PAS

VOO

R D

E KLA

S

www.klasse.be/pasvoordeklaswww.klasse.be/pasvoordeklaswww.lesgeveninbrussel.be

Ben je startende leraar in Brussel? Dan is dit een prettig grabbelboekje dat je op weg zet.

Een startersboekje boordevol praktische info

' tips

' verhalen … Een boekje om

alleen' samen met je collega's of mentor

op school te gebruiken.

Welkom in de veelzijdige stad die Brussel is. Welkom in een fantastisch beroep.

Groei en geniet!

INHOUD

Checklist voor een vlotte start . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

In de lerarenkamer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

Je eerste les . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

Zo onthoud je namen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

Zorg voor je stem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

In Brussel sta je er niet alleen voor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

Stel prioriteiten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

Op functioneringsgesprek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112

De leraar leert. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118

Welke papieren nodig bij contract? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

Lesgeven met een te hoog diploma? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

Is mijn loon juist berekend? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

Welke kosten moet ik zelf betalen?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

Krijg ik een vervoersvergoeding? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

Mijn les op Facebook. Mag dat? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

Extra taken naast mijn lesopdracht? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

Kan ik een interimopdracht stopzetten? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75

Ben ik verzekerd?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85

Heb ik beroepsgeheim? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

Hoe werkt de vaste benoeming?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102

Krijg ik vakantiegeld? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105

Wie betaalt mij in juli en augustus? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116

Hoe solliciteer ik het best? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120

Tips & Tricks Afgevraagd

Test

Waar haal jij je energie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Mijn mentor moet zijn als … . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

Zelfzorgbingo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

Hoe normaal ben jij? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

Hoe blijf je jezelf? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86

Test je klastaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99

Is jouw school startvriendelijk? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122

54

Elaine geeft les in Brussel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Kenneth investeert in de brede school. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

Fenne heeft een superdiverse klas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

Silke brengt ‘de andere taal’ thuis in de klas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

Siel vecht tegen kinderarmoede . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

Inneke investeert elke dag in betrokken ouders . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106

INHOUD

Reportage

Blikopener

Je online reputatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

Gevoelsgrafiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

Hoe herken je een starter? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

Spring maar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124

Ken jezelf

Je startkapitaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Je lichaamstaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

Je gevoelsgrafiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90

Ontdek jezelf in vier stappen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110

Wat als ...

Kinderen geen afscheid kunnen nemen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

Je in drie scholen tegelijk werkt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

Een collega gaat klagen over jou . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

Je collega's iets nieuws wil laten ontdekken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

Aanpak

De buurt in met je klas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

Extra Ondersteuning, bij wie klop je aan? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

Op welke verschillen speel jij in? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

Hoe ontmijn je conflicten? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

Hoe manage je een klas? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

Zo breng je talen thuis in je klas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

Hoe kijk jij naar armoede? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94

Iedereen (buiten)gewoon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .96

Plus– en mintaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100

Hoe neem jij elke ouder mee? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108

6 7

IK HEB OP ZAK:

de namenlijst van de leerlingen in mijn klas

een grondplan met de lokalen

de dagindeling/weekindeling van mij en van mijn klas

de sleutel van mijn lokaal

handboeken en werkschriften

lesvoorbereiding en agenda

IK KEN:

mijn mentor, parallelcollega … bij wie ik terechtkan met vragen

de secretariaatsmedewerker

de zorgcoördinator of leerlingenbegeleider

de leraar die ik vervang

de ICT–verantwoordelijke

Morgen starten op een school? Kom snel te weten hoe de school werkt. Hou deze checklist bij de hand.

EEN VLOTTE STARTIK WEET:

met welke klasrituelen de dag start en stopt: aanwezigheden controleren, agenda invullen

welke klasregels al gelden

welk didactisch materiaal ik kan gebruiken en waar ik het vind (digibord, beamer, computer, materialenbank)

met welk beloningssysteem de school werkt

wat te doen met leerlingen die extra zorg nodig hebben

IK KEN DE AFSPRAKEN OVER:

de bel en de rij

de aanwezigheden doorgeven

mijn agenda en die van de klas

huiswerk

het toezicht op de speelplaats/in de refter

propere lokalen

het kopieer– en lamineerapparaat

de lerarenkamer

het geld ophalen

de punten bijhouden en doorgeven

het leerlingvolgsysteem

Checklist

Deze checklist is geïnspireerd op een tekst uit '7 op 7, Superagenda voor startende leerkrachten basisonderwijs' van Marleen Borzée e.a.

8 9

WAAROM BEN JIJ GRAAG LERAAR? DUID AAN.

Ik werk graag met kinderen en jongeren.

Ik hou ervan om kennis ver­staanbaar over te brengen.

Een vaste benoeming zal mij werkzekerheid bieden.

Ik wil alle kinderen kansen geven om hun talenten te ontdekken.

De passie voor mijn vakgebied wil ik doorgeven.

Ik kijk uit naar de korte werk­dagen en veel vakantie.

Goed onderwijs is belangrijk voor de samenleving.

Ik wil blijven bijleren.

Met onderwijservaring kan ik in veel andere sectoren terecht.

Welke kleur komt het meest voor? Aan deze pomp tank jij het liefst.

Als jouw motor sput­tert, hoef jij maar aan leuke momenten met

je leerlingen te denken en hup, het gaat weer vooruit. Een leerling

die openbloeit of veel vooruitgang boekt, een openhartig gesprek of

een lieve knuffel. Geen krachtiger energiebron voor jou dan die kleine succesjes. Jij bouwt

aan de toekomst.

Jij hebt goesting in je job' Je bent gemotiveerd. Pak die

energie vast. Zodat je makkelijk kan bijtanken als het eens wat moeilijker gaat.

WAAR HAAL JIJ JE ENERGIE?

Je bent een crack in je vakgebied en vastberaden

om dat te blijven. Jouw passie inspireert. Leerlingen

hangen aan je lippen. Dat geeft je enorme kracht. Laad af en toe je batterijen extra op: volg bijscholing, regel een praktijk bezoek of bedenk een origineel

klasexperiment.

Je geniet van de praktische voordelen van een job als leraar. Het risico is dat je niet ver zal geraken met

deze brandstof. Je zal snel merken dat je job ook veel van je vraagt. Je houdt het alleen vol als je ook genoeg

aan de andere pompen tankt.

Test

1110

Welke papieren neem ik mee als ik mijn contract ga tekenen?

Kris W.

• Uittreksel uit het strafregister, als bewijs van je nationaliteit, van je onberispelijk gedrag en van je burgerlijke en politieke rechten. Dit document vraag je aan bij je gemeentebestuur. Vraag specifiek naar het document dat bestemd is voor de uitoefe­ning van een activiteit die onder opvoeding of begeleiding van minderjarigen valt.

• Een goed leesbare kopie van je diploma met je diplomasupplementen om aan te tonen dat je bekwaam bent om een bepaald ambt in het onderwijs uit te oefenen en om aan te tonen dat je Nederlands kent.

• Een medisch attest, afgeleverd door je huisarts. Tip: neem enkele kopieën van dat medisch attest. Een schoolbestuur kan dit document immers opnieuw opvragen bij

een volgende tijdelijke aanstelling in het onderwijs. Je attest mag niet ouder zijn dan één jaar.

• Heb je je diploma behaald in een andere taal? Dan moet je ook bewijzen dat je Nederlands kent. Toon het studiebewijs van je taalopleiding Nederlands of je getuig­schrift van het taalexamen (afgelegd bij de examencommissie).

Geen contract? In de praktijk gebeurt het wel eens dat een leraar al in dienst is en pas na en­kele dagen zijn contract gaat tekenen. Je bent dan aan het werk op basis van een mondelinge overeenkomst. Je hebt dan net als bij een con­tract recht op een loon en je bent verplicht om op te dagen, al is de afdwingbaarheid van zo’n overeenkomst juridisch minder sterk.

12 13

IN DE LERARENKAMER

Ga tijdens de koffiepauze tussen je collega's zitten.

maak actief kennis' wacht niet af

tot ze jou iets zeggen.

een lerarengroep heeft vaak

gewoonten. Ontdek ze of vraag ernaar bij je mentor.

DE eerste indruk is belangrijk. Toon wat je waard bent. Blijf je eigen zelf.

Zoek collega–starters op:

deel ervaringen' doe mee

aan de gezamenlijke overlegmomenten.

Wil je dat een collega je helpt?

leg hem je lesvoorbereidingen voor

en vraag feedback.

Omring je met positivo's: collega's die je stimuleren

'

energie en een goed gevoel geven.

Zoek de rots in de branding bij wie je terechtkan

' bij wie je

je goed voelt.

Tips & Tricks

Vraag bij je aanwerving of je even naar de lerarenkamer mag.

zie jezelf al rondlopen tussen je collega's?

14 15

JE EERSTE LESJe krijgt maar één kans om goed te starten. Grijp ze.

1. Stel jezelf voor. Wie ben je, wat zijn je hobby’s, waarom ben je leraar geworden? Word niet té persoonlijk.

2. Laat de leerlingen zich voorstellen, ook als je een korte interim doet. Het toont dat je geïnteresseerd bent in hen.

3. Leer snel de namen (zie p. 22). Spreek kinderen persoonlijk aan: "Dag Jitta, ik ben juf X."

4. Maak van je klas een team: “Jullie zijn belangrijk voor mij. Wij gaan er samen voor.”

5. Lach, wees vriendelijk. Blijf voor­al jezelf. Kinderen en leerlingen voelen meteen als je faket.

6. Wees enthousiast. Laat zien dat je er zin in hebt.

7. Maak samen afspraken. Vertel over de klasregels, klastaken, wat jij belangrijk vindt. Drop niet alle regels de eerste dag. En zeg ook duidelijk dat niet over alles te onderhandelen valt.

8. Stel je leerlingen gerust. Je hoeft de eerste dag niet extra streng te zijn. Laat wel meteen voelen dat jij de leraar bent, dat je rust, duidelijkheid en veiligheid brengt, dat je je vak kent.

9. Geef je eerste les alsof het de meest belangrijke is. In veel opzichten is het dat ook. Je stelt je leerlingen, jong en oud, gerust: “Ah, dat is mijn leraar, juf of meester. Dit komt goed.”

Tips & Tricks

16 17

“Ik was bang van Brussel: van het niveau van de leerlingen, de gedragsproblemen, de on veiligheid. ‘Als je het ziet zitten om te pende­len, moet je het doen’, zegden mijn ouders. Mijn vrienden reageerden anders: ‘Ben je gek? Al dat krapuul daar!’

Drie keer ben ik die eerste dag op weg van het station naar school nageroepen. Ik had een rokje en topje aan. Niet meer doen, dacht ik. Ergens gooiden ze vuilnis vanop de eerste verdieping naar buiten. Waar ben ik terecht ge komen, dacht ik.

Op school kom je aan in een oase. Het is er verrassend proper, stil en veilig. De ouders mogen hier in de gang en de klas komen. Ik geef twaalf uur rekenen in het tweede

leerjaar en sta verrast van de resultaten die ik behaal: gemiddeld 80 procent. Straf voor kinderen die thuis geen Nederlands praten.

In Brussel lesgeven is terug naar de essentie gaan: differentiëren, iets op twintig verschillende manieren uitleggen, kijken naar wat kinderen al wél kunnen.

Elke week komen we met het zorgteam samen. ‘Hoe gaat het met jou?’, vraagt de zorgcoördina­tor dan eerst. Dat staat me hier zo aan: lesgeven is teamwerk. Ik krijg nooit het gevoel dat ik er alleen voor sta.”

Elaine Van de Poel (23) stapte van een kleine dorpsschool over naar een school in Vorst.

Elaine geeft les in Brussel:

"TERUG NAAR DE ESSENTIE"

©

Jens Mollenvanger

19

JE STARTKAPITAALJe hebt kwaliteiten die je meteen kan inzetten om een goede start te maken in je job. Wat is jouw visitekaartje?

Geïnspireerd op het Kwaliteitenspel van P. Gerrickens en op 'Sterk starten.Survivalkit voor de nieuwe leerkracht' van Johan Dehandschutter.

NAAM:

E-mail:

Waaruit blijkt dat jij deze drie talenten bezit?

Hoe zet je ze in bij je werk? in de klas? op school?

Soms kan je sterkte ook je zwakte worden. Doe de oefening op pagina 110

Avontuurlijk

Ijverig

Ontspannen

Open

Zorgvuldig

Bescheiden

Behulpzaam

Betrouwbaar

Direct

Doorzetter

Overtuigend

creatief

Zelfverzekerd

Rustig

Respectvol

Serieus

Enthousiast

Gestructureerd

Gevoelig

(vul zelf aan)

(vul zelf aan)

(vul zelf aan)

@

TALENTEN TOP–3

Ken jezelf

20 21

Je wil zo snel mogelijk de namen van al je leerlingen onthouden? Alles heeft met aandacht en oefening te maken.

ZO ONTHOUD JE NAMEN

VASTE PLAATSZitten de leerlingen op een vaste plaats? Dat helpt.

Een vast patroon in de klas zorgt voor herken­baarheid. Maak voor jezelf een klasschema.

HERHAAL REGELMATIGAls leerlingen individu­eel of in kleine groepen moeten werken, loop dan door de klas en overloop hun namen in je hoofd.

NAAM VERGETEN?Geef toe dat je een naam vergeten bent en vraag hulp.

Hou het niet bij ”Jij daar op de achterste bank …”

ASSOCIEERHoe meer je weet van een leerling, hoe groter de kans dat je een gezicht associeert met een naam (lacht altijd, broer van …, goede voetballer).

Het zijn de weerhaakjes in je geheugen. Laat hen een minuutje over zichzelf vertellen.

DWING JEZELFOefen door de leerling steeds aan te spreken met haar of zijn naam.

Wanneer je de leerlingen een vraag stelt, wijs dan niet gewoon iemand aan.

FOTO’SOefen thuis met de foto’s van je leerlingen op de digitale leeromgeving van de school.

NAAMBORDJESLaat je leerlingen naambordjes maken. Je kan hen vragen er een zin aan toe te voegen die hen onvergetelijk maakt.

Zo zorg je ervoor dat je namen met gezichten associeert.

Tips & Tricks

22 23

Mag ik lesgeven met een te hoog diploma?

Isabel D.

Als een school geen vervanger vindt met het juiste diploma of bekwaamheidsbewijs, dan kan ze iemand aanwerven met een ander bekwaamheidsbewijs.

Voor zo'n interim krijg je wel een lager salaris. De prestaties die je levert gelden als dienstan­ciënniteit, maar zolang je aangesteld blijft op basis van dat andere bekwaamheidsbewijs kan je die anciënniteit niet gebruiken om bepaalde statutaire rechten uit te oefenen (geen tijdelijke aanstelling van doorlopende duur en geen vaste benoeming).

Oefen je nadien een interim uit waar je wel het vereiste of voldoende geachte diploma of bekwaamheidsbewijs voor bezit, dan telt die eerder verworven dienstanciënniteit wel mee voor je statutaire rechten.

Doen!Visualiseer: Stel je voor hoe je straks de eerste les of de lerarenkamer binnenstapt of een moeilijk gesprek doet. Wat voel je, zie je, ruik je, hoor je? Hoe zal je zitten, staan, wandelen? Wat zal je zeggen?

Je programmeert jezelf voor succes. Zoals een hoogspringer de perfecte sprong voortdurend herhaalt in zijn hoofd.

25

#bereikbaarFacebookvriend worden van je leerlingen? Dan geef je hen inkijk in je privéleven. Wil je dat liever niet, spreek dan af dat je alleen de digitale leeromgeving van de school gebruikt om te communiceren met leerlingen of geef hen een e­mailadres waarop je bereikbaar bent.

JE ONLINE REPUTATIENiet alleen in het echte leven

' ook virtueel ben je voortaan

leraar. Je leerlingen en hun ouders volgen je Of ze halen je naam door de Google–zoekmachine. Hoe ga je daarmee om?

#leukgeleerdSociale media hebben ook voordelen. Je kan ze inzet­ten tijdens de les. Laat je leerlingen informatie opzoe­ken en bronnen checken. Creëer een platform waar ze kunnen samenwerken, discussiëren of feedback geven. Zo leiden sociale media tot meer betrokkenheid.

#PUBLIEKGEHEIMVoor je iets op internet zet, op welke site dan ook, stel je steeds de vraag: mag iedereen dit over mij weten? Ook mijn leerlingen, hun ouders? Ook mijn collega’s en de directeur? Google af en toe je eigen naam, zo weet je welk beeld anderen over jou krijgen.

Blikopener

MEESTER MICHEL WORDT

GETAGD

26 27

Een stemcoach geeft tips op www.klasse.be/ pasvoordeklas Meer lees je op www.stempreventie.be

Je stem is je belangrijkste werk instrument. Hoe hou je zE in goede conditie?

ZORG VOOR JE STEM

1. ROEP NIET

Probeer niet telkens boven het geluid in de klas uit te komen. Je leerlingen zullen ook luider gaan spreken. Spreek zachter als je leerlingen aan het werken zijn, maar fluister niet.

3. ADEM VANUIT JE BUIK Je schouders blijven omlaag als je inademt.

2. RICHT JE STEM Spreek door je groep leerlingen

in plaats van over hun hoofd. Hou je kin laag en sta vooral rechtop tijdens het spreken.

4. KUCH NIET Kuchen, hoesten of je keel

schrapen is slecht voor je stem.

5. RUST Wissel verbale en non–verbale

les momenten af en laat je stem rusten tijdens de pauze. Een uur praten laat je volgen door minstens vijf minuten stemrust.

6. DRINK REGELMATIG

Drink een slokje water, liefst niet bruisend. Ook tijdens de les. Vermijd koffie. Cafeïne werkt vocht­afdrijvend op het slijmvlies van je stemplooien.

Tips & Tricks

28 29

Hoe weet ik of mijn loon juist berekend is?

Jens. B

Klop met de vragen over je loon altijd eerst aan bij je schoolsecretariaat. Als zij niet kunnen helpen, neem je contact op met het ministerie van Onderwijs en Vorming. Een werkstation zorgt ervoor dat je loon juist berekend en tijdig betaald wordt. Het nummer van je werkstation staat op je salarisbrief. Zorg dat je dat bij de hand hebt.

Op de website van het Agentschap voor Onderwijsdiensten vind je een lijst van de werkstations met contactpersoon en telefoonnummer: www.agodi.be.

Doen!Ga eens bij een collega in de klas op bezoek.

We leren het meeste van elkaar.31

OPLOSSING: zo zie je eruit als een zelfzekere leraar een rechte rug kin naar voren ogen gericht op je publiek (niet staren) armen los langs het lichaam (of op de rug) vingertoppen vormen een piramide (of handen voor je buik) benen gestrekt en lichtjes uit elkaar voeten in de richting van de klas, niet van de deur verzorgd uiterlijk

JE LICHAAMSTAALKen jezelf

Wil jij je houding verbeteren?

Oefen voor de spiegel tot je een houding vindt die natuurlijk aanvoelt. vraag feedback aan je mentor.

ZOEK DE ACHT VERSCHILLENStreng of soft

' bang of zelfzeker.

Wat maakt het verschil?

32 33

LEEN: “Vraag aan de ouders om iets van thuis mee te geven: een popje, knuffel of tutje. Iets vertrouwds. Dat stelt het kind gerust in die nieuwe omgeving. Ik maak van traantjes geen groot drama. Ik blijf gewoon hartelijk en zorg voor duidelijke afspraken en regelmaat.”

HANNE “Kinderen met verdriet krijgen van mij wat extra aandacht. Ik blijf in hun buurt en bied een troostende schou­der. Natuurlijk verdienen alle leerlingen aandacht, dus overdrijf ik niet. Ik geef ook complimentjes als het goed gaat. Zo leren de kinderen om dát gedrag te herha­len en niet de huilbuien.”

RAYA: “Ik zorg voor spelletjes en leuke activiteiten. Muziek, verhalen, poppenkast of versjes. Binnen de kortste keren zijn de kinderen hun verdriet vergeten en vinden ze een vriendje om mee te spelen.”

LORE: “Ik raad ouders aan om het afscheid steeds kort te houden. Want als kinderen angst of twijfels zien, dan imiteren ze dat. Als ouders zich vastberaden en vol vertrouwen opstellen, besmet dat positief.”

WAT ALS ... KINDEREN GEEN AFSCHEID KUNNEN NEMEN?

MEER TIPS VAN STARTERS VIND JE IN DE FACEBOOK­GROEP ‘PAS VOOR DE KLAS’ www.facebook.com/groups/pasvoordeklas/

34

Kies zes beelden die dat vertellen.

MIJN MENTOR MOET ZIJN ALS ...

A

EEN VERTROUWENSPERSOONDe mentor is je vertrouwenspersoon, jouw steun. Hij zorgt ervoor dat jij je goed voelt op school.

B

EEN INFORMATIEBRONDe mentor is je informatiebron. Hij zorgt ervoor dat je snel en efficiënt meedraait op school. Hij brengt je op de hoogte van de praktische, organisatorische taken.

C

EEN TRAINERDe mentor is je trainer, de man of vrouw die je begeleidt in je professionele ontwikkeling als leraar.

D

EEN SCHAKELDe mentor is je schakel. Hij brengt je in contact met de rest van de school. Hij kent de school goed en verwijst je door naar de collega die je het best kan helpen bij je vraag.

Deze metaforentest is geïnspireerd op een tekst uit ‘Met beginnende leraren op weg naar professionaliteit’ van Paul Cautreels

C

C A B

D

D

C

D

A

B

B

KOOS JIJ vooral A' B' C of D?

Bekijk dit samen met je mentor.

Test

36

38 39

Moet ik zelf de kosten betalen voor kopies, knutselmateriaal en klasinrichting?

Eline M.

De school is verplicht om voldoende didactisch materiaal ter beschikking te stellen van de leerlingen.

Het schoolbestuur krijgt daarvoor een wer­kingsbudget. Hoeveel hangt af van het aantal leerlingen in de school en van het onderwijs­niveau (kleuter, lager, secundair). Daarbovenop worden bijkomende middelen toegekend als de leerlingen voldoen aan een aantal kenmerken (opleiding van de moeder van de leerling, thuis­taal van de leerling, recht op een schooltoelage en de buurt waar de leerling woont).

Het schoolbestuur beslist zelf waaraan het zijn middelen precies wil besteden. De ene school investeert in herstellingswerken, terwijl een

andere opteert om bijkomend didactisch materiaal aan te kopen.

Een schoolbestuur moet ervoor zorgen dat personeelsleden de middelen ter beschikking krijgen die ze nodig hebben om hun opdracht uit te voeren. Extra onkosten worden alleen vergoed als de directeur op voorhand toe­stemming gaf om de onkosten te maken.

40 41

“90 procent van mijn leerlingen leeft in armoede en kent enkel de school en zijn wijk. De brede school breidt hun leefwereld uit. Ze komen in een zorgcentrum om te rolstoeldansen, ze stappen een opvangcentrum voor minder­jarige vluchtelingen binnen om te koken ...

Mijn leerlingen leren het liefste bij in die 'echte wereld'. Daar ontdekken ze waar ze goed in zijn, wat ze graag doen en met welke doelgroep ze het liefste werken. Zo maken ze een be­tere studiekeuze. Plus: door die contacten doorprikken ze samen vooroordelen. Mijn leerlingen hebben een slecht imago. Ook bij senioren, die soms racistische opmerkingen maken. Als die dan

na een project zeggen dat het 'lieve gasten' zijn en mijn leerlin­gen toegeven dat oudjes niet dom zijn, dan verander je echt iets.

Ook als leraar groei ik dankzij de brede school. Samen met de bre­deschoolcoördinator en ­partners bedenk ik lesideeën. Het vraagt veel energie, maar ik krijg bakken energie terug. Want nu sta ik echt tussen mijn leerlingen (45 nationaliteiten), leer hen en hun leefwereld beter kennen. En dat terwijl ik als starter uit het verre Limburg niets afwist van Brussel. En er zelfs wat schrik van had."

Kenneth Coppin (34) geeft zeven jaar les in tweede en derde graad van het tso en bso in Sint­Pieters­Woluwé.

Kenneth investeert in de brede school:

"LEREN KAN OOK BUITEN DE SCHOOL"

©

Jens Mollenvanger

45

DE BUURT IN MET JE KLAS

Aanpak

Leerlingen leren niet alleen op school. Bepaal wat ze waar in de buurt van de school kunnen opsteken. Of breng de buurt in je school.

naam:

CONTACT:

Bij wie kan je terecht? Vraag je collega's, directeur, de ouders ... met wie jouw school al samenwerkt. Bespreek met wie je school nog kan samenwerken.

Bij wie kan je terecht? Een imker, een tuinier, een bekende Brusselaar of iemand met een bijzonder beroep of hobby ...

Bij wie kan je terecht? Een huisdokter, een apotheek, een kinesist, een tandarts ...

Waar kan je terecht? Een bibliotheek, gemeenschaps­centrum of buurtwerking, een andere school, zorgcentrum, politiekantoor, crèche, sport­ en spelclub, asielcentrum, muziek­ of kunstacademie, religieuze instelling ...

Waar kan je terecht? Een buurtcafé, het warenhuis, de bakker, een autogarage ...

Maakt je school deel uit van een van de 29 brede scholen van Brussel? Ga het na via www.bredeschoolbrussel.be

DE BREDESCHOOL-COÖRDINATOR

46 47

IN BRUSSEL STA JE ER NIET ALLEEN VOOR

Tips & Tricks

ONDERWIJSCENTRUM BRUSSEL

Het Onderwijscentrum Brussel (OCB) is er om jou en je collega’s te ondersteunen via coaching en vorming. De werking van het OCB richt zich onder andere op taal en meertaligheid, ouder­ en buurtbetrokkenheid, omgaan met diversiteit en armoede. Bovendien ondersteunt het OCB de lokale Brede Scholen en neemt het de inhoudelijke ondersteuning van de VGC­speelpleinen op zich.

Het uitgebreide vormingsaanbod voor basis­ en secundair onderwijs sluit aan bij de ondersteu­ningsinhouden en de Brusselse grootstedelijke context. Het aanbod is gratis en je kan er terecht voor nascholing, intervisie of ervaringsuitwisse­ling … Er is een ook een specifiek aanbod voor de startende leraar.

OCB bundelt tal van projecten in zijn werking:

• Aan de slag met wereldburgerschap? Kleur bekennen komt naar school met workshops voor kinderen en een vormingsaanbod voor schoolteams. www.kleurbekennen.be

• Milieuzorg op School (MOS) helpt je school om een milieuvriendelijke en duurzame leer­ en leefomgeving te maken. www.mosvlaanderen.be

Ook de Brusselse Zomerschool of het project Klas in de Media zijn initiatieven van het OCB.

In de onderwijsbibliotheek van het OCB (Marcq straat 16, 1000 Brussel) ontleen je gratis onderwijs materiaal. Op dinsdag, woensdag en donderdag kan je er terecht van 10u tot 17u en op vrijdag van 10u tot 13u.

Het Onderwijscentrum Brussel en de onderwijs­bibliotheek kan je bereiken via dit telefoonnum­mer: 0032 (0) 2 210 63 90.

www.onderwijscentrumbrussel.be

WELKE ORGANISATIES GEVEN JOU EN JE KLAS EEN DUWTJE IN DE RUG?

48

ANDERE ONDERSTEUNING

• www.lesgeveninbrussel.be Lesgeven in Brussel organiseert events voor Nederlandstalige leraren in Brussel zoals een After Work Drink, Teachers @ the Movies en een quiz. Via de facebook­pagina en de website blijf je up­to­date. Door het kaartspel leer je de stad waarin je werkt nog beter kennen.

• www.onderwijsinbrussel.be Deze website bundelt alle informatie over scholen en studierichtingen voor studenten en toont vacatures en andere info voor lera­ren en directies.

• In de maandelijkse nieuwsbrief 'Brussel direct' vind je alle informatie over het Nederlandstalig onderwijs­ en opleidings aanbod in Brussel.

• www.vgc.be/uitleenloket Bij het uitleenloket VGC leen je sport­ en spelmateriaal (van volksspelen tot springkastelen), audiovisueel en event­materiaal (van tenten tot muziekin­stallaties) en voertuigen.

VOOR JE KLAS

• Vrijetijdspas Paspartoe en groepspas. Met deze pas nemen leraren (€5) en leerlin­gen (€2) voordelig deel aan cultuur­, jeugd­ en sportactiviteiten in Brussel. www.vgc.be/paspartoe

• Naar een van de 80 musea. De twee grootste museazones zijn de Kunst­berg en het Jubelpark. Vraag steeds of je klasgroep recht heeft op korting.

• Naar een van de 22 gemeenschapscentra. Ontdek hun uitgebreid artistiek, sociaal, cultureel en educatief aanbod. www.cultuurcentrumbrussel.be

• Naar Muntpunt of een van de andere 22 bibliotheken. Als leraar ontleen je in verschillende Brus­selse bibliotheken langer en meer materiaal. Ontdek het aanbod, en ga er ook langs met je klas. Ga met je leerlingen zeker eens naar Muntpunt. Naast een bibliotheek is het ook een ontmoetings plek en venster op Brussel. www.brusselsebibliotheken.be

50

• Naar een groene plek: Josaphatpark (Schaarbeek), Warandepark (Brussel cen­trum), Zoniënwoud, Jubelpark (Europese Wijk), Ter Kamerenbos (Elsene) …

• Educatief aanbod voor scholen Ontdek op www.onderwijsinbrussel.be het educatieve aanbod dat Brusselse organisa­ties organiseren voor scholen, met de steun van de VGC.

VOOR JE LEERLINGEN• www.brusselbazaar.be

Brusselbazaar bundelt alle vrijetijdsactivitei­ten voor kinderen en jongeren in de vakan­ties en tijdens het schooljaar.

• www.vgcspeelpleinen.be De VGC organiseert in samenwerking met Nederlandstalige scholen uit Brussel tijdens de paas­ en zomervakantie speelpleinen voor kinderen van 3 tot 15 jaar.

• www.onderwijscentrumbrussel.be/projecten/ zomerschool De zomerschool is een speelplein, specifiek gericht op anderstalige nieuwkomers van 6 tot 12 jaar. Een maand lang krijgen deze kinderen een uitdagend activiteitenaanbod.

Krijg ik een vervoersvergoeding?

Jolien V.B.

Ga je met het openbaar vervoer en/of met de fiets naar het werk? Dan heb je recht op terug­betaling en/of een fietsvergoeding. Het school­bestuur betaalt die aan jou. Het schoolbestuur krijgt deze kosten achteraf terugbetaald door de Vlaamse overheid.

Verplaatsingen met de wagen krijg je niet terugbetaald. Je kan ze wel als woon–werk­verkeer inbrengen in je belastingaangifte (als je niet kiest voor het forfait). Vraag info bij een plaatselijk belastingkantoor.

5352

Aanpak

­ ondersteuning rond o.a. taal ­ Leerlingen met leerproblemen

' een meertalige

achtergrond' beperkingen

' ... in je klas vragen

extra zorg. In je eentje loop je soms vast. Gelukkig sta je er in een Brusselse klas nooit alleen voor.

­ externe hulplijn ­

­ info over het kind ­

­ ervaringen uit buitengewoon onderwijs ­

­ ondersteuning in klas en op school ­

­ middelen en ondersteuning ­

­ klaservaringen ­

­ expertise in zorg ­

EXTRA ONDERSTEUNING, BIJ WIE KLOP JE AAN?

54 55

“In mijn klas zit geen enkele ‘echte’ Vlaming. Mijn leerlingen komen uit Spanje, Marokko, Brazilië, Mace­donië, Congo … Zelf woon ik op het platteland, dus dat was wennen. Ik kwam naar Brussel om te leren over andere culturen.

Ik luisterde naar rapper Jul, proefde een Marokkaanse pan­nenkoek. Jongeren leren kennen vergt tijd, maar loont. Als je hun interesses kent, kan je de leerstof daarop afstemmen. Een per­soonlijk berichtje in hun agenda schrijven.

Mijn leerlingen zijn heel open, vooral de meisjes. “Mevrouw, ik heb m’n maandstonden, heeft u iets bij?” Zelf had ik dat nooit gedurfd. Doordat ze zo open zijn,

stel ik zelf ook sneller vragen. Over de hoofddoek, bijvoorbeeld.

Kennismaken werkt in twee richtingen. Daarom volg ik mijn leerlingen op Instagram. Ik post geen foto’s van weekendfeestjes, maar wel van mijn kat. “Hoe gaat het met Balou?” vragen ze.

Soms denk ik: pas ik hier wel? Ik ben niet fors gebouwd, ik heb geen bitchface. Leerlingen die de les verstoren stuur ik eruit. Maar als ze zich gedragen, kan vrijdag al wat losser. Snoep, een spelletje: ook dat is een band opbouwen.”

Fenne Vanderstukken (24) geeft haar eerste jaar les in de eerste graad van het bso in Anderlecht.

Fenne heeft een superdiverse klas:

"LEER JE LEERLINGEN KENNEN"

©

Jens Mollenvanger

57

Je leerlingen dragen elk een rugzak die anders is gevuld. Als je hen leert kennen

' kan je inspelen op die diversiteit.

DAt maakt je lessen sterker.

OP WELKE VERSCHILLEN SPEEL JIJ IN?

AANPAK

Voorwerpen vertellen iets over de diverse achtergrond van je leerlingen, maar vergeet niet dat veel verschillen ook onzichtbaar of gecamoufleerd kunnen zijn. Je leert je leerlingen pas écht kennen door met hen in gesprek te gaan.58 59

Een leerling filmde mijn les en zette dat filmpje op Facebook. Mag dat?

Robin D.V.

Stiekem filmpjes opnemen en online zetten mag niet. De privacywet zegt heel duidelijk dat de individuele en voorafgaandelijke toestem­ming vereist is als je afbeeldingen (ongeacht de drager) wil publiceren waarop personen herkenbaar in beeld komen.

Je bespreekt dit het best met de directie, de betrokken leerling en de ouders. Maak een screenshot of een link naar het filmpje en con­fronteer de leerling ermee. Vraag hem om het te verwijderen. Maak ook duidelijk waarom dit soort dingen niet kan.

Duiken er filmpjes op met grensoverschrijden­de inhoud, dan kan je terecht bij een van de volgende meldpunten: ISW Limits (Steunpunt ongewenst gedrag op school), Ecops (Belgisch meldpunt voor misdrijven op het internet), Clicksafe (hulplijn van Child Focus).

Doen!Mopperpot: Zit het je niet mee? Kook je over? Dan moet je stoom aflaten. Schrijf zoveel mogelijk scheldwoorden op deze pot.

61

HOE ONTMIJN JE CONFLICTEN?Hoe beter de relaties zijn in een klas

' hoe beter je kan

les geven. Wat kan je doen bij conflicten' bij agressie

'

voortdurend overschrijden van afspraken en regels?

Aanpak

AAN DE DADER VRAAG JE:

• Wat is er gebeurd?• Wat dacht je (voelde je)

op dat moment?• Wat vind je er nu van?• Wie is benadeeld en hoe?• Hoe ga je dat goed­

maken/herstellen?

AAN DE BENADEELDE VRAAG JE:

• Wat is er gebeurd?• Wat dacht je op dat

moment?• Wat vind je er nu van?• Wat is het ergste voor je?• Wat is nodig om dat goed

te maken?

Herstelgerichte aanpak:breng dader en slachtoffer samen

Herstelgericht werken speelt in op de relaties in de klas. DE LEERLINGEN GAAN NADENKEN OVER HUN GEDRAG. Ze leren verantwoordelijkheid nemen, keuzes maken en oplossingen voorstellen voor hun grensoverschrijdende gedrag. Het scherpt hun empathisch vermogen aan.

62 63

1. Negeer de storende leerling.

2. Kijk de leerling aan en ga door met de les.

3. Stop even met de les en kijk de leerling aan.

4. Noem de leerling bij naam en ga door met de les: “Op dit beeld, Vasco, zie je …”

5. Stop even met je les en noem de leerling bij naam: “Is er een probleem Vasco?”

6. Noem de naam en gebruik een ik­boodschap: “Vasco, ik vind het heel vervelend dat je voortdurend zit te kletsen.”

7. Verplaats de leerling in de klas: “Vasco, kom even hier zitten, je wordt daar te veel afgeleid.”

8. Laat de leerling na de les bij je komen voor een niet­belerend gesprek. Leg uit wat het storende gedrag bij jou teweegbrengt. Achterhaal waarom de leerling zich zo gedraagt en toon begrip.

9. Als de les echt niet verder kan: zet de leerling op de gang. Geef een concrete, milde en leergerichte opdracht en plan een vervolggesprek. Vraag advies aan (zorg)collega's of directie.

HOE MANAGE JE EEN KLAS?Samen afspraken opstellen en je consequent aan die afspraken houden

' helpt jou en je leerlingen.

Maar soms blijft een leerling na meerdere opmerkingen je les dwarsbomen. Hoe betrek je die leerling opnieuw positief bij je les?

GEEF NIET METEEN STRAF: 9 STAPPENAanpak

64

Kan de school mij onbeperkt vragen om extra taken op te nemen naast mijn lesopdracht?

Annelies V.

Er staat hoe de taken verdeeld worden en hoe ze in het lessenrooster passen. Het school­bestuur bepaalt niet in z’n eentje wat er in dat reglement staat. Er is overleg met vertegen­woordigers van het personeel van de school. Je krijgt een kopie van het arbeidsreglement wanneer je je contract gaat tekenen.

GOED OM WETEN:• De school mag overlegmomenten plannen

buiten de schooluren.• Je hebt recht op een rustpauze. Je mag

maximum zes uren aan een stuk werken.

Dat is in elke school anders. De overheid legt alleen vast hoeveel (les)uren een leraar met een voltijdse opdracht moet doen. Je werk­gever, het schoolbestuur, vult de rest van je opdracht in.

In je functieomschrijving lees je wat je werk­gever precies van jou verwacht. Elke leraar die voor een periode van langer dan 104 dagen in een school werkt, krijgt een geïndividualiseer­de functiebeschrijving. Jouw eerste evaluator, meestal de directeur, stelt ze op in overleg met jou.

In het arbeidsreglement van je school lees je de algemene afspraken over toezicht, overleg­momenten, personeelsvergaderingen …

66 67

LIEN: “Ik werk in drie scholen en schrijf alles in drie verschil­lende kleurtjes op een kalender naast mijn bureau. De scholen hanteren alle drie een ander uurrooster. Ik vergis me dus wel eens. Dan staan mijn leerlin­gen vijf minuten te vroeg op de speelplaats. Een ramp is dat niet. Iedereen weet dat ik scholen combineer.”

PIETER: “Mijn regel is: ver­gaderingen volg ik in de school waar ik die dag lesgeef. Ik maak alleen een uitzondering als de verplaatsing haalbaar is en de vergadering belangrijk. Een projectdag op een moment dat ik niet op die bewuste school ben? Daarvan volg ik de voorberei­dingen niet. Collega’s kijken wel

eens vreemd als ze dat merken. Dan leg ik uit dat ik nog op twee andere scholen lesgeef. Daar tonen ze meestal begrip voor.”

LOLA: “Ik heb geluk want de twee scholen waar ik sta, liggen dicht bij elkaar. Als het pedagogische studiedag is of een klasuitstap in de ene school dan kan ik soms niet naar de andere.Daarover heb ik op voorhand duidelijke afspraken gemaakt met de directeurs. Als je veel met je directie praat, dan kan en mag er redelijk wat.”

WAT ALS ... JE IN DRIE SCHOLEN TEGELIJK WERKT?

MEER TIPS VAN STARTERS VIND JE IN DE FACEBOOK­GROEP ‘PAS VOOR DE KLAS’ www.facebook.com/groups/pasvoordeklas/

68

“In mijn klas spreken alle kinde­ren samen negen moedertalen. Ik vind het belangrijk om de thuis­taal te integreren in de lessen. Meertalige kinderen vragen om een creatieve, flexibele aanpak. Je kan bijvoorbeeld moeilijker inschatten aan welke woorden ze denken bij het thema ‘feesten’. Want zij denken vanuit hun eigen taal en referentiekader. Dat vind ik net zo boeiend.

Wanneer leerlingen een woord niet begrijpen, zoals ‘snel­weg’, vragen ze: ‘Juf, is dat als l’autoroute in mijn andere taal?’ Dat geeft hun een kapstok. Ze hangen nieuwe begrippen eerst op aan hun thuistaal. Ik breng zo veel mogelijk talen in de klas en betrek – waar het kan – de

ouders. Ik vraag om familieleden een kaartje te laten opsturen vanuit het thuisland. Trots dat de kinderen zijn om aan elkaar te vertellen wat daarop staat!

Als Anissa het verjaardagslied in het Arabisch zingt, grijp ik dat aan als kans om de thuistaal aan de les te koppelen. Zij heeft dat liedje fonetisch uitgeschreven. Samen leerden we het aan aan de hele klas. Zo valt hier elke dag iets nieuws te leren en te ontdekken. Ik kom graag naar school. De schat aan culturen en de taalrijkdom verrijken mijn job enorm.”

Silke Beerens (23) staat haar tweede schooljaar in het derde leerjaar in Koekelberg.

Silke brengt ‘de andere taal’ thuis in de klas:

"THUISTAAL IS DE BASIS"

©

Jens Mollenvanger

71

ZO BRENG JE TALEN THUIS IN JE KLAS

AANPAK1. Ik maak de verschillende thuistalen zichtbaar.

2. Ik hou rekening met taal in mijn lessen.

3. Ik probeer de andere talen van mijn leerlingen te stimule­ren door materialen in andere talen te voorzien.

4. Ik geef de thuistaal van mijn leerlingen positieve aan­dacht.

5. Ik toon aan mijn leerlingen dat ik andere talen belangrijk vind.

6. Ik laat leerlingen af en toe iets in hun eigen taal aan elkaar uitleggen / iets voor bereiden / elkaar helpen.

7. Ik maak duidelijke afspraken over het talen beleid in de klas.

72 73

Kan ik een interimopdracht vroegtijdig stopzetten?

Stijn G.

Werk je als tijdelijke in een school, dan moet je een opzegtermijn respecteren.• Heb je een overeenkomst van bepaalde

duur (TABD): dan is de opzegperiode 7 kalenderdagen.

• Heb je een overeenkomst van onbepaalde duur (TADD): dan is de opzegperiode 15 kalenderdagen.

Je kan wel aan de directeur een kortere termijn vragen. Als de directeur schriftelijke toestem­ming geeft, kan je sneller weg.

Doen!Koop een mooi en fijn schrijfboekje. Schrijf elke dag in enkele woorden de meest positieve ervaring op of het leukste moment van de week.

75

ZELFZORGBINGO

BLOKKEER ME–TIMEVoorzie ergens in je week een vast tijdsblok waarin je helemaal niet met de school bezig bent maar met tijd voor jezelf, je vrienden, je passies, je hobby’s of gewoon lekker nietsdoen.

Wat er ook gebeurt: doe geen toegevingen en laat je hoofd lekker leeglopen. Lees ook de tips over timemanagement op p. 78

Vink AAN waar jij de afgelopen twee weken géén tijd voor hebt gehad. Drie vakjes aangevinkt? BINGO! HOOG tijd voor zelfzorg.

Test

76 77

STEL PRIORITEITENEen te lange to-dolijst

' taken waar je maar geen tijd voor

vindt? Het Eisenhowerschema helpt je prioriteiten te stellen.

Deze taken METEEN AANPAKKEN en afwerken.

− les voorbereiden − ouders van Ward opbellen − rapporten invullen − verbeteren

− kopieën ordenen − klaskas tellen − klasagenda invullen

− kast opruimen − ideeën zoeken voor

het schoolfeest

− een boek lezen over ADHD − sporten − iets gaan drinken met

de vrienden

Deze taken SNEL AFWERKEN. Laat deze activiteit niet meer tijd nemen dan je ervoor hebt uitgetrokken.

Deze taken INPLANNEN en je planning bewaken.

Deze taken zorgen er meestal voor dat je je goed voelt in je vel en op je werk. Reserveer er minstens tweemaal per week tijd voor.

Je kan deze taken LATEN VALLEN (of aan iemand anders geven). Vaak zijn ze leuk. Schrap ze niet systematisch, maar beperk ze.

Overloop je to-dolijst. Stel de vraag: is de taak belangrijk of onbelangrijk? is ze dringend of niet dringend? vul het schema in.

VUL NU ZELF IN

78 79

1. BLIJF RUSTIG

Je weet niet precies wat gezegd is en in welke context.

2. BLIJF ER NIET MEE ZITTEN

Praat erover met je mentor of een andere vertrouwenspersoon op school. Hij kan je klankbord zijn, je eerste emoties kaderen en advies geven. En je weet zeker dat hij discreet blijft. Betrek geen anderen bij het probleem, anders wordt het probleem misschien nog groter en gaat het een eigen leven leiden.

3. VRAAG JE COLLEGA OM EEN GESPREK

Vertel hem wat je gehoord hebt (de feiten), zeg hem dat je er met je mentor over gesproken hebt en dat je open wil praten. Gebruik

ik–boodschappen (“Ik heb gehoord dat …”), stel je open (“Ik wil graag weten wat je bedoelt”) en lerend op (“Misschien kan ik van jou ook wat leren …”). Vertel ook dat je het niet leuk vindt dat hij met anderen over je klaagt zonder het eerst met jou te bespreken.

4. WEIGERT JE COLLEGA EROVER TE PRATEN?

Roep dan de hulp in van een derde persoon: iemand die meer gezag heeft (coördinator, mentor, directeur). Voer dan het gesprek met z’n drieën.

WAT ALS ... EEN COLLEGA OVER JOU GAAT KLAGEN?

MEER TIPS VAN EXPERTEN VIND JE OP DE WEBSITE www.klasse.be/pasvoordeklas/

80

Je bent echt niet de enige leraar bij wie het eens misloopt. Je kan nu eenmaal niet op alles voorbereid zijn. Ook jij mag fouten maken en eruit leren. Geniet vooral van wat je wel al hebt bereikt.

HOE NORMAAL BEN JIJ? DUID aan wat jou

al overkomen is

Test

82 83

Doen!Vraag aan vier mensen die je goed kennen om iets te vertellen over je talenten, wat ze in jou waarderen. Maak er een lijstje van. Wat verrast je? Wat niet?

Ben ik verzekerd als een leerling onder mijn toezicht gewond geraakt?

Liesbeth K.

Als een leerling zichzelf of een andere leerling verwondt, dan is dat een zaak voor de school­verzekering.

Als begeleidende leraar ben je bijna altijd aan­sprakelijk als een leerling een fout begaat en daardoor schade berokkent aan een medeleer­ling of een andere persoon. Maar die aanspra­kelijkheid vervalt als je je taak zorgvuldig hebt uitgevoerd en het ongeval niet te voorzien of te vermijden was. Bovendien ben je voor je burgerlijke aansprakelijkheid en rechtsbijstand verzekerd via de schoolpolis.

Vraag aan je directie of schoolbestuur een kopie van de polis. Je hebt er belang bij je goed te informeren.

85

PAK JE LES AAN ZOALS JIJ HET WIL

Kies werkvormen en thema's die je enthousiast maken. Vertrouw op je

gevoel: probeer een nieuwe aanpak uit als jij erin gelooft. Zo haal je

voldoening uit je job. Laat je niet altijd leiden door anderen.

Natuurlijk kan je niet alles zelf kiezen en moet je je soms aanpassen. Zoek een

gezonde balans.

Kan ik goedWil ik meer doen Doe ik soms te veel

BLIJF JEZELFHoe vaak kreeg jij al het advies

'blijf gewoon jezelf'? Makkelijker gezegd dan gedaan. Ontdek drie manieren om jezelf te blijven.

WEET WAAR JIJ STERK IN BENT

Geen enkele leraar is perfect. Ook jij hoeft niet te voldoen aan het ideale plaatje. Belangrijker is

dat je je eigen kwaliteiten en onvolmaakt­heden kent. Vervolgens schaaf je de zwak­

ke punten bij en ontwikkel je volop je talenten.

Kan ik goed

Wil ik meer doen

Doe ik soms te veel

VERTEL WAT JE DENKT EN VOELT

Je krijgt pas een hechte band met leerlingen en collega’s als je ook durft te zeggen dat iets niet bij je past of dat je niet akkoord gaat. Dat je daarbij

misschien rode wangen krijgt of vlekken van spanning, is niet erg. Het is jouw

mening, het is jouw gevoel, punt. Geloof in jezelf, dan geloven anderen ook in jou.

Kan ik goed

Wil ik meer doen

Doe ik soms te veel

Test

86 87

Heb ik beroepsgeheim?

Ann N.

Een leraar heeft geen beroepsgeheim, wel ambtsgeheim of discretieplicht. Dat betekent dat hij heel discreet moet omgaan met vertrou­welijke gegevens. Informatie die een school nodig heeft om het gedrag van een leerling te interpreteren of een gepaste begeleiding te vinden (ADHD, autisme …) mag hij uitwisselen. Enkel met collega’s, de directeur of het CLB, maar niet met vrienden, andere ouders of leerlingen.

Een leraar heeft ook meldingsplicht. Dat betekent dat hij verplicht is om te melden als een leerling hulp en bijstand nodig heeft (zelf­doding, mishandeling, intrafamiliaal geweld …).

CLB–medewerkers hebben wel beroeps­geheim. Zij zijn verplicht om vertrouwelijke gegevens geheim te houden.

Doen!Wie was jouw favoriete leraar? Waarom? Lijk jij een beetje op hem/haar?

89

HOE VOELDE JIJ JE DE AFGELOPEN MAANDEN?

MAAND 8 9 10 115 126 71 2 3 490

“Meer dan de helft van de kinde­ren in mijn klas leeft in armoede. Dat is echt schrikken. Wat weet ik van armoede? Ik merk het als ouders hun kinderen thuis houden omdat ze de brooddoos niet kun­nen vullen. Wat kan ik als leraar doen? Ervoor zorgen dat kinderen zich goed voelen op school, dat ze onbezorgd kunnen spelen, vrienden kunnen maken én tonen waar ze goed in zijn.

Ik voel mijn grote verantwoorde­lijkheid. Via onderwijs kunnen we kinderen echt wel uit armoede halen. Maar soms denk ik ook: help, waar moet het met Yassin naartoe? Toch weet ik dat wat ik doe in mijn klas, elke dag, ze op de een of andere manier wel doet groeien. Daarom blijf ik kansen

geven en laat ik voelen dat ik in hen geloof, ook al moet ik iets 86 keer uitleggen.

Bij collega’s kan ik altijd terecht. En de directeur staat altijd klaar met een financieel plan voor ouders die het echt moeilijk heb­ben. Elk kind doet hier met elke activiteit mee, ook al kunnen ze die niet betalen.

Als brede school kunnen we kin­der laten muurklimmen, schaat­sen ... voor amper 1 euro. Ik sta er eigenlijk van te kijken hoe we met weinig middelen toch een rijke leeromgeving kunnen aanbieden.”

Siel (26) startte in het derde leerjaar en geeft nu les in de OKAN­klas in Anderlecht.

Siel vecht tegen kinderarmoede:

"SOMS LEG IK IETS 86 KEER UIT"

©

Jens Mollenvanger

93

Sarah groeit op in een kansarm gezin en zit in jouw klas. Welke bril zet jij op? Wat zie en denk je?

HOE KIJK JIJ NAAR ARMOEDE?

AANPAK

• Ook een kind in armoede zit boordevol pit en talent.

• Ook ouders in armoede willen het beste voor hun kind.

• Als we samenwerken, kunnen we echt wel iets veranderen.

• Ik kan door de manier waarop ik lesgeef (efficiënt klasmanagement, duidelijke doelen stellen, structureren, bemoedigen en geloven, denk­ en taalondersteunend werken) armoede mee aanpakken.

OF ZET JIJ DEZE BRIL OOK EENS OP?

Ontdek 12 brillen om naar armoede te kijken op www.klasse.be/kansarmoede en lees er ook hoe je effectief in je klas aan armoede kan werken.94 95

• Elke gewone school moet een zorgbeleid uitbouwen. Leerlingen die het curriculum met redelijke aanpassingen aankunnen, hebben het recht zich in te schrijven in een gewone school. Een school mag ze niet weigeren.

• Redelijke aanpassingen zijn: langere toetstijden, monde­linge feedback in plaats van cijfers, individuele leerhulp, leessoftware, aangepaste stoel ...

• School, ouders en CLB be­spreken samen of de nodige aanpassingen onredelijk zijn en een kind beter les volgt in het buitengewoon onderwijs.

• In vergelijking met Europese landen volgen in Vlaande­ren meer leerlingen les in het buitengewoon basis­ en secundair: 4,35%. Het M­decreet streeft naar een daling van dat cijfer.

OVER HET M-DECREET:

IEDEREEN (BUITEN)GEWOON

Aanpak

Ook in jouw klas zitten leerlingen met een beperking'

stoornis of handicap. Het M-decreet regelt hoe Vlaamse scholen omgaan met deze leerlingen.

Wie is gewoon' wie is buitengewoon? zoek de VIER verschillen.

(Er zijn geen verschillen te zien.)

96 97

Vooral zwarte uitspraken? Dan gebruik je veel mintaal. Met mintaal drukken we onze ongenoegens uit, we reageren ons af, verbieden iets, zeggen wat we niet willen.

Vooral oranje uitspraken? Dan gebruik je veel plustaal. Plustaal verwijst naar de toekomst, beschrijft het gewenste gedrag en verbetert de relatie. Je zegt wat je wel wil.

TEST JE KLASTAAL

GEBRUIK JE VAAK MINTAAL? Lees op de volgende pagina hoe het anders kan.

duid aan welke uitspraken jij vaak in de klas doet.

Doen!Neem de klaslijsten van je leerlingen. Schrijf bij iedereen een bijzondere kwaliteit, talent of eigenschap. Start het eerstkomende oudercontact met een kort gesprekje daarover.

99

VAN MIN NAAR PLUS

" Ik vind het niet leuk dat je die taak niet klaar hebt. Ik zou graag hebben dat je die tegen morgen afwerkt"

"Jij bent nooit in orde”

Vertel duidelijk over welk gedrag het gaat, zo maak je de leerling verant­woordelijk voor zijn gedrag: hij kan de situatie veranderen.

Vervang jij– door ik–boodschappen. Zo toon je dat je op de leerling rekent en speel je niet op de persoon, maar op zijn gedrag.

Vermijd zoveel mogelijk woorden als ‘altijd’, ‘nooit’, ‘steeds’. Het is alsof gedrag niet kan ver­anderen.

WAT MINTAAL DOET

" Blij dat ik dit eens heb kunnen zeggen

'

dat lucht op."

"Oké dan' ik ben zo

' ik kan

daar niets aan veranderen. De leraar moet me niet."

LERAAR DENKT:

LEERLING DENKT:

101100

STAP 2: TIJDELIJKE AANSTELLING VAN DOORLOPENDE DUUR

Na minstens drie schooljaren kan je kandideren voor een ‘tijdelijke aanstelling van doorlopende duur’ (TADD).

Voorwaarden om in aanmerking te komen:• op 30 juni 720 dagen dienstanciënniteit

hebben in het ambt waarvoor je kandidaat bent (waarvan minstens 600 effectief gepresteerd) en minstens halftijds te werk gesteld zijn (anders duurt het langer)

• geen onvoldoende op je laatste evaluatie• niet ontslagen zijn

STAP 3: VASTE BENOEMING

Je school moet elk jaar vóór 1 april binnen de scholengemeenschap meedelen welke betrekkin­gen in aanmerking komen voor vaste benoeming. Dat is de ‘vacantverklaring’.

Hoe werkt de vaste benoeming? Waarom raakt de ene collega snel benoemd en de andere niet?

Evelien V.

STAP 1: TIJDELIJKE AANSTELLING VAN BEPAALDE DUUR

Je carrière in het onderwijs start meestal met een of meer tijdelijke jobs. Dat zijn ‘tijdelijke aanstellingen van bepaalde duur’ (TABD).

De directeur checkt vooraf of er iemand voorrang heeft op jou:• personeelsleden ‘ter beschikking gesteld

wegens ontstentenis van betrekking’ (TBSOB) in een school van de scholen­gemeenschap. Zij zijn ‘hun uren kwijt’.

• personeelsleden met ‘tijdelijke aanstelling van doorlopende duur’ (TADD)

102 103

Zij krijgen voorrang:• (gedeeltelijk) vast benoemde personeels­

leden• TBSOB’ers, die eerst moeten worden

gereaffecteerd, dus overgeplaatst vanuit een andere school of dienst

• in het gesubsidieerd onderwijs ook personeelsleden die 960 dagen dienst­anciënniteit hebben in het ambt

• sommige scholen geven ook voorrang aan TADD’ers die al langer in dienst zijn

Om vast benoemd te worden, moet je je vóór 30 juni kandidaat stellen en aan een aantal voorwaarden voldoen. De drie belangrijkste vereisten zijn:• 720 dagen dienstanciënniteit waarvan 360

in het ambt waarvoor je kandideert• een vereist of voldoend geacht bekwaam­

heidsbewijs• geen onvoldoende op je laatste evaluatie • in het GO! moet je bovendien bij de scho­

lengroep een soort ‘benoemingsdossier’ indienen met je motivatie en referenties

Als de overheid nagekeken heeft of jij en de betrekking aan alle voorwaarden voldoen, gaat je vaste benoeming in op 1 juli of op 1 oktober.

Krijg ik vakantiegeld?

Marissa K.

Vakantiegeld ontvang je rond eind mei. Hoeveel? Dat hangt af van het aantal dagen dat je in het voorgaande jaar gewerkt hebt.• Een volledig jaar voltijds gewerkt in het on­

derwijs? Dan krijg je maximum 92 procent van je maandloon uitbetaald.

• Geen volledig jaar voltijds gewerkt in het onderwijs? Dan krijg je een bedrag dat in verhouding is tot het aantal gewerkte dagen.

• Enkele korte periodes gewerkt in het on­derwijs? Dan zal het ministerie voor elk van deze periodes het vakantiegeld berekenen en alles samentellen.

• Vorig jaar in de privésector gewerkt? Dat telt niet mee, want jouw vroegere werkge­ver betaalde dat vakantiegeld al vervroegd aan jou uit.

Als schoolverlater kan je aanvullend vakantie­geld krijgen. Op voorwaarde dat je nog geen 25 jaar bent en binnen de vier maanden na je afstuderen in dienst trad in het onderwijs. Vraag het aan via je schoolsecretariaat.

104 105

“Op school proberen we alle ouders te bereiken. Dat vind ik niet meer dan logisch. Vaak zet ik de eerste stap naar de ouder(s). Op de speelplaats vraag ik hoe het gaat. Door de vele thuistalen is dat niet altijd gemakkelijk. Soms in het Frans, wat ik in het begin niet durfde.

Als je als leraar moeite doet om begrepen te worden, doen ook ouders hun best. Hoe meer contact, hoe meer interesse en goesting je in school creëert. Het infomoment in het begin van het schooljaar, het oudercontact, de babbelcafés, het heen­en­weerschriftje … versterken het contact met de ouders.

Ik kan me niet voorstellen dat ik de ouders van mijn kleuters niet ken. Die kinderen zitten elke dag in mijn klas! Ik leef zelfs op wanneer ik ouders betrek bij mijn lessen en feedback van hen krijg.

Daarom zocht en vond ik een school die openstaat voor alle culturen en alle ouders. Ik koos daarbij heel bewust voor Brussel. Familie en vrienden blijven verwonderd dat ik les wil geven in Sint­Jans­Molenbeek. Maar in Brussel voel ik me net thuis, als leraar en sinds kort als inwoner.”

Inneke Seynaeve (24) staat haar eerste

schooljaar in de tweede kleuterklas in

Sint­Jans­Molenbeek.

Inneke investeert elke dag in betrokken ouders:

"ZONDER OUDERS KAN IK GEEN GOEDE LERAAR ZIJN"

©

Jens Mollenvanger

107

HOE NEEM JIJ ELKE OUDER MEE?

Aanpak

DE MEE-WETERS:

Schoolnieuws volg ik via de briefjes in de boekentasTip: Gebruik verschillende kleurtjes papier voor verschillende soorten boodschappen.

DE MEE-LEVERS:

Ik vraag thuis aan mijn kind hoe het op school gaatTip: Met een stempel op de hand van je leerling, met een toffe telefoon … stimuleer je het gesprek thuis.

DE MEE-BEPALERS:

Tijdens de ouderraad beslis ik mee over de agendapunten van de schoolTip: Nodig deze betrokken ouder uit om deel te nemen aan de werkgroep verkeersveiligheid, welbevinden op school ...

DE MEE-HELPERS:

Als ik tijd vind, help ik graag tijdens een activiteit op schooLTip: Laat een hulpcheque invullen. Zo weet je wat haalbaar is voor de ouder(s) en waarmee ze graag helpen.

DE MEE-DENKERS:

Ik vul altijd de polls in waarin onze directeur de mening van ouders bevraagtTip: Geef als voorbereiding op het oudercontact een drietal vragen mee aan de ouder(s).

108 109

hettegenovergestelde

hettegenovergestelde

ALLERGIE UITDAGING

VALKUILKWALITEIT

te veel van het goede

te veel van het goede

Wat gebeurt er als je overdrijft met je kwaliteiten?

Wat vind jij je beste eigenschap?

Hoe wil je niet worden als je je uitdaging te ver drijft?

Hoe kan je je kwaliteit inzetten zonder in de valkuil te trappen?

LERAAR SUZANNE DOET DE TEST:

Volgens haar is haar kwaliteit dat ze de leerlingen altijd op de eerste plaats zet.

Maar als ze daarmee overdrijft, loopt ze het risico dat leerlingen haar klas overnemen. Dat is haar valkuil.

Nu ze die kent, weet ze wat haar te doen staat: iets meer regels opstel­len (haar uitdaging).

Zonder daarin te overdrijven, want ze wil niet bazig overkomen (haar allergie).

ONTDEK JEZELF IN VIER STAPPENElke leraar heeft kwaliteiten. Maar als je in je kwaliteiten overdrijft

' dan worden ze je zwakke punt.

Doe deze test samen met je mentor

Ken jezelf

Deze tekst is gebaseerd op het

werk van Daniël Ofman

110

OP FUNCTIONERINGS-GESPREKBereid je functioneringsgesprek voor. Hoe scoor jij op de volgende vaardigheden?

Lessen voorbereiden

Instructies geven in de klas

Groepswerk begeleiden

Individuele hulp bieden aan leerlingen

Orde houden in de klas

Leerlingen evalueren (bv. toetsen opstellen)

Begeleiden van zwakkere en sterkere leerlingen

Omgaan met ouders

Reageren in crisissituaties in de klas

Omgaan met collega’s

Omgaan met de culturele diversiteit in de klas

1 2 3 4

1 absolute beginner – 2 ça va – 3 gevorderd – 4 specialist

Een functioneringsgesprek gaat over jou en is bedoeld om je te doen groeien.

1. Vraag na hoe een functioneringsgesprek op school verloopt (met een vast gesprekssjabloon, geven leiding­gevende en leraar op voorhand de punten door die ze willen bespreken …?).

2. Bereid jezelf voor. Wat gaat goed en waaruit blijkt dat? Waar ondervind je problemen en hoe komt dat? Zoek concrete voorbeelden, want tijdens het gesprek zelf ben je misschien te gespannen om ze te vinden (zie de pagina hiernaast).

3. Vertel over je wensen. Waar wil je ondersteuning? Wat wil je binnen deze school bereiken? Wat heb je daarvoor nodig: tijd, coaching, scholing?

4. Gebruik je frisse kijk. Jouw blik kan van onschatbare waarde zijn voor een school. Wat valt je op? Wat vind je raar? Wat vind je prettig?

5. Vraag eerlijk om uitleg als je iets niet snapt. Dat is zinvol­ler dan heel defensief te worden als je opmerkingen krijgt die je niet verwacht had.

6. Maak samen concrete afspraken over verbetering of ver­anderingen in je manier van werken, ook al blijf je niet op die school.

6 TIPSTips & Tricks

112 113

SANDRA: "Ik werk met een inschrijfsysteem voor hoeken­werk. In het begin kreeg ik argwa­nende blikken van collega's, intussen zijn er al drie klassen die het gebruiken. Laat je dus niet afschrikken door leerplannen, lesroosters of oude gewoonten. Zoek de ruimte die je hebt. Staar je niet blind op wat je toch niet kan veranderen."

WOUTER: "Als je resultaten toont, ook al zijn ze klein, dan krij­gen anderen ook goesting. Mijn klas werkte rond twitter– poëzie en publiceerde de gedichten in de schoolkrant. Ik kreeg veel complimentjes van collega’s en de vraag om mee te denken over werkvormen die aansluiten bij de leefwereld van de leerlingen."

CHERLINE: "Mijn vorige job was orthopedagoge. Die ervaring gebruikte ik om collega's te over­tuigen van meer differentiatie in de klas. We hebben een visie en een stappenplan ontwikkeld. Als je zelf weinig ervaring hebt, dan kan je een ervaren collega bond­genoot maken of iemand van buiten de school vragen om met andere ogen te helpen kijken."

WAT ALS ... ik collega's iets nieuws wil laten ontdekken?

MEER TIPS VAN STARTERS VIND JE IN DE FACEBOOK­GROEP ‘PAS VOOR DE KLAS’ www.facebook.com/groups/pasvoordeklas/

114

Wie betaalt mij in juli en augustus?

Wouter B.

Elke maand houdt het ministerie van Onderwijs en Vorming een deeltje van je loon in. Zodat je ook in juli en augustus nog iets op je rekening krijgt. Dat is de zogenaamde ‘uitgestelde bezoldiging’.

• Ben je vast benoemd? In juli en augustus krijg je evenveel loon uitbetaald als andere maanden.

• Ben je tijdelijk aangeworven, tot het einde van het lopende schooljaar of langer? In juli zal het bedrag dat je krijgt iets lager liggen dan normaal. Want het ministerie herberekent dan je loon van september tot en met december. Het loon in augustus komt ongeveer overeen met je maandelijkse loon.

• Ben je tijdelijk in dienst voor een korte periode, dus ad interim of niet tot het einde van het schooljaar? Je krijgt in juli en augustus een loon dat berekend is op het aantal dagen dat je gewerkt hebt in het onderwijs. Want voor elk van die dagen heeft het ministerie voor jou ook een beetje ‘uitgestelde bezoldiging’ aan de kant gezet.

116 117

Elke leerling tekent zijn hand op een blad. Per vinger schrijft hij persoonlijke feedback op aan jou.

Er volgt een korte nabespreking.

DE LERAAR LEERTLeerlingen observeren jE dagelijks. Beter dan wie ook kennen ze je sterktes en zwaktes. Durf jij hun een evaluatie vragen?

Laat je enkel evalueren door een klas waar je vaak komt en waar je vertrouwen hebt opgebouwd.

Maak duidelijke feedbackregels. Leg uit dat feedback opbouwend is.

Bepaal je werkpunten aan de hand van hun opmerkingen. Kreeg je een hele boterham aan feedback, neem die dan ook serieus. Praat erover met je mentor op school of met andere collega’s.

Luister naar je leerlingen, het duurt soms even voor ze tot het punt komen dat ze willen maken. Vraag daarna pas door.

Vat aan het einde samen.

Wat leerlingen niet graag luidop zeggen, lees je nadien wel op hun blad (eventueel anoniem). Bespreek achteraf met je

leerlingen wat je uit hun feedback gehaald hebt.

118 119

Hoe solliciteer ik het best?

Marc L.

MANIER 1: VIA DE SCHOOL

Je kan rechtstreeks contact opnemen met de scholen, schoolbesturen, scholengroepen of onderwijsnetten die je voorkeur wegdragen. Stuur je brief en cv op per e­mail of ga ze per­soonlijk afgeven. Je vindt de contactgegevens terug via www.onderwijsaanbod.be.

Soms volstaat één mail, brief of telefoontje niet. Laat gerust nog een tweede keer van je horen, na enkele maanden.

MANIER 2: ONLINE

Op www.leerkrachtendatabank.be kan je je cv publiceren. Scholen zoeken in deze databank naar een geschikte kandidaat volgens regio en vak. Ze plaatsen hier ook vacatures die auto­matisch bezorgd worden aan alle kandidaten die in aanmerking komen.

MANIER 3: VIA HET ONDERWIJSNET

Sommige onderwijsnetten hebben een eigen online vacature– en/of sollicitantendatabank.

• Gemeentelijk of stedelijk onderwijs: www.ovsg.be/vacatures

• GO!: www.g­o.be/Net_KandTijd

• Katholiek onderwijs: jobs.vsko.be

• Steinerschool: www.steinerscholen.be/vacatures

• Lesgeven in Brussel www.lesgeveninbrussel.be

120 121

1. Ik kreeg een goed onthaal: gezamen­lijk onthaalmoment voor starters, een rondleiding, een startersbrochure …

2. Ik kreeg een duidelijke en haalbare opdracht (haalbare uren, haalbare klassen).

3. Leraren werken samen, wisselen ideeën uit, leren van elkaar... Ik hoef als startende leraar niet volmaakt te zijn.

4. De school geeft me goede praktische info, maar ik kan er ook terecht met vakdidactische vragen (geef ik mijn lessen goed?), en vragen over mijn ontwikkeling als leraar (zelfbeeld, zelf­vertrouwen, toekomstperspectieven …).

5. Er is een begeleidingstraject voor star­tende leraren (rondleiding, individuele begeleiding, groepsmomenten met startende leraren, evaluatie …).

6. Ik voel dat ik bij veel mensen terecht­kan. De begeleiding op school is teamwerk van de directeur, de mentor, de andere (vak)collega’s.

7. Ik krijg regelmatig feedback over hoe ik het doe als leraar. Ik krijg begeleiding op maat.

8. De school ziet in nieuwe leraren kansen om zelf ook te leren over nieuwe werk­vormen of technieken.

9. Ik word eerlijk beoordeeld. De school maakt een onderscheid tussen ‘bege­leiding’ (door mentoren, peters en me­ters) en ‘evaluatie’ (door de directeur).

10. Ik laat me heel graag begeleiden bij mijn start. Ik kan er veel van leren.

IS JOUW SCHOOL STARTVRIENDELIJK? Lees de uitspraken en duid aan of je (helemaal) akkoord gaat of niet. Vergelijk jouw score met die van je collega–starters.

Ook voor je mentor en ervaren collega's is er een test op www.klasse.be/pasvoordeklas

(–2) Helemaal niet akkoord / (–1) niet akkoord (0) geen mening / (1) akkoord / (2) helemaal akkoord

(–2) Helemaal niet akkoord / (–1) niet akkoord / (0) geen mening / (1) akkoord / (2) helemaal akkoord

–2 –1 0 1 2

–2 –1 0 1 2

–2 –1 0 1 2

–2 –1 0 1 2

–2 –1 0 1 2

–2 –1 0 1 2

–2 –1 0 1 2

–2 –1 0 1 2

–2 –1 0 1 2

–2 –1 0 1 2

Test

122 123

Toen ik als nieuwe leraar met mijn rij op zoek ging naar het juiste klaslokaal, liepen we per vergissing het lokaal van een col­lega binnen. Die vroeg me voor welk vak het was, ik antwoordde: geschiedenis. Hij vroeg me ver­volgens en plein publique: ‘en wie geeft jou dat?’ We zijn beste vrienden geworden.

Dus, als je daar staat op de rand van die trillende springplank en met knikkende knieën omlaag kijkt, wees dan niet bang. Het water is niet te koud, te diep of te nat. Spring gewoon. Wij drogen je wel af."

Leraar Wouter De Craen

SPRING MAAR"Je haalt hem er zo uit. Met aarzelende tred stapt hij de lerarenkamer binnen en kijkt schichtig om zich heen. Hij heeft nog geen vertrouwde stek hier, nog geen zelfzekere pose. De koffiemachine dan maar. Vooral niet opvallen, normaal doen. God weet wat normaal is in deze zoo!

We hebben er allemaal gestaan, die eerste dag. Zo veel nieuwe gezichten, zo veel nieuwe deu­ren, zo veel nieuwe regeltjes en nauwelijks tijd om ze allemaal te memoriseren. Die eerste les voor de tiende keer overlopen en toch nog twijfelen of ze wel af is. Het laatste avondmaal nauwelijks door de keel krijgen door stress.

" We hebben er allemaal gestaan

'

die eerste dag"

124

MEER LEESVOER VOOR STARTERS EN MENTOREN• 7 op 7 Superagenda voor startende leerkrachten in het basisonderwijs.

Marleen Borzée e.a., Plantyn

• Sterk starten. Survivalkit voor de nieuwe leerkracht. Johan Dehandschutter, Acco. www.sterkstarten.be

• Je verdiende loon, info en tips voor een goede start van je onderwijsloopbaan. Agentschap voor Onderwijsdiensten, AgODi

• Met beginnende leraren op weg naar professionaliteit. Paul Cautreels, Plantyn

INTERESSANTE WEBSITES• www.facebook.com/groups/pasvoordeklas/

ontmoetingsplek voor startende leraren en stagiairs

• www.klasse.be magazine en website voor leraren

• www.klasse.be/pasvoordeklas online verzameling van praktische info, tips en verhalen voor startende leraren

• www.klascement.net leermiddelennetwerk voor uitwisselen van lesmateriaal

• www.lerarenkaart.be aanbiedingen, activiteiten en commerciële voordelen voor leraren

HULPLIJNENVlaamse overheid: voor info over onderwijsbeleid, je loon en je loopbaan.

• www.onderwijs.vlaanderen.be Ministerie van Onderwijs en Vorming

• www.agodi.be Agentschap voor Onderwijsdiensten

Onderwijskoepels en pedagogische begeleidingsdiensten: voor info over de regels binnen je onderwijsnet, voor begeleiding bij de aanpak van je klas en vak, en voor een vormingsaanbod.

• www.vsko.be & www.pbdko.be Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs & de pedagogische begelei­dingsdienst van het Katholiek Onderwijs

• www.g­o.be GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap

• www.ovsg.be Onderwijssecretariaat van de Steden en Gemeenten

• www.fopem.be Federatie van Onafhankelijke Pluralistische Emancipatorische Methodescholen

• www.steinerscholen.be Federatie Steinerscholen

• www.voop.be Vlaams Onderwijs Overleg Platform (VOOP)

MOBILITEIT IN BRUSSEL• nl.villo.be

Een fiets nodig? Bij Villo huur je een stadsfiets voor een dag, een week of een jaar.

• www.stib­mivb.be Kinderen van 6 tot 11 jaar gratis reizen op het MIVB­net met het J­Abonnement. Een schoolgroep van maximaal 30 kinderen één dag onbeperkt kan reizen op het MIVB­net via de schoolkaart. MIVB educatieve pakketten aanbiedt voor kinderen. Stimi voor de jongste ketjes en Mo.bili voor de ketjes tussen 9 en 12 jaar.

• www.delijn.be Kinderen jonger dan 6 jaar gratis reizen met de Lijn. Je via dynamoOPWEG gratis busvervoer met De Lijn aanvraagt naar culturele bestemmingen?

MEER INFO

126 127

Klasse • Koning Albert II-laan 15 • 1210 Brussel • www.klasse.be/pasvoordeklas

Redactie & vormgeving: Klasse - www.klasse.be • Illustraties: Laura Janssens • Verantwoordelijk uitgever: G.M. Rasson - Brik vzw - Lesgeven in Brussel - Bloemenstraat 32, 1000 Brussel - www.lesgeveninbrussel.be

© 2017 - Overname van artikels uit deze publicatie is geen probleem, mits je de bron expliciet vermeldt. De foto’s en illustraties worden door het auteursrecht beschermd.

Dit startersboekje is een initiatief van Lesgeven in Brussel en Klasse, in samenwerking met schoolbegeleiders, mentoren, overheidsdiensten en startende leraren.

Lesgeven in Brussel is een samenwerking tussen Onderwijscentrum Brussel, Brik vzw en de Algemene directie Onderwijs en Vorming van de VGC.

Met heel veel dank aan:Inneke Synaeve, Kenneth Collin, Silke Beerens, Fenne Vanderstukken, Siel Ryckoort, Elaine Van de Poel, Marleen Borzée, Johan De Handschutter, An Luyten, Raf Sondervorst, Marga Vander Auwera, Eugeen Van Gramberen, het Agentschap voor Onderwijsdiensten, het Departement Onderwijs en Vorming.

Dankwoord

PAS

VOO

R D

E KLA

S