Net zoals een handvol clubs nu al jaren de Champions Le-ague domineren, zo zal het Europa van de toekomst worden gedomineerd door een klein aantal sterke stedelijke regio’s. De startpositie van Nederland is goed. We hebben aantrek-kelijke steden, een hoogopgeleide bevolking, mainports van formaat en een reeks andere troeven waaronder de gunstige geografische ligging.

Maar die potenties afzonderlijk zijn geen garantie voor groei en ontwikkeling. Het gaat erom onze assets op een slim-me manier in stelling te brengen én in hun onderliggende samenhang. Daar ontbreekt het aan. Nederland raakt op ach-terstand. De TNO Randstadmonitor (juli 2014) laat dit pijnlijk duidelijk zien. We blijven achter wat betreft groei, innovatie en productiviteitsstijging. Concurrerende Europese regio’s getuigen van meer visie, meer bestuurlijk leiderschap en sla-gen er beter in hun agglomeratiekracht te benutten.

Is er eenmaal een gat geslagen met de top, dan valt de kloof moeilijk nog te dichten. Succes en schaalgrootte genereren nieuwe groei. Wordt de Randstad het Ajax van Europa? Een schitterend verleden, maar nu de grootste moeite om zich in de middenmoot te handhaven.

De Vereniging Deltametropool roept met dit manifest op snel te komen tot een metropolitane strategie voor Neder-land. Meer nog dan door stagnatie in eigen land dient die noodzaak zich aan door de ontwikkelingen elders. Het gaat niet alleen of primair over ‘ons’, maar vooral over wat er bui-ten ons land gebeurt. De wereld draait door, terwijl Neder-land zich koestert in een (nog) behoorlijke welstand en teert op resultaten uit het verleden.

FAST FORWARD NAAR DELTAMETROPOOL

NEDERLAND London en Parijs zullen erbij horen. Milaan en Kopenhagen–Malmö vermoedelijk ook. Maar Randstad Holland of beter nog de Deltametropool Nederland? Hooguit tien stedelijke regio’s in Europa kunnen op termijn aansluiting houden met de mondiale top. Nederland maakt een goede kans, maar dat vereist wel een overtuigende metropolitane strategie en mindset.

ZEVEN CRISISJARENSinds 2008 richt de focus van politiek en be-

stuur zich op de sanering van de overheidsfinan-ciën. De bezuinigingsagenda overvleugelt volle-dig de investeringsagenda. Ook bedrijven en burgers maken al jaren pas op de plaats en probe-ren hun financiële huishouding op orde te brengen.

Al eerder is afscheid genomen van de lange tra-ditie dat het Rijk een visie en beleid op de ruimtelij-ke ordening ontwikkelt. De nota Ruimte (2004) legt die verantwoordelijkheid voortaan bij provincies en gemeenten. Het lijkt alsof ons land klaar is na de realisatie van Vinex, HSL, Betuwelijn en Tweede Maasvlakte. Nederland heeft grote behoefte aan een nieuwe visie op de ruimtelijke ordening vanuit Europees en metropolitaan perspectief.

TRIOMF VAN DE STADMeer dan de helft van de 7,2 miljard mensen op

aarde leeft inmiddels in steden. De trek naar de stad houdt onverminderd aan, ook in Europa en ook in Nederland. Steden zijn de bron van econo-mische groei, innovatie, wetenschap en cultuur. Dat heeft alles te maken met schaalgrootte en de nabijheid van mensen en functies. Verstedelijkte regio’s groeien uit tot metropolen met meerdere kernen (polycentrische netwerkstad).

Vanuit internationaal perspectief heeft het ver-stedelijkte Nederland al lang de trekken van een metropolitane regio met kernen die elk hun eigen economische clusters hebben. Regio’s als Zwolle, Arnhem-Nijmegen en de Brabantse Stedenrij functioneren binnen de gegroeide realiteit van de Deltametropool Nederland. Het hoofdkantoor van Philips staat in Amsterdam, R&D zit in Eindhoven en in Drachten staat een ultramoderne en sterk gerobotiseerde ‘fabriek’ voor Philishaves. Buiten-landse investeerders kijken al lang ook naar loca-ties buiten de Randstad zoals Heinz in Nijmegen, Tesla in Tilburg en Google in Groningen.

BLIK VAN BUITENHet wordt tijd dat we het internationale per-

spectief op Nederland overnemen en ons land gaan zien als een metropolitaan stelsel van met elkaar verbonden stedelijke regio’s. Dan zien we ook snel de onvolkomenheden. Kijk alleen al naar het ver-

snipperde openbaar vervoer. Een absolute voor-waarde voor metropoolvorming zijn snelle, fre-quente en comfortabele verbindingen van, naar en tussen de kernen. Dit geldt nog extra voor de poly-centrische netwerkstad.

Het belang van de metropolitane ontwikkeling wordt inmiddels steeds breder onderschreven. Rotterdam/Den Haag en Amsterdam hebben zich met omliggende gemeenten verenigd in een ‘me-tropoolregio’. Daarmee hebben lokale bestuurders de metropolitane ontwikkeling op de agenda ge-zet, maar de slagkracht blijft beperkt en de focus ligt nog sterk op het bestuurlijk kader en de ver-deling van taken en bevoegdheden.

Bestuurlijke vraagstukken zijn slechts een on-derdeel van de agenda. Het gaat vooral om de vraag hoe we Nederland inrichten zodat de Deltametro-pool daadwerkelijk tot bloei kan komen. Dat heeft te maken met alles wat een moderne metropool definieert: een aantrekkelijk leefklimaat, een goed vestigingsmilieu, kansen voor start-ups, maar ook voldoende goede en betaalbare woningen, uitste-kend OV enzovoort.

INCLUSIEVE STADDe sociaal-maatschappelijke dimensie is even-

zeer van cruciaal belang. De Deltametropool kan bijdragen de diepe kloof in de grote steden tussen kansarm en kansrijk te verkleinen. Economische groei en nieuwe investeringen zijn een voorwaarde om de sociale segregatie en hoge werkloosheid te verkleinen. Het toekomstperspectief van de Delta-metropool moet een inclusief verhaal zijn waarin alle Nederlanders zich kunnen herkennen.

VERENIGINGDELTAMETROPOOL

Vereniging Deltametropool is al vijftien jaar een onafhankelijke denktank voor de metropoli-tane ontwikkeling in Nederland. Onze leden zijn overheden, bedrijven, onderzoeksinstituten en particulieren. We delen de visie dat Nederland zich verder moet ontwikkelen tot een sterk ste-dencluster van internationaal formaat. Alleen dan kunnen we welvaart en welzijn voor de ko-mende generaties behouden.

Onze leden vormen een netwerk met een schat

aan kennis over en een ‘passie’ voor de metropoli-tane zaak. De vereniging wordt volledig gefinan-cierd door bijdragen van leden en inkomsten uit projecten en opdrachten.

We organiseren debatten, entameren onder-zoek, signaleren ontwikkelingen en voeren samen met leden/partners metropolitane projecten uit op uiteenlopende schaalniveaus. Een voorbeeld is de studie Maak plaats! naar slim ruimtegebruik in Noord-Holland waarbij de ov-knooppunten cen-traal staan (2013). Het provinciebestuur heeft deze studie als nieuwe leidraad genomen voor de verste-delijking. We ondersteunen gemeenten bij de loka-le vertaling zoals in de Gooicorridor en Zaancorridor.

De vereniging bundelt kennis over metropoli-tane ontwikkelingen elders en signaleert de rele-vantie voor Nederland met daarbij aandacht voor hardware, software en orgware (organisatorische en institutionele condities). We doen hiervan ver-slag in een veel gelezen nieuwsbrief.

AAN DE SLAGHet is de hoogste tijd om het metropolitane de-

bat op te pakken en de impasse van zeven crisisja-ren achter ons te laten. De inzet van de vereniging is te komen tot een nationale agenda voor metro-politane ontwikkeling. Het vraagt om landelijke, regionale en lokale initiatieven. We roepen be-stuurders, professionals, onderzoekers en bur-gers die onze analyse delen op om samen met ons aan de slag te gaan.

U kunt input leveren voor de metropolitane agenda en zelf aanzetten doen voor gewenste ont-wikkelingen. De vereniging is graag bereid u daar-bij te steunen. Op onze website staan voorbeelden van recente projecten, onderzoeken en publicaties. Ze laten zien hoe wij het metropolitane debat sti-muleren en hoe u gebruik van ons kunt maken.

DENKEND AAN HOLLAND Ook in de verre toekomst zullen nog steeds

‘breede rivieren traag stromend door oneindig laagland gaan. Maar denkend aan het Holland van de toekomst zien we óók een bloeiende Delta-metropool met aantrekkelijke steden, culturele diversiteit, leidend in innovatie, schone energie en prachtige groene ruimte tussen stedelijke ker-nen. Geenszins Utopia, maar een realistisch scenario voor de Delta.

VERENIGING DELTAMETROPOOL ROEPT OP TOT METROPOLITANE STRATEGIE EN AGENDA

KENNISPARTNERSCentre for Serious Gaming TU-DelftLSEMinisterie van IenMMinisterie van ELenIMolster StedenbouwNext Generation InfrastructuresNWOPlatform31RailforumRaad voor de Leefomgeving en InfrastructuurRRAAMUniversiteit Utrecht

PROJECTPARTNERSCultuurclustersAFFRErasmus Universiteit RotterdamStimuleringsfonds Creatieve Industrie

DialogueMapsBond HeemschutGemeente LeidenGemeente WoerdenGIMARijkstdienst voor Cultureel ErfgoedWaterschap Stichtse Rijnlanden

Jaar van de Ruimte 2015Bureau WesterlengtePlanbureau voor de LeefomgevingPlatform 31Ministerie van Infrastructuur en MilieuRijckenberg AdviesRuimtevolk

Landschap als VestigingsfactorMinisterie van Economische ZakenRijksdienst voor Cultureel Erfgoed West8Wageningen Universiteit

Landschap van de DeltametropoolDS LandschapsarchitectenRijksdienst voor Cultureel ErfgoedWageningen UniversiteitWest8

Loket KnooppuntenCollege van Rijksadviseurs

Programma van de MetropoolDRO AmsterdamErasmus Universiteit RotterdamINTA - International Urban Development

AssociationNieuwe InstituutProvincie Zuid-HollandStimuleringsfonds Creatieve IndustrieTechnische Universiteit DelftUniversiteit van AmsterdamUniversiteit LeidenUniversiteit Leiden – Campus Den HaagUniversiteit UtrechtVlaams BouwmeesterVrije Universiteit Amsterdam

SprintStadCentre for Serious Gaming, TU-DelftGoudappel CoffengGrontmijMovaresNext Generation InfrastructuresProvincie Utrecht / BRUProvincie Noord-HollandStadsregio RotterdamStedenbaanPlus

Taskforce Mobiliteit en Ruimte (voorheen Benut Bestaande Stad en Netwerk)APPMCollege van RijksadviseursNWOPlatform 31Stadsregio Arnhem NijmegenTransumoTU Delft / DIMINoordZuiden

Verstedelijking & AgglomeratiekrachtCollege van Rijksadviseurs

Het direct op elkaar afstemmen van infrastructuur en ruimte is één van de belangrijkste opgaven van de netwerksamenleving.

BENUT BEREIKBAARHEID

De toekomst van Nederland en onze ruimtelijke opgaven kunnen niet los worden gezien van de internationale context, waar we ons in bevinden.

VERSTERK INTERNATIONALE CONNECTIVITEIT

CREËER INNOVATIE- ENPRODUCTIEMILIEUS

Buitenlandse bedrijven vinden in Nederland weliswaar een goede positie in de markt, maar te weinig agglomeratievoordelen.

De opgave is het behoud van het eeuwenoude karakter enerzijds en het ruimte bieden aan grote transities anderzijds.

ZIE METROPOLITAAN LANDSCHAP

Aert van Nesstraat 45 – 13e etage Postbus 600, 3000AP Rotterdam

t 010 – 737 0340e secretariaat@deltametropool.nli www.deltametropool.nl

deltametropool.nl/nl/ruimte_2015

URGENTE OPGAVENIn het kader van het Jaar van de Ruimte maakte vereniging deltametropool een overzicht

van 12 onvermijdelijke ruimtelijke opgaven waar nederland voor staat

OPROEP: