jaargang 27 // nummer 3 // juni 2013

PANESSAYFaculteitsblad derM.F.V. Panacea

215

216

219

220

224

226

228

230

232

234

238

239

240

Uit ‘t bestuurshok

Commissies & onderwijs

Onderwijscolumn

De arts op de arbeidsmarkt

In Hogere Sferen II

Fotopagina

Doodslag

Alzheimer

Casuspagina

Commissiekieswijzer

Gevoel voor tumor

Co-column

Vrouwe Panacea

lees hier wat de hooggeëerde Senaat nou weer te melden heeft

INHOUD

drie commissies vertellen waarom zij zich zo achterlijk leuk vinden. Weet u dat ook weer

cijferfetisjist Davith heeft gedaan wat de Arts-in-Spe niet is gelukt: een fatsoenlijke samenvatting van artsensalarissen maken

‘s werelds meest uitbundig vrolijke immunoloog prof. dr. Kroese heeft het over aaien. Lezen

Lance Armstrong gebruikt EPO, menig wanhopig student gebruikt Ritalin. Onze drie proberen het voor u uit

deze casus van meneer de praeses zal u verstenen. Lezen!

COLOFON // de PanEssay is het faculteitsblad van M.F.V. Panacea en verschijnt met een beetje mazzel vijf keer per jaar // plaatsing van een stuk houdt niet in dat de redactie de daarin weergegeven zienswijze onderschrijft // de redactie behoudt zich het recht voor taalkun-dige correcties aan te brengen of stukken niet te plaatsen (tja, soms is het gewoon té erg!) // kopij kan via e-mail of op een gangbaar medium aangeleverd worden bij de redactie // oplage 3600 stuks // druk verzorgd door drukkerij OCC de Hoog, Oosterhout // redactieadres A. Deusinglaan 1 t.a.v. PanEssay 9713 AV Groningen // telefoon 06 31280600 // e-mail panessay@panacea.nl // praeses Christiaan Serbanescu-Kèle // hoofdredactrice Boukje van der Slik// redactie Annerieke Doff, Tessa Elling, Hidde Kleijer, Tom van Putten, Sandor Schokker, Christiaan Serbanescu-Kèle, Boukje van der Slik, Davith de Vries// lay-out Tessa Elling, Joël Mellema, Boukje van der Slik, Davith de Vries, José van der Waa // omslagfoto Boukje van der Slik // Sluitingsdatum volgende editie: vrijdag 20 september 2013

je bent foet en je wil wat, maar bij welke van de 3000 commissies moet je nou gaan? Wij helpen u

lachen! Gieren! Brullen! Dr. Kutgrap heeft voor u een mop en een paar vragen die de VGT niet hebben gehaald

Boukje moet moeilijke keuzes maken in haar leven. Het levert ons een mooie column op

het einde van het meest spannende feuilleton dat u ooit heeft gelezen. Zal het goed aflopen?

als u oud genoeg wordt, wordt u zo dement als een deur. Tessa belicht één aspect van deze waarheid als een koe

sta je met je fotografisch gehandicapte kop in een eindeloos beschamende pose vol op onze spread? Zie het hier

meestertekenaar Gierveld over de neerwaartse spiraal in het hedendaags studenten-leven

214

Na de allerlaatste Koninginnedag en gelijktijdige inhuldiging van onze nieuwe koning, begonnen we de maand mei direct goed met een fantastisch galabal. Als ware het een kinderfeestje werden we gebracht naar en gehaald van een tot dan toe geheime locatie alwaar we onder het genot van een afgekochte bar de tent uit swingden met ‘s lands beste studentenco-verband, die werkelijk waar de sterren van de hemel speelde. Menigeen hees zich in het meest chique rokkostuum of avondjurk en liet zich vereeuwigen op de gevoelige plaat. Alle foto’s waren namelijk voor het eerst afgekocht en vele schitterende kiekjes passeer-den de dagen erna dan ook de revue.

Hierop volgde al vrij snel musical ‘The Wiz’ in Marti-niPlaza. Het eventuele vooroordeel dat geneeskunde-studenten saai zijn en alleen maar met hun neus in de boeken zitten, kan nu niet meer bestaan: cast, crew, organisatie én het orkest bestonden uit Groningse ge-neeskundestudenten. Muziek, zang en dans kwamen samen en vormden de perfecte ingrediënten voor een betoverende musical. Zingende kraaien, vliegende apen, munchkins en zelfs een blikken man, niets was deze avond te gek! Het was dan ook niet meer dan logisch dat de tweejaarlijkse Panaceamusical ruim 750 bezoekers trok en Jacques d’Ancona, die zelf ook in de zaal zat te genieten, een zeer lovende recensie (4 van de 5 sterren) in het Dagblad van het Noorden schreef.

Voor uitrusten was helaas weinig tijd. De volgende dag vertrokken we met een groep van 50 man sterk naar Polen, waar we vier daagjes in het zonnige Kra-kau vertoefden. In dit kleine maar gezellige studen-tenstadje was er ruim de tijd voor een enerverend sociaal programma: Crazy 88 door het historische stadscentrum, een kroegentocht, genoeg terrasjes en themafeest ‘Delftsblauw in Krakau’. Uiteraard hebben we ook de nodige tijd besteed aan cultuur, historie en onderwijs. Zo kregen we van twee lokale genees-kundestudenten een rondleiding langs de medische faculteit en door het anatomisch museum. We heb-ben de Wawel bezocht en zijn een dag naar Auschwitz

geweest. Vooral dit laatste was erg indrukwekkend en eigenlijk iets wat iedereen eens in zijn of haar leven zou moeten zien…

Het einde van het studiejaar hebben we gevierd met alweer de 26e Dies Natalis der M.F.V. Panacea met als thema ‘Doldwaze Diesdagen’. Tijdens deze waanzin-nige diesweek hadden we onder andere een voetbal-toernooi, bachelordiner, cocktailworkshop, Docent van het Jaarverkiezing, een overheerlijke eindbarbe-cue en niet te vergeten het spetterende eindfeest. Tus-sen de bedrijven door was er ook nog ruimte voor een medische pubquiz, de FaMe-avond en diverse cursus-sen en workshops. Kortom: genoeg te doen! Lijkt het je leuk om zelf ook activiteiten te organiseren? Geef je dan in september op voor één van de commissies of solliciteer wellicht voor het nieuwe bestuur!

Tot slot zijn we zeer blij met de restyle van ons logo en verwelkomen we Epke Zonderland als eerste erelid van de vereniging. Nu gaan we lekker vakantie vieren en kijken we uit naar het introductiekamp en de facultaire introdagen begin september. Fijne vakantie allemaal!

Liefs,Bestuur 2013

Panacea

Uit ‘t bestuurshok

Het studiejaar is zo goed als voorbij… Tijd voor vakantie! We blikken terug op twee maanden bomvol zeer uiteenlopende activiteiten.

Panessay • 2013:3 • 215

MCD

216

MCDWaar de Romeinen de gladiatorenge-vechten hadden, heeft Panacea de MCD. Als Colosseum gebruiken wij de Blauwe Zaal, voor Russell Crowe hebben wij Klaus Wendt. Als sinds de warme novemberdagen tot in de diepe winter van dit voorjaar zijn wij samen om een dag naar ieders verlangen te smeden. Waar de meesten van jul-lie de MCD zullen herinneren van haar legendarische lunch, hopen wij nog iets extra’s te kunnen bieden. Onder het juk van Janneke Bolt staan zeven zwaarbewapende gladiatoren klaar om jullie van brood en spelen te voorzien. Wij zijn een vet gezellig clubje meiden dat elke dinsdag samen komt om lekker te vergaderen. Een zoet wit wijn-tje erbij is super mooi. Eerst gaan we een beetje regelen, daarna misschien nog een hapje eten. Samen films kijken vinden we ook errug leuk; vooral Dear John en The Note-book vinden we helemaal te wauw. We hebben ook nog een thema voor 23 november: Knooppunt Carrière - welke afslag neem jij? Onze eerste stuurman, in de vorm van secretaris, is Nadine van Merode. De schatkaart en de gouden kettingen vallen onder het beheer van Riemer Kingma, penningmeester en klapjoker. Als de sloep stil komt te liggen, dragen we de riemen over aan Bobby Pranger, acquisiteur. Met een zweep in haar hand weet Karin Holm deze jonge husky voor haar karretje te spannen. Samen roven ze de zeven zeeën leeg. Het entertainment aan boord wordt verzorgd door Annemiek Prins en haar lieftallige assistent Dj Rachid, a.k.a. Dwight Grondel. Zij rekruteren een leger aan artsen en ander boeiend gespuis om de sprekers en workshops te verwezenlijken. Als dekschrobber, hekkensluiter en einzel-gänger hebben we Eke van der Ploeg. Zij zorgt, naast shiny zeilen en glimmende masten, ook voor de promotie van onze trots te water, de Medische Carrièredag.

Commissies & onderwijs

SpoCoSpoCoNa de vele hardlooptrainingen was het eindelijk zover: de Batavierenrace was begonnen. De eerste deelnemers van het Panaceateam stonden in Nij-megen klaar om te beginnen aan de 175 kilometer lange tocht naar Enschede. Er was hard getraind en iedereen had vertrouwen in een goede klassering. Terwijl Laura de eerste kilometers asfalt achter zich had gelaten en Dwight haar op de geweldige fiets van studentfiets (www.studentfiets-enschede.nl) aanmoedigde, was het feest in Enschede ondanks de koude nacht volop aan de gang. Het bier vloeide en niemand dacht meer aan de wedstrijd die zij voor de boeg hadden.De Nachtploeg had dapper gestreden en met toppers als Gerhard en Pieter stond team Panacea hoog genoteerd op de ranglijst.Terwijl de Nachtploeg kapotgestreden in hun tent gingen liggen, begon de Ochtendploeg met hardlopen. Alleen een verkeerde wissel kostte veel tijd, omdat degene in kwestie (lees: Linde van de SpoCo) nog ‘even’ naar de wc moest. Hierdoor moest de Middagploeg hun kater en het teleur-stellende resultaat van Linde wegpoetsen door hun beste beentje voor te zetten en te gaan vlammen. Op het moment dat Thijs Koster aan de start verscheen voor de zwaarste etappe van 9,7 kilometer heuvel op en af, begon de zon te schijnen, alsof de goden aan zijn zijde stonden. Ondanks dat hij zich naar de mavo had gezopen, liep hij als een Keniaan die achterna werd gezeten door een stel leeuwen. Met een hartslag van 190 liep hij en liep hij… Hij wilde per se de tijd die zijn commissiegenoot Linde had verloren goedmaken. Echter, nadat hij vijf kilo-meter had gelopen, viel hij.Toen hoorde hij de stem van Alfred (Michael Caine), de butler van Batman: ‘Why do we fall, Master Wayne? So we might learn to pick ourselves up…’ Thijs stond op, niets kon hem nog tegenhouden. En met een gemiddelde van 18,8 km/u finishte hij met de vierde tijd van dit jaar.Ondanks dat Thijs zo goed had gelopen, verprutste Eelke het door een gemiddelde te lopen van 10 km/u. Eindelijk was de finish in zicht en mochten Bram en Iris zich opmaken voor de laatste afstand. Zij probeerden te redden wat er te redden viel, maar ondanks de inspan-ning van het hele Panaceateam (behalve Eelke en Linde) werden ze dit jaar 69e.Dit mocht de pret niet drukken en iedereen ging drinken totdat ze niet meer wisten waar de tent stond. De vol-gende dag lekker slecht in de trein terug naar Groningen.

Panessay • 2013:3 • 217

MusicalCieMusicalCie De laatste loodjes mochten misschien wel het zwaarst wegen, ze waren zeker de leukste. Keihard repeteren, uiterste concentratie en veel zenuwen door alle voorbereidingen voor de grote dag. Ons hele leven bestond de laatste paar dagen voor 16 mei uit The Wiz. Met heel veel enthousiasme zijn wij anderhalf jaar lang bezig geweest om afgelopen 16 mei een geweldige voorstelling van The Wiz neer te zetten. En óf het gelukt is! 20:00 uur. De zaal van MartiniPlaza liep vol en de spanning achter de schermen was niet meer te houden. Totdat het orkest om half 9 de muziek startte en we alleen maar heel veel energie kregen en een fantastisch tijd op het podium en ernaast hadden. Eindelijk kon we laten zien wat we allemaal zo leuk vinden om te doen en waarvoor we zo lang zo hard voor gewerkt hadden. Dankzij de volle zaal van MartiniPlaza – 753 bezoekers – spatte de adrenaline van de spelers er vanaf en knalden we met onze versie van The Wiz. Dat het eindresultaat van deze waanzinnige musicaltijd geslaagd was kunnen we wel zeggen. Met een viersterrenre-censie in het Dagblad van het Noorden door Mr. Soundmixshow himself, Jacques d’Ancona, hebben we zeker een goede prestatie neergezet. Alle leuke, enthousiaste, blije en hartverwarmende reacties hebben het hele team van The Wiz – cast, orkest, crew en commissie – nog trotser gemaakt dan ze al waren. Ook vanaf deze plek willen we iedereen die is komen kijken nog eens van harte bedanken: zonder het geweldige publiek was het nooit zo’n mooie avond geworden!En heb je door al die funky muziek en swingende dansmoves nu ook de kriebels gekregen om zelf in een musical te staan of er één te organiseren? Over twee jaar is er weer een Panaceamusical, mét hopelijk net zo’n knaller van een eindvoor-stelling! MusicalCie ’12-13 kijkt ernaar uit!

Commissies & onderwijs

SpoCo

A. OuweteurColumn

218

GeneeskundeolympiadeWil jij je kennis vergelijken met die van alle andere genees-kundestudenten in Nederland? Ben je de allerbeste student van jouw jaarlaag? Doe dan mee aan de geneeskundeolympia-de! Op dinsdag 10 december zullen geneeskundestudenten in heel Nederland op hun eigen faculteit tegelijkertijd een toets maken met vragen uit het Amerikaanse artsexamen.De studenten die het beste zijn van jaar 1, 2, 3 en van de mas-terfase winnen een iPad! Ook voor de tweede en derde plaats hebben we een mooie prijs!Dus, zorg ervoor dat je dinsdagavond 10 december vrijhoudt en wellicht ben jij wel de allerbeste student geneeskunde!

Nieuw PanacealogoMet trots kondigt het bestuur aan dat de MFV Panacea vanaf heden een geheel nieuwe huisstijl heeft. Na vele jaren wordt er een nieuwe weg ingeslagen met als belangrijkste item het vernieuwde logo. Hierbij is geprobeerd het logo herkenbaar doch strakker en moderner te maken. Uiteraard met behoud van een tintje klassiek Panacea. De komende tijd zal de nieuwe uitstraling gefaseerd in alle lagen van de vereniging doorgevoerd worden. Wij zijn erg benieuwd wat jullie ervan vinden en hopen dat jullie net zo enthousiast zijn als wij!

Word als master gratis lid van de Medische Alumnivereniging Antonius Deusing!

Als lid van de vereniging kan je:

1. Gebruik maken van een netwerk vol kennis en ervaring

2. Hulp kunnen vragen hoe het is om als specialist in een bepaald vakgebied te werken

3. Hulp kunnen vragen om toe te worden gelaten tot een bepaald specialisme. Een keuze maken om bijvoorbeeld eerst onderzoek te gaan doen

4. Na je studie oude bekenden weer te ontmoeten op georganiseerde dagen

5. Verbondenheid met je oude universiteit, omdat deze een belangrijke rol heeft gespeeld voor je toekomst

Er is uitgerekend dat we hierdoor in Nederland jaar-lijks twee t miljard aan kosten voor de gezondheids-zorg besparen. Een hond of kat op doktersrecept lijkt voor de hand te liggen… En wat te denken van extra aftrekposten voor de hondenbezitter of de houder van een terrarium vol wandelende takken? Dat huisdier-bezitters gezonder zijn lijkt onder meer te komen door het hormoon oxytocine (ook wel het knuffelhormoon genoemd). Even bij thuiskomst na het stressvolle werk of studie de cavia aaien, of de kat op schoot nemen en onder zijn kinnetje kietelen, resulteert in toename van dit hormoon. Zowel bij het baasje als bij het huis-dier in kwestie. Het mes snijdt aan twee kanten! Weg stress bij het aaibaasje, en het beestje heeft er ook wat aan. Aaien levert dus een goed gevoel op.

Bij Apple hebben ze dit goed begrepen en wisten deze kennis toe te passen in technologische speeltjes als de aaiPhone en aaiPad. Wat voelt dat toch geweldig, even over het oplichtende schermpje aaien. Wat heerlijk, een goed gevoel voor gebruiker en apparaat (hoe meer aaien, hoe meer er geld binnenkomt). Het werkt verslavend zoveel oxytocine. Eindelijk heb ik nu begrepen wat er veelvuldig gebeurt tijdens colleges en practica. Het is als analoge docent lastig concurreren met het knuffelhormoon. Het college moet wel van een uitzonderlijk kaliber zijn om tegen de oxytocine-beloning op te kunnen. Zelfs de intrinsieke motivatie die je van alle (!) geneeskunde studenten zou mogen verwachten bij het patiëntcollege legt het af tegen het aanraken van het beeldscherm van de elektronische toegangspoort met de buitenwereld. Ik zou beslist niet het beeld willen geven dat alle studenten YouTube-filmpjes kijken of zitten te FaceTimen. Wel is er een duidelijke concentratiegradiënt waarneembaar in de collegezaal, die correleert met de afstand tot de docent. Zou het zo kunnen zijn dat de twitterende en gamende studenten in de collegezaal te weinig geknuffeld worden of te weinig aandacht krijgen, en eigenlijk dus gewoon wat sneu zijn? Of heb ik het nu helemaal mis, en word ik gewoon oud? Ik hoop het!

Ik geef de pen door aan prof. dr. Jos Snoek.

Frans KroeseColumn

Panessay • 2013:3 •219

OnderwijscolumnDe iFactor

Niet lang geleden was ik naar een lezing van Studium Generale (waar zijn die stu-denten toch?). Een lezing over huisdieren en met name waarom deze zo goed zijn voor de gezondheidstoestand van mensen. Als je een huisdier hebt, ben je beter af en ben je een stuk gezonder. Je ligt minder lang in het ziekenhuis, je gebruikt minder medicijnen en je ben minder vaak depres-sief. Dat scheelt op jaarbasis veel geld.

We beginnen met het slechte nieuws: de jeugdwerke-loosheid is inderdaad gegroeid naar 15%. En heeft u net uw master journalistiek, communicatie of psycho-logie afgerond, dan is met uw bul tegenwoordig een uitkeringsaanvraag bijgesloten, zoals dat bij kunstge-schiedenis en filosofie al langer gebruikelijk was.

Voor studenten in de techniek of gezondheidszorg zijn de vooruitzichten gelukkig een stuk beter. In de zorg bent u vaak al aangenomen voordat de inkt van uw inschrijving in het BIG-register gedroogd is. De richting maakt niet veel uit: beginnende arts-assistenten, verpleegkundigen, verloskundigen en zelfs doktersassistenten zijn ongekend gewild. De zorg heeft namelijk last van ‘dubbele vergrijzing’: enerzijds groeit de vraag naar zorg zoals onze economie in de ja-ren ’90, anderzijds is een groot deel van de werkenden zelf bijna aan het pensioen toe. Wanneer heeft u voor het laatst een specialist gezien zonder grijze haren en leesbril? Alleen de gemiddelde leeftijd van het leraren-bestand aan Zweinstijn ligt hoger. Natuurlijk heeft u verhalen gehoord van kersverse specialisten die niet aan de bak komen. Gelukkig kan dit wat genuanceerd worden: het gaat maar om een paar vakgebieden, en het is slechts een tijdelijk probleem; de betreffende beroepsverenigingen doen er alles aan om deze jonge dokters ondertussen aan het werk te krijgen in een functie op niveau. Als u wilt weten in welk specia-lisme er op dit moment de meeste vacatures zijn, kijkt u even in de Arbeidsmarktmonitor van Medisch Contact (http://goo.gl/Spjqz; ieder die (gratis) KNMG Studentlid is, kan inloggen). Wij richten ons op de beroepsvormen en de euro’s. De welgeïnfomeerden onder u hebben onlangs een vergelijkbaar stuk van onze gewaardeerde collega’s bij de Arts-in-Spe kunnen lezen. Helaas bevat dat artikel grotendeels onjuiste of verouderde cijfers en gebruikten zij bruto-inkomens, welke slecht vergelijkbaar zijn.

De arts-assistent (ANIOS en AIOS)Oké, dus nu hebt u werk; de IB-Groep komt voor de verandering de hand bij u ophouden en u kijkt reik-halzend uit naar uw eerste salaris. Praktisch alle pas afgestudeerde geneeskundestudenten (basisartsen) beginnen als arts-assistent niet in opleiding, kortweg ANIOS. Uiteindelijk wilt u natuurlijk een opleidings-plaats bemachtigen. Dat was in het vorige decennium nog knap lastig, en de verhalen van klagende basisart-sen stapelden zich op. Noodgedwongen gingen velen maar eerst promoveren. Sinds een paar jaar heeft de overheid het aantal opleidingsplekken echter flink verruimd en is het allang niet meer zo moeilijk om ‘binnen te komen’, een paar uitzonderingen, zoals kindergeneeskunde en neurochirurgie, daargelaten.

Het inkomen van de ANIOS en AIOS verschilt niet veel. In een perifeer ziekenhuis wordt een fulltime ANIOS doorgaans een contract van 36 uur aangebo-den en een AIOS 38, die dus een procent of vijf meer basisinkomen krijgt. De wallen onder hun ectropi-sche ogen vertellen echter dat ze heel wat meer uren draaien. Hoeveel precies, hangt van een dozijn facto-ren af: onder andere het soort ziekenhuis (academisch of perifeer, de eersten maken wat meer uren tegen minder inkomen), het vakgebied (oogartsen-in-spe en psychiatrie-assistenten hebben het rustiger dan assis-tenten interne of chirurgie) en uw ervaring: de gepokt en gemazelde, geoliede werkmachines met jarenlange ervaring kunnen het werk met wat geluk tussen 8 en 17 afkrijgen, ofwel zo’n 45 uur per week. Als u net be-gint en nog probeert met een leesbaar handschrift te werken, is 60 uur echter ook goed mogelijk. Een AIOS heeft vanwege zijn opleidingsactiviteiten weliswaar een hogere werkbelasting, maar ook al meer ervaring en routine in het werk; hij zit per week gemiddeld ‘maar’ een uur of vijf langer in het ziekenhuis dan de ANIOS. Naast het basisinkomen krijgen ze allebei een volledige 13e maand, 8% vakantietoeslag en onregel-matigheidstoeslag voor diensten. De werkzaamheden zijn voornamelijk zaalwerk (oké, dat gaat natuurlijk niet op voor de oogartsen en dermatologen-in-spe), maar met name de AIOS draaien ook eigen poli-spreekuren en krijgen meer verantwoordelijkheid en zelfstandigheid tijdens bijv. operaties.

De medisch specialistNa één tot twee jaar ANIOS-schap, en een jaar of zes specialisatie is het dan zover. Als échte dokter heeft u twee mogelijkheden om u de zorgpremies van de morbide Nederlander toe te eigenen: u bent in

Davith de VriesFinancieel

220

De arts op de arbeidsmarkt

Het is recessie: terwijl u wegkwijnt in een zee van studieschuld, weet u ondertussen niet het voer voor uw goudvissen noch het bier van donderdagavond te financieren. U hoort over hoge jeugdwerkloosheid en bezuinigingen in de zorg. Is er licht aan het einde van de studietunnel?

loondienst bij het ziekenhuis (of andere zorginstel-ling), of u bent vrijgevestigd specialist en verenigd in het maatschap van uw vakgroep. In een academisch ziekenhuis werken alle specialisten in loondienst, in perifere ziekenhuizen werken de meesten in een maat-schap. Wat zijn de belangrijkste de verschillen tussen de beroepsvormen?

Een maatschap geeft meer vrijheid en autonomie, maar ook meer administratieve lasten. Vrijgevestigden moeten zelf maar onderling uitvogelen wanneer ze werken, hoe ze ziekte opvangen of waar ze in willen investeren. Om toe te treden tot een maatschap moet u de jaaromzet van de vertrekkende specialist aan goodwill betalen (zeg twee à drie ton), dit bedrag leent u en lost u in 5 tot 10 jaar af. Het idee is dat u dit ooit terugkrijgt als u de maatschap verlaat, maar met de aanstaande ontwikkelingen is het onzeker of dat ook daadwerkelijk gebeurt. Verder is het niet zo makkelijk om van ziekenhuis te wisselen als u eenmaal in een maatschap zit, dus het is te hopen dat u elkaar niet na een paar jaar met het scalpel naar het hoofd schiet. Het inkomen van de vrijgevestigd specialist wás

(daarover later meer) productiviteitsafhankelijk: met wat extra patiënten op het spreekuur of OK-program-ma kon de torenhoge onderhoudsrekening van de Aston Martin betaald worden. Maatschapsspecialisten werken daardoor zo’n 30 tot 40 procent productiever dan hun collega’s in loondienst. Met gemiddeld 55 uur per fulltime-werkweek (=1fte) werken ze echter niet veel langer dan de 51 uur van hun specialistencol-lega’s in loondienst. U moet hoe dan ook van aanpo-ten houden: mannelijke specialisten werken gemid-deld 0,95fte en vrouwen 0,80; dat laatste is altijd nog zo’n 40 uur.

De medisch specialist in dienstverband heeft de zeker-heid van alle arbeidsvoorwaarden uit de cao, zoals een vast inkomen, vergoeding bij ziekte, declarabele nascholings- en reiskosten enzovoorts. Hij hoeft geen goodwill te betalen en is voor zijn inkomen min-der afhankelijk van het aantal geziene patiënten of gedane verrichtingen (vaak moet hij wel een bepaalde minimumomzet halen voor het ziekenhuis), maar moet zijn beroepsuitoefening wel vormgeven zoals het ziekenhuis dat voorschrijft.

Panessay • 2013:3 • 221

De arts op de arbeidsmarkt

Startsalaris (loondienst) of 20% laagst verdienenden (vrijgevestigden)

3 jaar ervaring (loondienst) of gemiddeld verdienend (vrijgevestigden)

6+ jaar ervaring (loondienst) of 20% meest verdienenden (vrijgevestigden)

Alle bedragen zijn netto per maand, uitgaande van een fulltime werkweek, inclusief (voor zover van toepassing) toeslagen voor onregelmatige dienst, vakan-

tietoeslag en eindejaarsuitkering, exclusief evt. reiskostenvergoeding. Van het bruto-inkomen zijn onder meer afgetrokken: alle praktijkkosten, arbeidsonge-

schiktheids- en aansprakelijkheidsverzekering, pensioenpremie en loonbelasting (incl. fiscale ondernemersvoordelen en/of heffingskortingen).

Maar wat is het verschil in inkomen? Dat is op dit moment een lastige vraag. U kent wel de verhalen van een paar jaar terug: radiologen die vijf ton binnen-harkten (dat was omzet, geen inkomen, maar toch) en politici die roeptoeterden dat de inkomsten van vrijgevestigd medisch specialisten aan banden moes-ten worden gelegd. En dat is dan ook gebeurd; door het creëren van ‘omzetplafonds’ heeft de vrijgeves-tigd specialist zijn inkomen tussen 2009 en 2012 met gemiddeld 20% zien dalen. Ook de grote inkomens-verschillen tussen de specialisaties zijn straks verleden tijd; u hoeft geen beroepskeuze meer te maken op basis van inkomen. Nou was dat überhaupt al on-verstandig. Voor het grote geld had u immers bij een andere tak van sport moeten zijn, zoals accountancy, consultancy of het bedrijfsleven.

Er staan echter nog veel grotere veranderingen op de stoep. In 2015 wordt het hele bekostigingssysteem van ziekenhuizen en specialisten veranderd. Ik heb natuurlijk haarfijn voor u uitgezocht hoe dat precies zit en wat voor gevolgen dat heeft, maar helaas zou u een cursus fiscale economie, en ik een halve Panessay-editie nodig hebben om het duidelijk uitgelegd te krijgen. De conclusie is dat door veranderingen in de manier waarop ziekenhuiszorg gedeclareerd kan worden, het onzeker is of de medisch specialist nog als ‘ondernemer’ kan worden aangemerkt door de belastingdienst. Als dat niet het geval is, wordt het financieel onaantrekkelijk om vrijgevestigd specialist te worden. Wanneer je wel de lasten, maar niet de lusten hebt van het vrijgevestigd werken, sterft deze beroepsvorm langzaam uit. De Orde van Medisch Spe-cialisten zal alles op alles zetten om dat te voorkomen, en beraadt zich over ingewikkelde opties waardoor de specialist nog ‘fiscaal ondernemer’ kan blijven. Hoe waarschijnlijk het scenario is dat vrijgevestigd specialisten verdwijnen zal dan ook pas de komende anderhalf jaar duidelijk worden. Het is in ieder geval niet ondenkbaar. De toekomst van de vrijgevestigd specialisten is dan ook onzeker; misschien komen ze allemaal uiteindelijk op de loonddienst-balk uit.

De huisartsVoor de huisarts geldt gedeeltelijk hetzelfde traject, eerst één of twee jaar werkervaring in het ziekenhuis opdoen en dan de driejarige opleiding in. Daarna kan u aan de slag als huisarts in loondienst of vrijgeves-tigd als waarnemer of praktijkhouder. Een waarne-mer werkt op verschillende plekken als een soort freelancer bij verlof of ziekte van praktijkhoudende huisartsen. De verschillen tussen loondienst en vrije vestiging komen deels overeen met specialisten, met twee belangrijke verschillen: huisartsen betalen geen

goodwill en hun bekostigingssysteem verloopt geheel anders. Omdat ambtenaren nou eenmaal niet stil kunnen zitten wordt ook het huisartsenbekostigings-systeem waarschijnlijk wat gewijzigd de komende jaren, maar dit heeft meer administratieve dan inhou-delijke gevolgen. De gemiddelde werkweek van een fulltime, praktijkhoudend huisarts verschilt niet veel met de specialist; circa 52 uur. Net als bij de specialist zijn dat voor zo’n 25% niet-direct-patiëntgebonden werkzaamheden, zoals administratie, vergadering en nascholing. Overigens werkt de mannelijke huisarts gemiddeld 0,89fte en de vrouwelijke circa 0,65.

De sociaal geneeskundige artsU was natuurlijk het meest geïnteresseerd in de inkomens van bedrijfsartsen, verzekeringsartsen, GGD-artsen en de rest van de sociale geneeskundigen. Zij volgen een vierjarige vervolgopleiding en zijn al-lemaal in loondienst: hun salaris is van oudsher afge-leid van een ambtenarenschaal voor keuringsartsen. Het brutoloon ligt doorgaans zo’n 1000 tot 1500 euro onder dat van een huisarts in loondienst, daarentegen is hun fulltime werkweek maximaal 38 uur en hoeven zij geen diensten te draaien. Het moge duidelijk zijn; welke richting u ook kiest, het enige dat u nog scheidt van een mooie carrière zijn een paar duizend studie-lasturen en een dosis zelfvertrouwen.

Disclaimer: de vermelde cijfers zijn met uiterste zorg-vuldigheid berekend en onderbouwd. Wantrouwigen of anderszins nieuwsgierigen kunnen een specificatie van de berekeningen met bronvermelding opvragen bij de redactie.

Bronnen• Rapport SEO, Remuneration of medical specialists (oktober 2012)• Rapport commissie-Meurs, Gezond belonen: beleidsopties voor inkomens medisch specialisten (oktober 2012)• Rapport NZa: Praktijkkosten- en inkomensonder-zoek huisartsenzorg (september 2012)• CBS: Winsten van zelfstandige artsen (februari 2013)

222

Panessay • 2013:3•223

Methylfenidaat is een reuptake inhibitor (heropna-meremmer) van dopamine en norepinefrine en heeft daarmee in feite amfetamine- en catecholamine-ach-tige effecten. Simpel gesteld is het dus eigenlijk een laffe vorm van cocaïne (wat de dopamine-afgifte in de synapsspleet sterk verhoogt) en adrenaline; een lekker opkikkertje dus. AD(H)D’ers en narcolepsiepatiënten kunnen dit spul op recept krijgen om het vervolgens al dan niet aan anderen door te verkopen, met dikke winst natuurlijk. Even voor de duidelijkheid: dit is strikt genomen illegaal.

Bedenk even hoe vreemd het eigenlijk is om kinderen met ADHD (H=Hyperactivity) een soort cocaïne te geven; dat staat er nou niet echt om bekend dat je er rustiger van wordt. Uit onderzoek blijkt echter dat de hersengebieden die minder actief zijn bij ADHD’ers onder invloed van methylfenidaat actiever worden. De theorie hierachter is grofweg dat deze hersenge-bieden normaal gesproken een soort van rem op het gedrag zijn. Valt deze rem weg, zou iemand dus impulsief en hyperactief kunnen worden. Methylfenidaat heeft bij deze groep daarom andere effecten dan bij ‘gezonde’ mensen, bij wie het cocaïneachtige, active-rende, effect kan overheersen. Kinetiek en risico’sMethylfenidaat is merkloos te verkrijgen, maar bekende merken zijn Ritalin en Con-certa. Het enige verschil is dat Concerta (27 mg; T1/2=3,5 uur) zo’n 12 uur werkt versus

Ritalin (10 mg) dat 3-4 uur werkt (T1/2=2 uur). Het wordt trouwens sneller opgenomen in combinatie met een vette hap, hoe nice is dat? Net als elk medicament heeft het een hele zooi aan bijwerkingen (vaak: slapeloosheid, nervositeit, hoofd-pijn). Er moet voornamelijk worden opgepast voor de adrenalineachtige effecten op hart en bloedvaten. Bijna alle cardiovasculaire aandoeningen zijn dan ook contra-indicaties. De meeste bijwerkingen ontstaan echter bij regelmatig gebruik; eenmalig gebruik lijkt dus vrij veilig. Overdosering is mogelijk, maar dan moet je wel erg je best doen.

De discussie over de (mogelijk schadelijke) langeter-mijneffecten komt steeds meer op. Wie weet wat dit schijnbare, opvoedkundige wondermiddel uiteinde-lijk allemaal met jonge, tere en zich nog ontwikke-lende kinderzieltjes doet?

Ritalin als partydrugErvaringen Tarantino: Terwijl Stalin stomdronken over de dansvloer waggelde en (nuchtere) bestuursleden lastig viel, zetten Aristoteles en ik ons schrap voor onze eerste ervaring met Ritalin: Ritalin als partydrug. Ik weet niet meer hoe lang het duurde voordat de effecten merkbaar werden, maar toen het begon leek het alsof de door alcohol veroorzaakte waas opeens verdwenen was. Mijn concentratie was enorm toege-nomen; wanneer ik ergens naar keek dan had ik het gevoel elk detail in me op te nemen. Verder voelde ik me opeens moeilijk stoer, alsof mijn ego opeens van XL naar XXXXXL was gegaan. Helaas werkte het erg kort. Waarschijnlijk duurde het effect van begin tot eind nog geen uur, maar het was zeker een interes-sante ervaring.

Kosmonauten van de GeestReportage

224

In hogere sferen IIMethylfenidaat als partydrug en studiedoping

Wat wielrenners kunnen, kunnen studen-ten natuurlijk beter. Methylfenidaat, wel-licht beter bekend onder de merknaam ‘Ritalin’, wordt volgens onderzoek steeds meer door studenten gebruikt om op de voor hen twee belangrijkste plekken goed te presteren: in de kroeg en de biblio-theek. Tijd voor ons om deze ware studen-tendoping eens voor jullie uit te proberen.

Ervaringen Aristoteles: Vanaf een uur of drie ‘s middags ging de eerste halve liter erin, dus later op de avond was ik stiekem al vrij stuk. In mijn portemonnee vond ik opeens twee prima pilletjes die Tarantino en ik vervolgens vol verwachting verorberd hebben. De combinatie met alcohol is niet direct de meest ver-standige, maar het was best wel awesome! Van alcohol raak je wat ontremd en zo, maar je wordt vooral ook onhandig, sloom en cognitief een stuk minder helder. Dit pilletje knalde deze vervelende bijwerkingen van het vele bier er vrij snel uit: opeens stond ik helemaal helder en vol energie op de dansvloer. Alles, waaron-der ikzelf, leek opeens nog toffer. Helaas duurde dit ef-fect niet erg lang. Hoe lang, weet ik niet precies (ik was lam, lul) maar het zal ongeveer 1-1,5 uur zijn geweest

Ritalin als studiedopingErvaringen Tarantino: Ritalin als studiedoping was een hele andere ervaring. Na een half uur waren de eerste effecten merkbaar. Het begon met hyperhydro-sis palmaris (jaja, we moeten wel educatief blijven): zweethandjes, voor de mensen die geen potjeslatijn spreken. Daarna kwam de knaller: concentratie, focus, aandacht. Het is nog het best samen te vatten als het volgende gevoel: ik moet naar het toilet, maar ik wil niet, want ik ben zo lekker aan het leren. Toen ik halverwege wat ging drinken (ongeveer een uur na inname) merkte ik dat ik motorisch wat onrustig was (heen en weer lopen en obsessief-compulsief met de vingers bewegen). Tevens had ik het gevoel dat ik de koning van de CMB was. Dat was het moment dat we een tweede innamen, waarna we nog ongeveer twee uur non-stop gestudeerd hebben. Dit geheel zal er ongetwijfeld aan bijgedragen hebben dat ik me erg moe voelde, alsof ik drie uur durend tentamen had gemaakt.

Ervaringen Stalin: Met wat vet eten in de mik en een grote zak snoep op tafel namen we een methylfeni-daatje de man. Drie kwartier later dacht ik even dat één pilletje niet zou werken – maar de eerstvolgende keer dat ik op de klok keek, was het anderhalve uur verder. Mijn gigantische berg uiterst saaie opdrachten verdween als sneeuw voor de zon. Toen ik met Ta-rantino onze extreme dorst ging lessen, merkte ik op dat we geagiteerd heen en weer zaten te lopen in het koffiekamertje van de CMB. Nog nooit hebben we een pauze zo vroeg afgesloten: vijf minuten later zaten we weer te blokken. Onverteerbaar truttige economie-opdrachten waar ik door mijn SOG-neiging normaal drie dagen voor nodig had gehad, waren in drie uurtjes gemaakt; ik ging harder door die stof heen dan een katholieke priester door tienjarige koorknaapjes.

En door onze schepsnoep: die halve kilo heeft het nog geen anderhalf uur gehaald. Wel heb ik achteraf wei-nig stof in me opgenomen. Veel heb ik dus van mijn opdrachten niet geleerd, maar ze waren wel af!

Ervaringen Aristoteles: In de CMB met Prometheus onder ogen wilde ik eindelijk eens goed de opbouw van de extremiteiten bestuderen. Lastig onderwerp, maar voorname-lijk erg saai (ik haat stampwerk - ik weet het, ik heb de juiste studie gekozen…). Ook was ik erg moe na een slopende dag KTC. Maar mensen, wat bleek het opeens interessant te zijn! Met groot genoegen bekeek ik alle plaatjes en tekende die hartstochtelijk na. De tijd vloog dan ook ongemerkt keihard voorbij. De vermoeidheid voelde ik ook niet echt meer, alsof ik gewoon vergeten was dat ik me gesloopt voelde. Of ik uiteindelijk de informatie beter heb ingeprent betwijfel ik, maar ik was wel gefocust en vol interesse bezig.

Conclusie/ OordeelHet nut van het gebruik van methylfenidaat door niet AD(H)D’ers bij het studeren is omstreden. Sommigen zweren erbij, maar het subjectieve effect vertaalt zich lang niet altijd tot objectief goede studieresultaten. Waarschijnlijk is een dergelijke werking erg persoons-afhankelijk. Het zou bijvoorbeeld best eens kunnen zijn dat mensen waarbij het goed werkt zich op het continuüm iets meer richting de AD(H)D kant bevin-den dan mensen waarbij het niet goed werkt.

• Methylfenidaat werkt goed bij het maken van een verslag of andere opdrachten. Iets wat zó zinloos en/of saai is dat het maar niet afkomt is zó klaar met een pilletje. Iets voor coachopdrachten?• Neem geen Ritalin om tentamenstof te leren. Je werkt als een sneltrein, maar de stof blijft niet zo goed hangen. • Overmatig gebruik kan het gevoel geven dat je niet meer zonder kunt leren (daar is goed over nagedacht!). • Als partydrug is methylfenidaat best leuk, maar niet heel bijzonder. Met genoeg alcohol is je avond niet minder leuk.

Disclaimer: de drie anonieme schrijvers staan los van M.F.V. Panacea, het bestuur of de redactie der PanEssay. Het is niet het doel van de redactie om drugsgebruik en/of illegale activiteiten te stimuleren, maar om de lezer te informeren over de onbelichte kant van ons brein.

Panessay • 2013:3 • 225

Verder voelde ik me opeens moeilijk stoer, alsof mijn ego opeens van XL naar XXXXXL was gegaan

Foto’s

226

Panessay • 2013:3 • 227

Nemo pakte het bekertje koffie uit het automaat. Als ik mezelf aangeef kan ik misschien nog strafvermin-dering krijgen. Hij liep naar de lounge toe. Mogelijk kan ik die vent met zijn groene schoenen nog wel berecht krijgen voor afpersing. Nemo stond voor het raam van de lounge en keek uit over het XY-veldje. De jongen met de groene schoenen kwam met de fiets aan zijn hand uit de fietsenkelder gelopen. Hij wierp een blik op de lounge en zag Nemo staan. Een zelfvol-dane glimlach krulde om zijn lippen. Nemo nam een slok van zijn koffie. Wie het laatst lacht… dacht hij.

De jongen pakte z’n iPod uit zijn zak en stapte op zijn fiets richting de Oostersingel. Terwijl hij de Oostersingel op fietste zocht hij naar een nummer op zijn iPod. In de verte klonk het luide gerommel van een optrekkende bus. De jongen had zijn blik nog steeds gevestigd op zijn iPod. Hij hoorde bus 22 niet aankomen. Hij zag bus 22 niet aankomen. Toen hij opkeek was het al te laat. De bus schepte de jongen en hij verdween onder de voorwielen. Met piepende remmen kwam de bus tot stilstand. Nemo keek met open mond naar het tafereel dat zich voor zijn ogen afspeelde. Hij wierp zijn niet-opgedronken koffie rich-ting de prullenbak. Het bekertje belandde netjes tus-sen de rest van het afval. Score, dacht Nemo opgewekt en hij liep de lounge uit. Hij moest zich inhouden om niet te gaan rennen.

Bij de bus aangekomen kon hij niets zien. Er stonden vier mensen om het slachtoffer heen. Een hulpverle-nende man stapte even opzij. Nemo zag de openge-reten thorax en de steeds groter wordende plas bloed die zich over het asfalt verspreidde. Dus dát doet bus 22 met je als ie over je heen rijdt. Dat is weer eens wat anders dan alleen een verhoging van de centraal veneuze druk. Nieuwsgierig keek Nemo om zich heen. Er stonden meerdere mensen het alarmnummer te bellen en met hun smartphone te filmen, en er was er was een niet-aflatende stroom van ramptoeristen die gretig een blik probeerden op te vangen van het on-geluk. Zijn blik bleef rusten op de goot, of liever, wat

er in de goot lag. Tussen de botsplinters en (wat hij dacht te herkennen als) bloederige stukjes lever lag de telefoon van zijn afperser. Zo onopvallend mogelijk ging hij op de telefoon staan en drukte deze met en snelle beweging in de dichtstbijzijnde put. Nou, dat probleem heeft zich ook al opgelost, dacht Nemo blij, nu zijn écht alle sporen gewist. In de verte hoorde hij de loeiende sirene van een ambulance.

Een week later Half in slaap luisterde Nemo naar de monotone stem van een internist die een ‘leuk’ college kwam geven. Nemo zat onderuitgezakt in een zachte stoel van de Blauwe Zaal. Nemo keek op toen het monotone gebrom stil was gevallen. Er stonden twee politie-agenten met de internist te praten. Een agent pakte een microfoon en richtte zich tot de zaal. ‘Wij willen graag even praten met Nemo van der Beek.’ Nemo bleef zitten. Mensen die hem bij naam kenden begon-nen hem aan te kijken. Ren! schoot door zijn hoofd. Hij wilde niet gearresteerd worden, dit was anders dan zichzelf aangeven. Zo snel als hij kon rende hij de trap op, weg van de agenten. Hij hoorde hoe ze achter hem aan renden. Snel, de hoek om, hij spurtte de trap af die naar de Winkelstraat leidde.

Twee andere agenten stonden voor het restaurant te wachten en keken Nemo onderzoekend aan. ‘HALT!’ Nemo dacht er niet aan. Een blauw golfkarretje reed hem tegemoet. Bingo, dacht hij. Met een sprong kwam hij neer op het achterste bankje. Hij klom op de voorbank en duwde de oude chauffeur uit het karre-tje. Snel nam hij plaats achter het stuur en drukte het gaspedaal in. Het golfkarretje reed sneller dan hij had verwacht. Hij schoot tussen patiënten en ziekenhuis-personeel door. Toen zijn achtervolgers uit het zicht waren verdwenen trapte hij op de rem en stapte uit. Zo snel als hij kon rende hij de dichtstbijzijnde trap op. Hij probeerde wat deuren. Op slot, op slot, open!

Voorzichtig liep hij de kamer binnen, het was een soort laboratorium. Microscopen, computers en andere labvoorwerpen. Stilletjes sloot hij de deur. Hij-gend kwam hij op adem. Hoe zijn de agenten erachter gekomen, vroeg hij zichzelf af. Het kan gewoon niet, ik heb al mijn sporen gewist. Zijn telefoon trilde in zijn zak. Hij pakte de telefoon en las het sms’je. Het spijt me, dealtje gesloten met de ouders, 10.000 E en immuniteit in ruil voor info. Boris! Die vuile NSB’er heeft me aangegeven. Witheet van woede smeet hij zijn telefoon tegen de muur. Het scherm spatte tegen

Tom van PuttenVerhaal

228

DoodslagDeel 4: Valar Morghulis – Jaqen H’ghar, A Clash Of Kings

Vorige keer werd Nemo benaderd door een jongen die alles gezien zou hebben en naar de politie zou stappen als hij niet maandelijks geld zou ontvangen. Nemo kiest ervoor om zichzelf aan te geven.

de muur kapot. Dit is de laatste keer dat ik iemand in vertrouwen neem, dacht hij kwaad. Maar eerst moet ik het ziekenhuis uit. Op de hoek van de tafel stond een stapel plastic bekertjes. Hij pakte er een, schonk het vol onder de kraan en begon kleine slokjes te nemen. Op de gang hoorde hij iemand rennen en tot stilstand komen voor de deur van het lab. Nemo gooide het nog halfvolle bekertje water richting de prullenbak. Mis. Snel keek hij om zich heen wat hij als wapen kon gebruiken. Tussen de pipetten en pincet-ten zag hij een scalpel liggen. Hij pakte het scalpel en ging gehurkt onder de werktafel zitten. Shit, het bekertje water, dacht Nemo. Op dat moment liep iemand de kamer in. De persoon liep even heen en weer en ging in de deuropening staan. ‘HIJ IS HIER! HIJ IS HIER!’

De agent zag Nemo nooit aankomen, hij stond met zijn rug naar hem toe en was te druk met roepen. Met een zelfverzekerde ruk gleed de scalpel door de rechter arteria carotis en vena jugularis interna van de agent. Het bloed gutste over het uniform. Nemo trok de man het lab in drukte zijn hand op de mond van de bloedende man. Toen hij niet meer bewoog rende Nemo de kamer uit. Na een aantal gangen herkende hij weer waar hij was en begon naar de hoofdingang te lopen. Toen de hoofdingang in zicht kwam schoot er een euforisch gevoel door hem heen. Yes, bijna buiten. Uit zijn ooghoek dook een stevig gebouwde, vleeskleurige gestalte op. Een kale agent gaf hem een bodycheck. Met agent en al belandde hij op de grond en probeerde hij de agent in een wurggreep te krijgen. Hij zette de scalpel op de keel van de agent. ‘LOS! NU!’ schreeuwde Nemo in het oor van de agent. De agent stopte met tegenwerken. Met de scalpel nog op de keel van de agent dwong hij hem op te staan. ‘Er is ver-sterking opgeroepen, je kunt niet ontsnappen’, zei de agent zenuwachtig. Nemo gaf geen antwoord. In de verte kwamen, zoals de agent al zei, meerdere agenten zijn kant op. Uit het niets gaf de agent Nemo een kop-stoot met zijn haarloze achterhoofd en rende richting zijn collega’s. Nemo voelde het bloed uit zijn neus stromen. Laat die agent maar, ik moet naar buiten. Hij rende door de hoofdingang en voelde de frisse wind door zijn haren gaan. Een agent die buiten stond maande hem tot stoppen. Nemo luisterde niet, hij wil-de alleen maar weg. Een harde knal verbrak de stilte. Nemo werd achterover geblazen door de klap. Hap-pend naar adem lag hij op de grond. Een ondraaglijke

pijn verspreidde zich door zijn thorax. Hij liet zijn hand over zijn borst glijden. Een vinger gleed weg in het gat dat de kogel net had gemaakt. Hij vertrok van de pijn. Het bloed voelde warm aan op zijn koude vin-gers. Hij legde twee bebloede vingers op zijn pols. Hij voelde niks. Fuck, dat is niet goed. Zijn ademhaling was snel en oppervlakkig. Alle geluiden leken van ver weg te komen. Toen werd het zwart voor zijn ogen.

Een dag later Het was stil in de gangen van het mortuarium. Me-neer van der Beek las een krant die hij onderweg had gekocht. Zijn vrouw zat naast hem en staarde met betraande ogen naar de grond. Verdrietig las hij de ti-tel van een nieuwsitem: Medisch student steekt agent neer. Zijn zoon, zijn bloedeigen zoon. Een moorde-naar. Hij kon het nog steeds niet geloven.

De krant interviewde een psychiater die dacht dat Nemo een psychose had gekregen als gevolg van de hoge werkdruk waar de studenten van tegenwoordig aan blootgesteld worden. De politie wilde Nemo van der B. arresteren naar aanleiding van een anonieme tip over zijn betrokkenheid bij de vermissing van Frederick-Jan van Zuydewijn, die eerder dit jaar spoor-loos was verdwenen. Een informant claimde dat de verdachte het lichaam in stukken had gesneden en als oefenmateriaal in de snijzaal had gebruikt. Nochtans bleek hier geen bewijs voor te zijn. De verdachte werd door de politie neergeschoten en is in het ziekenhuis aan zijn verwondingen overleden.

‘Gecondoleerd,’ begon de patholoog anatoom. ‘Bent u klaar om het lichaam te identificeren?’ Meneer van de Beek knikte en hij borg de krant op. Ze liepen naar een zaal met metalen tafels. Het was alsof de tempera-tuur opeens 20 graden was gedaald. Een koude rilling gleed over zijn rug. Op een tafel lag een met een doek bedekt lichaam. De patholoog-anatoom bracht het doek tot beneden de hals zodat het gezicht bloot kwam te liggen. ‘Is dit uw zoon?’ Meneer van der Beek knikte zwijgend. Mevrouw van der Beek begon te hui-len toen ze het bleke gelaat van haar overleden zoon zag. De patholoog-anatoom bood mevrouw van der Beek een tissue aan. ‘Ik neem aan dat u het lichaam zo snel mogelijk wil begraven?’ zei hij zacht. Meneer van der Beek schudde zijn hoofd. ‘Nee, we stellen zijn li-chaam ter beschikking aan de wetenschap, want daar was hij vroeger altijd zo enthousiast over…’

Panessay • 2013:3 • 229

Einde

Maar liefst één op de vijf mensen krijgt een vorm van dementie, een verzamelnaam voor degeneratieve aandoeningen van de hersenen. Van deze patiënten wordt 70 procent gediagnosticeerd met de ziekte van Alzheimer. Naarmate de ziekte van Alzheimer vordert, worden de verschijnselen steeds ernstiger, en tot op heden is er geen curatieve behandeling voor. Wanneer ingezoomd wordt op de structuren van de hersenen blijkt dat bij mensen met Alzheimer als eerst destructie van de hersenzenuwcellen plaats-vindt in de hippocampus. Dit deel van de hersenen is betrokken bij leerprocessen en het vormen van het

kortetermijngeheugen. Destructie van dit hersenge-bied verklaart de eerste symptomen van Alzheimer; het optreden van geheugenproblemen. Waarna de ziekte vordert, worden ook andere hersendelen aangetast, waaronder delen van de hersenschors en de amygdala. De amygdala is betrokken bij regulatie van onder andere emoties. De hersenschors, ook wel cortex cerebri, is betrokken bij verscheidene functies. Beschadiging van deze gebieden van het brein kun-nen onder andere gepaard gaan met karakterverande-ringen, stoornissen in het langetermijngeheugen en oriëntatiestoornissen. Ook kan iemand met Alzhei-mer problemen krijgen met het gebruiken en begrij-pen van taal (afasie), problemen met het herkennen van geluiden en voorwerpen om zich heen en met het begrip waarvoor deze dienen (agnosie), en problemen met het uitvoeren van handelingen die eerder wel uitgevoerd konden worden (apraxie).

Verscheidene onderzoeken hebben gekeken naar ver-schillen in het brein tussen mensen met Alzheimer en gezonde personen. Hieruit bleken duidelijke verschil-len: de hersenen van de patiënt worden sterk atrofisch en hebben als resultaat grotere sulci (groeven) en grotere ventrikels (hersenholten) dan de hersenen van een gezond persoon. Naast deze kenmerken worden bij mensen met Alzheimer andere abnormale structuren waargenomen: de zogeheten amyloïdpla-ques en tangles. Amyloïdplaques ontstaan door een verkeerde afbraak van het eiwit APP, dat een belang-rijke rol speelt bij de groei van zenuwcellen. Door deze verkeerde afbraak wordt er een abnormaal eiwit gepro-duceerd, welke ook wel bèta-amyloïd wordt genoemd.

Tessa EllingMedisch

230

Alzheimer

‘Hoi pap’, zei ze. Een jonge meid van rond de 20 jaar keek haar vader aan. De man keek terug, een blik van herkenning ont-brak. Hij keek nogmaals naar zijn dochter en begroette haar, eenzelfde begroeting als hij daarstraks had gegeven aan een verpleegkundige. Hij snapte niet wat er gaande was, wie was deze meid? Het meisje voelde de teleurstelling en nam plaats naast haar vader. Rustig begon ze te vertellen wie ze was: een persoonlijk verhaaltje dat ze ondertussen wel kon dromen. Haar vader was haar vader niet meer...

Dit afwijkende eiwit wordt onvoldoende afgebroken en afgevoerd door het bloed en hoopt zich daardoor in de hersenen op in plaques. Deze plaques bevinden zich extracellulair en worden omringd door degenere-rende dendrieten en axonen. In de directe omgeving hiervan bevinden zich geactiveerde microglia en reactieve astrocyten, die betrokken zijn bij de dege-neratie van de dendrieten en axonen. Hierdoor blijft alleen het bèta-amyloïd over en wordt de hersenmassa dus steeds kleiner. Naast bèta-amyloïd zijn ‘tangles’ (letterlijk: kluwen) een ander abnormale structuur in het brein bij mensen met Alzheimer. Dit zijn structu-ren die ontstaan uit het eiwit tau. Dit tau-eiwit speelt onder normale omstandigheden een belangrijke rol bij het in stand houden van het cytoskelet van de zenuwcellen. Door een nog onbekende oorzaak verandert het tau bij mensen met Alzheimer in tangles, waardoor de zenuwcel zijn stevigheid verliest en het transport van voedingsstoffen in de cel wordt verstoord. Gevolg is dat zenuwcellen minder goed met elkaar kunnen communiceren en uiteindelijk zelfs kunnen afsterven. Hoewel de diagnose gebaseerd is op verschillende verschijnselen, kan het vaststellen van amyloïd en tau in het hersenvocht de diagnose verduidelijken.

Over de oorzaak van de ziekte van Alzheimer is nog geen consensus. Eiwitten zouden een rol kunnen spelen bij het ontstaan, waaronder de hierboven beschreven eiwitten bèta-amyloïd en tau. Ook zijn er enkele aanwijzingen voor een genetisch karakter van Alzheimer. Verder hebben onderzoekers van de uni-versiteit van Washington onlangs een link gevonden tussen slaaptekort en Alzheimer. Het precieze verband en in welke richting deze werkt is nog onduidelijk. Wellicht zou een goede nachtrust preventief kunnen werken tegen Alzheimer. Er zijn al geneesmiddelen op de markt die het ziekteproces kunnen vertragen of de symptomen kunnen verminderen. De effecten van deze geneesmiddelen zijn echter erg bescheiden en bij sommige patiënten is het effect zelfs nihiel. Curatieve behandelingen zijn nog niet voorhanden, maar er is wel een lichtpunt in de duisternis. Zelfs meerdere. Veel wetenschappers doen onderzoek naar Alzheimer, waarbij de oplossing steeds een stapje dichterbij komt. Onlangs verscheen in het tijdschrift Neuron een arti-kel met zo’n lichtpunt.

Dit artikel in Neuron (Griciuc et al, 2013) beschrijft het effect tussen een transcriptiefactor CD33 en Alzheimer. Hierbij werd postmortem gekeken naar de hersenen van patiënten die de ziekte van Alzheimer hadden. Daarbij was te zien dat de expressie van het CD33-gen in microglia in de hersenen erg verhoogd

was. Tevens werd aangetoond dat bij een verhoogde expressie van CD33 in microglia ook een verhoogde ophoping van bèta-amyloïd te zien was, wat uiteinde-lijk resulteert in vorming van plaques en degeneratie van de hersenmassa. Ander bewijs dat het CD33 eiwit effect heeft op het bèta-amyloïd en op de degeneratie van de hersenen kwam uit patiënten die een ander al-lel van CD33 bevatten. Dit andere allel vertoonde een verminderde expressie van CD33. Tevens liet het een verminderde hoeveelheid bèta–amyloïd zien en dus een verminderde (tot afwezige) vorming van plaques in het brein. Dit allel heeft zou dus een beschermende werking kunnen hebben tegen Alzheimer. Dit sug-gereert dat de activiteit van het eiwit CD33 de klaring van bèta-amyloïd verhindert, waardoor dit schade-lijke eiwit zich kan ophopen. Deze uitkomsten zijn veelbelovend voor verder onderzoek, waarbij gekeken kan worden naar middelen die de bloed-hersenbarriè-re kunnen passeren en vervolgens het het eiwit CD33 kunnen remmen. Op deze manier zou de progressie van Alzheimer vertraagd kunnen worden. Wellicht werkt het zelfs zo goed dat het curatief toegepast kan worden.

Duidelijk is dat we er nog niet zijn. Voorlopig moeten we het doen met medicijnen die bij sommige pati-enten de progressie van Alzheimer kan vertragen. Genoeg lopende onderzoeken houden zich bezig om meer te weten te komen over deze ziekte en hopelijk rolt daar in de loop van de tijd een geneesmiddel uit dat Alzheimer volledig kan genezen. Dat zal een op-luchting zijn voor de patiënt zelf, maar ook voor zijn of haar omgeving. Niemand wil een dierbaar iemand kwijtraken of zien veranderen tot een geheel ander persoon.

Panessay • 2013:3 • 231

Een zesjarige jongen komt bij u met een pijnlijke zwelling op de rug. Anamnese leert dat de zwelling in enkele weken is opgekomen, vanaf het begin pijn heeft gedaan en de enige klacht is op dit moment. Patiëntje is verder gezond met een blanco voorge-schiedenis, behalve een congenitale hallux valgus beiderzijds. De jongen maakt een niet-zieke indruk, is aan de magere kant maar is dit volgens de ouders altijd geweest. Lichamelijk onderzoek toont een vast-elastische, niet-rode, niet warme zwelling centraal op de rug ter hoogte van wervel Th10, bewegelijk ten opzichte van het onderliggende weefsel. Verder vindt u geen bijzonderheden.

Wat is uw DD? Wat zou u willen weten?

Het kind wordt doorgestuurd naar de Chirurgische Oncologie om een wekedelensarcoom uit te sluiten. Na inconclusief aanvullend onderzoek wordt besloten tot een cytologische punctie van de laesie. Deze toont een inflammatoir beeld en fibroblastachtige cellen, maligniteit is niet uit te sluiten. Vanwege de gunstige ligging van de laesie wordt gekozen voor excisie vol-gens oncologische principes, waarbij de gehele zwel-ling met ruime marge wordt verwijderd. Pathologie toont een reactief inflammatoir beeld zonder maligne kenmerken. Er wordt besloten tot expectatief beleid.

Enkele weken later komt patiëntje weer binnen met een zwelling. Bij lichamelijk onderzoek wordt een vast-elastische zwelling gevonden, diffuus over het gehele operatiegebied van de voorgaande afwijking. In de diepte palpeert u bothard weefsel. Een zwelling is zichtbaar boven de linker m. biceps brachi.

Wat is uw DD?

U stuurt de patiënt door naar de orthopeed ter dui-ding. Deze herkent het beeld en vraagt de klinisch geneticus in consult. Op chromosoom 2, locatie q23-q24 wordt er een mutatie gevonden in het ACVR1-gen gevonden, dat codeert voor het eiwit BMP-1 (bone morphogenic protein 1), passend bij de zeldzame bindweefselaandoening fibrodysplasie ossificans pro-gressiva (FOP). Bij FOP is er een fout in het reparatie-mechanisme voor bindweefsel, waardoor het lichaam bot gaat aanmaken bij (kleine) beschadiging van spieren en pezen. Het kind krijgt prednisolon voor de acute fase en wordt verzocht regelmatig op controle te blijven komen.

Acht jaar later is het kind twaalf. Bij controle verricht u lichamelijk onderzoek. Inmiddels is over de gehele lengte van de ruggengraat bot gevormd, dat de indi-viduele wervels aan elkaar heeft verbonden. Er zijn uitlopers van bot naar de linker- en rechterscapula, wat beweging van de armen bijna onmogelijk maakt. Ook de bekkengordel is aangetast, met botvorming tussen rug, bekken en richting het been. Perifeer zijn er enkele haarden met botvorming, die beweging van het linker kniegewricht en beide heupen be-moeilijken. Enkele verse, vast-elastische zwellingen tonen aan waar er ziekte-activiteit is. De patiënt heeft

Christiaan Serbanescu-KeleCasuspagina

232

Dr. House in de praktijk Stenen man

Tijdens je coschappen zie je tussen de dozijnen snotterende kinderen, vagi-nistische vrouwen en anemische oude bazen de meest bijzondere casussen. De patiënten, en hun aandoening, blijven je jarenlang bij en zijn waardevoller voor je klinische blik dan de meeste tekstboeken. Dit jaar verschijnt in elke editie zo’n uniek verhaal.

Heterotope ossificatie in de patiënt. Bij inspectie zijn botuitlopers

zichtbaar over de gehele ruggengraat en andere benige prominenties

fysiotherapeutische begeleiding om zoveel mogelijk beweging mogelijk te maken en krijgt een rolstoel. De prognose is slecht (jaren).

Het ziektebeeldFibrodysplasia ossificans progressiva (‘Stone Man Syndrome’) is een uiterst zeldzame bindweefselaan-doening met een prevalentie van 1 : 2 000 000. Kin-deren komen over het algemeen normaal ter wereld, afgezien van een verhoogde incidentie van malfor-maties aan de grote tenen en duimen. Geografische, ethnische of raciale distributie is niet bekend en de incidentie is gelijk onder beide geslachten. De oorzaak is een missense-mutatie in het ACVR1/ALK2-gen, dat codeert voor de receptor van het bone morpho-genic protein (BMP) type 1. BMP-1 is onder andere betrokken bij chrondrogenese, en dus enchondrale botvorming.

Het pathologisch-anatomisch substraat wordt ge-kenmerkt door een abnormale, vastlopende inflam-matoire reactie in de weke delen, met daaropvolgende heterotope ossificatie (botvorming) in plaats van normale genezing. Kleine traumata die men dagelijks oploopt en in een gezond persoon een subklinisch beloop hebben, kunnen een zogenaame flare-up (exacerbatie) van de ziekte veroorzaken. Bij zo’n acute exacerbatie vormt zich lokaal een sterke, langdurende ontsteking die zich uit als een zeer pijnlijke zwelling. Als de remodelleringsfase begint, zorgt het abnormale BMP-1 voor botvorming in plaats van de normale genezing door bindweefselvorming. In plaats van

gerepareerd, wordt beschadigd weefsel dus omgezet in bot. Naast traumata zijn alle andere oorzaken van (kleine) wekedelenschade, zoals infectie, mogelijke uitlokkers van een acute aanval van botvorming.

Het klinisch beloop volgt een typisch patroon. Zoals gezegd is de enige abnormaliteit bij geboorte meestal een anomalie van de grote tenen (of soms duimen). In de eerste tien levensjaren zal het kind meestal bij de huisarts komen met een pijnlijke zwelling. Door de zeldzaamheid van deze aandoening komt het voor dat een dergelijke eerste aanval ten onrechte wordt aangezien voor een wekedelensarcoom. De ziekte uit zich over het algemeen eerst in het spierweefsel van de rug (waar de benige uitsteeksels van de ruggengraat constant microtraumata aan de weke delen erboven veroorzaken) en van de proximale extremiteiten. Ook vet-, pees- en fascieweefsel wordt op den duur aange-tast. Op deze wijze wordt langzaam maar zeker steeds meer zacht, beweeglijk weefsel omgezet in strengen en platen botweefsel. Gewrichten worden ingekapseld in bot en worden steeds lastiger te bewegen. De patiënt heeft een hoog risico om ondervoed te raken als de mandibula vastgroeit, wat het eten bemoeilijkt. De rug wordt volledig vastgezet en trekt krom, de scapu-lae groeien aan het geheel vast en uiteindelijk wordt ook de thorax vervormd. De patiënt wordt als het ware volledig ingesloten in zijn eigen botweefsel. Het diafragma, de tong en de oogspieren zijn bijzonder genoeg niet aangedaan.

BehandelingEr is geen oorzakelijke behandeling voor deze aandoe-ning. Prednisolon kan gegeven worden tijdens een exacerbatie, maar het is onduidelijk in hoeverre dit de ziekte beïnvloedt. Voor pijnlijke laesies is symptoma-tische behandeling geïndiceerd. Chirurgie is niet aan de orde en moet sterk worden afgeraden: chirurgisch trauma bij het weghalen van ectopisch bot leidt bijna altijd tot nóg meer ectopische botvorming op dezelfde plaats. Goede voorlichting om trauma zoveel mogelijk te voorkomen helpt de ziekte af te remmen.

PrognoseDe meeste patiënten zijn nog voor hun twintigste jaar dusdanig vastgegroeid dat ze rolstoelgebonden zijn geworden. Als de thorax immobiel is, wordt venti-latie bemoeilijkt en overlijdt de patiënt – hetzij aan asfyxie, hetzij aan een pneumonie. Door afsluiting van bloed- en lymfevaten zijn oedeem en trombose een probleem. Het ectopische botweefsel kan maligne degenereren. Met goede ondersteunende zorg be-hoort een levensverwachting van zo’n veertig jaar tot de mogelijkheden.

Panessay • 2013:3 • 233

Een 3D reconstructed CT (3D-CT) van een 12 jarig kind met FOP. Let

op ectopische botvorming, met name over de ruggengraat, naar de

scapulae en naar het bekken. De thorax is ernstig misvormd.

AkCie: ActiviteitencommissieDe AkCie organiseert allerlei activiteiten waaronder dingen en zo. Voorbeelden zijn: bootje varen, op zijn zigeuners naar een willekeurige Europese stad liften en uiteraard evenementen waarop u uw lever naar de eeuwige jachtvelden kunt helpen. Zoekterm: ‘bier’

AlmanakCie: AlmanakcommissieDeze commissie bundelt al uw vertrouwelijke per-soonsgegevens in een gratis almanak op handig for-maat, zodat de NSA en AIVD u nu nog sneller kunnen achterhalen. Inhoudelijk kunnen ze natuurlijk niet tippen aan de PanEssay, maar het blijft een prachtig kunstwerkje. Zoekterm: ‘archaïsch’

BIC: Boeken- en InstrumentencommissieAlle veel te dure boeken die u als geneeskundestudent nodig heeft, worden tegen een iets minder achterlijk astronomische prijs verkocht door de marskramers van de BIC. Voor dit geld kunt u natuurlijk ook heel veel bier kopen, maar daar haalt u uw bul niet mee. Zoekterm: ‘internetwinkel’

BRC: Buitenlandse ReiscommissieDe BRC organiseert middellangeafstandsreizen naar landen zonder geld, maar met cultuur (en drank!!11!). Bij terugkomst is uw lever vervet, uw IQ 10 punten gedaald en bent u altijd blij dat u niet in het Oostblok woont. Zoekterm: ‘heimwee’

CCC: Commissie College CarrouselIeder jaar maakt de CCC het mogelijk dat honderden 4VWO-leerlingen op onze geweldige faculteit een rondleiding krijgen. Eens per jaar is de rij voor kantine zo lang dat u geen kans maakt om uw broodnodige kop koffie te bemachtigen, maar de universiteit denkt op deze manier en masse zieltjes te kunnen winnen. Zoekterm: ‘kinderlokker’

CuCo: CultuurcommissieWaar de Tweede Kamer GroenLinks en de PvdA heeft, hebben wij de CuCo. Theedrinken, stijldansen, een lachworkshop en andere snobistische bezigheden worden door deze commissie georganiseerd om de Nederlander toch nog wat cultuur bij te brengen. Tevergeefs. Zoekterm: ‘linkse hobby’Doc&Roll: de Panaceaband‘Sex, drugs and Rock&Roll’. Maar dan zonder de seks en de drugs. Zoekterm: ‘the medics’

GalaCie: GalabalcommissieUw jaarlijkse coma wordt mede mogelijk gemaakt door de GalaCie. Zelf weten wij niet zo goed meer hoe de galafeesten nou precies waren vormgegeven, dus het waren vast prima feestjes. De thema’s slaan meestal nergens op, maar uiteindelijk draait het toch om drank. Zoekterm: ‘galamos’

HTTP://De HTTP:// heeft als levensmissie de website van de M.F.V. Panacea te onderhouden. Naast het wekenlang achtereen spelen van World of Warcraft weten ze onze prachtige pagina op de digitale snelweg te houden. Uit hun computerhok komen ze nooit.Zoekterm: ‘nerd’

MASH: Medical Aid by Student HelpOntwikkelingshulp heeft nooit gewerkt, maar dat heeft de MASH er nooit van weerhouden om als een bezetene allerlei nuttige spullen in te zamelen voor een ziekenhuis in Tanzania. Bloed, zweet en tranen worden niet gespaard in de zoektocht van deze enge-len. Zoekterm: ‘dweilen met de kraan open’

MCD: Medische CarrièredagElk jaar is er de medische carrièredag. Er zijn allerlei sprekers en workshops die op de een of andere manier een licht zouden moeten laten schijnen op het pad dat u de komende twintig jaar zult bewandelen. Be-halve interessant is het altijd leuk om even te komen spelen, ook als u nu al weet dat u geen toekomst heeft. Zoekterm: ‘waarzeggerij’

MusicalCie: MusicalcommissieEens in de twee jaar produceert de MusicalCie een orgie van zang en dans naar Bijbelse proporties. Het publiek wordt getrakteerd op een orgastisch spektakel dat alle zintuigen in de zaal tot een extatische climax

234

Commissiekieswijzer

Het doel van deze commissiekieswijzer is tweeledig: 1) De sjaars helpen bij het kiezen van de Panaceacommissie die bij hem/haar past. 2) Alle Panacealeden de schokkende waarheden verkondigen over de commissies.

brengt. Criticus en leek gelijk barsten na afloop spontaan uit in massahysterie en applaus in Noord-Koreaanse stijl. Zoekterm: ‘Broadway’

Orgie: OktoberrevolutiecommissieElke oktober organiseert onze Orgie de Oktoberre-volutie. Dit zuipfestijn dat Sodom en Gomorra doet verbeken heeft op geen enkele wijze wat dan ook te maken met de gelijkgenaamde revolutie uit 1917, behalve dan dat de hoeveelheid geconsumeerde drank met recht Russisch te noemen is. Zoekterm: ‘Wodka’

PanEssayLeg Guyton en Kumar & Clark aan de kant, de PanEssay is de enige literatuur die u in uw studententijd gelezen MOET hebben. De PanEssay is het verenigingsblad van M.F.V. Panacea, dat met een beetje mazzel vijf keer per jaar verschijnt. Zoekterm: ‘antisociale persoonlijkheidsstoornis’

Pan-F: FotocommissieBij alle activiteiten van de M.F.V. Panacea worden fo-to’s gemaakt door de Pan-F. Hoewel meestal van abo-minabele kwaliteit, zitten er soms toch echte pareltjes tussen (zie: fotopagina). Zoekterm: ‘scherpstellen’

PanIC: Panacea IntroductiecommissieIeder jaar worden de verse foetjes voorgesteld aan onze machtige vereniging en het studentenleven op een bikkelhard introductiekamp. In belachelijke overalls geeft de PanIC leiding aan de organisatie van dit WERVELENDE spektakel: een herinnering die de eerstejaars voor eeuwig bij zal blijven. Zoekterm: ‘MENIÈRE’

SympCie: SymposiumcommissieIn het oude Griekenland was een symposion een bijeenkomst van vrije mannen die het op een zuipen zetten. Het was vrouwen niet toegestaan aanwezig te zijn. Tegenwoordig valt het met de drankconsumptie wel mee (of tegen), zijn vrouwen meer dan welkom en is het geheel vooral een leerzame ervaring. Zoekterm: ‘educatief’

SpoCo: De Sportcommissie:Mens sana in corpore sano. U bent geneeskundestudent, en daarmee aan uw stand verplicht uw tempel Gods enigszins te onderhouden. De SpoCo hoopt u hiermee te helpen. Die bierbuik verandert u in een wasbordje op een van hun vele sportieve evenementen. Zoekterm: ‘pandapunten’

UrgenCie: UrgentiecommissieU droomt er natuurlijk van om als chirurg multitrau-mapatiënten uit het schemergebied des doods terug te halen naar het rijk der levenden. Maar helaas, u moet bij het begin beginnen. De meeste ongelukken gebeuren in en om het huis, daarom organiseren deze polderhelden EHBO-cursussen waar u leert wat u moet doen. Zoekterm: ‘EHBO’

JV: JaarvertegenwoordigingU heeft net een kuttentamen achter de rug en u probeert uw verdriet weg te drinken met goedkope pakwijn. Vrees dan niet, de JV zal er alles aan doen om zelfs de meest incompetente mensen aan een voldoende te helpen. Zoekterm: ‘zesjescultuur’

IBR: International Bachelor RepresentationGoogle translate: ‘You just added a kuttentamen behind you try and to drink your sorrows with cheap pakwijn away. Fear not, the JV will do everything to satisfy even the most incompetent people to adequate help.’ Keyword: ‘culture of mediocrity’

COP: Commissie ontwikkelingssamenwerking PanaceaHoewel deze commissie niet door de PanIC in het introboekje wordt genoemd vervult zij een sleutelrol in de betrekkingen tussen Groningen en de derde wereld. Door leuke activiteiten te organiseren troggelt deze commissie u geld af dat ze vervolgens aan de beste doelen spenderen. Hopelijk komt het niet in de portefeuille van een of andere dictator terecht. Zoekterm: ‘crisiskaravaan’

Panessay • 2013:3 •235

Pas op!Deze commissiekieswijzer kan bij mensen zon-

der zelfspot leiden tot oncontroleerbare huilbuien, hartfalen en/of acuut suïcidale neigingen. Advies is om deze smakeloze demonisering met zoveel korreltjes zout te nemen dat je acuut maligne hypertensie krijgt. Wij (de Panessayleden) zijn niet verantwoordelijk voor eventuele gevolgen van de ultieme waarheden die hier worden onthuld, don’t shoot the messenger.

Commissiekieswijzer

236

Panessay • 2013:3 •237

Medische mopEen huisarts, een internist en een chirurg gaan op eendenjacht. De huisarts pakt het jachtprotocol en gaat op de aanbevolen plek zitten, om met het aanbe-volen wapen op het aanbevolen tijdstip op aanbevo-len wijze een aanbevolen schot te lossen. De internist bekwaamt zich enkele weken in de vogelbiologie, pakt een schriftje, berekent met de jaarlijkse vluchtrichting van de eenden en de windrichting de beste plek om de beesten op te wachten, rekent de baan van zijn kogel netjes uit en schiet een eend neer. De chirurg loopt rustig het veld in, pakt een machinegeweer en knalt twintig beesten uit de lucht: “stuur maar naar de patholoog, hij zoekt wel uit of er een eend tussen zit.”

Vragen die de voortgangstoets niet haaldenNiet alleen het eindexamen Frans is uitgelekt. De PanEssay heeft de hand weten te leggen op een aantal gelekte vragen die de voortgangstoets niet hebben gehaald, simpelweg omdat ze echt niet kunnen.

1. Een 20-jarige Oekraïense exportbruid presenteert met keelpijn en koorts. Lichamelijk onderzoek toont een foetor ex ore op basis van een purulente tonsillitis met troebelgele afscheiding. De kweek is positief op chlamydia trachomatis. Is dit een erkende beroeps-ziekte volgens artikel 658 van boek 7 van het burger-lijk wetboek (art. 7:658 B.W.)?A. Ja, want: het is direct te wijten aan schadelijke fac-toren en invloeden van het arbeidsmilieu.B. Nee, want: ze heeft een Nederlandse verblijfsver-gunning. Voor wat, hoort wat.

2. U bent arts-assistent chirurgie op weekenddienst. Er komt een veertienjarig meisje uit Staphorst binnen met hoog-energetisch trauma. Haar pols is pols 180, RR 80/50. Anamnese levert op dat er sprake was van plotselinge scherpe pijn tussen de schouderbladen en een daaropvolgende paralyse van beide armen. Percussie, ECG en auscultatie zijn normaal. U stelt de diagnose thoracale aortadissectie. Wat is uw beleid?A. X-thorax met spoed om beleid te bepalenB. Spoedthoracotomie op de OKC. Bel de cardioloog maarD. Geen. Het is zondag, dus mensen uit Staphorst mogen niet geopereerd worden

3. Een chirurg presenteert met vermoeidheidsklach-ten. Wat is de meest waarschijnlijke diagnose?A. Syndroom van KorsakovB. Wernicke-encefalopathieC. Polyneuropathie als gevolg van vitamine B12-insufficiëntieD. Levercirrhose

Dr. KutgrapVoor bij de koffie

238

Gevoel voor tumor

Deze pagina is speciaal gemaakt om de ongemakkelijke stiltes te verbreken in de koffiekamer. Met deze grappen kan jij gemakkelijk het ijs breken om naamsbe-kendheid te verkrijgen onder de artsen en je cijfers op te krikken.

Maar het kan nóg lastiger, echt waar. Als je eenmaal in het ziekenhuis bent aangekomen, moet je kiezen tus-sen thee en koffie tijdens de overdracht. Koffie maakt je wakker, maar smaakt naar gebaggerde modder uit de Groningse grachten. Thee maakt je niet echt wak-ker, maar houdt je tractus gastro-intestinalis in ieder geval veilger en schoner. Na de overdracht wordt je de keuze opgelegd om te kiezen tussen poli, OK of zaal. Voor sommigen is deze keuze makkelijk gemaakt, voor anderen (waaronder ik) is dat toch een stuk moei-lijker. Alle pro’s en cons moeten duidelijk in kaart worden gebracht. Je wilt natuurlijk wel de juiste beslis-sing nemen. Na twee dagen OK heb ik persoonlijk vaak weer zin in normaal licht waar je ogen niet van gaan spacen. Maar dan kies ik voor zaal of poli en is er vervolgens niet te doen en is het saai. Dan is het tijd voor weer een nieuwe keuze: ga ik als een zombie naar een beeldscherm staren, net als de arts-assistent, of ga ik naar de cokamer om te chillen met mijn mede-co’s? Zo zie je: het maakt niet uit wat voor keuze je maakt, er volgt toch altijd weer een nieuwe andere keuze om te maken. Gelukkig allemaal keuzes voor op korte termijn, die je de volgende dag alweer vergeten bent.

Er zijn ook keuzes die je moet maken tijdens je co-schappen die wat meer effect hebben op de langere termijn. Bijvoorbeeld het opgeven van een startda-tum in het eerste jaar. Wil je langer vakantie of wil je meteen beginnen? Vaak is daar wel een gulden middenweg in te vinden en kies je na uren peinzen voor mainstream oktober. Helaas beslist het compu-terlotingssysteem vervolgens dat je pas in maart kan beginnen en vallen al je plannen in duigen. Een keuze die je dus helaas niet helemaal in de hand hebt. Een keuze die je ook niet in de hand hebt is de indeling van de afdelingen in het eerste jaar: je wordt random ingedeeld. Je hebt er geen invloed op, dus heb je er sneller vrede mee en is er minder teleurstelling. En het fijne is dat je er niet over na hoeft te denken, want dat doen wij, geneeskundestudenten, al zo veel.

In het tweede jaar is het weer anders. Dan krijg je zogenaamd veel keuzevrijheid, maar moet je wel alsnog minstens vijf coschappen verplicht doen en als je pech hebt zelfs meer. Dan heb je dus eigenlijk semi-keuzevrijheid, wat ik eigenlijk wel een goede com-binatie vind. Hieraan vooraf gaat uiteraard de keuze van stad en ziekenhuis waar je in het tweede jaar heen wilt/gaat. Je moet na aanleiding van een informa-tieavond, waar alle ziekenhuizen ongeveer hetzelfde vertellen, een voorkeur opgeven. Je zou denken: dan wordt er rekening met je keuze gehouden. Helaas, ook dit is niet altijd waar. Na weer uren peinzen besluit je dat je bijvoorbeeld het liefst naar Deventer wilt en absoluut niet naar Emmen. Een week later staat dan doodleuk op Nestor toch ‘Emmen’ achter jouw naam. Na zes telefoontjes met de coördinator begin je je te beseffen dat er niets aan te doen is. Je hebt een keuze gemaakt, maar er is vervolgens niets mee gedaan. Al die inspanning voor niets. Achteraf valt het bijna altijd reuze mee en heb je een goede tijd gehad. Zo zie je dus dat het soms ook goed is als de keuze niet helemaal in jouw handen ligt, dat kan namelijk ook voor aangename verrassingen zorgen. Al denk je dat op het moment van de uitslag waarschijnlijk niet… en dat kan ik me ook goed voorstellen.

Dan zijn we nu alweer aangekomen bij de échte wijze woorden van dit verhaal. Als coassistent moet je veel keuzes maken, zowel voor op de korte als lange termijn. Soms ligt de keuze helemaal aan jezelf, soms wordt een keuze voor jou gemaakt en soms maak je een keuze en wordt er geen rekening mee gehouden. Dit kan allemaal voor veel frustratie zorgen. Maar ook kan het zorgen voor aangename situaties, die je van te voren nooit verwacht had. Iedere keuze heeft dus zo zijn voor- en nadelen en het komt altijd weer goed. Slijm, slijm, kwijl.

Boukje van der SlikCo-column

Panessay • 2013:3 • 239

Co-columnKeuzes, keuzes, keuzes.

Als coassistent moet je heel wat keuzes maken. Het begint al in de ochtend. Dou-chen of snoozen? Wat voor beleg smeer ik op mijn bammetjes? NOS-journaal of RTL-nieuws? Make-up of au naturel? Allemaal keuzes die de vroege ochtend nog zwaar-der maken dan die al is.

240

Vrouwe Panacea Henk Gierveld

ActiviteitenkalenderAugustus:30 PanIC eerste facultaire introductiedag PanIC BBQ PanIC verleidingsfeest31 PanIC introductiekamp

September:1-2 PanIC introductiekamp3 PanIC tweede facultaire introductiedag 6 Masterraad Pubquiz 9 PanIC mentorenbedankborrel 10 Bestuursinformatieavond12 Eerstejaarsborrel Volonté 16 SpoCo beachvolleyball PanIC eindfeest18 Kingma thoraxbeoordeling