Vormingen voorjaar 2015 - Zorg-Saam · 2017. 8. 8. · onze brochure en een deugddoende vorming,...

Vormingenvoorjaar 2015

www.zorgs aam.be

vorming - opleiding - ondersteuning - vorming - opleiding - ondersteuning - vorming - opleiding - ondersteuning - vor-vorming - opleiding - ondersteuning - vorming - opleiding - ondersteuning - vorming - opleiding - ondersteuning - vor-

1

ZorgZaam samenleven voor iedereen

mensen ontmoeten geen andere culturen, mensen ontmoeten mensen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

opvoeden in een steeds meer etnisch cultureel diverse samenleving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

Project: mantelzorg in kleur: zorg dragen voor mantelzorgers met een migratieachtergrond . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

CommuniCeren vanuit je hart

Communicatie met (con)tact . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

liever communicatiever . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

vragen stellen … hoe doe je dat ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

gezag en respect zonder woordenRespectvol grenzen aangeven, de taal van je ogen, lichaam . . . . . 7

Body language trivia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

omgaan met kritiek van de familie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

roddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

ouders begrijpen – ouders begrenzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

met zachte hand – de kracht van zorgvuldig contact . . . . . . . . . . 9

tweejarige opleiding Contactclown . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

Creatieve werkvormen in de zorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

de kracht van muziekNa de stilte komt muziek het dichtst bij het zeggen van het onzegbare . (Aldous Huxley, Engels schrijver) . . . . . . . . . 10

muziek beluisteren in de zorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

muziek en dementieMuziek drukt dat uit wat niet gezegd kan worden maar waarover niet gezwegen kan worden . (Victor Hugo) . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Zingen tijdens de dagelijkse zorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

ontdek je stem en vele liedjes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

omgangskunde vanuit verBinding

eenvoudig opvoeden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

opvoeden in vertrouwen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

opvoeden van kinderen: een beetje geven en een beetje nemen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

ontdek je eigen opvoedingsstijl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

ontdek je eigen opvoedingsstijl: verdiepingsdagen

omgaan met verschillende karakters . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

over angstige, verdrietige en onrustige kinderen . . . . . . . . . . . . 15

hooggevoeligheid als uitdaging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

jaartraining hooggevoeligheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

“lachen is gezond - humor en lichtheid brengen in de zorg” . . 16

omgaan met moeilijk hanteerbaar gedrag in de zorg voor ouderen . . . . . . . . . . . . . . . 17

aandacht voor levensvragen van ouderen . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

dementie, een ziekte van deze tijd, maar hoe ermee omgaan . . 18

omgaan met familie van personen met dementie . . . . . . . . . . . 18

ethiek in de ouderenzorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

omgaan met psychiatrische patiënten in de thuiszorg . . . . . . . . 19

Balanceren tussen veiligheid en vrijheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

valpreventie in de thuiszorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

hoe omgaan met diabetes? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

hulp bij kleine ongevallen in en om het huis . . . . . . . . . . . . . . . 19

Zorg bij kinderziekten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Beter voorkomen en eerste zorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

omgaan met emoties rond euthanasie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

aanvaarden, loslaten en verbinden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

rouwen en loslaten in je leven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

mindful rouwen: aandachtgericht omgaan met verlies . . . . . . . . 22

troosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

tussen kwetsbaarheid en veerkracht ligt de kracht van een ritueel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

hoe omgaan met rouw en verlieservaringen bij kinderen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

8-daagse training: rouwen: zich bewegen tussen verlies en leven . . . . . . . . . . . . . 23

koesteren en ondersteunen van mantelZorgers

studiedag rond mantelzorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

Project mantelzorg in kleur: Zorg dragen voor mantelzorgers met een migratieachtergrond . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

gedeelde zorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

discretie in de zorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

Zorg voor adempauze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

levenslang wonen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

initiatie aromatherapie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

aromatherapie in de praktijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

arbeidsongeschikt!? het verandert je leven… . . . . . . . . . . . . . . 26

Parkinson heb je niet alleen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

insPiratie voor ZorgZaam leidinggeven

Zelfreflectie als sleutel voor leidinggevenden . . . . . . . . . . . . . . . 27

verdiepingsgroep: Zelfreflectie als sleutel voor leidinggevenden . . . . . . . . . . . . . . . 27

veranderen, hoe krijg ik ze mee? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

Zonder dwarsliggers rijden er geen treinen – omgaan met weerstanden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

Werken aan werkvermogen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

leiding geven voor kortgeschoolden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

klantgericht werken in de zorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

een super-visie … een super-team! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

ontdek je eigen stijl van leiding gevenVerkennen en aanwenden van zes competenties in ‘efficiënt’ leiderschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

inhoud vormingen voorjaar 2015

2

teampower: vakkundig groepsenergie managen . . . . . . . . . . . . 31

macht managen: machtspatronen analyseren en balanceren . . . 31

leiding geven in zorg en welzijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

vinger aan de Pols

inclusieve kinderopvang, een haalbare kaart . . . . . . . . . . . . . . . 32

Fit@yourdesk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

stress, burn-out en bore-out . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

Persoonlijk leiderschap – preventie van stress en burn-out . . . . 33

Passie als preventie van burn-out . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

Zorg, ook voor jeZelF

op het kruispunt tussen persoon en werk . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

Betrokken zijn, zonder jezelf te verliezen: hoe doe je dat? . . . . . 34

een systemische kijk op gepast geven als hulpverlener . . . . . . . 35

Zelfreflectie als sleutel voor hulpverleners . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

afscheid nemen en loslatenZorg voor de zorgverlener in de ouderenzorg . . . . . . . . . . . . . . . 35

Zelfzorg … in de zorgsectorAls zorg een opgave wordt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

Zelfzorg met Primordial Chi kung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

open hart: Constructief werken met emoties en professionele nabijheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

Balans werk versus privéOf: hoe werk en privé beter combineren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

kernkwaliteiten en werken met je eigen talenten . . . . . . . . . . . . 37

kiezen en beslissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

timemanagementSlimmer werken met meer energie en minder stress . . . . . . . . . . 38

geboeid door perfectionisme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

de kunst van het piekeren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

tel ik mee en/of tel ik af? inspiratiedag voor 55 plussers

veerkracht opbouwen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

assertiviteitstrainingAls ik mijn grenzen kan aangeven, hoef ik geen muren te bouwen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

je innerlijke wijsheid als kompas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

Proeven van je levenskracht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

gezond slapen en slaapproblemen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

overzichtskalender van open aanbod voorjaar 2015 . . . . . . . . . 41

ons aanbod bij jou in je team, organisatie of instelling? dat kan! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

een aanbod op maat? natuurlijk! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

overzicht aanbod 2015

Zorg-Saam vzw: wie zijn we en wat doen we ?

3

Zorg-Saam wil mensen inspireren en in beweging brengen, omdat zorgzaam samenleven kan . Menselijke verbondenheid uit zich in ‘zorgen voor elkaar’ .Zorg-Saam is een vormingsinstelling, gespecialiseerd in zorg, die inspireert tot meer autonomie en mondigheid van personen met een zorgbehoefte en hun omgeving . Tegelijk beweegt Zorg-Saam de zorgverleners tot een respectvolle benadering van personen met een zorgbehoefte en versterkt Zorg-Saam de draagkracht van informele en professionele zorgverleners . Daarvoor ontwikkelt Zorg-Saam kwaliteitsvolle vormingen : met aandacht voor de meest kwetsbare groepen in de samenleving, de actuele noden in de zorg en de toenemende diversiteit . Zowel geïnteresseerden, hulpverleners als organisaties zijn bij ons welkom . Ook via studiedagen en jaartrainingen staan we borg voor zorg . Want zorgen voor onszelf en anderen kunnen we leren en door-geven !

Onze vormingen worden verzorgd door vaste educatieve mede-werkers van Zorg-Saam vzw samen met een team van profes-sionele en ervaringsdeskundige freelance vormingswerkers . Zij hebben zich gespecialiseerd in één van onze thema’s en hebben door opleiding of professionele ervaring een sterke voeling met het thema ‘zorg’ .

➢➢ Halfjaarlijks komt er een nieuwe brochure uit . Ook voor dit voorjaar hebben we een boeiend aanbod samengesteld . ons open vormingsaanbod is toegankelijk voor alle geïnteresseer-den . Het is opgedeeld in de volgende categorieën :

• 1. Zorgzaamsamenlevenvooriedereen • 2. Communicerenvanuitjehart • 3. Omgangskundevanuitverbinding • 4. Koesterenenondersteunenvanmantelzorgers • 5. Inspiratievoorzorgzaamleidinggeven • 6. Vingeraandepols • 7. Zorg,ookvoorjezelf

Deze vormingen zijn gepland op verschillende locaties verspreid over Vlaanderen en Brussel . Hierbij houden we rekening met de bereikbaarheid en de aangename sfeer van de locatie . Op “Overzichtskalendervanopenaanbodvoorjaar2015”oppagi-na41vindjeeenkalenderterugwaaropallevormingenenlocaties vermeld zijn . Hou ook onze website www .zorgsaam .be in de gaten : Daarop maken we de extra vormingsinitiatieven bekend die we inplannen na het verschijnen van deze brochu-re . De nodige praktische informatie omtrent de inschrijvingen en betalingen vind je op “Praktische informatie rond het open aanbod”oppagina43indebrochure.

➢➢ Wil je ons aanbod graag laten plaatsvinden in jouw team, orga-nisatie of instelling ? dat kan ! Op jouw vraag komen we tot bij jou met onze vormingen, van West-Vlaanderen tot Limburg entotinBrussel.Inoverlegzoekenwenaareengeschiktedatum om dit leermoment in jullie vertrouwde omgeving te laten plaatsvinden . Je vindt hierover meer informatie op “Ons aanbodbijjouinjeteam,organisatieofinstelling?Datkan!”oppagina45.

➢➢ Of heb je nood aan een vormingsaanbod op maat, dat niet in deze brochure is opgenomen ? Dan kan je ons natuurlijk ook contacteren om je vormingsbehoefte toe te lichten . We gaan samen op zoek naar een aangepast aanbod . Onze medewerkers laten dit met de grootste zorg aansluiten bij jullie prioriteiten .

Tot slot wensen we jullie een inspirerende zoektocht doorheen onze brochure en een deugddoende vorming, voor jou of je orga-nisatie .

Het Zorg-Saam team,

Anja,Ann,Anne,Conny,Eline,KristinenMieke

Zorgzaam samenleven voor iedereen

mensen ontmoeten geen andere culturen, mensen ontmoeten mensen

opvoeden in een steeds meer etnisch cultureel diverse samenleving

Een zorgzame samenleving heeft ook en vooral aandacht voor de meest kwetsbaren in de maatschappij. Iedereen heeft recht op goede zorg. Hoe kunnen we de drempel van een ondersteuningsaanbod in de zorg zo laag mogelijk houden voor iedereen, ongeacht kenmerken als culturele achtergrond, nationaliteit, geslacht, seksuele geaardheid, inkomen, religie, handicap of gezondheidstoe-stand ? Drempelverlagend werken zorgt voor een kwaliteitsverbetering voor iedereen !

4

Indezesessieslerenwenietthe do’s and don’ts van elke etnische cultuur die we in Vlaanderen kennen – dat is onzinnig . Wel hoe je op een respectvolle wijze met elkaar kan omgaan ongeacht je etni-sche achtergrond .

Er zal een theoretisch kader worden aangeboden, maar belangrijker: we oefenen samen .

PraktisChe gegevensdoelgroep geïnteresseerden,

zowel formele als informele zorgverleners

Wanneer 19en26januari2015van13u30tot16u30

Waar Konektvzw Lijnmolenstraat153,9040Sint-Amandsberg

Begeleiding Els Haüser, psychotherapeute en diversiteitsconsultant

deelnameprijs €70

PraktisChe gegevensdoelgroep geïnteresseerden en ouders

Wanneer 9en16maart2015van19u30tot22u00

Waar PRH OttoVeniusstraat15,2000Antwerpen

Begeleiding Els Haüser, psychotherapeut en diversiteitsconsultant

deelnameprijs €70

Onze samenleving, onze stra-ten, winkels, sportclubs, speel-tuinen, scholen, … worden steeds meer etnisch-cultureel divers . Dit is een feit, we kun-nen en willen dit niet meer terugdraaien .Indeklasjesvanonzekinde-ren zien we steeds meer kleur, verschillende culturen, diverse moedertalen, dialecten en andere verschillen .Hoe gaan we als ouders en als grootouders om met deze veranderingen, met deze super-diversiteit? De vriendjes van onze dochters en zonen heten niet enkel Marie, Flor of Anna maar ook Mohamed, Ayse, Ali, NurcanofKundan.Wat maakt ons zo hande-lingsverlegen om in contact te

komenmetdeze“andere”,omin dialoog te gaan?Bestaat er zoiets als “politiek correct”opvoeden?Wat doe je met je eigen vra-gen, onzekerheden en eventu-eel slechte ervaringen…?Wat met Zwarte Piet?Watmet“halal”en“haram”?Wat met het Suikerfeest, het Offerfeest?En hoe leg ik dit weer allemaal uit aan mijn kinderen?Er worden in deze sessies geen “kantenklareoplossingen”gegeven, maar wel handva-ten aangereikt die we kunnen gebruiken om ons een visie over deze diversiteit te vormen, ons eigen te maken en verder te exploreren .

Project: mantelzorg in kleur: zorg dragen voor mantelzorgers met een migratieachtergrond

5

Zorg-Saamheeftin2014insamenwerking met Prisma vzwenOCMWMechelenhetproject ‘Mantelzorg in kleur’ uitgevoerd . De bedoeling van dit project is dubbel:

- De belasting die (ouderen)zorg met zich meebrengt bespreekbaar maken bij man-telzorgers met een migratie-achtergrond

- Ondersteuningsmogelijkheden voor mantelzorgers bekend-maken om zo de draagkracht van deze groep van mantel-zorgers te versterken .

Deze groep van mantelzor-gersgroeitzeersnel.Inveelgemeenschappen met een migratieachtergrond wordt in de eerste plaats voor mantel-zorg gekozen . Helaas hebben ze vaak weinig informatie over de ondersteuningsmogelijkhe-den .

De moeilijkste fase van het project, is het aanspreken van de mantelzorgers, om hen te overtuigen om mee op stap te gaan . Daarom is het noodzake-lijk om zorgvuldig een netwerk van brugfiguren uit te bouwen . We hebben veel aandacht besteed aan de betrokkenheid van de deelnemers bij het uit-stippelen van de ontmoetings- en vormingsmomenten, om die optimaal te doen aansluiten bij de noden en verwachtingen van de mantelzorgers .

Zorg-Saam wil de ervaringen van dit project in Mechelen graag inzetten in andere steden of wijken . Spreekt dit project je aan? Aarzel dan niet om met ons contact op te nemen . We bekijken graag samen met jou wat de mogelijkheden zijn .

Communiceren vanuit je hart

Liever communicatieverCommunicatie met (con)tact

6

Helder duidelijk maken waar het werkelijk om gaat, blijft een hele uitdaging . Wat ik voel en denk lijkt zo vanzelfsprekend . Toch ontstaan er dagelijks grote of kleine misverstanden . Met een gezonde dosis humor en herkenbare verhalen uit het dagelijkse leven krijg je inzicht in de valkuilen van communi-catie .

Of het nu over de relatie gaat met je familie, collega’s, partner of kinderen, steeds speelt communicatie een belangrijke rol . Toch is goede communicatie niet vanzelf-sprekend . Misverstanden zijn legio . Mensen voelen zich verkeerd begrepen, of niet gehoord.Communicatieisimmers veel meer dan het uitwisselen van informatie via woorden en gebaren . Als mensen met elkaar spreken, spelen ook (onbewuste) emo-tiesenpatronenmee.Iedereenheeft bovendien zo zijn eigen stijl om iets (niet) duidelijk te maken . Om efficiënt te com-municeren is het belangrijk inzicht te krijgen in de eigen communicatiestijl en die van de gesprekspartner . Ook echt kunnen luisteren en effectief

omgaan met (ongewenste) kritiek en feedback zijn belang-rijk . Zowel het starten van een goed gesprek als het respectvol beëindigen zijn een ware kunst . Hoe vermijd je een discussie zonder een meningsverschil uit de weg te gaan?

Dit is een heel praktische cursus met concrete voorbeelden en oefeningen om de communi-catie in relaties te verbeteren . Tijdens deze tweedaagse cursus verkennen we verschillende communicatiestijlen en zoeken naar hulpbronnen om gesprek-ken te vergemakkelijken . We oefenen met effectieve, ver-bindende communicatie en besteden ook aandacht aan de weerstanden die een vlotte interactie in de weg kunnen staan .

Jouw manier van communice-ren is het ideale startpunt om op verder te bouwen . Het gaat immers niet om veranderen maar om ontwikkelen . Vanuit vragen en ervaringen van de deelnemers wordt een drie-stappenplan en een levendig communicatiemodel (transacti-onele analyse) aangereikt .

PraktisChe gegevensdoelgroep geïnteresseerden

Wanneer 4mei2015van09u30tot16u30

Waar CCHasselt Kunstlaan5,3500Hasselt

Begeleiding Patty Leppens, psychotherapeute, coach en opleider

deelnameprijs €70



Waar ’t Groeihuis Sint-Jozefsdreef7,3020Herent

Begeleiding An Michiels, therapeute gespecialiseerd in het omgaan met hooggevoeligheid, auteur van het kinderboek ‘De Hoogsensitiviteit Survivalgids’

deelnameprijs €150

Communicatie geeft menselijke verbondenheid vorm, zeker binnen een zorgrelatie. Verbindende en respectvolle communicatie is een cruciale sleutel om de autonomie en mondigheid van personen met een zorgbehoefte en hun omgeving te respecteren. Het gaat uiter-aard om woorden en taal, maar het gaat ook om non-verbale communicatie. En wanneer taal ontoereikend is gaan we creatief op zoek naar andere manieren van communicatie, door middel van dans, muziek, beelden of aanraking.

gezag en respect zonder woordenrespectvol grenzen aangeven, de taal van je ogen, lichaam

Vragen stellen … hoe doe je dat ?

7

Spreken met elkaar, informatie uitwisselen, vertellen wat je wil delen … dat lijkt eenvou-dig.Iedereencommuniceertzowel met het lichaam als met woorden . Toch blijkt dat velen zich niet gehoord of begrepen voelen . Als hulpverlener, ver-zorgende, verpleegster … is het je taak om een bepaalde vorm van zorg te geven . Je hebt allerhande praktische (zorg)taken uit te voeren . Deze zijn gelinkt aan menselijke zorg . De signalen van de hulpvrager

Werken met en tussen mensen (gezin, zorg, ouderen, teams . .) vraagt heel wat inzet: luisteren, coachen, ondersteunen, bege-leiden, zorgen . Maar bij alle interventies horen ook grenzen (fatsoen, afspraken, plichten) . Vroeger werd respect afge-dwongen, mensen (kinderen) waren minder bewust van hun rechten . Vandaag zijn mensen (kinderen) mondiger . . . respect en gezag moet je verdienen .Deze vorming leert ons grenzen te bewaken, op een respect-volle en duidelijke manier .De communicatie van ‘grenzen’ steunt niet zozeer op woorden, maar wel op je ogen, je hou-ding, toonhoogte … We leren een unieke code-taal, even oud als het leven zelf, eigen aan dier en mens .Kennisvandezetaal,maaktjeinterventie veel efficiënter, min-der vermoeiend, en bovenal: je

zijn niet altijd duidelijk . Wat wordt er bedoeld? Wat is de werkelijke hulpvraag? Op zo’n moment is er nood aan duidelijk gerichte en ook open vragen . Hierbij is luisteren en horen wat gezegd wordt nood-zakelijk.Indezecursuslerenwe“juiste”vragenstellenommet de bekomen informatie de cliënt de gepaste zorg te geven . Deze tools zijn toepas-selijk zowel voor de hulpverle-ner/cliënt- verhouding als voor hulpverleners onderling .

krijgt respect terug . Redenen genoeg om aan de slag te gaan!Deze unieke woordeloze code-taal is van toepassing op alle leeftijden, van baby tot ouder-ling, in gezin, kinderopvang, onderwijs, werk of rusthuis . . .

inhoudOnderscheid maken tussen leiderschap vanuit schrikbewind en leiderschap vanuit respect .Onderscheid maken tussen begeleiden (coachen) en leiden (grenzen) .Verkennen van de unieke code-taal, eigen aan respectvol leiderschap .

WerkvormAangename interactieve vor-ming met vele voorbeelden .Ondersteund door beeldmateriaal .

PraktisChe gegevensdoelgroep hulpverleners, verzorgden, verpleegsters,

kortom, mensen die werken met andere mensen

Wanneer 12maart2015van09u30tot16u30

Waar G.C.DeZandloper Kaasmarkt75,1780Wemmel

Begeleiding Sofie Stiers, creatief en transpersoonlijk psychotherapeute, coach, counselor

deelnameprijs €70

PraktisChe gegevensdoelgroep geïnteresseerden, ouders,

begeleiders uit de zorgsector of het onderwijs

Wanneer 21april2015van09u30tot16u30


Begeleiding Hendrik Gaublomme, teamcoach, creatief therapeut, yogadocent,

deelnameprijs €70

Body Language TriviaBeleef, speel en test je kennis van lichaamstaal gedurende deze Body Language Trivia Quiz .Na een inleiding van een uur over positieve lichaamstaal en het belang en de impact van een krachtige eerste indruk ver-loopt de rest van de trivia vol-gens de topics en quizvragen gelinkt met de kleuren van ons ‘Body Language Trivia rad .’Tijdens deze formule delen we de groep in teams en bekijken

we op een speelse manier 6onderwerpenvandichtbij. Je leert ook een aantal trucjes om een goede eerste indruk na te laten . Als laatste bespreken we tips om communicatie en lichaamstaal te verbinden .Wedden dat je nadien jouw omgeving uit een ander per-spectief bekijkt en ook nog eens professioneel voordeel zal kunnen halen met deze kennis van lichaamstaal?


Wanneer 10februari2015van09u30tot12u30


Begeleiding DanaKetels,gecertificeerde Lichaamstaal trainer, spreker, coach, teamcoach

deelnameprijs €35

omgaan met kritiek van de familie

8

Professionals in de zorg vinden het niet altijd gemakkelijk om om te gaan met opmerkingen, kritiek, klachten van familie-leden . Als ze geconfronteerd worden met kritiek die volgens hen terecht is, dan kunnen hulpverleners deze meestal goed hanteren . Anders is het als er kritiek wordt geuit die in de ogen van de professional onterecht is of als de kritiek voortkomt uit een visie op zorg of begeleiding die haaks staat op die van de instelling . Ook de wijze waarop de kritiek geuit wordt speelt een grote rol .

Soms komt het tot confron-taties die de hulpverlener erg aangrijpen en die veel energie kosten . De vraag die hulpver-leners dan ook vaak stellen is: hoe kunnen we anders met deze kritiek omgaan?

Tijdens deze dag staan we stil bij eenvoudige strategieën die hulpverleners in staat stellen de contacten met de familieleden soepeler te laten verlopen .

PraktisChe gegevensdoelgroep zorgverleners die regelmatig te maken krijgen

met familieleden van zorgvragers



Begeleiding ConnyThomas, sociaal agoge, psychotherapeute, educatief medewerkster Zorg-Saam

deelnameprijs €70

roddelenOveral wordt er geroddeld . Dit kan gaan van onschuldig plezier tot schadelijk gedrag . Waar ligt de grens en hoe ga je hier op verantwoorde wijze mee om? Indezeopleidingkrijgjever-rassende inzichten over het ontstaan en de functie van rod-delen . Dit helpt ons te begrij-pen waarom het zo moeilijk

is om roddelen echt te laten stoppen . Het geeft echter ook handvaten om hier constructief en positief mee om te gaan . Naast creatieve oefeningen en enkele theoretische schema’s is er ruimte voor de concrete ervaringen van de deelnemers . Er worden praktische tips gegeven hoe je aan een betere groepswerking kan bijdragen .


Wanneer 5juni2015van09u30tot16u30

Waar DeFactorij-HIG HuartHamoirlaan136,1030Brussel

Begeleiding Patty Leppens, psychotherapeute, coach en opleider

deelnameprijs €79(=€70cursusgeld+€ 9 lunch)

ouders begrijpen – ouders begrenzenIndezetraininggaanweprak-tijkgericht aan de slag . We oefenen in het communiceren met ouders over hun kinde-ren . De kinderen waarvoor wij zorgen, zijn het liefste wat de ouders ons toevertrouwen .Ouders kunnen dan ook heel gevoelig reageren als het over ‘hun’ kinderen gaat .Deze gevoeligheden oppikken en er goed mee leren omgaan, dat is waar het om gaat in deze training .Als ouders zich begrepen voe-len en zich gezien voelen in hun bezorgdheid, dan kunnen ze vaak ook de begrenzing van een schoolse situatie waarin jij werkt met hun kind, makkelij-ker aanvaarden .

Maar even goed moeten we werken aan de begrenzing in ons contact met ouders .We gaan uit van zeven basis-vaardigheden: contact maken, je doel van het gesprek vasthouden, spreken vanuit observatie, positieve krachten van het kind benoemen, lei-ding nemen en geven, in een gesprek de juiste afstand bewa-ren om ons stevig te voelen in onze rol als begeleider, het gesprek afronden, nabespreken met collega’s . Tijdens deze trai-ning wordt er zowel geoefend op gesprekstechnieken met kinderen en ouders als op non-verbale creatieve technieken met kinderen .

PraktisChe gegevensdoelgroep leerkrachten,leerlingenbegeleiders,CLB-

medewerkers, jongerenwerkers, hulpverleners


Waar Provinciehuis Vlaams-Brabant Provincieplein1,3010Kessel-Lo

Begeleiding Lies Ledegen, kleuterleidster en integratieve kindertherapeute. Heeft reeds 10 jaar een thuispraktijk voor kinderen tussen 4 en 12 jaar. Werkte voorheen in het onderwijs, tevens auteur van het boek ‘Pipa vindt een weg’.

deelnameprijs €70

Tweejarige opleiding Contactclown

9

Zorg-Saamorganiseertinhetnajaar2015voorde2demaaldetweejarigeopleidingContactclown.Tijdensdezetrainingwordjemeegenomen in de wereld van de contactclown . Een wereld van humor en lichtheid, van contact en ontmoeting, van geven en ont-vangen, van verbinding en samenwerking . De clown beschikt over een aantal kwaliteiten die een hartelijk contact mogelijk maken: hij treedt iedere situatie tegemoet met een open geest . Hij is ont-vankelijk voor wat zich hier-en-nu aandient . Hij is creatief in het moment en ziet oneindig veel mogelijkheden om met moeilijke en pijnlijke situaties om te gaan . De contactclown stemt zich af op de situatie en de bewoner/patiënt, laat zich ook ‘raken’, neemt risico’sendurft‘uitteglijden’.Hijzegtvolovergave“ja”tegende mensen en de omgeving en gebruikt al zijn zintuigen om het contact aan te gaan . Hij ontmoet de bewoner of patiënt met een open hart en respectvol zodat deze zich volledig gezien en erkend voelt . Vanuit deze uitwisseling ontstaan hartverwarmende spelmo-menten met een lach en een traan waarin de ander zich even kan ontspannen, zorgen en pijn vergeet en een aangenaam moment kan beleven .

thema’s die aan bod komen:- leren improviseren in contact met jezelf en met de ander- je intuïtie durven volgen- afstemmen op de ander- aanwezig zijn in het nu-moment- humor respectvol inzetten

We werken met beweging, expressie, muziek en contactoefenin-gen.Hetboek‘Declown,hetinnerlijkekind’vanTonKurstjenszaldoorheen de opleiding als leidraad dienen .

Praktische infodoelgroep: Mensen die zich als clown willen inzetten voor oude-ren, ouderen met dementie of mensen met een fysieke en/of men-tale beperkingWanneer:Startnajaar2015.Heteerstejaarbestaatuit8blokkenvan2dagen.Inhettweedejaarzijner4lesdagen,4stagedagen(WZC,eenvoorziening,…)+eenafsluitendetweedaagse.Exactedata worden later meegedeeldWaar: Wordt later meegedeeldBegeleiding: Martine Bal, clown bij bejaarden en mensen met dementie . Geeft workshops clownerie en is docente in verschei-dene opleidingen voor mensen die in de zorgverlening werken . TonKurstjens,vanaf1983actiefindeclownerie,eerstealsimpro-viserende clown, later als docent . Legt nadruk op aandachtig en zorgvuldig contact aangaan .Meerinfoofinteresse:016/[email protected]

met zachte hand – de kracht van zorgvuldig contactUit eigen ervaring weten we hoe groot het effect van een bevestigend gebaar, een blik, een tactvolle aanraking kan zijn . Wat geldt voor elk van ons, geldt des te meer voor kinderen, ouderen, mensen met een handicap of dementie, zie-ken en stervenden . Deze vierdaagse praktijkstage over aanwezig-zijn en aanraken binnen een zorgverleningssitu-atie is als één geheel te volgen . Je verwerft er een ruime waaier aan tactiele vaardigheden en eenvoudige massagebewegin-gen die je van in het begin kunt toepassen in jouw context . Het geeft je, als zorgverlener, nietméérwerk.Integendeel:je gegroeide deskundigheid en de positieve reacties die je daardoor zult krijgen, geven je een gevoel van erkenning en vreugde, zin en voldoening .

Indeopleiding“met zachte hand – de kracht van zorg-vuldig contact” zijn zelfzorg, evenwicht tussen geven en ontvangen, aandacht en res-pect voor ieders grenzen het vertrekpunt . Doorheen het vele oefenen, waarbij je afwis-selend gever en ontvanger bent, ervaar je aan den lijve het effect van deze benadering: rust én vitaliteit, ademruimte en ontspanning, verzachting van pijn, een gevoel van eigen-waarde en emotionele ruimte, ondersteuning en verbonden-heid… voor beiden .Je krijgt nieuwe inspiratie om de kwaliteiten die je in deze opleiding leerde kennen verder vorm te geven en te integreren in jouw dagelijkse omgeving .

PraktisChe gegevensdoelgroep alle belangstellenden en zorgverleners

uit alle sectoren

Wanneer 22,29januarien5,12februari2015 van09u30tot16u30

Waar De Blauwe Poort Collegebaan49,9090Melle

Begeleiding Michèle De Loof, muzikante, psychotherapeute, masseuse, vormingswerkster, vrijwilliger in een WZC

deelnameprijs € 300

Meebrengen: Schrijfgerief, binnenhuisschoeisel, kussentje

Creatieve werkvormen in de zorgPrentkaarten, foto’s, natuurele-menten, voorwerpen of symbo-len zijn externe beelden .Visualisaties, geleide fantasie-oefeningen, droombeelden, zijn eigen innerlijke beelden .Gebruik maken van die beelden in dagelijkse contacten met ouderen, jongeren, kinderen, psychiatrische patiënten… en hun familieleden is zeer zinvol .Gevoelens en herinneringen, die vaak moeilijk communiceer-

baar zijn, kunnen met behulp van beelden ‘hertaald’ worden .Het werken met een beeld is laagdrempelig en speels en de impact die het heeft vaak ver-rassend en diepgaand .Tijdens deze dag proeven we van verschillende methodie-ken, bruikbaar voor individuele begeleidingen én voor groepen . Je zal ervaren wat je ligt en waar je je verder in wil verdie-pen .

PraktisChe gegevensdoelgroep geïnteresseerden en zorgverleners

Wanneer 20januari2015van09u30tot16u30

Waar Atelier Vive la vie Grensstraat53/1,3010Kessel-Lo

Begeleiding Bie Schoeters, (loopbaan)coach

deelnameprijs €70

WorSHoPS mUZieK

10

De kracht van muziekna de stilte komt muziek het dichtst bij het zeggen van het onzegbare. (Aldous Huxley, engels schrijver)

Niemand twijfelt aan het effect van muziek op het welzijn van de mens . Muziek raakt ons, inspireert, ontroert, troost, ver-bindtenveelmeer.Inhetbij-zonder wanneer verbale com-municatie moeilijk is of wordt, kan muziek een uitgelezen mid-del zijn om contact te maken en de relatie te verbeteren . We gaan zelf aan de slag om de kracht van muziek te ervaren, staan stil bij enkele theoretische inzichten uit de muziektherapie en maken een vertaalslag naar de dagdage-lijkse zorg .

Indezebasisvorming,dieafzonderlijk gevolgd kan wor-den, ervaren we het specifieke van muziek als non-verbale communicatie en haar heilzame invloed op de zorgrelatie .De andere workshops bouwen hierop verder .

deze vorming van een voor-middag kan je op verschillende data volgen.

PraktisChe gegevensdoelgroep geïnteresseerden, mantelzorgers, zorgverleners

zonder muzikale voorkennis


Waar Oude Abdij Drongen Drongenplein27,9030Drongen

Begeleiding Mieke Wouters, muziektherapeute

deelnameprijs €35

Eventueel in combinatie met ‘Muziek beluisteren in de zorg’ van 13u30 tot 16u30






deelnameprijs €35

Eventueel in combinatie met ‘Muziek en dementie’’ van 13u30 tot 16u30

muziek beluisteren in de zorgMensen zeggen vaak dat ze ‘hun gevoel kunnen leggen’ in bepaalde muziek . Dat is de manier waarop velen muziek ervaren . Het is echter de muziek die ons uitdrukt en niet omgekeerd . Tijdens de basis-workshop ‘De kracht van de muziek’ hebben we dit al spe-lend aan den lijve ondervon-den . Ook muziek beluisteren, alleen of samen, is een vorm van expressie die invloed heeft op emotioneel, sociaal, spiritu-eel en lichamelijk vlak .

Muziek is vaak aanwezig bin-nen de zorg . Soms toevallig op de achtergrond, soms als bewuste interventie, soms intuïtief, soms als geplande activiteit .Deze workshop wil je bewust maken van de invloed die gedraaide muziek kan uitoe-fenen en wil je kennis laten maken met verschillende toe-passingen van muziek beluis-teren .


zonder muzikale voorkennis die ‘De kracht van muziek’ gevolgd hebben (kan dezelfde dag van 09u30 tot 12u30)




deelnameprijs €35

Meebrengen: muziekfragment op i-pod of CD

“Niets voor mij”, denk je misschien. “Ik kan niet zingen en speel geen instrument.” Dan bent je de geknipte persoon voor deze work-shops. Steeds meer wordt gepleit voor een brede toepassing van muziek in de zorg, door mensen die het dichtst bij de patiënt staan in de dagdagelijkse momenten. In “De kracht van muziek” maak je kennis met de basisprincipes en ontdekt je waarom muziek zo’n krachtig medium is in de zorgrelatie. De andere workshops gaan dieper in op thema’s als dementie of hoe u ‘muziek beluisteren’ kan integreren in je werking.Muzikale voorkennis is helemaal niet nodig. Mocht dat je niet geruststellen: ook als luisteraar ben je hartelijk welkom.

Zingen tijdens de dagelijkse zorgmuziek en dementiemuziek drukt dat uit wat niet gezegd kan wor-den maar waarover niet gezwegen kan worden. (Victor Hugo)

11

Het is algemeen bekend dat het gebruik van muziek en stem een gunstig effect heeft op de relatie tussen verzorgende en patiënt . Uit recent onderzoek (A .Vink, 2013) blijkt dat het aanbieden van muziektherapie gedrags-problemen en onrust bij patiën-ten met dementie vermindert . Zij vertonen minder dwaal- en loopgedrag, roepen en schel-den minder en gaan beter eten

Ben je benieuwd of het waar is dat zingen tijdens de zorg een positief effect heeft? Ben je ervan overtuigd dat personen met een handicap al zingend hun gevoelens kunnen uiten? Ben je bewust dat patiënten weten dat je hen hoort en zich verbonden voelen door samen te zingen? Ben je gefascineerd door het feit dat personen met dementie de liedjes uit hun jeugd uit het hoofd kennen?

en drinken . Het algemeen wel-bevinden van patiënten en hun naasten vergroot . Redenen genoeg om resoluut te gaan voor een brede toepas-sing van muziek in het dagelijks tegemoet treden van de per-soon met dementie . Deze workshop biedt een the-oretisch kader, voorbeelden uit de praktijk en praktische advie-zen om bewuster met muziek om te gaan .

Wil je meer weten over de ongekende mogelijkheden van onze stem om de zorgrelatie te verbeteren, vooral met hen die het woord missen of niet (meer) kunnen praten?Heb je koudwatervrees of weet je niet hoe eraan te beginnen?Komdannaardezeworkshopom samen deze vragen te exploreren en passende ant-woorden te vinden .


zonder muzikale voorkennis die ‘de kracht van muziek’ gevolgd hebben (kan dezelfde dag van 09u30 tot 12u30)




deelnameprijs €35

Meebrengen: muziekfragment op i-pod of CD






deelnameprijs €35

Eventueel in combinatie met ‘Ontdek je stem en vele liedjes’ van 13u30 tot 16u30

ontdek je stem en vele liedjesZingen mag weer en is niet langer oubollig . Terwijl er lange tijd een taboe op leek te rusten, mag je er weer openlijk voor uitkomen . En gelukkig maar . Zingen is niet alleen plezant en gezond, het is bovenal heel verbindend . Als pasgeborenen worden we spontaan door onze ouders en verzorgers gewiegd en al zin-gend getroost . Het ritme van hun woorden en de melodie van hun stem drukken liefde en zorg uit .

Deze workshop is bedoeld:- voor iedereen die overtuigd

is (of het wil worden) van het weldadig effect van zingen tijdens de zorg,

- voor iedereen die zijn kin-derlijke spontaniteit om te zingen kwijt geraakt is en zijn stem wil terugvinden,

- voor iedereen die zijn rugzak vol liedjes wil steken om er intuïtief gebruik van te maken .

PraktisChe gegevensdoelgroep voor alle geïnteresseerden




deelnameprijs €35

Eventueel in combinatie met ‘Zingen tijdens de dagelijkse zorg’ van 09u30 tot 12u30

omgangskunde vanuit verbinding

opvoeden in vertrouweneenvoudig opvoeden

opvoeden, hoe doe je dat? de vormingen hieronder geven je de kans stil te staan bij jouw opvoedingsstijl en bij je omgang met kinderen.

12

Kinderenhebbenindezejachti-ge maatschappij veel materiële spullen, veel keuzes en weinig vrijetijd.Kinderenvrageneersten vooral ruimte en vrijheid om hun unieke persoonlijkheid te ontwikkelen . Hoe kunnen we terug oog krijgen voor de rijk-dom van het innerlijk van een kind en wat het kind echt van ons vraagt?Vorming met een stukje theorie over het wezen van het kind en wat het kind nodig heeft om terug ‘echt’ kind te kun-nen zijn, op een natuurlijke en

Hoe kunnen we kinderen hel-pen opgroeien tot respectvolle en krachtige mensen die iets willen bijdragen aan het geluk van anderen zonder zichzelf tekort te doen?Hoe geef ik kinderen grenzen aan zonder ze te conditioneren of te manipuleren?Hoe laat ik hen in hun waarde zonder mijn eigen behoeften te ontkennen of te verloochenen? Hoe kunnen we hen helpen verantwoordelijkheid te nemen zodat ze de dingen doen van-uit zichzelf en niet omdat ze beloond of gestraft worden?

Volgens het ‘communicatie-model’ van Marshal Rosenberg is het doel van communicatie elkaar ontmoeten in verbon-denheid . Het gaat erom dat je elkaar respecteert en met verwondering kijkt naar de

verschillen . Het doel is dus niet: ‘voor elkaar krijgen dat het kind doet wat jij zegt .’

Deze vorming heeft tot doel inzicht te geven in respectvol en verbindend communiceren en de deelnemers d .m .v . oefe-ningen handvaten aan te reiken om tot een effectievere com-municatie en samenwerking te komen met kinderen .

Tijdens deze vorming wordt op een zeer praktische en levendige manier het model vanGeweldlozeCommunicatievan Marshall Rosenberg voor-gesteld . We onderzoeken de valkuilen die respectvolle communicatie belemmeren en we oefenen aan de hand van concrete voorbeelden en ingebrachte situaties van de deelnemers .

eenvoudige manier . We geven veel praktische tips mee om van onrust naar rust te gaan, in het omgaan met kinderen . We bekijken de evolutie van het natuurlijke spel bij een kind, wanneer het niet beïnvloed wordt door multimedia .We verwerken de verschillende onderdelen telkens op een kunstzinnige manier . En neen, daar is geen voorkennis voor vereist .

PraktisChe gegevensdoelgroep voor alle mensen die omgaan met kinderen,

in gezins- of werksituatie


Waar Hof Van Watervliet OudeBurg27,8000Brugge

Begeleiding IngeVanassche,De Kleine Johannes vzw

deelnameprijs €70PraktisChe gegevensdoelgroep geïnteresseerden

Wanneer 12februarien5maart2015 van09u30tot16u30

Waar ‘t Groeihuis Sint-Jozefsdreef7,3020Herent

Begeleiding Martine Bal, creatief agoge, contactclown


In de zorg heb je een breed gamma aan ervaringen, inzichten en vaardigheden nodig om met elkaar om te gaan. Zoeken naar verbin-ding is een uitdaging wanneer bepaalde persoonskenmerken, ziektebeelden of complexe zorgsituaties veel aandacht opeisen. Deze vormingen zijn boeiend voor informele zorgverleners en voor professionals. De thema’s kunnen heel uiteenlopend zijn: bijvoorbeeld omgaan met uitdagingen in opvoedingssituaties, perfectionisme, psychiatrische ziektebeelden, dementie, palliatieve zorg, ethiek in de zorgverlening…

ontdek je eigen opvoedingsstijlopvoeden van kinderen: een beetje geven en een beetje nemen

13

doel: inzicht krijgen in opvoe-dingsstijlen om zo tot een pedagogisch verantwoorde opvoedingsstijl te komen die jou het meeste ligt .

Bij de opvoeding van kinderen vinden we het belangrijk dat ze zich goed kunnen ontplooien . We willen dat ze het beste uit zichzelf halen, genieten van het leven, er geraken, dat ze zich veilig en geliefd voelen, dat ze zelfvertrouwen hebben …

We zijn geneigd nadruk te leggen op die zaken die we zelf belangrijk vinden . Onze eigen persoonlijkheid heeft dus invloed op de manier waarop we met kinderen omgaan .

in deze vormingLeer je je eigen ‘natuurlijke manier’ van doen kennen en hoe dit je opvoedingsstijl beïn-vloedt .Leer je de sterktes en valkuilen van je eigen stijl kennen .Leer je de verschillende stijlen van kinderen kennen en hoe je hiermee rekening kan houden .Leer je hoe je kinderen kan motiveren en bemoedigen,

inhoud: aan de hand van ver-schillende opvoedingsstijlen bekijken we de mogelijkheden in onze opvoeding . Straffen en belonen: wanneer zitten we op het juiste spoor? En hoe zit het nu eigenlijk met de ‘goede manieren’ bij kinderen?Hoe kunnen we hen, op een leuke manier, helpen in hun groeiproces?

rekening houdend met hun eigen stijl .Leer je stilstaan bij je sterktes en uitdagingen in het toepas-sen van belangrijke opvoe-dingsprincipes .Leer je een persoonlijk actieplan opstellen .

Bij deze vorming wordt gebruikgemaaktvanhetDISCgedragsprofiel . Dit instrument geeft inzicht in je eigen sterk-tes, motivaties en uitdagingen bij het opvoeden . Theorie wordt afgewisseld met oefe-ningen en het bespreken van eigen ervaringen .

inhoudUitlegi.v.m.hetDISCpersoon-lijkheidsprofiel.Invullenvanje eigen profiel . Je eigen stijl van opvoeden herkennen en je manier van omgaan met de verschillende stijlen van kinde-ren .

PraktisChe gegevensdoelgroep ouders, geïnteresseerden, leerkrachten,

opvoeders



Begeleiding Helga Bauwens, vormingsmedewerker & consultant kinderopvang en onderwijs, pedagogisch en klinisch geschoold


PraktisChe gegevensdoelgroep iedereen die met opvoeden te maken heeft



Begeleiding Veerle Gouwy, pediatrisch verpleegkundige, geautoriseerd DISC trainer

deelnameprijs €74(€70cursusgeld+€4DISCintroductie)

ontdek je eigen opvoedingsstijl: verdiepingsdageninsamenwerkingmetKVLV

14

Vierdaagsetraininginhetnajaarvan2015;metmogelijkheidtotvoorafgaande kennismaking tijdens een lezing .

vierdaagse training

Ben je een enthousiaste mama, papa, oma of opa? Ben je juf of meester of sta je in voor de verzorging van kinderen? Dan ben je meer dan welkom op deze training van vier dagen . De training is bedoeld voor iedereen die wil stilstaan bij zichzelf en de eigenheid van de kinderen . Er wordt telkens verder gewerkt op de inhoud van de vorige sessies .

sessie 1Deze eerste dag krijg je meer inzicht in jezelf aan de hand van de viergedragsstijlenvanhet‘DISC-model’.Jeleertbegrijpenwatjouw voorkeursaanpak is en hoe dit je opvoedingsstijl beïnvloedt . Je krijgt inzicht hoe je de communicatie met de kinderen kan ver-beteren .DeDISC-gedragsstijlenzeggenietsoverdewijzewaaropjedeomgeving waarneemt en hoe je daarop reageert . Het helpt je jouw sterke kanten te zien en laat je ontdekken wat jouw voorkeursstijl van gedrag en communiceren is .

sessie 2Elk kind is uniek en heeft een eigen gedragsstijl . Het kind krijgt optimale kansen om te worden wie hij of zij is, wanneer bij de opvoeding wordt rekening gehouden met z’n gedragsstijl . Hierdoor groeitdeeigenwaardevanhetkind.HetDISC-modelhelptjegoedaan te sluiten bij je kind en stil te staan bij de beste aanpak .

sessie 3Hoe kunnen we onze kinderen in een bemoedigende sfeer opvoe-den en toch voldoende grenzen stellen? Op welke manier kunnen we onze kinderen laten voelen dat we van hen houden? Volgende thema’s komen tijdens deze sessie aan bod: de vijf liefdestalen voor kinderen en tieners, omgaan met regels en grenzen, meege-ven van normen en waarden .

sessie 4Opvoeden is een hele opgave en loopt niet altijd van een leien dakje . Om onze kinderen een goede, harmonieuze thuis te kun-nenbiedeniszelfzorgvoorouderszeerbelangrijk.Indezesessienemen we de tijd om te kijken hoe we meer in balans kunnen leven, meer onszelf kunnen zijn, beter omgaan met tijd en stress, beter plannen, meer kunnen genieten van de kleine dingen en minder het gevoel hebben geleefd te worden .

PraktisChe gegevensdoelgroep iedereen die begaan is met de opvoeding van

kinderen

Wanneer 4-daagsetrainingopzaterdag26septem-ber(sessie1),vrijdag16oktober(sessie2),zaterdag14november(sessie3)envrijdag4december2015(sessie4).Telkensvan09u30tot12u30envan13u30tot16u30. Je inschrijving betekent een engagement voor de vier dagen .


Begeleiding Veerle Gouwy, pediatrisch verpleegkundige, geautoriseerd DISC trainer

deelnameprijs €300–KVLV-leden€224

info Tijdens de kennismakingsavonden van deze 4-daagsekanjeeenflyerbekomen die je €25kortinggeeftopdedeelnameprijs.

vooraFgaande kennismakingsavonden (deelname geeFt reCht oP een kortingsBon voor de vierdaagse training)

Ben je nog niet zeker of deze vierdaagse de training is die jij zoekt? Dan kan je als voorproevertje tijdens het voorjaar een lezing over het thema bijwonen . De lezingen worden georganiseerd door diverseKVLVafdelingen,verspreidoverVlaanderen.Voordataenlocaties kan je terecht op de website: www .kvlv .be . Tijdens deze lezingenkanjeeenflyervragen,diejerechtgeeftop25eurokorting voor de vierdaagse training van het najaar . Dit is de prijs diejeandersvoorhetDISC-profielzoubetalen.Alsdatgeenleukcadeautje is!

over angstige, verdrietige en onrustige kinderen

omgaan met verschillende karakters

15

Hoe beter reageren op‘scherpe’ karaktertjes .

‘Extreem gedrag’ wordt vaak verward met pathologisch gedrag(adhd,autisme..).Indeze vorming verkennen we een aantal ‘gezonde’ persoon-lijkheidskenmerken, maar wel met een scherp kantje .Soms zal een kind bepaalde gedragsvormen sterker ontwik-kelen om voordelen te halen, actiepatronen om zich ‘beter, sterker’ te voelen: extreem koppig, boos, triestig, mondig, beweeglijk . . . Vaak zijn deze eigenschappen storend en langdurig aanwezig .

Weverkennen4gedragspa-tronen: sterke binding met emotie enemotionelechantage;

sterke binding met rede en dedrangnaardiscussie;

sterke binding met lichaam en zijn sterke beweeglijk-heid;

sterke binding met begrijpen en extreme koppigheid .

We kennen ze allemaal, de zor-genkinderen: de kinderen die alleen willen zijn op zichzelf, de ruziemakers, de zeurders . Deze kinderen maken het ons moei-lijk, maar meer nog: ze hebben het zelf heel moeilijk! Sommige kinderen hebben extra hinder-nissen te overwinnen voordat ze lekker in hun vel zitten . Ouders en opvoeders staan voor een uitdaging om hen te begeleiden: grenzen stel-len, ruimte geven en veiligheid bieden spelen in dit proces een cruciale rol . Daardoor verwerft het kind geleidelijk aan zelfver-trouwen, basisveiligheid, sensi-tiviteit en innerlijke vrijheid .

Elk patroon heeft zijn positieve uitstraling, elk patroon heeft zijn negatieve randgebieden, zijn extreme polen .Maar vooral, elk karakter heeft zijn eigen taal . Soms moet je kort en duidelijk reageren, soms vanuit je gevoel, soms moet je uitleg geven en soms weer niet .Elk patroon heeft zijn eigen logica.Kenniseninzichtmaaktje interventie efficiënt en vooral minder vermoeiend .

inhoud- ‘storend’ gedrag beter

beantwoorden- geïnspireerd aan de slag met

het observeren van kinderen - vier bindingspatronen onderscheiden;

- grensoverschrijding naar negatief gedrag vlugger leren detecteren .

WerkvormAangename interactieve vor-ming met vele voorbeelden .

Ze voelen zich welkom zoals ze zijn en durven hun eigen pad te bewandelen .Ze leren dit eerst en vooral via hun lichaam, door het ontwik-kelen van zintuiglijke oriënta-ties . We bespreken elementaire zintuigen, die de kinderen de basisuitrusting geven waarop ze de rest van hun leven kun-nen voortbouwen . Deze vorming heeft ook een kunstzinnig deel . We werken met oefeningen die we daarna zelf kunnen gebruiken . Zo ervaren de deelnemers aan de lijve hoe deugdzaam het is om met kunst aan de slag te gaan .

PraktisChe gegevensdoelgroep ouders, begeleiders uit de zorgsector, onderwijs


Waar Het Achterhuis Diksmuidestraat41,9000Gent

Begeleiding Hendrik Gaublomme, teamcoach, creatief therapeut, yogadocent

deelnameprijs €81(€70cursusgeld+€ 11 lunch)

PraktisChe gegevensdoelgroep voor alle mensen die omgaan met kinderen

in gezins- of werksituatie


Waar G.C.DeMarkten OudeGraanmarkt5,1000Brussel


deelnameprijs €70

inspiratie om te kunnen omgaan met hooggevoeligheid …

Hooggevoeligheid als uitdaging

Iederemensisgevoelig,deene al wat meer dan de ander . Steeds meer mensen hebben “last”vanhuntehogegevoe-ligheid . Het is alsof er geen buffer meer is tov de buiten-wereld: de druktes, stress, het geluid, de beelden en de situa-ties rond hen heen .Zelf ervaart men zijn gevoelig-heid als een last . De uitdaging zit erin om er een kracht van te maken: Het is een gave!Indezevorminggevenwemeer uitleg over hoogsensiti-viteit:

- wat zijn de kenmerken?- hoe ga je ermee om?- wat zijn de valkuilen? Waar

moet je op letten?- wat is de meerwaarde?Indezevorminggevenwestukjes theorie afgewisseld met kunstzinnige verwerkingen, waardoor we ons terug krach-tiger voelen en onze gevoelig-heid beginnen te gebruiken als een kracht en meerwaarde . Er is geen kunstzinnige voorkennis vereist .

PraktisChe gegevensdoelgroep voor alle mensen die zelf hoogsensitief zijn

of omgaan met hoogsensitieve personen of kinderen





Wat brengt zorg met zich mee en hoe kunnen we hierbij helpen …? hoe zorgzaam omgaan met mensen met een ziekte of beperking

“Lachen is gezond - Humor en lichtheid brengen in de zorg”Humor in de zorg: medicijn voor lichaam en geest . Humor is één van de weinige ‘medicij-nen’ die gelijktijdig op lichaam, emoties en geest een helende werking uitoefent . Humor kan zowel naar cliënten en bewo-ners als binnen een team van verzorgend en verplegend personeel belangrijke functies vervullen .Met humor kan je jezelf, een situatie of gebeurtenis relati-veren, conflicten voorkomen, lichtheid brengen . Mensen met gevoel voor humor weten ‘speels’ om te gaan met (moei-lijke) situaties, beschikken over flexibiliteit en creativiteit om problemen op te lossen .

Bij de zorgbehoevende is humor zinvol om bv . angst te reduceren of om met gekwets-te gevoelens om te gaan .Humor komt nooit in de plaats van verdriet of pijn maar kan het verdriet of de pijn helpen dragen .

Tijdens deze vorming bekijken we wat humor kan betekenen in de zorg voor onszelf en voor de zorgvrager .Wanneer kan humor? Welke rol speelt de zorgvrager hierin? Hoe werkt humor? Waarop moeten we letten als we humor willen gebruiken? Waar ligt de grens?

Jaartraining Hooggevoeligheid

16

Je bent hoogsensitief, dat weet je nu . Je hebt het zelf ontdekt of je bent er achter gekomen door wat anderen je aangaven . Nu je dit weet geeft het je rust, maar ook nieuwe uitdagingen . Je vraagt je af: ‘Hoe ga ik hiermee om? Hoe vertel ik het aan mijn omgeving? Hoe krijg ik de nodige rust? Dien ik me ‘af te schermen’ of juist niet, en vooral hoe doe ik dit? Welk werk past het best bij mij?Je doet erg je best maar voor je het weet sta je (weer) voor (te) hoge drempels en maken frustraties je vleugellam . Je weet dat je enorme talenten hebt maar je hebt het idee dat het leven aan jou voorbijgaat zonder dat je er ten volle van geniet . Soms heb je zelfs het idee dat dit niet ‘jouw leven’ is . Je weet dat jij het waard bent om een vervullend en actief leven te leiden, maar je komt vaak in situaties terecht waarin je het gevoel hebt dat je niet in ‘het systeem’ past . Je lijkt ‘nog

gevoeliger’ te worden met de jaren .

Herken je jezelf hierin? Wil je ‘verder groeien’, meer jezelf worden? Ben je op het punt gekomen dat je een manier wil vinden om anders met de dingen om te gaan? Wil jij een intens groeitraject doorlopen en een eind op weg gaan met gelijkgestemden? Dan is deze jaartraining beslist iets voor jou .

We overlopen hoogsensitiviteit in al z’n facetten en verdie-pen ons in het leven van een hoogsensitief persoon in de verschillende levensdomeinen . Verscheidene situaties komen aan bod: van te veel verant-woordelijkheid nemen tot moeilijk keuzes kunnen maken . Je krijgt de kans om samen te oefenen . Je krijgt praktische tips om zowel thuis als op het werk toe te passen . Na deze jaartraining sta je ten volle in je eigen sensitieve kracht .

PraktisChe gegevensdoelgroep hooggevoelige personen

data opleidingsdagen 31/01,28/02,25/04,23/05,13/06,26/09,24/10,21/11,12/12/2015

Waar Inner-G BarondeVironlaan62,1700Dilbeek

data weekend 28&29/03/2015vanzaterdag09u30totzondag16u30,volpension

Waar DeKluizerij Aalstersedreef1,1790Affligem

Begeleiding An Michiels, therapeute gespecialiseerd in het omgaan met hooggevoeligheid, auteur van het kinderboek ‘De hoogsensitiviteit Survivalgids’

deelnameprijs € 1 .000

PraktisChe gegevensdoelgroep vrijwilligers, verpleegkundigen, verzorgenden,

poetshulpen, ergotherapeuten, animatoren


Waar De Blauwe Poort Collegebaan49,9090Melle


deelnameprijs €70

Aandacht voor levensvragen van ouderen

17

Als zorgverlener krijg je regel-matig te maken met ouderen die bezig zijn met de zin van hun leven . Zeker wanneer zij afhankelijk geworden zijn van anderen . Soms stellen ze deze vragen naar zin (levensvragen) ronduit, maar veel vaker zijn ze verpakt in een opmerking of bepaald gedrag . ‘Waarom moet dit mij nu

overkomen?’ ‘Waaromleefiknog?Ik

ben anderen enkel nog tot last .’

‘IkzalblijzijnalsdeHeerme komt halen, ik ben zo moe .’

Bij dit soort vragen en verzuch-tingen sta je vaak met je mond vol tanden .Wat zeg je wanneer iemand zich afvraagt wie er nog op hem zit te wachten?Hoe steun je een cliënt/bewo-ner die verzucht dat het leven niet meer de moeite waard is?

Deze vorming richt zich naar zorgverleners die zorg bieden aan ouderen, in de thuissituatie of in zorginstellingen . De vol-gende thema’s komen aan bod: •Opwelkemanierzijnoude-

ren bezig met de zin van hun leven, welke levensvragen hebben ze zoal? Hoe ont-staan die?

• Hoeherkenjedelevensvra-gen die achter opmerkingen en verzuchtingen van de oudere kunnen schuilen?

• Hoekunjeomgaanmetde levensvragen die je in je eigen situatie tegenkomt? Wat zijn concrete tips?

De praktijkervaringen van jou en de andere deelnemers zijn het vertrekpunt van de training . De vorming maakt gebruik van beeldmateriaal en afwisselende, actieve werkvormen .

PraktisChe gegevensdoelgroep geïnteresseerden, mantelzorgers, rusthuisme-

dewerkers, palliatieve hulpverleners



Begeleiding ConnyThomas,sociaal agoge, psychothera-peute, educatief medewerkster Zorg-Saam


omgaan met moeilijk hanteerbaar gedrag in de zorg voor ouderenKlagen,mopperen,verbaalagressief uit de hoek komen, roepen, onterecht beschuldi-gen,…

Moeilijk hanteerbaar gedrag is een verzamelnaam voor ver-schillende vormen van gedrag waarmee je in de zorg voor ouderen te maken kan krijgen .Dit gedrag levert stress op bij de oudere, de omgeving en de zorgverleners .Daarom is het belangrijk om dit gedrag zo goed mogelijk trach-ten te begrijpen .

De oorzaken van moeilijk han-teerbaar gedrag verschillen van persoon tot persoon .Elk mens reageert op zijn eigen manier op situaties die hij niet prettig vindt . Dat is afhankelijk van persoonlijkheid, culturele achtergrond, levensgeschiede-nis, lichamelijke- en psychische gesteldheid .Wanneer je ervaart dat er onterecht iets met je gebeurt, kan dit leiden tot boosheid, verdriet, angst, verwarring, eenzaamheid en rusteloos-

heid, gevolgd door bepaald gedrag . Bijvoorbeeld agressie, terugtrekken in jezelf of juist claimend gedrag . Verzet kun je uiten met woorden of door je lichaamstaal .Pas als je als zorgverlener weet en begrijpt waar dit verzet of moeilijk hanteerbaar gedrag vandaan komt, is het vaker mogelijk om creatieve oplos-singen te vinden om er op te reageren .

Tijdens deze samenkomsten staan we stil bij de volgende vragen:

- Wat is de bedoeling van dit gedrag?

- Hoe ontstaat het moeilijk hanteerbaar gedrag?

- Welke factoren kunnen pro-bleemgedrag extra belastend maken?

- Hoe kunnen we ermee omgaan?

Deze vorming van 1 dag kan op verschillende locaties op verschillende data gevolgd worden .

PraktisChe gegevensdoelgroep geïnteresseerden en zorgverleners



Begeleiding ConnyThomas,sociaal agoge, psychothera-peute, educatief medewerkster Zorg-Saam

deelnameprijs €70

omgaan met familie van personen met dementie

Dementie, een ziekte van deze tijd, maar hoe ermee omgaan

18

De persoon waar je zorg voor draagt, begint meer en meer te vergeten . Je stelt je de vraag of we te maken hebben met “normaalouderdomsvergeten”ofmet“dementie”.Om dementie te begrijpen kij-ken we eerst wat er precies in de hersenen gebeurt .We staan kort stil bij types van dementie . Het primaire ken-merk is het geheugenverlies en de verschillende symptomen vloeien daaruit voort . Om op een juiste manier om te gaan met personen met dementie gaan we na hoe de belevings-wereld wordt opgebouwd en hoe die door dementie wordt beïnvloed .Zo komen we tot een per-soonlijke en belevingsgerichte benadering .We gebruiken daarvoor enkele stellingen:

• iedereenmetdementieheefteen belevingswereld die hem eigen is

• personenmetdementierea-geren normaal op, voor ons, irreële situaties

• hetisnietomdatjedementiehebt dat je niets meer kan

• demag-ik-is-magic-methode• hetvogelperspectiefinde

wijsheid daalt• denoodzaakvanhet“vliege-

ren“ .

We ontdekken hoe de fami-lieleden van personen met dementie zich voelen en wat dementie met hen doet . Waarom hebben we het soms moeilijk in de omgang met

familie? Hoe kunnen we die relatie verbeteren en ombuigen tot een goede zorgrelatie die de kwaliteit van de zorg ver-betert?

We bekijken onder andere het nut van een ‘Realiteit Oriën-tatie Training’ en Reminiscentie .Om blijvend contact te houden analyseren we de communica-tieveranderingen .Tegelijkertijd hebben we oog voor de familie, voor de veran-deringen binnen de relaties en hoe we ondersteuning kunnen geven .Indezesessiewordtgebruiktgemaakt van persoonlijke erva-ringen en filmfragmenten . De interactie gebeurt door mid-del van wederzijdse bevraging, casussen, kritische commentaar op filmfragmenten en rollen-spel .De rode draad in heel deze sessie is volgend uitgangspunt “Als een puber mag puberen, dan mag een persoon met dementie ook dementeren“ . Op welke manier gaan we daarmee om en komen we eraan tegemoet ? De ultieme vraagisdan:“Kunnenperso-nen met dementie nog gelukkig zijn?”

PraktisChe gegevensdoelgroep alle personen die in aanraking komen

met personen met dementie of interesse hebben in dit thema


Waar Remysite Remylaan4b,3018Wijgmaal

Begeleiding CyrielConings,psychiatrisch verpleegkundige en referentiepersoon dementie


PraktisChe gegevensdoelgroep geïnteresseerden, vrijwilligers, zorgverleners



Begeleiding Mie Baert, verpleegkundige, trainer, coach


ethiek in de ouderenzorgZorg voor zorgbehoevende ouderen, er komt heel wat bij kijken .Het is niet eenvoudig om de oudere de zorg te geven die nodig is . Soms moet je de zelf-redzaamheid van de oudere bevorderen . Teveel zorg maakt de oudere immers afhanke-lijk van hulp nog voordat het nodig is . Een andere keer moet je passiviteit in het leven van een zorgbehoevende oudere aanvaarden . Dan weer dien je als zorgverlener te aanvaarden dat de afhankelijkheid van de oudere alleen maar zal toene-men, dat terug autonoom en onafhankelijk worden niet meer kan.Comfortzorgisdaneenmogelijkheid .

Kortom,ethischevraagstukkenbehoren tot de realiteit van elke dag in de ouderenzorg: sondevoeding, fixatie, stoppen van een behandeling, discretie, deuren op slot of niet …Inhoeverreenopwelkemaniergaan we in overleg over al deze zaken? Welke waarden en normen hanteren we en welke rol spelen ze in onze besluitvor-ming?

We gaan hiermee aan de slag vanuit jullie eigen problematiek en casussen . Tijdens de vor-ming wordt structuur voor een ethisch overleg aangereikt .

PraktisChe gegevensdoelgroep geïnteresseerden, vrijwilligers, mantelzorgers,

zorgverleners



Begeleiding MiekeCoeckelbergh,verpleegkundige, educatief medewerkster Zorg-Saam


omgaan met psychiatrische patiënten in de thuiszorg

19

Meer en meer worden we geconfronteerd met psychi-atrische patiënten die thuis verblijven . Hoe krijgen we meer inzicht in hun leefwereld? En hoe kunnen we de psychiatri-sche patiënt en zijn omgeving ondersteunen?Tijdens deze vorming staan we stil bij de manier waarop we kijken naar die andere mens, de mens met psychische proble-men . We kijken of, hoe en wat

we kunnen bijdragen in steun en zorg zowel aan de psychisch zieke zelf, als aan zijn familie en omgeving . We zoeken samen naar een goed evenwicht in het omgaan met het gedrag en de problematiek van psychiatrische patiënten .Aan de hand van casussen onderzoeken we waar onze mogelijkheden en grenzen lig-gen .


zorgverleners





enkele praktische tips om beter te zorgen!

Valpreventie in de thuiszorg

Zorgbehoevenden in de thuis-zorg vallen regelmatig . Dit leidt vaak tot ziekenhuisopname, complicaties en soms tot de onmogelijkheid om nog naar het thuismilieu terug te keren .

De vorming richt zich vooral op valpreventie ten aanzien van zorgbehoevende maar belicht tegelijk ook de valpreventie van de zorgverlener .


zorgverleners


Waar Hof Van Watervliet OudeBurg27,8000Brugge

Begeleiding Mie Baert, verpleegkundige, trainer, coach

deelnameprijs €70

Balanceren tussen veiligheid en vrijheidHoe omgaan met vrijheidsbe-perkende maatregelen in de zorg?

Het wekt veel emoties op bij kinderen, familie en vrien-den om een zieke of oudere te moeten (laten) fixeren of afzonderen . Omwille van de veiligheid van zowel de zieke als de omgeving, wordt er toch soms overgegaan tot dergelijke vrijheidsbeperkende maatre-gelen . Dit gebeurt zowel thuis, door mantelzorgers en thuis-verzorgers, als in rust-, verzor-gingstehuizen en ziekenhuizen .

Vrijheidsbeperking dient steeds gesitueerd te worden in het breder kader van het individu-eel behandelingsplan van een patiënt . Belangrijk hierbij is dat de beleving van deze persoon centraal staat . Indevormingstaanwestilbijhet doel van vrijheidsbeper-kende maatregelen en bij de praktische mogelijkheden . Via praktijkcasussen ontdekken we de diverse mogelijkheden die we zelf kunnen toepassen .






Hoe omgaan met diabetes?Wat is diabetes, hoe herken je het, wat zijn de gevaren, hoe ga je ermee om? Deze vorming geeft een algemene introductie voor iedereen die op zoek is naar informatie en achtergrond

rond deze ziekte . Aangezien deze vorming in samenwer-king met de Thomas More Hogeschool wordt aangebo-den, komen de laatste inzichten zeker aan bod .



Waar ThomasMoreMechelen–CampusDeVest Zandpoortvest60,2800Mechelen

Begeleiding Lieve Van Nieuwenhuysen, huisarts en docente bij de opleiding verpleegkunde Thomas More Mechelen

deelnameprijs €35

Hulp bij kleine ongevallen in en om het huisEen snijwonde, een brandwon-de, een schaafwonde, … wat doe je en wat doe je niet?Tips en tricks, do’s en don’ts . Als spoedverpleegkundige en

docent van de Thomas More Hogeschool, is de lesgever goed geplaatst om je deze basisvaardigheden bij te bren-gen . Handig toch?




Begeleiding Dirk Vandeweyer, spoedverpleegkundige en docent bij de opleiding verpleegkunde Thomas More Mechelen

deelnameprijs €35

Zorg bij kinderziekten

omgaan met emoties rond euthanasie

20

Hoe herken je een kinder-ziekte? Wanneer moet je naar de huisdokter, wat kan je al doen in afwachting? Wat doe je best niet? Alle ouders en begeleiders van kinderen zullen deze vragen zeker herkennen .

Euthanasie laat ons niet onbe-roerd en dat is menselijk . Wanneer onze cliënt, eventueel samen met familie, beslist om het leven te beëindigen, raken we vaak uit ons evenwicht en stellen we ons vragen . Er komen op deze momenten heel wat emoties bij kijken . Soms voelen we ons schuldig, in de steek gelaten, verraden of gemanipuleerd . Mogen we die gevoelens hebben, ook op

Als pediatrisch verpleegkundige en docent bij de Thomas More Hogeschool kan de lesgever je alvast een hoop nuttige tips meegeven . Of net dat beetje geruststelling waarnaar je op zoek bent .

professioneel vlak en zijn er mensen die ons kunnen onder-steunen?Kunnenwijsteunbieden aan collega’s?We gaan samen op zoek naar een manier om dit te doen en we bekijken we wat op onze weg komt . Voor onszelf, maar ook voor onze collega’s en de cliënt . Misschien is het belang-rijkste leerpunt wel dat de weg naar euthanasie nooit “nor-maal”zalofmagworden.




Begeleiding Dominique Snoeckx, pediatrisch verpleegkundige en docent bij de opleiding verpleegkunde van Thomas More Mechelen

deelnameprijs €35


Wanneer 13maart2015

Waar Remysite Remylaan4B–3018Wijgmaal

Begeleiding MiekeCoeckelbergh, educatief medewerkster Zorg-Saam

deelnameprijs €73(€70cursusgeld+€ 3 broodjeslunch

Beter voorkomen en eerste zorgBeter voorkomen dan genezen . Zonnebrandpreventie, insec-tenbeten, allergische reacties, huidaandoeningen… Een aantal tips die je kan gebruiken om niet met je … op de blaren te zitten! De zomervakanties

raken stilaan gepland, we star-ten met de voorbereidingen voor kampen en reizen . Deze vorming kan je helpen om de vakantieperiode zorgeloos door te komen .




Begeleiding Dominique Snoeckx, pediatrisch verpleegkundige en docent bij de opleiding verpleegkunde van Thomas More Mechelen

deelnameprijs €35

rouwen en loslaten in je levenrouwen doe je niet alleen. je vrienden en familie helpen je hier-bij. Zorg-saam heeft een aanbod voor mensen die in hun zorg-taak aandacht willen geven aan de rouwende. ook personen die inzicht willen krijgen in hun eigen rouwproces of in dat van naasten kunnen hiervoor terecht in onze opleidingen.

Aanvaarden, loslaten en verbinden

21

Rouwverwerking is meer dan stoppen met huilen . Deze sessie neemt je mee door de intense stappen van rouwverwerking . Elk rouwproces is verschillend en kan vastlopen in een andere fase van rouw en verdriet . Je leert méér dan weer func-tioneren in de maatschappij, in het dagelijks leven . Je leert beweging in het rouwproces te krijgen, je kan weer in de rich-ting van de toekomst kijken, je zoekt de zin van het gebeurde .

Je kan rouwen om een overle-den persoon, maar ook thema’s als echtscheiding, ziekte, handi-

cap, verhuis, verlies van je huis of je auto, ongewild kinderloos, abortus, je doelen niet halen,… kunnen een rouwproces in gang zetten . Het kan nodig zijn om deze zaken te leren loslaten .

Je krijgt een theoretische basis mee . Daarna werken we met creatieve oefeningen rond de verschillende stappen in het rouwproces . Je kan deze oefeningen toe-passen op om het even welk thema dat je wil loslaten in je leven .

PraktisChe gegevensdoelgroep voor iedereen die iemand of iets wil leren los-

laten . Voor mensen die rouwen om: - het overlijden van een dierbare - echtscheiding - verhuis, verlies van materie, werkverlies,… - ziekte, ongeval, pijn, handicap - abortus,euthanasie,IVF… - je gestelde doelen (bv . diploma) niet halen



Begeleiding Dominieke Van Den Bossche, rouwtherapeute

deelnameprijs €35

Doorheen ons leven stuiten we op verlies en verandering . Het zet processen op gang, soms onopgemerkt, soms erg voelbaar . De noodzakelijke verliezen in ons leven hebben we nodig om verder te kunnen: “Geboorte, verlies van onze kindertijd, jeugd, het verlaten vanmoeder,vader,…”.Maarer zijn verliezen waar we niet op gerekend hebben . Ze vallen binnen in ons leven en schud-den en trekken aan ons . Op deze momenten vallen vaak woordenals“aanvaarden”en“loslaten”;moeilijkewoordenwaar we dikwijls geen blijf mee weten . Woorden die gemak-kelijk en losjes uitgesproken worden maar vaak met een enorme impact ontvangen wor-den, met onmacht, boosheid en twijfel als gevolg .“Aanvaardenenloslaten”,hoe doe ik dat? Wat willen die woorden nu eigenlijk zeggen?

Wat bedoel ik er mee als ik ze gebruik? Indezevorminggaanweopzoek naar de vele vormen van betekenis van deze woorden . Met een licht filosofische toets en een sterk ervaringsgerichte inslagkijkenwenaaronszelf;“Wat betekenen ze voor mij? Waar ben ik dit reeds tegen-gekomen? Wat heb ik ermee gedaan?”ennaardeander:“Wat doet dit met iemand? Hoe kunnen ze in de weg staan? Waar vinden deze woordeneeningang?”Erwordengeen“oplossingen”aangereikt maar wel handva-ten die we zelf ontdekken en exploreren .

deze opleiding, telkens van 1 dag, kan je op verschillende locaties op verschillende data volgen.

PraktisChe gegevensdoelgroep zorgverleners,

zowel professioneel als vrijwilliger



Begeleiding Geert Hulselmans, counselor, rouwbegeleider en vormingswerker

deelnameprijs €70

PraktisChe gegevensdoelgroep zorgverleners,

zowel professioneel als vrijwilliger



Begeleiding Geert Hulselmans, counselor, rouwbegeleider en vormingswerker

deelnameprijs €70

Troosten

22

Als we geconfronteerd worden met (emotionele) pijn is er een grote behoefte aan het ontvan-gen van troost . Toch krijgen we niet altijd de troost die we ver-langen . Als we iemand zien die het emotioneel moeilijk heeft, dan voelen we ook de neiging om troost te geven . Toch voe-len we ons vaak onwennig en vragen we ons af wat we kun-nen doen .

We verkennen de vele vormen en uitingen van troost, om dan in te zoomen op het troostge-sprek . “Gedeelde smart is halve smart”,zegtdevolkswijsheid,maar wat houdt dat delen pre-cies in?

Een dag vol troost voor elke zorgverlener die wil leren troost geven zonder zichzelf daarin te verliezen en voor elke mens die wil leren troost vragen en ontvangen .



Waar Lodewijk De Raet K.MariaHendrikaplein64,9000Gent

Begeleiding Gerke Verthriest, rouwtherapeute, vormingswerker

deelnameprijs €70

mindful rouwen: aandachtgericht omgaan met verliesWanneer we getroffen worden door een betekenisvol verlies staat onze wereld op zijn kop . We komen vaak in een emotionele rol-lercoaster terecht . Deze emoties kunnen variëren: verdriet, angst, boosheid, schuldgevoelens, opluchting, … Mensen stellen zich de vraag of ze dit wel mogen voelen, of het nog normaal is wat ze ervaren . We willen deze pijnlijke emoties niet toelaten en duwen ze weg of vermijden ze om ons te beschermen . We creëren allerlei mechanismen om ons daarbij te helpen . Of we geven ons helemaal over en verdrinken in de pijn en verdriet . Mindful rouwen leert je om alle gevoelens die je ervaart er te laten zijn . Door ze aandacht te geven, krijgen ze ook bestaansrecht . Door leren om te gaan met wat zich aandient in het NU moment kunnen we deze emoties leren zien zonder ze te verdringen of erin te verdrinken .

deze vierdaagse training heeft als inspiratie:- MindfulnessBasedStressReductionvanJonKabat-Zinn- Mindfulness&GriefprogrammavanHeatherStang- Inzichtenvan: Joan Halifax (Being With Dying), MichaelMurphy(Inwijsheidsterven), SameetM.Kumar(Mindfulnessforprolongedgrief)

inhoudTijdens de training oefen je zelf met mindfulness . Je kunt pas met cliënten op deze manier werken wanneer je zelf ook de houding van aandachtig leven en handelen praktiseert . De diverse technieken worden uitgelegd, geoefend en gerelateerd aan verliessituaties .Thema’s binnen deze training:- Bodyscan- De ademhaling als ankerpunt van rust- Leren aanwezig zijn met volle aandacht in het NU moment- Het kunnen toelaten van emoties gerelateerd aan verlies- Zitmeditatie- Geleide meditaties- Wandelmeditatie- Yogaoefeningen

Tijdens deze training is er een terugkoppeling naar theorie rondom rouw en verliesverwerking .

PraktisChe gegevensdoelgroep De training staat open voor iedereen die een

gedegen achtergrond heeft op het gebied van omgaan met verlies . Het doel is om mindful-ness te kunnen integreren in de werkwijze die je al hanteert .

Wanneer 12&19mei,2&9juni2015 van09u30tot16u30

Waar DeMaanCirkel Bieststraat 102, 3191 Hever

Begeleiding Marc Michiels, rouwtherapeut en vormingswerker


8-daagse training: rouwen: zich bewegen tussen verlies en levenmensen leren begeleiden die een verlies hebben geleden

Hoe omgaan met rouw en verlieservaringen bij kinderen?

23

Kinderenwordensomsgecon-fronteerd met de dood van een dierbaar persoonWe gaan op zoek naar welke handvaten we kunnen aanrei-ken in dit proces . We vertrekken vanuit een draaiboek voor de kinderop-vang . Wat is er nodig als jul-lie als kinderopvang geraakt worden door een verlies? Wat dient er concreet te gebeuren?Hoe we kunnen nabij zijn in rouw en verdriet? Welke

Na het succes van de vorige jaren organiseert Zorg-Saam in hetnajaarvan2015opnieuwde8-daagsetrainingrondrouwen . Tijdens deze training maken de deelnemers ken-nis met een nieuwe visie op rouwen . Het begeleiden van mensen die een verlies hebben

concrete materialen: prenten-boeken, klei, verf, verhalen, symbolen, … kunnen ons hier-bij helpen? We gaan praktijk-gericht aan de slag .Tegelijk kan dit thema openge-trokken worden naar het thema ‘omgaan met verlies’ in al zijn contexten . Er kan immers niet afgebakend worden waar kin-deren wel of niet om kunnen rouwen .

geleden is de rode draad tijdens deze opleiding . De deelnemers gaan praktisch aan de slag met tal van oefeningen en gaan zich verdiepen in het theore-tisch kader . Een voorwaarde tot deelname aan deze opleiding is in staat zijn de eigen verliesge-schiedenis te onderzoeken .

PraktisChe gegevensdoelgroep onthaalouders, begeleiders en

verantwoordelijken uit de kinderopvang


Waar CCZwaneberg Cultuurplein1,2220Heist-op-den-Berg

Begeleiding Lies Ledegen, kleuterleidster en integratieve kindertherapeute. Heeft reeds 10 jaar een thuispraktijk voor kinderen tussen 4 en 12 jaar. Werkte voorheen in het onderwijs, tevens auteur van het boek ‘Pipa vindt een weg’.

deelnameprijs €70

PraktisChe gegevensdoelgroep Vrijwilligers of professionelen die rouwenden

willen begeleiden tijdens hun rouwproces . Ook personen die inzicht willen krijgen in hun rouwproces of dat van hun naasten .

Wanneer Wordt later bepaald

Waar Wordt later bepaald

Begeleiding Marc Michiels, rouwtherapeut en vormingswerker

Tussen kwetsbaarheid en veerkracht ligt de kracht van een ritueelIedermensmaaktinzijnleveningrijpende gebeurtenissen mee . Soms heeft een gebeur-tenis zo’n enorme impact dat ze te groot lijkt om te kunnen verwerken: verlies van gezond-heid, een relatie, de job, een dierbare naaste . . . Alle verliezen roepen hevige emoties op en laten diepe sporen na .

Omgaan met verlies vraagt veerkracht om pijn te verdra-gen, moed om los te laten, troost en hoop om weer naar de toekomst te kunnen kijken . Niet alleen voor de directe nabestaande(n), ook voor vrienden en kennissen .

Inalleculturenhebbenmensenrituelen ontwikkeld die deze processen kunnen begeleiden, rituelen die moeizame over-gangen helpen overbruggen en verbondenheid tussen mensen bevorderen . Misschien denk je spontaan aan christelijke rituelen . Maar in een

tijd met een grote verscheiden-heid aan levensovertuigingen, met meer mondige en creatieve mensen, ontstaan er rituelen met een meer persoonlijke inhoud en vormgeving . Het ‘samen stilstaan’ rond een verlieservaring, geeft ook een kans om troostvol een eind mee ‘op weg te gaan’… .Dit vormingsmoment richt zich tot mensen die leven met een verlieservaring, maar ook tot vrijwilligers en deskundigen die omgaan met mensen met verlies .Inhoudelijkrichtenweonsopvragen als: Wat is verlies, wat is rouw en wat is een ritueel?Aan de hand van voorbeelden nemen we je mee naar een rijkdom van rituelen, symbolen en symbolische handelingen die een ondersteuning van het rouwproces kunnen omkade-ren . We sluiten het vormingsmo-ment af met een ritueel .



Waar Yogacafé ‘t Rietveld Herlegemstraat3,9040Sint-Amandsberg

Begeleiding MiekeMariënofRiaCeyssens, ritueelbegeleiders

deelnameprijs €35

Koesteren en ondersteunen van mantelzorgers

Studiedag rond mantelzorg

Erzijnmeerdan600.000mantelzorgersinVlaanderen.Indebesparingslogica van de nieuwe regeringen zijn de ogen meer dan ooit gericht op ‘gratis’ handen in de zorg . Nu we met z’n allen veel langer moeten werken is ondersteuning van mantelzorgers des te belangrijker . Trouwens meer en meer mantelzorgers maken deel uitvandesandwich-generatie:als50plussereenjobcombinerenmet de zorg voor hoogbejaarde ouders en de oppas voor kleinkin-deren . Het evenwicht in draagkracht en draaglast zijn meer dan ooit aan de orde . Hoe kunnen werkgevers hun werknemers die mantelzorgen beter ondersteunen? Hoe leiden we huisartsen, ver-pleegkundigen en verzorgenden op om beter met mantelzorgers samen te werken? Hoe maken we mantelzorgers sterker in de zorg voor hun kind met een handicap? Allemaal pertinente vragen voor eenboeiendestudiedag,geplandop23oktober2015.

Praktische info volgt later .

Project mantelzorg in kleur: Zorg dragen voor mantelzorgers met een migratieachtergrond Meerinfoziepagina5inonzebrochure

gedeelde zorg

24

Voor de kwaliteit van zorg is afstemming en samenwerking tussen de verschillende betrok-ken partijen erg belangrijk . Onderling overleg, informatie uitwisselen en overdragen, afspraken maken, verwachtin-gen uitspreken en op elkaar afstemmen, aankaarten van problemen en zoeken naar oplossingen, … Tijdens deze workshop ligt de focus op de samenwerking tus-sen professionele zorgverstrek-kersenmantelzorgers.Indeze

samenwerking hebben pro-fessionelen en mantelzorgers wisselende rollen en taken ten opzichte van elkaar . We gaan na hoe we deze samenwerking vorm kunnen geven, rekening houdend met de verschillende rollen en behoeften die man-telzorgers hebben . We gaan na hoe we de belangen kunnen verhelderen binnen elk van die rollen en hoe we mantelzorgers vanuit elke rol steeds weer anders kunnen benaderen .

PraktisChe gegevensdoelgroep zorgverleners



Begeleiding ErnaClaes,dr in de psychologie, gespecialiseerd in de gezondheids-psychologie en gedragstherapie

deelnameprijs €70

Vrijwilligers in de zorgverlening en mantelzorgers nemen cruciale taken op in de dagdagelijkse zorgverlening. Zij verdienen onder-steuning om een balans te vinden tussen hun draagkracht en draaglast om zorg te verlenen. Enerzijds bieden we vormingen aan de informele zorgverleners aan, die inspelen op hun noden en behoeften. Anderzijds ontwikkelen we vormingen om professionele zorg-verleners te ondersteunen om in te spelen op de noden van de omgeving en de mantelzorgers.

Levenslang wonen

Zorg voor adempauze

25

Dag in dag uit voor een zorg-behoevende ouder, zieke echteno(o)t(e) zorgen is voor mantelzorgers heel vanzelf-sprekend maar vergt vooral veel energie . Af en toe een korte adempauze inschakelen om zelf te recupereren is geen

Een absolute meerderheid wil zolang mogelijk zelfstandig blijven wonen in eigen huis ook als dit minder evident wordt . Hoe toegankelijk is mijn woning? Hoe veilig is mijn

overbodige luxe . Hoe kan ik als mantelzorger mijn evenwicht bewaren in mijn dagelijkse zorg? Waarom is adempauze zo belangrijk? Hoe bouw ik adempauzes in, wie kan mij daar bij helpen?

woning?Ismijnwoningtech-nisch goed uitgerust op thuis verzorgd te worden? Wie kan mij helpen bij deze vragen? Hoe pakken we aanpassingen aan?

PraktisChe gegevensdoelgroep mantelzorgers


Waar Alden Biesen Kasteelstraat6,3740Bilzen

Begeleiding Hilde Weckhuyzen, stafmedewerker Ons Zorgnetwerk, mantelzorgvereniging

deelnameprijs €35

PraktisChe gegevensdoelgroep mantelzorgers



Begeleiding: Hilde Weckhuyzen, stafmedewerker Ons Zorgnetwerk, mantelzorgvereniging

deelnameprijs €35

Discretie in de zorgInvelezorgsituatiesbenje,alsvrijwilliger, niet de enige die voor de zorgbehoevende zorgt .Veelal doe je dat samen met familieleden, mantelzorgers of andere zorgverleners .Goede kwaliteitsvolle zorg vraagt discretie . Het is voor diegene die van zorg afhanke-lijk is, niet prettig om te ervaren dat hij/zij onderwerp is van gesprek of dat zaken uit zijn/haar privé leven ineens niet

meer privé blijken te zijn . Toch zijn er soms zaken waarvan je als vrijwilliger vindt dat je die wil of moet delen met anderen . Kandat?Magdat?Aanwiezeg je het? Wat zeg je?Tijdens deze vorming gaan we dieper in op deze vragen . Zo krijgen we inzicht in wat discretie echt is en wanneer het noodzakelijk is informatie te delen met de partners in de zorg .

PraktisChe gegevensdoelgroep mantelzorgers, geïnteresseerden


Waar CCKasteelWalburg–Walburgiszaal Romain de Vidtspark (stadspark), Walburgstraat35,9100Sint-Niklaas

Begeleiding ConnyThomas, sociaal agoge, psychotherapeute, educatief medewerkster Zorg-Saam

deelnameprijs €70

inspiratie voor zorgzaam leidinggeven

Parkinson heb je niet alleeninsamenwerkingmetCMThuiszorgpuntLimburg

Arbeidsongeschikt!? Het verandert je leven…insamenwerkingmetCMThuiszorgpuntLimburg

Ziek zijn en niet meer kun-nen werken, overkomt je . Arbeidsongeschikt worden kan je leven ineens veranderen . Deze4samenkomstenwillenjeeen antwoord bieden op veel plotse vragen waar je geen raad mee weet .

Als persoon met de ziekte van Parkinson word je dagelijks geconfronteerd met specifieke problemen.Indezesamen-komsten willen we met jou en je partner, je kind, … een stuk weg afleggen op vlak van soci-aal emotionele ondersteuning .We zoeken vanuit een veilige groep – waar ieder zijn erva-

Wat is mijn plaats in de maat-schappij en mijn gezin? Hoe kan ik beter assertief gren-zen stellen? Hoe kan ik beter omgaan met kritiek geven en ontvangen? Hoe vertel ik het aan mijn omgeving?

ringen centraal staan – hoe je verder kan na de diagnose . Op een actieve manier kijken we hoe je nog beter kan leren omgaan met grenzen . We staan stil bij het thema commu-nicatie en vooral draaglast en -kracht . Tenslotte hebben we aandacht voor het thema sek-sualiteit .

PraktisChe gegevensdoelgroep personen die langer dan een jaar

arbeidsongeschikt zijn en hun mantelzorgers

Wanneer 13en15april2015van10u00tot15u30

Waar KasteelEngelhof Hengelhoefdreef1,3530Houthalen-Helchteren

Begeleiding Erwin Vermesen, systeemcoach


inschrijven ViahetsecretariaatvanCMThuiszorgpunt: 011/[email protected]

26

PraktisChe gegevensdoelgroep personen met de ziekte van Parkinson en/of

hun mantelzorgers

Wanneer 16,18,25februari,4maart2015 van 19u30 tot 22u00

Waar CMHoofdkantoor Prins-Bisschopssingel75,3500Hasselt

Begeleiding Erwin Vermesen, systeemcoach


inschrijven ViahetsecretariaatvanCMThuiszorgpunt: 011/[email protected]

initiatie AromatherapieDeze vorming geeft een initi-atie aromatherapie in de zorg . Dit wil zeggen dat deze initiatie aromatherapie is afgestemd op deelnemers die dit wensen toe te passen in concrete zorgsitua-ties . De meest gebruikte etheri-sche oliën en hun toepassingen op psychisch en fysiek vlak, komen aan bod . We leren ook de verschillende oliën te combi-neren in synergieën .

Daarnaast worden enkele draagoliën besproken, zodat we kunnen leren hoe we bij-voorbeeld bad- of massageolie kunnen maken . Mantelzorgers en geïnteresseerden kunnen tijdens deze workshop heel wat opsteken om met aromathera-pie thuis aan de slag te gaan . Uiteraard zjin ook professionals welkom op deze vorming .

PraktisChe gegevensdoelgroep mantelzorgers, geïnteresseerden,

verpleegkundigen, verzorgenden



Begeleiding Marleen Vanden Broecke, aromatherapeute

deelnameprijs €70

Aromatherapie in de praktijkTijdens deze workshop aroma-therapie gaan we de theorie omzetten naar de praktijk .Hoe maak je aromatische bad en massage producten . Waar moet je op letten? Wat kan je gebruiken? Welke draagoliën heb je nodig? Welke zaken kan je allemaal zelf maken? We proberen het uit en maken 5verschillendetoepassingen.

De nadruk ligt op het leren doseren van etherische oliën, de juiste toepassingen en het maken van lekker geurende (en/of werkzame) eindproduc-ten . We maken een badzout, een douchegel, een hand- of voetencrème, een mondspoel-middel en een gearomatiseerde thee .

PraktisChe gegevensdoelgroep mantelzorgers, verpleegkundigen, verzorgen-

den, geïnteresseerden die al geproefd hebben van aromatherapie, of al een basis gevolgd hebben



Begeleiding Marleen Vanden Broecke, aromatherapeute

deelnameprijs €77(€70cursusgeld+€7materiaalkost)

Verdiepingsgroep: Zelfreflectie als sleutel voor leidinggevenden

Zelfreflectie als sleutel voor leidinggevenden

27


Als leidinggevende staan we er vaak alleen voor . We voelen en denken veel, we doen ons werk maar werkelijk open pra-ten met een teamlid kan niet . Sommigen dingen kunnen niet gezegd worden, andere liggen te moeilijk . Daarnaast dragen we de ver-antwoordelijkheid voor de keuzes en beslissingen die we nemen . Soms weten we het zelf niet goed of twijfelen we . Toch dringen beslissingen of standpunten zich op . We wil-len ook niet altijd de ‘boeman’ zijn en doen graag goed voor onze collega’s . Hierbij komt dat we als leidinggevende naar ons team of onze onderneming kijken via onze eigen bril van belevingen en ervaringen . Deze ervaringen zijn ontstaan vanuit de onderneming maar worden

Indezegroepgaanweaandeslag met onze eigen ervaringen uit het werkveld . De oefenin-gen van de cursus ‘Zelfreflectie als sleutel voor leidinggeven-den’ worden verdiept, er wordt aan de slag gegaan met de

mee aangevuld door de erva-ringen die we hebben in ons persoonlijk leven, . . . Inditvormingsaanbodligtde focus op het naar binnen richten met als resultaat dat er buiten ons iets zal veranderen, door de manier waarop we ons voelen, in onze keuzes, …Wat komt o .a . aan bod: opzoeken van eigen ijkpunten, reflectie over eigen handelen, invloed van onbewuste op han-delen, invloed van lichaamstaal op medewerkers, je eigen blinde vlek leren kennen en herkennen, invloed van de omgeving en het systeem, . . .Er wordt ervaringsgericht en creatief gewerkt . Het spreekt voor zich dat een bereidheid tot je kwetsbaar op te stel-len een must is . Privacy wordt gegarandeerd .

individuele ervaringen . Op deze manier kom je in contact met gelijkgestemde leidinggeven-den, heb je een klankbord waar met een open houding geluis-terd en verdiept wordt .

PraktisChe gegevensdoelgroep leidinggevenden


Waar Lodewijk De Raet K.MariaHendrikaplein64,9000Gent


deelnameprijs €70


Wanneer 13/02,27/03,08/05,19/06,11/09, 23/10&04/12/2015 telkens van 09u30 tot 12u30




‘Zorgzaam leidinggeven’ kan de juiste randvoorwaarden creëren om zorg in een professionele context optimaal te laten verlopen. Onze vormingen bieden hiertoe de nodige inspiratie. Enerzijds verzorgen we algemene vormingen en begeleidingen rond leiding-geven in de zorg. Dit doen we zowel voor hoger opgeleiden als voor mensen met een lagere opleiding, zoals bijvoorbeeld het hoofd van de poetsdienst of de keuken. Anderzijds vertaalt Zorg-Saam haar prioriteiten naar thema’s die stilstaan bij de rol van de leiding-gevende, bijvoorbeeld rond diversiteit, verbindende communicatie , mantelzorgers enz.

Werken aan werkvermogenWerken aan de gezondheid, het welzijn en de vitaliteit van medewerkers zal de kwaliteit van het werk en de duurzame inzetbaarheid van medewerkers bevorderen . Uiteraard is het werken aan werkvermogen een gedeelde verantwoordelijkheid van zowel de individuele mede-werker als van de organisatie . Tijdens deze trainingsdag wil-len we vooral leidinggevenden meer inzicht bieden in de verschillende maatregelen die men kan nemen om het werk-vermogen van medewerkers op een proactieve manier te opti-maliseren . Er wordt gewerkt vanuit een tweesporenaanpak: bevlogen-heidsmanagement en gezond-heidsmanagement met als uit-gangspunt: “niet alleen gezond

maar ook gemotiveerd aan het werk”.Factorendiedevitaliteiten de bevlogenheid bij mede-werkers bevorderen komen aan bod alsook rechtstreekse aanknopingspunten voor de aanpak ervan . Daarnaast staat de gezondheid van de mede-werker centraal en de rol die de leidinggevende kan spelen m .b .t . de gezondheid en het welzijn van de medewerkers: hoe kan je als leidinggevende mee waken over het welzijn van je medewerkers, hoe kan je als leidinggevende zelf een voorbeeldfunctie vervullen in het omgaan met werkstress, hoe stressklachten bij mede-werkers herkennen, bespreek-baar maken en oplossingsge-richt aanpakken .




Begeleiding ErnaClaes,dr. in de psychologie, gespecialiseerd in de gezondheidspsychologie en gedragstherapie

deelnameprijs €70

Veranderen, hoe krijg ik ze mee?

28

Veranderingen in de werksitu-atie zijn vandaag de dag eerder regel dan uitzondering . Naast organisatieveranderingen op collectief niveau maken de medewerkers ook individu-eel een veranderproces door . Steeds meer komt men tot het besef dat er meer aandacht moet zijn voor de individuele medewerker en diens veran-deringsproces . Daarom is het belangrijk dat leidinggevenden voldoende handvaten krijgen aangereikt om op een con-structieve manier dit individuele veranderingsproces mee vorm te geven .

Weten is nog geen doen . Om tot effectieve gedragsveran-dering te komen, moet men in de praktijk vaak werken met gecombineerde oplossingen en zal communicatie ter bewust-wording en attitudeverandering aangevuld moeten worden met interventies die het gedrag van medewerkers kunnen beïn-vloeden . Deze workshop biedt leidinggevenden inzichten in menselijk gedrag, in de facto-ren die menselijk gedrag mee-bepalen en in technieken die de kloof tussen weten en doen kunnen verkleinen .





deelnameprijs €70

Zonder dwarsliggers rijden er geen treinen – omgaan met weerstandenDeze vorming is bedoeld voor leidinggevenden en gaat over het omgaan met weerstanden .Weerstanden bij verandering in de organisatie of bij individuele werknemers . Veel leidingge-venden schrikken terug als ze weerstand ondervinden en stel-len zich dan soms autoritair op of trekken zich terug . Indezevormingwordteenhelder en realistisch perspectief op dit thema gegeven met

veel tips om met weerstanden om te gaan . De verschillende oorzaken en uitingen van weer-stand worden onderzocht en we staan stil bij de rijkdom die weerstanden kunnen beteke-nen voor de organisatie, het team en de samenwerking . Er worden oefeningen aange-reikt en er wordt gewerkt met concrete situaties, aangebracht door de cursisten .


Wanneer 27januarien3februari2015 van09u30tot16u30

Waar Lodewijk de Raet K.MariaHendrikaplein64,9000Gent



Leiding geven voor kortgeschoolden

29

Leiding geven is geen eviden-tie;zekernietalsjedaarnooitvoorbentopgeleid;jekenthetvak en hebt veel ervaring op de werkvloer maar dat is niet vol-doende . Grote theorieën over leiding geven zijn niet aan jou besteed, en tegelijkertijd heb je heel wat te bieden .Deze opleiding biedt je ener-zijds een kader van waaruit je aan de slag kan gaan als leidinggevende en anderzijds ook4intervisiemomentenmetdezelfde groep om te groeien in je functie, door je case te brengen en hierover feedback te krijgen .

Tijdens de basisopleiding van 2 dagen komen aan bod:1) Verantwoord leiderschap

hoe begin je er aan? Hoe kijk ik naar de groep die ik leid, naar mijn bedrijf, naar mijn team? Wat wil ik nog meer uitdragen naast mijn kennis? Wat is de bedoeling van mijn feedback naar mijn medewerkers en wat wil ik daarmee bereiken?

2) Optimaliseren van de com-municatie zodat je je mede-werkers meekrijgt en je een respectvolle relatie aangaat met hen . Hoe leer ik geven om mijn mensen?

3) Begeleiden van de mede-werkers naar zelfstandigheid en verantwoordelijkheid door een aanpak op maat .

4)Lerenreflecterenoverjezelfom te groeien en te evolu-eren in leiderschap . Er voor zorgen dat je een profes-sioneel klankbord hebt . En tegelijkertijd goed voor jezelf zorgen .

Dit is geen theoretische oplei-ding . We werken interactief, met veel verschillende metho-dieken, in een sfeer van open-heid en vertrouwen . Tijdens de intervisiemomenten werken we met praktijksituaties die iedereen zelf inbrengt: wat gaat goed, waar zit ik wat vast, wat wil ik oefenen .

PraktisChe gegevensdoelgroep kortgeschoolde leidinggevenden

Wanneer 3,10/02/2015van09u30tot16u30+10/03,21/04,19/05&16/06/2015 van 09u30 tot 13u30

Waar Atelier Vive la vie Grensstraat53/1,3010Kessel-Lo



Klantgericht werken in de zorgHoewel in de zorgsector de kwaliteit van de zorg, de kun-digheid van de hulpverlener, de efficiëntie van de dienstverle-ning e .d . uiteraard erg belang-rijk zijn, zal patiënttevredenheid vaak eerder gebaseerd zijn op de beoordeling van de vrien-delijkheid van het personeel, de mate waarin men zorgzaam en behulpzaam was, de mate van empathie, de openheid en duidelijkheid van de commu-nicatie . Daarnaast stellen cliënten (en hun familieleden) zich van-daag de dag op als kritische zorgconsument en zullen klant-verwachtingen als snelheid en

toegankelijkheid, georganiseerd werken, respect voor tijd en behandeld worden als een vol-waardige gesprekspartner, mee de attitude en de beoordeling van cliënten bepalen, alsook hun (blijvende) keuze voor een zorginstelling en de manier waarop nadien over deze zorginstelling zal gesproken worden .Tijdens deze workshop gaan we na hoe we vorm kunnen geven aan een klantgerichte houding in de zorg . We gaan na hoe klantgericht men momenteel werkt en wat de mogelijkheden zijn om dit te verbeteren .

PraktisChe gegevensdoelgroep alle personen werkzaam in de zorg


Waar Alden Biesen Kasteelstraat6,3740Bilzen

Begeleiding ErnaClaes,dr in de psychologie, gespecialiseerd in de gezondheidspsychologie en gedragstherapie

deelnameprijs €78(€70cursusgeld+€8lunch)

een super-visie … een super-team!

30

Een vlotte teamwerking en een goed ‘doorleefde’ visie zijn niet uit mekaar te halen:een super-team heeft een goed gedragen visie, een super-visie zorgt voor een goed functionerend team . Wil je als leidinggevende de algemene teamwerking verbeteren, dan kan je best beginnen bij visie, basisopdracht, missie . Officiële missie-teksten uit kwaliteits-handboek zorgen niet altijd voor een betere teamwerking, wel het samen bedenken hoe deze visie best kan vorm krij-gen in een organsiatie . Samen zoeken, samen overleggen, samen proberen, samen evalu-eren onder deskundige supervi-serende leiding .De tijd dat je een visie nog prachtig kon etaleren via een folder, website of affiche is voorbij . Mondige klanten en medewerkers van nu, gaan oordelen op wat er ‘echt’ gebeurt , op de werkvloer, elke dag opnieuw . Visie is hoe medewerkers omgaan met mekaar, met cliënten, met con-flicten, met beleid .

Tijdens dit 2-daagse ‘leer-tra-ject’, word je als leidinggeven-de begeleid in het ontwikkelen van je supervisie-vaardigheden:• Aanbiedenvan‘werkkaders’:

duidelijk stellen over wat overlegd kan worden, over wat niet .

•Werkenmeteeneenvou-dig overlegmodel: Team-Activatie .

•MAGIE,eenhandigmodelom uit te zoeken waarom een ‘project’ vastloopt, tips en trics .

• Delegerenbetekentookcon-troleren, bijsturen en opvol-gen .

•Oefenenmet‘werksessies’,die je ook kan toepassen in eigen werkveld .

Je wordt pas een super-team, als alle leden samenwerken om gezamelijke doelen te bereiken en collegialiteit hoog in het vaandel voeren .

methodeinteractieve vorming met zorg voor toepassingsmogelijkheden in eigen werkveld .



Waar CCKasteelWalburg–Walburgiszaal Romain de Vidtspark (stadspark) Walburgstraat35,9100Sint-Niklaas



ontdek je eigen stijl van leiding gevenVerkennen en aanwenden van zes competenties in ‘efficiënt’ leiderschap.

Tijdens dit 3-daags leertraject ontdekken deelnemers hun ‘natuurlijke’ stijl van leiding geven/nemen, en zoeken we competenties waarin je nog verder wil en kan groeien .Wie beschikt over meerdere competenties kan vlotter lei-ding nemen, vlotter inspelen op alle veranderingen eigen aan een ‘levende’ groep, vlotter omgaan met moeilijke situaties .

inhoudDit is een echte doe-training, waarin elke deelnemer begeleid wordt in zijn unieke proces van leiding geven . We werken rond zes compe-tenties .Elk team medewerkers, elke groep, heeft ‘ten gepaste tijde’ nood aan een verantwoorde-lijke die kan:Leiding nemen, knopen door-hakken .Begeleiden, democratische pro-cessen installeren, overleg .

Coachen,mensenondersteu-nen in hun groeiproces .Delegeren, taken uitbesteden en opvolgen .Enthousiasmeren, aanzwenge-len, complimenteren .Visionair zijn, waar wil je naar-toe, wat wil je bereiken,waar geloof je in?

We verkennen de verschillende competenties en ontwerpen een persoonlijk groeiplan .Elke kleine stap in deze com-petentieverwerving, is een ‘blijvende’ meerwaarde in je professionele en persoonlijke groei .

WerkvormAangename interactieve vor-ming met vele voorbeelden en met zorg voor toepassings-mogelijkheden in het eigen werkveld . Actieve deelname, creatieve methodiek . Opstellen van persoonlijk groeiplan .

PraktisChe gegevensdoelgroep leidinggevenden, maar ook ieder die groepen

begeleidt (zorg, onderwijs, vrije tijd)

Wanneer 4,11&25februari2015van09u30tot16u30




31

Teampower: vakkundig groepsenergie managen“We hadden de juiste energie indegroep”.Gevraagdnaarhet succes van hun voetbal-elftal zoeken veel coaches hun toevlucht in verklaringen als deze . Bij falen idem dito: “Er was geen chemie tussen de spelers”of“Depositieveener-gieontbrak”.Ditsoortformu-leringen zijn niet voorbehouden aanvoetbalcoaches.Iedereendie met groepen mensen werkt - zal het fenomeen herken-nen: is er ‘goede energie’, dan lopen de zaken als vanzelf, de groepsleden zijn enthousiast, iedereen heeft een positief gevoel.Isdieenergieerniet,dan stokt het groepsproces, de motivatie laat te wensen over en de sfeer is geladen .

Tijdens deze tweedaagse trai-ning geven we woorden aan groepsenergie . We krijgen er op die manier grip op .

Met deze basis gaan we aan de slag met de bestaande groepen van de deelnemers:

We analyseren de huidige situ-atie met behulp van het team-poweranalysemodel.Iederedeelnemer kan aan het eind van de tweedaagse met dit model werken .

ProgrammaCorepowermodelanalyse.We onderzoeken meer-waarde en het gevaar van de onmachtspositie, almachtshou-ding en de strijdhouding .Inoefenenvanbalancerendekernkwaliteiten in het omgaan met macht . Psychofysieke technieken - rol-lenspellenWe maken de transfer naar de eigen werksituatie door middel van een concreet stappenplan .


Wanneer 20&21januari2015van09u30tot16u30


Begeleiding Baud Vandenbemden, trainer en coach, geeft al meer dan 15 jaar tai-chi, yoga en meditatie


macht managen: machtspatronen analyseren en balancerenOp basis van de theorie van de Corepowermethodiekanaly-seren we ieders basispatronen in het omgaan met macht . Op basis van deze analyse gaan we deze patronen balanceren en effectief ander gedrag inoe-fenen . We balanceren deze dieplig-gende patronen dmv psychofy-sieke technieken .

PraktisChe gegevensdoelgroep iedereen die op een ethische, slimmere en

gebalanceerde manier met macht wil omgaan . Let op: deze cursus komt dichtbij .



Begeleiding Baud Vandenbemden, trainer en coach, geeft al meer dan 15 jaar, tai-chi, yoga en meditatie

deelnameprijs €70

Leiding geven in zorg en welzijnsitueringLeidinggevenden spelen een cruciale rol in een organisatie . Zij bewegen op het kruispunt van vakmanschap en beleid . Door deze sleutelrol is er niet alleen technische kennis nodig maar bovendien is de dagelijkse omgang met medewerkers een kritische succesfactor . Daarom is het in dit kader zo belangrijk om met alle aspecten van com-municatieve vaardigheden cor-rect om te gaan .

De vorming is verdeeld over 5dagenenisopgedeeldin 4moduleswaarinvolgendeinhouden aan bod komen:

module 1: De authentieke lei-der (Dag 1)- Inzichtineigenleiderschaps-

gedrag, communicatie en motiverende omstandig-heden met behulp van het DISCpersoonlijkheidsprofielter waarde van € 30, in de prijs inbegrepen .

- Stress managen

module 2: De coachende leider (Dag 2 en 3)- Coachenvanmedewerkers- Motiveren van medewerkers- Managen van conflicten

- Geven van feedback- Voeren van een slecht

nieuwsgesprek- Effectieve teams vormen- Vergadertechnieken- Het begeleiden van verande-

ringen en transities

module 3: Destrategischeleider(Dag4)- Opmaken van een afdelings-

beleidsplan- Opmaken van een zelfcoa-

chingsplan met leerdoelen en actieplan

module 4: Terugkomdag(Dag5)Tijdens de terugkomdag wor-den de ervaringen van de deel-nemers m .b .t de transfer van de opgedane kennis en vaar-digheden geëvalueerd .

methodiekInteractievesessiesmetinzich-telijke oefeningen, casusbespre-kingen en mogelijkheid tot het oefenen van communicatieve vaardigheden . Elke deelnemer maakt een zelfcoachingsplan met eigen leerdoelen en acties, dat tijdens de terugkomdag wordt gedeeld .

PraktisChe gegevensdoelgroep iedereen die essentiële vaardigheden wil

ontwikkelen voor de succesvolle uitoefening van een leidinggevende functie

Wanneer 26,27,28en30januari2015en1april2015 van09u30tot16u30


Begeleiding KoenDeconinck,zelfstandig trainer


Vinger aan de pols

sinds 1 september 2014 zijn bedrijven wettelijk verplicht maat-regelen te nemen om te voorkomen dat hun werknemers het slachtoffer worden van een burn-out. Werkgevers moeten hun personeel sensibiliseren en risico-analyses uitvoeren. voor slacht-offers wordt het makkelijker om hulp te vragen. de volgende vormingen kunnen een bijdrage leveren om stress en burn-out te helpen voorkomen.

Fit@yourdesk

inclusie betekent de insluiting in de samenleving van achterge-stelde groepen op basis van gelijkwaardige rechten en plichten. de begrippen inclusie en integratie vullen elkaar aan in onze hedendaagse maatschappij.

inclusieve kinderopvang, een haalbare kaartInsamenwerkingmetLandelijkeKinderopvang

32

Meer en meer naar een inclu-sieve samenleving… een beweging die we niet kunnen maar vooral ook niet willen tegenhouden . Van Dale defi-nieertinclusieals“insluiting”,het tegenovergestelde van uitsluiting . Ook kinderopvang is inclusief, elk kind is welkom . Maar wat betekent dat in de praktijk?Tijdens deze vorming maken we kennis met de inclusieve kinderopvang . Welke voor-

HetFIT@YOURDESKpro-gramma werkt preventief voor muscoskeletaire aandoeningen . gezondheidsproblemen en stress behorentotdetop5oorzaken van een langdurig ziekteverzuim . Mensen die een bureaujob uitoefenen zitten het grootste deel van de dag . Dit vormt een ideale voedings-bodem voor allerlei klachten van het bewegingsapparaat . Deze klachten verhogen de stress op het werk .Om stil en geconcentreerd op je stoel te blijven zitten gebruik je voortdurend dezelfde spie-ren . De meest voorkomende klachten van mensen die een bureaujob doen zijn: • rugklachten• ademhalingsziekten• carpaletunnelsyndroom• tendinitisvandebovenste

ledematen

Voorkomen is dus de bood-schap . Tijdensdeworkshop“FIT@YOURDESK”leerjehoejevia eenvoudige oefeningen je lichaam fit en gezond kan houden .

inhoudWorkshopwaarin6eenvou-dige, effectieve yogaoefenin-genwordenaangeleerd+eenaantal ademhalingsoefeningen om tot rust te komen . Er worden cruciale, praktische tips meegegeven rond een goede zithouding . Het dagelijks uitvoeren van deze6yogahoudingenneemtslechts 12 min in beslag .

delen zijn er maar ook welke drempels komen we nog tegen . En… is inclusieve kinderop-vang goed voor élk kind en hoe bepalen we dat dan? We onderzoeken hoe het samen-werken met partners en een goede communicatie ervoor zorgen dat inclusie een haal-bare kaart kan worden .

Deze opleiding kan je volgen op 2 verschillende data op 2 verschillende locaties .



Waar Via Via Mechelen Zandpoortvest50,2800Mechelen

Begeleiding Sofie De Bie, verantwoordelijke inclusieve kinderopvang

deelnameprijs €35



Waar DCDenBreughel Wespelaarsesteenweg85,3150Haacht

Begeleiding Sofie De Bie, verantwoordelijke inclusieve kinderopvang

deelnameprijs €35




Begeleiding Maaike Decock, body en mindcoach

deelnameprijs €35

Welke uitdagingen, welke actuele evoluties merken we in het zorglandschap? Met een kritische blik en stevige dosis bezorgdheid voor de menselijke kant van elk zorgverhaal, willen we deze tendensen belichten!

Persoonlijk leiderschap – preventie van stress en burn-out

Stress, burn-out en bore-out

33

Burn-out en bore-out komen steeds meer voor, en boven-dien bij steeds jongere perso-nen . Het is één van de belang-rijkste oorzaken van ziektever-zuim . Meer achtergrondinfo en inzicht in burn-out en bore-out zijn de eerste stap voor pre-ventie . Een burn-out of een bore-out komt niet uit de lucht vallen, maar heeft een lange aanloop . Preventie en tijdig ingrijpen is dus heel belangrijk . Hilde Mariën geeft je tijdens

Door persoonlijk leiderschap geef je zelf richting aan je pro-fessionele en privéleven . Je laat je niet leiden door onverwachte gebeurtenissen of je omge-ving,maarjekiestzelf.Indepreventie en behandeling van stress, burn-out of bore-out is persoonlijk leiderschap een essentiële factor .Ontwikkelen van persoon-lijk leiderschap is investeren in jezelf als persoon, maar onrechtstreeks ook in je team en organisatie, je gezin en je vriendenkring .Via de opleiding Persoonlijk leiderschap leer je effectief en pro-actief om te gaan met emoties, stress en je omgeving . We beseffen vaak te weinig welke impact we hebben . De cursus Persoonlijk Leiderschap vergroot je persoonlijke impact op jezelf, en op anderen . Authenticiteit en zelfbewustzijn

deze lezing meer inzicht in de kenmerken, oorzaken en gevol-gen van burn-out en bore-out . JeKrijgt7belangrijke“P’s”meewaar je echt iets mee bent:• hoeherkenjedealarmsigna-

len?•watkanjezelfdoenaanpre-

ventie?• behandelingvanburn-outen

bore-out

staan centraal . Persoonlijk lei-derschap is proactief handelen, authenticiteit, zelfbewustzijn, keuzes maken en verantwoor-delijkheid opnemen voor jezelf . Persoonlijk leiderschap helpt je uit een slachtofferpositie: Het maakt je bewust en proactief in plaats van reactief, automatisch en onbewust .Indezecursusiseraandachtvoor:• Zelfkennis• Kernkwaliteiten• Effectiefleiderschap•Weerstandenstress•Omgaanmetbelemmerende

overtuigingen• Emoties• Doelenstellenenbereiken• Afhankelijkheidversus

samenwerken• Jewaarom:waardenenmis-

sie• Effectiviteit• Inspiratie




Begeleiding Hilde Mariën, coach, vormingswerker

deelnameprijs €35


Wanneer 18,25maarten1aprilvan09u30tot16u30

Waar VIAVIAMechelen Zandpoortvest,2800Mechelen



Passie als preventie van burn-outEr zijn veel vragen en zorgen rond burn-out . Vaak overkomt het“debesten”,diegedrevenbezig zijn met hun werk . Bewust genieten van je pas-sie is ook bewust omgaan met jouw energie, behoeften en grenzen .

Indezeinteractieveopleidingkomen volgende vragen aan bod: Wat is burn-out? Hoe herken je tijdig de signalen? Wat is stress en hoe ga je hier gezond mee om? Welke per-soonlijke eigenschappen maken ons vatbaarder voor burn-out?

Communicerenvanverlangensen grenzen . Passie als ant-woord, . . .Naast theoretische kaders is er ruimte voor eigen vragen en een gezonde dosis humor . We bekijken de dynamiek van onze passie, leren onze eigen “meetinstrumenten”kennenengebruiken .



Waar De Factorij - HUB HuartHamoirlaan136,1030Brussel

Begeleiding Patty Leppens, psychoterhapeute, coach en opleider


en uiteraard passen ook de andere vormingen uit het volgende luik, “Zorg, ook voor jezelf” in het kader van preventie van stress en burn-out.

Zorg, ook voor jezelf

Betrokken zijn, zonder jezelf te verliezen: hoe doe je dat?

op het kruispunt tussen persoon en werk

34

Het werk in de zorgen hulpverlening levert mooie momenten op van menselijke erkenning en betrokkenheid . En tegelijk is het ook veeleisend en soms slopend . Deze dag biedt de gelegenheid om bij je loopbaan in de zorgen hulpverlening stil te staan: • Hoebeleefikmijnwerk?•Watgeeftmeenergie,wat

kost me energie?•Watkaniklerenuitmijnont-

wikkeling op het kruispunt tussen persoon en werk?

•Welksoorthulp-ofzorg-verlener ben ik? En wil ik dit ook?

•Watzijndelessendieikgeleerd heb uit mijn loop-baan en hoe kan ik die meer waarde geven?

• Hoebeïnvloedtmijnleeftijdmijn werkbeleving en mijn verwachtingen?

• Hoezieikmijnwerk-toe-komst, welke scenario’s leven in mij?

Als zorg- of hulpverlener ben je eropgerichtte“geven”.Omgoed te kunnen zorgen voor anderen, is het echter nodig om ook goed voor jezelf te zor-gen . Dan heb je meer in huis om iets waardevols te bieden aan de ander .Het is ook belangrijk het juiste evenwicht te vinden tussen te grote betrokkenheid of juist te grote afstand . Hoe zorg je voor een gezond evenwicht in de omgang met jouw cliënten?•Welksoortzorg-ofhulpver-

lener ben jij in het contact met cliënten? En wil je dat ook?

• Hoegajeommetafstandennabijheid?

• Jaenneen-zeggen:hoegaat dat bij jou en hoe doen anderen dit?

• Bijdeanderaanwezigzijnentegelijk voor jezelf zorgen: kan dat?

• Communicatie:authentiekzijn, duidelijk en hartelijk zijn, moeilijke gevoelens bespre-ken …

Naast informatie en toelichting, werken we vooral met prak-tische ervaringsoefeningen: gespreksrondes en ervaringsuit-wisseling, duo/trio-opdrachten, creatieve werkvormen, reflectie en introspectie, psycho-fysieke oefeningen, … We spelen in op de ervaringen, vragen en interesses die leven bij de deel-nemers . Deelnemen betekent dat je bereid bent je eigen ervaringen en knelpunten in te brengen .

Net zoals het leven zelf, kun je ook jouw loopbaan beschou-wen als een pad . We kunnen met een open geest kijken hoe jouw pad zich ontwikkeld heeft en je gebracht heeft waar je nu bent . Daar valt veel uit te leren voor jouw toekomst .Via eenvoudige opdrachten en oefeningen verkennen we – samen met anderen – jouw loopbaanpad . We zoeken de kronkels en kruispunten, de hoogtes en laagtes, de wegwij-zers en waarschuwingsborden . En we kijken welke waardevolle voorwerpen je onderweg al verzameld hebt, die je mee kunt nemen als steun voor de toekomst . We werken met gesprek, creatieve opdrachten, visualisatie, lichaamsbeleving, zelfreflectie, . . . De wisselwer-king met lotgenoten is hierbij een steun .

PraktisChe gegevensdoelgroep hulpverleners



Begeleiding Sammy Vienne, sociaal pedagoog verbonden aan de Arteveldehogeschool te Gent




Waar Hof van Watervliet OudeBurg27,8000Brugge

Begeleiding Sammy Vienne, sociaal pedagoog verbonden aan de Arteveldehogeschool te Gent

deelnameprijs €70

Goede zorgverlening start bij zelfzorg. Zowel mantelzorgers als professionele zorgverleners kunnen in deze vormingen terecht om hun eigen batterijen op te laden. Om daarna met hernieuwde energie, weer klaar te staan om zorg te verlenen.

Zelfreflectie als sleutel voor hulpverleners

een systemische kijk op gepast geven als hulpverlener

35

Indehulpverleningwor-den zelfzorg en cliëntenzorg veelvuldig als een polari-teit tegenover elkaar gezet . Overspanning, burn-out en secundaire traumatisering zijn dan ook reële beroepsrisico’s voor elke hulpverlener . Op deze themadag laten we ons leiden door de vijf principes van helpen zoals geformuleerd door Bert Hellinger in “de kunst vanhethelpen”.Aandehand

Wanneer we met mensen wer-kengebruikenwe“onszelf”als werkinstrument . Op het moment dat we met de cliënt in gesprek gaan, zijn we aan het denken, voelen, waarne-men, … Vanuit deze waarne-ming reageren we op de cliënt (en/of cliënten) . Onze innerlijke waarneming en reactie wordt beïnvloed door onder andere onze ervaring als professioneel, vanuit de visie van onze dienst/organisatie, onze verschillende betekenisgroepen en vanuit onze leefwereld en geschiede-nis . Maar hoe krijg je al deze verschillende invloeden uit elkaar? En kom je te weten wat in een bepaalde situatie wer-kelijk is? Bijvoorbeeld wat de

van vragen en thema’s van de deelnemers zullen we werken met supervisieopstellingen om te kijken naar de wisselwerking tussen het eigen familiesysteem en het cliëntsysteem . Zo zal je zien dat de zorg voor jezelf als hulpverlener en de zorg voor je cliënten hand in hand kun-nen gaan . Dit vraagt om jezelf open te stellen voor het grotere geheel waarbinnen je beweegt .

weigering is van de cliënt en/of onze eigen weerstand, mening of overtuiging over de cliënt of dit type cliënt . Of hoe kan je omgaan met de frustratie en onaangename gevoelens die we soms ervaren (maar waar we niet altijd over durven spreken)? Hoe kunnen we deze gevoelens gebruiken om ons te versterken?Indezevorminggaanweaan de slag met onze gevoe-lens, gedachten aan de hand van reële situaties . Er wordt ervaringsgericht en creatief gewerkt . Het spreekt voor zich dat een bereidheid tot je kwetsbaar op te stellen een must is . Er wordt gewerkt van-uit de privacy .

PraktisChe gegevensdoelgroep geïnteresseerden, hulpverleners

Wanneer 19en26maartvan09u00tot16u00


Begeleiding Jürgen Peeters, leraar, psychotherapeut en Aware Parenting Instructor


Afscheid nemen en loslatenZorg voor de zorgverlener in de ouderenzorg

Als zorgverlener krijg je dag-dagelijks te maken met verlies-ervaringen van bewoners en hun familie . Het voortdurend afscheid nemen van fysieke en mentale mogelijkheden, een huis, een vertrouwde leefom-geving, vrienden, het opgeven van privacy, zelfbeschikking, . . ., als familie niet meer kunnen/mogen zorgen voor vader/moeder, . . ., bewoners die over-lijden . Hoe reageer je? Hoe begeleid je de bewoner en zijn/haar familie op een manier die ook goed is voor jou?

Regelmatig neem je als zorg-verlener ook afscheid van een bewoner, wanneer die overlijdt, overgeplaatst wordt, . . . Deze ervaring kan je confronteren met verlies uit je eigen leven . M .a .w de zorgverlener heeft zélf ook te maken met verlies . Hoe ga je daarmee om? Hoe blijf je goed voor jezelf zorgen?Tijdens deze 2 dagen ligt het accent op zorg dragen voor de zorgverlener, zowel in het contact met de bewoner/fami-lie als voor zichzelf .

PraktisChe gegevensdoelgroep zorgverleners in de ouderenzorg

Wanneer 21aprilen5mei2015van09u30tot16u30








deelnameprijs €70

Zelfzorg … in de zorgsectorAls zorg een opgave wordt...

36

EenmissionarisuitIndiëver-telde ooit :“Inmijnomgevingkanik‘zorgen’ de klok rond, er komt nooit een einde aan : kinderen, ziekte, armoede, honger, ster-ven, rouwen . . .Ikgeefwatikkan.Mijnkortenachtrust heb ik nodig om lichamelijk te volharden .Maar als ik deze mensen nog vele jaren wil ondersteunen, dan heb ik mijn gebed nodig om spiritueel te volharden, elke avondbijzonsondergang.Iknoemhetgraagzelfzorg.”

Wie graag ‘zorg draagt’ voor anderen, krijgt vaak heel wat terug: een glimlach, dankbaar-heid .Deze zijn een nieuwe stimulans om het nog beter te doen . En in deze enthousiaste bewe-ging, schuilt een (aanvankelijk onzichtbaar) gevaar . Je wil nog meer zorg aanbieden, ten nadele van je eigen behoeften . Je inzet wordt groter, je ver-wacht veel van jezelf . Op een bepaald moment heb je zo veel

verwachtingen, dat ze onmo-gelijk ingevuld kunnen worden . Ontgoocheling, frustratie, stress overvallen je . Je wil het anders aanpakken, rustiger worden, maar dat lukt niet altijd, want stress is de slechtste raadgever bij veranderingen . ‘Zorgen voor’ wordt een opgave . . .

Tijdens deze vorming verken-nen we een aantal methodes om uit die cirkel te geraken .En die zijn er, heel veel zelfs… Het is aan jou om te kiezen welke methode best past .We leren ook deze goede intenties om te zetten naar actie . We oefenen met keuzebehen-digheid, een basis om te ver-anderen .We ontwikkelen een ‘breed-beeld’zicht op de realiteit .

WerkvormAangename interactieve vor-ming met vele voorbeelden .Opstellen van persoonlijk groei-plan .

PraktisChe gegevensdoelgroep geïnteresseerden, zorgverleners

zowel vrijwilligers als professionelen


Waar DeKluizerij Aalstersedreef1,1790Affligem

Begeleiding Hendrik Gaublomme, teamcoach, creatief therapeut, yogadocent.


Zelfzorg met Primordial Chi KungVoel je je moe, leeg, emotio-neel opgeladen, uit balans of energetisch belast na je werk-dag? De energie van anderen en de omgeving kunnen je belasten . Door deze oefenreeks te doen laat je onzuivere ener-gieën en emoties los en verfris je jezelf met mooie en prettige energieën . De magische, gracieuze bewe-gingen van deze vorm zijn ont-wikkeldomChioflevenskrachttevangenvande4hoofdrich-tingen, boven en beneden . Met moeiteloze spiralende bewegingenwordtdeChiinjekern verzameld . Dit verbindt je met het diepste centrum van je wezen . Dit wordt de Primordial Space of Oerruimte in jezelf genoemd . De Tao meesters gaan er van uit dat je het cen-trum van het Universum niet boven je hoofd maar diep in je lichaam kunt vinden .

PrimordialChiKungiseenmagische, gracieuze vorm die je diep bij je eigen oer-essentie brengt . Deze geheime Tai Chivormcombineerttaichi,feng sui, chi kung en innerlijke alchemie .

Door dit regelmatig, liefst dagelijks, te beoefenen worden diepe en soms zeer oude span-ningen, energieën en emoties opgelost en kan je ware aard verschijnen . Dezeoefeningduurt15minu-ten . Het levert je urenlang een zinderend, energiek en ont-spannen gevoel op .

PrimordialChiKungismak-kelijk te leren en is fysiek niet zwaar: geen moeilijke, ingewik-kelde bewegingen, wel maxi-maal effect . Het is mogelijk deze vorm op enkele dagen teleren.Iedereenkanhiervangenieten .Verborgen in de natuur zijn er mysterieuze en krachtige energieën.InhetoudeChinaobserveerden spirituele mees-ters dat de levenskracht die in de natuur stroomt: in de bergen, watervallen, oceanen, bossen…, ook in de menselijke natuur stroomt: in lichaam, geest en spirit . Deze meesters noemden het geheel van de natuur de Tao . De onzichtbare adem van de natuurnoemdenzeChi.Delaatste8000jaarhebbendezemeesters spirituele oefeningen ontwikkeld om hun gezondheid te verbeteren en om zich te verbinden met de Oerkrachten van de Natuur: The Primordial Forces . Ongeveer800JaargeledencreëerdedeTaomeesterChangSangFongeenChiKungvormdieberoemdwerdalsTaiChiChuan,zeergeschiktvoorzelfverdediging . Hij creëerde ook een speciale vorm die nu bekendisalsPrimordialChiKung.Dezevormwerdgeheimgehouden en doorgegeven van meester op meester . Deze vorm is niet gericht op zelfverdedi-ging maar op spirituele ontwik-keling en innerlijke vrijheid . Na800jaargeheimhoudingis deze prachtige, simpele en effectieve vorm nu vrij te leren .

PraktisChe gegevensdoelgroep geïnteresseerden en iedereen die met mensen

werkt, professioneel of als vrijwilliger

Wanneer 28en29april2015van09u30tot16u30


Begeleiding Baud Vandenbemden, trainer en coach, geeft al meer dan 15 jaar tai-chi, yoga, healing en meditatie


Balans werk versus privéof: hoe werk en privé beter combineren

Kiezen en beslissen

open hart: Constructief werken met emoties en professionele nabijheid

37

Tijdens deze dag leren we op een gezonde manier met emo-ties in een professionele con-text om te gaan . Emotioneel afgrenzen, maar ook op een gezonde manier nabijheid creëren . We ontdekken onze emotionele valkuilen . We leren emoties loslaten . We werken met methodes om de eigen emoties te balanceren,

et draait overal wel eens vier-kant, zegt men dan . Toch doet ieder huishouden zijn best om het ‘rond’ te doen draaien . Dat geeft overzicht, rust, het gevoel van controle, van het goed te doen . Als dàt goed zit heb je het gevoel dat het loopt . Wat ik aanbied in deze workshop, is een moment van rust om te kij-ken naar taken en verantwoor-

Zowel op zakelijk als persoonlijk vlak neem je dagelijks beslissin-gen en maak je keuzes .Keuzestressennietkun-nen beslissen belemmert ons functioneren en hypothekeert de toekomst . Op het juiste moment doordachte en gedra-gen keuzes maken, als persoon en als bedrijf, maakt een enorm verschil.Indeopleiding‘Kiezen

te kalmeren en los te laten . We oefenen emotioneel en ener-getisch afgrenzen . Met behulp van een praktisch psycholo-gisch model zoeken we wegen uit emotionele turbulentie, ver-strengeling of verharding . Het emotionele aspect van zorgen komt in de kijker .Na deze dag heb je grip op (jouw) emoties!

delijkheden, normen en rollen, moeten en willen, prioriteit en keuzes maken, communicatie-patronendie(niet)werken.Ikbied je geen oplossing, maar wel een kader waardoor helder kan worden welke verandering je wil en hoe je dat kan realise-ren . Uiteraard zullen veel tips worden uitgewisseld .

en beslissen’ krijg je meer inzicht in patronen en oorzaken van keuzestress, uitstelgedrag en goede keuzestrategieën . Je leert handige technieken om zowel individueel als in team betere keuzes te maken . Je leert de valkuilen bij het nemen van beslissingen én je leert ze tehanteren .

PraktisChe gegevensdoelgroep iedereen die met mensen werkt, professioneel

of als vrijwilliger



Begeleiding Baud Vandenbemden, trainer en coach, geeft al meer dan 15 jaar tai-chi yoga, healing en meditatie

deelnameprijs €70

Kernkwaliteiten en werken met je eigen talentenIndezesessieslerenwehetverschil tussen competenties of vaardigheden en onze talenten of kernkwaliteiten . We kijken ook welke contexten helend voor ons zijn of wat wij nodig hebben om het beste van ons-zelf te geven .


Wanneer 16,23februarien2maart2015 van 19u00 tot 22u00


Begeleiding Els Haüser, psychotherapeute en diversiteitsconsultant




Waar Atelier Vive la vie Grensstraat5,3010Kessel-Lo

Begeleiding Bie Schoeters, loopbaancoach

deelnameprijs €70


Wanneer 23,30aprilen7mei2015 van13u30tot16u30




geboeid door perfectionismeTimemanagementSlimmer werken met meer energie en minder stress

38

Vecht je ook vaak tegen de druk van lange to do lijsten, allerlei problemen die dagelijks je aandacht vragen, de vele keuzes te maken en daarin de prioriteiten te bepalen? Loop jij ook de benen onder je lijf, ben je de hele tijd voor iedereen in de weer om op het einde van de dag toch het gevoel te heb-ben niet toegekomen te zijn aan datgene wat je gepland hadtedoen?Iserteweinigtijd om te reflecteren, vooruit te kijken en de dingen terug in het bredere perspectief te

Met de dingen goed willen doen en te streven naar ver-betering is uiteraard niets mis . Wanneer men echter liefst altijd zonder één enkele fout te maken topkwaliteit nastreeft, men steeds een knagend stem-metje van binnen voelt dat het nooit goed genoeg is, men moeite heeft met delegeren omdat men van mening is dat men het zelf beter kan dan de ander, men zich overal verant-woordelijk voor voelt, wanneer de inspanning die men hier-voor moet leveren niet meer opweegt tegen het resultaat, dan kan de betrokkene zelf en de omgeving eronder gaan lijden .

Drie vragen duiken op wan-neer perfectionisme een last geworden:1) wat is het probleem nu

eigenlijk2) hoe ben ik eraan gekomen

en3) geraak ik er van af en hoe?Indezeworkshopleertmenop een interactieve manier denk– en gedragspatronen die eigen zijn aan perfectionisme herkennen . Technieken worden aangereikt om op een andere manier met perfectionisme om te gaan alsook om bepaalde gewoontepatronen te doorbre-ken.Individuelecaseswordenuitgewerkt met als resultaat een persoonlijk actieplan .

plaatsen? Daarnaast komt soms de balans werk-privé in het gedrang en schiet er te weinig tijd over om de batterijen terug op te laden . Indezeworkshopgaanwenahoe je terug meer controle kan verwerven over je eigen tijd, meer structuur kan brengen in je job, tijdsverslinders kan opsporen, beter kan afstemmen met je omgeving en grenzen kan bepalen en hoe je gezond met je energie kan omgaan om zo slimmer te werken, met meer energie en minder stress .





deelnameprijs €70

PraktisChe gegevensdoelgroep iedereen die zelf met perfectionisme te

kampen heeft en daarrond aan de slag wil gaan



Begeleiding ErnaClaes,dr in de psychologie, gespecialiseerd in de gezondheidspsychologie en gedragstherapie

deelnameprijs €70

De kunst van het piekerenIedervanonszitweleensergens mee en kan wel eens ergens over lopen piekeren “steldat…”,“hadikmaar…”,“hoekomthettochdat,…”.Soms zit je echter met een pro-bleem en blijf je er maar over malen zonder dat je tot een oplossing komt . Je blijft maar ronddraaien in cirkeltjes . Soms lig je uren te woelen in bed en blijven er negatieve gedach-ten en allerlei doemscenario’s in je hoofd rondspoken over belangrijke en onbelangrijke dingen, dingen die gebeurd zijn of die nog staan te gebeuren . Op de lange duur kan piekeren je leven gaan beheersen, het vreet veel energie en het kan

leiden tot stress, concentratie-problemen, slaapproblemen, of lichamelijke spanningen . Als je overmatig piekert, doe je er dus goed aan er wat aan te doen .

Tijdens deze opleidingsdag krijg je meer uitleg over het verschil tussen constructief nadenken en niet- constructief piekeren, over het ontstaan van piekeren en wat piekeren doet vererge-ren . Verder worden er tips en technieken aangereikt om je piekergedachten te onderbre-ken, om te leren hoe je je eigen piekergedachten kan veran-deren en hoe je het gepieker op een effectieve manier kan terugdringen .




Begeleiding ErnaClaes,dr. In de psychologie, gespecialiseerd in de gezondheidspsychologie en gedragstherapie

deelnameprijs €70

Tel ik mee en/of tel ik af? inspiratiedag voor 55 plussers

39

Hoe wil ik meetellen/aftellen in wijsheid, waardigheid en weer-baarheid .

Waar het over gaatUitwisselen hoe het is om als 50plusaanhetwerktezijn.Benoemen van wensen en grenzen die je hierbij ervaart .Aandacht voor je eigen loop-baan - levensweg .Aandacht voor elkaars ervaring en talenten .Waar zit je energie? Wat zijn je dromen en verlangens?Wat is voor jou een juiste keuze en hoe kan je ze reali-seren?

Hoe wil je daar in de komende tijd mee verder en wat heb je daarvoor nodig? Van jezelf, van anderen, van de organisatie?

Indezetijdwaarinlangerwer-ken vanzelfsprekend wordt en brugpensioen is afgeschaft, is deze dag een moment om (h)erkenning te ervaren bij leef-tijdgenoten en inspiratie over hoe je de naar de toekomst kijkt .

We werken heel concreet, van-uit ieders vraag, op een inter-actieve manier, in een rustig kader .



Waar Atelier Vive la vie Grensstraat,3010Kessel-Lo


deelnameprijs €70

AssertiviteitstrainingAls ik mijn grenzen kan aangeven, hoef ik geen muren te bouwen

Vind je het moeilijk om voor je mening uit te komen? Ben je bang anderen te kwetsen als jevoorjezelfopkomt?Komjesoms te agressief uit de hoek en maak je dan brokken? Zwijg je liever omdat anderen het beter kunnen zeggen dan jij? Of wacht je zo lang tot alles al gezegd is door anderen? Zeg je netietstedikwijls“ja”terwijljeeigenlijk“nee”bedoelt?Twijfelje vaak aan jezelf en laat je daardoor kansen liggen? Ben je een“doe-het-zelver”enishulpvragen niet je sterkste kant? Ben je als de dood voor kri-tiek en ga je conflicten zoveel mogelijk uit de weg? Dan is deze cursus iets voor jou .Assertief zijn betekent immers: op een zelfbewuste manier in communicatie treden met de ander, mét respect voor jezelf en jouw behoeften, én respect voor de ander en diens

behoeften . Dat wil zeggen dat je jezelf kenbaar maakt, voor jezelf opkomt . Hiervoor dien je natuurlijk eerst te weten wie jebentenwatjewilt;welkekwaliteitenjehebt;welkenoden en verlangens je hebt . Kortom,echteassertiviteitheefteerst en vooral te maken met zelfkennis en zelfbewustzijn . Het is handig te weten hoe je kunt vragen wat je wilt en hoe je dingen kunt weigeren . Assertiviteit heeft dus ook te maken met communicatie tus-sen mensen . Wat speelt er in de relatie tussen jezelf en de ander?Inwelkematelaatjejezelf bepalen door oordelen en vooroordelen? Hoe respecteer je jezelf, je eigen standpun-ten en gevoeligheden én blijf je toch in verbinding met de anderen? Dit is vooral een zeer praktische cursus, direct toe te passen, thuis en op het werk .

Veerkracht opbouwenDoorheen de omstandighe-den en drukte van het leven, komt onze veerkracht onder spanningtestaan.Indezeworkshop leer je door betere zelfkennis je eigen veerkracht opbouwen . Je krijgt inzicht in je eigen sterktes, in wat jou moti-veert en wat jou energie geeft om door te gaan .

We gaan aan de slag met het DISC-persoonlijkheidsprofielen de Resilience-scan, twee fantastische hulpmiddelen . Met hetDISC-profielkrijgjeinzichtin je unieke persoonlijkheid, de Resilience-scan biedt de mogelijkheid om je persoonlijk trainingsprogramma te ontwer-pen om meer veerkracht op te bouwen .




Begeleiding Veerle Gouwy, pediatrisch verpleegkundige, vormingswerker

deelnameprijs €70


Wanneer 7februari,7en21maart2015 van09u30tot16u30


Begeleiding An Michiels, therapeute gespecialiseerd in het omgaan met hooggevoeligheid en auteur van het kinderboek ‘De Hoogsensitieve Survivalgids’


gezond slapen en slaapproblemenSlapen en stress . Waarom is een goede nachtrust zo bijzon-der? Hoe voorkom je slapeloze nachten? Voor veel mensen vormt (chronisch) slaaptekort een hinderpaal om energiek in

het leven te staan . Als psycho-loog en docent bij de Thomas More Hogeschool, kan de les-gever je een boeiende introduc-tie bieden in het thema ‘slaap’ .




Begeleiding Daniëlle Van Horenbeeck, psychologe en opleidingshoofd / docent bij de opleiding verpleegkunde Thomas More Mechelen

deelnameprijs €35

verder vind je in het luik ‘vinger aan de pols’ een aantal vor-mingen die een bijdrage kunnen betekenen tot preventie van stress en burn-out.

Proeven van je levenskracht

Je innerlijke wijsheid als kompas

40

‘Kenuzelf’.DeoudeGriekenzeiden het al . De informatie-bron bij uitstek is ons eigen lichaam . Het zegt ons veel over onze gevoelens, ons welzijn, onze relatie tot de anderen enz . Jammer genoeg lopen we vaak voorbij aan wat ons lichaam te vertellen heeft . Daardoor lopen we ook aan onszelf voorbij .

Wil je jezelf beter leren kennen? Wil je leren luisteren naar de signalen van je lichaam? Wil je meer leven vanuit je innerlijke wijsheid? Dan is deze dag je op het lijf geschreven!

Elke mens wordt geboren met een innerlijke bron van leven: een prachtige en unieke schat aan mogelijkheden en kwalitei-ten die niets liever willen dan groeien en bloeien . Helaas zijn we ons daar vaak niet (meer) van bewust .

Wat is dat eigenlijk: bewustzijn? En kunnen we die bron van vitaliteit ergens gewaar wor-den? Aan de hand van eenvou-dige oefeningen verkennen we ons bewustzijn en staan we stil bij ons lijfelijk weten . We leren luisteren naar ons lichaam om zo op het spoor te komen van ons ‘echte’ zelf . Aan den lijve kunnen we ervaren hoe het voelt om in contact te zijn met

onze innerlijke levenskracht en hoe dit ons doet volstromen met energie .

Een dag om (weer) in contact te komen met wie je in wezen bent .Een dag waar je leert om (steeds weer) te putten uit de bron van bruisende vitaliteit in jezelf .

De manier van werken is geba-seerd op de Pesso therapie, een ervarings- en lichaamsgerichte therapie die werd ontwikkeld door Al Pesso en Diane Boyden, USA . (zie: www .pesso .be)

meebrengen: makkelijk zit-tende kledij

Aan de hand van een aantal oefeningen kun je “aan den lijve”ervarenhoehetisomaandachtig te zijn voor het lichaam en hoe je zo op het spoor kan komen van wat je echt beroert en aanbelangt .

Het aanbod is geïnspireerd op Mindfulness, Focussen en de Pesso-therapie, maar het is geen therapie . Het is de bedoe-ling om, in een veilig kader, op een speelse manier te experi-menteren en je ervaringen te delen .




Begeleiding Gerke Verthriest, lichaamsgericht – experiëntieel psychotherapeute, rouwtherapeute en vormingswerker

deelnameprijs €70



Waar Provinciehuis Leuven Provincieplein1,3010Kessel-Lo

Begeleiding Gerke Verthriest, lichaamsgericht - experiëntieel psychotherapeute, vormingwerkster

deelnameprijs €70

overzichtskalender van open aanbod voorjaar 2015Deze kalender bevat een chronologisch overzicht van alle vormingsinitiatieven die reeds zijn ingepland bij het verschijnen van deze bro-chure . We krijgen echter soms de kans om extra initiatieven te organiseren, voornamelijk in samenwerking met partnerorganisaties . Deze vormingen kondigen we telkens op onze website www .zorgsaam .be aan .

januari 2015 tijdstip titel lesgever locatie

19/1 DAG Lachen is Gezond Martine Bal 9090 Melle

19en26/1 NM Mensen ontmoeten geen anderen culturen, mensen ontmoeten mensen

Els Haüser 9040Sint-Amandsberg

20/1 DAG Creatievewerkvormenindezorg Bie Schoeters 3010Kessel-Lo

20 en 21/1 DAG Teampower: vakkundig groepsenergie managen Baud Vandenbemden 3020 Herent

22,29/1,5en12/2 DAG Met zachte hand, de kracht van zorgvuldig contact

Michèle de Loof 9090 Melle

23/1 DAG Je innerlijke wijsheid als kompas Gerke Verthriest PRH, 2000 Antwerpen

26,27,28en30/1en1/4

DAG Leiding geven in zorg en welzijn KoenDeconinck 2000 Antwerpen

27/1 DAG Inspiratiedagvoor55+ Bie Schoeters 3010Kessel-Lo

27/1 DAG Omgaan met familie van personen met demen-tie

Mie Baert 9000 Gent

27/1en3/2 DAG Zonder dwarsliggers rijden er geen treinen Martine Bal 9000 Gent

28/1 DAG Eenvoudig opvoeden IngeVanassche 8000Brugge

29/1 DAG Op het kruispunt van persoon en werk Sammy Vienne 9000 Gent

31/1,28/2,28&29/3,25/4,23/5,13/6,26/9,24/10,21/11en12/12

DAG Jaartraining Hooggevoeligheid An Michiels 1700Dilbeeken 1790Affligem

februari 2015 tijdstip titel lesgever locatie

3,10/2&10/3,21/4,19/5en16/6

DAG &VM

Leiding geven voor kortgeschoolden Bie Schoeters 3010Kessel-Lo

4,11en25/2 DAG Ontdek je eigen stijl van leiding geven Hendrik Gaublomme 1000 Brussel

6/2 DAG Ethiek in de ouderenzorg MiekeCoeckelbergh 3018Wijgmaal

7/2,7/3en21/3 DAG Assertiviteitstraining An Michiels 9040Sint-Amandsberg

9/2 DAG Timemanagement ErnaClaes 3500Hasselt

10/2 VM Body Language Trivia DanaKetels 9040Sint-Amandsberg

12/2 DAG Betrokken zijn zonder jezelf te verliezen: hoe doe je dat ?

Sammy Vienne 8000Brugge

12/2en5/3 DAG Opvoeden in vertrouwen Martine Bal 3020 Herent

13/2 DAG Proeven van je levenskracht Gerke Verthriest 3010Kessel-Lo

13/2,27/3,08/5,19/6,11/9,23/10en4/12

VM Verdiepingsgroep Zelfreflectie als sleutel voor hulpverleners

Sofie Stiers 1000 Brussel

16,18,25/2en4/3 AV Parkinson heb je niet alleen Erwin Vermesen 3500Hasselt

16,23/2en2/3 AV Kernkwaliteitenenwerken met je eigen talenten

Els Haüser 9000 Gent

23/2 DAG Veranderen, hoe krijg ik ze mee? ErnaClaes 2000 Antwerpen

24/2 DAG Balans werk versus privé Bie Schoeters 3010Kessel-Lo

24/2 AV Hoe omgaan met diabetes? Lieve Van Nieuwenhuysen 2800Mechelen

27/2 DAG Aanvaarden, loslaten, verbinden Geert Hulselmans 3020 Herent

maart 2015 tijdstip titel lesgever locatie

2/3 DAG Klantgerichtwerkenindezorg ErnaClaes 3740Bilzen

2/3 DAG Valpreventie in de thuiszorg Mie Baert 8000Brugge

3/3 DAG Omgaan met kritiek van de familie ConnyThomas 3500Hasselt

4/3 DAG Omgaan met verschillende karakters Hendrik Gaublomme 9000 Gent

5/3 AV Stress, burn-out en bore-out Hilde Mariën 2000 Antwerpen

6/3 DAG Troosten Gerke Verthriest 9000 Gent

41

9/3 DAG Gedeelde Zorg ErnaClaes 1000 Brussel

9en16/3 AV Opvoeden in een steeds meer etnisch diverse culturele samenleving

Els Haüser 2000 Antwerpen

10/3 AV Hulp bij kleine ongevallen in en om het huis Dirk Vandeweyer 2800Mechelen

11/3 DAG Opvoeden, een beetje geven, een beetje nemen

Helga Bauwens 9030 Drongen

12en26/3 DAG Liever communicatiever An Michiels 3020 Herent

12/3 DAG Vragen stellen, hoe doe je dat? Sofie Stiers 1780Wemmel

13/3 DAG Omgaan met emoties rond euthanasie MiekeCoeckelbergh 3018Wijgmaal

16/3 DAG Over angstige, verdrietige en onrustige kinderen

IngeVanassche 1000 Brussel

17/3 DAG Initiatiearomatherapie Marleen Vanden Broecke 9040Sint-Amandsberg

18/3 VM De kracht van muziek Mieke Wouters 9030 Drongen

18/3 NM Muziek beluisteren in de zorg Mieke Wouters 9030 Drongen

18,25/3en1/4 DAG Persoonlijk leiderschap Hilde Mariën 2800Mechelen

19en26/3 DAG Een systemische kijk op gepast geven als HV Jürgen Peeters 2000 Antwerpen

19en26/3 DAG Een super-visie … een super-team Hendrik Gaublomme 9100 Sint-Niklaas

20/3 DAG Omgaan met psychiatrische patiënten in de thuiszorg

MiekeCoeckelbergh 3018Wijgmaal

20/3 DAG Passie als preventie van burn-out Patty Leppens 1030 Brussel

24/3 NM Zorg voor een adempauze Hilde Weckhuyzen 3740Bilzen

24/3 AV Zorg bij kinderziekten Dominique Snoeckx 2800Mechelen

25/3 VM De kracht van muziek Mieke Wouters 9030 Drongen

25/3 NM Muziek en dementie Mieke Wouters 9030 Drongen

26/3 NM Inclusievekinderopvang,eenhaalbarekaart Sofie De Bie 2800Mechelen

27/3 DAG Veerkracht opbouwen Veerle Gouwy 2000 Antwerpen

27/3 VM Zingen tijdens de dagelijkse zorg Mieke Wouters 9030 Drongen

27/3 NM Ontdek je stem en vele liedjes Mieke Wouters 9030 Drongen

31/3 DAG Aromatherapie in de praktijk Marleen Vanden Broecke 9040Sint-Amandsberg

april 2015 tijdstip titel lesgever locatie

13en15/4 DAG Arbeidsongeschikt!? Het verandert je leven… Erwin Vermesen 3530Houthalen

20/4 DAG Hooggevoeligheid als uitdaging IngeVanassche 9030 Drongen

21/4 DAG Gezag en respect zonder woorden Hendrik Gaublomme 3020 Herent

21/4 AV Beter voorkomen en eerste zorg Dominique Snoeckx 2800Mechelen

21/4 DAG OpenHart:Constructiefwerkenmetemoties Baud Vandenbemden 3020 Herent

21/4en5/5 DAG Afscheid nemen en loslaten Martine Bal 9000 Gent

23,30/4en7/5 NM Kiezenenbeslissen Hilde Mariën 1000 Brussel

24/4 DAG Ontdek je eigen opvoedingsstijl Veerle Gouwy 1780Wemmel

28en29/4 DAG ZelfzorgmetPrimordialChiKung Baud Vandenbemden 3020 Herent

30/4 DAG Zelfreflectie als sleutel voor HV Sofie Stiers 1000 Brussel

mei 2015 tijdstip titel lesgever locatie

4/5 DAG Communicatiemet(con)tact Patty Leppens 3500Hasselt

5/5 AV Gezond slapen en slaapproblemen Daniëlle Van Horenbeeck 2800Mechelen

7/5 DAG Aandacht voor levensvragen ConnyThomas 2000 Antwerpen

8/5 DAG Balanceren tussen veiligheid en vrijheid MiekeCoeckelbergh 3018Wijgmaal

8/5 DAG Geboeid door perfectionisme ErnaClaes 2000 Antwerpen

12,19/5en2,9/6 DAG Mindful rouwen, aandachtig gericht omgaan met verlies

Marc Michiels 3191 Hever

19/5 DAG Dementie, een ziekte van deze tijd maar hoe ermee omgaan?

CyrielConings 3018Wijgmaal

21/5 DAG Zelfreflectie als sleutel voor leidinggevenden Sofie Stiers 9000 Gent

21/5 DAG Discretie in de zorg ConnyThomas 9100 Sint-Niklaas

21/5 NM Inclusievekinderopvang,eenhaalbarekaart? Sofie De Bie 3150Haacht

22/5 VM Fit@yourdesk Maaike Decock 3018Wijgmaal

26/5 DAG Zelfzorg … in de zorgsector Hendrik Gaublomme 1790Affligem

42

28/5 DAG Omgaan met rouw en verlieservaringen bij kinderen

Lies Ledegen 2220 Heist-op-den-Berg

juni 2015 tijdstip titel lesgever locatie

3/6 DAG De kunst van het piekeren ErnaClaes 9000 Gent

4/6 DAG Omgaan met moeilijk hanteerbaar gedrag in de zorg

ConnyThomas 1780Wemmel

5/6 DAG Roddelen Patty Leppens 1030 Brussel

9/6 DAG Macht managen Baud Vandenbemden 3020 Herent

10/6 DAG Moeilijke kinderen bestaan niet IngeVanassche 3018Wijgmaal

11/6 DAG Ouders begrijpen – ouders begrenzen Lies Ledegen 3000 Leuven

12/6 DAG Werken aan werkvermogen ErnaClaes 2000 Antwerpen

16/6 NM Levenslang wonen Hilde Weckhuysen 3020 Herent

17/6 NM Rouwen en loslaten Dominieke Van Den Bossche 9030 Drongen

17/6 NM Tussen kwetsbaarheid en veerkracht ligt de kracht van een ritueel

Mieke Mariën 9040Sint-Amandsberg

19/6 DAG Aanvaarden, loslaten en verbinden Geert Hulselmans 2000 Antwerpen

Praktische informatie rond het open aanbod

inschrijvingenInschrijvenvoorafisnoodzakelijkenkanviaonzewebsite:www.zorgsaam.be

Ga in het menu Onze vormingen naar Onze vormingen voor jou - hier kan je kiezen voor opzoeken via de mozaiek, deze komt overeen met de onderverdelingen in de brochure of via trefwoord. Let op: je moet je eerst registreren voordat je je kan inschrijven voor een vor-ming. Eenmaal geregistreerd kan je gemakkelijk met je gebruikersnaam en passwoord voor andere vormingen inschrijven.

Indienjeoverdeinschrijvingvragenhebt,kanjeonstelefonischbereikenop016/243973ofviamail:[email protected]

Dadelijk na de online inschrijving ontvang je een bevestigingsmail, gevolgd door een factuur op het door jou opgegeven facturatieadres .

De inschrijving is definitief na betaling van deze factuur .

Betalingende datum van betaling geldt als inschrijvingsdatum. We vragen je om te wachten op je factuur met daarop alle betalingsgegevens, alvo-rens te betalen .

deelnemersprijsZorg-Saam vzw probeert de deelnemersprijs zo democratisch mogelijk te houden . We moeten echter rekening houden met een aantal vaste kosten zoals de huur van de lokalen en de honoraria van de vormingsmedewerkers . Voor personen met een vervangingsinkomen of zonder inkomen (hiervoor vragen wij een bewijs) zijn de prijzen steeds bespreekbaar . Bij jaartrainingen kan de betaling van de deelne-mersprijs, mits overleg, in de tijd gespreid worden .

Bevestiging?Na de betaling van de factuur ontvang je geen bevestiging meer . Je hoort enkel van ons indien de cursus niet kan doorgaan of bij onver-wachte wijzigingen .

Wanneer gaat een vorming niet door?Wanneer een cursus onvoldoende inschrijvingen heeft of bij ziekte van een lesgever kunnen wij de cursus annuleren . Wij verwittigen de ingeschreven deelnemers enkele dagen voor de geplande startdatum en betalen uiteraard het reeds betaalde cursusgeld integraal terug .

annulatievoorwaardenWanneer je onverwacht niet kan deelnemen aan een vorming, betaal je tot 1 maand voor de vorming €15administratiekost.Indienjelater dan 1 maand voor de vorming annuleert, kan je een andere persoon in jouw plaats laten deelnemen .

43

inspirerende vormingslocaties? Zorg-Saam staat open voor suggesties!

- Kenjeeeninspirerendelocatiewaaronzevormingenkunnendoorgaan?- Heb je een beperkt aantal medewerkers of vrijwilligers die graag een vorming van Zorg-Saam willen bijwonen, maar die zich niet

inschrijven omwille van de verplaatsing? Dan is het misschien een leuk idee dat wij die vorming tijdens het volgende seizoen bij jou laten doorgaan . Op die manier kunnen je medewerkers eindelijk deelnemen aan die boeiende cursus, samen met andere geïnteres-seerden, zonder dat ze zich hoeven te verplaatsen .

Wat zijn de voorwaarden?- Zorg-Saam is de organisator van de vorming .- Zorg-Saam maakt het vormingsaanbod bekend bij het brede publiek en verzorgt de administratie van de vorming . Alle individuele

deelnemers betalen hun inschrijvingsgeld aan Zorg-Saam .- Zorg-Saam vergoedt de eigenaar van de vormingslocatie voor het gebruik van de zaal en voor het drankgebruik van de deelne-

mers tijdens de vorming .ContacteeronsgerustalsjeinteressehebtomindetoekomsteenvormingvanZorg-Saamineenlokaalvanjouworganisatietelatendoorgaan:[email protected]/243975.

44

ons aanbod bij jou in je team, organisatie of instelling? Dat kan!Zou je één van bovenstaande vormingen uit deze brochure graag in jouw organisatie laten plaatsvinden, zodat een groep collega’s, familie-leden, mantelzorgers of vrijwilligers er samen aan kunnen deelnemen? Op jouw vraag komen we graag tot bij jou met onze vormingen . Al onze cursussen zijn praktijkgericht en interactief, waarbij we vertrekken vanuit de ervaringen van de deelnemers .

Inoverlegzoekenwenaareengeschiktedatumomditleermomentinjullievertrouwdeomgevingtelatenplaatsvinden.

Naast ons aanbod dat we uitvoerig in deze brochure beschrijven, geven we jullie graag een opsomming van enkele titels waarrond wij de voorbije jaren reeds vormingen hebben aangeboden in diverse organisaties . We komen ze met plezier ook bij jou verzorgen!

Communiceren vanuit je hart

titel korte inhoud duur

Assertiviteit in de zorg Hoe kunnen we “neen zeggen wanneer we het niet eens zijn, zonder agressief te reageren? Hoe leren we weerbaar zijn, zowel in woorden als in gedrag?

2 x 3 uur

Sociaal schilderen: ken jezelf en de ander !

Indezevorminggaanwed.m.v.schilderenhetgesprekaanmetdeander.Slechtseen deel van de communicatie gebeurt via het woord, veel meer gebeurt op on-zichtbaar vlak . Samen schilderen legt deze wereld bloot …

2 x 3 uur

Hoe breng je slecht nieuws met zorg

Tijdens deze vorming zoeken we op volgende vragen een antwoord: - Wat bete-kent het om slecht nieuws te brengen? - Hoe breng ik deze boodschap ? - Waar ligt het evenwicht tussen afstand en nabijheid ? - Wat doe ik met mijn emoties? - Welke invloed heeft slecht nieuws op een verdere relatie ?

2,3of4x3uur

omgangskunde vanuit verbinding


CVS WatisCVS?Hetiseensamenspelvanvelerleifactoren,fybromyalgiemaaktsomsdeel uit van dit pakket .

3 uur

Angst: een appel op onze moeds-krachten

Menselijke ontwikkeling bestaat niet zonder angst . Angst kan verlammend werken maar kan evengoed een uitdaging zijn . Deze vorming bestaat uit een theoretisch en een kunstzinnig deel . Geen voorkennis vereist .

2 x 3 uur

Trauma: meer dan het hart kan dragen

Trauma betekent verwonding: dit kan fysiek zijn of ook in de psyche . Het is een reactie op een schokkende gebeurtenis . Als deze niet verwerkt kan worden wordt het een posttraumatische stoornis . We verwerken de theorie kunstzinnig . Geen voorkennis vereist .

2 x 3 uur

Depressie Tijdens deze vorming leren we de symptomen van een depressie herkennen en staan we stil bij risicofactoren en mogelijke oorzaken .

2 x 3 uur

Psychose: leven in een eigen wereld

Het contact met de werkelijkheid raakt verstoort . Tijdens deze vorming behande-len we de symptomen, het verloop, de behandeling en hoe ermee omgaan . De vorming bestaat zowel uit een theoretisch als uit een kunstzinnig gedeelte . Geen voorkennis vereist .

2 x 3 uur

Stemmingsstoornissen: in een sluier gevangen

Stemmingsstoornissen zijn psychiatrische ziektebeelden waarbij een verstoring van het gevoelsleven centraal staat . De vorming bestaat uit een theoretisch en kunst-zinnig gedeelte . Geen voorkennis vereist .

2 x 3 uur

De ziekte van Parkinson Wat is Parkinson? Wat kunnen wij eraan doen? Hoe is het te genezen? Hoe kun-nen we ermee omgaan? We proberen op deze vragen een antwoord te geven .

2 x 3 uur

Geneesmiddelen: gebruik en misbruik

Geneesmiddelen,waartoedienenze?Enwaartoeniet?Indezesamenkomststaanwe stil bij de voor- en nadelen van medicatie .

3 uur

Leven met incontinentie Zeker 1 op 20 mensen wordt door een incontinentieprobleem gehinderd in zijn of haar dagelijkse bezigheden . Behandeling is mogelijk .

3 uur

NAH Niet-aangeboren hersenletsel is een verzamelnaam voor alle letsels aan de herse-nen die ontstaan zijn na de geboorte . Hoe gaat de persoon zelf en zijn familie om met deze traumatische of niet-traumatische oorzaken van dit letsel?

2 x 3 uur

Help, laat me los! Stopzetten van agressie

Meer en meer worden we ongewild geconfronteerd met agressie in de zorg . Om-gaan met agressie is moeilijk maar aan agressie is iets te doen .

2 x 3 uur

Respectvol omgaan in de zorg De kwaliteit van de zorg wordt waargemaakt door de persoon van de zorgverle-ner . Als zorgverlener is een aangepast beroepshouding noodzakelijk .

3 uur

Dementie in een positieve en bele-vingsgerichte dimensie

Vanuit een belevingsgerichte benadering proberen we te begrijpen wat dementie betekent in het leven van deze mensen en hoe zij terug gaan in de tijd . Via schilde-ren kunnen we hen bereiken in hun gevoelswereld .

3 x 2 uur

Preventie van depressie bij ouderen Een depressie op oudere leeftijd manifesteert zich vaak anders waardoor ze niet of laattijdig herkend wordt . Tevens wordt depressie vaak overschaduwd door licha-melijke klachten …

3 x 2 uur

Thuis in het rusthuis Wanneer een rusthuisbewoner zich thuis voelt, heeft dat een positieve invloed op lichaam en geest . Wat kan je als hulpverlener doen om de rusthuisbewoner zich te doen thuis voelen .

3 x 2 uur

45

Palliatieve zorg Palliatieve zorg beoogt niet jaren toe te voegen aan het leven maar leven aan de jaren of periode die mensen nog rest . Naast een aantal kaders wordt ook geoefend op basisvaardigheden en houdingen die vereist zijn in het zorgen voor en begelei-den van stervende mensen … Rond dit model zijn een aantal vormingen uitge-werkt die kunnen aangevraagd worden .

3 uur

Dyslexie Deze vorming is bedoeld om de ervaringen van ouders van kinderen met dyslexie te leren kennen . Wat is het en wat betekent het voor het kind, de ouders, de school, vrienden?

1 of 2 x 3 uur

Omgaan met als moeilijk ervaren leerlingen

We kijken wat moeilijk gedrag kan zijn . En waarom jongeren dit gedrag stellen . Tenslotte kijken we naar nazorg en herstel .

3 uur

Klasondersteuning Soms loopt het niet goed in een klas . We geven de mogelijkheid om hierbij stil te staan en te kijken wat er echt aan de hand is . Er is ruimte voor overleg en casuïs-tiek .

3 uur

Omgaan met ouders in de opvang Hoe maak je van de kinderopvang een gezinsopvang? Een praktische workshop waar je je bedenkingen kwijt kunt en zoekt naar concrete en vooral bruikbare manieren om ouders een plek te geven in jouw opvang .

1 of 2 x 3 uur



Grondprincipes van coachen: spi-ritualiteit in coaching: meerwaarde voor de toekomst

We bekijken samen de kern van coaching . Je wordt in coaching betrokken bij de “match”tussenmensenorganisatie.Weoverlopendetheorieentelkenseenkunstzinnige of biografische verwerking .

4x3uur

Functioneringsgesprekken We staan stil bij de voorbereiding, het verloop van zo’n gesprek en bij mogelijke valkuilen die je kan tegenkomen . Ook aan de opvolging wordt aandacht besteed .

2 x 3 uur

Zorg, ook voor jezelf


De zorgbalans in evenwicht Tijdens deze vorming verkennen we samen hoe we zorg geven en ontvangen, zorg vragen en weigeren . We ontdekken hoe we met meer zelf-zorg in ons leven en ons werk kunnen staan .

2 x 3 uur

Ergonomisch denken Hetdoelvandezecursusisallemogelijke“zelfinterventies”,zowelthuisalsophetwerk, uit te werken, met als doel ieders welzijn te verbeteren .

3 uur

Oei, oei, mijn rug doet pijn Op een dag heb je: de rugklachten! We moeten trachten bewuster om te gaan met onze rug . Niet eenvoudig want we zitten echt vastgeroest in hardnekkig verkeerde gewoontes .

1 of 2 x 3 uur

46

een aanbod op maat? natuurlijk! Heb je nood aan een vormingsaanbod op maat, dat niet in deze brochure is opgenomen? Dan kan je ons natuurlijk contacteren om je vor-mingsbehoefte toe te lichten en gaan we samen op zoek naar een aangepast aanbod . Dit kan een variatie zijn op een bestaande titel uit os aanbod of dit kan een nieuwe vorming zijn . Onze medewerkers zullen het aanbod met de grootste zorg laten aansluiten bij jullie prioritei-ten .

Praktische informatie rond het aanbod voor organisaties

locatieZorg-Saam is actief in gans Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest . Je zorgt voor een aangepast lokaal, d .w .z .: voldoende ruimte, liefst met daglicht en voldoende verluchting, met het nodige didactisch mate-riaal . Zowel deelnemers als begeleiders vinden het prettig als er koffie, thee en water klaar staat .

aantal deelnemersOmwille van de kwaliteit van de vorming, houden we ons aan een maximum van 20 deelnemers per groep . Om een uitzondering te be-komen op deze regel, dien je ten laatste een week vóór de vorming contact op te nemen met Zorg-Saam . Wij staan deze uitzondering na overleg in bepaalde situaties toe .

kostprijsOpaanvraagbezorgenwejeeentotaalprijs,rekeninghoudendmetdeconcretevormingsnodenvanjeorganisatie.Indematevanhetmogelijke kiezen we een lesgever die in de buurt van je organisatie woont, om de verplaatsingskost zo laag mogelijk te houden .

aanvragenVoor meer inlichtingen kan je ons steeds contacteren:- Zorg-Saam,Remylaan4b,3018Wijgmaal-Leuven- Telefonischophetnummer016/243975- Peremail:[email protected]

Neem tijdig contact op, want de agenda’s van onze lesgevers zijn gauw volzet!

Ben je tevreden, zeg het voort! Ben je niet tevreden, zeg het ons!

deze brochure is met de meeste zorg opgesteld.vergissingen en fouten zijn echter menselijk, en wijzigingen zijn soms noodzakelijk of buiten onze wil.

47

“”

Zorg-Saam wil mensen inspireren

en in beweging brengen omdat zorgzaam samenleven kan.

48

Remylaan 4b - 3018 Wijgmaal-Leuventel 016/24 39 75 - fax 016/24 39 71

[email protected]

vorming - opleiding - ondersteuning - vorming - opleiding - ondersteuning - vorming - opleiding - ondersteuning - vor-vorming - opleiding - ondersteuning - vorming - opleiding - ondersteuning - vorming - opleiding - ondersteuning - vor-

Vormingen voorjaar 2015 - Zorg-Saam · 2017. 8. 8. · onze brochure en een deugddoende vorming,...

Documents

Transcript of Vormingen voorjaar 2015 - Zorg-Saam · 2017. 8. 8. · onze brochure en een deugddoende vorming,...