Ouderen in Onderzoek - rug.nl wonen van ouderen, verbonden aan onze faculteit. In de nieuwsbrief van...

8
Redactioneel IN DIT NUMMER: Oproep: Roze ouderen 2 Ouderen in onderzoek 3 Ouderen in onderwijs 5 In de praktijk 7 Publicaties 8 NR. 2 MAART 2014 Ouderen in Onderzoek Nieuwsbrief uitgegeven door het ‘Research on Ageing & Wellbeing Network’ COLOFOON Ouderen in Onderzoek is een nieuwsbrief van het ‘Research on Ageing & Wellbeing Network’, Faculteit Ruimtelijke Weten- schappen, Rijksuniver- siteit Groningen en verschijnt driejaarlijks. Nr. 2 - Maart 2014 Redactie Debbie Lager Wilt u opgenomen worden in de emaillijst, stuur dan een mail naar Debbie Lager ([email protected]) In de komende nieuwsbrieven zullen de onderzoeksthema’s uitgebreider aan bod komen. In deze editie deelt Liesbeth de Wit de resultaten van haar on- derzoek naar Healthy Literacy. Naast onderzoek wordt er in het onderwijs aan de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen ook aandacht besteed aan ‘ouderen’. Dr. Mirjam Klaassens vertelt in deze editie over het vak Healthy Ageing, dat onderdeel uitmaakt van de bachelor Sociale Geografie & Planolo- gie. Verder vindt u in deze nieuwsbrief een oproep van masterstudent Sten- finn Deguelle, hij is op zoek naar deelnemers voor zijn onderzoek naar ´roze´ ouderen. En Leonie Andreas, afgestuurd cultureel geograaf, vertelt over haar werk als consultant in de zorgregistratie- en logistiek. Recentelijk hebben we een nieuw lid van ons netwerk mogen verwelkomen. Prof. George de Kam, bij velen van u wellicht al bekend, is als honorair hoogleraar Volkshuisvesting en grondmarkt, met bijzondere aandacht voor het wonen van ouderen, verbonden aan onze faculteit. In de nieuwsbrief van juli volgt een interview met hem over zijn onderzoeksinteresses. Wij hopen dat ook deze nieuwsbrief weer aanknopingspunten kan geven voor contact en kennisuitwisseling tussen wetenschap en de praktijk. Uw inbreng en ideeën voor de komende edities zijn van harte welkom. In 2011 werd het ‘Research on Ageing & Wellbeing Network’ (Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen, Rijksuniversiteit Groningen) gevormd met het doel om onderzoe- kers van verschillende disciplines, met een interesse in ouderen en welbevinden, samen te brengen. Naast het tot stand brengen van discussie en samenwerkingen binnen het netwerk zelf, streeft het netwerk ernaar om verbindingen te leggen met beleidsmakers, ouderenorganisaties en andere geïnteresseerden. Vanuit dit streven is het idee van deze nieuwsbrief ontstaan.

Transcript of Ouderen in Onderzoek - rug.nl wonen van ouderen, verbonden aan onze faculteit. In de nieuwsbrief van...

Page 1: Ouderen in Onderzoek - rug.nl wonen van ouderen, verbonden aan onze faculteit. In de nieuwsbrief van juli volgt een interview met hem over zijn onderzoeksinteresses. ... In Hongarije

Redactioneel I N D I T

N U M M E R :

Oproep: Roze

ouderen

2

Ouderen in

onderzoek

3

Ouderen in

onderwijs

5

In de praktijk 7

Publicaties 8

N R . 2 M A A R T 2 0 1 4

Ouderen in Onderzoek Nieuwsbrief uitgegeven door het ‘Research on Ageing & Wellbeing Network’

COLOFOON

Ouderen in Onderzoek

is een nieuwsbrief van

het ‘Research on

Ageing & Wellbeing

Network’, Faculteit

Ruimtelijke Weten-

schappen, Rijksuniver-

siteit Groningen en

verschijnt driejaarlijks.

Nr. 2 - Maart 2014

Redactie

Debbie Lager

Wilt u opgenomen

worden in de emaillijst,

stuur dan een mail

naar Debbie Lager

([email protected])

In de komende nieuwsbrieven zullen de onderzoeksthema’s uitgebreider aan

bod komen. In deze editie deelt Liesbeth de Wit de resultaten van haar on-

derzoek naar Healthy Literacy. Naast onderzoek wordt er in het onderwijs

aan de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen ook aandacht besteed aan

‘ouderen’. Dr. Mirjam Klaassens vertelt in deze editie over het vak Healthy

Ageing, dat onderdeel uitmaakt van de bachelor Sociale Geografie & Planolo-

gie. Verder vindt u in deze nieuwsbrief een oproep van masterstudent Sten-

finn Deguelle, hij is op zoek naar deelnemers voor zijn onderzoek naar ´roze´

ouderen. En Leonie Andreas, afgestuurd cultureel geograaf, vertelt over haar

werk als consultant in de zorgregistratie- en logistiek.

Recentelijk hebben we een nieuw lid van ons netwerk mogen verwelkomen.

Prof. George de Kam, bij velen van u wellicht al bekend, is als honorair

hoogleraar Volkshuisvesting en grondmarkt, met bijzondere aandacht voor

het wonen van ouderen, verbonden aan onze faculteit. In de nieuwsbrief van juli volgt een interview met hem over zijn onderzoeksinteresses.

Wij hopen dat ook deze nieuwsbrief weer aanknopingspunten kan geven voor

contact en kennisuitwisseling tussen wetenschap en de praktijk. Uw inbreng

en ideeën voor de komende edities zijn van harte welkom.

In 2011 werd het ‘Research on Ageing & Wellbeing Network’ (Faculteit Ruimtelijke

Wetenschappen, Rijksuniversiteit Groningen) gevormd met het doel om onderzoe-

kers van verschillende disciplines, met een interesse in ouderen en welbevinden,

samen te brengen. Naast het tot stand brengen van discussie en samenwerkingen

binnen het netwerk zelf, streeft het netwerk ernaar om verbindingen te leggen met

beleidsmakers, ouderenorganisaties en andere geïnteresseerden. Vanuit dit streven

is het idee van deze nieuwsbrief ontstaan.

Page 2: Ouderen in Onderzoek - rug.nl wonen van ouderen, verbonden aan onze faculteit. In de nieuwsbrief van juli volgt een interview met hem over zijn onderzoeksinteresses. ... In Hongarije

P A G I N A 2

Mijn naam is Stenfinn Degu-

elle. Ik ben een masterstudent

Culturele Geografie aan de

RUG en zal vanaf begin april

met een onderzoek beginnen

naar ´roze´ ouderen die onder

één dak wonen met andere ou-

deren, zoals bijvoorbeeld in ver-

zorgingshuizen en woon-

zorgcentra. Mijn onderzoek

wordt begeleid door dr. Bettina

van Hoven.

Waarom dit onderzoek?

Met dit onderzoek proberen we inzicht te krijgen in

de woon- en leefervaringen van roze ouderen in

een zorginstelling. Hoe zijn de contacten met andere

ouderen en de staf? Wanneer voelen niet-

heteroseksuele ouderen zich prettig in deze woonom-

geving? En zijn er specifieke behoeften en/of problemen?

Het doel van het onderzoek is om enerzijds meer ken-

nis en inzicht te verkrijgen in de woon- en leefervaring

van roze ouderen in zorginstellingen en anderzijds om

de wensen en behoeften van deze ouderen in kaart te

brengen. Deze kennis is waardevol, onder andere voor

diversiteitstraining van staf in zorginstellingen, maar ook

om concrete verbeterpunten onder de aandacht te kun-

nen brengen.

Achtergrond

In het kader van 'gezond ouder worden' is er recentelijk

veel aandacht besteed aan de medische kant van ouder

worden. Daarnaast is er ook onderzoek gedaan naar

hoe mensen het ouder worden in hun wijk of een zorg-

instelling ervaren en op welke manier prettig en zelf-

standig wonen bevorderd kan worden. In deze onder-

zoeken is er geen aandacht besteed aan het feit dat de-

ze ervaringen kunnen verschillen op basis van een ver-

schillende seksuele oriëntatie en/of seksuele identiteit.

In een uitzending van het televisieprogramma Meldpunt!

van Omroep MAX (6 december 2012) stond de groep

niet-heteroseksuele ouderen in zorginstellingen cen-

traal. Alle ouderen zijn opgegroeid in een tijd waarin

homoseksualiteit in Nederland werd gezien als aandoe-

ning en strafbaar feit. Wanneer roze ouderen zelf-

standig wonen, zijn er mogelijkheden om men-

sen en plaatsen te bezoeken die ze vertrouwen

en waarbij ze zich veilig voelen. In zorginstellin-

gen is deze mogelijkheid beperkt.

Het programma Meldpunt! belichtte ervaringen van niet-

heteroseksuele ouderen met discriminatie, uitsluiting en

pesterijen. Het initiatief de Roze Loper Tolerantiescan

van Consortium Roze 50+ en KIWA haakt hierop in en

probeert nadrukkelijk een plezierige en veilige omgeving

te scheppen voor ouderen ongeacht hun seksuele ge-

aardheid.

Hoe ziet het onderzoek eruit?

Het onderzoek zal bestaan uit 1 of 2 gesprekken. Ik zal

vooraf een telefonische afspraak maken met de roze

oudere. Ik zal dan naar de woonlocatie van de oudere

toekomen. Ons gesprek kan plaats vinden in de woon-

ruimte van de oudere of in een andere, rustige ruimte

van het complex. Ook behoort afspreken in een open-

baar gebouw tot de mogelijkheden.

Oproep: Roze ouderen* gezocht

*wanneer ben je een roze oudere?

Een roze oudere is in dit onderzoek een persoon van

65 jaar en ouder die zelf aangeeft niet heteroseksueel

georiënteerd te zijn en/of zelf aangeeft transgender,

transseksueel of interseksueel te zijn.

Thuis voor iedereen

Woonervaringen van roze ouderen in zorginstellingen in Groningen.

Een onderzoek door Stenfinn Deguelle en dr. Bettina van Hoven

Deelnemers gezocht!

Voor het onderzoek ben ik op zoek naar mensen die

voldoen aan de volgende kenmerken:

65 jaar en ouder

die niet-heteroseksueel zijn en/of transgender,

transseksueel of interseksueel zijn

die met andere mensen van hun leeftijd in een

zorginstelling samenwonen, bijvoorbeeld in een

verzorgingstehuis, woon-zorgcentrum of aan-

leunwoning.

Page 3: Ouderen in Onderzoek - rug.nl wonen van ouderen, verbonden aan onze faculteit. In de nieuwsbrief van juli volgt een interview met hem over zijn onderzoeksinteresses. ... In Hongarije

P A G I N A 3

Anonimiteit en vertrouwelijkheid

Het kan voor niet-heteroseksuele ouderen moeilijk zijn

om over zaken te praten die te maken hebben met hun

seksuele voorkeur en/of seksuele identiteit en daar aan

gerelateerde onderwerpen, zeker tegenover een

vreemde. Het is daarom van belang om te weten dat de

gesprekken vertrouwelijk zijn en de informatie waar

gewenst en indien nodig geanonimiseerd zal worden.

Het onderzoek vindt plaats op vrijwillige basis, een

deelnemer is tot niets verplicht en een deelnemer kan

zich ten alle tijde terugtrekken uit het onderzoek.

Vragen en contact

Kent u een oudere die wellicht wil deelnemen aan dit

onderzoek? Dan zou ik aan u willen vragen om eens te

praten met deze oudere over deelname aan dit onder-

zoek. Deze persoon kan, indien gewenst, ook zelf met

mij contact met opnemen.

Heeft u vragen of wilt u zichzelf of een roze oudere op

de hoogte stellen van het onderzoek? Neemt u dan

contact met mij op.

U kunt mij op de volgende manieren bereiken:

Stenfinn Deguelle

per e-mail: [email protected]

per telefoon: 06 40 14 76 44 (van maandag tot en met

vrijdag van 10.00 uur tot 17.00 uur)

per post:

Dr. Bettina van Hoven

Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen

Postbus 800

9700 AV Groningen

Oproep: Roze ouderen gezocht

Ouderen in Onderzoek Ouderen, zorg en informatie Ik ben Liesbeth de Wit, sinds een jaar promovenda bij Demografie, en lid van het ‘Reseach on Ageing &

Wellbeing Network’. Ik doe mijn promotieonderzoek in het kader van het EU-project Irohla, dat zich de ko-

mende twee jaren richt op het evalueren van Interventies voor ouderen in Europa op het gebied van Health

Literacy. De term health literacy betekent hier niet alleen de cognitieve en sociale vaardigheden die nodig

zijn om gezondheidsinformatie te begrijpen en gebruiken, maar ook het aanbod van informatie in ons zorg-

landschap, door bijvoorbeeld artsen, zorginstellingen en media.

Voor de effectiviteit van gezondheidsprogramma’s voor

ouderen is het belangrijk dat activiteiten aansluiten op

de behoeftes van ouderen. Maar tijden veranderen en

daarmee waarden en behoeftes. Daarnaast zijn behoef-

tes divers, niet alleen binnen Europa, maar ook binnen

Nederland. De eerste vraag die ik mij stelde voor mijn

proefschift is: “Wat zijn belangrijke waarden en behoeftes

voor ouderen in verschillende Europese landen, als het gaat

om de zorg en de informatievoorziening rondom zorg, ge-

zondheid en welbevinden?” In het kader van deze vraag

hebben we in het voorjaar van 2013 drie focusgroep-

discussies gehouden met vijftigplussers en zorgprofessi-

onals in Vinkhuizen en de Korrewegwijk in Groningen.

Ook in Hongarije (Budapest) en Griekenland (Athene)

hebben collega-onderzoekers soortgelijke groepsge-

sprekken gehouden. Hier beschrijf ik de belangrijkste

resultaten van deze groepsgesprekken.

Afhankelijk van de sociale en culturele achtergrond ga-

ven vijftigplussers en professionals in de drie landen

verschillende wensen en behoeften te kennen: in elk

land hebben de deelnemers hun eigen verhaal.

Zowel Nederlandse, Griekse als Hongaarse

vijftigplussers gaven aan de volgende waarden

en behoeftes te hebben als het gaat om hun

gezondheid, welbevinden, zorg en informatie-

voorziening:

Hebben en behouden van autonomie

Hebben van een sociaal netwerk

Vertrouwensrelatie met de huisarts of

verzorgende

Voldoende tijd en aandacht bij de huisarts

Begrijpelijke communicatie met de dokter

of arts

Betaalbare zorg en activiteiten om gezond

te blijven

Duidelijkheid over verantwoordelijkhe-

den in de zorg

Gemakkelijke toegang tot informatie en

zorg

Vertrouwen in het nationale zorgsysteem

Page 4: Ouderen in Onderzoek - rug.nl wonen van ouderen, verbonden aan onze faculteit. In de nieuwsbrief van juli volgt een interview met hem over zijn onderzoeksinteresses. ... In Hongarije

Nederland In Nederland vinden vijftigplussers het belangrijk om

hun eigen keuzes te maken, en te blijven maken als zij

ouder worden. We kunnen een grote groep onder-

scheiden, die kritisch zijn ten opzichte van gezond-

heidsadviezen, proactief zoeken naar gezondheidsinfor-

matie en fysiek actief zijn. Dit lijken kenmerken van de

‘nieuwe’ generatie vijftigplussers.

“wij gaan toch wel zelf achter dingen aan, en niet afwach-

ten” (Aaltje uit Groningen)

“ik ben zeer actief bezig om gezond te blijven, en dat houdt

in wandelen, fietsen, naar het tuintje toe…” (Hans uit Gro-

ningen)

Vanuit het perspectief van de professionals is er een

kleinere groep vijftigplussers die moeite heeft om zelf-

standig haar weg te vinden in het zorg; dit zijn vaak

mensen op hogere leeftijd en met over het algemeen

lagere opleidingen en inkomens.

Griekenland In Griekenland werd de belangrijke rol van kinderen en

kleinkinderen in het welbevinden en de zorg van vijftig-

plussers benadrukt. Zo wonen ouders, kinderen en

kleinkinderen vaak (dicht) bij elkaar en zorgen zij voor

elkaar.

“sinds ik kinderen heb, zeg ik tegen mezelf dat zij later

voor mij zullen zorgen als ik ziek wordt” (Antonella uit

Athene)

Vijftigplussers gaven aan dat zij bang zijn om fysiek of

financieel afhankelijk te worden van hun familie als zij

ouder worden. Steun wordt vaak gezocht in religie.

Veel vijftigplussers ervaren het publieke zorgstelsel als

te duur en van slechte kwaliteit. Reorganisaties als ge-

volg van de huidige financiële crisis dragen hieraan bij.

Mensen gaan voor zorgadvies sneller naar de apotheek

als naar de dokter.

Hongarije In Hongarije is, vanuit het perspectief van vijftigplussers,

het publieke zorgstelsel niet goed georganiseerd. Zij

vinden het lastig om te beoordelen welke gezondheids-

informatie de juiste is door de grote verscheidenheid

aan informatie die er verspreid wordt. Daarnaast vra-

gen vijftigplussers om meer tijd en aandacht voor hun

‘verhaal’ tijdens een bezoek aan de dokter. Zowel vijf-

tigplussers als professionals voelen zich vaak onbegre-

pen wanneer zij in gesprek zijn met elkaar. Mede door

het gebrek aan vertrouwen in het (zorg-)systeem ma-

ken veel mensen gebruik van alternatieve geneeswijzen,

zoals acupunctuur.

“het gebeurde me dat de dokter tegen me sprak, ik schreef

de technische termen op, ik ben naar huis gegaan, heb ze

opgezocht op internet, maar daarna begreep ik nog niet

wat hij bedoelde” (Gabor uit Budapest)

Uit deze studie kunnen wij concluderen dat een goede

interactie tussen het zorgsysteem en de waarden en

behoeftes van vijftigplussers van groot belang is voor

de gezondheid en het welbevinden van mensen. Niet

alleen vijftigplussers dragen hieraan bij, door bijvoor-

beeld assertief en proactief gedrag, maar ook het zorg-

systeem, door het aanbieden en toegankelijk maken

van zorg die past bij de waarden en behoeftes van men-

sen. Echter, vijftigplussers met verschillende sociale en

culturele achtergronden hebben verschillende wensen

en behoeften, niet alleen tussen landen, maar ook bin-

nen landen. Het is belangrijk om hier rekening mee te

houden bij het ontwikkelen en implementeren van ge-

zondheidsprogramma’s.

Voor meer informatie: [email protected]

Het IROHLA project wordt gecoördineerd

door het UMCG en is gefinancierd door de Europese Unie.

Voor meer informatie: www.irohla.eu

P A G I N A 4

Page 5: Ouderen in Onderzoek - rug.nl wonen van ouderen, verbonden aan onze faculteit. In de nieuwsbrief van juli volgt een interview met hem over zijn onderzoeksinteresses. ... In Hongarije

Ouderen in Onderwijs

Healthy Ageing, oftewel gezond ouder worden, is een

strategisch speerpunt van de Rijksuniversiteit Gronin-

gen. Het concept roept al snel de associatie op met

Medische Wetenschappen, terwijl de oprichting van het

netwerk ‘Ageing and Wellbeing’ aantoont dat onder-

zoekers aan de Faculteit Ruimtelijke wetenschappen

zich ook meer en meer met het onderwerp bezig hou-

den. Tijdens het vak wordt er aandacht besteed aan de

bijdrage die geografen en demografen aan het huidige

Healthy Ageing debat leveren.

Onderzoekers aan de FRW vertellen tijdens een tiental

colleges over hun onderzoek. Zo wordt onderzoek

met onderwijs geïntegreerd. De colleges zijn geen

reguliere hoorcolleges; tijdens de lessen worden de

studenten gestimuleerd om actief met de verschillende

onderwerpen aan de slag te gaan door middel van dis-

cussies en opdrachten. Zo geeft dr. Louise Meijering

een college over ‘beperkingen, mobiliteit en welbevin-

den op oudere leeftijd’ binnen de context van de buurt.

In het tweede gedeelte van het college kunnen stu-

denten zelf ervaren hoe het is om ouder te zijn.

In tweetallen worden verschillende opdrachten gedaan

die verschillende lichamelijke beperkingen simuleerden.

Door bonen in de schoenen te doen en met een rolla-

tor een traject af te leggen ervaren de studenten wat

voor obstakels er moeten worden overkomen, zowel

in letterlijke als figuurlijke zin, als je moeilijker ter been

bent.

Het thema ‘ageing in place’ komt in enkele colleges aan

bod. Dr. Aleid Brouwer geeft een college over het

huisvesten van een ouder wordende samenleving. Ou-

deren zijn wat betreft hun woonsituatie erg honkvast,

terwijl hun woningen vaak niet lijken aan te sluiten bij

hun veranderende behoeften. In Aleid haar college

wordt er besproken of mensen honkvast zijn uit vrije

wil of dat dit het gevolg is van obstakels zoals bijvoor-

beeld het ontbreken van een geschikte woning of finan-

ciële beperkingen. Vooral ouderen blijken zeer gehecht

te zijn aan hun woning en directe leefomgeving, wat de

zelfredzaamheid en de controle over het dagelijks leven

bevordert. Het huidige overheidsbeleid, dat gericht is

op het bevorderen van de zelfredzaamheid van oude-

ren, sluit hierop aan. Het college van dr. Eva Kibele

gaat verder in op het thema

‘ageing in place’. Tijdens dit

college krijgen de studenten de opdracht om op basis

van demografische gegevens van wijken in Groningen

aan te geven, in welke wijken dit fenomeen zich voor-

doet.

Naast het afleggen van een tentamen, doen de studen-

ten onderzoek naar onderwerpen die tijdens de colle-

ges worden behandeld. De studenten houden diep-

te-interviews met ouderen. De perspectieven van

ouderen op het gekozen onderwerp in relatie tot ge-

zond ouder worden, worden bediscussieerd in een on-

derzoeksrapport. Een groep studenten heeft onder-

zoek gedaan naar ouderen in een krimpgebied, hoe zij

hun leefomgeving ervaren en het effect hiervan op hun

welbevinden. Een andere groep richtte zich op verschil-

lende soorten mobiliteit van ouderen, zoals fysieke,

sociale, elektronische mobiliteit en ‘the mobility of the

self’’ en het effect op het zelfervaren welbevinden. Dit

laatste type gaat om de wil van ouderen om mobiel te

zijn, wat los staat van de fysieke mogelijkheid, en in

sommige gevallen een grotere rol speelt in de mobili-

teit van ouderen.

Niet onbelangrijk, de studenten beoordelen het

vak goed. Ze waarderen de verbinding tussen theore-

tische concepten en praktijk, omdat de docenten over

concrete onderzoeken en onderzoeksresultaten pra-

ten. Nadat de interviews zijn gehouden, gebruiken de

studenten ook hetgeen wat ze van hun respondenten

hebben gehoord als voorbeelden in de les. Dit inter-

actieve karakter van de lessen wordt zeer op

prijs gesteld.

In Ouderen in Onderwijs brengen wij voor het voetlicht hoe en waarom er in het ba-

chelor- en master- onderwijs op de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen (FRW)

aandacht wordt besteed aan ouderen en welzijn. In deze editie is Dr. Mirjam Klaas-

sens aan het woord. Zij verzorgt sinds enkele jaren het keuzevak ‘Healthy Ageing’

als onderdeel van de bacheloropleiding Sociale Geografie en Planologie.

P A G I N A 5

Op de volgende pagina vindt u een fotorepor-

tage van de opdrachten die studenten hebben

gedaan om verschillende lichamelijke beper-

kingen te simuleren.

Page 6: Ouderen in Onderzoek - rug.nl wonen van ouderen, verbonden aan onze faculteit. In de nieuwsbrief van juli volgt een interview met hem over zijn onderzoeksinteresses. ... In Hongarije

Ouderen in Onderwijs

Studenten doen bonen in hun

schoenen om vervolgens met

boodschappen de trap op te

lopen en met een rollator te

lopen. Hiermee simuleren ze

polyneuropathie. Dit is een

aandoening van de uiteinden van

de zenuwen in armen en benen,

en bestaat uit gevoelsstoornissen

en/of krachtvermindering.

Deze student zijn

vingers zijn gespalkt om

arteritis na te boots-

en. Hij moest zijn

blouse dichtknopen,

een riem omdoen en

kleingeld uittellen.

Door middel van watten in de neus sim-

uleren deze studenten beperkingen

van het reuk– en smaakvermogen.

Ze proeven verschillende producten en

raden wat het is.

Deze student draagt

een bril omwikkelt

met doorzichtig

plastic om visuele

beperkingen te

simuleren.

P A G I N A 6

Page 7: Ouderen in Onderzoek - rug.nl wonen van ouderen, verbonden aan onze faculteit. In de nieuwsbrief van juli volgt een interview met hem over zijn onderzoeksinteresses. ... In Hongarije

In de praktijk

Een eerste voorbeeld is dat het onderwerp van mijn

masterthesis op veel vlakken aan de thema’s raakt waar

ouderen, mantelzorgers, (lokale) overheden en zorgin-

stellingen dagelijks mee te maken krijgen. Zo ondergaat

het Nederlandse zorgstelsel de laatste jaren een transi-

tie waarbij de hulp die ouderen vandaag de dag kunnen

verwachten van de professionele zorginstellingen

steeds beperkter wordt, met als gevolg dat zij min of

meer gedwongen worden om langer thuis te blijven

wonen en dat de hulp van familie, vrienden en buren

een steeds grotere rol gaat spelen. In mijn onderzoek

kwam naar voren dat ouderen er ook de voorkeur aan

geven om (langer) thuis te blijven wonen omdat zij

bang zijn hun autonomie te verliezen, maar ook omdat

zij een sterk gevoel van ‘thuis’ ontwikkeld hebben met

hun huidige woonplaats en huis. Anders gezegd: zij heb-

ben een sterke place attachment met hun woonomge-

ving.

Om invulling te kunnen geven aan het (bezuinigings-)

beleid van de overheid zullen zorginstellingen veel aan-

passingen moeten doen. De wetgeving op het gebied

van zorg is constant in beweging en aan verandering

onderhevig. Het tweede voorbeeld is dan ook dat je als

Cultureel Geograaf een belangrijke bijdrage kunt leve-

ren in het ondersteunen van zorginstellingen die te ma-

ken krijgen met deze veranderingen. Veranderingen in

wet- en regelgeving hebben namelijk niet alleen invloed

op zorgbehoeftige mensen, maar ook op het beleid wat

een zorginstelling voert en daarmee de interne

(zorglogistieke) processen. In mijn baan als consultant

adviseer ik zorginstellingen over (de implementatie van)

de nieuwe wet- en regelgeving in de zorg en welke ge-

volgen dat heeft voor de betreffende instelling. Hierbij

kan gedacht worden aan de extramuralisering van de

AWBZ, de transitie naar de WMO en de overheveling

van een aantal zorgaanspraken van de AWBZ naar de

Zorgverzekeringswet. Eén van de gevolgen van deze

wetswijzigingen is dat een grote groep ouderen niet

meer geïndiceerd worden voor verblijf, waar zij daar

voorheen wel recht op hadden. Het komt er op neer

dat zij dus langer thuis moeten blijven wonen en daar

hun verzorging en verpleging ontvangen.

Ten derde blijkt dat veel zorginstellingen moeite heb-

ben met het doorvoeren van deze veranderingen in

hun beleid en daarmee samenhangend de praktijk. Mijn

taak is om zorginstellingen hierbij de adviseren en te

ondersteunen. De kern van dit werk zit erin om de

vertaalslag te maken naar de praktijk. Verschillende

(groepen) mensen, van management tot cliëntenadmi-

nistratie worden geconfronteerd met veranderingen in

hun beleidsvoering, organisatie(cultuur) en werkwijze.

Om een instelling hierin te adviseren en te ondersteu-

nen ben je dus in contact met veel verschillende

(groepen) mensen, iets wat bij Culturele Geografie

centraal staat.

Het contact met verschillende (groepen) mensen, het

leggen van verbanden, het vertalen van beleid naar de

praktijk en het analyseren (en oplossen) van problemen

is natuurlijk niet typerend voor de zorgsector, maar

voor veel verschillende werkvelden. Wat ik hiermee

wil zeggen is dat het volgen van een studie en het

schrijven van een scriptie wellicht een kijkje geeft in de

keuken van wat er mogelijk is in de praktijk. Ben je,

zoals ik, eenmaal aangekomen in deze praktijkfase dan

wordt pas écht duidelijk wat de mogelijkheden zijn en

hoeveel raakvlakken Culturele Geografie eigenlijk heeft

met het werkveld.

Mijn naam is Leonie Andreas, en in 2013 heb ik mijn master Culturele Geografie aan de RUG

afgerond. Binnen het overkoepelende thema ‘ageing in place’ heb ik in mijn masterthesis antwoord

proberen te geven op de vraag ‘wat is de betekenis is van de lokale woonomgeving voor het sociaal

kapitaal van ouderen in Vinkhuizen?’. In mijn huidige baan, maar ook tijdens de zoektocht naar

een baan, ben ik er achter gekomen hoe breed inzetbaar een Cultureel Geograaf eigenlijk is. Af-

hankelijk van de vacature kan ik altijd wel een competentie of vaardigheid aanhalen die ik opge-

daan heb tijdens mijn master Culturele Geografie. Op dit moment ben ik werkzaam als consultant

in de zorgregistratie- en logistiek. Hoewel dit misschien niet een voor de hand liggende combinatie

is zie ik in mijn huidige werk regelmatig het verband tussen de master Culturele Geografie, mijn

masterthesis en de dagelijkse praktijk in de zorg.

P A G I N A 7

Page 8: Ouderen in Onderzoek - rug.nl wonen van ouderen, verbonden aan onze faculteit. In de nieuwsbrief van juli volgt een interview met hem over zijn onderzoeksinteresses. ... In Hongarije

Publicaties

2013

Douma, L.E. & Meijering, L. (2013). Aal goud? Agora, 29

(3), 27-29

Kibele, E., & Janssen, F. (2013). Distortion of regional old-

age mortality due to late-life migration in the Netherlands?

Demographic Research, 29, 105-132

Kibele, E. (2013). Individual- and area-level effects on mor-

tality risk in Germany, both East and West, among male

Germans aged 65+. International Journal of Public Health.

Kibele, E., Jasilionis, D., & Shkolnikov, V.M. (2013). Wide-

ning socioeconomic differences in mortality among men aged

65 years and older in Germany. Journal of Epidemiology and

Community Health, 67(5), 453-557

Klaassens, M. & A. Beek (2013). Ruimte voor ouderen.

Agora, 29(3), pp.4-7.

Lager, D., Hoven, B. van, & Huigen, P.P.P. (2013). Dealing

with change in old age: Negotiating working-class belonging

in a neighbourhood in the process of urban renewal in the

Netherlands. Geoforum, 50, 54-61.

Lager, D., & Meijering, L. (2013). Woongemeenschap

voor Caribische ouderen. Agora, 29(3), 20-22.

Meijering, L., & Lager, D. (2013). Home-making of older

Antillean migrants in the Netherlands. Ageing & Society, 1-17

Meijering, L. (2013). Ouder worden in De Bouwen. Geo-

grafie, 6-6.

2012

De Jong, P. & Brouwer, A.E. (2012) Residential mobility

of older adults in the Dutch housing market: Do individual

characteristics and housing attributes have an effect on mo-

bility? European Spatial Research & Policy 19(1), 33-48.

De Jong, P.A., Rouwendaal, J., Brouwer & P.van Hattum

(2012) Housing preferences of an ageing population: Insight

in the diversity among senior citizens. (Netspar discussion

paper no. 07/2012-024

Douma, L.E., & Meijering, L. (2012). Geografie van de

beroerte. Geografie, 21(1), 30-31.

Herbers, D. J. (2012), The movement out of homeowner-

ship at older ages: The influence of past events and current

situations in the family life course, Master’s Thesis European

Master in Demography, Departament de Geografia, Universi-

tat Autònoma de Barcelona, UAB.

Hoven, B. van, Brouwer, A.E., & Meijering, L. (2012).

Introduction: ageing and well-being - where and how do ol-

der adults live? European Spatial Research & Policy, 19(1).

Hoven, B. van, & Douma, L.E. (2012). We make oursel-

ves at home wherever we are - Older people's placemaking

in Newton Hall. European Spatial Research and Policy, 19(1),

65-79.

Klaassens, M., Meijering, L. & I. Hutter (2012). De parti-

cipatieve benadering in de ouderenzorg: Zorg Zonder Regels

in De Hoven. RuG-FRW.

Lager, D., Hoven, B. van, & Meijering, L. (2012). Places

that matter: place attachment and wellbeing of older Antil-

lean migrants in the Netherlands. European Spatial Research

and Policy, 19(1), 81-94.

P A G I N A 8