Opdracht (Carmen 1. p. 70)

Opdracht = dankbetuiging / voorwoord

• In oudheid diende eerste gedicht (of eerste regels van een boek) om:– aan te geven waarover je het ging hebben

– eventueel iemand te bedanken

• Dit eerste gedicht dient beide doelen• Te vergelijken met een soort voorwoord

Cui dono lepidum novum libellum 1arida modo pumice expolitum?Corneli, tibi; 3

1 Wat is het hoofdwerkwoord in deze zin?

Cui dono lepidum novum libellum 1arida modo pumice expolitum?Corneli, tibi; 3

1 Wat is het hoofdwerkwoord in deze zin?

dono van donare – dus: ik geef

1 Welke vorm is cui?

dativus van qui (wie)

Welke woorden zijn allemaal acc. dus lijd vw?

Cui dono lepidum novum libellum 1arida modo pumice expolitum?Corneli, tibi; 3

1 Wat is het hoofdwerkwoord in deze zin?dono van donare – dus: ik geef

1 Welke vorm is cui?dativus van qui (wie)

Welke woorden zijn allemaal acc. dus lijd vw? lepidum novum libellum … expolitum

2 Welke naamval is arida pumice?abl ev

3 Welke naamval is Corneli?vocativus

Cui dono lepidum novum libellum 1arida modo pumice expolitum?Corneli, tibi; 3

Aan wie geef ik een aardig nieuw boekje,zojuist met droge puimsteen gepolijst?Cornelius, aan jou;

1 lepidum – Catullus stelt zijn werk een beetje bescheiden voor; doet alsof het niet zoveel voorstelt. Het verkleinwoord libellum helpt daar aan mee. Het was ook kort, vgl. met een epos.

2 pumice – puimsteenAls de vellen papyrus aan elkaar werdengeplakt, werd daarna het eind van de rolglad gemaakt met puimsteen.modo expolitum net af dus

3 Cornelius Nepos = een geschiedschrijver, die Catullus heeft aangemoedigd te schrijven.

namque tu solebasmeas esse aliquid putare nugas,       5

4 Welke constructie hoort er bij solebas putare?

AcI

Noem de acc en de infin

meas nugas esse

namque tu solebasmeas esse aliquid putare nugas,       5

Want jij was gewend te denken, dat mijn niemendalletjes iets voorstelden

5 nugas – nogmaals stelt Catullus zich bescheiden op. Het was een nieuw genre. Hij wist nog helemaal niet hoe het zou gaan vallen!

iam tum cum ausus es unus Italorumomne aevum tribus explicare chartis, 7doctis, Iuppiter, et laboriosis!

6 ausus es – 2e ev perf van audēre - durven

audēre is een semi-deponens:

- praes, impf, fut-vormen zijn actief

- perf, pqpf, fut.ex-vormen zijn passief

Maar: altijd actief vertalen!

Dus ausus es betekent ….?

Jij hebt gedurfd.

Welke aanvulling hoort hierbij?

een infin: explicare

iam tum cum ausus es unus Italorumomne aevum tribus explicare chartis, 7doctis, Iuppiter, et laboriosis!

7 tribus – abl van tres = drie

congrueert met ….?

iam tum cum ausus es unus Italorumomne aevum tribus explicare chartis, 7doctis, Iuppiter, et laboriosis!

7 tribus – abl van tres = drie

congrueert met …. chartis

Welke woorden horen hier ook nog bij?

iam tum cum ausus es unus Italorumomne aevum tribus explicare chartis, 7doctis, Iuppiter, et laboriosis!

7 tribus – abl van tres = drie

congrueert met …. chartis

Welke woorden horen hier ook nog bij?

doctis, …, et laboriosis

iam tum cum ausus es unus Italorumomne aevum tribus explicare chartis, 7doctis, Iuppiter, et laboriosis!

toen al, toen jij het hebt gedurfd als enige van de Italiërs een hele wereldgeschiedenis in drie boeken uiteen te zetten, geleerde (boeken), bij Jupiter en vol inspanning geschreven!

6 unus Italorum – predicatief.

= dubbelverbonden bepaling

Als deze aanwijzing er staat: zet in je vertaling het woordje ALS ervoor!

7-8 Catullus verwijst hier naar Nepos’ boek Chronica (inmiddels verloren gegaan). Drie boeken was héél kort voor een geschiedwerk!

Quare habe tibi quidquid hoc libelli 9qualecumque;

En daarom, neem aan dit boekje, wat het ook is en wat het ook waard is;

9 Catullus is wederom bescheiden

quod, o patrona virgo,       10plus uno maneat perenne saeclo.

10 quod – wat voor woordsoort?relativum

Dus welke constructie hebben we hier?Relatieve aansluiting = hoofdzin begint metrelativum. Kan niet in Nederlands, dusvervangen door: en

maar + aanw. / pers. vnwwant

11 maneat – welke vorm en waarom?coni praes; desiderativus (wens)

quod, o patrona virgo,       10plus uno maneat perenne saeclo.

en moge dit, o beschermvrouwe,meer dan één eeuw duurzaam blijven bestaan.

10 Naar welk woord verwijst quod?

libellum

patrona virgo – wat is een Muze?

Er zijn 9 Muzen, dienaressen van Apollo. Samen zorgen ze voor de Schone Kunsten. Het aanroepen

van de Muze was traditie in een epos. Homerus en Vergilius deden het ook. Meestal werd door de dichter gevraagd om inspiratie.

In welk opzicht is Catullus hierin dus origineel?

quod, o patrona virgo,       10plus uno maneat perenne saeclo.

en moge dit, o beschermvrouwe,meer dan één eeuw duurzaam blijven bestaan.

10 Catullus vraagt niet echt om inspiratie – het boek is immers al af. Hij noemt haar als zijn patrona.

Waaraan denkt een Romein dan?

patronus – cliens : een rijke man had meestal een aantal mensen die hij beschermde (en die

hem in ruil daarvoor stemmen

en aanzien gaven).

De Muze moet hem en zijn

boekje beschermen.