Organisatie

Inhoud

Doel: Samenwerking verbeteren Thema: Mentale modellen Aanpak:

Korte inleidingen Zelfreflectie en teamreflectie Oefenen en praktisch maken

Vraag voorafFormuleer een scherpe stelling over dit team of jullie organisatie?

Wat gaat er niet goed Wat overdrijft het team Formuleer het prikkelend en uitdagend

Gaan we vanmiddag mee aan de slag

Gang van zaken

Huishoudelijke zaken Tijden:

Begin 8:30 uur Einde 15.30 uur Lunch 12:30 – 13:30

Sanitair Koffie, thee en water

Spelregels Storingen gaan voor Je bent verantwoordelijk voor je

eigen leerproces Luister met aandacht, spreek

met intentie Vertrouwelijkheid en veiligheid Geen schoolse training:

professionals onder elkaar

Het meeste eruit halen

Trainingskaders: Houd je aan de afgesproken tijden Doe al de oefeningen naar beste kunnen Als het te makkelijk voor je is…laat het weten Doe de oefeningen zoals beschreven Doe alleen de oefening, ook als je andere

technieken kent (dus niet iets anders doen)

Onderwerpen parkeren en keuzes maken Nog andere spelregels? Allen akkoord?

Congruentie: de juiste mensen op de juiste plek de juiste dingen doen met energie

Drijfveren

Praktijk-cultuur- Flexibiliteit- Resultaten- Samenwerking- Effectiviteit- Communicatie

Competenties- Kwaliteiten- Kennis- Vaardigheden- Inzichten

Gedrag

Drijfveren zijn voorspeller van gedrag

Drijfveren zeggen niets

over de kwaliteit van het gedrag

Drijfveren geven richting

aan competenties

Wat we waarnemen in de praktijk is

gedragGedrag wordt bepaald door drijfveren en competenties

Iedereen neemt de praktijk waar door zijn of haar eigen

gekleurde bril

Veranderen van gedrag begint bij

kennen van drijfveren

In de drijfveren vind je de

motivatie tot veranderen

Veranderen van de praktijk-

cultuur, begint bij gedrag van

individu

Er zit meer in, er moeten dingen veranderen, maar hoe…?

WaaromMentale Modellen?

Mentale modellen

Doel: Inzicht krijgen in uw eigen mentale modellen Inzicht krijgen in die van uw collegae Leren inzetten als gereedschap om visie te

ontwikkelen, meer resultaat te halen, betere besluiten te nemen en elkaar beter te begrijpen

Wat is eenMentaal Model?

Mentaal model in de praktijk

Concluderen Conclusies trekken over de situatie en in actie komen

Theoretiseren Samenbrengen van interpretaties en ervaringen in een coherentie en actiegerichte theorie (die waar maar ook onwaar kan zijn)

Evalueren en interpreteren

Interpreteren en beoordelen van waarnemingen en beschrijvingen in termen van het bestaande mentale model

Benoemen Woorden geven aan de situatie

Beleven Emotionele betekenis geven aan de doorgedrongen informatie

Betekenis geven

Feitelijke betekenis geven aan de doorgedrongen informatie (van data naar informatie)

Selecteren Opmerken en selecteren van data uit alle beschikbare ruwe feiten en waarnemingen.

De inferentieladder

Meningsverschillen

Objectief/Informatie/Rationeel

Subjectief/Betekenisvol/Emotioneel

Laag

Hoo

g

Pot

entie

voo

r m

enin

gsve

rchi

l

Aard van de informatie

Benoemen

Selecteren

Interpreteren

Evalueren

Theoretiseren

Concluderen

Communiceren op niveau

Selecteren

Conclusie

Infereren

Feiten

Selecteren

Conclusie

Infereren

1

Bij meningsverschil

Selecteren

Conclusie

Infereren

Selecteren

Conclusie

Infereren

2

3

4

1

Uw mentale model

Drijfveren

Werkelijkheid

Mentaal modelDiep gewortelde:• aannames• generalisaties• beeldenover de werkelijkheid

Uw mentale model

Drijfveren

Werkelijkheid

Mentaal modelAlle inkopers – en vooral Hans de Vries - zijn onbetrouwbare types.

AB

ST

RA

CT

GE

NE

RA

LIS

AT

IEC

ON

CR

EE

T

OPDRACHT 1: Hoe zit dat bij u? Kies een persoon met wie u het vaak van harte eens

bent, en een persoon met wie u flink van mening kunt verschillen

Denk daarbij bijvoorbeeld aan: Collega teamleden De management laag onder en boven u Klanten of afnemers Invloedrijke “stakeholders” Maatschappelijke organisatie

vervolgsheet

Hoe zit dat bij u? Ga voor deze twee mensen eens na:

Welke emotie roepen ze bij u op? Wat vindt u bewonderenswaardig aan hen? Wat verafschuwt u aan hen? Hoe verrassen ze u positief? Hoe stellen ze u teleur?

Maak de volgende zin af:

Pak een flipovervel, verdeel dit in drie stukken Schrijf in het bovenste deel de zin

“Over het algemeen is <naam> iemand die …”

Uw mentale model

Drijfveren

Werkelijkheid

Mentaal model

Interactie met de werkelijkheid die het mentale model vormt en bevestigt

Uw mentale model

Drijfveren

Werkelijkheid

Mentaal model

Hans de Vries, van de afdeling inkoop, levert steeds zijn

maandrapportage te laat in.

Alle inkopers – en vooral Hans de Vries - zijn onbetrouwbare types.

AB

ST

RA

CT

GE

NE

RA

LIS

AT

IEC

ON

CR

EE

T

Mentaal model wordt gevormd in interactiemet de werkelijkheid en stuurt de perceptie

van de werkelijkheid om waar te blijven!

Uw mentale model

Drijfveren

Werkelijkheid

Mentaal model

Laatst zat zijn presentatie vol spelfouten

Jan is een sloddervos…

AB

ST

RA

CT

GE

NE

RA

LIS

AT

IEC

ON

CR

EE

T

Uw mentale model

Drijfveren

Werkelijkheid

Mentaal model

Gisteren bedacht ze een geweldige oplossing om het project toch op tijd

af te krijgen

Marieke is creatief…

AB

ST

RA

CT

GE

NE

RA

LIS

AT

IEC

ON

CR

EE

T

OPDRACHT 2: Hoe zit dat bij u?

Geef drie praktijkvoorbeelden van de typeringen die u heeft gemaakt voor de twee personen

Vul dit in in het tweede vak van de flipover

Voorbeeld 1Voorbeeld 2Voorbeeld 3

Typering

De kaart

Uw mentale model is een kaart van de werkelijkheid…

Een kaart is belangrijk, maar is slechts een kaart Een goede kaart is goud waard, maar … Verouderde, incomplete of verkeerde kaarten

leveren problemen op… Twee verschillende kaarten leveren conflict op

of verrijking van beide kaarten!

Uw mentale model

Drijfveren

Werkelijkheid

Mentaal model

De wereldbeelden en waarden die de focus van het mentaal model bepalen

Uw mentale model

Drijfveren

Werkelijkheid

Mentaal model

Discipline en loyaliteit zijn belangrijk. Mensen die chaotisch zijn kun je niet vertrouwen. Het werkt pas

als iedereen precies doet wat hij moet doen.

Hans de Vries, van de afdeling inkoop, heeft zijn rapportage een

dag te laat ingeleverd.

Alle inkopers – en vooral Hans de Vries - zijn onbetrouwbare types.

AB

ST

RA

CT

GE

NE

RA

LIS

AT

IEC

ON

CR

EE

T

Uw mentale model

Drijfveren

Werkelijkheid

Mentaal model

Laatst zat zijn presentatie vol spelfouten

Jan is een sloddervos…

AB

ST

RA

CT

GE

NE

RA

LIS

AT

IEC

ON

CR

EE

T

Je nauwgezetheid bepaalt je betrouwbaarheid. Het getuigt van respect en zorgvuldigheid als je je zaken op orde hebt. Alleen zo voorkom je dat je de controle

over de zaak verliest.

Uw mentale model

Drijfveren

Werkelijkheid

Mentaal model

Gisteren bedacht ze een geweldige oplossing om het project toch op tijd

af te krijgen

Marieke is creatief…

AB

ST

RA

CT

GE

NE

RA

LIS

AT

IEC

ON

CR

EE

T

Waar een wil is, is altijd een weg. Het is belangrijk om te blijven zoeken naar oplossingen en buiten de kaders te denken. Dat is belangrijk omdat alleen zo

de oorzaak van problemen wordt weggenomen.

OPDRACHT 3: Hoe zit dat bij u?

Bekijk de praktijkvoorbeelden per persoon Beantwoord de volgende vragen:

Waarom houden juist deze voorbeelden u bezig? Wat vindt u belangrijk in dat soort situaties? Welk doorlopend doel dient dat?

Welke drijfveer stuurt dit?

Vul dit in in het derde vak van je flipover

Mentale Modellen:Recapitulatie

Recapitulatie

Uw mentale modellen sturen uw perceptie van de werkelijkheid

Ze zijn ontstaan in de interactie van drijfveren en de werkelijkheid…

…en geven betekenis aan die werkelijkheid Uw perceptie is uniek voor u! Maar niet perse de waarheid … er is uw

waarheid en de waarheid!

Meningsverschillen

Werkelijkheid Mentaal Model

Laag

Hoo

g

Pot

entie

voo

r m

enin

gsve

rchi

l

Aard van de informatie

Recapitulatie

Mentale modellen kunnen elkaar verrijkenof dwarszitten, los van of ze waar zijn

Bevatten veel wijsheid en onzin Kunnen verrijken maar ook beperken Ontginnen levert altijd nieuwe visie,

perspectieven, ideeën en kansen op Overeenkomsten zijn saai, juist de

meningsverschillen brengen het beste naar boven

“Nieuwsgierigheid isleven. Aannames

zijn de dood.Kijk om je heen.

Wees een spons!”

Mark Parker –Nike CEO

Benutten van mentale modellen Durft u…

Te geloven dat wederzijdse verrijking van mentale modellen altijd mogelijk is?

Meningsverschillen met open vizier aan te gaan? De tijd te nemen om Mmodellen te verhelderen? Verschillen te benaderen als bron

van potentiële oplossingen? Aandachtig te luisteren? Open te staan voor onverwachte

zienswijzen?

Ontrafelen van Mentale Modellen

Op (deductie)

Drijfveren

Werkelijkheid

Mentaal model

5. Maandrapportages zijn niet mijn pakkie an.

Welke conclusie heb je daaruit getrokken?

4. De projectstaf zoekt veel te veel naar zekerheid.

Waardoor wordt dat in stand gehouden?

3. Is pure administratieve rompslomp, het levert mij niets op en er gaat teveel tijd verloren.

Waarom juist dit voorbeeld?

2. De maandrapportage in ons project.

Wat is daarvan een voorbeeld?

1. Regels zijn middelen om een doel te bereiken.

Neer (inductie)

Drijfveren

Werkelijkheid

Mentaal model

Hans de Vries is onbetrouwbaar.

Wat is daarvan een recent voorbeeld?

Vorige maand leverde hij zijn rapportage vijf dagen te laat in.

Waarom houdt dat je bezig?

Als we niet op elkaar kunnen rekenen, dan loopt de zaak in het honderd.

Wat vind jij belangrijk in dat soort situaties?

Discipline en doen wat je belooft.

Waarom is dat belangrijk?

Anders wordt het chaos en komt de organisatie in gevaar.

Twee groepen met twee flips

Benoem het thema waarvan je wil dat de andere groep het mentale model ontrafelt

Drie sleutelvragen

Mentaal Model Wat is je mening daarover?

Werkelijkheid Wat is daarvan een voorbeeld?

Drijfveer Waarom is dat belangrijk voor jou?

Opdracht – groepsinterview-maak een flip

Een teamlid wordt ondervraagd Achterhaal hoe hij/zij denkt over de stelling:

“Ons team presteert op halve kracht” Spelregels:

Een interviewer tegelijk aan het woord Het geïnterviewde teamlid maakt de keuze Kantel je naambordje als je wilt vragen

Groep maak een flip en individu (met maatje) maakt een flip

U bent aan zet

Kies een praktijksituatie die u wilt bespreken Inventariseer eerst zelf de feiten die u hebt

geselecteerd, de inferenties die u daaruit hebt gemaakt en de conclusies die u hebt getrokken

Deel deze inventarisaties Kom als team tot een gemeenschappelijk

mentaal model (begin bij feiten) Kies een eerste concrete aktie

Vervolgstappen!

Welke eenvoudige, haalbare acties gaat u de komende drie weken consequent ondernemen?

Van wie vraagt u feedback? Op welke manier? Met welke frequentie?

Hoe meet u het succes samen met degene aan wie u verantwoording aflegt?

Wat zijn de verwachte positieve consequenties als u slaagt?

Einde training

Welke kwaliteit heeft u bij uzelf (her)ontdekt? Wat bleek niet waar in uw mentale model? Wat is ervoor in de plaats gekomen? Welke collega heeft u positief verrast?