Pak ’m eerzien ZEEUWS · Alleen bij de kerstboom. Ik maak een plannetje hoe ik mijn tijd zal...

Als zelfs de zee verstijft. Zoherinneren we ons dewinter van 1963. In

graden misschien niet dekoudste. Maar wel in onsgeheugen. Je kon lopen vanKamperland naar Veere. Enterug. Postbodes reden over deZandkreek. Op de Veste vanMiddelburg gaf een rijschool-houder slipcursussen. Wehoorden voor het eerst vansneeuwduinen: tot hoge bergenopeen geblazen sneeuw die dedoorgang belemmerden.

Ellewoutsdijk, Retranchement,Looperskapelle, Sint-Jan tenHeere, Plankendorp: vele dorpenen gehuchten waren dagenlangvan de buitenwereld afgesloten.Het was me wat. Wie televisiehad kon in januari zwart-witbeelden zien van de FrieseElfstedentocht. Reinier Papingwas nog zonder klapschaatsenwinnaar en held, hij kwam alseerste binnen in een wedstrijddie waarschijnlijk meer uit-vallers dan finishers kende.

Aan de dakgoot hingen ijspegelskeurig op een rij. Mooi als hetzonlicht erdoor scheen. Door dekou betrapt water, zo zagen we zevanuit een moeizaam op tem-peratuur gehouden huiskamer.

Ook mensen werden verrast doorde barre weersomstandigheden.Het was nog de tijd dat het huisvol zat met hoopvolle vrijers voormijn zussen. Die konden deavond van nieuwjaarsdag metgoed fatsoen niet op huis wordenaangestuurd. Gure wind ennieuwe sneeuwval maakte depolderwegen verraderlijk, je zagniet waar de weg eindigde en desloot begon. Bovendien had je deplotseling opgewaaide sneeuw-duinen. Geen doorkomen aan,concludeerden we met z'n allenboven een nog verse schaaloliebollen. De jongemannenbleven slapen, op de vliering. Hetwas voor het eerst dat ik van eenkermisbed hoorde. Op plankenmet wat dekens en een laken,echt gerieflijk zal het niet zijngeweest.

Een van de volgende dagen

moesten we toch eens zelfpoolshoogte gaan nemen. Mijnvader kreeg met lang voor-gloeien zijn oude Mercedes aande praat. Vanuit Groede over deSlikkenburgseweg richting dekust. Als een volleerd slalom-rijder ontweek hij de sneeuw-duinen. En waar dat niet ging gafhij gas. 'Voep' hoorde ik. OnzeMercedes dook met zijn neus inde sneeuwberg en had netgenoeg vaart om erover heen teglijden.

IJsschotsenBij het Killetje zijn we uitgestapt.Daar zit je aan de monding vande Westerschelde. We zagenschepen voor anker liggen. In dekrant hadden we gelezen dat erdoor ijsgang richting Antwerpengeen doorkomen aan was. Erdreven ijsschotsen. Nou ja,ijsschotsjes. Er stond op datmoment niet veel wind, debranding leek daardoor getemd.Je hoorde het pinkelen van deklompjes ijs in het water op hetmoment dat de golven op hetstrand uitrolden. Dat geluid hebik later nooit meer gehoord.

Verder langs de kust ging het.Naar Cadzand. We wilden hetgestrande zendschip RadioUylenspiegel zien. Een ziedendestorm had het voor de kust vanZeebrugge liggende schip eenpaar weken eerder van zijnankers geslagen en op het strandvan Cadzand gezet. We warenniet de enigen, de gestrandepiratenzender was een attractievan formaat, heel Zeeuws-Vlaanderen liep uit om het schipvan dichtbij te zien. Uylenspiegelwas keurig recht op het strandgezet. In later jaren heb ik hemwel in verzakte en verroestetoestand gezien.Het was ook het jaar dat ik eeniglo in de tuin heb gebouwd. Inde ban van Amundsen en anderepoolreizigers was het een uitaangestampte sneeuwblokkenopgetrokken bouwsel dat alleeerder gedroomde fantasieënwaarmaakte. Moeder serveerdeer een kop warme chocomel.

Als je er zo aan terugdenkt. Zoukoning Winter komende wekennog eens zo over ons kunnenregeren?

EEN NIEUW JAAR, EEN EIGEN WEBSITE,

Vanaf nu heeft Zeeuws Weer-zien een eigen website:www.zeeuwsweerzien.nl.

Hierdoor hebben we nóg meerruimte voor (oud) nieuws enactuele informatie. Let op: ook de emailadressenzijn gewijzigd. Check de juistecontactgegevens in deze krant.In maart komen we bij u terugmet een nieuwe jaargang. Totdie tijd hopen we dat dit dikkewinternummer genoeg stof totpraten geeft.

Borrelen er mooie herinnerin-gen bij u op? Blijf ons vooral schrijven [email protected] stuur een kaartje aan Stichting Zeeuws Weerzien,Postbus 33, 4350 AA Veere.

Wij wensen u een mooie kersten een gelukkig nieuwjaar.De redactie

Pak ’m mee!

December 2019 - eerste jaargang nr 5 | DE GRatIS kRant vOl HERInnERInGEn | StIcHtInG ZEEUWS WEERZIEn

Pagina 3Gas doodde de petroleumventer

In deze kakelverse, extra dikke Zeeuws Weerzien duiken we in de winter van 1963. Met vele bevroren

herinneringen, pakijs, sneeuwduinen en gestremde veerverbindingen. U weet het vast nog wel.

Op de kreek achter het huis van Jantje Rienkout in Boerengat is een baantje geveegd voor schaatsliefhebbers; verder is het ijs op de kreek bedolven onder de sneeuw.

door: Jan van Damme

De winter van 1963Pagina 7vliegendemelkdoppen

extradik winternummer!ZEEUWSWeerzien

Pagina 5Zo gedweeop de slee

Pagina 13Een sok op een breimachine?

Pagina 12Witte tornado bij Hoek

24 december - Kerstnacht bij SVRZRond 22 uur ben ik nog gezellig thuis. Kaarsje aan, de open haard brand en er hangt een lekkere braadlucht van het vlees voor het kerstdiner. Maar eerst moet ik nog aan de slag. Ik heb nachtdienst bij SVRZ dus om 22.10 uur stap ik in de auto

In de woonkamer waar ik altijd zit laat ik deze nacht de kerstboomverlichting aan en ik dim het grote licht. Ik vind dat ik mezelf wel met wat sfeer mag verwennen in deze speciale nacht. Het is een rustige nacht. Gelukkig geen ernstig zieke bewoners of onrustige bewoners. Ze slapen allemaal lekker, ook op woningen voor mensen met dementie. En daar zit ik dan….helemaal alleen in de woonkamer van een woning voor mensen met dementie. Alleen bij de kerstboom. Ik maak een plannetje hoe ik mijn tijd zal verdelen en wie ik op een bepaalde tijd wil draaien en wanneer ik het 2e rondje zal lopen. Terwijl ik daar mee bezig ben hoor ik Bram aan komen sloffen. Hij komt wel eens even naar de woonkamer kijken of er iemand is èn of er een dropje voor hem klaar ligt op het aanrecht.

Het is een rustige nachtToen Bram bij ons kwam wonen was hij boos. Boos op iedereen en op de situatie waarin hij verkeerde. Zijn echtgenote was gestorven en hij bleek niet alleen te kunnen wonen omdat hij Alzheimer had. Omdat hij zo boos was kon hij niet slapen, dat vooral niet. En hij wilde ook helemaal niet slapen. Hij werd nòg bozer wanneer we hem naar bed probeerden te begeleiden. Hij sloeg naar ons en maakte lelijke opmerkingen. Ja, Bram liet ons wel merken dat hij niet happy was. Maar van lieverlee raakte Bram het gewend bij ons. Hij ging ons herkennen en het eten smaakte hem best. En hij vond het soms

best gezellig in de woonkamer. Zeker wanneer er een advocaatje gedeeld werd…toch niet gek…dacht Bram. En op een nacht had hij zomaar een uurtje geslapen…Het werden er meer. Na een half jaar was hij het aardig gewend en sliep hij bijna de hele nacht. Maar zodra er iets was wat hem uit zijn evenwicht bracht was hij weer een hele nacht wakker. Nu slaapt hij bijna de hele nacht en komt hij af en toe eens naar de woonkamer. Wanneer hij me ziet zitten komt er een lachje op zijn gezicht. Ha, er is iemand! “Kom maar bij me zitten, Bram” zeg ik en ik klop uitnodigend op het bankje waar ik op zit. Met een plof laat hij zich naast me vallen, Bram beweegt zich niet meer zo soepel…..

Nu zitten we samen bij de kerstboom en we genieten. De kaarsjes zijn zo mooi. Echt nog van die grote, op echte kaarsjes lijkend. Ze geven een zacht, geel licht. En zilveren ballen en gehaakte kerstklokjes. Zijn die met de hand gemaakt? Ik bekijk ze eens goed. Bram volgt me met zijn ogen, hij zegt niets. Zijn woordenschat is niet zo groot meer. Zwijgend zitten we zo een tijdje. Dan schuift hij naar me op en ik laat hem begaan. Hij pakt mijn arm en streelt die zachtjes, ik blijf stilletjes zitten om de betovering niet te verbreken. Hij staart in een verte die ik niet zie. En dan zeg ik het in een opwelling…”Bram…

het is kérstnacht”. En dan kijkt hij naar me met zo’n blije lach….”Ja, het kind Jezus” mompelt hij nog en dan wordt hij weer stil. Zijn oogleden gaan zakken en ik weet dat ik hem nu snel naar bed moet zien te krijgen anders lukt het lopen niet meer. Even later ligt hij lekker ingestopt onder de lakens.

Werken in de kerstnacht...ik zou het niet willen missen

Voor mij is het tijd om weer een rondje te lopen. Onder de ochtend maak ik het gezellig in het kantoortje waar zo meteen de dagdienst zich zal verzamelen. Ik zorg voor verse koffie en wat lekkers. Het licht wordt gedimd en ik hang wat kerstverlichting op. Nu nog een kerstmuziekje en dan mogen ze komen. Ik zie ze binnen druppelen, allemaal in een feestelijk bloesje. Leuk! De stemming zit er gelijk goed in. We dragen over en praten nog wat en maken een grapje, ze gaan lachend het kantoortje uit….aan de slag! Ze gaan samen de bewoners een fijne dag bezorgen, daar ben ik van overtuigd. En een fijn begin van de dienst is een goede start! Ik mag nu naar huis waar ik tevreden mijn bed induik…eerst lekker slapen, dan kerstdiner...

Anja van Keulen, 1e medewerker zorg

Voor meer informatie over zorg van SVRZ kijkt u op www.svrz.nl

T. 0900-7879777 | [email protected] | www.svrz.nl

Goede zorg begint met een verhaal

De petroleumboer trokvoor en net na de oorloglangs de deuren met een

handkar, bakfiets of paard enwagen. Op de handkar lag eengroot vat van een bekendeolieproducent waar rond dehonderd liter in kon. De klantenkregen van de petroleum-maatschappij een bus inbruikleen omdat daar degewenste inhoudsmaat op stond.De petroleumventer kon vanuitzijn tank de bussen bijvullen.Beroemde merken waren APC(American Petrol Company),Shell en Esso (afgeleid van deverkorte uitspraak van StandardOil Company, S-O).

De petroleumventers kregenvaak een naam die verband hieldmet hun nering. Zo werd deAxelaar Jan van Langevelde in devolksmond Jan Olie genoemd.Een eerste vermelding van eenZeeuwse petroleumventer staatvermeld in de ‘MiddelburgscheCourant’ van 13 april 1891 en uitde omschrijving blijkt dat het

dan al een bekende verschijningis. Deze ongelukkige petroleum-venter zag zijn waar door destraatstenen wegsijpelen toenzijn kar in de Singelstraat vanMiddelburg omvergelopen werddoor een op hol geslagen paard.Tijdens de mobilisatie in 1939meldde de ‘Zeeuwsche Koerier’op 3 november dat klanten nogslechts 10 procent van hunnormale bestelling petroleumkregen. Huisvrouwen moestendaarom zuinig koken. Dat kondoor na het koken het vuur uit tedoen en de pan in krantenpapierin te pakken. Het water kooktedoor, maar het duurde driemaalzo lang voordat de maaltijd gaarwas.

IJsverkoperNet als bij de kolenboer was ookhet werk van de petroleumboereen bijverdienste. In de jarendertig van de 20ste eeuw werktein Zierikzee bijvoorbeeld VanSchendel die in de zomer-maanden ook ijsverkoper was. Piet van der Maas herinnerde

zich de Noord-Bevelandsepetroleummannen in 1999 alsvolgt. De handel in petroleumwerd uitgeoefend door tweedorpsgenoten. Beiden warenboerenknecht, maar hielden erin hun vrije tijd een oliehandeltjeop na. Een van de twee reed meteen ijzeren karretje met daaropeen tankje, de ander met eendoor Esso ter beschikkinggestelde handkar met grotewielen en een as van bladveren.De bak was muisgrijs van kleuren had bepaalde afmetingenzodat er een exact aantaloliebussen met een inhoud vanvier liter in pasten.

BekeuringDie petroleumventers gebruiktenhet beroep dus als bijverdiensteen hadden dan ook niet altijd devereiste ventvergunning. Datleidde in 1936 tot een gerucht-makende zaak met betrekkingtot een bekeuring aan het adresvan de petroleumboer van ’s-Heerenhoek. De Hoge Raadhad deze olieman uiteindelijkvrijgesproken omdat de rechtervond dat ‘hij die huis aan huismet koopwaar komt, als venter iste beschouwen.’ Maar de ’s-Heerenhoekse olieventer deeddat nu juist niet.

Van de oliemaatschappijen diehun venters langs de deurstuurden was vooral de

maatschappij ‘de Automaat’vanwege een goede marketing-strategie bekend. Het bedrijfverspreidde elke week eenkrantje met het vervolgverhaalvan Pijpje Drop. Dat eindigdesteevast met de zin ‘Hoe ’t PijpjeDrop verder vergaat, lees je in devolgende Automaat.’ Toen C. vande Sypt uit Koewacht in februari1952 zijn nering als petroleum-venter van de Automaatoverdeed aan de ZuiddorpenaarJ. Gysel bond deze meteen zijnklanten aan zich. Hij verstrektede kinderen van Koewacht eenextra uitgave van Pijpje Drop. Dejeugd van St. Philipsland keek inieder geval tijdens deoorlogsjaren reikhalzend uitnaar nieuwe avonturen van hetfiguurtje. De weekkrant‘Automaat’ werd er bezorgd doorH.P. Kramer die in 1952 zijnveertigjarig jubileum als ventervoor de Esso-Petroleumcompagnie vierde. De 71-jarigedeed toen nog steeds zijn werkals oliebezorger.

De stripverhalen van Pijpje Dropzijn naar hedendaagse maat-staven overigens ronduitracistisch, maar in die tijd washet nog gebruikelijk stereotypeafbeeldingen van Afrikanen tegebruiken. Ook de strip Sjors &Sjimmie, toen getekend doorFrans Piet, zag er in die tijd heelanders uit dan tegenwoordig.

colofonZeeuws Weerzien is een gratis krantvol verhalen over het Zeeland van devorige eeuw. Om zelf te lezen, of alsaansporing om samen met anderenherinneringen op te halen. De krantverschijnt 4x per jaar in een oplagevan 50.000 exemplaren en wordtverspreid in heel Zeeland: in devestigingen van Bibliotheek Zeeland,zorgen welzijnsinstellingen,gemeentehuizen, wachtkamers vanhuisartsen en fysiotherapeuten,musea, boekhandels en bij diverselokale ondernemers. Een overzichtvan distributiepunten, alsmede eendigitale versie van de krant, treft u oponze website. De krant komt tot standin samenwerking met Stichting Feestvan Herkenning, die bijeenkomstenorganiseert waarbij het delen vanherinneringen centraal staat.

UitgeverStichting Zeeuws WeerzienVoorzitter Frans van de VeldePostbus 33, 4350 AA Veerewww.zeeuwsweerzien.nl [email protected]

EindredactieJan van Damme

RedactiePeter Blom, Zeeuws ArchiefJohan Francke, ZB| Planbureau en Bibliotheek van Zeeland

vormgevingLeo MinnaardRamon de Nennie, decreet

Druk en advertentieverkoopMeulenberg Media, Patrick Joossens [email protected]

coördinatieHanneke de Vroe, Zeeuws [email protected]

Bij het samenstellen van deze krant is metzorg getracht alle rechthebbenden m.b.t.beelden archiefmateriaal te achterhalen.Mochten personen of instantiesdesondanks van mening zijn dat(foto)rechten zijn geschonden, dan kunnenzij zich wenden tot de redactie [email protected]

Deze editie is mede mogelijk gemaakt door

3Verdwenen beroepen... de petroleumventer

Een oliehandeltje als bijverdienste

kijk uit naar de volgendeeditie

De volgende editie verschijntin maart 2020.

Krant gemist? Van alle eerderverschenen edities kunt u, zolang de voorraad strekt, eengratis exemplaar ophalen bij ‘HetZeeuws Cadeau’, Kreukelmarkt 12in Goes (geopend op dinsdag enop donderdag t/m zaterdag van11.00-17.00).

Foto: Fotoatelier Karin den Boer.

Petroleum werd niet gebruikt om te stoken – al werd de

kachel er wel mee aangemaakt - maar om lampen van olie

te voorzien en er werd gekookt op een petroleumstel.

Met de komst van het gas verdween ook het beroep

petroleumventer uit het straatbeeld. | door: Johan Francke

Stichting de Godshuizen

conciërge M. Moerland ging in 1978, voorzien van originele automaat kleding en een Esso handkar, als petroleumventer door de straten van Zierikzee voor eenvossenjacht van de Prinses Julianaschool, ca. 1978 | Foto: D.C. Berrevoets, collectie Jan Bruijns, ZB, Beeldbank Zeeland, recordnr. 56294.

Een afscheid met een goed gevoel voor alle mensen op Walcheren

Als u het wilt zoals vroeger maar ook als u het liever wat eigentijdser heeft.

Lenny Adriaanse, Michiel Adriaanse, Guido Poesiat, Adrienne Klein en Gerrit Klein

Een bijzonder afscheid...

Bel bij overlijden0118 - 41 27 60

Monuta Adrienne KleinT 0118 - 41 27 60 E [email protected] www.monutaadrienneklein.nl

Uitvaartcentrum De VoorzorgIndustrieweg 20, 4382 NA Vlissingen

Uitvaartcentrum AdagioBuitenhovelaan 1, 4337 HJ Middelburg

126,5x191 adv Monuta Zeeland.indd 1 03-09-19 16:18

Blijven genieten met je kleinkind

• thuiszorg• verzorgd wonen• revalidatiezorg

Wanneer je beperkt wordt door ziekte of ouderdom is het juist belangrijk om zoveel mogelijk verbonden te blijven met mensen die je dierbaar zijn en de wereld om je heen. Dat is waar onze zorg voor staat.

Meer info over onze zorg en activiteiten vind je op www.wvozorg.nl

Een persoonlijke toespraak?Een persoonlijke toespraak bij een uitvaart is een belangrijk moment, maar niet iedereen spreekt of schrijft gemakkelijk. Onze (vrijwillige) sprekers uit Zeeland helpen de nabestaanden graag. In onze toespraken staat het leven van de overledene centraal. Desgewenst helpen wij bij het uitzoeken van passende muziek of poëzie en begeleiden wij de ceremonie.Ook gezonde of terminaal zieke mensen kunnen ons inschakelen om terug te blikken op het leven.

“We hebben gehuild, maar ook gelachen. Precies wat ik wilde. Fijn dat er mensen zijn die deze zware taak van je overnemen en een warme ceremonie

verzorgen.”

“De spreekster had oog voor de “De spreekster had oog voor de “De spreekster had oog voor de “De spreekster had oog voor de “De spreekster had oog voor de “De spreekster had oog voor de “De spreekster had oog voor de “De spreekster had oog voor de “De spreekster had oog voor de “De spreekster had oog voor de “De spreekster had oog voor de “De spreekster had oog voor de “De spreekster had oog voor de “De spreekster had oog voor de “De spreekster had oog voor de “De spreekster had oog voor de “De spreekster had oog voor de “De spreekster had oog voor de “De spreekster had oog voor de “De spreekster had oog voor de “De spreekster had oog voor de “De spreekster had oog voor de “De spreekster had oog voor de “De spreekster had oog voor de “De spreekster had oog voor de “De spreekster had oog voor de “De spreekster had oog voor de eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip eigenheid van onze zus en toonde begrip

voor de kronkelwegen van voor de kronkelwegen van voor de kronkelwegen van voor de kronkelwegen van voor de kronkelwegen van voor de kronkelwegen van voor de kronkelwegen van voor de kronkelwegen van voor de kronkelwegen van voor de kronkelwegen van voor de kronkelwegen van voor de kronkelwegen van voor de kronkelwegen van voor de kronkelwegen van voor de kronkelwegen van voor de kronkelwegen van voor de kronkelwegen van voor de kronkelwegen van voor de kronkelwegen van voor de kronkelwegen van voor de kronkelwegen van voor de kronkelwegen van voor de kronkelwegen van haar leven.”haar leven.”haar leven.”haar leven.”haar leven.”haar leven.”haar leven.”haar leven.”haar leven.”haar leven.”haar leven.”haar leven.”haar leven.”

“Mijn vader wilde alles zelf regelen voor zijn uitvaart. Hij heeft zelf vooraf met iemand gesproken over zijn leven en

wat hij belangrijk vond. Dat is tijden de uitvaart verteld. Indrukwekkend.”

www.humanistischeuitvaart.nl | telefoon: 06 51940861

WILT U OOKADVERTEREN

IN DEZE KRANT?

Informeer naar de mogelijkhedenE-mail: [email protected]

Rotterdamsekaai 61 l 4331 GN Middelburg l Tel.: 0118 63 51 26 l www.meulenberg.nl

door: Willem Staat

Het paar bezit door Rinus ge-maakte foto’s van het gebeurde.Op bijgaande afbeelding toont

Nel een opname van zichzelf. Ze staatachter de woning in de Sint Jooslands-traat waar Rinus, diens moeder en huis-genoot Bram Tissink woonden. Het huisstaat nog altijd in deze, enige straat vanhet Oudedorp.

Daaraan stond in 1963 ook nog de nissen-hut met het warenhuis van mevrouw Jan-netje Poppe-Dommisse. Die winkel werddoor sommige mensen ‘de Hema van ’t ouwe durp’ genoemd.De foto’s zijn op een zondag gemaakt. De

nacht ervoor sneeuwde het. Niet eensveel, maar de oostenwind zwiepte desneeuw hoog op. Op de foto’s ziet het ertamelijk romantisch uit, maar Rinusmoest maandag in het holst van de nachtopstaan. Hij was werkzaam als laborant bij de Coöperatieve Zuivelfabriek en Melkin-richting Walcheren in Middelburg. Opmaandag en dinsdag werd de melk bemonsterd. Dan begon de werkdag om3.30 uur. Dus ging Rinus in alle vroegteper fiets op pad. Eerst op Nieuwland aanen dan verder naar Middelburg. Het fiets-pad langs de Nieuwlandseweg naar destad was onbegaanbaar en het werd danook een moeizame tocht door een Siberisch landschap.

5

Oudedorp sneeuwde bijna inRinus van Moolenbroek (81) en nel van Moolenbroek-

Geldof (76) uit nieuw- en Sint Joosland werden in 1963

bijna van de buitenwereld afgesloten in het Oudedorp.

Zo heet het gehucht dat in 1816 zijn zelfstandigheid

verloor en sindsdien met het nabijgelegen dorp nieuw-

land de gemeente nieuw- en Sint Joosland vormde.

IJsbloemen en heel veel buiten spelen

door: Margreeth Ernens

J eannet Kouwenhoven herinnert zich de lange, zonnigewinter van ’62-‘63 nog goed. Jeannet, die in januari 1963 8 jaar werd, woonde aan de Nieuwe

Vlissingseweg in wat toen nog West-Souburg heette.

,,We gingen over grote hopen en bonken sneeuw lopendnaar de Marnixschool.’’ Met haar schoolgenootjes maakteze lange ijsbanen op het schoolplein. ,,Daar slierden weover, met z’n allen achter elkaar.’’ Na schooltijd werdenop de leiding (de sloot) bij de dijk van het kanaal deschaatsen ondergebonden. ,,Dat betekende een nattekont, omdat je dat zittend op de grond deed.’’,,Ik kreeg een stel oude schaatsen, die in de schuur hingen. Van die houten dingen, met leren riempjes enstoffen bandjes. Als die nat werden door het schaatsen,kreeg je ze bijna niet meer los.M’n handen waren dan koud geworden en m’n wantennat, dat hielp ook al niet.’’ Omdat de ijsbaan vlak bij derietkraag lag, lag er ook nogal eens ‘vuulte’ op het ijs. ,,Alsje daar overheen schaatste, lag je meteen.’’

Er werd ook veel gesleed. ,,Dat deden we vanaf de dijk terhoogte van de Abeelseweg. Aan het eind lag een grotehoop sneeuw en ijs, die moest ons tegenhouden, andersvlogen we zo de weg op.’’ Alle buurtkinderen kwamen

daar naar toe. ,,Een vriendje van mij had zo’n mooie houten slee. Wij hadden een zwaar ding, dat had mijnpa gemaakt. Bovenop een ijzeren onderstel van pijpjeswaren latjes bevestigd. Maar het liefst ging ik op de sleevan dat vriendje, die gleed veel beter.’’

,,Wat ik heel mooi vond, waren de ijsbloemen ’s morgens op de ramen, we hadden toen nog enkel glas.Je moest er zachtjes op blazen om een gaatje te krijgen,waardoor je kon kijken. En met je vinger kon je er eenrondje omheen tekenen.’’

Jeannet kouwenhoven met een foto van de winter van 1963.tweede van links staat haar toen vierjarige broertje Johan.

6

Of ik die winter van ’62-‘63nog kan heugen? Dao moe

je mao nie mee tussen zitten. Ikdienken dat ‘alf december dewinter inviel. Anêêns, zô maorop een paor daogen verande-rende ‘t weer. Eêst was ‘t nog rustig naojaorsweer gewist,maor dan draoiende de windnaor ‘t noorden en bots daonaonaor ‘t ôôsten. Gelukkig was ‘t kerstvakantie. Je kon zelfs aleen bitje schaotsen op onder-

gelôôpen weien. Wudder fiet-sende ielke dag naor de middel-baore schole in Terneuzen. Bienao ‘n uurtje. Jao, ’n soortochtendgemmestiek. Mao meedie kouwe, straffen oostenwindviel dat niet altied mee. A botsbuuten ‘t durp, kreeg je de vollemep. En dan dat lange stik naoWannen ao de zêê. Joengens, datwas afzien. Maor me waoren mee‘n flienke kôôie. En omste beurten kop trekken. Dan was

‘t nog te doen. Soms deej ik m’nregenbroek an voo de kouwe. Omde waoterleiding niet te laotenbevriezen ee, snap je?

As dan de zonne opkwam danwas dat ‘n schôôn zicht. Vooraltoen d’n andere weke d’r ‘n flienkpak snêêuw in de polders lag. Dieverse snêêuw plakkende an destammen van de bômen. Maosnêêuw op de weg was ook lastig.Dat fietsende zwaor. Somtemets

bleef die snêêuw in je spetter-bord plakken. Ook nie lekker. An me dan in de Nieuw Neuzen-polder kwaomen, dan kon je in‘t speur van de melkauto riejen.Jao, dat was wel wat gladdig, maoje wier daor ‘andig in. Weet je wat rottig was? As desnêêuw was opgewaoid. Dan was‘t’r bienao gêên deukommen an.Je liep dan tot over je schoenendeu de sneeuw. Eên weke mao,bin ‘k mee de bus nao schoole

gegaon. Toen was ’t te bar.

De snêêuw bleef liggen tot 1 mèèrte. Mao toen lag t’r nie veemêêr. En ze was êêlemao vuul enviezig: te smerig om nao te kieken. Zwarte snêêuw. Toen reejen wudder weer a weken op ‘t fietsje deu de polder. En dieslechte pad? Dao was niks niemêêr van te zien. Dao dochten meglad nie mêêr an. Mao vergeeten?Da was ik deze barre winter nie.

Da was nog ‘s raokRinus Willemsen uit Biervliet is een van de streektaal-specialisten in

Zeeland. Speciaal voor deze krant klimt hij in de pen.

column: Rinus Willemsen

Het Zijpe en de tramweghaven in de winter van 1963, met ijsschotsen en de stoomveerboot van de R.t.M. welke de haven inkomt, en rechts de Rijkssteiger. | Foto: Gemeentearchief Schouwen-Duiveland, Beeldbank Schouwen-Duiveland, nr O-3457.

Het veer anna Jacobapolder-

Zijpe vaart niet...

Deze woorden waren bij mistig

weer tot in 1988 te horen voor

wie naar de nieuwsberichten van

het anP-bulletin luisterde op de

radio. In de winter van 1963

vormde de veerverbinding,

toen nog andersom, Zijpe-anna

Jacobapolder geheten, wekenlang

de enige vaste verbinding met

Schouwen-Duiveland.

De Oosterscheldebrug (pas

later bekend als Zeelandbrug)

was immers nog in aanbouw.

door: Johan Francke

De veerboot liep vast in het ijs

Het veer Zierikzee-Kats werddoor de zware ijsgang tijdensde vroeg ingevallen winter al

op 11 januari uit de vaart genomen.Rijkswaterstaat zette een ijsbreker invoor het geval ook de laatsteveerdienst uitviel en het eilandgeïsoleerd kwam te zitten. VliegbasisWoensdrecht hield vliegtuigenbeschikbaar voor ziekenvervoer vanafhet eiland. Precies een week later moest het veerAnna Jacobapolder-Zijpe zelf zijndiensten staken, nadat het aantalvaarten eerder die week al drastischafgenomen was. Eerst kreeg desleepboot Anton, die een vaargeul inde Zijpe open hield, lekkage door hetvaren door het ijs. Daarna sliptenzware auto’s over de brug van deaanlegponton en versperden de wegvoor het overige verkeer, zodat ze eerstweggesleept moesten worden.

Al wie producten verhandeldeprobeerde door het leggen van dejuiste contacten voorrang teverkrijgen om met het veer over temogen. Op 22 januari moestenchauffeurs met een lading stro al tweedagen wachten. Zij gaven de pijp danook aan Maarten en besloten hetonder betere omstandigheden laternog eens te proberen. Wekenlang konhet veer slechts rond de achtovertochten per dag maken.

kikvorsmanOp dinsdagavond 29 januari gebeurdehet onvermijdelijke en liep de veer-boot vast in het ijs. De schroef werdbeschadigd en een kikvorsman moestuit Roosendaal overkomen en het ijs-koude water in om de schade een daglater provisorisch te herstellen. Pas op18 februari kon de veerdienst zijn normale dienst-regeling weer varen.

De sleepboten Anton en Champenois,die tot dan personen hadden vervoerd,werden vanaf 20 februari eldersingezet. Hoewel het nog tot in maartstevig zou vriezen, kwam dedienstregeling die winter niet meer ingevaar.

De extra kosten voor het openhoudenvan de veerdienst waren opgelopen tot67.360 gulden. Een bedrag dat voor 10procent door de toenmaligegemeenten van Schouwen-Duivelandopgehoest moest worden. Daarmeebrak in bestuurlijke zin een nieuweijstijd aan, want de gemeentenvonden dat dit een zaak van het Rijkwas en wilden dit bedrag niet betalen.

bron: Provinciale Zeeuwse Courant, de Stem en Zierikzeesche Nieuwsbode,januari - maart 1963.

J e bent in de winter en in de sneeuw geboren, want winter betekent sneeuw

hadden ze gezegd. En nu iser sneeuw en zachtjes wordt alleswit. Hoe verzin je het! Sneeuwlegt zich zonder geluid op de

zwarte takken van de bomen, opde twijgjes en de allerkleinstetakjes en op de randjes van hethek en op de daken en op destraten. Op het kippenhok metde witte kippen, op dekruiwagen en de gieter en op de

vuilnisemmer met de aardappel-schillen. En het bleekveldje dateerst nog groen was, wordthelder wit, witter dan de lakensdie er in zomer wel eens opliggen. Sneeuw, de knisperendegeluidjes van de sneeuw onder jevoeten. Sneeuw die vast klontertonder je klompen zodat hetlopen strompelen wordt en jetenslotte omvalt in de sneeuwdie zacht is. De sneeuwvlokkendie je probeert op te vangen op jetong, maar ze komen meestal opje wangen en in je ogen terecht.De eindeloze grijze hemelwaaruit stilletjes ontelbaresneeuwvlokken naar benedendwarrelen. Ze lijken geen doel tehebben en gaan zomaar ergensliggen. Het sneeuwt en hetsneeuwt en de wereld verandertzoals hij nooit meer veranderenzal.

O, hoe helder die herinneringenaan de winters van vroeger! Diewonderlijke winternacht met devolle, kraakheldere en perfecte

ronde maan die de sneeuw extrawit maakt, haast even wit als demaan. Kou prikt in je neus en jeogen tranen. En dan die sterrenen het oneindig diepe, zwarteheelal…

Je bent in een bos met sneeuw,sneeuw op de bodem, dottensneeuw op de bomen. Je bentalleen. Wat een witheid. Wat eenstilte. En je beseft wel: je hoorthier niet te zijn. En zeker niet telopen. Een zwarte vogel gaatverzitten op zijn tak en er valtwat sneeuw van zijn tak in desneeuw. Een duif zit roerloosineengedoken onder een struik.Die kan beter meteen uit zijnlijden verlost worden. Een tik vanje stok is genoeg. Zijn miezerigkopje vliegt eraf, wel twee meterver. Hoe rood is het versevogelbloed in het heldere wit vande sneeuw! Het is om te huilen.Wie doet nu zoiets? De luchtwordt grijs en roze. Wolken diesneeuw beloven. Sneeuwbegraaft alles.

Nu vriest het al dagen en er ligtijs en iedereen die schaatsenheeft: lage noren,kunstschaatsen die aan deschoenen vastgeschroefd zijn,West-Friese doorlopers die jemet spekzwoerd invet en die jemet linten aan je voeten moetvastbinden, iedereen schaatst.Op de vaart ligt dik zwart ijs. Jehebt je schaatsen ondergebonden. Een straffe wind heeftalle sneeuw van het ijsafgeblazen en dezelfde maarsteeds nieuwe wind blaast jevooruit in de richting van de gelerietkraag. Vooral als je je jas openknoopt en hem als zeil gebruiktga je hard, steeds harder. Jekruipt op de kant, door desneeuw. Je vingers tintelen vande kou. Je kunt maar moeilijk deknopen van je gulp open krijgen.Je plast vlug en slordig je naamin de sneeuw.

Wim Hofman: Bramen plukken –Uitgeverij Den Boer|De Ruiter Vlissingen, 176 pagina’s.

In elk nummer van Zeeuws Weerzien plaat-

sen we een fragment uit een Zeeuws boek.

Om in winterse sferen te blijven kiezen we

voor een fragment van Wim Hofman (1941)

in zijn in november 2016 verschenen bundel

‘Bramen plukken’. Daarin zijn columns

geselecteerd en gebundeld die hij sinds

2006 heeft geschreven en geïllustreerd

voor de PZc. In ‘O, die winters van toen’

gaat hij terug naar de kou van zijn jeugd.

7

door: Peter Verdurmen

Nee, om de ijzers onder te binden hadHerman van Lierde geen tijd. De

IJzendijkenaar had andere zorgen in diebarre winterdagen van 1963.

De jonge melkboer, hij was nog eentwintiger, liet z’n klanten niet in de steek,ook al woonden ze nog zo ver. In dekoudste winter sinds mensenheugeniswaren de open polders rond Petit Parisveranderd in een poollandschap met hogesneeuwduinen. ,,In die jachtsneeuw zag jegeen hand voor ogen. Je kon op de smalle

polderwegen zo in de sloot belanden. Enwie had je dan gevonden? Van een gsm hadnog nooit iemand gehoord.”Het vroor zo hard dat het letterlijk kraakte.Herman: ,,De doppen vlogen van deflessen. Alles bevroor. Ik verkocht in dietijd ook nog losse melk. Na m’n rondemoest ik de melkbus voor de kachel zettenom te ontdooien.”

afgiftepuntZo’n horrorwinter, het had ook wel wat,bekent Herman. ,,Het was spannend, jemoest improviseren. In de polderrondewerkte ik met een ander verdeelsysteem.

Sommige klanten fungeerden alsafgiftepunt voor de andere bewoners inhun polder. Je kon gewoon niet overalkomen, dus moest je een andere oplossingbedenken. De betaling kwam later wel.”Herman van Lierde, verknocht aanIJzendijke, maakte meer barre wintersmee. Maar ook heerlijke lentes en zomers.Zijn favoriete seizoenen. ,,Melkboer isfysiek een zwaar beroep. Je maakte langedagen met het nodige tilwerk. Daar stondtegenover dat je altijd buiten was. Ik kanhet buiten-zijn niet missen. Nog elke dagwandel ik een kilometertje of vijf door depolder.” Oud-melkboer Herman van lierde.

De doppen vlogen van de flessen

door: Wim Hofman

Wim Hofman

O, die winters van toen

‘Winter’ | Illustratie Wim Hofman

Dat krijg je als zelfs de zee verijst, dan lijkt de

vlakte eindeloos en is de grens tussen land en

water vervaagd. De winter van 1963 was

memorabel. Dat er bussen moesten worden

uitgegraven hebben we nadien niet meer

meegemaakt. Voor de Zeeuwse oesterkwekers

werd de winter van '63 een drama, heel hun

oogst bevroor en met de Zeeuwse platte is het

niet meer goed gekomen. De vorst heeft zich

nog meerdere keren doen gelden, er zijn nog

elfstedentochten verreden. Maar in Zeeland is

het nooit meer zó koud geweest. Schaatsers op

natuurijs zullen er spijt van hebben. Onze

gevleugelde vrienden vast niet.

8 9

Watervogels bij een opening in het water van de Oostsingel in Goes | Foto: J. Bitter, ZB, Beeldbank Zeeland, recordnr. 21714.

Een hulpploeg probeert de van de weg afgeraakte lijnbus naar Domburg weer recht te zetten | Foto ZB| Beeldbank Zeeland,recordnr. 123781.

3Walcherse boerin bekijkt de ijsmassa op de Westerscheldebij Dishoek | Foto: S. Kroonenberg, 1 januari 1963, ZB, Beeldbank Zeeland,recordnr. 170047.

door: Jan van Damme

Als je de foto's ziet,

het lijkt soms de

Noordpool wel.

Zó koud was het in 1963

Vastgevroren vissersschepen in de haven van Yerseke | Foto: S. Kroonenberg, 1 januari 1963, ZB| Beeldbank Zeeland, recordnr. 170027.

Het voormalige haventje aan De Val bij de Stormezandepolder te Wemeldinge.Ook de thuishaven van de oesterkotter WMD 7. De enige stoomkotter op deOosterschelde. Het oesterbedrijf van Lindenbergh stopte na de strenge wintervan 1963 | Foto: Zeeuws Archief, Beeldbank Kapelle, nr 19-969.

Een schip worstelt zich door het ijs van de Westerschelde bij Boulevard de Ruyter in Vlissingen | Foto: A.P. Maas, 1962, ZB,Beeldbank Zeeland, recordnr. 131471.

Scharendijke. De baai bij het koepeltje van Repard bevroor in de strenge winter van 1963. | Foto: Gemeentearchief Schouwen-Duiveland, Beeldbank Schouwen-Duiveland, nr DIA-2092.

Zierikzee. Zoetegracht met eendenhuisje. Het eendenhuisjewerd in de strenge winter van 1963 gebouwd door J. Merle. |Foto: Gemeentearchief Schouwen-Duiveland, Beeldbank Schouwen-Duiveland, nr O-3267

10

5| WOORDZOEkER ‘WIntER’

das ijsvrij wanten ijsbrekerdooi skiën hutspot ijsschotsglad snert ijsklomp chaatsenijzel ijsbaan ijspegel langlaufenslee ijsberg januari nachtvorstsoep ijskoud noorden koude handenwind ijsmuts december vorstverletijshut sneeuw februari Elfstedentocht

In het lettervierkant zitten onderstaande 32 'winterse' woorden verstopt (horizontaal, verticaal en diagonaal). Na het wegstrepen hiervan blijft een aantalniet-gebruikte letters over. Deze vormen, in de leesrichting, de oplossing.

Stuur de oplossing van de puzzel inclusief uw adresgegevens vóór 1maart naar [email protected] of naar Postbus 33, 4350 AAVeere.Onder de goede inzenders verloten wij vijf exemplaren van ‘Het hartdier wereld’, een nieuwe literaire stadswandeling door Middelburg(ter beschikking gesteld door ZB Planbureau en Bibliotheek vanZeeland). Een leuke gelegenheid om deze stad eens met een andereblik te gaan bekijken. Als unieke hoofdprijs kunt u het boek ‘Winter in Zeeland’ van JanJansen en Peter Verdurmen winnen. Een collectorsitem, dat in 2010is verschenen als Zeeuwse boekenweekgeschenk. En wie weet komende makers het boek persoonlijk aan u overhandigen.

Puzzel mee en win een prijs

Prijswinnaars puzzel nummer 4 De oplossing van de (herfst)puzzel was: Herfst. Een mooie inkopper, zoals sommigen vanu al aangaven. Het boek ‘ZEELAND – literaire reis door de tijd’ is aan de volgende goedeinzenders gestuurd: A. d'Hont, Kuitaart, I. van Leyenhorst, Burgh-Haamstede, M. Nieuwenhuijzen, Krabbendijke, J. Westveer, Middelburg, N. Meulmeester, Arnemuiden.

De wintergroente bij uitstek is boerenkool. De plant verdraagt

vorst tot -15 graden en levert in de wintermaanden verse groente.

Boerenkool heeft zelfs winterkou nodig want de smaak van de

kool is nog beter als de vorst erover is gegaan.

tuiniers Wim van Zweeden (links) en Daan Hoogerwerf tussen de boerenkolen | Foto: Marjo Griep.

Boerenkool, nog beter als de vorst erover is gegaan

Penne met boerenkool-roomkaassausBoerenkoolstamppot met worst is in Nederland een heel bekendgerecht, dat in de winter lekker voedzaam is. Maar nu de wintersniet meer zo streng zijn blijkt boerenkool vaker een ingrediënt teworden van een ander soort gerechten. Bijvoorbeeld in deze heerlijke combinatie met pasta.

Ingrediënten voor 2 personen• 1 ui • 1 knoflookteen • 100 g kruidenroomkaas • 175 g (volkoren)penne of een andere pastasoort • 1 rode paprika in repen• 300 g boerenkool, gesneden • 3 el olijfolie• Extra vierge olijfolie, peper en zout naar smaak

Bereiden:• Breng ongeveer 500 ml water per persoon aan de kook. Voeg de penne toe, kook afgedekt 9-10 minuten en giet af.• Maak ondertussen de boerenkool-roomkaassaus.• Snipper hiervoor de ui en pers of snij de knoflook.• Verhit 2 eetlepels van de olijfolie in een wok of hapjespan enfruit daarin de ui en de knoflook enkele minuten op laag vuur.• Voeg, in delen, de boerenkool toe en laat al roerende in ongeveer 10 minuten slinken.• Verhit de overige olijfolie in een koekenpan en bak de paprikarepen 5-6 minuten op middelhoog vuur.• Voeg de kruidenroomkaas toe aan de geslonken boerenkool en laat smelten. Breng op smaak met peper en zout en voeg 1-2 eetlepels water toe als de saus te droog is.• Voeg de gekookte penne toe aan de saus en verwarm nog 1 minuut.• Garneer de penne met de boerenkool-roomkaassaus met de paprikarepen en besprenkel naar smaak met extra vierge olijfolie.

Eet smakelijk

Hoofdprijs puzzel nummer 4Uitgeverij Marberg Media heeft ter gelegenheid van het vorigethemanummer van Zeeuws Weerzien een extra prijs terbeschikking gesteld. Het indrukwekkende boek ‘Slag om de Schelde’van Tobias van Gent en Hans Sakkers, met ruim 500 foto’s enkaarten, is na loting toegekend aan: mevr. H.W. van Beck vanBree,Tholen. Wij nemen contact met u op voor de overhandiging.

Uitreiking hoofdprijs puzzel nummer 2Op 2 oktober kregen bewoners van Scheldehofin Vlissingen, die samen de lentepuzzelhadden opgelost, de bijbehorende hoofdprijsuitgereikt. Het keramiek borstbeeld van eenZeeuwse boer, gemaakt en ter beschikkinggesteld door de heer Jan Davidse, werd metveel oh's en ah's onthuld. Eén van depuzzelaars vertelde: "Ik herinner me nog goeddat mijn opa er ook zo uitzag. Zelf mochtenwij van mijn moeder niet in dracht naarschool. Dan werden die kleren veel te snel viesen het was een heel werk om ze weer mooi tekrijgen.... " Veel plezier met uw prijs! Fo

to: Fotoatelier Karin den Boer.

11

Speldenkussen uit 1875

Hoe koud of het was en hoe ver ... ramon

De decemberfeesten zijnin aantocht. Daarommaakte Stichting ZeeuwseVisserstruien speciaalvoor deze krant een gratispatroon.

Het speldenkussen op de fotois in 1875 gemaakt door

Pieternella Noordijke uit Scherpenisse, in het jaar dat zijin het huwelijk trad met JacobKeur. Het origineel is gemaaktmet wol op een grof stramien, indit patroon is DMC borduurzijdegebruikt.

Wij kwamen dit speldenkussenop het spoor door de zoektochtnaar één van de dochters van Pieternella en Jacob, NeeltjeKeur. Neeltje en haar twee zusters Adriana (Arjoantje) enJanna bleven hun hele leven inhet ouderlijk huis wonen enzorgden voor hun ouders.

Neeltje was de enige van de driezusters die in de Thoolse drachtbleef lopen. In 1955 werd Neeltjein dracht vastgelegd door een fotograaf van het Openlucht-museum. Dat vond ze best maar,dan mocht haar gezicht niet herkenbaar in beeld, daar moestdan maar een ander gezicht opgeplakt worden. Herkenbaar opde foto was een vorm van ijdel-heid en daar hield Neeltje nietvan. Gelukkig liep het anders enzijn de foto’s van Neeltje in hunoriginele versie bewaard gebleven, net zoals diverse stukken handwerk vanPieternellaen Neeltje.

Borduurzijde is verkrijgbaar bijAtelier Jaffari in Arnemuiden.

Over Neeltje kunt u meer lezen inhet bericht van 14 december 2018 ophet blog van tante Zoet: hetgerief-goedvantantezoet.blogspot.com.

4 neeltje keur | Foto: Collectie Nederlands Openlucht Museum.

Foto: Tonny Nikkelen

kijk, een ijsbeer.. ...een ijsbeer? ...ijsbeer??

niet te stuitendie Friese doorlopers..

12

Bestookt door het witte venijn

Vlokken is een te lieflijk woordvoor het witte venijn dat mepijnlijk in het gezicht slaat, als pal op de huid afgeschotenelastiekjes; op dat onbedekte,onderkoelde stukje gezicht rondde ogen. Onbedekt, want ikmoet nog wel iets kunnen ontwaren nu ik op de fiets in een sneeuwstorm ben beland die legendarisch zal worden.

Oudejaarsavond 1962 endeze 15-jarige heeft zichnatuurlijk niks

aangetrokken van dringendeaanmaningen om ‘met dit weer’thuis te blijven. ‘Jongen toch’.Dus is een dwarse puber nu vaneen afgelegen boerderij onderHoek op weg naar eenvriendinnetje dat hij met oud ennieuw het allerbeste wil wensen.

Ze woont amper drie kilometerverderop, maar wat een tocht.De sneeuw raast over de platte,kale akkers. Niks in de weg. Pasals er een dijk opdoemt, wordt dewitte massa opgetild en over dekruin gejaagd om daarachter, inde luwte, een zachte landing temaken. Opgehoopt.Dit is een sneeuwjacht die hetlandschap herschept. Voormaanden. De weg waar ik deze31ste december met hangen enwurgen nog over fiets zal totbegin maart afgesloten zijn. Enal die tijd sta ik voor een langeomweg over nog altijdbesneeuwde en glibberigepolderwegen naar de HBS in

Terneuzen, waar de coulanceniet groot is. Onder de leerlingenzijn heel wat lotgenoten, maar deproefwerken gaan gewoon door.Bijna iedereen fietst of bromtdan nog iedere dag naar schoolof werk. De auto is nog geengemeengoed. Blootstelling aande elementen is de gewoonstezaak van de wereld. Je komt weleens nat of koud aan op je werk.Kom, we zijn geen watjes. Maar deze witte tornado...Wij hebben thuis – bevoorrecht– wel al een auto die deze winterwat vaker van stal komt dannormaal. Op de fiets, da’s tochgeen doen. Dus biedt mijn vaderaan me even te brengen als ik opeen januari-avond in Hoek moetzijn. Maar we hebben deomstandigheden onderschat.Weer is een sneeuwjacht in onzecontreien gearriveerd, zodat deonlieflijke vlokken rücksichtslostegen de Ford knallen. Angstiggebogen over het stuur loodst dechauffeur de auto over de dijknaar het dorp. Zijn enige streven:niet van de dijk afglijden. Mijnbestemming zal ‘m worst wezen.

Maar als passagier zit ik me tevergapen aan het tafereel.Uitgelicht door de koplampenschiet een spervuur van wittepropjes ons tegemoet. Soms zijnde elementen, hoe vijandig zeook lijken, te mooi om bang voorte zijn.Nog altijd, als het ’s avondssneeuwt van betekenis, mag ikgraag in de auto stappen om de

sensatie opnieuw te beleven opeen tochtje door een witte storm.Om nog eens genadeloosbekogeld te worden met ijzigevlokken.Kicken. Al liggen er op zo’nautoritje bij mij natuurlijk wel dewinterbanden onder die mijnvader niet had...Met dat vriendinnetje en nog eenpaar makkers heb ik die winter

op een avond nog eens eenwandeling gemaakt over dekreek. Van de ene uitloper naarde andere. Tussen de rietkragenaan de waterkant zitten we ’szomers te vissen. En ’s winterskomen we hier af en toe ook. Opschaatsen.Maar dit is anders. Schaatsengaat nu niet. Ja, op een klein, metveel moeite bij elkaar geveegdbaantje achter het huis van JantjeRienkout. Verder is het ijs op heelde kreek bedolven onder een paksneeuw en dat maakt onsonzeker.Het is donker, maar alles lichtwit op. Vage contouren vanrietkragen en knotwilgen zijneerder misleidend. Spookachtigzelfs. Lopen we wel de goedekant op? Zijn er geen wakken?Het heeft hard genoeg gevroren,daar niet van, maar vormt al diesneeuw geen gevaarlijke deken?Het is niet de prille verliefdheiddie ons die avondhartkloppingen bezorgt.Maar als het in maart gaatdooien, vinden we dat bijnajammer.

Fietser in de sneeuw. Het witte venijn slaat pijnlijk in het gezicht | Foto Peter Verdurmen.

door: Jan Jansen

Op Boerengat poseren twee vrouwen voor het pak sneeuw dat over de dijk isgewaaid. voor de huizen hebben bouwvakkers met vorstverlet de sneeuwdeels opgeruimd. verderop is de weg afgesloten.

Klossend op hun lekkermet warme stro gevuldeklompen sjokten de

leerlingen door de gangen vanHBS Pieter Zeeman in Zierikzeetijdens de winter 1962/1963.,,Totdat die herrie deschoolleiding te veel werd en ereen klompenverbod werdafgekondigd’’, herinnert Gijs vanden Ende (70) zich. Hij was 14 enweet nog heel goed dat het optweede kerstdag ging sneeuwenen dat het tot in maart aan éénstuk door bleef vriezen.De winter was zo extreem datSchouwen-Duiveland enige tijdgeïsoleerd raakte. ,,Op schoolhadden we een op kolengestookte centrale verwarming.Toen de kolenvoorraad stevig

slonk, hoopten we dat de schooldicht ging. Voor het zover kwam,voer er een ijsbreker door hetZijpe en kwam er een schip metdringende benodigdheden naarhet eiland, waaronder eenvoorraad kolen’’, vertelt Gijs. Hijdenkt met veel plezier terug aande langdurige schaatsperiode.Vrijwillige baanvegers hieldenzowel de grachten als de ijsbaansneeuwvrij en de ijspret werdgelardeerd met spontanepuberliefdes.

voedselactieDie winter was koud, maar Gijswas wel wat gewend. Hij had ookde winter van 1955 al mee-gemaakt. Toen bekommerde zijnbroer Rinus zich zeer om devogels in nood. Hij wist Gijs teovertuigen dat die bijna

stervende fuut in de badkuipdringend levend voedsel nodighad. Gijs offerde toen zijngoudvissen. De vogel slokte ze intwee happen weg, maarverdronk uiteindelijk in dat baddoordat er veel te weinig vet nogop zijn veren zat. Acht jaar laterzette Gijs een eigen voedselactiein voor de talrijke vogels in hetwak bij het sluisje aan de NieuweHaven. ,,Wij hadden thuis nog zo’nduwslee uit de jaren 40. Daarging ik mee langs de bakkers omoud brood. Dat sneed ik instukjes en overgoot die metoverjarige levertraan dat ik vande apotheker kreeg.’’ Gijs isinmiddels al tientallen jaren lidvan de Natuur- en VogelwachtSchouwen-Duiveland, waarvangeruime tijd als bestuurslid.

klompenverbod, puberliefde en vogelleed

Duwslee van de familie van den Endemet het jongere broertje François.

Gijs van den Ende constateert dat het familie fotoalbum nauwelijksfoto’s van de winter 62/63 bevat.

door: Ali Pankow

13

De beddenlakens waren stijf bevrorenHerinneringen aan koude winters leiden vele jaren later tot warme herinneringen. door: Albert Kort

En het wasbitter koud

W.G. van der Hulst zou erovergeschreven hebben: ‘en 't was

bitter koud’, als we spreken over dekoudste winter van de vorige eeuw. Hijhad dan niets teveel gezegd. Die van1963 was bar koud en langdurig. Hetvroor van 20 december 1962 tot 5 maart1963. Vaak meer dan tien graden.

Hoe beleefde de Zeeuw deze winter?Centrale verwarming was ernauwelijks. In 1963 behielp men zichnog met een kolenkachel. Daarmeeverwarmden de Zeeuwen slechts hunwoonvertrek. In de gang, het toilet (en hoeveel pleetjes stonden er nogbuiten?), de keuken en de slaapkamersheerste Koning Winter. Niet iedereenhad een warmwater-kruik. Bakstenenof ijzeren voorwerpen als strijkijzerswerden op de kachel gelegd en nadat zegoed heet waren, stopte men ze meteen doek erom in bed. Iedereen heeftnog weet van ijsbloemen op de ruiten.

Maar er was ook volop ijspret.Alleman, die schaatsen kon, bond deijzers onder van Friese doorlopers totkunst-schaatsen. Mijn vader hadrondrijers en was daar een baas op.Afzetten met het ene been en daarnaeen halve cirkel rijden, gevolgd dooreen halve op het andere been de anderekant op. In de draai moest een been dehoogte in. Een fraai gezicht, maar mijnoudste broer maakte er spottend van:‘pootje omhoog, plasje doen.’

vallen en opstaanSchaatsen vond in de steden vaak op devesten plaats. Op de dorpen schaatstemen op ondergelopen weilanden enbevroren watergangen. Plaatselijkeijsverenigingen floreerden enorganiseerden activiteiten voor deliefhebbers. Kinderen leerdenschaatsen al dan niet achter een stoelen vallen behoorde er gewoon bij.

Het ijs was sterk genoeg om met deauto Noord-Beveland te bereiken overde Zandkreek. Veerboten werden uit devaart genomen of voeren niet volgensdienstregeling. Op de dijkenontstonden manshoge ijsmassa's en opde zeedijk bij Westkapelle zag menzeeijs zover als men kon kijken. Maarook aan deze winter kwam een eind.

door: Allie Barth

Wat weet uer nog van?Wilt u reageren op een artikel uitdeze krant? Stuur uw reactie [email protected] u niet dat uw naam in dekrant wordt geplaatst, zet dit erdan duidelijk bij. Een greep uitde reacties op het vorigenummer:

• “Ik stuur u een klein gedeeltevan herinneringen die bij hetlezen van uw uitgave (rondomherdenking 75 jaar bevrijding,red.) zomaar komen boven-drijven, zoals de keer dat ik bijhouthandel Alberts door eenDuitse vrachtwagen werd aan-gereden en door een Duitsesoldaat op zijn schouders werdthuisgebracht. Resultaat was een

lichte hersenschudding, hetgeenmijn buurmeisje deed vragen:heeft Wim nu een lichte of eendonkere hersenschudding?” W.J. Deijnen

• “Lopen op klompen, nou rekenmaar dat ik (1934) dat nog hebgedaan, tijdens mijn jeugdjarenin Breskens en Terneuzen. Opklompen mocht je nergensbinnen gaan, die liet je staan bijde deur. We hadden toen ook alschoenen, maar die waren voorbij de zondagse kleren. Dankvoor jullie nostalgische artikel!”C. Boeije

• “Ik krijg het blad van m`ndochter opgestuurd. Altijd is erheimwee naar m`n geliefdeZeeland. Nu woon ik in Zuid-Holland. Als u eens wist hoegelukkig ik ben met jullie blad!

Gaet er mè mee deur oor! Dehroeten ee.” J.E.Baaijens-Karman

• “Ik wil jullie graag laten wetendat de krant ook in Brabantwordt gelezen! Bij het zien van defoto van de sleutelhanger vankippenringetjes, herinnerde ikmij dat deze ringetjes in deflessen afwasmiddel zaten. Jemoest wachten tot de fles leegwas, dan kon je ze er uitschietenen maakten wij er kettingen van.Soms spoten wij er stiekem watafwasmiddel uit, zodat het snellerging. Er waren verschillendekleuren, die we ruilden metandere kinderen op school. Netals de voetbalplaatjes van nu!”Mevr. E. Leeflang

• In het zomernummer vroegenwij u naar de herkomst van de 2-delige sok in de vitrine van

Streekmuseum De Meestoof. Deredactie ontving 2 inzendingen.Eén ding wordt duidelijk: de sokis nog niet voltooid.

• “Ik denk het antwoord te weten.Mijn tante breide voor ons desokken , ze deed dat op dezelfdemanier als op de foto. Omdat desok op de zool het eerste slijt,kun je die makkelijk vernieuwen.De teen werd uitgetrokken, eennieuwe zool eraan gebreid en deteen weer opnieuw aangebreid.De zijnaden dichtnaaien en de

sok kon weer een tijdje mee.Minder werk én wolbesparing,want de boorden en wreefstuk(bovenkant) van de sok warennog goed. Zo leerden ze ophandwerkles de sok te breien. Deafgebeelde sok is dus nog nietdicht genaaid.” Mevr. M. Davidse

• “De 2-delige sok waar jullie overschreven is gebreid op eenbreimachine die niet kanrondbreien, ik had vroeger zo’nbreimachine. Je breit eerst eenboord waar een naad in komt,daarna de boven- en ondervoet.Die werden apart gebreid meteen naad aan beide kanten en deteen op dezelfde manier. Danwerd met de hand de onder- enbovenvoet en teen aan elkaargenaaid en dat laatste moet op defoto nog gebeuren.” Mevr. J.J. vanWestenbrugge-Schiettekatte

Van de vele mensen diedorpsgenoot PimHuijbregsen speciaal

voor mij in het HeerHendrikhuis hadopgetrommeld - in totaal maarliefst elf - was er niet één diemet afschuw terugkeek op destrenge winter van 1963. Demeest verschillende verhalenhoorde ik over de drie maandenwaarin de provincie tot ééngrote ijspegel werd gemaakt.Bevroren leidingen, schaatsenen zelfs autorijden over hetVeerse Meer, maandenlangvorstverlet, een school die eentijdje de poorten sloot omdat erte weinig leerlingen waren dienaar school konden komen.Kortom, het dagelijks levenwerd er flink door verstoord.

De 94-jarige Marietje de Jongewoonde toen in ’s-Heerenhoeken vertelt dat de krattenlimonade die in de winkelwerden verkocht een plaatsjekregen in de huiskamer, omdatze in de schuur waar zenormaal werden bewaardzouden ‘ontploffen’. Eengezellige boel: de kerstdagendoorbrengen in een huiskamerdie tot het plafond toe wasvolgestouwd met kratten! Elsvan Diemen, inmiddels 81 jaar,werd op 1 december 1962moeder van een dochter. Omhet kindje voor de bittere kou tebehoeden, moest er iedere dag24 uur lang in de kamer eenstraalkacheltje branden. Hetkostte bovendien veel moeite

om de nageboorte te begraven,de tuingrond was immerskeihard.

Janna de Vlieger kwam samenmet haar man en twee kinderenin december 1961 aan de OudeRijksweg in ’s-HeerHendrikskinderen te wonen.Dat waren ze aanvankelijk nietvan plan, maar hadden inandere plaatsen hadden zemeermalen te horen gekregendat ze als woonwagenbewoners‘niet gewenst’ waren. In hunonderkomen hadden ze het nietbreed. Uiteraard was dewaterleiding bevroren, hetwater moesten ze binnen in eenemmer opslaan. Debeddenlakens waren ’sochtends stijf en niet omdat zebuiten hadden gehangen; het

kwam door hun adem! Jan Lokserse woonde inWilhelminadorp en fietste voorzijn werk iedere dag naar Goes,langs het kanaal. Belangrijkwerk, want hij moest met eenolietankwagen mensen op hetplatteland van brandstofvoorzien. De wagens kwamenmaar langzaam vooruit over desmalle Bevelandse weggetjes.Als ze op een tegenliggerstuitten, moesten ze soms weldrie tot vier kilometerachteruitrijden om te kunnenpasseren. En de klanten maar

wachten op de olie! Gillis Traas stond eind 1962 ophet punt te verhuizen naar zijnnieuwe woning aan de Jacobavan Beierenstraat in ’s-HeerHendrikskinderen. De kougooide echter roet in het eten.Wegens vorstverlet - de schilderkon zijn werk niet doen - moesthet feest drie maanden wordenuitgesteld. Hij was gedwongenzolang zijn intrek te nemen bijzijn schoonouders. En zo heeftiedereen zijn eigen specifiekeherinneringen aan dezebitterkoude maanden.

Schaatsen op de veste, Westwal in Goes | Foto S. Kroonenberg, ZB| Planbureau enBibliotheek van Zeeland, recordnr. 170028.

Schaatsen op de vaart in Sluis 1963 | Foto O. de Milliano, ZB, Beeldbank Zeeland, recordnr. 77321.

Het Zeeuws Archief geeft het verleden toekomst

Hofplein 16, 4331 CK MiddelburgT 0118 678 800, [email protected]

ZA advertentie 126,5 x 93,5.indd 1 06-08-18 12:06

LA DOLCE VITA MARKETI NG , ONTWERP

& WEB D ESIGN

M I D D E L B U R G0 1 1 8 - 5 6 7 0 6 8

W W W. L A M I A D O L C E V I TA . N L

ZB investeert ook in het ‘Feest van Herkenning’.Kijk voor onze activiteiten en cursussenvoor begin-dementerenden en mantelzorgersop www.dezb.nl/klapbank

uitgeverij l ontwerp l vormgeving l layout l opmaakdrukwerk l printservice l belettering l textieldrukwerk

Drukkerij Meulenberg B.V.l Rotterdamsekaai 61l 4331 GN Middelburg l Tel.: 0118 63 51 26

l [email protected] l www.meulenberg.nl

Spanning bij het corner House4

Je jeugd doorbrengen in een hotel, het is niet voor iedereenweggelegd. Theo van Beest (61) beleefde unieke tienerjaren aande Smallekade in Vlissingen.Van 1969 tot 1979 is Theo’s vader Joop van Beest eigenaar van hetCorner House. Een Hotel-Café-Restaurant dat tegenwoordigdienst doet als Sushi Restaurant. Theo geniet tijdens zijntienerjaren volop binnen de muren van het Corner House, maaris toch vooral buiten te vinden. ,,Waar nu de Westpoortflat staatwaren vroeger bunkers. Daar speelde ik veel met leeftijds-genootjes.”,,Als kind hield ik van sensatie. In de jaren ’70 waren erregelmatig vechtpartijen of opstootjes in de stad. Ik vond datreuze spannend.” Eén straatgevecht tijdens de kermisweek in1970 staat hem bij. ,,Je had de groepering Skyriders die vochtmet de Molukkers. Dat kwam tot hevige rellen, steek- envechtpartijen, vlakbij ons Corner House. Er waren ME’ers uit hethele land naar Vlissingen gekomen om de boel in de hand tehouden. Als sensatiebelust kind smulde ik daarvan.”Theo maakte ook een tragedie mee. Een brand, waarbij vierkinderen om het leven kwamen. ,,We hoorden kinderenschreeuwen, maar ze zaten als ratten in de val.”theo van Beest | Foto: Lex de Meester.

Weer even thuisWeer even thuis is een wekelijkse rubriek in de PZc,

waarin mensen terugblikken op hun jeugd. Ze staan

altijd voor de deur van het huis waar ze opgroeiden.

3Zwemmen zonder toezicht, dat kon

Hans Jongepier (72) woonde van zijn 11de tot 27ste in deSpoorstraat in Sluiskil. ,,In de Spoorstraat werden zestignieuwe woningen gebouwd, in opdracht van het bedrijfdat nu Yara heet”, vertelt Hans. ,,Mijn ouders moestenniet per se verhuizen, maar het was een uniek aanbod.Het huis had vier slaapkamers én een douche, wat heelbijzonder was in die tijd.” Toch werd die douche doorbijna niemand in de straat ook daadwerkelijk gebruikt.,,Omdat we nog geen warm water hadden.”Hans' vader Johannes (Wannes) werkte in de ploegen-dienst bij Yara. ,,Hij was daarnaast ook kleermaker",vertelt Hans. ,,Een van de slaapkamers was dan ook alszijn kleermakerij ingericht. Hij zat daar altijd in eenbepaalde kleermakerszit op tafel aan het raam te naaien.Het was een bijverdienste.”Zwemmen leerden ze in het Kanaal Gent-Terneuzen. ,,Ja echt, zonder toezicht. Dat kon gewoon in die tijd",vertelt Hans. ,,Aan de betonkanten van het Axelsebruggetje verzandde het, dus daar kon je makkelijkstaan en je in het water laten zakken. Het water wasvroeg op temperatuur, omdat de fabrieken hunkoelwater in het kanaal loosden. Het was heerlijk.”Hans Jongepier | Foto: Boaz Timmermans.

De voordeur klinkt als toen 4

Lang niet iedereen kan hetzelfde zeggen. Maar MarryHilgen - Van der Wekken uit Brouwershaven (76) staptnog regelmatig over de drempel van haar ouderlijkhuis aan Haven Zuidzijde in Brouwershaven. Daarwoont haar jeugdvriendin Anne-Marie, met wie ze nogaltijd bevriend is. Haar ‘zondagse’ vriendin, want demeiden gingen naar dezelfde kerk.Vader Johan was handelaar in hooi en stro. Hij kocht inde crisisjaren (in 1929) een lapje grond aan de haven enliet er een woning bouwen voor zijn gezin. Een plek omte zoenen, voor wie er nu langsrijdt. Midden in hetcentrum, met uitzicht op de plezierjachtjes in dehaven. Hoe anders was dat in Marry’s jeugd, toen hetdaar nog vol lag met pee- en stroschepen en er volopgewerkt werd. Haar ouderlijk huis aan Haven Zuidzijde was eentypische jaren dertigwoning. Met een puntdak en eenkamer en suite, waarvan de achterste kamer door vaderJohan als kantoor werd gebruikt. Na het overlijden vanhaar ouders werd het huis een aantal jaren verhuurden daarna verkocht. ,,Het was m'n ouderlijk huis en ikheb het daar goed gehad. Ik kijk op een mooie tijdterug.”Van het huis zelf herinnert alleen de statige voordeurde Brouwse nog aan haar jeugd. ,,Als de voordeurdichtslaat, klinkt dat nog precies hetzelfde als toen.”Marry Hilgen-van der Wekken | Foto: Dirk-Jan Gjeltema.

15Een bezoekje waard!tijdelijke exposities in de Zeeuwse musea

4 Het Belfort | Groote Markt 1, Sluist/m 12 januari 2020: ‘Schrijvers in Sluis toen en nu’ 15 januari t/m 8 maart 2020: Ramon en Bastiaan de Nennie ‘Prins Vogelvrij’ • www.belfortsluis.nl

4 Fruitteeltmuseum | annie M.G. Schmidtsingel 1, kapellet/m 1 april 2020: ‘Van pen tot kant’, expositie met werk van MariusWeststrate en Jozien Weststrate • www.fruitteeltmuseum.nl

4Het Polderhuis Musea & meer | Zuidstraat 154-156, Westkapellet/m 12 januari 2020: ‘De reizende kunstenaar - Albert Depré - voyageen Hollande 1907t/m 2 februari 2020: ‘Ringrijden: van folklore tot (top)sport?’• www.polderhuiswestkapelle.nl

4 Historisch Museum De Bevelanden | Singelstraat 13, Goest/m 25 januari 2020: ‘Draad en dracht’ - steken, stoppen en stikken inZeeland, handwerkversieringen in de streekdracht van de Bevelandent/m 3 mei 2020: ‘Jonge jongers en ‘t mannengoed’ - Zuid-Bevelandsejongerencultuur in de 19e eeuw • www.hmdb.nl

4Museum Het Warenhuis | Markt 2, axelt/m 29 februari 2020: ‘Beeldschoon’ - expositie Anita Dekker, figuratieve/abstracte beelden • www.hetwarenhuis.nl

4Museum veere | kaai 25-27 en Markt 5, veeret/m 29 maart: ‘Mies Callenfels-Carsten, de één na laatste Veerse Joffer’(1893-1982); verkoopexpositiet/m 2 mei: ‘Verfijnd Verleden’- werk van Piet Rijken (1915-2001)• www.museumveere.nl

4Stadhuismuseum Zierikzee | Meelstraat 6, Zierikzeet/m 19 januari 2020: ‘Keersluis Zierikzee 60 jaar’t/m 29 maart 2020: ‘Franchoys Ryckhals - een Zeeuwse meester uit de Gouden Eeuw’t/m 27 september 2020: ‘Brood op de plank’ • www.stadhuismuseum.nl

4Streek- en landbouwmuseum Goemanszorg | Molenweg 3, Dreischor‘Veranderd eiland voor en na de Ramp’ • www.goemanszorg.nl

4 terra Maris, Museum voor natuur en landschap | Duinvlietweg 6, Oostkapelle | 'Vikingen op Walcheren?' - objectenvan het middeleeuwse Walichrum uit de collectie van het Zeeuws Genootschap • www.terramaris.nl

4Watersnoodmuseum | Weg van de Buitenlandse Pers 5, Ouwerkerk‘De Sluiting in Kleur - Foto-expositie Rykel ten Kate’.’65 schenkingen - elke schenking heeft een eigen verhaal’.‘Geschilderd vanuit Ouwerkerk’ - tekeningen en schilderijen van Jan Meine Jansen • www.watersnoodmuseum.nl

4Zeeuws archief | Hofplein 16, Middelburgt/m 2 mei 2020: ‘Op reis met Willem V - een vorstelijke reis door achttiende-eeuws Zeeland’ - reis door Zeeland van stadhouder Willem V in 1786 • www.zeeuwsarchief.nl

4Zeeuws maritiem muZEEum | nieuwendijk 11, vlissingen'Bommen en granaten' - expositie over wapens, kunst en technologie.'Bezetting verbeeld' - WO II door de ogen van Cees van der Burght (tekeningen, schilderijen, maquettes) • www.muzeeum.nl

4Zeeuws Museum | abdij, Middelburgt/m 3 mei 2020: ‘Nooit meer werken’ - kunstwerken over werk: toen,nu en straks (vanaf 25 mei ook op twee tijdelijke buitenlocaties in Vlissingen en Breskens) • www.zeeuwsmuseum.nl

Check voor uw bezoek de openingstijden van het betreffende museum

16

SaMEn HERInnEREn - EEn FEESt van HERkEnnInG

Hoe ouder we worden, hoe meer herinneringen we hebben. Dit kunnen mooie, grappige of ontroerende anekdotes zijn, soms ver weggestopt of juist nog heldervoor de geest. Het samen delen van verhalen over vroeger en het uitwisselen vandierbare ‘souvenirs’ met leeftijdgenoten geeft positieve energie.

Stichting Feest van Herkenning organiseert daarom bijeenkomsten waarbij hetdelen van herinneringen centraal staat. Dit gebeurt aan de hand van themakoffers:verzamelingen van attributen, veelal afkomstig uit Zeeuwse musea, die verwijzennaar een bepaald thema of tijdsperiode. Vrijwilligers presenteren de voorwerpen engaan met de aanwezigen hierover in gesprek bij een gezellig kopje koffie of thee. Onder de naam ‘Feest van Muziek’ worden ook muziek- en zangbijeenkomsten georganiseerd. Ons doel is om onze activiteiten zo breed mogelijk in te zetten in de hele provincie Zeeland.

vRIJWIllIGERS GEZOcHt

Om aan de groeiende hoeveelheid aanvragen voor presentaties te kunnen voldoen,zijn wij blijvend op zoek naar nieuwe vrijwilligers. Iets voor u? Dit werk geeft veelvoldoening: je ziet mensen opleven, genieten en lachen. Ook de locaties waar wijkomen zijn heel enthousiast over onze bijdrage.Wat wij van u vragen? Minstens één keer per maand samen met een collega een bijeenkomst van ca. een uur leiden, meestal in zorginstellingen (dagopvang en huis-kamers waar mensen met dementie wonen). De vrijwilliger moet over eigen vervoer beschikken. U ontvangt een vrijwilligers-vergoeding en reiskostenvergoeding. Belangstelling? Neem contact op met Sylvia van Dam Merrett, [email protected]

Lees meer over onze activiteiten op www.feestvanherkenning.info.

Bijeenkomst Ouderenkring voorkerk OosterlandBedoeld voor: 55-plusWoensdag 19 februari 2020, aanvang 14.30 uur, toegang € 1,-

De ouderenkring van de Hervormde Gemeente Oosterland organiseert in het komende winterseizoen gezellige ontmoetingsmiddagen. Eén keer per maand bentu welkom voor een leuke activiteit, voorafgegaan door een kort moment met zangen gebed. De activiteiten variëren van een quiz, bingo, creatief uurtje, lezing tot eenZeeuwse middag. Op 19 februari komt Stichting Feest van Herkenning langs en pre-senteert een koffer vol attributen die herinneringen aan vroeger oproepen. Schenkdaar een kopje koffie bij en u heeft gegarandeerd een gezellige middag!Voor meer informatie of hulp met vervoer kunt u bellen met mevrouw R. Beije-Boogert, 0111 -642996

BIJEEnkOMStEn In MUSEaZeeuws Weerzien organiseert samen met Feest van Herkenning bijeenkomsten inZeeuwse musea, waarbij het delen van herinneringen centraal staat. Ieder kwartaalkomen wij langs in een andere regio. Vrijwilligers presenteren een koffer vol voorwerpen uit het verleden en gaan hierover met u in gesprek bij een gezellig kopjekoffie of thee. Weet u nog waar de voorwerpen voor werden gebruikt? Wij horen uwverhalen graag. Zo houden we niet alleen de herinnering aan ons mooie Zeeuwseerfgoed levend, maar hebben ook een luisterend oor voor elkaar.

Op dinsdag 29 oktober waren we te gast in Stadhuismuseum Zierikzee. Rondom defraai gedecoreerde stoel van de laatste plaatselijke barbier/kleermaker, in bezit vanhet museum, kwamen de eerste verhalen los. Over ouderwetse scheerkwasten eneen staafje aluin. Over een bruidskapsel dat werd geruïneerd door een te hete krultang. Over de bakker, de varkensslacht, de stadsomroeper, de koude winter van62 toen Zierikzee geheel was afgesloten van de buitenwereld.... Als klap op de vuur-pijl bleek dat één van de aanwezige dames vroeger enige tijd verloofd is geweest (zo ging dat nog) met de broer van een andere deelnemer aan deze zeer gezelligemiddag. Een schat aan persoonlijke herinneringen! Ook zo’n gezellige middag bijwonen? Geef u op voor de volgende bijeenkomst!

Herinneringsbijeenkomst in Museum veereDonderdag 27 februari, 14.30-15.30 uur Schotse Huizen, kaai 25 veere; toegang gratis, incl. (vrijblijvend) museumbezoek

Museum Veere is gevestigd in twee prachtige historische gebouwen die de geschie-denis van Veere laten zien: de Schotse Huizen aan de Kaai en het monumentale Stadhuis aan de Markt. Tot de collectie behoren onder meer de unieke 16e-eeuwseStadhuisbeelden van Veere en de beroemde vergulde beker van Maximiliaan. Er isook een mooie streekdrachtexpositie.

aanmeldenVoor de bijeenkomst op 27 februarigeldt een maximum aantal deelnemersvan 15 personen. Aanmelden graag telefonisch bij de Schotse Huizen 0118-501744 (za-zo van 13 tot 17 uur, in school-vakanties dagelijks geopend). Uw naamen het aantal personen wordt dan genoteerd. Het museum is helaas nietrolstoeltoegankelijk.

actIvItEItEn OM aan MEE tE DOEn

Herinneringskoffer:

Winter

Sneeuwballen.

Stichting Feest van Herkenning presenteert koffers gevuld met bekendeen minder bekende voorwerpen uit Zeeland. De voorwerpen roepen herinneringen op aan vroeger.

verwarmende verhalenWie kent ze nog, die barre winters van vroeger. Met dikke pakken sneeuw, gebreidewanten, een muts tot over je oren en warme chocolademelk bij de kolenkachel. In de winterkoffer van Feest van Herkenning zit nog een bonten schoudermantel‘inclusief kop en poten’. Dat is even schrikken voor de jongere generatie, want dievindt dat best zielig. Het mag tegenwoordig ook niet meer, maar zo’n lekkere bonten mof voor je handen was wél lekker warm…..

Schaatsen deden we op houten onderbinders. Kinderen leerden dat achter eenstoel. En wie weet kon u wel van die zwierige figuren rijden? Met een lekker kopjeerwtensoep bij de koek-en-zopie tent na afloop van een gezellig middagje op hetijs. Bij de presentatie van de winterkoffer komen letterlijk ‘hartverwarmende’ verhalen naar boven:

Het meisje met de zwavelstokjes | H.C. AndersenOp een koude oudejaarsavond zwerft een meisje op blote voeten door de stad. Allemensen doen de laatste inkopen of zitten gezellig thuis in de warmte van hethaardvuur. Om aan geld te komen, probeert het meisje zwavelstokjes te verkopen,maar niemand wil er een. Ze krijgt het kouder en kouder en besluit tenslotte zelfeen stokje op te steken. Even lijkt het alsof ze plotseling in een lekker warm huiszit, aan tafel bij een leuk gezin. Maar de droom is van korte duur. Vol hoop strijktze nog een stokje af, zodat ze het weer even warm heeft. Als ze het laatste stokjeheeft afgestreken, ziet ze in de lucht boven zich haar overleden grootmoeder. Hetlichtje dooft, terwijl zij haar hand naar haar uitreikt. De volgende dag wordt hetmeisje dood op straat gevonden, met een glimlach om haar mond.

Pak ’m eerzien ZEEUWS · Alleen bij de kerstboom. Ik maak een plannetje hoe ik mijn tijd zal...

Documents

Transcript of Pak ’m eerzien ZEEUWS · Alleen bij de kerstboom. Ik maak een plannetje hoe ik mijn tijd zal...