun ouders nemen. Maar dat zal niemand verbazen! Wat de tieners erg waarderen in hun ouders, is een open houding. Of zoals David aangaf: “Ik vind mijn ouders het leukst wanneer ze gewoon met mij praten.”

Tieners over de opvoeding

5

Gebruikte onderzoeken• ‘Opvoeden kun je leren’ door Ruigrok I Net-

Panel, september 2009, in opdracht van het Ministerie voor Jeugd en Gezin.

• ‘Grenzen stellen bij pubers: vasthouden en los-laten. Onderzoek onder ouders van pubers ten behoeve van het Opvoeddebat’ door Market-response, december 2009.

Zie voor beide onderzoeken: www.opvoeddebat.nl. Verder is er voor dit artikel gebruik gemaakt van de volgende sites: www.top-x.nl en www.dehoop.org.

A

Now is not forever - B. ReithB.Reith is een van de vele goede artiesten bij Gotee Records, de platenmaatschap-pij van Toby Mac. B.Reith is een artiest die anders is dan anderen. Hij rapt en zingt,

maar mixt ook pop, jazz, rock en soul. De eerste track Comeback Kid is een typisch B.Reith nummer. Deze poppie track gaat over het doorzettingsvermogen van mensen die anders zijn. In I Know zingt hij over dingen die tegen zitten en over het feit dat

God Degene is die alles in Zijn hand heeft. Mess is een midtempo akoestisch lied waar B.Reith het heeft over worstelen met de keuzes die je in je leven maakt. Hij vraagt God om hem hierbij te helpen. Antidote is een diepgaande ballad over automutilatie. Een meisje heeft een gebroken hart en kan de pijn niet aan. Ze zoekt naar een tegengif (oftewel Antidote) voor de pijn die ze heeft. Aan het einde van het nummer laat B haar weten dat God de Schepper haar tegengif is. In My Story dankt B.Reith God voor de genade. Hij vertelt hier duidelijk dat God hem door alles in zijn leven geholpen heeft. Een pop/jazzy track die ontzet-tend gaaf is. De track Rain Down is een jazz/funk nummer over het leven in afhankelijkheid van God. Het album van B.Reith is echt geweldig. Je moet even wennen aan de combinatie van rappen en zingen. B doet het wel soepel. Als je van standaardmuziek houdt, dan is dit album misschien niets voor jou. Wanneer je van tracks houdt die goed geschreven zijn, in je hoofd blijven hangen, maar toch niet standaard zijn, dan is ‘Now Is Not Forever’ de perfecte cd.

FP

6

Tonight - Toby MacToby Mac is een van de meest succesvolle gospelartiesten op deze aardbol. Zijn albums zijn altijd veelzijdig en vol energie. Zijn nieuwe album ‘Tonight’ is weer een album dat je meeneemt op een reis langs vele muzikale wegen. De eerste single, City On Our Knees, is een groot succes in de VS. Er werden in de eerste week meer dan 17.000 exemplaren van verkocht. De track gaat over eenheid, over het moment dat iedereen God erkent, de verschillen vergeet, in liefde elkaar accepteert en stopt met oordelen. De single Get Back Up bemoedigt ons om weer terug te keren naar God: als je het gevoel hebt dat je Gods liefde niet verdient en bent gevallen, sta dan op! Showstopper gaat over het grote moment dat de hoop van Christus je leven binnenkomt. Funky Jesus Music is een funky song die gaat over coole muziek voor Jezus. Changed Forever gaat over de eeuwige verandering die je ondergaat als je God ontmoet. Tonight gaat over een keuze maken voor God. Start Somewhere is een relaxed pop/reggae-achtig nummer over vergeving. Toby Mac heeft weer een cd uitgebracht die we nog vele jaren zullen draaien. Gelukkig zijn er nog gospelartiesten die zulke goede muziek maken.

FP

maar mixt ook pop, jazz, rock en soul. De eerste track

lightspot

De cd’s en boeken zijn te bestellen bij:Spuiweg 73-75, 3311 GT Dordrecht, Tel. 078 - 6 111 100 Fax 078 - 6 111 101, e-mail (voor bestellingen): shop@dehoop.com, www.dehoopshop.nl.Music & Books

De Hoop

777

Titel: Geloven begint thuisAuteur: Mark HolmenUitgeverij: Ark Media, i.s.m. kinderwerk Timotheüs en Willow Creek NederlandISBN: 978 90 33818 80 6Doelgroep: Ouders, opvoeders

Hoe geef je invulling aan de geloofs-opvoeding van je kind? Mark Holmen is

hier heel duidelijk in: het valt of staat met je eigen geloofsleven. Maak je zelf onvoorwaardelijke keuzes voor God? Goed voorbeeld doet immers goed volgen. Een ander uitgangspunt van Holmen is dat elk gezin in enige mate een ‘probleemgezin’ is. Hij vraagt zich af of we beseffen dat God er voor ons wil zijn, ook in ons gezin.

Het boek gaat achtereenvolgens in op de ‘make-over’ van het gezin, de ouder, het kind, de familie en de kerk. Wij nuchtere Hollanders krijgen wellicht de kriebels bij het woord ‘make-over’, dat bovendien niet voor elk hoofdstuk helemaal de lading dekt. Elk hoofdstuk bevat vragen voor groepsgesprekken en suggesties voor gezinsactiviteiten. Die laatste zijn soms wat overdadig tot in detail voorgekauwd. Verder beweert Holmen in zijn voorwoord dat zijn boek veel praktijkvoor-beelden bevat. Dat klopt, maar die geeft hij meer vanuit zijn voorgangersfunctie dan vanuit zijn ouderschap.

Ondanks deze kritische kanttekeningen, vormt dit boek toch een prima stimulans voor ouders om ge-loofsopvoeding serieus op te pakken. Het boek geeft duidelijk aan, onderbouwd door onderzoeken, dat die rol primair bij ouders ligt. De kerk kan daarin slechts ondersteunend actief zijn.

AA

Titel: Ouders en kinderen; Paulus als pedagoogAuteur: D.M. Lloyd-JonesUitgeverij: Uitgeverij KokISBN: 978 90 8865 0116Doelgroep: Ouders, opvoeders

‘De laatste puritein’ Martyn Lloyd-Jones (1899 – 1981) was jarenlang predikant in de Westminster Chapel in Londen. Zijn preken – gekenmerkt door een grondige uitleg van de Bijbel – maakten diepe indruk op zijn gehoor en hadden een grote invloed op de En-gelstalige gereformeerde en evangelische wereld. Met name ook omdat Lloyd-Jones er voor zorgde dat de boodschap persoonlijk en praktisch toepasbaar was.

Ouders en kinderen; Paulus als pedagoog is een verhandeling over de eerste vier verzen van Efeze 6. Lloyd-Jones legt de teksten van Paulus in tachtig pagina’s helder uit en maakt deze toepasbaar. Zoals al zijn preken is ook deze verhandeling tijdloos en dus geschikt voor ouders van nu. Het boek telt vijf hoofdstukken met elk een eigen thema: Onderdanige kinderen, Ongelovige ouders, De moderne mens en de opvoeding, Evenwichtige straffen en Een christe-lijke opvoeding. Het laatste hoofdstuk is het meest praktisch én leest het prettigst. Voor de andere hoofdstukken is een rustige plek en een portie door-zettingsvermogen wel nodig.

Lloyd-Jones was een voorstander van het (Bijbels) onderwijzen van kinderen, het beantwoorden van hun (geloofs)vragen en het aan hen vóórleven van het christen-zijn. Daarnaast stralen zijn teksten nog altijd de intense vreugde uit die hij zelf haalde uit het kennen van (de principes) van God. Alleen daarom al is dit boekje een waardevol bezit.

MD

Titel:Auteur:Uitgeverij:

Introducing - Chris McClarneyDankzij het internet komen we tegenwoordig veel meer in aanraking met artiesten, van wie we in het verleden nooit iets gehoord zouden hebben. Dat was voor mij het geval met Chris McClarney. Ik kwam zijn muziek toevallig op het internet tegen op een gospelblogsite. In Amerika is hij een bekende aanbiddingleider. De EP begint met het relaxte Love Never Fails, dat gaat over de nooit falende liefde van God. Het nummer doet qua stijl denken aan een nummer van The Police/Sting. In Still Saving Me zingt Chris over Gods karakter. God is zo goed en genadig voor ons. In Defen-der beschrijft Chris de trouw en de oneindige liefde van God. God is onze verdediger. Blessed Assurance is een oud kerklied dat een make-over krijgt. Dit nummer raakte mij direct en liet me stilstaan bij het voorrecht dat we Jezus kennen. Zo’n mooi nummer dat ik het echt niet in woor-den kan beschrijven! De John Mayer-achtige stijl geeft dit nummer weer een paar eeuwen erbij. Het album ‘Introducing Chris McClarney’ is super. Het enige minpunt is dat de nummers een beetje op elkaar lijken. Toch biedt de cd jonge frisse aanbidding die je raakt waar het je raken moet. Als dit slechts de introductie van Chris is, dan ben ik benieuwd naar de toekomstige albums.

FP

88

De droom van iedere tiener

Esmée was zeventien toen ze haar eerste video’s op You-Tube plaatste. In haar biografi e zegt ze hierover: “Ik zag allerlei fi lmpjes van amateurzangers en ben zo op het idee gekomen. Mijn vrienden zeiden altijd dat ik zo’n mooie stem had en ik was nieuwsgierig naar de mening van anderen.”

Miljoenen kijkersHaar video’s werden al snel een hit op internet. Esmée zong verzoeknummers van fans en liet ook eigen num-mers horen. Binnen negen maanden waren haar video’s 21 miljoen keer bekeken door mensen van over de hele wereld. Ze kreeg aanbiedingen van diverse platenmaat-schappijen om haar muziek offi cieel uit te brengen. Uiteindelijk koos ze voor het nieuwe label van Justin Timberlake, een wereldberoemde popartiest, die met zijn label Tennmen Records nieuw talent wil ontdekken en begeleiden. Esmée Denters was de eerste zangeres die bij hem een contract tekende. De Hollandse Esmée trok met haar mooie stem en plotselinge bekendheid via YouTube ook de aandacht van Oprah Winfrey. “Vroeger zei ik altijd tegen mijn vrienden: op een dag kom ik bij Oprah, let maar op! Toen ik dus echt gebeld werd, was ik zo blij! Ik kon niet geloven dat het waar was. Weer een droom die uitgekomen is!”

Haar muziekIn april 2009 bracht Esmée Denters haar eerste album uit, met als titel ‘Outta Here’. Dit album is een mix van verschil-lende muziekstijlen. Je hoort urban beats gecombineerd met rock- of soulachtige invloeden. De gelijknamige single is volgens Esmée een sterk lied met een aanstekelijke melodie. Esmée: “Outta Here heeft een belangrijke bood-schap. Als iemand je slecht behandelt, verlaat dan die situatie en denk daarbij eerst aan jezelf.” De andere liedjes op het album zoals Admit it, Love Dealer en Victim laten een Esmée zien die graag uitgaat, danst en plezier heeft, terwijl twee andere liedjes Gravity en Just Can’t Have It een gevoeliger geluid laten horen. “Dit laat zien dat ik ook kan zingen over serieuze dingen”, aldus Esmée. “Gravity

Welke tiener droomt er niet van? Een beroemde zanger of zangeres worden, optreden door heel Nederland, Europa en de rest van de wereld. Maar waar begin je dan? Meedoen aan Idols of X-factor levert hoogstens een paar maanden bekendheid op. Esmée Denters, een Hollandse studen-te met een bijbaantje als serveerster in een pannenkoekenhuis, had een beter plan. Ze zette haar fi lmpjes op de website YouTube en werd in no-time wereldberoemd.

un

plug

ged

8

B

p de buis

gaat over het verliefd zijn op iemand die je constant naar beneden haalt. Ik denk dat iedereen zich wel herkent in de teksten van dit lied.”

Geen gewone wegEsmée weet dat haar weg naar succes geen gangbare route is geweest en is blij met alles wat haar overkomen is. Van het opbouwen van een loyale fanachterban tot het tekenen van een contract bij één van haar mu-ziekidolen. Esmée zegt hierover: “Ik ben dankbaar dat ik mijn droom heb kunnen realiseren: het maken van een album met liedjes waar ik extreem trots op ben. Het is raar om op deze manier een artiest te worden, maar ik ben blij dat het zo gegaan is. Dit is mijn manier.”

KeuzesHet siert Esmée dat ze ondanks haar plotselinge popu-lariteit en de mediahype die rondom haar ontstaan is, de tijd heeft genomen om bewuste keuzes te maken. Ze had kunnen kiezen voor het eerste de beste aanbod van een platenmaatschappij, waarbij ze snel veel geld had-den kunnen verdienen door voorgeschotelde liedjes te zingen. Ze koos uiteindelijk voor iemand die in haar en haar muziek geloofde én haar de mogelijkheid gaf om haar eigen liedjes te schrijven.

TekstenDe muziek die Esmée maakt zit muziektechnisch goed in elkaar. Helaas kun je dat van de teksten niet altijd zeggen. Love Dealer zet een beeld neer van meisjes als lustobject en de liefde wordt vergeleken met het effect van drugs. Ook in andere liedjes is seks een populair onderwerp. Daar tegenover hebben liedjes als Gravity en Just can’t have it wel diepgaande teksten, die voor veel jongeren herkenbaar zullen zijn: Esmée zingt daarin over relaties die verstikkend zijn en over de twijfels die je kunt hebben na het beëindigen van een relatie.

Droom of nachtmerrie?Esmée leeft de droom van iedere tiener. Van serveerster tot popster. Ze geeft concerten over de hele wereld, ontvangt diverse muziekprijzen, ontmoet de meest interessante mensen, waaronder prinses Máxima, en ga zo maar door. We weten natuurlijk niet hoe dit avontuur gaat afl open. Misschien blijft het een mooie droom, maar het kan ook uitlopen op een teleurstellende nacht-merrie. Waar dromen uw kinderen of de tieners van uw jeugdgroep van? Het is goed om hierover met tieners in gesprek te gaan. Wat zijn hun doelen in het leven en wat doen ze eraan om die te verwezenlijken? Heeft God een plaats in hun dromen?

WdB

Bovennatuurlijke zondag

De laatste hitserie die uit Amerika is komen overwaaien is ‘The Vampire Diaries’, een serie waarin een tiener-meisje heen en weer wordt geslingerd tussen haar gevoelens voor twee broers die vampiers blijken te zijn. Net5 zendt de serie in Nederland uit, op hun ‘Bovennatuurlijke zondag’. Onschuldig vermaak of toch een reden tot zorg?

In het kader van de ‘Bovennatuurlijke zondag’ zendt Net5 vier series uit. Vanaf half negen komen ‘Ghost Whisperer’, ‘The Vampire Diaries’, ‘Supernatural’ en ‘Medium’ voorbij. In ‘Ghost Whisperer’ en ‘Medium’ zijn de hoofdpersonen in staat om met overledenen te praten. De andere twee series draaien om con-tact met demonen. Net5 noemt twee van de series ‘soaps’. Een erg luchtige term voor programma’s waarin contact wordt gezocht met bovennatuurlijke wezens en er regelmatig mensen op gruwelijke wijze van het leven worden beroofd.

De ‘Bovennatuurlijke zondag’ is populair bij veel jon-geren, en zal dat vast ook zijn bij een aantal christe-lijke jongeren. De series lijken vermaak, maar geven een wereldbeeld door waarin het heel normaal en zelfs aantrekkelijk is om met demonen en engelen in contact te zijn. Het lijkt erop alsof deze ‘trend’ zich ook buiten tv-series voortzet: steeds meer mensen bezoeken seances waarin een medium beweert via een engel of gids met overledenen te praten. Juist in deze tijd wordt het alleen maar belangrijker om jongeren te onderwijzen over de noodzaak zich te beschermen tegen het gevaar van occultisme.

EvW

De droom van iedere tiener

9

10

gam

e

po

int chart

watchSysteem: PCGame: Settlers 7: Paths to a KingdomCategorie: StrategieLeeftijd: 12+In twee woorden: een uitdaging

Settlers is een serie die inmiddels zeventien jaar bestaat. De meningen over de laatste paar games waren verdeeld. Aan Settlers 7 is twee jaar lang door meer dan honderd mensen gewerkt, om de serie nieuw leven te kunnen inblazen. Settlers 7 speelt in een Europees koninkrijk aan het begin van de Renaissance. De bedoeling is het koninkrijk te vergroten. Dit kan door de opbouw van een leger, maar ook door je bezig te houden met wetenschap en handel. In ‘Settlers 7: Paths to a kingdom’ wordt je strategisch inzicht fl ink beproefd.

SterkGrafi sch gezien is dit spel weer net iets mooier dan eerdere versies. Ook wat de speelstijl betreft zijn er een aantal verbeterpunten te benoemen. Zo is het puntensysteem uitgebreid met de mogelijkheid om zogenaamde ‘Victory Points’ te halen, waardoor de strijd spannender wordt. Niet alleen land veroveren op je tegenstander zorgt voor de overwinning, ook tactisch kan er veel voordeel behaald worden.

ZwakHet spel heeft ook een godsdienstig aspect, maar dit is wat vaag. Zo kan er een tempel gebouwd wor-den en kan de priester er voor zorgen dat het leger toegerust wordt met extra kracht of extra materia-len. Settlers 7 is zeker geen christelijke game.

ConclusieDe priester en zijn fratsen bepalen maar een klein onderdeel van het spel en kunnen gemakkelijk genegeerd worden. Los daarvan is Settlers 7 een uitdaging voor iedereen die houdt van strategische spellen.

RV

Artiest: Lisa LoïsAlbum: SmokeGenre: PopIn vier woorden: Hip, vrolijk en pittig

Lisa Hordijk is de winnares van X-factor 2009. ‘Smoke’ is haar

debuutalbum. Tijdens een van de uitzendingen deed Gordon over haar de uitspraak: “Soms denk je wel eens bij iemand: ‘Het is jammer dat je in Nederland bent gebo-ren, want anders was je een wereldster geweest’, maar jij wórdt een wereldster.” Een wereldster is ze nog niet, maar met haar kwaliteiten kan Lisa zeker hoge ogen gooien.

InpluggenMenig zangeres zal er veel over hebben om te kunnen zingen als Lisa. Met haar stem weet ze uit elk nummer de volle honderd procent te halen. ‘Smoke’ is ook niet zo-maar een schijfje dat even uit de mouw is geschud. Dat blijkt wel uit de mensen die hebben meegewerkt aan het album: Toby Gad (songwriter voor artiesten als Beyoncé en Shakira) en Thornalley (samengewerkt met Natalie Imbruglia en Bryan Adams).

Outpluggen Het laatste nummer op het album is ‘Hallelujah’, van Leonard Cohen. Het lied refereert een aantal keren naar koning David. Of dit het lied christelijk maakt is de vraag. In ieder geval is het belangrijk om het woord halleluja niet te gemakkelijk te gebruiken.

ConclusieDe diversiteit ontbreekt niet op deze cd. De ene keer een popnummer, dan weer een ballad en zo nu een dan

bespeur je een wat ruiger liedje. Een echte luister-cd. Lisa is een artie-

ste waar we vast en zeker nog meer van zullen horen!

KB

Smoke - Lisa Loïs

11

Artiest: Leona LewisAlbum: EchoGenre: PopIn zes woorden: Draai de volume-knop maar fl ink open!

De Britse Leona Lewis is echt een nachtegaaltje. We kennen haar van

de hits Bleeding Love en Better In Time. Haar eerste album ‘Spirit’ werd een daverend succes. ‘Echo’ Is haar tweede cd.

InpluggenWanneer Leona de hoogte in gaat met haar stem, doet ze zo nu en dan aan Mariah Carey denken. Haar liedjes gaan over het algemeen over liefde en gebroken harten. Het eerste nummer Happy is daar gelijk een goed voorbeeld van. Ze zingt dat ze een gelukkig leven wil leiden. Pijn en verdriet weerhouden haar er niet van naar het geluk te streven. Een diepgaande tekst en een pakkende melodie. Tegenwoordig verschijnen er

Echo - Leona Lewis

The Element of Freedom - Alicia Keys

vaak liedjes waarin gewelddadige teksten of een vloek voorbij komen. Leona’s nummers zijn totaal anders. Het zijn liefdesliedjes. De een gaat over geluk in de liefde, de ander over een gebroken hart, en verschillende over volhouden in het leven.

Outpluggen Wanneer je hoopt op een nieuwe verfrissende Leona Lewis, dan word je met dit album teleurgesteld. De naam van het album, ‘Echo’, zegt wat dat betreft ook wat over de inhoud. Het lijkt een echo van haar vorige album ‘Spirit’.

ConclusieOok al is de cd meer van hetzelfde, dat betekent niet dat het vervelend is. Als je een lekker toetje hebt gege-ten, lust je er vaak nog wel één. Zo ook met Echo. Dit tweede album is helemaal geen straf om te horen. Een cd waar je van opfl eurt.

KB

Artiest: Alicia KeysAlbum: The Element of FreedomGenre: Soul/r&bIn drie woorden: Verrassend en sfeervol

Alicia Keys is zonder twijfel een begrip in de muziekwereld. Dat zij

in het bezit is van een dijk van een stem, heeft ze allang bewezen. ‘The Element of Freedom’ is het vierde album van soul/R&B zangeres en haar beste werk tot nu toe.

InpluggenIn 2009 had Alicia Keys een grote hit met het nummer Empire State Of Mind dat ze samen met Jay-Z zingt. Ditzelfde lied staat ook in een rustigere variant op het album. Deze versie is gelijk ook het mooiste nummer op ‘The Element of Freedom’. In That’s How Strong my Love is beschrijft Alicia op verschillende manieren hoe sterk

haar liefde is voor de man van wie ze houdt. Pray for for-giveness gaat er over dat ze diep in de put zit, en weet dat de problemen haar eigen schuld zijn. Daarom bidt ze om vergeving. Een tekst waar je naar blijft luisteren.

OutpluggenNee! Over dit album kan ik niet anders dan lovend zijn. Ondanks dat het album voor het overgrote deel uit rustige muziek bestaat, verveelt het niet.

ConclusieAlicia Keys ontpopt zich tot een alsmaar sterkere soulzangeres. Haar stem klinkt op dit laatste album iets rauwer dan we gewend zijn, wat een aangenaam verras-send effect teweeg brengt. Dus als je nog een plekje over hebt in je cd-rek, laat dan The Element of Freedom een waardevolle aanvulling voor je collectie zijn.

KB

A12

Pas op! Aardige Christenen

12

Hoe aardig is Nederland? Naar die vraag liet SIRE een representatief onderzoek uitvoeren onder Nederlan-ders van 18 tot 65 jaar. Daaruit komt naar voren dat 78 procent van de Nederlanders vindt dat we aardiger voor elkaar zouden moeten zijn. Tegelijkertijd blijkt echter dat ruim twee miljoen Nederlanders er niet goed raad mee weten als een onbekende een aardig gebaar maakt. De helft daarvan is zelfs achterdochtig als een onbekende aardig doet. SIRE wil met hun campagne aardig gedrag aanmoedigen in plaats van ontmoedigen.

ToepassingDeze campagne kan als uitgangspunt dienen voor een discussie over de opdracht in de Bijbel om onze naasten lief te hebben als onszelf. De Heilige Geest helpt ons daarbij. Hij helpt ons tevens om goed te doen, vreugdevol te zijn, vrede te brengen, geduldig en vriendelijk te zijn (zie Galaten 5:22). Om aardig voor elkaar te zijn, moet je je kwetsbaar opstellen en de ander bemoedigen in zijn of haar talenten. Daag jongeren uit om ook eerlijk en kritisch te zijn en een voorbeeld voor de ander te zijn. God heeft ons vele voorbeelden gegeven van mensen die hun taken en gaven ten dienste stelden van de medemensen. Denk aan de barmhartige Samaritaan en Tabitha (Dorcas) uit Joppe, die overvloedig gaf aan de armen. Hoe kunnen wij vandaag de dag Gods liefde laten zien aan onze naasten?

UitvoeringIn Efeze 4:11-12a staat: “En Hij (Christus) heeft zowel apostelen als profeten gegeven, zowel evangelisten als herders en leraars, om de heiligen toe te rusten tot dienstbetoon.” Laat de commercial aan de tieners zien en stel hen de volgende vraag: “Welke gaven en talenten heb jij gekregen om uit te delen aan ande-ren?” Geef hen de opdracht een lijst te maken met

hun goede en minder goede eigenschappen, zodat ze inzicht krijgen in zichzelf.

Schrijf daarna op gekleurde kaarten de hieronder ge-noemde eigenschappen en laat de jongeren benoe-men welke goede eigenschappen ze in de anderen zien. Laat ze de kaarten uitdelen aan elkaar. Aan de hand van de kaartjes die de jongeren van elkaar krij-gen, kunnen ze kijken of het beeld dat ze van zichzelf hebben overeenkomt met hoe anderen hen zien.

ROOD passie, doelgericht, enthousiastGEEL vriendelijk, behulpzaam, geeft complimentjesBLAUW actief, ondernemend, organiseren, creatief BRUIN goed kunnen luisteren, geduldigORANJE bewogen, troostenGROEN vraagt hulp, brengt mensen samen

Het is belangrijk dat de jongeren gaan zien dat de Heer hen waardevol en kostbaar heeft gemaakt. Als extra opdracht kunnen ze een gaventest doen op www.gaventest.nl.

Natuurlijk gaat het er niet alleen om, om de jongeren op hun eigen talenten te wijzen. Even belangrijk is dat zij hun geloof in de praktijk brengen. Daag hen daartoe uit. Een paar suggesties die u kunt doen: geef een cadeautje aan een buurman of buurvrouw die je niet zoveel ziet of help ze met een boodschap. Of zeg gewoon eens gedag op straat. Later kunt u bespreken wat voor resultaten dit had.

De campagne is te vinden op www.sire.nl. en www.pasopaardig.nl.

HdH

B

Pas op! Aardige Christenen

13

Film: RevelationActeurs: Jeff Fahey, Nick Mancuso, Carol AltRegie: Andre van Heerden Genre: ActieIn vijf woorden: Meer dan de moeite waard

Het verhaalTerrorisme expert Thorold Stone rouwt om zijn vrouw en dochter die, samen met miljoenen anderen, drie maanden voor het begin van deze fi lm verdwenen zijn. Na het verdwijnen van al deze mensen is er chaos ontstaan. Franco Macalousso schept vanuit de chaos een nieuwe wereldorde, ‘One Nation Earth’ (Één Natie Aarde). Stone krijgt onder het nieuwe bewind de taak Christenen te arresteren, die nu ‘Haters’ worden genoemd. Stone voert in eerste instantie zijn werk uit, maar krijgt steeds meer argwaan over de motieven van Macalousso en over een plan waar deze aan werkt, ‘Day of Miracles’ (Dag van Wonderen). Stone raakt uit de gratie bij het bewind en wordt gedwongen te vluch-ten. Hij schuilt bij een groep Christenen die hem ervan proberen te overtuigen dat Macalousso de antichrist is. Intussen komt hij er achter dat Day of Miracles een virtual reality ‘spel’ is waarin mensen alles kunnen krijgen wat ze in het echte leven wensen – als ze Jezus als Heer verloochenen en Macalousso erkennen als Messias.

SterkRevelation is een spannende fi lm met veel actie. Daardoor, en door de virtual reality die een belangrijk onderdeel vormt van de fi lm, zal Revelation veel jonge-ren aanspreken.

Zwak De acteurs spelen niet altijd even overtuigend. Wat is het toch jammer dat een christelijke fi lm al snel een B-fi lm lijkt, alleen maar vanwege het niveau van de acteurs.

ToepassingDeze fi lm is een interpretatie van de eindtijd zoals beschreven in Openbaring. Het kan als uitgangspunt dienen om met jongeren over dit thema te praten en hen te laten nadenken over hoe zij de eindtijd zien.

EvW

Film: AvatarActeurs: o.a. Sam Worthington en Sigourney WeaverRegie: James CameronGenre: Science-fi ctionIn één woord: Mystiek

Het verhaalHet is 2154. Na de dood van zijn broer wordt Jake – een verlamde ex-marinier – gerekruteerd voor het project waar zijn broer aan meewerkte: het avatarpro-ject op de planeet Pandora. Deze planeet bevat het waardevolle mineraal unobtainium, dé oplossing voor de energiecrisis op aarde. Helaas is de planeet giftig voor mensen. Zodoende zijn er avatars gecreëerd: wezens met de fysieke en uiterlijke kenmerken van de plaatselijke bevolking, de Na’vi. De avatars kunnen worden bestuurd via de hersenen van een mens. Jake krijgt een eigen avatar. Zijn opdracht: infi ltreren bij de Na’vi en hen overhalen om te verhuizen. De Na’vi wo-nen namelijk op de plaats waar de grootste hoeveel-heid unobtainium is gevonden.

SterkDe 3D-fi lm is schitterend gemaakt. Pandora is een prachtige, gedetailleerde wereld geworden waarin de personages door de – speciaal voor deze fi lm dooront-wikkelde – performance-capturetechnieken levensecht bewegen.

Zwak De fi lm ademt een mystieke sfeer met verwijzingen naar het hindoeïsme, de new-age beweging, de Griek-se mythologie en het pantheïsme. Daarnaast wordt er af en toe gevloekt, is het verhaal niet verrassend en zijn de personages oppervlakkig. En dat terwijl de fi lm toch 161 minuten duurt…

ToepassingEr zitten veel bespreekbare thema’s in ‘Avatar’. Eén van de thema’s is bijvoorbeeld ‘identiteit’. Wie ben je en wie bepaalt wie je bent of voor welke waarden je staat? Jake kan via zijn avatar weer lopen, maar maakt hem dit ook geestelijk een ander mens? Een ander thema is onze relatie met de natuur. Zijn wij één met de natuur of heeft God ons juist boven de natuur gesteld?

MD

Avatar verschijnt op z’n vroegst eind 2010 op DVD.

14

life

a

rtlif

e

art

Medewerkers van de Kinder- en Jeugdzorg van De Hoop die aan ouders vragen wat zij belangrijk vinden voor hun kinderen, krijgen als antwoord meestal: diploma’s en goed functioneren in de maatschappij. Vaak voegen ze er na enig nadenken ook geloof aan toe. Als vervolgens wordt gevraagd hoe ze hun kinderen helpen om die doelen te verwezenlijken, blijken ouders het meestal makkelijker te vinden om hun kinderen te helpen om te slagen in de wereld dan om het geloof op hen over te dragen. Vaak weten ze niet hoe ze dat moeten doen. “Tja, ik stuur ze toch naar de kerk, naar de gemeente, naar de zondagsschool?” wordt vaak gezegd. Jongeren hebben echter meer nodig dan een goed voorbeeld op zondag.

14

Geloofsopvoeding: meer dan een goed voorbeeld op zondag

15

Dat tieners aanwezig zijn in de kerk of gemeente, bete-kent niet dat zij een keuze voor God hebben gemaakt. Hoewel hun houding soms anders doet vermoeden, zijn tieners er heel goed in sociaal wenselijk gedrag te vertonen. Ze kunnen op zondag alles doen wat er van hen verwacht wordt, maar maandag op straat totaal anders zijn. Leven in afhankelijkheid van God is voor hen vaak nog niet vanzelfsprekend. Als wij willen dat ze een keuze voor de Heer maken, is het belangrijk dat zij keer op keer geconfronteerd worden met God en met voorbeelden over hoe het is om vanuit het geloof te leven. Daarom is het essentieel dat ouders en jeugdleiders vertellen wie God is, wat Hij in het verleden heeft gedaan en wat Hij nu nog doet. Psalm 78:4 zegt het al: “Wij willen vertellen aan het volgende geslacht des HEREN roemrijke daden, Zijn kracht en de wonderen die Hij gewrocht heeft.” Door te delen wie God is, wordt geloven voor jongeren reëel.

In de praktijkAl even belangrijk is het dat u van dag tot dag laat zien hoe u uw geloof in de praktijk brengt. In Deuteronomium 6:6-7 worden we ertoe opgeroepen om constant de Heer in onze gedachten te houden, uit te dragen en vooral ook met onze kinderen te delen: “Wat ik u heden gebied, zal in uw hart zijn, gij zult het uw kinderen inprenten en daarover spreken, wanneer gij in uw huis zit, wanneer gij onderweg zijt, wanneer gij nederligt en wanneer gij opstaat.” Houdt u van de Heer met heel uw hart? En is

dat ook zichtbaar in uw levensstijl, in uw daden, in uw om-gang met andere mensen? Als u zegt dat u vertrouwt op God, maar vervolgens in paniek raakt bij iedere tegenslag en bij het eten scheldt op de mensen die u dwars zitten, dan geeft u een tegenstrijdige boodschap. Natuurlijk ma-ken alle christenen in hun leven worstelingen en moeilijke periodes mee. Dat kunt u zeker laten zien, maar als u zegt te vertrouwen op God, laat dat dan óók zien.

BelevingswereldOm jongeren te helpen te groeien in hun leven vanuit het geloof, is het ook belangrijk dat u in hun belevings-wereld stapt. Bekijk wat ze doen op school. Luister naar hun muziek. Wat voor vrienden hebben ze? Vraag u af hoe u aan hun wereld uw boodschap kunt toevoegen. Als u niet enthousiast bent over sommige aspecten van hun leven, kunt u uitleggen waarom. Het werkt meestal niet om dit te doen met een belerend vingertje. Zeg niet alleen dat iets niet mag, maar leg uit waarom, vanuit uw christelijke wereldbeeld. Zorg dat u antwoorden op hun geloofsvragen heeft, in de taal van de tiener. Prikkel de jongeren zodat het geloof verankerd raakt in hun leven en zij werkelijk zullen gaan leven met de Heer.

MA/EvW

Pedagoog Een pedagoog, dat is volgens het Nieuw Woordenboek der Nederlandsche Taal uit 1864: een huisonderwijzer, een leermeester, een opvoeder. De hedendaagse Van Dale ziet deze aanduidingen als verouderd en beperkt de uitdrukking tot iemand die zich toelegt op de studie van de pedagogiek. Toch hebben die ouderwetse betekenissen ons vandaag nog wel wat te zeggen.

De term pedagoog komt van het Griekse paidagogós, een samenstelling van pais (‘jon-gen’, ‘kind’) en agogós (‘leider’). Het gaat dus om iemand die een kind leidt. Het verwante werkwoord paideuo kan worden vertaald met het trainen, onderwijzen, corrigeren, discipli-neren, tuchtigen van kinderen. Een pedagoog was in de oudheid een vertrouwde dienaar die moest toezien op het gedrag, de zeden en het fysieke welbevinden van de jongens uit de betere klasse, voordat die de volwas-sen leeftijd bereikten. Jongens mochten geen stap buitenshuis doen zonder de pedagoog. De term heeft dan ook iets strengs over zich; het heeft, zeg maar, iets van een onbuigzame zedenmeester.

Dat strenge kunnen we ook zien aan de manier waarop de term in het Nieuwe Testament wordt gebruikt. Het komt drie keer voor: één keer in de betekenis van geestelijke mentor (1 Korintiërs 4:15), en twee keer als metafoor voor de historische functie van de Wet van Mozes (Galaten 3:24,25), daar door de NBG vertaald met ‘tuchtmeester’. In de eerste tekst wordt de vader onderscheiden van de pedagoog. Blijkbaar is de discipline van de laatste milder. In de twee teksten uit Galaten is de Wet een pedagoog, omdat het bewustzijn van zonde oproept. Maar, en dat is belangrijk, het is een strenge opvoeder tot Christus. De Wet, de pedagoog, bereidt de ziel voor op Christus. Want op Hém komt het aan! Hij alleen kan zalig maken. Alle opvoeding, alle ouderlijke liefde en tucht, mag er uiteindelijk toe leiden dat kinderen tot Christus geleid worden. Dat zij in Hem het eeuwige leven ontdekken. Een pedagoog is, als het goed is, een geloofsop-voeder: een opvoeden vanuit geloof en een opvoeden tot geloof. Wat zou het mooi zijn als wij allemaal zulke pedagogen waren.

FK

meer dan een goed voorbeeld op zondag

16

woo

rd

het l

aats

te

Als docent Technische Informatica bij Hogeschool INHolland Delft, heb ik met vol-

wassen mensen te maken. HBO-studenten zijn nooit jonger dan zeventien of acht-

tien jaar, en eerlijk gezegd vind ik dat wel prettig. Sinds 1 februari combineer ik mijn

onderwijstaken met parttime werk op de afdeling ICT van De Hoop, en onderweg

daar naartoe brengt buslijn 5 mij langs mijn oude middelbare school: Het Christelijk

Lyceum, althans zo heette het vroeger. De docenten daar geven geen les aan volwas-

senen, maar aan pubers: kinderen in de leeftijd van twaalf tot achttien jaar.

Nu hadden we bij INHolland onlangs een studiedag, waar een deskundige vertelde dat de puberteit veel langer duurt: die schijnt al te beginnen rond je tiende en te duren tot - schrik niet - het 25e jaar! Als dat waar is, sta ook ik dus de hele dag voor een klas met pubers...

Dat sommige studenten af en toe heel kinderachtig doen, wist ik al. Maar dat dit wetenschappelijk gezien nog klopt ook, dat was nieuw voor me.

De spreker vertelde dat zijn dochter - een jaar of vijftien meen ik - soms de woonkamer binnenloopt terwijl hij naar een sportprogramma kijkt, zwijgend de televisie op MTV of TMF zet, en vervolgens niet begrijpt dat haar vader dat vervelend vindt. Dat zou te maken heb-ben met de ontwikkeling van de hersenen. Een of ander gebiedje met een Latijnse naam, waarin het ‘aanvoelen’ zit, is nog niet helemaal ‘af’. Ik doe moeite me dat voor te stellen, en probeer me te herinneren of ik een kwart eeuw geleden ook zo was. Nergens in mijn mistige memorie gaat er een lichtje branden... Begin ik op mijn veertigste al zo vergeetachtig te worden?

Als het puberbrein zo in elkaar zit, en pas ‘af’ is op je 25e, dan staat ons nog wat werk te wachten in het onderwijs! En met onze eigen kinderen, hun opvoeding in het algemeen en geloofsopvoeding in het bijzon-der. Op momenten dat je hierover mijmert, is het een

troost om te weten dat geloof niet alleen een zaak is van het hoofd, maar vooral van het hart. En dat

het de Heilige Geest is die harten raakt, die kan doordringen in de diepste kern van iedere ziel.

Ook in harten en zielen die nog niet helemaal ‘af’ zijn. Dat zijn ze namelijk pas als ze door diezelfde Geest vernieuwd zijn.

GT

16

Nu hadden we bij INHolland onlangs een studiedag, Nu hadden we bij INHolland onlangs een studiedag, waar een deskundige vertelde dat de puberteit veel waar een deskundige vertelde dat de puberteit veel langer duurt: die schijnt al te beginnen rond je tiende en te duren tot - schrik niet - het 25e jaar! Als dat waar is, te duren tot - schrik niet - het 25e jaar! Als dat waar is, sta ook ik dus de hele dag voor een klas met pubers... sta ook ik dus de hele dag voor een klas met pubers...

Dat sommige studenten af en toe heel kinderachtig Dat sommige studenten af en toe heel kinderachtig doen, wist ik al. Maar dat dit wetenschappelijk gezien doen, wist ik al. Maar dat dit wetenschappelijk gezien nog klopt ook, dat was nieuw voor me.nog klopt ook, dat was nieuw voor me.

De spreker vertelde dat zijn dochter - een jaar of vijftien De spreker vertelde dat zijn dochter - een jaar of vijftien meen ik - soms de woonkamer binnenloopt terwijl hij meen ik - soms de woonkamer binnenloopt terwijl hij naar een sportprogramma kijkt, zwijgend de televisie naar een sportprogramma kijkt, zwijgend de televisie op MTV of TMF zet, en vervolgens niet begrijpt dat op MTV of TMF zet, en vervolgens niet begrijpt dat haar vader dat vervelend vindt. Dat zou te maken heb-haar vader dat vervelend vindt. Dat zou te maken heb-ben met de ontwikkeling van de hersenen. Een of ander gebiedje met een Latijnse naam, waarin het ‘aanvoelen’ gebiedje met een Latijnse naam, waarin het ‘aanvoelen’ zit, is nog niet helemaal ‘af’. Ik doe moeite me dat voor zit, is nog niet helemaal ‘af’. Ik doe moeite me dat voor te stellen, en probeer me te herinneren of ik een kwart te stellen, en probeer me te herinneren of ik een kwart eeuw geleden ook zo was. Nergens in mijn mistige eeuw geleden ook zo was. Nergens in mijn mistige memorie gaat er een lichtje branden... Begin ik op mijn veertigste al zo vergeetachtig te worden?veertigste al zo vergeetachtig te worden?

Als het puberbrein zo in elkaar zit, en pas ‘af’ is op Als het puberbrein zo in elkaar zit, en pas ‘af’ is op je 25e, dan staat ons nog wat werk te wachten in het je 25e, dan staat ons nog wat werk te wachten in het onderwijs! En met onze eigen kinderen, hun opvoeding onderwijs! En met onze eigen kinderen, hun opvoeding in het algemeen en geloofsopvoeding in het bijzon-der. Op momenten dat je hierover mijmert, is het een der. Op momenten dat je hierover mijmert, is het een

troost om te weten dat geloof niet alleen een zaak is van het hoofd, maar vooral van het hart. En dat

het de Heilige Geest is die harten raakt, die kan doordringen in de diepste kern van iedere ziel.

Ook in harten en zielen die nog niet helemaal ‘af’ zijn. Dat zijn ze namelijk pas als ze door diezelfde Geest vernieuwd zijn.