Het musje (Carmen 2. p. 71)

Passer, deliciae meae puellae, 1quicum ludere, quem in sinu tenere,cui primum digitum dare adpetenti 3et acris solet incitare morsus,

1 deliciae – is een plurale tantum, een woord dat alleen in het meervoud voorkomt, maar dat je als

enkelvoud moet vertalenvgl: castra - legerkamp;

fores - deur(vleugels) Wat voor soort woorden zijn qui, quem en cui?

relativum (nom, acc, dat) Wat is het hoofdww. in deze bijzinnen?

Passer, deliciae meae puellae, 1quicum ludere, quem in sinu tenere,cui primum digitum dare adpetenti 3et acris solet incitare morsus,

1 deliciae – is een plurale tantum, een woord dat alleen in het meervoud voorkomt, maar dat je als enkelvoud moet vertalenvgl: castra - legerkamp;

fores - deur(vleugels) Wat voor soort woorden zijn qui, quem en cui?

relativum (nom, acc, dat) Wat is het hoofdww. in deze bijzinnen?

solet

Passer, deliciae meae puellae, 1quicum ludere, quem in sinu tenere,cui primum digitum dare adpetenti 3et acris solet incitare morsus,

3 adpetenti – welke vorm?

ppa, dat ev

congrueert met …?

cui

Passer, deliciae meae puellae, 1quicum ludere, quem in sinu tenere,cui primum digitum dare adpetenti 3et acris solet incitare morsus,

Musje, lieveling van mijn meisje,met wie zij gewend is te spelen, dat zij gewend is

op schoot te houden, aan wie zij gewend is het topje van haar vinger te

geven, als (zodat) hij erin pikten (wiens) felle beetjes zij gewend is uit te lokken,

Catullus’ geliefde met haar musjeSir Edward John Pointer

Veel Romeinse vrouwen hadden een vogeltje als huisdier.

cum desiderio meo nitenti 5carum nescio quid lubet iocari,

5 desiderio meo – dativ. bij lubet (het bevalt aan…)

cum desiderio meo nitenti 5carum nescio quid lubet iocari,

wanneer het aan het voorwerp van mijn verlangenbevalt een of ander dierbaar spel te spelen,

5 desiderio – metonymia (abstractum pro concreto)

metonymia = je gebruikt een

ander woord dan het bedoelde,

maar er is wel een bepaalde

overeenkomst - - - - In dit gedicht wordt de geliefde nog

niet met naam of pseudoniem

aangesproken.

Metonymia = betekenisverschuiving (van het Griekse

μετωνυμία, "een verandering van naam") Een soort beeldspraak waarbij datgene wat feitelijk bedoeld wordt niet rechtstreeks genoemd wordt, maar aangeduid met behulp van een als gevolg iets wat er wel een overeen-komst / band mee heeft.

Soorten metonymia

1. Materiaal ipv voorwerp – Geef me eens een glas.

2. Pars pro toto (deel ipv geheel) – Even neuzen tellen.

3. Totum pro parte (geheel ipv deel) – Nederland won van Duitsland

4. Abstractum pro concreto (iets abstracts ipv iets concreets) – Daar zat me toch een schoonheid aan de bar!

5. Concretum pro abstracto (iets concreets ipv iets abstracts )- Een goede boterham verdienen

6. God ipv datgene waar de god voor staat – een glas Bacchus

et solaciolum sui doloris, 7credo, ut tum gravis adquiescat ardor;

en als troost voor haar verdriet,geloof ik, opdat / zodat dan haar zware gloed minder wordt;

7 doloris – op wat voor verdriet doelt Catullus hier en door welk woord weet je dat?

liefdesverdriet (door ardor)

8 ut = coni = finalis of consecutivus (doel of gevolg)

tecum ludere sicut ipsa possem       9et tristes animi levare curas!

9 possem – welke vorm en waarom?

coni impf (irreële) wens

tecum ludere sicut ipsa possem       9et tristes animi levare curas!

Kon ik maar met jou spelen zoals (zij)zelfen de droeve zorgen van mijn hart verlichten!

9 Wie wordt bedoeld met te?

passer

Wie wordt bedoeld met ipsa?

puella

Interpretatie van dit gedichtBelangrijk om te weten is:* Passer – beestje dat gewijd was aan Venus dit maakt het dus meteen al een liefdesgedicht* Andere woorden die met liefde te maken hebben: desiderio, ardor, curas

• Er is duidelijk nog geen relatie tussen Catullus en de aangesproken persoon in dit gedicht.

• Gedichten werden voorgelezen! Misschien gebracht als ‘grappig’ gedicht, maar meteen om haar reactie te peilen.

• Op ‘grappig’ wijst ook, dat het een parodie is op een (toen) bekend thema: twee be-kende Griekse gedichten zijn ook gewijd aan een dier (sprinkhaan en cicade) en die zijn ook niet serieus bedoeld.

Catullus zegt iets als:• Meisje X heeft een musje om mee te spelen, als ze liefdesverdriet heeft• Suggestie: liefdesverdriet???? Heeft

ze misschien wel verdriet om mij ?• Ik zou ook wel met dat musje willen

spelen ik heb ook verdriet vanwege

mijn gevoelens voor haar!

Andere interpretatie:

Het zou ook een erotisch gedicht kunnen zijn.Passer zou nl. in het Latijn ook een andere betekenis hebben

Lees het met die gedachte nog eens ….

‘Musje’, lieveling van mijn meisje, met wie zij gewend is te spelen, dat zij gewend is op schoot te houden, aan wie zij gewend is het topje van haar vinger te geven, als (zodat) hij erin pikt en (wiens) felle beetjes zij gewend is uit te lokken, wanneer het aan het voorwerp van mijn verlangenbevalt een of ander dierbaar spel te spelen, en als troost voor haar verdriet, geloof ik, opdat / zodat dan haar zware gloed minder wordt; Kon ik maar met jou spelen zoals (zij)zelf en de droeve zorgen van mijn hart verlichten!