Over veerkracht en inventiviteitTerugblik op coalitieprogramma 2010 - 2014

Inleiding Het college heeft in de collegeperiode 2010-2014 uw raad via twee rapportages

geïnformeerd over de voortgang van de realisatie van het coalitieprogramma 2010-2014.

De laatste rapportage is van april 2012. In deze terugblik vindt u een update van de

rapportage van april 2012, zodat u de ontwikkelingen in de tijd kunt volgen. Daarmee

ontstaat een duidelijk totaalbeeld over de periode 2010-2013/14.

De bestuursperiode 2010-2014 is sterk beïnvloed door de economische recessie.

Logischerwijs werkte dat door in het coalitieprogramma 2010-2014 en de uitvoering

daarvan. De economie vertoonde eind 2013 de eerste, voorzichtige tekenen van herstel.

Met als gevolg dat het consumentenvertrouwen toeneemt. Kortom, er schijnt licht aan de

horizon. Toch zal ook de komende bestuursperiode nog in het teken staan van financiële

krapte als gevolg van rijksbezuinigingen en geringe economische groei. Ook de veel

besproken transities die gepaard gaan met een efficiency korting van 25%, dragen

daaraan bij. Ook de komende vier jaar zullen er ingrijpende maatregelen noodzakelijk

zijn om de financiële huishouding van de gemeente op orde te houden. Tegelijkertijd

willen we het voorzieningenniveau samen met inwoners, maatschappelijke instellingen en

bedrijfsleven zoveel mogelijk in stand houden (minder overheid, meer samenleving).

Samenwerking in De Langstraat en Hart van Brabant speelt daarbij een belangrijke rol.

De ambtelijke organisatie maakt net als in 2010 een overdrachtsdocument dat de nieuwe

coalitie/raad inzicht geeft in de geactualiseerde financiële meerjarenpositie van de

gemeente Waalwijk. Die is - zoals al bij de programmabegroting 2014 gemeld - niet

rooskleurig. Dat overdrachtsdocument kent ook een overzicht met mogelijke ruimte

scheppende maatregelen waaruit de nieuwe coalitie kan putten. Voor alle duidelijkheid,

het betreft nadrukkelijk een ambtelijke notitie. Dit document ontvangt u, separaat van

deze update, van algemeen directeur Jan Lagendijk.

Veerkracht en inventiviteit Deze titel van het coalitieprogramma 2010-2014 geeft aan met welke intentie is gewerkt.

Niet bij de pakken neerzitten, maar samen naar slimme oplossingen zoeken waarbij de

overheid meer overlaat aan de samenleving. Daar zit immers veel kennis en inventiviteit.

De houding van de gemeente Waalwijk met betrekking tot burgerinitiatieven is dan ook

‘ja mits’. Dus niet: wat kan er niet, maar wat is wel mogelijk. Daarbij is uiteraard altijd

oog voor het algemeen belang.

In dit kader zijn de volgende uitgangspunten leidend geweest:

De overheid kan niet alle problemen oplossen: de burger is zelf vindingrijk en

verantwoordelijk. De overheid kan dat stimuleren en barrières wegnemen.

De zwakkeren in de samenleving rekenen op ondersteuning van de overheid, maar

wel vanuit het principe: iedereen doet mee binnen zijn mogelijkheden. Dus: niet

leunen maar steunen.

Aangaan van strategische allianties met het bedrijfsleven, onderwijs en het

maatschappelijk middenveld (social innovation: maak van elkaars kwaliteiten en

middelen gebruik).

De gewijzigde opvatting over de rol van de overheid heeft ook grote gevolgen voor

de relatie burger–overheid.

Inkrimping van de ambtelijke organisatie is onlosmakelijk verbonden met deze

rolwijziging: een compacte, maar kwalitatief hoogstaande organisatie.

Samenwerking in De Langstraat en Midden-Brabant.

Bovenstaand gedachtegoed is ook leidend geweest bij het formuleren van de strategische

visie ‘Waalwijk 2020 De schakel van Midden-Brabant’1. Deze nota werd behandeld in de

raad van 20 mei 2010. Ook het visiedocument ‘De Langstraat op een nieuwe leest

geschoeid’ hanteert dezelfde uitgangspunten.

1 Tussenbalans strategische visie januari 2013

Samenvatting bereikte resultaten

Relatie burger-overheid Waalwijk is vitaal en levendig. Vanuit het credo

‘Niet leunen, wel steunen’ stimuleert de

gemeente Waalwijk mensen de regie over hun

eigen leven te nemen. De gemeente

ondersteunt hen die steun nodig hebben en

faciliteert hen die sociaal-maatschappelijk willen

ondernemen. De gemeente stimuleert bewoners

initiatieven te ontplooien en er zijn budgetten

voor wijken en dorpen. De diversiteit en

eigenheid van de kernen is een kwaliteit die

behouden én versterkt wordt. Hierbij kiest

Waalwijk voor duurzaamheid en duurzaam

succes. Burgerinitiatief herstel Julianafontein.

Daarnaast wordt de gemeente Waalwijk ook door de rijksbezuinigingen gedwongen meer

zaken bij de samenleving terug te leggen.

Aan deze missie is o.a. inhoud gegeven door:

De inspraakverordening te optimaliseren, er wordt gewerkt met een

participatieladder: raad en college betrekken de inwoners in een vroeg stadium bij

nieuwe ontwikkelingen en geven elkaar de ruimte.

Deregulering en meedenken met initiatiefnemers.

Het actualiseren en dereguleren van bestemmingsplannen en het vereenvoudigen

van het welstandsbeleid.

Tijdens wijkbeurzen wijkbewoners uitnodigen om hun betrokkenheid bij de wijk te

tonen en initiatieven te ontwikkelen. De gemeente is bereid te faciliteren en een

financiële bijdrage te leveren met als uitgangspunt: Als u inzet toont, dan zijn wij

bereid een bijdrage te leveren.

Realisatie vrijwilligerspunt Waalwijk.

Diverse CPO2-projecten te faciliteren.

De inzet van ICT om burgers en bedrijven optimaal te faciliteren door het

optimaliseren van waalwijk.nl waar zaken digitaal afgehandeld kunnen worden, de

inrichting van een KCC(Klantcontactcentrum) en de buitenbeterapp.3

Met voetbalvereniging W.S.C. en basketballclub W.S.C. een overeenkomst sluiten

om het buurtsportwerk uit te voeren.

Het faciliteren van het onderzoek dat de vereniging van eigenaren van De

Spranckelaer uitvoert. Hierin wordt bekeken of het mogelijk is dit gebied tot

woongebied kan worden gelegaliseerd. Het park heeft inmiddels een adequate

ontsluiting.

Waalwijk Ontmoet: jaarlijks worden vrijwilligers, sporters en ondernemers in het

zonnetje gezet en staat ontmoeten centraal.

2 Collectief Particulier Opdrachtgeverschap woningbouw 3 met een smartphone melden van klachten in de openbare ruimte

Werken in Waalwijk

Waalwijk ontwikkelt zich als stedelijk knooppunt met specifieke functies voor het

omliggende gebied. Dat betekent dat Waalwijk zijn bovenlokale functie op het gebied van

wonen, werken, zorg en detailhandel wil behouden en versterken.

Waalwijk maakt als middelgrote stad deel uit van een dynamisch netwerk (één markt in

Brabant voor werk, huisvesting en voorzieningen). De economische ontwikkeling, de

bereikbaarheid en daarvan afgeleid de welvaart en het welzijn van de inwoners en

ondernemers zijn afhankelijk van de ontwikkelingen in het netwerk.

Om deze positie te versterken is in deze coalitieperiode stevig ingezet op samenwerking

met onze partners in De Langstraat en in Hart van Brabant waarbij Waalwijk als

logistieke hotspot op de kaart staat. Om deze positie te verstevigen zijn belangrijke

projecten in gang gezet of al afgerond, zoals:

Ontwerp Structuurvisie is aan de raad voorgelegd.

Ambitiedocument Waalwijk Noord.

Bestemmingsplan Bedrijventerreinen is vastgesteld.

Nota wensbeelden en uitgangspunten/bouwstenen Bedrijventerreinen.

Detailhandelsvisie.

De verdere afbouw van haven I t/m VI.

Opstellen business case t.b.v. realisering insteekhaven met containerterminal.

Deelname aan GOL (Gebiedsontwikkeling Oostelijke Langstraat) en de

reconstructie van de N261 en A59. Beide projecten dragen bij aan de

optimalisering van de bereikbaarheid van Waalwijk en in het bijzonder van het

havengebied.

Nieuwe gemeentewerf.

De cityring is nagenoeg afgerond en daarmee is de bereikbaarheid van het

centrum sterk verbeterd en bestemmings- en doorgaand verkeer wordt beter

gescheiden.

Overeenkomst met de BOM (Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij) m.b.t. de

revitalisering/herstructurering van bedrijventerreinen.

Haven Zeven is nagenoeg gerealiseerd en in 2014 zal een goed geoutilleerde

truckparking operationeel zijn.

In het SET (Sociaal Economisch Team) wordt gewerkt aan arbeidsmarktbeleid

voor De Langstraat.

Project ‘Elke jongere telt’.

Parkmanagement heeft een goed aanbod voor het bedrijfsleven. Steeds meer

bedrijven maken gebruik van de diensten zoals beveiliging en de

glasvezeldiensten van Parkned. In het verlengde daarvan heeft een datacenter

zich op Haven Zeven gevestigd.

Revitalisering Kerkvaartse haven.

In het kader van Leerpunt is de ‘leather design academy' in 2013 gestart.

Ook is Waalwijk één van de eerste gemeenten die beleid heeft geformuleerd

m.b.t. stocksales.

Wonen in Waalwijk Het Waalwijkse bedrijfsleven zorgt voor veel werkgelegenheid. Dat betekent dat er naast

voldoende en gevarieerd woningaanbod ook voorzieningen nodig zijn.

Woningbouw In Langstraatverband zijn afspraken gemaakt over de planning van woningbouw

en met corporaties zijn prestatieafspraken gemaakt.

Landgoed Driessen speelt hierin een prominente rol en inmiddels zijn meer dan

12OO woningen gerealiseerd.

Daarnaast zijn diverse inbreidingslocaties gerealiseerd of in ontwikkeling:

voormalig Willem van Oranje en Besoijen.

In de kernen Sprang-Capelle en Waspik zijn voldoende bouwlocaties beschikbaar.

Ook is een aantal CPO-projecten opgestart.

De starterslening is ook opengesteld voor niet ingezetenen.

Sport en cultuur Op het gebied van sport, ontspanning en cultuur heeft Waalwijk een goed en gevarieerd

aanbod. Daar is de afgelopen jaren fors in geïnvesteerd:

Nieuw overdekt zwembad Olympia.

4de zaaldeel aan sporthal De Slagen.

Sporthal en gymzaal aan de Olympiaweg.

Bijdrage geleverd aan realisatie accommodatie SV Capelle.

Bijdrage aan vernieuwing accommodatie van de Hockeyclub Waalwijk.

Kadernotitie “Sport 2012-2016” en het uitvoeringsprogramma.

De Leest zal worden uitgebreid met een kleine zaal.

Kunstroute Halvezolenpad.

Stedenbouwkundige visie ‘Over de Dijk’.

Scholing Er is ook flink geïnvesteerd in onderwijshuisvesting, zoals:

Nieuwbouw dr. Mollercollege en Waalwijk.

Renovatie en uitbreiding Teresiaschool.

Vervangende nieuwbouw Juliana van Stolbergschool.

Vervangende nieuwbouw Villa Vlinderhof.

Vervangende nieuwbouw van Brede School Besoijen.

Brede school Bloemenoord/Groenewoud (De Hoef/Pieter Wijtenschool).

Renovatie SBO Het Zilverlicht (voormalige Hordijkschool).

Ruim aanbod t.b.v. kinderopvang gerealiseerd.

Centrum Met de toevoeging van een tweetal landelijk opererende winkelketens aan winkelcentrum

De Els is de aantrekkingskracht toegenomen. Dat heeft een positieve uitwerking op het

totale centrum. In het verlengde daarvan zijn de parkeerterreinen rond De Els

gemoderniseerd en is achteraf betalen zoveel als mogelijk ingevoerd. Daarnaast is de

weekmarkt naar dit gebied verplaatst. De verdere upgrading van De Els is een

verantwoordelijkheid van de eigenaren van De Els.

Er zijn onlangs met marktpartijen (PLUS-supermarkt en Casade) concrete afspraken

gemaakt om te komen tot herontwikkeling van het dorpscentrum Vrijhoeve in Sprang-

Capelle. In de derde kern van de gemeente, Waspik, is de herinrichting van het

dorpsplein volledig afgerond.

Inwoners waarderen het zeer als hun leefomgeving schoon, heel en veilig is en zijn ook

bereid om zelf inspanningen te leveren. Voorbeelden zijn buurtpreventie en periodieke

opruimacties door bewoners in de wijken.

De gemeente treedt op tegen situaties die de openbare orde verstoren. Zo is de overlast

rond het dorpsplein Sprang-Capelle samen met de netwerkpartners beheersbaar

gemaakt.

Zorg Het zorgbeleid is ingrijpend aan het veranderen. Het is niet langer vanzelfsprekend dat

zorg op elk gewenst moment wordt geleverd, de tijd van ‘u vraagt en wij draaien’ is

voorbij. Omdat we langer leven zijn de zorgkosten explosief gestegen. Bij ongewijzigd

beleid zullen de kosten nog verder stijgen en daarom staan ingrijpende wijzigingen op

stapel. Uitgangspunt daarbij is ‘Wat kunt u nog zelf?’, eventueel met hulp van

mantelzorgers. Het rijk draagt een aantal zorgtaken over aan de gemeenten en dat gaat

gepaard met forse kortingen. De overheid gaat ervan uit dat gemeenten efficiënter

kunnen werken, meer maatwerk kunnen leveren en ontschotting kunnen realiseren door

‘één loket-gedachte’. Dat maatwerk bestaat vaak uit zorg door vrijwilligers en

mantelzorgers, aangevuld met professionele hulp.

De voorbereidingen op de transities Wmo (AWBZ-begeleid wonen), jeugdhulp en

Participatiewet zijn in volle gang. De omvang is dusdanig dat de gemeenten in Hart van

Brabant een aantal taken gezamenlijk oppakken. Daarmee kunnen kosten worden

bespaard en kwaliteit en continuïteit geborgd.

Enkele belangrijke resultaten:

Transitieplan ‘Andere kijk, goed voor elkaar’ en beleidskader Jeugdstelsel Hart van

Brabant zijn vastgesteld.

Vrijwilligerspunt Waalwijk is operationeel.

Herijking mantelzorg uitgevoerd.

Kader en kansen voor een samenhangende aanpak van de decentralisaties.

Beperkende maatregelen individuele Wmo-voorzieningen.

In het coalitieakkoord is vastgelegd dat er niet op het gemeentelijk budget minimabeleid

wordt bezuinigd en dat is ook niet gebeurd. Het beleid is wel aangepast en dat is o.a.

vastgelegd in:

Armoedenota ‘Op eigen kracht waar het kan, een steun in de rug waar het moet’.

Notitie ‘Intensivering armoede- en schuldenbeleid’.

Plan Schuldhulpverlening gemeente Waalwijk 2012-2015.

Duurzaamheid (milieu) Duurzaamheid is een breed begrip. Denk hierbij aan

welzijn/sociaal-cultureel, milieu en economie. Er wordt

hard gewerkt op veel verschillende beleidsterreinen om

Waalwijk een duurzame ontwikkeling te laten

doormaken. In deze coalitieperiode zijn goede

resultaten behaald, zoals:

Externe veiligheid, Waalwijk behoort bij de

koplopers van Brabant.

Geluidsreductieplan is bijna afgerond.

Waalwijk voldoet aan alle normen t.a.v.

luchtkwaliteit.

Grondstoffenbeleidsplan tot 2021, van afval tot

grondstof door betere afvalscheiding en daarmee

kunnen afvaltarieven worden verlaagd.

Bodembeheernota (risico’s zijn in beeld).

Tussen de Hart van Brabantgemeenten en de

betrokken Waterschappen is het

Samenwerkingsverband afvalwater gesloten.

Financiën In het coalitieprogramma 2010-2014 is voor de periode 2011 t/m 2014 een ombuiging

ingeboekt van in totaal € 6,8 miljoen, inclusief een taakstelling op personeel van

€ 2 miljoen. Per 1 januari 2014 is nog een taakstelling te realiseren van € 667.836,=.

Binnen de grondexploitatie zijn voor mogelijk verlieslatende projecten voorzieningen

getroffen zodat de risico’s zijn afgedekt en niet naar de toekomst zijn doorgeschoven.

Niet onbelangrijk is hier te melden dat in deze coalitieperiode de jaarrekeningen telkens

met een positief resultaat konden worden afgesloten. De ombuigingen zijn dus niet alleen

ingeboekt, maar ook gerealiseerd.

Financiële positie Zoals al gemeld heeft het rijk nieuwe bezuinigingen op het gemeentefonds ingeboekt.

Dit heeft als gevolg dat nieuwe ombuigingen en lastenverzwaringen onvermijdelijk zijn.

Daar staat tegenover dat de vermogenspositie van de gemeente Waalwijk zich de laatste

jaren positief heeft ontwikkeld. Met name de opbrengsten uit Haven Zeven hebben

daaraan bijgedragen. De verwachte opbrengsten van de afbouw Haven, gronduitgifte op

Haven I t/m VI maken het mogelijk om te investeren in infrastructurele projecten

(GOL en Insteekhaven) en uitbreiding van De Leest.

In de rapportage van april 2012 werd al geconstateerd dat we redelijk op koers liggen.

Uiteraard zijn er dossiers die niet in het gewenste tempo kunnen worden afgerond. Dat is

niet vreemd, want het betreft vaak complexe en soms risicovolle projecten met diverse

betrokken partijen. Dit kost nu eenmaal veel tijd.

In het algemeen kan gesteld worden dat ondanks de slechte economische startpositie

heel veel zaken zijn gerealiseerd en het voorzieningenniveau op peil is gebleven.

College van de gemeente Waalwijk.

1 februari 2014