beweging.net Wilrijk

Speerpunten voor de verkiezingen van 2018

Groote oorlog

Coming WorldRemember Me

Agenda

Bewegingspunt Wilrijk streeft naar een dorp aan de rand van de stad waar het voor iedereen goed is om te wonen.

3

3

2

3

Samenlezen

Veiligheid en mobiliteit

De compromisloze toepassing van het STOP principe met voorrang voorvoetgangers en fietsers. Daarom wegwerken van conflictpunten met hetgemotoriseerde verkeer, te beginnen met de omgeving van de scholen.

Eco, groen en proper

Ernstige inspanningen om het leefmilieu te verbeteren: minder fijn stof, minderCO2, maar ook een vermindering van belastend verkeerslawaai te beginnen metde knetterende brommers en moto’s. Propere straten en pleinen, waar debewoners zelf ook aan meewerken. Maak van de oude begraafplaats aan de JulesMoretuslei een groen funerair park.

Slimme planning van nieuwe woongelegenheden

Een goede mix van woongelegenheden zodat iedereen, ook wie een socialewoning nodig heeft, een betaalbare en treffelijke woning kan bekomen. Voorzieen steun sociale initiatieven allerhande.

Senioren

Aandacht voor het toenemende aantal senioren in Wilrijk bij de inrichting van deopenbare ruimten en de organisatie van het openbaar vervoer. Gepasteondersteuning voor wie verloren loopt in de toenemende digitale wereld.

Kinderen en jeugd

Geef ons onze kinderboerderij terug en geef maximale steun aan jeugd- ensportinitiatieven allerhande.

Driemaandelijks tijdschrift van beweging.net, een netwerk van sociale en christelijkeorganisaties. Jaargang 3, nr. 3 • september - november 2018 • P106314 • VU:Beweging vzw Antwerpen, beweging.net Antwerpen, Nationalestraat 111, 2000Antwerpen. www.beweging.net/antwerpen

De Kaeck

2

Groote oorlog100 jaar geleden op 11 november 1918 eindigde de ‘Groote Oorlog’. Tijd om even stil te staan bij de laatste maanden van dieoorlog en een poging om een beeld te schetsen van wat er toen in Antwerpen en Wilrijk leefde onder de mensen. Tevens de kansom een cultureel evenement waaraan ook Wilrijk participeert in de kijker te zetten. De kreet ‘nooit meer oorlog’, die toen overalte horen was, is helaas niet waar geworden, niet hier en ook niet elders in de wereld.

Het einde van de ‘Groote Oorlog’ in Antwerpen en Wilrijk

Duitse troepen plooien terugIn 1917 woedde de ‘Groote Oorlog’ al bijna drie jaar en is die uitgegroeid tot een wereldwijd conflict. Beide partijen gaan tot het uiterste voor de finale overwinning. Ookaan de IJzer escaleert de strijd met de Derde Slag bij Ieper als gruwelijk orgelpunt. Honderd dagen strijd met een half miljoen slachtoffers en een winst van slechts 8 kmterrein.Dat gaat zo verder in de eerste helft van 1918, maar het Duitse lente-offensief valt uiteindelijk stil. Vanaf augustus worden de Duitse, gedemoraliseerde troepenteruggedrongen. Medio oktober is de Duitse aftocht algemeen en breekt er onder de Duitse soldaten oproer uit en ontstaan op vele plekken soldatenraden. Op 11november capituleert Duitsland en meteen vertrekt keizer Wilhelm II vanuit zijn hoofdkwartier in Spa naar zijn riant ballingsoord op een groot domein in Doorn(Nederland). Daar zal hij pas in 1941 tijdens Wereldoorlog II overlijden. Maar Duitse soldaten, officieren en burgerpersoneel zijn nog aanwezig op Belgisch grondgebied.

Herdenkingsmonumenten voorde Wilrijkse gesneuvelden op debegraafplaats Steytelinck.

Zware tijden in bezet BelgiëDat laatste oorlogsjaar is ook zwaar geweest voor de burgerbevolking in het bezette België. ‘De triomf der brutale macht’noemt Sophie De Schaepdrijver dat in haar boek: De Groote Oorlog. Het veroverde land moet ten dienste staan van deDuitse oorlogvoering met de inbeslagname van alles wat daarvoor dienstig was. Brouwerijen verliezen hun koperen ketels,de fanfares hun trompetten, de boeren hun paarden en vee. Steeds meer Belgen lijden gebrek. Boven op dit oorlogsleedsteekt de Spaanse griep in heel Europa haar kop op. Deze pandemie van het type vogelgriep zal bij gebrek aan antibioticain 1918 en 1919 meer slachtoffers maken dan de oorlog zelf met twee uitbraken, eentje in de zomer van 1918 en eentweede in oktober.

Laatste dagen van de oorlogHet front komt in september 1918 al dichter bij Antwerpen. Dat voedt de hoop op het einde van de oorlog. Dat is ook tezien in de straten van de stad. Op 13 oktober, zowat een maand voor de capitulatie van Duitsland, noteert Karel Resseler,student van 18 jaar, zoon van een uitgever/drukker, in zijn oorlogsdagboek (Dagboek van een bezette stad) dat hij al overalBelgische kleuren in de knoopsgaten ziet verschijnen en dat de activistische Vlaamse leeuwtjes verdwijnen. Zelfs Belgischevlaggen worden al uitgestoken. Dat leidt dan weer tot represailles van de bezetter. De stad loopt immers nog over vanDuitse soldaten (Moffen met pak en zak) en gekwetsten samen met Franse krijgsgevangenen. Vliegtuigen ronkenaanhoudend in de lucht. Ondertussen raast de Spaanse griep door de stad, gezinnen waar dikwijls 2, 3, ja zelfs 5 personenop de 6 op een paar dagen sterven. Op 9 november schrijft de jonge Resseler dat Duitse soldaten met hun handen in dezakken rondlopen en weigeren hun officieren te gehoorzamen en ze zelfs uitlachten. Ze slaan aan het muiten. Degevangenispoorten van de Begijnenstraat worden (deels) opengezet. Soldaten zingen de Internationale, dragen rodearmbanden, rode bloemen of lintjes en dragen hun geweren met de loop naar onder. Een prerevolutionaire periode tevergelijken met de oktober revolutie van 2017 in Rusland, noemt Pieter Serrien dat in zijn boek: Oorlogsdagen. Overlevenin bezet Vlaanderen tijdens de eerste Wereldoorlog.

Namen van Wilrijkse gesneuvelden uit WO I op het groteherdenkingsmonument voor beide wereldoorlogen op debegraafplaats Steytelinck.© J. De Mey KvH Wilrica.

11 november eindelijk wapenstilstandOp maandag 11 november schrijft Resseler: ‘s Avonds volle gas! De wapenstilstand isgetekend! Al de straatlantaarns zijn aan... en de dag erna zijn alle pinhelmenverdwenen. Voor hun aftocht verkopen de Duitse soldaten allerlei geroofde spullentegen vooroorlogse prijzen. Hijzelf voorziet zich zo van negen flessen wijn. De eersteBelgische soldaten bereiken St. Anneke op 14 november. Op 15 november vlagt dehele stad. Het entrepot wordt opengezet en geplunderd tot Belgische wachten daartegen de avond een einde aan maken. Collaborateurs worden opgezocht, lastiggevallen en opgesloten. Bij sommige oorlogswoekeraars wordt de inboedel kort enklein geslagen. In de cinema’s is ’t al terug … Fransch wat de klok slaat. Op 19november komt de koning langs. Tegen begin december wordt alles rustiger enkeren de Belgische frontsoldaten met hun verschrikkelijke verhalen geleidelijk terugnaar huis.

WilrijkEn hoe ging het er in Wilrijk aan toe? "Eigenlijk weten we daar niet zoveel over", zegtGilbert Van Nuffel van de heemkundige kring Wilrica. Kanunnik Floris Prims zwijgtdaarover in zijn Geschiedenis van Wilrijk en Prof. Robert Van Passen beperkt zich inzijn dik boek over de geschiedenis van Wilrijk tot wat hij vond in de gemeentelijkearchieven. Gelukkig is er nog Onze Gazet, een frontblad met Wilrijkse nieuwsjes vanen voor de soldaten achter het front. Dat blaadje verscheen als het paste tussen1916 en 1918. Daaruit blijkt dat de Wilrijkenaars niet al te veel last hadden van deDuitse bezetter. Wel had burgemeester dr. Frederic Donny het af en toe met henaan de stok. De oorlogspastoor Petrus-Franciscus Helsen trachtte het gewoneparochiale leven in stand te houden en was niet bevreesd om vaderlandslievende,zelfs patriottische activiteiten verder te zetten tot en met het jaarlijkse Te Deum.Robert Van Passen meldt dat er hier sinds midden 1918 voedselschaarste was.Melkbedeling moest dat tekort wat verhelpen, maar wie hier geiten hield werddaarvan uitgesloten. Blijvende problemen na de bevrijding: hoge levensduurte,woningnood, werkloosheid en voor de gemeente een lastige financiële toestand. Dein 1914 geplande bouw van een nieuw gemeentehuis ging niet door en zo staat hiernog steeds het gemeentehuis uit het begin van de jaren zeventig van de 19e eeuw.Na de oorlog stelde de gemeente een verslag op over de daden en gruwelen door deDuitschers tijdens de oorlog 1914-1918. Dat moest vooral dienen om oorlogsschadeen de verwachte vergoeding daarvoor te claimen.

Vredesverdrag van VersaillesAl kort na de oorlog wordt op 28.06.1919 een vredesverdrag getekend in het Paleisvan Versailles. De USA tekenen niet mee omdat het Congres vreest dat het dictaatvan de overwinnaars te zwaar zou uitvallen voor Duitsland en tot nieuwe problemenen mogelijk tot een nieuwe oorlog zou kunnen leiden.

Tekst: Redactie van De Kaeck met medewerking van Hugo Cassauwers en Gilbert VanNuffel van Wilrica. De hier geciteerde boeken zijn aanwezig in of verkrijgbaar via deOpenbare Bibliotheek op de Bist.

Herdenkingszuil van WOI.Stond oorspronkelijk opde oude begraafplaatsaan de J. Moretuslei ennu op de begraafplaatsSteytelinck. Ontwerp vanarchitect Jos Bascourt,ook ontwerper van hetnieuwe nooit gebouwdegemeentehuis.© J. De Mey KvH Wilrica.

De Kaeck | september 2018

3

600 000 beeldjes voor 600 000 namen, daarmee begon 9 jaar geleden het verhaal van ComingWorldRememberMe.Daarmee wilden de initiatiefnemers alle slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog op Belgische bodem herdenken.Kunstenaar Koen Vanmechelen werd de artistieke partner in dit verhaal, een opdracht van de provincie West-Vlaanderen, dat deel uitmaakt van het grootschalige herinneringsproject ‘GoneWest/Reflections on the GreatWar'.

Tijdens de bijeenkomsten van Samenlezen praten we over ons eigen leven en spiegelen dataan verhalen die we samen lezen. Bibliotheek Bist biedt Samenleesgroepen aan voor iedereendie houdt van boeken en gezelligheid. We komen een of twee keer per maand samen meteen kopje koffie en een koekje.Inschrijven vooraf is niet nodig. Kom gewoon langs en laat je verrassen!

• Samenleesgroep Valaar Dienstencentrum Valaar • Dichtersstraat 115 • 2610 Wilrijkstartdatum maandag 3 september 2018 • van 14 tot 16 uur • tweewekelijks

• Samenleesgroep Oosterveld 1 | volzet• Samenleesgroep Oosterveld 2 | nieuw Dienstencentrum Oosterveld •

Groenenborgerlaan 185 • 2610 Wilrijk startdatum donderdag 13 september 2018 •van 11 tot 13 uur • tweewekelijks

Blijf op de hoogte van de Samenleesactiviteiten via www.bibbist.be

Samenlezen zoekt ook vrijwilligersWil jij vrijwilliger worden om een Samenleesgroep te begeleiden? Neem dan contact met:kathleen.hufkens@stad.antwerpen.be

Samenlezen

ComingWorldRememberMeCWRM

The Bluff begraafplaats in het ProvinciaalDomein De Palingbeek in Zillebeke.

Herdenken en verbindenDe bedenkers wilden duizenden (en nog eens duizenden en duizenden en…) mensen verbinden in het maken van een grootskunstproject en samen met hen reflecteren over het belang van vrede. In 2014 begonnen ze aan deze tocht, die nu, in 2018, uitmondtin het openstellen van de land-art-installatie op het Niemandsland, The Bluff, een van de zwaarst bevochten plekken van de EersteWereldoorlog.

WorkshopsOver heel het land werd de voorbije vier jaar in workshops - ook met medewerking van vele Femmagroepen - gewerkt aan het knedenvan beeldjes in klei, allemaal uniek, nieuwe generatie gedoopt. New Generation stelt een menselijke figuur voor die, ineengedoken en inzich gekeerd, zichzelf en de wereld beschouwt. Door zijn houding laat de figuur zijn ruggengraat duidelijk zien. Na het persen met dekleipers werd de ruggengraat van elk beeldje nog eens manueel benadrukt, ‘versterkt’ door de maker. Zo is de figuur klaar om terugovereind te komen. In dit opzicht staat New Generation ook symbool voor de kracht van de mens en voor een hoopvolle toekomst.

Elk beeldje krijgt ook een “dog tag” met daarop de naam van een van de slachtoffers van WOI die het In Flanders Fields Museumverzamelde op De Namenlijst. Op de dog tag komt ook telkens de naam van een peter of meter, die het project financieel steunt.

Kunstwerk Koen VanmechelenDe 600 000 beeldjes komen samen met enkele grote werken van kunstenaar Koen Vanmechelen in een indrukwekkende land-art-installatie in provinciedomein de Palingbeek dichtbij de oorlogsplekken van de Westhoek.

Met dit kunstwerk eindigt het project niet! Het kijkt met de ingezamelde fondsen ook uitdrukkelijk naar de toekomst van kinderen dievandaag in fysieke en/of psychische nood zijn ten gevolge van oorlogssituaties.

Tekst op basis van de website van het project.http://www.comingworldrememberme.be/nl/ons-verhaal

Dog tag(immatriculatieplaatje)

Kunstwerk van KoenVanmechelen© fotograaf Harold Naeye /kunstenaar KoenVanmechelen.

Contacten- Femma Wilrijk Centrum, Rita Stevens, 03 830 00 82- Wandelclub “Gun je de Tijd, 03 827 87 08 ofgunjedetijd@hotmail.com- OKRA Berkenrijs, Lodewijk Mortelmansstraat 13- OKRA Sint-Bavo, zie website Okra Sint-Bavo Wilrijk

ActiviteitenZondag 16 septemberHalve dag wandeling te Baal - Tremelo (Vlaams-Brabant)Wandelclub “Gun je de Tijd”

Dinsdag 18 september om 14 uurWandeling in de BloemenveldwijkFemma Wilrijk Centrum

Zaterdag 22 september van 10 tot 17 uurBuurtfeest in de BloemenveldwijkFemma Wilrijk Centrum

Zaterdag 6 oktober om 11 uurBezoek aan de Ergoedbibliotheek H. ConscienceFemma Wilrijk Centrum

Zondag 7 oktoberDagwandeling te Averbode (Vlaams-Brabant)Wandelclub “Gun je de Tijd”

Dinsdag 16 oktober om 19.30 uurHerfstfeest + opendeuravond (proef Femma)Femma Wilrijk Centrum

Woensdagen 17 oktober en 14 november 2018om 14 uurOKRA Berkenrijs Lodewijk Mortelmansstraat 13Kleinschalige bingo toegankelijk voor iedereen3 euro per persoonVele kleine prijzen geven velen de mogelijkheid iets tewinnen.

Woensdag 24 oktober 9.30 uurStadswandeling: Muren met een verhaalFemma Wilrijk Centrum

Zondag 4 novemberDagwandeling te Mariakerke – Gent (Oost-Vlaanderen)Wandelclub “Gun je de Tijd”

Dinsdagen 13 en 27 november om 19 uurWorkshop: handletteringFemma Wilrijk Centrum

Zaterdag 17 november om 19 uurStoofvleessouperFemma Wilrijk Centrum

Zaterdag 17 en zondag 18 novembervan 13 tot 17 uurCreatieve KerstmarktOKRA Trefpunt 55+ Sint-BavoParochiecentrum, Sint-Camillustraat 95, Wilrijk

Donderdag 22 november om 14 uurBezoek aan de Cokerijententoonstelling in het kadervan het BarokjaarFemma Wilrijk Centrum

Zondag 2 decemberDagwandeling te Hechtel – Eksel (Limburg)Wandelclub “Gun je de Tijd”

Dinsdag 11 december om 8 uurKerstreis naar DuitslandFemma Wilrijk Centrum

Vaste activiteitenFemma Wilrijk CentrumElke maandag van 10 tot 11 uurOok tijdens de schoolvakantiesNordic walkingNachtegalenpark en Den BrandtVertrek einde VijverlaanElke maandag van 12 tot 13 uurNIET tijdens de schoolvakantiesZwemmen in Zwembad Ieperman

OKRA Trefpunt 55+ Sint BavoElke donderdag van 13 tot 17 uurGezellig samenzijnParochiecentrum, Sint Camillustraat 95, Wilrijk

AGENDA - Er valt altijd wat te beleven in Wilrijk

De Kaeck | september 2018

4

ColofonVoor info over beweging.net Wilrijk kan je terecht bij Mariette Nobels, Voorjaarstraat 10, 2610 Wilrijkbewegingspuntwilrijk@gmail.com

Wij gaan ervoor!

39, Wilrijks schepen van cultuur, feestelijkheden, jeugd engroenvoorziening. Papa van twee heerlijke kinderen van 2 en 4jaar. Geboren en getogen Wilrijkenaar, scoutsleider, gitarist,mini-voetbalfanaat en Beerschot-Wilrijkfan.

De voorbije jaren zette ik me hard in voor jeugd – en cultuur enhet groen in Wilrijk. Met nieuwe zaken als o.a. Wintervonk,rommelmarkt Valaar, kunstgrasveld Valaarhof, stripmuur, A12-grafittifestival, erfgoedborden, bijenwandeling, tuinstraatstadslandbouw, nieuwe speeltuinen en de nieuwe zaal van onscultureel centrum de Kern zijn kiemen geplant om op verder tebouwen.

Met een heus verkeersveiligheidspakket: controles in zone 30,schoolstraten en ruime fietspaden, conflictvrije kruispunten enrandparkings, moet Wilrijk het voortouw nemen m.b.t.verkeersveiligheid voor jong en oud. Ook het wijkkantoor van depolitie moet weer dag/nacht open. Verder wil ik met eenvernieuwd zwembad, nieuwe toekomstbomen om fijn stof tecapteren en tal van extra initiatieven voor eenzame senioren(leesclubs, zorgstraten,…) ook en vooral een warm Wilrijk.

Tot slot moet de kinderboerderij weer echt Wilrijks worden. Zewerd nog door de zelfstandige gemeente Wilrijk opgericht en wemoeten ze durven weghalen bij de stad en terug inbedden inWilrijk zodat het weer een echte kinderboerderij wordt waariedereen terecht kan.

Ik ben Kris Matthijssens (74), gepensioneerd als directrice vaneen pleeg/adoptiedienst. Gehuwd met Louis Ryckmans, actief inde Gezinsbond en in de VZW voor de dienst opvanggezinnen. Ikben een vlotte no-nonsense madame die je regelmatig ontmoetin jullie vereniging of zomaar in de Wilrijkse straten. Ik luistergraag naar 'omaverhalen' en onrechtstreeks dus ook naarverhalen van jonge gezinnen. Ik ben inventief en inhoudelijkcreatief in het zoeken naar oplossingen. Ik heb groene vingers,wandel en zing graag. Momenteel ben ik vrijwilliger bijWelzijnsschakels. Niet alleen zeggen dat ik aandacht heb voorkwetsbare bewoners, maar ook daadwerkelijk iets voor hendoen, is mijn boodschap.Ik ben iemand met levens- en politieke ervaring. Zo was ikSchepen voor senioren en sociale zaken (2008-2012). Ik ben ertrots op dat ik toen startte met PC-cursussen, aandacht had voorseniorendossiers, andersvaliden en vereenzaamden. Sinds 2013

zetel ik in de districtsraad.Vanaf 2019 wil ik vooral de toegankelijkheid ter harte nemen eneen stempel drukken op het beleid van morgen. Daarom wil ikgedreven werken aan:Goed aangeduide bereikbare toiletten.Het toegankelijk maken van openbare ruimten (bv. markt).Stoepen afgeschuind, vlak en strak voor alle voetpadgebruikers.Een veilige schoolomgeving o.a. door schoolstraten, verlichteverkeersborden en zebrapaden.Senioren digitale mogelijkheden aanleren. Maar niet iedereenheeft een PC, daarom ook aandacht voor gedrukte info.In een groen bloemrijk district is gezelligheid troef. Wat denk jevan gevel/tegel tuintjes en vergroening van opritten?Een zorgzaam Wilrijk coacht en waardeert haar mantelzorgers.Ik DUW de Wilrijkse CD&V-lijst, maar wil vanaf 2019 een TREKKERzijn voor een warm, groen en zorgzaam Wilrijk.

Kris Matthijssens

Hans Ides

De Kaeck | september 2018