OPLEIDINGEN voorjaar 2014 - Zorg-Saam · 2017-08-08 · 5 Zorg voor mensen met een ziekte of een...

ng - ondersteuning - vorming - opleiding - ondersteuning

www.zorgs aam.be

ng - ondersteuning - vorming - opleiding - ondersteuning

OPLEIDINGENvoorjaar 2014

2

ZORG VOOR MENSEN MET EEN ZIEKTE OF EEN BEPERKING

Balanceren tussen veiligheid en vrijheid . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

Begeleiden van volwassenen met visueel meervoudige beperkingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Blinde personen begeleiden bij verplaatsing. . . . . . . . . . . . . . 7

Stilstaan bij moeilijk hanteerbaar gedrag bij dementerenden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Zachte aanraking als ondersteuning in het omgaan met diepe gevoelens bij personen met dementie . . . . . . . . . . 8

ZORG VOOR OUDEREN

Aandacht voor levensvragen van ouderen. . . . . . . . . . . . . . . . 9

Inspiratiedagen: speels reminisceren en intergenerationele reminiscentie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Stilstaan bij moeilijk hanteerbaar gedrag in de zorg voor ouderen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

ZORG VOOR KINDEREN

Angst en stress bij kinderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Creatief bezig zijn met kinderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Filosoferen met kinderen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

Grime, bodypaint, henna en theatergrime voor peuters, kleuters en kinderen tot 12 jaar . . . . . . . . . . . 12

Het kindvriendelijke huis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

Lichaamsbeleving en seksuele opvoeding bij baby, peuter en kleuter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

Musiceren met baby’s en peuters van 0 tot 3 jaar . . . . . . . . 13

Musiceren met kleuters van 3 tot 6 jaar . . . . . . . . . . . . . . . . 14

Musiceren met kinderen van 6 tot 12 jaar . . . . . . . . . . . . . . 14

Omgaan met baby’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

Omgaan met hooggevoeligheid bij kinderen . . . . . . . . . . . . 15

Omgaan met moeilijke opvoedingssituaties bij jonge kinderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Ontdek je eigen opvoedingsstijl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

Opvoeden in vertrouwen… zonder straffen of belonen … . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

Op zoek naar troost in het levensverhaal van gekwetste kinderenTweedaagse voor alle zorgenden omtrent opvanggezinnen. . 17

Opvoeden van kinderen: een beetje geven en een beetje nemen . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

Snoezelen voor baby, peuter en kleuter . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Spelen met baby, peuter en kleuter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Spelen in de natuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Inhoud voorjaar 2014

3

Taalactivering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

Verhaaltjes vertellen en verhalen maken voor peuters en kleuters . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

Verhalen achter kindertekeningen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

Voeding en moeilijk eetgedrag bij baby, peuter en kinderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Werken met verhalen en metaforen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Kinderen en hun ontwikkeling : Dag- en avondvormingen door Marc Litière . . . . . . . . . . . . . 21

“Ik kan dat niet !” zegt mijn kind. – AvondvoordrachtOmgaan met faalangst bij kinderen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

Mijn kind leert schrijven en hoe kan ik helpen? – DagvormingSchrijfmotoriek : mogelijkheden en beperkingen. . . . . . . . . . . 23

Mijn kind leert schrijven en hoe kan ik helpen ? –AvondvoordrachtSchrijfmotoriek : mogelijkheden en beperkingen. . . . . . . . . . . 24

Juf, mag ik overvaren? – DagvormingSchoolrijpheid, van een grote sprong naar een kleine stap. . . 25

Juf, mag ik overvaren? – AvondvoordrachtSchoolrijpheid, als het kleuteren voorbij is. . . . . . . . . . . . . . . 26

Ik zie het anders. – DagvormingOmgaan met spiegelingen en richtingsmoeilijkheden bij kinderen.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

Ik zie het anders. – AvondvoordrachtOmgaan met spiegelingen en richtingsmoeilijkheden bij kinderen.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

ANDERE MANIEREN VAN ZORG

Aromatherapie : initiatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

Aromatherapie : praktische initiatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

Aromatherapie en dementie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

Creatieve werkvormen in de zorgWerken met beelden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

De taal van aanraking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

Eenvoudige massages voor dagelijks gebruik . . . . . . . . . . . . 31

Handen, voeten en gezichtsmassage . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

Een dag met muziek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

Zingen in de zorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

STILSTAAN BIJ ZORGVERLENING

Dynamisch leertraject voor hulpverleners . . . . . . . . . . . . . . . 34

Een systemische kijk op gepast geven als hulpverlener . . . . 35

Een systemische kijk op nieuw samengestelde gezinnen . . . 35

In de ziel en het hart van de clown kijken . . . . . . . . . . . . . . 36

Lichaamstaal in de hulpverlening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

Omgaan met kritiek van de familie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

Stilstaan bij eigen waarden en normen in de zorg . . . . . . . . 37

Zelfreflectie als sleutel voor hulpverleners . . . . . . . . . . . . . . 38

4

PERSOONLIJKE ZORG

Als ik mijn grenzen kan aangeven, hoef ik geen muren te bouwenCursus assertiviteit voor gevoelige personen . . . . . . . . . . . . . 39

De kunst van het piekeren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

De positieve kracht van negatieve emoties . . . . . . . . . . . . . . 40

Geboeid door Perfectionisme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

Inspiratiecursus: 50 +Tel ik mee en/of tel ik af . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

Jaartraining Hooggevoeligheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

Omgaan met hooggevoeligheid bij volwassenen . . . . . . . . . 43

Passie als antwoord op burn-out . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

Proeven van je levenskracht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

Veerkracht opbouwen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

Verinnerlijking. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

COMMUNICATIE IN DE ZORG

Liever communicatiever ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

Respectvol en verbindend communiceren . . . . . . . . . . . . . . . 47

Roddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

WERKOMGEVING IN DE ZORG

Plezier in je werk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

DE LEIDINGGEVENDE IN DE ZORG

Leiding geven in zorg en welzijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

Veranderen : sturen op gedrag van mensen. . . . . . . . . . . . . . 50

Werken aan werkvermogen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

Zelfreflectie als sleutel voor leidinggevenden . . . . . . . . . . . . 51

Zonder dwarsliggers rijden er geen treinenOmgaan met weerstanden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

ZORG VOOR DE ROUWENDE

Aanvaarden, loslaten en verbinden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

Rouwgroepen als bron van steunOpleiding voor begeleiders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

5

Zorg voor mensen met een ziekte of een beperking

Balanceren tussen veiligheid en vrijheidHoe omgaan met vrijheidsbeperkende maatregelen in de zorg?

Het wekt veel emoties los voorkinderen, familie en vriendenom een zieke of oudere temoeten (laten) fixeren ofafzonderen. Omwille van deveiligheid van zowel de ziekeals de omgeving, wordt er tochsoms overgegaan tot dergelijkevrijheidsbeperkende maatrege-len. Dit gebeurt zowel thuis,door mantelzorgers en thuis-zorgers, als in rust-, verzor-gingstehuizen en ziekenhuizen.

Vrijheidsbeperking dient steedsgesitueerd te worden in hetbreder kader van het individu-eel behandelingsplan van eenpatiënt. Belangrijk hierbij is datde beleving van deze persooncentraal staat. In de vorming staan we stil bijhet doel van vrijheidsbeperken-de maatregelen en bij de prak-tische mogelijkheden. Via prak-tijkcasussen ontdekken we dediverse mogelijkheden die wezelf kunnen toepassen.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep geïnteresseerden, mantelzorgers,

verpleegkundigen, verzorgenden, leidinggevenden in de zorg

Wanneer 21 februari 2041Waar De Kriekelaar

Gallaitstraat 86, 1030 BrusselBegeleiding Mieke Coeckelbergh,

educatief medewerkster Zorg-Saam, verpleegkundige

Deelnameprijs € 74 (€ 70 cursusgeld + € 4 lunch)

6

Stilstaan bij moeilijk hanteerbaar gedrag bij dementerendenHet is niet altijd eenvoudig metdemente mensen om te gaan.Soms stellen ze gedrag waar-mee wij of zij het zelf moeilijkhebben. Wat is dat dan: “moeilijk”gedrag? Verschillende gedra-gingen worden van dichtbijonder de loep genomen engeïllustreerd.

Hoe kan je proberen datgedrag om te buigen of hetbeter te begrijpen, zodat hetmakkelijker wordt ermee om tegaan.Deze vorming is zeer interac-tief. Er wordt gewerkt met heel veelvoorbeelden, casussen enbeeldmateriaal.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep geïnteresseerden, zorgverlenersWanneer 4 februari 2014, van 09u30 tot 16u30Waar Hof van Watervliet

Oude Burg 27, 8000 BruggeBegeleiding Mie Baert, verpleegkundige, trainer, coachDeelnameprijs € 70

Begeleiden van volwassenen met visueel meervoudige beperkingenDeze vorming gaat in op speci-fieke begeleidingsaspecten bijzowel wonen als dagbestedingvan volwassenen met visueelmeervoudige – mentaal en/ofmotorische – beperkingen.Tijdens deze vorming staan westil bij wat het betekent omzeer slecht of niet te kunnenzien. De theorie wordt verdui-delijkt aan de hand van ervarin-gen.

Specifieke aandachtspuntenworden belicht betreffendecontact en communicatie.Ook wordt ingegaan op dewijze waarop de wereld wordtvoorgesteld aan personen metvisueel meervoudige beperkin-gen.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep alle personen betrokken bij de begeleiding

van volwassenen met visueel meervoudigebeperkingen

Wanneer 25 februari 2014 van 09u00 tot 16u00Waar Centrum Ganspoel

Ganspoel 2, 3040 HuldenbergBegeleiding Claudine Martens, orthopedagoge Tehuis,

volwassenen Centrum GanspoelDeelnameprijs € 70

Blinde personen begeleiden bij verplaatsingTijdens deze vormingsbijeen-komst krijg je een korte schetsvan de leefwereld van mensendie niet zien. Daarna volgenpraktische instrucitefilmpjeswaarin getoond wordt hoe jeeen blinde persoon best kanbegeleiden bij verplaatsing.Vervolgens gaat de aandachtvooral naar het effectief oefe-nen van de getoonde technie-ken.

Een erg praktische vormingdus. Na afloop weet je hoe jebest een blinde persoon bege-leidt bij verplaatsing én je kanhet ook effectief.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep personen die niet vertrouwd zijn met het

omgaan met blinde personenWanneer 6 maart 2014 van 13u30 tot 16u30Waar Hof van Watervliet

Oude Burg 27, 8000 BruggeBegeleiding Piet Verstraete, ergotherapeut

met jarenlange ervaring in het begeleiden van personen met een visuele beperking

Deelnameprijs € 35

7

Zachte aanraking als ondersteuning in het omgaan met diepe gevoelens bij personen met dementieMensen met dementie wordennaar binnen getrokken, ze worden sterk geconfron-teerd met hun binnenwereld,hun gevoelswereld, hun kwets-baarheid. De buitenwereldgeeft vaak (onbewust) teveelprikkels waardoor ze niet bijzichzelf kunnen blijven en inverwarring geraken. Diepegevoelens van kwetsbaarheid,verdriet, kwaadheid, angst,onrust tonen zich vaak spon-taan en krachtig.Beschermingsmechanismen zijnweg gevallen. Het is bekenddat zachte benaderingen zoalsondermeer zingen en muziekhet innerlijke voeden en meerrust en harmonie brengen. Zoook biedt zachte aanraking vanspecifieke zones op het lichaam

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep geïnteresseerden, zorgverlenersWanneer 13 en 27 mei 2014 van 09u30 tot 16u30Waar De Ast

Zakske 2, 9700 OudenaardeBegeleiding Mieke Ballinckx, lichaamsgerichte

begeleiding, zwangerschaps- en stervensbegeleiding, verpleegkundige


ondersteuning bij het omgaanmet deze gevoelens en brengtde persoon met dementie dich-ter bij zichzelf. Zachte aanra-king biedt opnieuw meer ver-binding met het eigen lichaamen met zichzelf. Het geeftopnieuw rust. Deze workshopwil je uitnodigen contact temaken met jouw manier vanaanraken en deze verfijnen enverdiepen. In de oefeningennemen we zowel de rol vangever als van ontvanger in. Zo ervaar je wat aanraking kanbetekenen voor jou en zal dezeervaring zich uitdrukken in jedagelijks handelen als zorgver-lener. Veiligheid, vertrouwen,respect en verbondenheid vor-men de basis van deze work -shop.

8

Zorg voor ouderen

Aandacht voor levensvragen van ouderenAls zorgverlener krijg je regel-matig te maken met ouderendie bezig zijn met de zin vanhun leven. Zeker wanneer zijafhankelijk geworden zijn vananderen. Soms stellen ze dezevragen naar zin (levensvragen)ronduit, maar veel vaker zijn zeverpakt in een opmerking ofbepaald gedrag.

‘Waarom moet dit mij nuoverkomen?’‘Waarom leef ik nog? Ik benanderen enkel nog tot last’‘Ik zal blij zijn als de Heer mekomt halen, ik ben zo moe’

Bij dit soort vragen en verzuch-tingen sta je vaak met je mondvol tanden.Wat zeg je wanneer iemandzich afvraagt wie er nog ophem zit te wachten?Hoe steun je een cliënt/bewo-ner die verzucht dat het levenniet meer de moeite waard is?

Deze vorming richt zich naarzorgverleners die zorg biedenaan ouderen, in de thuissituatieof in zorginstellingen. De vol-gende thema’s komen aan bod: • Op wat voor manier zijn

ouderen bezig met de zinvan hun leven, welke levens-vragen hebben ze zoal? Hoeontstaan die?

• Hoe herken je de levensvra-gen die achter opmerkingenen verzuchtingen van deoudere kunnen schuilen?

• Hoe kun je omgaan met delevensvragen die je in jeeigen situatie tegenkomt?Wat zijn concrete tips?

De praktijkervaringen van jouen de andere deelnemers zijnhet vertrekpunt van de trai-ning. De vorming maaktgebruik van beeldmateriaal enafwisselende, actieve werkvor-men.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep rusthuismedewerkers, mantelzorgers, pallia-

tieve hulpverleners en alle geïnteresseerdenWanneer 13 maart 2014 van 09u00 tot 16u00Waar Oude Abdij Drongen

Drongenplein 27, 9031 DrongenBegeleiding Conny Thomas,

sociaal agoge, psychotherapeute, educatief medewerkster Zorg-Saam


10

Stilstaan bij moeilijk hanteerbaar gedrag in de zorg voor ouderen

Inspiratiedagen: speels reminisceren en intergenerationele reminiscentieReminisceren is een vaste acti-viteit in verzorgingstehuizen.Maar hoe kan je eens op eenandere, speelse manier herinne-ringen oproepen? In dezeactieve workshop onderzoekenwe hoe we via spelen, tekenen,een kwis, muziek en bewegenherinneringen op een speelse

Klagen, mopperen, verbaalagressief uit de hoek komen,roepen, onterecht beschuldi-gen,…

Moeilijk hanteerbaar gedrag iseen verzamelnaam voor veleverschillende vormen vangedrag waarmee je in de zorgvoor ouderen te maken kankrijgen.Dit gedrag levert stress op bijde oudere, de omgeving en dezorgverleners.Daarom is het belangrijk om ditgedrag zo goed mogelijk trach-ten te begrijpen.

De oorzaken van moeilijk han-teerbaar gedrag verschillen perpersoon. Elk mens reageert op zijn eigenmanier op situaties die hij nietprettig vindt. Dat is afhankelijkvan persoonlijkheid, cultureleachtergrond, levensgeschiede-nis en lichamelijke- en/of psychische gesteldheid. Wanneer je ervaart dat er onte-recht iets met je gebeurt, kan

dit leiden tot boosheid, ver-driet, angst, verwarring, een-zaamheid en rusteloosheid,gevolgd door bepaald gedrag.Bijvoorbeeld agressie, terug-trekken/inkeren in jezelf of juistclaimend gedrag. Verzet kun jeuiten met woorden of door jelichaamstaal.Pas als je als zorgverlener weeten begrijpt waar dit verzet ofmoeilijk hanteerbaar gedragvandaan komt, is het vakermogelijk om creatieve oplossin-gen te vinden om er op tereageren.

Tijdens deze samenkomstenstaan we stil bij de volgendevragen:- Wat is de bedoeling van dit

gedrag?- Hoe ontstaat het moeilijk

hanteerbaar gedrag?- Welke factoren kunnen pro-

bleemgedrag extra belastendmaken?

- Hoe kunnen we er trachtenmee om te gaan?

manier kunnen oproepen. Wekunnen ook aanvullend eenklas uitnodigen en intergenera-tioneel werken. Hoe kunnenwe bezoekers en personeel erook bij betrekken? Er wordtwerkmateriaal en basisverhalenaangeboden.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep iedereen die met ouderen omgaat,

animatoren, leerkrachten die een grootouderdag willen organiseren of eenontmoeting tussen ouderen en kinderen

Wanneer 27 februari 2014 van 09u30 tot 16u30Waar PRH

Otto Veniusstraat 15, 2000 AntwerpenBegeleiding Rien Van Meensel, vertelster Deelnameprijs € 70

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep hulpverlenersWanneer 31 maart 2014 van 09u00 tot 16u00Waar PRH

Otto Veniusstraat 15, 2000 AntwerpenBegeleiding Conny Thomas,



Creatief bezig zijn met kinderen

Angst en stress bij kinderen

11

Doel: soorten angsten en stressontdekken, hoe ga je om metangstige kinderen? Doel: knutseltechnieken ont-

dekken voor kinderen vanaf 8 maand tot…

Inhoud: We bespreken samende soorten angst, de visies hier-omtrent en hoe angst kanovergaan in stress. We zoekensamen naar oplossingen omkinderen te helpen en te bege-leiden.

Inhoud: na een voorstelling vanhet nodige knutselmateriaal ende technieken gaan jullie zelfaan de slag. We passen onsmateriaal aan, aan de leeftijdvan de kinderen en komen zotot prachtige werkjes, aange-past aan de mogelijkheden vanhet kind.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep leerkrachten, opvoeders, ouders,

geïnteresseerden Wanneer 31 maart 2014 van 09u30 tot 16u30Waar PRH

Otto Veniusstraat 15, 2000 AntwerpenBegeleiding Helga Bauwens, vormingsmedewerker &

consultant kinderopvang en onderwijs,pedagogisch en klinisch geschoold






Deelnameprijs € 73 (€ 70 cursusgeld + € 3 materiaalkost)

Zorg voor kinderen

Filosoferen met kinderen

12

Kleine kinderen stellen grotevragen. Elke (groot)ouder, kin-derverzorgster, kleuterjuf, leer-kracht, oppas wordt ermeegeconfronteerd. Zij durvenonverwachte, vaak grappigemaar soms ook moeilijke kin-dervragen stellen. Waar komtde wereld vandaan? Kunnendieren denken? Waarom gaanmensen dood? Waarom is eroorlog? Waarom gaan mamaen papa uit elkaar? Waarom isdat kindje zwart? Waar is mijn(dode) poes naartoe? Kinderenzijn van nature onderzoekersen de wereld van een kind iséén grote ontdekkingsreis.Wanneer ze nog heel klein zijnis ‘alles’ voor een kind vanzelf-sprekend. ’s Morgens staan weop en ’s avonds gaan we sla-pen. Maar op een bepaaldmoment gebeurt het dat din-gen minder vanzelfsprekendzijn. En dan komen de vragen.

van persoonlijke ervaringen kanje je als deelnemer alleen maarverrijken. Je krijgt uiteraard eenaantal tips en er wordt ook stil-

gestaan bij een enkele valkuilenbij het beantwoorden van dekindervragen.

Als volwassene wil je deze vra-gen (zo goed mogelijk) beant-woorden. Maar dit is niet altijdeven gemakkelijk, soms sta jemet je mond vol tanden enweet je niet wat of hoe te ant-woorden of roept het antwoordnog meer vragen op. Hoe geefje dan ‘het juiste antwoord’ enop welke manier dat het kindermee tevreden is. En hoe voelje je zelf bij je antwoorden? Levensvragen van kinderendagen ons uit om zelf stil testaan bij onze zingeving, onzeeigen vragen en gevoelens enom eerlijk te zoeken naar ant-woorden.

Tijdens deze interactieve vor-ming krijg je achtergrondinfor-matie over de ontwikkeling vankindervragen, de kracht vaneen verhaal en krijg je een lijstmet (goede) boeken die je kanraadplegen. Door uitwisseling

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep elke ouder, grootouder, kinderverzorgster,

kleuterjuf, leerkracht, kinderoppasWanneer 18 februari 2014 van 13u30 tot 16u30Waar De Kriekelaar

Gallaitstraat 86, 1030 SchaarbeekBegeleiding Marleen, Daems, vormingswerkerDeelnameprijs € 35

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep elke ouder, grootouder, kinderverzorgster,

kleuterjuf, leerkracht, kinderoppasWanneer 13 maart 2014 van 19u00 tot 22u00Waar De Kriekelaar

Gallaitstraat 86, 1030 SchaarbeekBegeleiding Marleen, Daems, vormingswerkerDeelnameprijs € 35

Grime, bodypaint, henna en theatergrime voor peuters, kleuters en kinderen tot 12 jaarDoel: basistechnieken aanleren,materiaalkennis en voorbeeldeninoefenen voor alle leeftijden

Inhoud: we starten met allebasistechnieken, materiaalvoor-stelling en eenvoudige oefenin-gen. Vervolgens gaan we zelfaan de slag met schilderen opde handen, voeten en het aan-gezicht. Wat dacht je van eenzonnetje, een bloempje of eenplopmuts? Breng ook je foto-toestel mee! Tattoo’s komenook aan bod.





Deelnameprijs € 73 (€ 70 cursusgeld + € 3 materiaalkost)

Het kindvriendelijke huis

13

Kleine kinderen hebben een‘thuis’ nodig om in te leven.Maar hoe maken we een leukethuis?Tijdens deze vorming bekijkenwe hoe we de woning en debuitenruimte kindvriendelijk enaantrekkelijk kunnen maken.

Veiligheid is hierbij ook enormbelangrijk.We bekijken dan ook samenwat de mogelijkheden zijn,vanuit de verschillende opvoe-dingsstijlen en locaties.Je mag zelf ook fotomateriaalmeebrengen.

Musiceren met baby’s en peuters van 0 tot 3 jaarWist je dat kinderen al muzi-kaal gevoelig zijn van voor degeboorte? Wist je dat hetmooiste lied, het lied is dat jezelf zingt? Je krijgt materiaalaangereikt om muzikaal zelfsmet de allerkleinsten aan deslag te gaan. We zingen allerleiliedjes, spelen met muziekins-trumenten en materialen zoalsdoekjes en stokjes. Je maaktkennis met instrumenten diezich goed lenen tot muzikaal

spel met baby’s, dreumesen enpeuters. Niet enkel actief spe-len is belangrijk, maar ook deplaats die muziek krijgt in jouwomgeving: zijn er vaste muziekmomentjes, zing je tijdens hetverversen, zing je de kindjeshun naam toe, welke muziekstaat op de achtergrond, enz...Je gaat naar huis met een rugzakje muzikaal materiaal,ideeën en inspiratie.

Lichaamsbeleving en seksuele opvoeding bij baby, peuter en kleuter

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep ouders en zorgverlenersWanneer 16 mei 2014 van 09u30 tot 16u30Waar PRH




PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep ouders en zorgverlenersWanneer 11 maart 2014 van 09u30 tot 12u30Waar De Ast

Zakske 2, 9700 OudenaardelBegeleiding Bart Merlevede, muziektherapeutDeelnameprijs € 35

Doel: het belang van aanrakingen knuffelen en het ontdekkenvan het eigen lichaam bij jongekinderen. Aan de hand vanvoorbeelden leren hoe kinderenzelf de grenzen kunnen aange-ven.

Inhoud: we bekijken delichaamsontwikkeling en bele-ving bij de jonge kinderen enpraten over grenzen stellen.Aan de hand van tactiele spel-letjes worden technieken aan-geleerd die kinderen kunnengebruiken om ‘neen’ te lerenzeggen bij overschrijdendgedrag.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep ouders en zorgverlenersWanneer 28 april 2014 van 09u30 tot 16u30Waar PRH




Musiceren met kinderen van 6 tot 12 jaar

Musiceren met kleuters van 3 tot 6 jaar

14

In deze vorming, toegespitst opde samenwerking met kleuters,wordt concreet en bruikbaarmuzikaal materiaal aangebo-den. We spelen muzikale spelletjes en zingen liedjes inthema. Dit vanuit verschillendeemoties en vanuit de ontwikke-lingsgebieden van de kleuter.We gaan aan de slag met een-voudige muziekinstrumenten,soms zelf gemaakt, soms niet.

In deze vorming, toegespitst opde samenwerking met lagereschool kinderen, wordt con-creet en bruikbaar muzikaalmateriaal aangeboden. We spelen muzikale spelletjesen zingen liedjes in thema. Dit vanuit verschillende emotiesen vanuit de ontwikkelingsge-bieden van de kinderen. Wegaan aan de slag met eenvou-dige muziekinstrumenten, soms

zelf gemaakt, soms niet. Er worden materialen getoonddie geschikt zijn voor het muzi-kaal werken met deze leeftijds-groep. De vorming nodigt dedeelnemer uit zich te lateninspireren en nieuwe ideeën op te doen, die meteen in hetwerkveld van (muzikaal) wer-ken met kinderen bruikbaarzijn.

Er worden materialen getoonddie geschikt zijn voor het muzi-kaal werken met deze leeftijds-groep. De vorming nodigt dedeelnemer uit zich te lateninspireren en nieuwe ideeën opte doen, die meteen in hetwerkveld van (muzikaal) wer-ken met kinderen bruikbaarzijn.


Zakske 2, 9700 OudenaardeBegeleiding Bart Merlevede, muziektherapeutDeelnameprijs € 35


Zakske 2, 9700 OudenaardeBegeleiding Bart Merlevede, muziektherapeutDeelnameprijs € 35

Omgaan met baby’sDe leefwereld van baby's isenorm boeiend.Het eerste levensjaar is dan ookenorm belangrijk voor hun ver-dere ontwikkeling.We bekijken samen de ontwik-keling van onze baby's en ont-

dekken zo onze invloed op hetspelen, de lichaamsbeleving enhet welbevinden van het klein-tje.Alles uit de leefwereld vanbaby's komt dus aan bod.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep ouders en zorgverlenersWanneer 3 april 2014 van 09u30 tot 16u30Waar PRH




Omgaan met hooggevoeligheidbij kinderen

15

Hooggevoelige kinderen: Watzijn de kenmerken? Hoe ga jeermee om?Deze kinderen hebben een fijn-gevoelig zenuwstelsel en eenactieve amygdala waardoor deprikkels uit hun omgeving eendiepe indruk op hen maken enze meer tijd en rust nodig heb-ben om deze indrukken te ver-werken. Vaak zijn zij zich daarzelf niet van bewust, of krijgenzij daar, door hun drukke pro-gramma, de kans niet toe. Alsgevolg daarvan voelen zij zichgeïrriteerd, worden prikkelbaaren overbeweeglijk of juistgesloten of somber. Maar,afhankelijk van de manier

waarop ermee omgegaanwordt, kan hun grote gevoelig-heid ook als een mooi talentbeschouwd worden zodat zekunnen opgroeien tot bewusteen gelukkige volwassenen.

Wat kunnen wij voor deze kin-deren doen? Hoe kunnen wehen beter begrijpen en hen hel-pen om beter om te gaan methun grote gevoeligheid?In deze workshop, die zowelvoor ouders als voor leerkrach-ten heel interessant is, krijg jetalloze voorbeelden uit depraktijk en praktische tips enadviezen voor dagelijkse toe-passing.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep geïnteresseerdenWanneer 16 mei 2014 van 09u30 tot 16u30Waar W.I.V.

Lijnmolenstaat 151, 9040 Sint-AmandsbergBegeleiding An Michiels, therapeute gespecialiseerd

in het omgaan met hooggevoeligheid, en auteur van het kinderboek ‘De Hoogsensitiviteit Survivalgids’


Omgaan met moeilijke opvoedingssituaties bij jonge kinderenWe gaan op zoek naar eenrespectvolle manier om te kun-nen omgaan met momentenwaarop jonge kinderen nietdoen of laten zien wat wijgraag zouden willen.Hoe kunnen we op een correc-te manier contact maken meteen kind dat het moeilijk heeft?Enerzijds willen we hem/haarlaten voelen dat we begrip willen opbrengen voor hun

emotionele pijn, dat we willensnappen wat maakt dat ze nietanders kunnen dan dit gedragte laten zien. Anderzijds is hetook heel belangrijk om hungedrag te begrenzen en hen teleren omgaan met frustraties – wij als volwassenen bepalenwat kan en wat niet. Dit even-wicht tussen begrijpen enbegrenzen is de kern van hetopvoeden – een hele uitdaging!

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep kinderverzorgsters, kleuterleidsters,

geïnteresseerden, …Wanneer 23 januari 2014 van 09u30 tot 16u30Waar Remysite

Remylaan 4b, 3018 WijgmaalBegeleiding Ida Dom,

kinderpsychologe en gedragstherapeuteDeelnameprijs € 70

Opvoeden in vertrouwen… zonder straffen of belonen …

Ontdek je eigen opvoedingsstijl

16

Bij de opvoeding van kinderenvinden we het belangrijk dat zezich goed kunnen ontplooien.We willen dat ze het beste uitzichzelf halen, genieten van hetleven, er geraken, dat ze zichveilig en geliefd voelen, dat zezelfvertrouwen hebben…

We zijn geneigd nadruk te leg-gen op die zaken die we zelfbelangrijk vinden. Onze eigenpersoonlijkheid heeft dusinvloed op de manier waaropwe met kinderen omgaan.

In deze vormingLeer je je eigen ‘natuurlijkemanier’ van doen kennen enhoe dit je opvoedingsstijl beïn-vloedt.Leer je de sterktes en valkuilenvan je eigen stijl kennen.Leer je de verschillende stijlenvan kinderen kennen en hoe jehiermee rekening kan houden.Leer je hoe je kinderen kanmotiveren en bemoedigen,

Hoe kunnen we kinderen hel-pen opgroeien tot respectvolleen krachtige mensen die ietswillen bijdragen aan het gelukvan anderen zonder zichzelftekort te doen?Hoe geef ik kinderen grenzenaan zonder ze te conditionerenof te manipuleren?Hoe laat ik hen in hun waardezonder mijn eigen behoeften teontkennen of te verloochenen?Hoe kunnen we hen helpenverantwoordelijkheid te nemenzodat ze de dingen doen vanuitzichzelf en niet omdat zebeloond of gestraft worden?

Volgens het 'communicatiemo-del' van Marshal Rosenberg ishet doel van communicatieelkaar ontmoeten in verbon-denheid. Het gaat erom dat jeelkaar respecteert en met ver-wondering kijkt naar de ver-schillen. Het doel is dus niet:'voor elkaar krijgen dat je kinddoet wat jij zegt.'

Deze vorming heeft tot doeleen inzicht te geven in respect-vol en verbindend communice-ren en de deelnemers d.m.v.oefeningen handvatten aan tereiken om tot een effectieverecommunicatie en samenwer-king te komen met kinderen.

We oefenen in het waarnemenen uitspreken vanonze waarneming- onze gevoelens- onze behoeften- ons verzoek

Tijdens deze training wordt opeen zeer praktische en levendi-ge manier het model vanGeweldloze Communicatie vanMarshall Rosenberg voorge-steld. We onderzoeken de val-kuilen die respectvolle commu-nicatie belemmeren en weoefenen aan de hand van con-crete voorbeelden en inge-brachte situaties van de deelne-mers.

rekening houdend met huneigen stijl.Leer je stilstaan bij je sterktesen uitdagingen in het toepas-sen van belangrijke opvoe-dingsprincipes.Leer je het opstellen van eenpersoonlijk actieplan.

Bij deze vorming wordt gebruikgemaakt van het DISCgedragsprofiel. Dit instrumentgeeft inzicht in je eigen sterk-tes, motivaties en uitdagingenbij het opvoeden. Theoriewordt afgewisseld met oefenin-gen en het bespreken vaneigen ervaringen.

InhoudUitleg i.v.m. het DISC persoon-lijkheidsprofiel. Invullen van jeeigen profiel. Je eigen stijl vanopvoeden herkennen en jemanier van omgaan met deverschillende stijlen van kinde-ren.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep Iedereen die met opvoeden te maken heeftWanneer 21 februari 2014 van 09u30 tot 16u30Waar W.I.V.

Lijnmolenstaat 151, 9040 Sint-AmandsbergBegeleiding Veerle Gouwy, pediatrisch verpleegkundige,

geautoriseerd DISC trainerDeelnameprijs € 74

(€ 70 cursusgeld + € 4 DISC introductie)

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep leerkrachten, opvoeders, ouders, geïnteres-

seerden Wanneer 28 april 2014 van 09u30 tot 16u30Waar Kwadraet

M. Hendrikaplein 64a, 9000 GentBegeleiding Martine Bal, creatief agogeDeelnameprijs € 70

17

Op zoek naar troost in het levensverhaal van gekwetste kinderenTweedaagse voor alle zorgenden omtrent opvanggezinnen.

Pleegkinderen, adoptiekinde-ren, geplaatste kinderen wor-den in hun jonge leven gecon-fronteerd met ‘grote‘ verliezen.Zo is het gegeven dat hun bio-logische ouders niet voor henkunnen zorgen, een eerste,fundamenteel verlieservaring.Deze kinderen (en hun omge-ving) hebben vaak de ermeegepaard gaande gevoelens ont-kend of onderdrukt. In plaatsdaarvan is er een idee van“dankbaar moeten zijn” voorde zorg en de kansen die dezeopvang hen biedt.Maar diep in hen zijn deze pijn-lijke gevoelens er nog wel, envragen ze om erkenning enbegrip, zonder oordeel. We reiken een kader aan waarbijhet duidelijk wordt waaromeen kind in heftige emotionelepijn vaak niet de pijn naar bui-

ten kan brengen, maar wel eenander ‘afwerend’ gedrag steltom de pijn niet te voelen. Ditwordt dan vaak omschreven als‘het probleemgedrag’ omdathet storend is voor de omge-ving, maar ook geen oplossingbiedt aan de dieperliggendebehoefte(n) van het kind.

Als we kinderen kunnen bijs-taan om doorheen de pijn tevoelen, geeft dit hen vaak ookeen mogelijkheid om troost teaanvaarden.Als rode draad voor dezeworkshop werken we met eennieuw prentenboek dat speciaalvoor deze kinderen is geschre-ven. In de hoop dat het eentroost kan zijn… maar ookvooral iets om samen van tegenieten!

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep pleegouders, adoptieouders, opvoeders in

de jeugdzorg, gezinsbegeleidersWanneer 14 februari en 28 maart 2014

van 09u30 tot 16u30Waar Remysite

Remylaan 4b, 3018 WijgmaalBegeleiding Lies Ledegen, kleuterleidster en

integratieve kindertherapeute. Heeft reeds 10 jaar een thuispraktijk voorkinderen tussen 4 en 12 jaar. Werkte voorheen in het onderwijs, tevens auteurvan het boek ‘Pipa vindt een weg’.

Deelnameprijs € 150 (+ het boek ‘Pipa vindt een weg’wordt die dag vrijblijvend aangeboden aan€ 18, ter plaatse te betalen)

Opvoeden van kinderen: een beetje geven en een beetje nemenDoel: inzicht krijgen in opvoe-dingsstijlen om zo tot eenpedagogisch verantwoordeopvoedingsstijl te komen diejou het meeste ligt.

Inhoud: aan de hand van ver-schillende opvoedingsstijlenbekijken we de mogelijkhedenin onze opvoeding. Straffen enbelonen: wanneer zitten we ophet juiste spoor? En hoe zit hetnu eigenlijk met de ‘goedemanieren’ bij kinderen?Hoe kunnen we hen, op eenleuke manier, helpen in hungroeiproces?






Spelen met baby, peuter en kleuter

Snoezelen voor baby, peuter en kleuter

18

Doel: door gebruik te makenvan de zintuigen stimuleren wede ontwikkeling van kinderen.

Inhoud: wat is snoezelen enhoe doen we dit met een groepkinderen? Tijdens deze vor-mingsdag kom je alles te weten

Doel: door gebruik te makenvan verschillende uitgangspun-ten, ontwikkelen we alle soor-ten spel.

Inhoud: cognitieve-, motori-sche-, bewegingspelletjes, …De soorten spel bespreken weaan de hand van voorbeelden

en beeldmateriaal. We kijkenook welke spelletjes mogelijkzijn aan de hand van de ont-wikkeling en leeftijd.Verantwoord spelen hoort ernatuurlijk ook bij! Deze vor-ming geeft een ruime kijk opspel en speelgoed voor kinde-ren van 0 tot 6 jaar.

over het doel, het waarom enhoe je dit praktisch aanpakt. Er wordt ook beeldmateriaalgetoond en we gaan zelf aande slag met potlood, papier enmateriaal om snoezelvoorwer-pen te maken.


geïnteresseerden Wanneer 14 februari 2014 van 09u30 tot 16u30Waar PRH




Spelen in de natuurDoel: het belang van natuurbe-leving als je kindjes opvangt.Leuke spelletjes ontdekken‘met’ en ‘in’ de natuur

Inhoud: aan de hand van mate-riaal en voorbeelden ontdekkenwe hoe de natuur een groteontdekkingstocht is voor kinde-ren. Spelen in de ‘natuur’ ispositief voor hun volledige ont-wikkeling.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep ouders en zorgverlenersWanneer 5 mei 2014 van 09u30 tot 16u30Waar PRH





geïnteresseerden Wanneer 24 januari 2014 van 09u30 tot 16u30Waar PRH




Verhaaltjes vertellen en verhalen maken voor peuters en kleuters

Taalactivering

19

Hoe leert een kind taal? Hoeleert een kind twee talen? En wat kan jij doen om eenkind daarbij te helpen?

Van blabla naar boekenkast: weoverlopen de stadia in de taal-ontwikkeling en bekijken hoe jeeen kind stimuleert. We kijkenhoe we anderstalige kinderenkunnen aanmoedigen om hetNederlands onder de knie tekrijgen. Hoe we kinderen uittaalarme milieus extra kunnensteunen.

Doel: tips om het voorleesmo-ment leuk en boeiend temaken, eenvoudige verhaaltjesmaken.

’t Is niet alleen theorie, je krijgtook een overzicht van handigen leuk materiaal dat je in dekinderopvang of thuis kangebruiken. En vooral eenvoudi-ge, praktische tips. Want taal-stimulering ligt in de kleinstedingen. Zoek het niet te ver,een praatje maken of de klas-siekers uit jouw kindertijd zin-gen helpen een kind op wegvan blabla naar boekenkast!

Inhoud: we bekijken welketechnieken mogelijk zijn omverhalen boeiend te vertellen.Na het maken van onze lees-hoek gaan we zelf aan de slagmet bestaande en zelfgemaakteverhaaltjes. De gemaakte ver-haaltjes worden mooi afge-werkt!

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep geïnteresseerden, kinderverzorg(st)ers, …Wanneer 28 februari 2014 van 09u30 tot 16u30Waar De Zandloper

Kaasmarkt 75, 1780 WemmelBegeleiding Ariane D’Hondt,

sociolinguïste gespecialiseerd in taalontwikkeling en diversiteit


PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep alle personen die met peuters en kleuters

werken, ouders en geïnteresseerdenWanneer 25 april 2014 van 09u30 tot 16u30Waar PRH




Verhalen achter kindertekeningenDoel: ontdekken wat een kindkan uitdrukken via tekeningenen het creatieve spel.

Inhoud: aan de hand van deontwikkeling en de leefwereldvan kinderen ontdekken wewat er in hen omgaat. Wegaan zelf ook aan de slag metcreatief materiaal en ontdekkenzo welke technieken bruikbaarzijn om toe te passen met onzekinderen.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep alle personen die met kinderen werken,

ouders en geïnteresseerdenWanneer 4 april 2014 van 09u30 tot 16u30Waar PRH




Werken met verhalen en metaforen

Voeding en moeilijk eetgedragbij baby, peuter en kinderen

20

Doel: het algemeen voedings-patroon bekijken en moeilijkeetgedrag leren herkennen enproberen te verbeteren

UitgangspuntIn de individuele hulpverleningwerk ik vaak met (klachtspeci-fieke) metaforen of verhalenvoor het kind op maat gemaak-te verhalen of metaforen. Ikschrijf zelf een kort verhaal dataansluit bij de reden van debegeleiding, de achterliggendemoeilijkheden en emoties, ende mogelijke hulpbronnen ofkrachten van het kind.Als je dit verhaal kan doenvertrekken vanuit hun zelfaan-gebrachte symbolieken, lieve-lingsdieren, kleuren, materialen,landschappen, natuurfenomen,… dan sluit je heel nauw aan

bij hun levensverhaal. Op diemanier kan een verhaal als ver-werking , als suggestie naar hetaanboren van hun hulpbron-nen, een hele mooie interventiezijn.In het werken met zelfgemaak-te verhalen of metaforen, merkik telkens weer hoe je op eenindirecte, kindgerichte manierherinterpretaties of suggestieskan geven die zeer sterk envaak blijvend doorwerken.

We gaan aan de slag om zelfeen verhaal te maken voor ofmet een kind of jongere inonze praktijk!

Inhoud: Eten heeft vooral metvoeding en opvoeden temaken. Basistips en voorbeel-den zorgen ervoor dat je inzichtkrijgt in het voedingpatroonvan kinderen en oplossingenvoor moeilijk eetgedrag.






PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep mensen die kinderen of tieners (tot 14 jaar)

professioneel en individueel begeleidenWanneer 21 maart en 8 mei 2014

van 09u30 tot 16u30Waar Romaanse Poort

Brusselsestraat 63, 3000 LeuvenBegeleiding Lies Ledegen, kleuterleidster en integratieve

kindertherapeute. Heeft reeds 10 jaar eenthuispraktijk voor kinderen tussen 4 en 12jaar. Werkte voorheen in het onderwijs.


Kinderen en hun ontwikkeling : Dag- en avondvormingen door Marc Litière

21

Marc Litière biedt dit voorjaar bij Zorg-Saam 4 onderwerpenaan: faalangst – schrijfmotoriek – schoolrijpheid en richtings-moeilijkheden – die kaderen binnen het thema ‘Kinderen enhun ontwikkeling’. Deze onderwerpen kunnen een ganse daggevolgd worden of tijdens een avondvoordracht.

Tijdens deze vorming wordt er een antwoord gegeven op volgendevragen:

Waarom zeggen kinderen ‘Ik kan dat niet!’?Welke kinderen zeggen dit vooral?Welk is de boodschap die ze hiermee willen overbrengen?Wat is angst en wanneer is bang zijn een probleem ?Hoe ontstaat faalangst?Welke soorten faalangst zijn er?Wat is motoriek, wat is psychomotoriek en wie werkt hieraan?Wat is verwachting en wat is realiteit?Welk is de taak van de verschillende participanten?Hoe zit het met faalangst en schoolrijpheid?Waarom willen sommige kinderen niet tekenen, puzzelen, schrijven?Wat met leerproblemen en schrijfmotorische problemen?Hoe reageer je best als je kind zegt ‘Ik kan dat niet!’?Wat mag je zeker niet doen en wat kan je wel doen?Welke boodschap moeten we geven aan onze tieners en pubers?Wanneer moeten we hulp zoeken?Hoe vermijden we dat onze kinderen zeggen ‘Ik kan dat niet!’?Hoe brengen we onze kinderen er toe om een opdracht toch tevolbrengen?Welke oefeningen zijn er belangrijk en waarom?Hoe kunnen ouders, grootouders en leerkrachten best samenwer-ken in het voordeel van het kind?

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep ouders, grootouders, leerkrachten, thera-

peuten en alle personen die met kinderenwerken en spelen

Wanneer 14 januari 2014 van 09u30 tot 16u30Waar Remysite

Remylaan 4b, 3018 WijgmaalBegeleiding Marc Litière, psychomotorisch systeem-

therapeut, coördinator GroepspraktijkPsychomotoriek voor Kinderen te Leuven


“Ik kan dat niet!” zegt mijn kind. – DagvormingOmgaan met faalangst bij kinderen.

“Open your eyes now, tell me what you seeIt’s no surprise, what you see is me”

The Beatles

Doel: Leren herkennen van designalen van faalangst, kijkennaar de betekenis achter “Ikkan dat niet!”, stilstaan bij onzefeedback en verwachtingen,omdraaien van de negatievecirkel naar een positieve cirkel,zorgen dat kinderen toch eenopdracht willen uitvoeren, lerenvan oefenprincipes die zorgenvoor “ik kan dat wel!”

Inhoud: “Ik kan dat niet” zijnwoorden die alle kinderen (enook volwassenen) weleens inde mond nemen. Vaak heeftdeze uitspraak een signaalfunc-tie. Ze kan erop wijzen dat jekind faalangst heeft, of andereproblemen thuis of op school.

Het is erg belangrijk dat we kij-ken en luisteren naar onze kin-deren en zeker niet antwoor-den met dooddoeners als “jijkan dat wel!”, “die angst

groeit er wel uit” of “ik wasvroeger ook zo!”. Tijdens dezevorming bekijken we de ver-schillende soorten angst en hoeeen kind evolueert van “Ik kandat niet!” naar faalangst enwat dit betekent voor de totaleontwikkeling. We geven advie-zen om met faalangst om tegaan en om faalangst te ver-mijden en we zullen ook oefe-ningen doen om zowel het “Ikkan dat niet!” als het “Ik kandat wel” te ervaren. Bij dezeaanpak is positiviteit en geloofin het wonder van het kind ergbelangrijk. We geven oefen-principes en -ideeën die jedaarna thuis, op school en inde zorg of begeleiding kan toe-passen.

“Ik kan dat niet !” zegt mijn kind. – AvondvoordrachtOmgaan met faalangst bij kinderen.

22

Vanuit theorie, praktijkvoorbeelden en 30 jaar ervaring in het dia-gnosticeren en begeleiden van kinderen en jongeren zal er op dezeavond een antwoord gegeven worden op volgende vragen:

- Waarom zeggen kinderen ‘Ik kan dat niet!’?- Welke kinderen zeggen dit vooral?- Welk is de boodschap die ze hiermee willen overbrengen?- Wat is angst en wanneer is bang zijn een probleem?- Hoe ontstaat faalangst?- Welke soorten faalangst zijn er?- Wat is motoriek, wat is psychomotoriek en wie werkt hieraan?- Wat is verwachting en wat is realiteit?- Welk is de taak van de verschillende participanten?- Hoe zit het met faalangst en schoolrijpheid?- Waarom willen sommige kinderen niet tekenen, puzzelen,

schrijven?- Wat met leerproblemen en schrijfmotorische problemen?- Hoe reageer je best als je kind zegt ‘Ik kan dat niet!’?- Wat mag je zeker niet doen en wat kan je wel doen?- Wanneer moeten we hulp zoeken?- Hoe vermijden we dat onze kinderen zeggen ‘Ik kan dat niet!’?- Hoe brengen we onze kinderen er toe om een opdracht toch te

volbrengen?- Welke oefeningen zijn er belangrijk en waarom?- Hoe kunnen ouders, grootouders en leerkrachten best samen-

werken in het voordeel van het kind?

De deelnemers krijgen nuttige tips en adviezen en er zal ruim-schoots gelegenheid zijn voor vraagstelling en discussie. Tevenszullen er oefeningen gemaakt worden om zowel ‘het kunnen’ alshet ‘niet kunnen’ te ervaren en zullen we ons als ouder en leer-kracht even bezinnen over de feedback die we geven aan onzekinderen.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep ouders, grootouders, leerkrachten,

therapeuten en alle personen die met kinderen werken en spelen


Remylaan 4b, 3018 WijgmaalBegeleiding Marc Litière, psychomotorisch systeemthe-

rapeut, coördinator GroepspraktijkPsychomotoriek voor Kinderen te Leuven


Mijn kind leert schrijven en hoe kan ik helpen ? – DagvormingSchrijfmotoriek: mogelijkheden en beperkingen.

23

“Wie schrijft die blijft, wie schrijft die wordt gelezen, Dus hetschrijven moet blijven” – Marc Litière







Doel: inzicht verwerven in de mogelijkheden, moeilijkheden en val-kuilen van het leren schrijven, leren van de schrijfvoorwaarden enkomen tot inzicht in een goed schrijfproduct en een goed schrijf-proces, stilstaan bij de belangrijke functie van tekenen, inkleuren envoorbereidende schrijfmotorische krullen om tot vlot schrijven tekomen, inzicht in de grootste moeilijkheden en hun oplossingen,komen tot een leuk en motiverend oefenprogramma.

Inhoud: we staan er als volwassene weinig bij stil hoe moeilijk hetis om vlot te kunnen schrijven. Om tot een vlot en goed hand-schrift te komen zijn er verschillende voorwaarden nodig. Maar hetis ook belangrijk wanneer we beginnen, welk materiaal we gebrui-ken en of we een goede schrijfmethode en goede oefeningengebruiken. Bij het leren schrijven duiken er regelmatig moeilijkhe-den op en linkshandigheid, richtingsmoeilijkheden, zwakke fijnmo-toriek en traagheid zijn er enkele van. “Wat als het schrijven nietlukt?” is ook een belangrijke vraag en dan hebben we het overdysgrafie, dyspraxie en dysorthografie. We kijken wat de functie isvan de verschillende participanten (ouders, leerkracht, zorgleer-kracht, leerkracht bewegingsopvoeding, CLB, therapeut, kind zelf)en wanneer we ons zorgen moeten maken of wanneer externehulp nodig is. We zullen zelf ook schrijven en bezig zijn met voor-bereidende en goede oefeningen.


Wat is schrijven en welk zijn de voorwaarden om te kunnen schrij-ven?Wanneer begint het schrijfonderricht en mogen kleuters schrijven?Hoe gaan we het schrijven evalueren?Welk is de juiste potloodgreep en wanneer moet deze aangeleerdworden?Wanneer is een schrijfmethode goed?Welke schrijfmoeilijkheden zijn er?Welke hulpmiddelen zijn er om het schrijven te vergemakkelijkenen welke adviezen en tips zijn er om de schrijfmoeilijkheden en -problemen te verhelpen?Wanneer moeten leerkrachten kinderen verwijzen voor schrijfmoto-rische diagnostiek?

Mijn kind leert schrijven en hoe kan ik helpen ? –AvondvoordrachtSchrijfmotoriek: mogelijkheden en beperkingen.

24

Vanuit theorie, praktijkvoorbeelden en 30 jaar ervaring in het dia-gnosticeren en begeleiden van kinderen zal er tijdens deze voor-dracht een antwoord gegeven worden op volgende vragen:

Wat is schrijven?Welk zijn de voorwaarden om te kunnen schrijven?Wanneer begint het schrijfonderricht?Mogen kleuters schrijven?Hoe is de opbouw van tekenen?Welk is de functie van de schrijfmotorische krullen of lussen?Hoe gaan we het schrijven evalueren?Welk is de juiste potloodgreep en waarom?Wanneer moet de correcte potloodgreep aangeleerd worden?Wanneer is een schrijfmethode goed?Welke schrijfmoeilijkheden zijn er?Wat doen we met begrippen als lateralisatie en richtingsmoeilijkhe-den?Welke hulpmiddelen zijn er om het schrijven te vergemakkelijken?Welke adviezen en tips zijn er om de schrijfmoeilijkheden en -problemen te verhelpen?Wanneer moeten we kinderen verwijzen voor schrijfmotorischediagnostiek ?Wat met leerproblemen, dyslexie, ADHD, NLD, dyspraxie, ruimte-lijke problemen...?

De deelnemers krijgen nuttige tips en adviezen en er zal ruim-schoots gelegenheid zijn voor vraagstelling en discussie.



Wanneer 11 februari 2014 van 20u00 tot 22u30Waar Remysite




Juf, mag ik overvaren ? – DagvormingSchoolrijpheid, van een grote sprong naar een kleine stap.

25

“Juf, mag ik overvaren? Ja of nee?Moet ik voor mijn schoolrijpheidsproef slagen? Ja of nee?

Doel: inzicht verwerven in de eigenheid van kleuterklas en lagereschool, schoolrijpheid zien als een proces en een interactief gebeu-ren, leren omgaan met schoolrijpheidsproeven, aandacht voor deontwikkeling en eigenheid van elk kind, kijken naar wat een kindwel kan, inzicht in de verschillende factoren die schoolrijpheidbepalen en hoe we daar thuis speels aan kunnen werken

Inhoud: alle kinderen staan op een bepaald moment voor de drem-pel tussen het kleuteren en het leren lezen, schrijven en rekenen.Een belangrijke stap, maar is je kind er wel klaar voor? We gaan tij-dens deze vorming dieper in op de schoolrijpheid: wat is het?Welke vaardigheden moet een kind onder de knie hebben om vlotmee te kunnen? Hiernaast geven we veel praktische tips en oefe-ningen mee om kinderen goed te begeleiden. We staan ook stil bijschrijfmotorische krullen, raamfiguren en moeilijke begrippen alstaakhouding, concentratie, welbevinden en betrokkenheid. Hoemoeten we schoolrijpheid bepalen en kunnen we het eigenlijk welmeten? Wat doen we als het allemaal niet zo vlot gaat. Kortom:wanneer is je kind schoolrijp en hoe kan ik hier als ouder, grootou-der, leerkracht en begeleider aan bijdragen?


- Wat is het grote verschil tussen de laatste kleuterklas en het eer-ste leerjaar en hoe komt het dat deze overgang nog steeds zogroot is?

- Welke zijn de voorwaarden voor schoolrijpheid en wat moet eenkind dan allemaal kennen en kunnen?

- Hoe denken kinderen zelf over schoolrijpheid en welke thema’szijn voor hen belangrijk?

- Hoe wordt schoolrijpheid bepaald en gemeten en hoe zou hetveel beter kunnen of moeten?

- Wat is een goede schoolrijpheidsproef en hoe moeten wij hier-mee omgaan?

- Welke mogelijke adviezen zijn er en wanneer is welk advies hetbeste?

- Wat kunnen school en leerkrachten doen om hun kleuters beterte begeleiden naar schoolrijpheid? Wat doen ze beter niet?

- Welke oefeningen en activiteiten kunnen we doen en welkeoefenblaadjes zijn goed?

- Welke alarmsignalen zijn er ivm schoolrijpheid en hoe pakken wespecifieke problemen aan?







Juf, mag ik overvaren ? – AvondvoordrachtSchoolrijpheid, als het kleuteren voorbij is.

26


Wat is het verschil tussen de laatste kleuterklas en het eerste leer-jaar en hoe komt het dat we de overgang nog steeds als een grotesprong zien?Wat is schoolrijpheid en welke factoren spelen hierbij een rol?Welke zijn de voorwaarden voor schoolrijpheid en wat moet eenkind dan kennen en kunnen?Wat is het verschil tussen ‘Juf, mag ik overvaren?’ en ‘Juf, wil ikovervaren?’.Hoe denken kinderen zelf over schoolrijpheid en welke thema’s zijnvoor hen belangrijk?Welke metaforen omschrijven schoolrijpheid het best?Hoe gaan we schoolrijpheid bepalen en meten?Hoe is de opbouw van tekenen en hoe kunnen we hier rekeningmee houden?Wie bepaalt er of een kind schoolrijp is en hoe gebeurt dit dan?Welke kanalen zijn er belangrijk bij het bepalen van schoolrijpheid?Wat is een goede schoolrijpheidsproef en hoe moeten we hiermeeomgaan?Welke mogelijke adviezen zijn er en wat kunnen we doen als jekind niet naar het eerste leerjaar kan?Wat kunnen ouders, school en leerkracht doen om een kleuter tebegeleiden naar schoolrijpheid? Wat kunnen we best niet doen?Welke alarmsignalen zijn er ivm schoolrijpheid en hoe pakken wespecifieke problemen aan?Welke misvattingen zijn er ivm schoolrijpheid?








Ik zie het anders. – DagvormingOmgaan met spiegelingen en richtingsmoeilijkheden bij kinderen.

27

“Je moet van twee kanten komenom elkaar te ontmoeten.”

Stef Bos

Doel: leren herkennen en erkennen van richtingsmoeilijkheden,inzicht in het waarom en hoe, leren op de juiste manier feedbackgeven, zicht op het verband van richtingsmoeilijkheden met leer-problemen, aanleren van aanpassingen voor in de klas en thuis,leren van oefeningen voor kinderen met richtingsmoeilijkheden vanalle leeftijden.

Inhoud: wat als je kind consequent van een ‘tak’ een ‘kat’ maakten de sommige letters of cijfers blijft spiegelen? Wat als je kindsommen altijd van rechts naar links oplost of zich vergist tussen +en – of tussen meer en minder? Ieder kind maakt al eens een fout,maar als je kind voortdurend moeilijkheden heeft met richtingen encijfers en letters blijft spiegelen, is er misschien meer aan de hand.

Richtingsmoeilijkheden komen zeer vaak voor, maar krijgen niet deaandacht die ze verdienen en ouders en leerkrachten zitten regel-matig met hun handen in hun haar omdat ze niet begrijpen waar-om hun kind zo ‘raar’ of ‘anders’ redeneert. Indien deze richtings-moeilijkheden niet tijdig worden opgemerkt en aangepakt, kunnenze tot hardnekkige lees-, schrijf-, rekenen leerproblemen leiden.Tijdens deze vorming leren we richtingsmoeilijkheden tijdig op hetspoor te komen en krijgen we inzicht in het ontstaan er van. Wegaan stap voor stap op zoek naar een oplossing en hierbij staatsteeds een positieve aanpak centraal. We gaan er van uit dat hetkind geen fouten maakt, maar de dingen gewoon anders ziet.

We gaan ook zelf aan de slag om te ervaren hoe moeilijk het is alsje richtingsmoeilijkheden hebt en we doen ook allerlei oefeningenmet ons lichaam, met materiaal en op papier. Oefeningen die jedaarna thuis, op school en in de zorg of begeleiding kan toepassen.


Wat zijn richtingsmoeilijkheden en welke signalen zijn er?Hoe komt het dat kinderen spiegelen en letters en cijfers omkeren?Wat is nog normaal en wanneer is het een probleem?Wat is het verschil tussen richtingsmoeilijkheden en -problemen?Welke aanverwante problemen zijn er?Is dit dan dyslexie en dyscalculie?Wat kunnen we doen bij richtingsmoeilijkheden?Dit is niet fout: voorbeelden van anders redeneren.Welke feedback wordt er gegeven en kan dit anders?Welke oefeningen kunnen we geven aan kinderen met richtings-moeilijkheden?Wat is de link met faalangst, schrijven, lezen, schoolrijpheid?







Ik zie het anders. – AvondvoordrachtOmgaan met spiegelingen en richtingsmoeilijkheden bij kinderen.

28


- Wat zijn richtingsmoeilijkheden en welke signalen zijn er?- Hoe komt het dat kinderen spiegelen en letters en cijfers omke-

ren?- Wat is nog normaal en wanneer is het een probleem?- Wat is het verschil tussen richtingsmoeilijkheden en -problemen?- Welke aanverwante problemen zijn er?- Is dit dan dyslexie en dyscalculie?- Wat kunnen we doen bij richtingsmoeilijkheden?- Dit is niet fout: voorbeelden van anders redeneren.- Welke feedback wordt er gegeven en kan dit anders?- Welke oefeningen kunnen we geven aan kinderen met richtings-

moeilijkheden?- Wat is de link met faalangst, schrijven, lezen, schoolrijpheid?- Wanneer moeten we als ouder of leerkracht externe hulp inscha-

kelen?




Wanneer 18 maart 2014 van 20u00 tot 22u30Waar Remysite




Aromatherapie : praktische initiatie

Aromatherapie : initiatie

29

Deze vorming geeft een initia-tie aromatherapie in de zorg.Dit wil zeggen dat deze initiatiearomatherapie is afgestemd opdeelnemers die dit wensen toete passen in concrete zorgsitu-aties. De meest gebruikte ethe-rische oliën en hun toepassin-gen op psychisch en fysiekvlak, komen aan bod. We lerenook de verschillende oliën tecombineren in synergieën.

Tijdens deze workshop aroma-therapie gaan we de theorieomzetten naar de praktijk.Hoe maak je aromatische baden massage producten. Waarmoet je op letten? Wat kan jegebruiken? Welke draagoliënheb je nodig? Welke zaken kanje allemaal zelf maken? We proberen het uit en maken5 verschillende toepassingen.

Daarnaast worden enkeledraagoliën besproken, zodatwe kunnen leren hoe we bij-voorbeeld bad- of massageoliekunnen maken. Ook geïnteres-seerden kunnen tijdens dezeworkshop heel wat opstekenom met aromatherapie thuisaan de slag te gaan.

De nadruk ligt op het lerendoseren van etherische oliën,de juiste toepassingen en hetmaken van lekker geurende(en/of werkzame) eindproduc-ten. We maken een badzout,een douchegel, een hand- ofvoetencrème, een mondspoel-middel en een gearomatiseerdethee.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep verpleegkundigen, verzorgenden,

geïnteresseerdenWanneer 18 februari 2013 van 09u30 tot 16u30Waar CC Dilbeek – Club 1

Kamerijklaan 46, 1700 DilbeekBegeleiding Marleen Vanden Broecke, aromatherapeuteDeelnameprijs € 70

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep verpleegkundigen, verzorgenden,

geïnteresseerden die al geproefd hebbenvan aromatherapie, of al een basis gevolgd hebben

Wanneer 18 maart 2014 van 09u30 tot 16u30Waar CC Dilbeek – Club 1


(€ 70 cursusgeld + € 7 materiaalkost)

Andere manieren van zorg

Creatieve werkvormen in de zorgWerken met beelden

Aromatherapie en dementie

30

Het gebruik van aromatherapiebij dementerende personen iseen ideaal medium. Daar waarcommunicatie steeds moeilijkerwordt kan je proberen omopnieuw kontakt te makendoor middel van geuren.Het bieden van een gevoel vanveiligheid en verbondenheid isvan groot belang binnen dezorg voor dementerenden. Eensfeer van geborgenheid wordtgoed ondersteund door hetgebruik van aroma's. Het is eengoede aanvulling op de bele-vingsgerichte zorg, waarbijvoornamelijk de zintuigengeprikkeld worden.

Prentkaarten, foto’s, natuurele-menten, voorwerpen of symbo-len zijn beelden van buitenjezelf. Al dan niet geleide fan-tasie, droombeelden, tekenin-gen zijn eigen innerlijke beel-den.Gebruik maken van die beeldenin de dagelijkse contacten metouderen, jongeren, kinderen,psychiatrische patiënten … enhun familieleden is heel zinvol.Gevoelens en herinneringen,

die vaak moeilijk communiceer-baar zijn kunnen met behulpvan beelden communiceerbaarworden.Het werken met een beeld islaagdrempelig en speels. Hetcontact met het beeld en deimpact die dat heeft vaak ver-rassend en diepgaand.Tijdens deze dag proeven weverschillende methodieken; jezal ervaren wat je ligt en waarje je verder wil in verdiepen.

Etherische oliën en hun speci-fieke werking worden bespro-ken. Er wordt aandacht besteedaan het gebruik van aroma’szowel binnen de dagelijkse ver-zorging als binnen de specifiekezorg (snoezelen, relaxatieba-den, massage’s, enz.).Wetenschappelijk onderzoekkomt aan bod evenals deimplementatie van de aroma-therapie binnen de zorg.

Het gebruik van aromatherapiemoet gezien worden als eenaanvullende en ondersteunen-de zorg naast de reguliere zorg.Het doel is zorgvragers te hel-pen ontspannen en hun welbe-vinden te vergroten.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep rusthuismedewerkers, mantelzorgers en

palliatieve hulpverleners.Wanneer 29 april en 13 mei 2014

van 09u30 tot 16u30Waar CC Dilbeek – Club 1


PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep hulpverlenersWanneer 20 januari 2014 van 09u30 tot 16u30Waar PRH

Otto Veniusstraat 15, 2000 AntwerpenBegeleiding Bie Schoeters, (loopbaan)coachDeelnameprijs € 70

Eenvoudige massages voor dagelijks gebruik

De taal van aanraking

31

De tastzin is het eerste zintuigdat zich ontwikkelt in de moe-derschoot en is ook het laatstezintuig dat waargenomenwordt bij het einde van hetleven. In het leven – tussengeboorte en sterven – komt detastzin meer en meer op deachtergrond. Zorgverlenersraken dagelijks mensen aan dieaan hun zorg zijn toever-trouwd. Deze workshop wil jeuitnodigen contact te makenmet jouw manier van aanrakenen deze verfijnen en verdiepen.We staan stil bij de dieperebetekenis van aanraking en detastzin als zintuig en de kwali-teiten van aanraking. In deoefeningen nemen we zowelde rol van gever als van ont-vanger in. Zo ervaar je wat

Ligt er druk op je schouder?Voel je spanning in je nek?Loop je op zware benen? Zijnje handen gespannen? Veel vande dagelijkse stress zet zich vastin spieren.

Deze eenvoudige massagetech-nieken brengen verlichting bijstress, hoofdpijn en stramme

aanraking kan betekenen voorjou en zal deze ervaring zichuitdrukken in je dagelijks han-delen als zorgverlener; bij hetwassen, de rug inwrijven, haarkammen, een schouderklopjegeven. Maar ook bij onrust,angst, boosheid of andereemoties kunnen bepaaldezones van het lichaam aange-raakt of gemasseerd worden.Met de aanraking ontmoet jeelkaar, zonder woorden.Iemand aanraken vanuit eeninnige nabijheid en verfijndeaandacht creëert verbonden-heid, erkenning en ondersteunthet innerlijk proces. Veiligheid,vertrouwen en verbondenheidvormen de basis van dezeworkshop.

spieren en heft vermoeidheidop. De massage gebeurt op dekleren en bestaat uit strijk- enkneedbewegingen. Je kan zedagelijks toepassen bij jezelf, bijcollega’s en hulpbehoevenden.

MeebrengenMatje, dekentje, gemakkelijkzittende kledij

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep hulpverlenersWanneer 3 en 17 februari 2014

van 09u30 tot 16u30Waar Oude Abdij Drongen

Drongenplein 27, 9031 DrongenBegeleiding Mieke Ballinckx, lichaamsgerichte

begeleiding, zwangerschaps- en stervensbegeleiding, verpleegkundige

Meebrengen pen en papier, (zit)kussen, matje en dekenDeelnameprijs € 150

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep geïnteresseerden, verzorgenden,

verpleegkundigenWanneer 14 januari 2014 van 09u30 tot 16u30Waar Oude Abdij Drongen

Drongenplein 27, 9031 DrongenBegeleiding Martine Bal, creatief agoge, contactclownDeelnameprijs € 70

Een dag met muziekHanden, voeten en gezichtsmassage

32

Ongeacht leeftijd en lichamelij-ke conditie, iedereen heeft baatbij massage. Aanraken en aan-geraakt worden is één vanonze basisbehoeften.Respectvolle aanraking geefterkenning en bevestiging.Zonder aanraking gaan we onsgeïsoleerd voelen. Daarom kanmassage heel goed zijn voormensen die alleen zijn of men-sen die een rouwproces door-maken. Veel mensen merkenna afloop van een massagemeer gevoel in het lichaam,een betere doorstroming, eenmeer aanwezig zijn en ont-spanning.

Een leven zonder muziek isvoor velen van ons ondenk-baar. Muziek kan ons activeren,inspireren en eveneens eenbron van rust zijn. De Griekenen Romeinen kenden muziekeen belangrijke plaats toe inhet bereiken of behouden vanlichamelijk en psychisch even-wicht,zij maakten hier albewust gebruik van om bv.“gevoelens te kalmeren”. Wij gaan vandaag vooralgenieten van samen klanken en

instrumenten ontdekken,samen stil zijn, samen luisterennaar muziek, samen stilstaan bijde rijkdom en kracht van onzeadem en stem. “Samen”omdat muziek een groepsge-beuren en communicatie is.Heel belangrijk: voorkennis vanmuziek is helemaal niet nodig !Alle instrumenten zijn makkelijkte bespelen en als dat je nietgerust zou stellen: je bent ookwelkom als actieve luisteraar.

Massage is ook een manier omcontact te leggen. Een anderemanier van ontmoeten en aan-wezig zijn bij de ander. Masseren kan iedereen enbrengt ook ontspanning voorde gever.Een rustpunt zowel voor degever als voor de ontvanger.En in die rust is er ruimte vooreen verhaal, het delen van eenervaring.

MeebrengenMatje, dekentje, gemakkelijkzittende kledij, warme sokken,1 groot badlaken, 1 kleinerehanddoek, olie of bodymilk

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep geïnteresseerden, verzorgendenWanneer 28 januari 2014 van 9u30 tot 16u30Waar Oude Abdij Drongen

Drongenplein 27, 9031 DrongenBegeleiding Martine Bal, creatief agoge, contactclownDeelnameprijs € 70

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep geïnteresseerdenWanneer: 30 januari 2014 van 09u30 tot 16u30Waar CC Beringen

Ontmoetingscentrum De BuitingTessenderlosesteenweg 183583 Paal - Beringen

Begeleiding Mieke Wouters, muziektherapeuteDeelnameprijs € 70

Zingen in de zorg

33

Ben je gefascineerd door hetfeit dat personen met dementiede liedjes uit hun jeugd nogvan buiten kunnen zingen? Benje benieuwd of het waar is datzingen tijdens de zorg een posi-tief effect heeft op het gedragvan personen met dementie?Ben je ervan overtuigd dat per-sonen met een handicap al zin-gend hun gevoelens kunnen

uiten? Ben je bewust datpatiënten/cliënten weten dat jehen hoort, in harmonie methen bent en verbonden methen bent als je samen met henzingt?Maar heb je koudwatervrees ofweet je niet hoe hieraan begin-nen?Kom dan met ons meezingen!

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep geïnteresseerdenWanneer 23 januari 2014 van 09u30 tot 16u30Waar CC De Werft

Werft 32, 2440 GeelBegeleiding Mieke Wouters, muziektherapeuteDeelnameprijs € 70

Dynamisch leertraject voor hulpverleners

34

Tijdens deze dynamische 3daagse bekijken we met eenfrisse blik onszelf, de hulpvra-ger, teamwerking en het kaderwaarbinnen we werken. Debedoeling is om daarna metmeer zelfkennis en enthousias-me aan de slag te kunnengaan. De eerste dag wordt gewerktrond persoonlijke ontwikkelingzowel van de hulpverlener alsde hulpvrager. Via creatieveoefeningen en aangepastetheoretische kaders komen vol-gende thema’s aan bod:• dynamiek in de vorming van

zelfbeeld en persoonlijkheid• zelfinzicht en bewustzijn• respect en authenticiteit• introversie-extraversie• Schaduwspel• omgaan met emoties• persoonlijke gebruiksaanwij-

zing …

Vanuit deze gemeenschappelij-ke taal en beeldvorming wordtde volgende dagen de verbin-ding gemaakt naar ons werk alshulpverlener. Het programmawordt bepaald door leervragenuit concrete werksituaties. Eengreep uit mogelijke thema’shier kunnen zijn:• groepsdynamica• omgaan met spanning, frus-

traties en conflicten• valkuilen in communicatie• omgaan met agressie en

onmacht• autoriteit• specifieke doelgroepen• zelfzorg• plezier en voldoening in je

werk,…De opleiding is een samenspelvan ervaringen delen, inzichtenverwerven en (leren) spiegelenmet diepgang. Dit alles meteen gezonde dosis humor.Er wordt interactief en creatiefgewerkt afhankelijk van deaangebrachte thema’s en metrespect voor de eigenheid vande groep en de deelnemers.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep hulpverlenersWanneer 14, 21 en 28 febrauri 2014

van 09u30 tot 16u30Waar PRH

Otto Veniusstraat 15, 2000 AntwerpenBegeleiding Patty Leppens,

psychotherapeute, coach en opleiderDeelnameprijs € 225

Stilstaan bij zorgverlening

Een systemische kijk op nieuw samengestelde gezinnen

Een systemische kijk op gepast geven als hulpverlener

35

In de hulpverlening wordenzelfzorg en cliëntenzorg veel-vuldig als een polariteit tegen-over elkaar gezet.Overspanning, burn-out ensecundaire traumatisering zijndan ook reële beroepsrisico’svoor elke hulpverlener. Opdeze themadag laten we onsleiden door de vijf principes vanhelpen zoals geformuleerd doorBert Hellinger in “de kunst vanhet helpen”. Aan de hand van

Op de vraag bij wie het kindhet best kan blijven na schei-ding van de ouders antwoordBert Hellinger: “bij die ouderdie de andere ouder het meestkan achten.” Hellinger is éénvan de grondleggers van defamilieopstellingen methodiek.Hij gaat er van uit dat wanneerde ouder waarbij het kind ver-blijft voldoende vrij is naar deandere ouder, het kind dat dusook kan zijn.

vragen en thema’s van de deel-nemers zullen we werken metsupervisieopstellingen om tekijken naar de wisselwerkingtussen het eigen familiesysteemen het cliëntsysteem. Zo zal jezien dat de zorg voor jezelf alshulpverlener en de zorg voor jecliënten hand in hand kunnengaan. Dit vraagt om jezelf opente stellen voor het groteregeheel waarbinnen je beweegt.

Op deze themadag gaan weaan de hand van concrete vra-gen van deelnemers met fami-lieopstellingen aan de slag omeen dieper inzicht te krijgen inde systeemdynamiek van nieuwsamengestelde gezinnen.Vragen rond verwerking van descheiding, verhouding met vori-ge en nieuwe partners enomgang met broertjes en zusjeskunnen hierbij aan bod komen.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep geïnteresseerden, hulpverlenersWanneer 29 april 2014 van 09u30 tot 16u30Waar PRH

Otto Veniusstraat 15, 2000 AntwerpenBegeleiding Jürgen Peeters, leraar, psychotherapeut en

Aware Parenting InstructorDeelnameprijs € 70

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep mensen die werken in pleegzorg,

leerlingenbegeleiding, gezins- en thuisbegeleiding, residentiële jeugdzorg en andere geïnteresseerden

Wanneer 6 januari 2014 van 09u30 tot 16u30Waar PRH

Otto Veniusstraat 15, 2000 AntwerpenBegeleiding Jürgen Peeters, leraar, psychotherapeut en

Aware Parenting InstructorDeelnameprijs € 70

Lichaamstaal in de hulpverlening

In de ziel en het hart van de clown kijken

36

Dit is géén clownscursus. Watdan wel? Een vorming waarin we eenkijkje nemen in de ziel en hethart van de contactclown. Dezeclown beschikt over kwaliteitenom de relatie met de bewoner/cliënt te verrijken en te verdie-pen, zoals onbevangenheid,openheid, humor, authentici-teit, in contact gaan en ont-moeten vanuit het hart. Dewereld van deze clown her-bergt een schat aan wijshedenen praktische 'tools' die je kuntinzetten in je dagelijkse werk.

Als je weet dat onze communi-catie slechts voor 7% bestaatuit inhoud en de rest non-ver-baal gericht is, hoe groot is danhet belang van lichaamstaal?Inderdaad, ontzettend belang-rijk!Iedereen gebruikt het en wordter zelf door beïnvloed. We zijner ons alleen niet altijd bewustvan. Onze houding en gebaren – detaal van ons lichaam – sprekenboekdelen. Wat mensen tegenelkaar zeggen wijkt nogal eensaf van wat hun pose of debeweging van hun handen dui-delijk maken over wat ze échtdenken en voelen. Signalen diewe zonder het te weten uitzen-

den, kunnen wat we meedelengeheel ontkrachten.Als hulpverlener is het belang-rijk om een goed contact op tebouwen met decliënten/patiënten. Inzicht inde lichaamstaal is daarbij eenkrachtig hulpmiddel. Of het nuaan de gesprekstafel is, of van-uit een bedlegerige situatie. Indeze vorming worden we onsbewust van de signalen dieworden gezonden en niet lui-dop worden verteld. We lerenlichaamstaal analyseren eninterpreteren, patronen herken-nen en doorbreken. Zowel vande cliënt/patiënt als van ons-zelf.

Hij/zij ziet iets, wat jij misschienvervelend vindt, niet als eenprobleem maar als een uitda-ging, om naar te kijken, om teonderzoeken. Hét credo van declown luidt: Interessant! Eenklein gebaar, een lichte aanra-king, een liedje, een grapje kanvoor één moment een straaltjelicht brengen.Tijdens deze vorming makenwe spelenderwijze kennis metdeze kwaliteiten en leggen wede verbinding met het werk-veld.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep mensen die vrijwillig of beroepsmatig te

maken hebben met zorgbehoevendeWanneer: 11 en 18 maart 2014

van 09u30 tot 16u30Waar Gelijkekansenhuis

Koningsstraat 136, 1000 BrusselBegeleiding Martine Bal, creatief agoge, contactclownDeelnameprijs € 150

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep hulpverlenersWanneer 17 en 24 maart 2014

van 09u15 tot 16u15Waar W.I.V.

Lijnmolenstaat 151, 9040 Sint-AmandsbergBegeleiding Vanessa Claeys, orthopedagoge,

creatief agoge en lichaamstaalexpertDeelnameprijs € 150

Stilstaan bij eigen waarden en normen in de zorg

Omgaan met kritiek van de familie

37

Professionals in de zorg vindenhet niet altijd gemakkelijk omte gaan met opmerkingen, kri-tiek, klachten van familieleden.Als ze geconfronteerd wordenmet kritiek die volgens henterecht is, dan kunnen hulpver-leners deze meestal goed han-teren. Anders is het als er kri-tiek wordt geuit die in de ogenvan de professional onterecht isof als de kritiek voortkomt uiteen visie op zorg of begeleidingdie haaks staat op die van deinstelling. Ook de wijze waaropde kritiek geuit wordt speelteen grote rol.

In de zorgverlening neem jesteeds jezelf mee, met jouweigen waarden en normen,jouw mening over wat goed enfout is, wat waardevol is enonbelangrijker,…

Niet alle mensen hebbendezelfde normen en waardenals jij. Die confrontatie is nietaltijd even gemakkelijk.Het is belangrijk om als zorg-verlener stil te staan bij volgen-de vragen:- Welke waarden en normen

zijn belangrijk voor mij?

Soms komt het tot confronta-ties die de hulpverlener ergaangrijpen en die veel energiekosten. De vraag die hulpverle-ners dan ook vaak stellen is:hoe kunnen we anders metdeze kritiek omgaan?Tijdens deze dag staan we stilbij eenvoudige strategieën diehulpverleners in staat stellen decontacten met de familieledensoepeler te laten verlopen.

- Welk effect heeft het op mijals een cliënt of collega erandere normen en waardenop na houdt?

- Hoe ga ik daar mee om?- Leg ik mijn waarden en nor-

men op? Of pas ik meonmiddellijk aan aan die vananderen?

Tijdens deze dag gaan we opinteractieve en speelse wijze ditthema onderzoeken.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep hulpverleners die regelmatig te maken

krijgen met familieleden van zorgvragersWanneer 27 januari 2014 van 09u00 tot 16u00Waar De Zandloper

Kaasmarkt 75, 1780 WemmelBegeleiding Conny Thomas,



PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep hulpverleners die regelmatig te maken

krijgen met familieleden van zorgvragersWanneer 11 februari 2014 van 09u00 tot 16u00Waar PRH




PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep verzorgenden, verpleegkundigen,

hulpverleners, leidinggevendenWanneer 17 juni 2014 van 09u00 tot 16u00Waar Oude Abdij Drongen

Drongenplein 27, 9031 DrongenBegeleiding Conny Thomas,



Zelfreflectie als sleutel voor hulpverleners

38

Wanneer we met mensen wer-ken gebruiken we “onszelf” alswerkinstrument. Op hetmoment dat we met de cliëntin gesprek gaan, zijn we aanhet denken, voelen, waarne-men, … Vanuit deze waarne-ming reageren we op de cliënt(en/of cliënten). Onze innerlijkewaarneming en reactie wordtbeïnvloed door onder andereonze ervaring als professioneel,vanuit de visie van onzedienst/organisatie, onze ver-schillende betekenisgroepen envanuit onze leefwereld engeschiedenis. Maar hoe krijg jeal deze verschillende invloedenuit elkaar? En kom je te wetenwat in een bepaalde situatiewerkelijk is? Bijvoorbeeld wat

de weigering is van de cliënten/of onze eigen weerstand,mening of overtuiging over decliënt of dit type cliënt. Of hoe kan je omgaan met defrustratie en onaangenamegevoelens die we soms ervaren(maar waar we niet altijd overdurven spreken)? Hoe kunnenwe deze gevoelens gebruikenom ons te versterken?In deze vorming gaan we aande slag met onze gevoelens,gedachten aan de hand vanreële situaties. Er wordt erva-ringsgericht en creatiefgewerkt. Het spreekt voor zichdat een bereidheid tot jekwetsbaar op te stellen eenmust is. Er wordt gewerkt van-uit de privacy.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep hulpverlenersWanneer: 20 maart 2014 van 09u30 tot 16u30Waar Kwadraet

M. Hendrikaplein 64a, 9000 GentBegeleiding Sofie Stiers, creatief en transpersoonlijk

psychotherapeute, coach, counselorDeelnameprijs € 70

Als ik mijn grenzen kan aangeven, hoef ik geen muren te bouwenCursus assertiviteit voor gevoelige personen

39

Vind je het moeilijk om voor jemening uit te komen? Ben jebang anderen te kwetsen als jevoor jezelf opkomt? Kom jesoms te agressief uit de hoeken maak je dan brokken? Zwijgje liever omdat anderen hetbeter kunnen zeggen dan jij?Of wacht je zo lang tot alles algezegd is door anderen? Zeg jenet iets te dikwijls “ja” terwijlje eigenlijk “nee” bedoelt?Twijfel je vaak aan jezelf en laatje daardoor kansen liggen? Benje een “doe-het-zelver” en ishulp vragen niet je sterkstekant? Ben je als de dood voorkritiek en ga je conflictenzoveel mogelijk uit de weg?Dan is deze cursus iets voorjou.Assertief zijn betekent immers:op een zelfbewuste manier incommunicatie treden met deander, mét respect voor jezelfen jouw behoeften, én respectvoor de ander en diens behoef-

ten. Dat wil zeggen dat je jezelfkenbaar maakt, voor jezelfopkomt. Hiervoor dien jenatuurlijk eerst weten wie jebent en wat je wilt; welke kwa-liteiten je hebt; welke noden enverlangens je hebt. Kortom,echte assertiviteit heeft eerst envooral te maken met zelfkennisen zelfbewustzijn. Het is handigte weten hoe je kunt vragenwat je wilt en hoe je dingenkunt weigeren. Assertiviteitheeft dus ook te maken metcommunicatie tussen mensen.Wat speelt er in de relatie tus-sen jezelf en de ander? Inwelke mate laat je jezelf bepa-len door oordelen en vooroor-delen? Hoe respecteer je jezelf,je eigen standpunten en gevoe-ligheden én blijf je toch in ver-binding met de anderen? Dit isvooral een zeer praktische cur-sus, direct toe te passen thuisen op het werk.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep gevoelige personen, geïnteresseerdenWanneer 1, 8 en 22 februari 2014

van 09u30 tot 16u30Waar ’t Groeihuis

Sint-Jozefsdreef 7, 3020 HerentBegeleiding An Michiels, therapeute gespecialiseerd

in het omgaan met hooggevoeligheid en auteur van het kinderboek ‘De Hoogsensitieve Survivalgids’


Persoonlijke zorg

De positieve kracht van negatieve emoties

De kunst van het piekeren

40

Ieder van ons zit wel eensergens mee en kan wel eensergens over lopen piekeren“stel dat…”, “had ik maar…”,“hoe komt het toch dat, …”,…Soms zit je echter met eenprobleem en blijf je er maarover malen zonder dat je toteen oplossing komt. Je blijftmaar ronddraaien in cirkeltjes.Soms lig je uren te woelen inbed en blijven er negatievegedachten en allerlei doemsce-nario’s in je hoofd rondspokenover belangrijke en onbelangrij-ke dingen, dingen die gebeurdzijn of die nog staan te gebeu-ren. Op de lange duur kan pie-keren je leven gaan beheersen,het vreet veel energie en hetkan leiden tot stress, concen-

Waarom hebben we het vaakzo moeilijk met (onze eigen, enmet andermans) emoties?Waar komen onze emotiesvandaan? Wat zijn emotieseigenlijk? Wie wil er zonderemoties zijn?

In deze workshop leren we opeen heel nieuwe manier kijkennaar emoties. Samen ontdek-ken we hoe juist de zogenaam-de negatieve emoties ons kun-nen stimuleren om die eigen-schappen te ontwikkelen diewe op dat moment het meestnodig hebben. Zo leren we datdie "negatieve emoties" infeite positieve stimulansen zijn.Het zijn (pijnlijke) prikkels dieons waarschuwen wanneerbelangrijke basisbehoeften nietvervuld worden en die ons

stimuleren om onvermoedekrachten aan te boren.

Ook leren we de samenhangkennen tussen de verschillendeemoties en kunnen zo beterbegrijpen op welke manier zijeen rol spelen bij het nemenvan beslissingen. Op die manierkunnen we van een eeuwen-lange beheersing van onzeemoties evolueren naar eengezond beheer en hoeven weons niet langer de vraag te stel-len of we, om gelukkig te zijn,ons hoofd of ons hart moetenvolgen. In plaats van onzenegatieve emoties te onder-drukken leren we ze juistgebruiken als een navigatie systeem dat ons feilloos bij onsdoel brengt.

tratieproblemen, slaapproble-men, of lichamelijke spannin-gen. Als je overmatig piekert,doe je er dus goed aan er wataan te doen.

Tijdens deze opleidingsdag krijgje meer uitleg over het verschiltussen constructief nadenkenen niet- constructief piekeren,over het ontstaan van piekerenen wat piekeren doet vererge-ren. Verder worden er tips entechnieken aangereikt om jepiekergedachten te onderbre-ken, om te leren hoe je je eigenpiekergedachten kan verande-ren en hoe je het gepieker opeen effectieve manier kanterugdringen.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep geïnteresseerdenWanneer 9 mei 2014 van 09u30 tot 16u30Waar Remysite

Remylaan 4b, 3018 WijgmaalBegeleiding Erna Claes, dr. in de psychologie,

gespecialiseerd in de gezondheids-psychologie en gedragstherapie


PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep geïnteresseerdenWanneer 21 maart 2014 van 09u30 tot 16u30Waar Gelijkekansenhuis

Koningsstraat 136, 1000 BrusselBegeleiding An Michiels, therapeute gespecialiseerd

in het omgaan met hooggevoeligheidauteur van het kinderboek ‘De Hoogsensitiviteit Survivalgids’


Inspiratiecursus: 50 +Tel ik mee en/of tel ik af

Geboeid door Perfectionisme

41

Met de dingen goed willendoen, te streven naar verbete-ring e.d. is uiteraard op zichniets mis. Wanneer men echterliefst altijd zonder één enkelefout te maken topkwaliteitnastreeft, men steeds een kna-gend stemmetje van binnenvoelt dat het nooit goedgenoeg is, men moeite heeftmet delegeren omdat men vanmening is dat men het zelfbeter kan dan de ander, menzich overal verantwoordelijkvoor voelt, wanneer de inspan-ning die men hiervoor moetleveren niet meer opweegttegen het resultaat, dan kan debetrokkene zelf en de omge-ving eronder gaan lijden.

Dit is een dag waarop je als50plus wordt uitgenodigd omstil te staan, achteruit en vooralvooruit te kijken.Uitgangspunt zijn de persoonlij-ke ervaringen van de deelne-mers. Het kader dat aangebodenwordt omschrijf ik als volgt: hoe wil ik meetellen/aftellen inwijsheid, waardigheid en weer-baarheid.

Waar het over gaat:Uitwisselen hoe het is om als50plus aan het werk te zijnBenoemen van wensen engrenzen die je hierbij ervaart Aandacht voor je eigen loop-baan - levensweg Aandacht voor elkaars ervaringen talentenWaar zit je energie? Wat zijn jedromen en verlangens?

Drie vragen duiken op wanneerperfectionisme een last gewor-den is namelijk 1) wat is hetprobleem nu eigenlijk, 2) hoeben ik eraan gekomen en 3)geraak ik er van af en hoe? Indeze workshop leert men opeen interactieve manier denk-en gedragspatronen die eigenzijn aan perfectionisme herken-nen. Technieken worden aan-gereikt om op een anderemanier met perfectionisme omte gaan alsook om bepaaldegewoontepatronen te doorbre-ken. Individuele cases wordenuitgewerkt met als resultaateen persoonlijk actieplan.

Wat is voor jou een juistekeuze en hoe kan je ze realise-ren?Hoe wil je daar in de komendetijd mee verder en wat heb jedaarvoor nodig? Van jezelf, vananderen, van de organisatie?

In deze tijd waarin langer wer-ken vanzelfsprekend wordt enbrugpensioen is afgeschaft, isdeze cursus een moment om(h)erkenning te ervaren bij leef-tijdgenoten en inspiratie overhoe je de naar de toekomstkijkt.

We werken heel concreet, van-uit ieders vraag, op een interac-tieve manier in een rustigkader.PRAKTISCHE GEGEVENS

Doelgroep iedereen die zelf met perfectionisme tekampen heeft en daarrond aan de slag wil gaan

Wanneer 28 maart 2014 van 9u30 tot 16u30Waar W.I.V. – Huize Lijnmolen

Lijnmolenstaat 151, 9040 Sint-AmandsbergBegeleiding Erna Claes, dr in de psychologie,



PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep geïnteresseerdenWanneer 27 januari 2014 van 09u30 tot 16u30Waar ‘t Groeihuis

Sint-Jozefsdreef 7, 3020 HerentBegeleiding Bie Schoeters, (loopbaan)coachDeelnameprijs € 70

Jaartraining Hooggevoeligheid

42

Je bent hoogsensitief, dat weetje nu. Je hebt het zelf ontdektof je bent er achter gekomendoor wat anderen je aangaven.Nu je dit weet geeft het je rust,maar ook weer nieuwe uitda-gingen. Je vraagt je af: 'Hoe gaik hiermee om? Hoe vertel ikhet aan mijn omgeving? Hoekrijg ik de nodige rust? Dien ikme 'af te schermen' of juistniet, en vooral hoe doe ik dit?Welk werk past het best bijmij? … Je doet heel erg je bestmaar voor je het weet sta je(weer) voor (te) hoge drempelsen maken frustraties je vleugel-lam. Je weet dat je enormetalenten hebt maar je hebt hetidee dat het leven aan jouvoorbijgaat zonder dat je er tenvolle van geniet. Soms heb jezelfs het idee dat dit niet 'jouwleven' is. Je weet wel dat jij hetwaard bent om een vervullenden actief leven te leiden, maarje komt vaak in situaties terechtwaarin je het gevoel hebt dat jeniet in 'het systeem' past. Jelijkt 'nog gevoeliger' te wordenmet de jaren.

Herken je jezelf hierin? Wil je'verder groeien', meer jezelfworden? Ben je op het puntgekomen dat je een manier wilvinden om anders met de din-gen om te gaan? Wil jij eenintens groeitraject doorlopenen een eind op weg gaan metgelijkgestemden? Dan is dezejaartraining beslist iets voorjou.

We overlopen hoogsensitiviteitin al z'n facetten en verdiepenons in het leven van een hoog-sensitief persoon in de verschil-lende levensdomeinen.Verscheidene situaties komenaan bod: van te veel verant-woordelijkheid nemen totmoeilijk keuzes kunnen maken.Je krijgt de kans om samen teoefenen. Je krijgt praktischetips om zowel thuis als op hetwerk toe te passen. Na dezejaartraining sta je ten volle inje eigen sensitieve kracht.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep hooggevoelige personenData opleidingsdagen

31/01, 28/02, 25/04, 09/05, 06/06,26/09, 24/10, 21/11, 12/12/2014 telkens van 09u30 tot 16u30

Waar ’t GroeihuisSint-Jozefsdreef 7, 3020 Herent

Data WE 28 & 29/03 van vrijdag 09u00 tot zaterdag 16u30, vol pension

Waar Kasteel MariagaardeKasteelstraat 10, 3840 Hoepertingen

Begeleiding An Michiels, therapeute gespecialiseerd in het omgaan met hooggevoeligheid, auteur van het kinderboek ‘De hoogsensitiviteit Survivalgids’

Deelnameprijs € 1.000

Passie als antwoord op burn-out

Omgaan met hooggevoelig-heid bij volwassenen

43

Beleef je alles heel intens? Benje snel overprikkeld? Heb jemeer tijd nodig om alle indruk-ken te verwerken? Heb je veel behoefte aanbezinning, schoonheid en diep-gang? Kan je niet tegengeweld, onrecht en onzuiver-heid? Ben je “te zacht, tegevoelig of te dromerig” voordeze wereld? Voel je de stemmingen vananderen goed aan en weet jesnel wat zij nodig hebben? Hebje het gevoel "anders te zijn"dan de anderen en zit dit jegeregeld in de weg? Misschien ben je wel hoogge-voelig of hoogsensitief.

Er zijn veel vragen en zorgenrond burn-out. Vaak overkomthet “de besten” die gedrevenbezig zijn met hun werk. Bewust genieten van je passieis ook bewust omgaan metjouw energie, behoeften engrenzen.

In deze interactieve opleidingkomen volgende vragen aanbod: wat is burn-out? hoe her-ken je tijdig de signalen? Wat isstress en hoe ga je hier gezondmee om? welke persoonlijkeeigenschappen maken ons vat-baarder voor burn-out?

In deze workshop ontdekkenwe in welke mate je hoogge-voelig bent en wat hooggevoe-lig-zijn in ruimere zin betekent.Je krijgt tips aangereikt ombeter met je gevoeligheden omte gaan.Naarmate je deze eigenschapgaat (h)erkennen, accepterenen liefhebben, zal je ze gaanervaren als een meerwaarde eneen kracht in plaats van eenhindernis.In een veilige en rustige sfeerkrijgt ieder de kans om er metzijn/haar gevoeligheden thuiste komen en andere gelijkge-stemden te ontmoeten.

Maximum: 16 deelnemers

Communiceren van verlangensen grenzen. Passie als ant-woord,...Naast theoretische kaders is erruimte voor eigen vragen eneen gezonde dosis humor. We bekijken de dynamiek vanonze passie, leren onze eigen“meetinstrumenten” kennenen gebruiken.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep mensen die hooggevoelig zijn

of dat denken te zijnWanneer 10 januari 2014 van 09u30 tot 16u30Waar Oude Abdij Drongen

Drongenplein 27, 9031 DrongenBegeleiding An Michiels, therapeute gespecialiseerd

in het omgaan met hooggevoeligheid,auteur van het kinderboek ‘De Hoogsensitiviteit Survivalgids’


PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep geïnteresseerdenWanneer 21 maart 2014 van 09u30 tot 16u30Waar De Zandloper

Kaasmarkt 75, 1780 WemmelBegeleiding Patty Leppens,


Veerkracht opbouwenProeven van je levenskracht

44

Elke mens wordt geboren meteen innerlijke bron van leven:een prachtige en unieke schataan mogelijkheden en kwalitei-ten die niets liever willen dangroeien en bloeien. Helaas zijnwe ons daar vaak niet (meer)van bewust.

Wat is dat eigenlijk: bewust-zijn? En kunnen we die bronvan vitaliteit ergens gewaarworden? Aan de hand van een-voudige oefeningen verkennenwe ons bewustzijn en staan westil bij ons lijfelijk weten. Weleren luisteren naar ons lichaamom zo op het spoor te komenvan ons ‘echte’ zelf. Aan denlijve kunnen we ervaren hoehet voelt om in contact te zijn met onze innerlijke levenskracht en hoe dit ons doet volstromenmet energie.

Doorheen de omstandighedenen drukte van het leven, komtonze veerkracht onder span-ning te staan. In deze works-hop leer je door betere zelfken-nis je eigen veerkracht op bou-wen. Je krijgt inzicht in je eigensterktes, in wat jou motiveerten wat jou energie geeft omdoor te gaan.We gaan aan de slag met hetDISC-persoonlijkheidsprofiel en

de Resilience-scan, twee fan-tastische hulpmiddelen. Methet DISC-profiel krijg je inzichtin je unieke persoonlijkheid, deResilience-scan biedt de moge-lijkheid om je persoonlijk trai-ningsprogramma te ontwerpenom meer veerkracht op te bou-wen.

Een dag om (weer) in contactte komen met wie je in wezenbent.Een dag waar je leert om(steeds weer) te putten uit debron van bruisende vitaliteit injezelf.

De manier van werken is geba-seerd op de Pesso therapie, eenervarings- en lichaamsgerichtetherapie die werd ontwikkeld door Al Pesso en Diane Boyden,USA. (zie: www.pesso.be)

Meebrengen: makkelijk zittende kledij

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep geïnteresseerdenWanneer 28 maart 2014 van 09u30 tot 16u30Waar ’t Groeihuis

Sint-Jozefsdreef 7, 3020 HerentBegeleiding Gerke Verthriest,

lichaamsgericht - experiëntieel psychotherapeute, vormingwerkster


PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep geïnteresseerdenWanneer 25 april 2014 van 09u30 tot 16u30Waar PRH

Otto Veniusstraat 15, 2000 AntwerpenBegeleiding Veerle Gouwy, pediatrisch verpleegkundige,

vormingswerkerDeelnameprijs € 70

Verinnerlijking

45

‘In de loop van je leven ontdekje hoe kwetsbaar kracht en hoekrachtig kwetsbaarheid kanzijn’

Cornelie van Lierop

In oktober vorig jaar namMieke deel aan het colloquium‘Stilte werkt’ georganiseerddoor de Hogeschool-Universiteit Brussel enWaerbeke vzw en gaf ze eenworkshop ‘Sterven en geborenworden Bewegen naar wie je inessentie bent’. Achteraf ontvingze spontaan de feedback omhaar diepgaande, voedende enoprechte boodschap op nogveel plaatsen te mogen ver-spreiden. Deze vormingsdag ishiervan een invulling.

‘Zorgen voor’ vormt een rodedraad in het leven van Mieke,maar de invulling ervan is gron-dig gewijzigd. Vanuit haar per-

soonlijke getuigenis als ver-pleegkundige ontdekken wehoe begrippen als gezondheiden ziekte gaandeweg een rui-mere betekenis hebben gekre-gen. Ze zijn een weg om meerbewustzijn te ontwikkelen. Ookhet begin en het einde van hetleven – geboren worden ensterven – hebben Mieke altijdverwonderd. Het zijn intensemomenten van verinnerlijkingen loslaten. Via lichaamsgerich-te begeleiding of 'aanraking'vind zij een taal voor de inte-gratie van lichaam, geest enziel. Via ‘inkeer’ tot ‘omkeer’komen. Een dag over groeienin ‘Hoop, geloof en vertrou-wen’. Ondanks alles … en toch…

Aansluitend op haar persoonlij-ke getuigenis worden reflectie-momenten en oefeningen inaandacht aangereikt.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep zorgverleners, verpleegkundigen,

verzorgenden, maatschappelijk werkers,psychologen, pastoraal medewerkers,moreel consulenten, vrijwilligers, ergotherapeuten, kinesitherapeuten … – of niet zorgverleners

Wanneer 18 maart 2014 van 09u30 tot 16u30Waar De Zandloper

Kaasmarkt 75, 1780 WemmelBegeleiding Mieke Ballinckx, verpleegkundige en LiC

verpleegwetenschappen Lichaamswerk enCoaching


Liever communicatiever ?

46

Of het nu over de relatie gaatmet je familie, collega’s, partnerof kinderen, steeds speelt com-municatie een belangrijke rol.Toch is een goede communica-tie niet vanzelfsprekend.Misverstanden zijn legio.Mensen voelen zich verkeerdbegrepen, of niet gehoord.Communicatie is immers veelmeer dan het uitwisselen vaninformatie via woorden engebaren. Als mensen metelkaar spreken, spelen ook(onbewuste) emoties en patro-nen mee. Iedereen heeftbovendien zo zijn eigen stijl omiets (niet) duidelijk te maken.Om efficiënt te communicerenis het belangrijk inzicht te krij-gen in de eigen communicatie-stijl en die van de gespreks-partner. Ook echt kunnen lui-steren en effectief omgaan met

(ongewenste) kritiek en feed-back zijn belangrijk. Zowel hetstarten van een goed gesprekals het respectvol beëindigenzijn een ware kunst. Hoe ver-mijd je een discussie zondereen meningsverschil uit de wegte gaan?

Dit is een heel praktische cursusmet concrete voorbeelden enoefeningen om de communica-tie in relaties te verbeteren.Tijdens deze tweedaagse cursusverkennen we verschillendecommunicatiestijlen en zoekennaar hulpbronnen om gesprek-ken te vergemakkelijken. Weoefenen met effectieve, verbin-dende communicatie en beste-den ook aandacht aan deweerstanden die een vlotteinteractie in de weg kunnenstaan.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep geïnteresseerdenWanneer 17 en 24 januari 2014


Otto Veniusstraat 15, 2000 AntwerpenBegeleiding An Michiels, therapeute gespecialiseerd in

het omgaan met hooggevoeligheid, auteur van het kinderboek ‘De Hoogsensitiviteit Survivalgids’


Communicatie in de zorg

47

RoddelenRespectvol en verbindendcommunicerenVolgens het werk van MarshallRosenberg (GeweldlozeCommunicatie)

Respectvol en verbindend com-municeren is een wijze vanspreken én luisteren waarbij weop een heldere en duidelijkemanier uitdrukken wat onzegevoelens en behoeften zijn enwe met een open, niet oorde-lende houding luisteren naarwat er leeft bij de ander.Op deze manier komen eenauthentiek en waarachtig con-tact en samenwerking tot standen kunnen conflicten voorko-men worden. We doen onszelf noch deander geweld aan. We gaanniet in de strijd maar zoekennaar verbinding.We leren anders luisteren naaronszelf en de ander, we zijn instaat om te voelen wat wenodig hebben en empathischaanwezig te zijn bij de ander.Op die manier ontstaanauthentieke ontmoetingen opbasis van gelijkwaardigheid.

In elke organisatie wordt ergeroddeld. Dit kan gaan vanonschuldig plezier tot schadelijkgedrag. Waar ligt de grens enhoe ga je hier op verantwoordewijze mee om? Via creatieveoefeningen en enkele theoreti-sche schema’s staan we stil bijoorzaken, gevolgen en aanpakvan roddelen in een teamwer-king. Er is ruimte voor de con-crete ervaringen van de deelne-mers. Er worden praktische tipsgegeven hoe teamleden huneigen verantwoordelijkheidkunnen opnemen zowel voorzichzelf als voor de teamwer-king.

Programma• oefening spraakverwarring:

wat is roddelen – definitie• roddelen als maatschappelijk

verschijnsel

Deze vorming heeft tot doeleen inzicht te geven in respect-vol en verbindend communice-ren en de deelnemers d.m.v.oefeningen handvatten aan tereiken om tot een effectieverecommunicatie en samenwer-king te komen.

We oefenen in het waarnemenen uitspreken vanonze waarneming- onze gevoelens- onze behoeften- ons verzoek

Tijdens deze training wordt opeen zeer praktische en levendi-ge manier het model vanGeweldloze Communicatie vanMarshall Rosenberg voorge-steld. We onderzoeken de val-kuilen die respectvolle commu-nicatie belemmeren en weoefenen aan de hand van con-crete voorbeelden en inge-brachte situaties van de deelne-mers.

• ontstaan van roddelen (alsoverlevingsstrategie)

• kosten-baten-analyse vanroddelen: de voordelen(winst) en nadelen (kost) vanroddelen in een team/organi-satie

• “spelregels” voor roddelen• omgaan met “daderschap”

en “slachtofferschap”• roddelen en groepsdynamica• roddelen in de praktijk: prak-

tische tips voor slachtoffers,daders en verantwoordelij-ken: opnemen van zowelindividuele als organisatori-sche verantwoordelijkheid

Oefening: geven en ontvangenvan complimenten – basisregelsvoor goede communicatie

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep geïnteresseerdenWanneer 13, 20 en 27 maart 2014

van 09u30 tot 16u30Waar W.I.V.

Lijnmolenstaat 151, 9040 Sint-AmandsbergBegeleiding Martine Bal, creatief agoge, contactclown Deelnameprijs € 225

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep geïnteresseerdenWanneer 6 maart 2014 van 09u30 tot 16u30Waar Kwadraet

M. Hendrikaplein 16a, 9000 GnetBegeleiding Patty Leppens,


Plezier in je werk

48

Heb jij plezier in je werk?Is je antwoord ja, dan is dekunst om dit zo te houden.Is je antwoord ‘neen’, dan ishet zinvol na te gaan waar dataan ligt.Plezier in je werk is voor ieder-een weer anders. Het is boei-end te onderzoeken wat het

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep geïnteresseerdenWanneer 19 mei 2014 van 09u00 tot 16u00Waar PRH




voor jou betekent en wat jijkan doen om je eigen werkple-zier en dat van anderen te ver-groten?Dat is wat we tijdens deze dagsamen gaan doen.Op een plezierige maniernatuurlijk !!

Werkomgeving in de zorg

Leiding geven in zorg en welzijn

49

SitueringLeidinggevenden spelen eencruciale rol in een organisatie.Zij bewegen op het kruispuntvan vakmanschap en beleid.Door deze sleutelrol is er nietalleen technische kennis nodigmaar bovendien is de dagelijkseomgang met medewerkers eenkritische succesfactor. Daaromis het in dit kader zo belangrijkom met alle aspecten van com-municatieve vaardigheden cor-rect om te gaan.

De vorming is verdeeld over 5 dagen en is opgedeeld in 4 modules waarin volgendeinhouden aan bod komen:

Module 1: De authentieke leider (Dag 1)- Inzicht in eigen leiderschaps-

gedrag, communicatie enmotiverende omstandighe-den met behulp van hetDISC persoonlijkheidsprofielter waarde van € 30, in deprijs inbegrepen.

- Stress managen.

MethodiekInteractieve sessies met inzich-telijke oefeningen, casusbespre-kingen en mogelijkheid tot hetoefenen van communicatievevaardigheden. Elke deelnemermaakt een zelfcoachingsplanmet eigen leerdoelen en actiesdat tijdens de terugkomdagwordt gedeeld.

Module 2: De coachende leider (Dag 2 en 3)- Coachen van medewerkers.- Motiveren van medewerkers.- Managen van conflicten.- Geven van feedback.- Voeren van een slecht

nieuwsgesprek.- Effectieve teams vormen.- Vergadertechnieken.- Het begeleiden van verande-

ringen en transities.

Module 3: De strategische leider (Dag 4)- Opmaken van een afdelings-

beleidsplan.- Opmaken van een zelf-

coachingsplan met leerdoe-len en actieplan.

Module 4: Terugkomdag (Dag 5)- Tijdens de terugkomdag

worden de ervaringen van dedeelnemers mbt de transfervan de opgedane kennis envaardigheden geëvalueerd.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep iedereen die essentiële vaardigheden

wil ontwikkelen voor de succesvolle uitoefening van een leidinggevende functie

Wanneer 11, 12, 13, 14 februari en 21 maart 2014van 09u30 tot 16u30

Waar De LindepoortBegijnenstraat 18/1, 2800 Mechelen

Begeleiding Koen Deconinck, zelfstandig trainerDeelnameprijs € 375

De leidinggevende in de zorg

Veranderen : sturen op gedrag van mensen

50

Veranderingen in de werksitu-atie zijn vandaag de dag eerderregel dan uitzondering. Naastorganisatieveranderingen opcollectief niveau maken demedewerkers ook individueeleen veranderproces door.Steeds meer komt men tot hetbesef dat er meer aandachtmoet zijn voor de individuelemedewerker en diens verande-ringsproces. Daarom is hetbelangrijk dat leidinggevendenvoldoende handvaten krijgenaangereikt om op een con-structieve manier dit verande-ringsproces mee vorm tegeven.

Weten is nog geen doen. Omtot effectieve gedragsverande-ring te komen, moet men in depraktijk vaak werken metgecombineerde oplossingen enzal communicatie ter bewust-wording en attitudeveranderingaangevuld moeten worden metinterventies die het gedrag vanmedewerkers kunnen beïnvloe-den. Deze workshop biedt lei-dinggevenden inzichten inmenselijk gedrag, in de facto-ren die menselijk gedrag mee-bepalen en in technieken die dekloof tussen weten en doenkunnen verkleinen.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep leidinggevendenWanneer 13 maart 2014 van 09u30 tot 16u30Waar PRH

Otto Veniusstraat 15, 2000 AntwerpenBegeleiding Erna Claes, dr. in de psychologie,



Werken aan werkvermogenWerken aan de gezondheid,het welzijn en de vitaliteit vanmedewerkers zal de kwaliteitvan het werk en de duurzameinzetbaarheid van medewerkersbevorderen. Uiteraard is hetwerken aan werkvermogen eengedeelde verantwoordelijkheidvan zowel de individuele mede-werker als van de organisatie.Tijdens deze trainingsdag willenwe vooral leidinggevendenmeer inzicht bieden in de ver-schillende maatregelen die menkan nemen om het werkvermo-gen van medewerkers op eenproactieve manier te optimali-seren.

Er wordt gewerkt vanuit eentweesporenaanpak: bevlogen-heidsmanagement en gezond-heidsmanagent met als uit-gangspunt: “niet alleen gezondmaar ook gemotiveerd aan hetwerk”. Factoren die de vitaliteiten de bevlogenheid bij mede-werkers bevorderen komen aanbod alsook rechtstreekse aan-knopingspunten voor de aan-pak ervan. Daarnaast staat degezondheid van de medewer-ker centraal en de rol die de lei-dinggevende kan spelen mbtde gezondheid en het welzijnvan de medewerkers: hoe kanje als leidinggevende mee

waken over het welzijn van jemedewerkers, hoe kan je alsleidinggevende zelf een voor-beeldfunctie vervullen in hetomgaan met werkstress, hoe

stressklachten bij medewerkersherkennen, bespreekbaarmaken en oplossingsgerichtaanpakken.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep leidinggevendenWanneer 21 februari 2014 van 09u30 tot 16u30Waar CC Hasselt

Kunstlaan 5, 3500 HasseltBegeleiding Erna Claes, dr. in de psychologie,



Zonder dwarsliggers rijden er geen treinenOmgaan met weerstanden

Zelfreflectie als sleutel voor leidinggevenden

51

Als leidinggevende staan we ervaak alleen voor. We voelen endenken veel, we doen ons werkmaar werkelijk open pratenmet een teamlid kan niet.Sommigen dingen kunnen nietgezegd worden, andere liggente moeilijk. Daarnaast dragen we de ver-antwoordelijkheid voor de keu-zes en beslissingen die wenemen. Soms weten we hetzelf niet goed of twijfelen we.Toch dringen beslissingen ofstandpunten zich op. We willenook niet altijd de ‘boeman’ zijnen doen graag goed voor onzecollega’s. Hierbij komt dat weals leidinggevende kijken wenaar ons team of onze onder-neming via onze eigen bril vanbelevingen en ervaringen. Dezeervaringen zijn ontstaan vanuitde onderneming maar wordenmee aangevuld door de erva-ringen die we hebben in onspersoonlijk leven, ...

Deze vorming is voor leiding-gevenden in het omgaan metweerstanden.Weerstanden bij verandering inde organisatie of bij individuelewerknemers. Veel leidingge-venden schrikken terug als zeweerstand ondervinden en stel-len zich dan soms autoritair opof trekken zich terug. In deze vorming wordt een hel-der en realistisch perspectief opdit thema gegeven met veel

In dit vormingsaanbod ligt defocus op het naar binnen rich-ten met als resultaat dat hetbuiten ons zal veranderen doorde manier waarop we ons voe-len op het werk, in onze keu-zes, …Wat komt o.a. aan bod: opzoe-ken van eigen ijkpunten, reflec-tie over eigen handelen,invloed van onbewuste op han-delen, invloed van lichaamstaalop medewerkers, je eigen blin-de vlek leren kennen en her-kennen, invloed van de omge-ving en het systeem, ...Er wordt ervaringsgericht encreatief gewerkt. Het spreektvoor zich dat een bereidheidtot je kwetsbaar op te stelleneen must is. Privacy wordtgegarandeerd.

tips om met weerstanden omte gaan. De verschillende oor-zaken en uitingen van weer-stand worden onderzocht enwe staan stil bij de rijkdom dieweerstanden kunnen beteke-nen voor de organisatie, hetteam en de samenwerking.

Er worden oefeningen aange-reikt en er wordt gewerkt metconcrete situaties aangebrachtdoor de cursisten.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep leidinggevendenWanneer 3 april 2014 van 09u30 tot 16u30Waar Kwadraet

M. Hendrikaplein 16a, 9000 GentBegeleiding Sofie Stiers, creatief en transpersoonlijk

psychotherapeute, coach, counselorDeelnameprijs € 70

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep leidinggevendenWanneer 6 en 20 februari 2014


Otto Veniusstraat 15, 2000 AntwerpenBegeleiding Martine Bal, creatief agoge, contactclownDeelnameprijs € 150

Aanvaarden, loslaten en verbinden

52

Doorheen ons leven stuiten weop verlies en verandering. Hetzet processen op gang, somsonopgemerkt, soms erg voel-baar. De noodzakelijke verlie-zen in ons leven hebben wenodig om verder te kunnen:“geboorte, verlies van onzekindertijd, jeugd, het verlatenvan moeder, vader, …”. Maarer zijn verliezen waar we nietop gerekend hebben. Ze vallenbinnen in ons leven en schud-den en trekken aan ons. Opdeze momenten vallen vaakwoorden als “aanvaarden” en“loslaten”; moeilijke woordenwaar we dikwijls geen blijf meeweten. Woorden die gemakke-lijk en losjes uitgesproken wor-den maar vaak met een enor-me impact ontvangen worden,met onmacht, boosheid entwijfel als gevolg.

“Aanvaarden en loslaten” hoedoe ik dat? Wat willen diewoorden nu eigenlijk zeggen?Wat bedoel ik er mee als ik zegebruik? In deze vorming gaan we opzoek naar de vele vormen vanbetekenis van deze woorden.Met een licht filosofische toetsen een sterk ervaringsgerichteinslag kijken we naar ons zelf;“Wat betekenen ze voor mij?Waar ben ik dit reeds tegenge-komen? Wat heb ik ermeegedaan?” en naar de ander:“Wat doet dit met iemand?Hoe kunnen ze in de wegstaan? Waar vinden dezewoorden een ingang?”Er worden geen “oplossingen”aangereikt maar wel handvat-ten die we zelf ontdekken enexploreren.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep hulpverlener, zowel professioneel

als vrijwilligerWanneer 15 mei 2014 van 09u30 tot 16u30Waar CC De Werft

Werft 32, 2440 GeelBegeleiding Geert Hulselmans, counselor,

rouwbegeleider en vormingswerkerDeelnameprijs € 70

Zorg voor de rouwende

Rouwgroepen als bron van steunOpleiding voor begeleiders

53

Nabestaanden bevinden zich ineen kwetsbare periode in hunleven. Ze voelen zich soms een-zaam en hebben nood aansteun, erkenning en herken-ning.Een gespreksgroep kan dan eenbelangrijke hulpbron zijn voorhen die behoefte hebben omhun ervaringen te delen metlotgenoten.

Een gespreksgroep leiden isechter niet zo simpel. Een kwa-liteitsvolle en zorgzame bege-leiding is noodzakelijk wil denabestaande de groep ook echtals ondersteunend ervaren.

Als u zich wilt bekwamen inhet begeleiden van rouwgroe-pen, dan is dit programma ietsvoor u!

U krijgt een mix aangebodenvan (beknopte) theoretischeinzichten in rouw en groeps-dynamica, gekoppeld aan erva-ringsgerichte oefeningen entraining van vaardigheden. U staat stil bij de praktischekant van de organisatie en hetverloop van een rouwgroep. U maakt kennis met de ver-schillende thema’s die aan bodkunnen komen en oefent demethodieken die aangewendkunnen worden.

PRAKTISCHE GEGEVENSDoelgroep professionelen en geschoolde vrijwilligers

die rouwgroepen willen begeleidenWanneer 6, 13 en 20 juni 2014Waar PRH

Otto Veniusstraat 15, 2000 AntwerpenBegeleiding Gerke Verthriest, lichaamsgericht-

experiëntieel psychotherapeute, rouwtherapeute en vormingswerkster


55

PRAKTISCHE INFO

InschrijvingenInschrijven vooraf is noodzakelijk en kan via onze website : www.zorgsaam.be

Ga in het menu Onze vormingen naar Onze vormingen voor jou – hier kan je kiezen voor opzoeken via de mozaiek, deze komt over-een met de onderverdelingen in de brochure of via trefwoord. Let op : je moet je eerst registreren voordat je je kan inschrijven vooreen vorming. Eenmaal geregistreerd kan je makkelijk met je gebruikersnaam en passwoord voor andere vormingen inschrijven.

Indien je over de inschrijving vragen hebt, kan je ons telefonisch bereiken op 016/24 39 73 of via mail : [email protected]

Dadelijk na de online inschrijving ontvang je een bevestigingsmail, gevolgd door een factuur op het door jou opgegeven facturatie-adres.

De inschrijving is definitief na betaling van deze factuur.

Betalingen :De datum van betaling geldt als inschrijvingsdatum. We vragen na ontvangst van de factuur om het cursusgeld over te schrijven ophet rekeningnummer van Zorg-Saam met vermelding van de cursuscode en naam van de deelnemer.

Deelnemersprijs :Zorg-Saam vzw probeert de deelnemersprijs zo democratisch mogelijk te houden. We moeten echter rekening houden met een aantalvaste kosten zoals de huur van de lokalen en de honoraria van de vormingsmedewerkers… Voor personen met een vervangingsinko-men of zonder inkomen (hiervoor vragen wij uiteraard bewijs) zijn de prijzen steeds bespreekbaar. Bij jaartrainingen kan de betalingvan de deelnemersprijs, mits overleg, gespreid worden.

Bevestiging :Na de online inschrijving ontvang je geen bevestiging meer. Enkel indien de cursus niet kan doorgaan of bij onverwachte wijzigingenword je hiervan per mail op de hoogte gebracht.

Wanneer gaat een vorming niet door?Wanneer een cursus onvoldoende inschrijvingen heeft of bij ziekte van een docent kunnen wij de cursus annuleren. Wij verwittigende ingeschreven deelnemers enkele dagen voor de geplande startdatum en betalen uiteraard het reeds betaalde cursusgeld integraalterug.

Annulatievoorwaarden :Wanneer je onverwacht niet kan deelnemen aan een vorming, betaal je tot 1 maand voor de vorming € 15 administratiekost. Indienje later dan 1 maand voor de vorming annuleert, kan je een andere persoon in jouw plaats laten deelnemen.

Deze brochure is met de meeste zorg opgesteld.Vergissingen en fouten zijn echter menselijk, en wijzigingen zijn soms noodzakelijk of buiten onze wil.

Bent je tevreden, zeg het voort ! ben je niet tevreden, zeg het ons !

Remylaan 4b - 3018 Wijgmaal-Leuventel 016/24 39 75 - fax 016/24 39 71

[email protected]

vorming - opleiding - ondersteuning - vorming - opleidinvorming - opleiding - ondersteuning - vorming - opleidin

OPLEIDINGEN voorjaar 2014 - Zorg-Saam · 2017-08-08 · 5 Zorg voor mensen met een ziekte of een...

Documents

Transcript of OPLEIDINGEN voorjaar 2014 - Zorg-Saam · 2017-08-08 · 5 Zorg voor mensen met een ziekte of een...