De Vennenflat vormt de entree van Delfzijl. Is er een betere exposure denkbaar voor het muziekspektakel van het jaar? Iedereen zal het weten: Delfzijl is het decor van een heuse opera.

foto Jan Bouwman

Carmen in DelfzijlEen Gemeenschap in de Ban van OperaIn de ban van OperaHet is onwerkelijk. Een complete stad en de haar omliggende dorpen zijn al maanden in

de ban van een opera. Jazeker, een opera! Toch zeker geen allemansvriend. Maar wie kan

haar weerstaan, een vrouw als Carmen, zo vol van zuidelijk temperament? Zelfs nuchtere

noordelingen blijken niet ongevoelig voor haar charmes.

Een daverend applaus rolt door de binnenstad van Delfzijl. Het vormt het slotakkoord van de operavoorstelling Carmen. Bijna zesduizend toeschouwers zien tussen 17 en 27 juni dat het oer-Hollandse Molenbergplein in Delfzijl is veranderd in een opera-decor.

VoorwoordAls ik, maanden later, terugdenk aan het evenement Carmen in Delf-zijl, ben ik nog steeds verbaasd over wat we allemaal teweeg hebben gebracht. De volle tribunes, de betrokkenheid van zoveel mensen, de hoge artistieke kwaliteit, de omvangrijke randprogrammering, de bijlagen in de kranten en zelfs een eigen televisieserie. Maar wat me het meest heeft geraakt, was de tomeloze inzet van alle betrokkenen. Nooit hadden we durven hopen dat vrijwilligers dag en nacht klaar zouden staan voor de operacrew. Of dat dorpen en wijken zoveel activiteiten zouden organiseren. Leden van het koor stelden hun examens uit, het kinderkoor kreeg vrij van school. Het internationale team van Opera Spanga liep rond in Delfzijl alsof dit hun thuishaven was. Deze betrokkenheid van zoveel verschillende mensen is het geheime ingrediënt geweest van Carmen in Delfzijl. De energie die is losgemaakt spreekt overduidelijk uit de prachtige foto’s in dit boek. Ik wens u veel leesplezier.

Jacqueline Clements, Directeur IVAK

(…) Delfzijl heeft zich weer eens onverstoorbaar op de kaart gezet. Als het geen DelfSail is gooien ze er wel een opera tegenaan. Hoezo krimpgemeente, leegstand, bevolkingsdaling of economische stag-natie? Het vervloog tot onbelangrijke bijkomstigheden toen Carmen’s Habanera over de Molenkamp klonk. Het zet me aan het denken over de macht van de cultuur en de onmacht van de economie. Water en brood moeten er ook zijn maar de uiteindelijke ziel van de stad is het belangrijkste van alles en wordt vooral door andere dingen bepaald. Bijvoorbeeld door een opera. Of wat er allemaal nog bij komt want de gemeente Delfzijl is tot 27 juni ondergedompeld in een waar Carmen festival. Ik hou als econoom voorlopig even mijn mond over sombere statistieken. De ziel van Delfzijl is springlevend.

Dirk Stelder, ruimtelijk econoom, column Dagblad van het Noorden, juni 2010

Blind van jaloezie doodt Don José de vrouw van wie hij zielsveel houdt, Carmen.

Deze crime passionel houdt Delfzijl maanden in haar greep.

Immers, deze openlucht opera staat niet op zich…

Crime passionel

Crime passionel

De hand van regisseur Corina van Eijk, artistiek leider van het operagezelschap

Opera Spanga, is overduidelijk aanwezig: Carmen is geen zuidelijke mannen-

verslindster, maar een hoogblonde jonge vrouw die op zoek is naar liefde.

Daarbij breekt zij menig mannenhart…

Corina van Eijk, oprichtster van Opera

Spanga, tekent voor de regie van de opera

Carmen. Ze pakt de opera filmisch aan en

voorziet het verhaal van een modern jasje.

Het lukt haar om het publiek helemaal in de

opera op te laten gaan.

DraagvlakDe opera van Georges Bizet vormt de

apotheose van een langdurig festival.

Carmen in Delfzijl is dan ook meer dan een

opera alleen: het is een muziekspektakel

dat alle lagen van de bevolking raakt en kan

rekenen op een breed draagvlak. Delfzijl

houdt van Carmen, Delfzijl is Carmen.

TalentDe media zijn lyrisch over de opera. ‘Delfzijl

bewijst dat haar inwoners zeer veel talent en

organisatorisch vermogen hebben’, zo valt

te lezen. De professionele cast van Opera

Spanga wordt bijgestaan door leerlingen van

het IVAK, centrum voor Kunst en Cultuur, dat

voor de gemeenten Appingedam, Delfzijl en

Loppersum onder meer opleidingen verzorgt

op het gebied van muziek, dans en theater.

Samen met andere liefhebbers nemen de

leerlingen van het IVAK de bijrollen en koor-

stukken voor hun rekening.

Talloze vrijwilligersOok de bewoners van Delfzijl en omstreken

hebben zich enthousiast aangesloten bij het

festival. Met overgave wijdt men zich aan de

vele figurantenrollen. En dan zijn er nog de

talloze vrijwilligers die zich achter de schermen

dienstbaar maken aan het evenement.

SaamhorigheidHet initiatief voor het opera-project ligt bij het

IVAK. Directeur Jacqueline Clements hoopte

heel Delfzijl en haar omgeving actief te betrek-

ken bij Carmen. Daarin is het muziekproject

geslaagd. De productie en uitvoering van

Carmen en de randactiviteiten zetten vele

mensen in beweging. Er ontstaat een bijzonder

gevoel van saamhorigheid. Carmen heeft zelfs

een bovenregionale uitstraling. Dat maakt de

mensen trots. En dat heeft de noordelijke regio

nodig. Ook in de toekomst.

De cast van Carmen in Delfzijl bestaat

uit professionele zangers en zangeres-

sen. Ze komen uit Nederland, Portugal

en China en vormen een breed, interna-

tionaal gezelschap.

Talenten

De hoofdrollen worden vertolkt door

Maaike Widdershoven, Madieke Marjon,

Charles Alves da Cruz en Marcel van

Dieren. De overige rollen worden inge-

vuld door professionele zangers, ervaren

amateurs en een aantal zangers van het

IVAK. Tot die laatste behoren twee enorme

talenten: Eva Marks en Jasper Hidding.

de cast

Madieke behaalde aan het Utrechts Con-

servatorium zowel haar Bachelor als Master

Degree met onderscheiding o.l.v. zangpeda-

goge Henny Diemer. Ze volgde er operaklas

o.l.v. Monique Wagemakers en David Prins.

Madieke volgde dans, drama- en acteer-

lessen aan onder anderen the Guildford

School of Acting. Na haar studie werd

Madieke lid van Opera Studio Nederland. Zij

behaalde een eerste prijs in het Nationale

Concours van Stichting Jongmuziekta-

lent Nederland. Madieke werkte mee aan

producties met operagezelschappen als

Studio 32, Toneelgroep Amsterdam en de

Nationale Reisopera. Bij Opera Spanga in

samenwerking met Opera Studio Nederland

was zij te horen en te zien als Niklausse in

Offenbachs opera ‘De zaak Hoffmann’ en

als 3. Magd/die Schleppträgerinn in Elektra

van Strauss. Volgend seizoen maakt zij haar

debuut bij De Nederlandse Opera in de pro-

ductie ‘Het Sluwe Vosje’ van L. Janácek.

MadiekeMarjonCarmen

De Portugeese tenor Charles Alvez da Cruz

is zijn professionele zangcarrière begonnen

in het koor van de Matrîse de Paris en het

kamermuziekensemble Paris Consort. Hij

is onder andere werkzaam geweest bij de

Péniche Opéra, Opéra de Paris en de Opéra

de Dijon. Bij Opera Spanga zong hij de rol

van Radamès in Aida (Verdi) en de Duca in

de operaspeelfilm Rigoletto (Verdi), Franco

in Buwalsky, a Road Opera van Mel Marvin,

Samson in de operaspeelfilm Samson and

Delilah (Saint Saens), Don Elviro in Donna

Giovanna (Mozart) en Aigisth in Elektra

(Strauss).

Charles Alves da Cruz Don José

Maaike slaagde cum laude voor haar exa-

men Uitvoerend Musicus aan het Utrechts

conservatorium. Naast opera heeft zij vele

rollen in Nederlandse musicals gezongen.

Voor de rol van Maria in The Sound of Music

ontving zij de prestigieuze John Kraaykamp

Musical Award 2003 voor de beste vrouwe-

lijke hoofdrol.

Bij Opera Spanga zong zij Susanna in

Sancta Susanna (Hindemith). In de zomer

van 2009 zong zij bij Opera Spanga de rol

van Chrysothemis in Elektra van Richard

Strauss.

Maaike WiddershovenMicaëla

De bariton Marcel van Dieren studeerde

zang aan het conservatorium van Tilburg

bij Frans Fiselier. Daarna werd hij gecoacht

door James McCray en sinds 2008 door

Gemma Visser. Marcel zong vele rollen in

zowel opera’s als operettes en musicals.

Hij zong bij Opera Zuid, Theater Hagen (D)

en het Productiehuis Jeugdconcerten van

het Concertgebouw.

Rollen die hij vertolkte waren onder mee de

titelrol in Tsaar Saltan (Rimsky-Korsakov),

Pandolfe in Cendrillon (Massenet), Pistola in

Falstaff (Verdi), Tonio in Pagliacci (Leonca-

vallo) en Aeneas in Dido & Aeneas (Purcell).

Bij Opera Spanga was hij eerder te zien als

Masetto in Donna Giovanna (Mozart) en Alte

Diener/Pfleger in Elektra (Strauss).

Marcel van DierenEscamillo

Regiotalent Eva Marks begon op 16-jarige

leeftijd met haar zanglessen bij Nanny ter

Wiel aan het IVAK. Zij zingt vanaf 2002 in

het IVAK Jeugd Vocaal Ensemble, waar

ze veel solistische bijdragen levert tijdens

concerten in binnen- en buitenland. In 2008

zong zij de titelrol in Der Rose Pilgerfahrt

van Robert Schumann. Zij is derde prijs-

winnares van het IMC, georganiseerd door

Stichting Jong Muziektalent Nederland.

Afgelopen september zong zij een solorol in

de muziektheatervoorstelling De Vliegende

Hollander in Appingedam.

Eva Marks Mercédès

Zhenhua Chang behaalde in 2007 zijn

Bachelor Degree aan het Koninklijke Con-

servatorium en een Master Degree in Opera

in 2009 aan The Dutch National Opera

Academy. Zhenhua speelde eerder onder

andere in Le nozze di Figaro van Mo-

zart (Count Almaviva) , Cendrillon van Mas-

senet (Le Roi), Dialogues of the Carmelites

van Poulenc

(Jailer) en in Mozarts Don Giovanni de

titelrol.

Zhenhua ChangDancaïro

Meneka studeert klassiek zang aan de

Folkwang Hochschule te Essen (D). In

Frankrijk heeft ze een hoofdrol vertolkt in

de Happy Prins (Williamson) en de titel rol

La Princesse Jaune (Saint-Saêns). Meneka

vormt samen met Maxim Shamo een duo.

Als duo zijn zij lid van de Yehudi Menuhins

“Live Music Now” en geven regelmatig con-

certen in het Rijn-Ruhr gebied. In Carmen in

Delfzijl beleeft zij als Frasquita haar opera-

debuut in Nederland.

Meneka SennFrasquita

De bas-bariton Peter Jagt studeert sinds

2002 klassieke zang bij Niek van Klave-

ren. Hij heeft een aantal rollen vertolkt in

opera (Sparfucile in Rigoletto van Verdi) en

muziektheater. Peter was lid van het Viable

Opera Koor (Nabucco, Die Zauberflöte) en

zingt tegenwoordig op projectbasis bij het

Noord Nederlands Concert Koor. In februari

2009 nam Peter met de aria Vi Ravviso

(Bellini) deel aan Una Voce Particolare, het

NCRV-programma met presentator Ernst

Daniël Smid.

Peter JagtMorales

Regiotalent Jasper Hidding zingt sinds

enkele jaren in het IVAK Jeugd Vocaal

Ensemble. In 2005 begon hij met zangles bij

het IVAK. In 2008 zong Jasper de rol van de

molenaar in Der Rose Pilgerfahrt van Robert

Schumann. Ook Jasper had in 2009 een

solorol in de

muziektheatervoorstelling De Vliegende

Hollander in Appingedam.

Jasper Hidding Zuniga

De tenor Tao Tong is geboren in Chengdu,

China, waar hij aan het Sichuan Conserva-

tory of Music bij Prof. Gongnong Gan heeft

gestudeerd. In 2004 heeft hij zijn Bachelors

Degree behaald. In 2005 debuteerde hij in

zijn geboorteplaats als Alfredo in Verdi’s

La Traviata. Daarna had hij solo rollen in

Luci di Lammermoor (Donizetti), Madame

Butterfly (Puccini) en Tosca (Puccini) . Sinds

februari 2009 maakt Tao deel uit van het en-

semble van Opera Studio Nederland, waar

hij in mei optrad als Hoffmann in De Zaak

van Hoffman (in samenwerking met Opera

Spanga) onder regie van Corina van Eijk.

Tao TongRemendado

Barbara van der Werff Leïla Pastia Barbara van der Werff heeft vanaf 2006

zanglessen bij het IVAK en zingt o.a. in het

Kamerkoor Dualis in Groningen. In 2008

zong zij de rol van Der Totengräber in Der

Rose Pilgerfahrt van Robert Schumann.

UniekDe samenwerking tussen IVAK en Opera

Spanga is uniek. Nooit eerder nam een

professioneel operagezelschap deel aan

een dergelijk grootschalig community-

evenement zoals dat nu plaatsheeft in

Delfzijl. Amateurs staan naast professio-

nals. Carmen geeft jonge talenten de kans

hun prestaties te tonen en ervaring op te

doen in een professionele productie.

InternationaalDe vakpers noemt Carmen een voorbeeldige samenwerking tussen beroeps- en

amateurkunst. De opera van Georges Bizet is een gouden greep, want in het stuk

speelt het koor een grote rol. Het IVAK Jeugd Vocaal Ensemble van Nanny ter Wiel,

dat bestaat uit leerlingen uit Appingedam, Loppersum en Delfzijl, vormt de basis van

het koor. Versterking komt uit de regio, daar raken diverse amateurzangers behept

met het Carmenvirus. Maar ook internationaal is er animo om mee te doen: een

Franse en twee talentvolle Tsjechische tenoren (18 en 20 jaar) maken de tocht

naar Delfzijl om hun partij mee te zingen. Een internationaal koor van topniveau

vormt zich.

“Het Molenbergplein in Delfzijl is voor mij een heel

interessante plek om te regisseren, het is ontzettend

levendig.”

Corina van Eijk

operafilm

BuitenluchtRegisseur Corina Van Eijk weet het Molen-

bergplein ten volle te benutten voor deze

eigentijdse openluchtversie van Carmen.

De toeschouwers hebben de illusie naar

een live operafilm te kijken. Zangers en

zangeressen komen uit alle hoeken en

gaten van het Molenbergplein.

Dit is geen statische opera in een theater.

Hier gebeurt het echt, in de buitenlucht.

Geloofwaardige acteurs treden op in een

heel natuurlijk decor.

operafilm

David LeviHet orkest staat onder leiding van de

Amerikaanse dirigent David Levi. Hij

dirigeert over de hele wereld opera’s,

musicals, soundtracks, ballet en symfoni-

sche werken.

HerkenbaarLevi is verrukt van de muziek van Georges

Bizets Carmen: “Het is een van de best

geschreven opera’s ter wereld. Het is

populair vanwege de goede muziek. Die is

erg herkenbaar. Het is te horen in commer-

cials, op de radio in rockmuziek, overal.

En het verandert steeds.”

Nuchtere Noorderlingen‘Hoe zuidelijk kunnen we gaan in het

noorden’, luidt het motto van Carmen in

Delfzijl. Het Molenbergplein is veranderd

in een Spaanse enclave.

Gaat het de sensuele Carmen lukken

om ook de nuchtere Noorderlingen in

haar greep te krijgen?

SamenwerkingHet orkest bestaat uit professionele musici

en amateur musici van het Fries Jeugd

Harmonieorkest. De samenwerking met

dirigent David Levi pakt fantastisch uit.

Het doek is gevallen. In totaal zien zo’n

6.0000 mensen de opera. Een gevoel

van trots maakt zich meester bij allen die

dankzij hun inzet, op welke manier dan

ook, de totstandkoming van het muziek-

spektakel mogelijk hebben gemaakt.

Naast de vele figuranten is Carmen in Delf-

zijl veel dank verschuldigd aan de talloze

vrijwilligers, die zich met tomeloze energie

hebben ingezet om er een overdonderend

succes van te maken. Behalve technici,

timmerlieden en schilders, gaat het om

borduursters, koks, verkeersregelaars,

kinderoppas- en promotiemedewerkers.

Zij allen hebben een bijdrage aan de opera

geleverd. Maar de Carmenkoorts die al

maanden heerst voor de opvoering van de

opera is ook langzaam maar zeker opge-

voerd door allerlei eerdere activiteiten op

scholen, binnen instellingen, in de wijken,

de binnenstad en de dorpen van Delfzijl.

Deze randprogrammering alleen al heeft

geleid tot een diepe onderlinge verbonden-

heid.

Samenwerkingszin

Het belang van Carmen kent vele voorbeel-

den. Neem dansschool Gerritsen uit Delf-

zijl; zij krijgt dankzij Carmen een enorme

naams-bekendheid. Dat leidt ertoe dat de

dansschool in het najaar van 2011 avond-

vullende programma’s gaat verzorgen in

twee bejaardenhuizen in Delfzijl. En ook

andere, kleinere culturele instellingen

hebben zich dankzij Carmen kunnen profi-

leren naar het grote publiek. Dit bevordert

niet alleen de samenlevingszin, maar ook

de samenwerkingszin. Winkeliers, woon-

zorgcentrum Betinge Staete en het Wijk-

platform Noord hebben elkaar gevonden

en verstevigen hun onderlinge band.

Zelfbewustzijn

De opera brengt ontzettend veel mensen

op de been, letterlijk en figuurlijk. Voor

velen is dit de eerste kennismaking met

opera. Maar met de opera stopt het niet.

Carmen heeft iets op gang gebracht;

een zelfbewustzijn. Het draagt bij aan de

sfeer in Delfzijl. Aan de leefbaarheid in de

omringende dorpen.

City Marketing

Het evenement levert Delfzijl landelijke

bekendheid op. Zelfs in de Randstad weten

ze van Carmen in Delfzijl. Dit is het resultaat

van een groots uitgevoerde landelijke publi-

citeitscampagne. Het is een waar spektakel

en biedt mogelijkheden voor de toekomst.

Al met al draagt dit bij tot een krachtig zelf-

bewustzijn onder de inwoners van Delfzijl

en een sterke city marketing.

”Dit evenement is erg goed voor de sfeer, voor de leefbaarheid van Delfzijl en haar omstreken. Activiteiten als Carmen dragen bij aan de leefbaarheid. Het is belangrijk dat mensen met plezier hier wonen en leven!”Johan van Omme, Loket levende dorpen provincie Groningen.

het concept

het concept

“Toen we op het idee kwamen om een opera op te voeren, realiseerde ik me dat de zangtalenten die bij ons les hebben, echt heel erg goed zijn.” Jacqueline Clements, directeur IVAK.

Het idee voor een opera ontstaat tijdens

een busreis van het Duitse Emden naar

Delfzijl. Het IVAK Jeugd Vocaal En-

semble heeft zojuist een voorstelling

gegeven in de Duitse havenstad. In de

bus zitten de kinderen nog na te genie-

ten van het succes. ‘Wat gaan we nu

doen? Dit smaakt naar meer! Kunnen we

geen opera gaan doen?!’, klinkt het door

de bus. Jacqueline Clements, directeur

van het IVAK, reist met het gezelschap

mee. ‘Wat denken jullie van Carmen?’,

oppert ze. Daarmee geeft zij de eerste

aanzet tot het project waarvan zijzelf een

energieke voortrekker zal worden.

“Toen we op het idee kwamen opera te

maken, realiseerde ik me dat de zang-

talenten die bij ons les hebben, echt heel

erg goed zijn”, aldus Clements. Ze wil een

opera organiseren waarbij professionele

zangers naast amateur zangers staan.

“Want er is heel veel talent. Ook in deze

regio!”, onderstreept Clements.

ImpulsMet de opera wordt niet alleen een artistiek

doel nagestreefd. Het is de bedoeling de

bevolking bij het project te betrekken, een

impuls te geven aan de regio, samenwer-

king tussen organisaties te bevorderen

en de regio positief op de kaart te zetten.

Clements: “Daarom zetten we het proces

breed in. We hebben een bestuur nodig dat

zich op basis van competenties en netwerk

wil inspannen voor het Carmenfestival.”

VertrouwenIn het bestuur nemen vertegenwoordigers

uit het bedrijfsleven uit de Eemshaven

plaats, een directeur van een grote Duitse

firma, mensen met expertise op het gebied

van branding en marketing en eventorgani-

satie. Het bestuur wekt veel vertrouwen bij

subsidiegevers en sponsoren.

hoe het ging leven

Is het concept haalbaar? Oktober 2008

komt Corina van Eijk, artistiek leider en

regisseur van Opera Spanga, naar Delf-

zijl. Zij heeft diverse opera-uitvoeringen

verzorgd in de openlucht en is aange-

trokken om te kijken of Delfzijl zich leent

voor een dergelijke manifestatie. Als

zij het Molenbergplein voor het eerst

betreedt roept zij: “Dit is geweldig,

fantastisch. Wat een mogelijkheden.”

Een tot dan toe ongehoorde mening over

het plein. En ze heeft gelijk. De molen,

het oude postkantoor en de School-

straat krijgen een bijzondere kwaliteit

met Van Eijks interpretatie van Carmen.

Het Delfzijlster Molenbergplein blijkt vol

perspectieven.

EnthousiastDe subsidieaanvragen gaan de deur uit.

Maar plotseling breekt de economische cri-

sis uit. Gelukkig is er juni 2009 voldoende

subsidie en sponsorgeld binnen om te kun-

nen starten. Er is vertrouwen in het project:

alle ondernemers uit de regio reageren

enthousiast. Er worden werkgroepen opge-

richt met prominente namen uit zowel het

bedrijfsleven als de culturele wereld. Ook

de gemeente werkt mee en richt een aparte

Carmen-commissie op.

VisieHet is nu tijd om een cast en crew te zoe-

ken. Maar eerst is er een visie nodig. Die

moet komen van een artistiek leider. Als ad-

viseur heeft Corina Van Eijk al blijk gegeven

van een Carmen-beeld. In de zomer voert

ze de opera Elektra van Richard Strauss op

en het wordt ineens allemaal duidelijk: Van

Eijk is de meest geschikte persoon om

Carmen te regisseren. Zij weet als geen

ander met een bescheiden budget grote

dingen te realiseren, optimaal gebruik te

maken van locatie aspecten en een heel

divers publiek te binden. Met haar hulp lukt

het ook om David Levi te benaderen om

als dirigent op te treden. De eerste audities

vinden plaats.

“Ik vind opera eigenlijk niet leuk, maar door deze

voorstelling denk ik erover om naar de opera op

het Molenbergplein te gaan.”

Carmen op Klompen is verantwoordelijk voor een heus Carmen-virus.

Breed draagvlak Het lokale bedrijfsleven en de horeca,

de gemeente, het onderwijs en het Wijk-

gericht Werken richten samen de Raad van

Advies op. Gezamenlijk spannen ze zich in

om een breed draagvlak voor het festival

te scheppen en dat lukt door intensief te

communiceren met hun achterban.

Diverse culturele instellingen in Delfzijl en

Appingedam geven aan dat ze willen mee-

werken aan het project. De opera verbindt.

Carmen leeft. Dat is ook te zien bij de brede

scholen die samen een Carmenprogram-

ma organiseren. De contouren van een

randprogrammering met bovenregionale

uitstraling worden zichtbaar.

Carmen op KlompenMaart 2010 zijn er de eerste tekenen van

een heus Carmen-virus. Voor de besmetting

is de muziektheatervoorstelling Carmen op

Klompen verantwoordelijk.

Carmen op Klompen gaat over loten-

verkoopster Ellis. Zij wordt verward met

operaregisseur Corina van Eijk en dat leidt

tot allerlei komische verwikkelingen. Het

publiek wordt meegenomen naar de audi-

ties van Carmen waar de spanning te

snijden is. Vriendschap, verwarring, jaloezie

en chaos wisselen elkaar af met opzwe-

pende aria’s. De voorstelling gaat langs

dorphuizen, scholen, bejaardentehuizen en

kleine podia. Ze trekt veel media-aandacht

en krijgt veel mensen op de been. ‘Het

maakt nieuwsgierig naar de ‘echte’ opera.

Die wil ik nu eigenlijk ook wel zien!’, luidt

de reactie van een toeschouwer. De

contouren van een festival tekenen zich af.

Carmen krijgt gestalte Als de cast is gevormd vinden er

repetities plaats in Amsterdam en Delfzijl.

Decor- en kostuumontwerpen worden goed-

gekeurd. Langzaam maar zeker krijgt Car-

men gestalte. Regisseur Corina van Eijk en

dirigent David Levi willen resultaat. Wie wil

werken met professionals zal zich profes-

sioneel moeten opstellen. De toewijding en

tijdsinvestering van de jonge zangers van

het IVAK lijken geen grenzen te kennen.

Hart van het festivalIn het Hervormd Centrum aan het Molen-

bergplein wordt het Carmen clubhuis inge-

richt. Dit groeit uit tot het productionele hart

van het festival, waar wordt gerepeteerd en

overlegd. De hele dag rinkelt de telefoon.

Elke dag wordt hier met behulp van vrijwil-

ligers voor iedereen gekookt. Op het laatst

schuiven dagelijks ongeveer 150 mensen

aan. De sfeer is geweldig.

KaartverkoopEr komen diverse werkgroepen met pro-

minente namen uit zowel het bedrijfsleven

als de culturele wereld. Ook de gemeente

werkt mee en richt een commissie op. Dat

dit allemaal zijn effect heeft, blijkt wel uit

het de kaartverkoop. Het loopt storm.

Veel publiciteit Met een grote mediacampagne en veel

free publicity wordt de aandacht gevestigd

op de opera in Delfzijl. Reclamespotjes op

Nederland 1, een vierdelige documentaire

bij TV Noord, een special van 12 pagina’s

bij het Dagblad van het Noorden en de

Leeuwarder Courant, affiches en flyers in

Amsterdam, Friesland, Groningen en Dren-

the, artikelen in landelijke dagbladen en

veel regionale publiciteit zorgen ervoor dat

het niemand meer kan ontgaan dat Delfzijl

een operastad is.

SoapEr komt een heuse docusoap op TV Noord.

In de veelbekeken soap (meer dan 100.000

kijkers) volgen de inwoners van Groningen

en Drenthe de ontwikkelingen rondom de

opera op de voet. De verjaardag van de

productieassistent, het koorlid dat op het

matje wordt geroepen omdat hij te laat is,

het maken van het decor en eindeloos veel

oefenen, het is gedurende vier weken op

de Noordelijke televisiezender te zien.

rand-program-mering

De operavoorstellingen in juni 2010

vormen de afsluiting van een evenement

dat eigenlijk al in 2009 gaat leven voor

de Delfzijlster gemeenschap. Om de

wijken en de dorpen van de gemeente

Delfzijl warm te laten lopen voor Carmen

in Delfzijl, geeft het IVAK op 20 novem-

ber 2009 een presentatie in De Bolder

in Delfzijl. De zaal is afgeladen. Men is

nieuwsgierig en op basis van de gelui-

den die al in de wandelgangen te beluis-

teren waren, is men ook al enthousiast.

Er is een breed draagvlak: de presentatie

van de avond is in handen van horeca-

ondernemer Peter van Campenhout

en ook burgemeester Emme Groot is

aanwezig om zijn enthousiasme voor

Carmen te tonen in een inspirerende

speech.

De grote ambassadrice voor de opera

in juni is de muziektheatervoorstelling

Carmen op Klompen. Deze doet als eerste

Meedhuizen aan. Op 20 maart 2010 is

de Kerk van Meedhuizen omgebouwd tot

operatempel. Voor een uitbundige Spaanse

sfeer zorgen de doeken die de kinderen

van OBS Meedhuizen schilderden onder

leiding van IVAK docent Jelmer Dijkstra.

De toeschouwers doen zich te goed aan

Spaanse hapjes en drankjes. Die worden

uitgeserveerd door de leden van Dorps-

belangen Meedhuizen die zich in prachtige

Spaanse kostuums hebben gestoken.

VierstemmigOok Losdorp grijpt de voorstelling Carmen

op Klompen aan om een feestje te vieren in

het dorpshuis. Op 10 en 11 april wordt de

voorstelling gecombineerd met een optre-

den van Het Eerste Grunneger Baaiermer

Mannenkoor dat een repertoire vol harts-

tocht, passie en liefde ten gehore brengt.

Het gebeurt vierstemmig, a capella en

in de streektaal.

KindertheaterIn het gebouw van het IVAK zijn al weken-

lang zangrepetities aan de gang voor

Carmen. Ook het kindertheater gaat zich

aan het Spaanse thema wijden. Op 28 april

staat theatergroep 1 op de planken. Ze

brengt een kleine voorstelling, geïnspireerd

op de Carmen van Frank Groothof.

Jong en oudCarmen brengt jongeren en ouderen met

elkaar in contact: de basisscholen uit de

wijk Over de Gracht/Scheepvaartbuurt gaan

de hal van het verzorgingshuis Van Jul-

singhatehuis opsieren met grote beschil-

derde doeken. De ouderen beleven ook

veel plezier aan de vier voorstellingen van

Carmen op Klompen die het Van Julsingha-

tehuis aandoen. Die voorstellingen worden

ook bij-gewoond door de scholen.

RussischHet Russisch ensemble Villanella uit Kali-

ningrad doet op 29 april Uithuizermeeden

aan. Het ensemble verzorgt een optreden

samen met het Carmenkinderkoor en de

zangeresjes Anne van Vliet, Lisanne Hager

en Nina Warink.

Nog ruim een halve maand en dan vin-

den de operavoorstellingen plaats. De

temperatuur stijgt. Op de Brede Scholen

gaan groep 1 tot en met 4 het lied voor

Carmen instuderen. ‘Zingenderwijs’

raken ze bekend met het meeslepende

verhaal achter de opera.

Het Friese Drachten krijgt een muzikaal

voorproefje van Carmen in Delfzijl. Op 22

mei vindt in het Fries Congrescentrum A

Night At The Opera plaats. De solisten van

Carmen, Madieke Marjon, Maaike Wid-

dershoven en Marcel van Dieren nemen de

hoofdrollen voor hun rekening. Het Fries

Jeugd Harmonie Orkest, de Friese Jeugd

Brassband, het Friese Jongerenkoor en

Theaterkoor Animato staan onder leiding

van dirigent David Levi. Het resultaat

schept verwachtingen voor het evenement

in Delfzijl…

Bovenregionaal karakterDe culturele instellingen in Delfzijl zien de

ontwikkeling rond Carmen met enthousi-

asme aan. Ze willen zich graag aansluiten.

Theater de Molenberg, Filmliga, Culturele

Raad Delfzijl, Bibliotheekcluster Tichel-

stroom en Molen Adam bundelen hun

krachten en vragen met succes geld aan

voor een gevarieerd programma. Hierdoor

krijgen de activiteiten een bovenregionaal

karakter. Gezamenlijk zoekt men de publi-

citeit en dat gebeurt in een eendrachtige

‘Spaanse huisstijl’.

AfrikaansFilmliga Eemsmond Delfzijl vertoont een

Afrikaanse versie van Carmen, U-Carmen.

Deze film won tijdens het Filmfestival Berlijn

in 2005 de Gouden Beer voor beste film.

In Theater De Molenberg is vanaf 9 mei de

tentoonstelling Op weg naar Carmen te

zien. De kunstenaars Den Hamer, Steen-

bruggen, Budel en Biemans woonden de

repetities van het Carmenkoor bij en maak-

ten er tekeningen en schilderijen van. Geurt

van Dijk stelde de expositie samen. Corina

van Eijk geeft op 25 mei een ‘hip hoorcol-

lege’ in De Molenberg.

Samen met operazangers Francis van

Broekhuizen biedt ze een inkijkje in de

geschiedenis van opera in het algemeen en

van Opera Spanga in het bijzonder. Het-

zelfde zullen de twee later nogmaals doen

(op 19 juni), in samenwerking met de

Culturele Raad Delfzijl.

Spaanse sferenVan 28 mei tot en met 30 mei is de Op-

wierde kerk in Appingedam het toneel voor

‘Carmen, een avond in Spaanse sferen’.

IVAK-cursisten tonen hun kunstwerken en

muziekleerlingen van het IVAK verzorgen

een openingsconcert. Theatergroep 2 is

ook van de partij met een eigen optreden.

FlamencoOp 29 mei kunnen liefhebbers van dans-

theater terecht in De Molenberg voor de

familievoorstelling FLAMENchica MUNDI.

Op speelse wijze maken de toeschouwers,

vanaf 6 jaar, kennis met de oorsprong en

het temperamentvolle karakter van de fla-

menco. Kinderen uit diverse landen voeren

een stuk op dat bol staat van de Spaanse

dans. Het is een wervelende voorstelling

met live muziek.

Op zoek naar liefde en passieNog meer muziek: op de 29ste mei start de

concerttour ‘Op zoek naar liefde en pas-

sie’ in de Andreaskerk te Westeremdem.

Het programma is een samensmelting van

de festivals Terug naar het begin, Carmen

en KunstMonument. Duo Abrazo, de pianis-

ten Ties Molenhuis en Ellen Dijkhuizen en

dichter Jan Glas staan garant voor een

gemêleerd liefdesconcert.

mei

Het aftellen is nu echt begonnen. Mede

dankzij de samenwerking met de Han-

delsvereniging Delfzijl is ontsnappen

aan Carmen niet meer mogelijk. Wie de

binnenstad betreedt, ziet zich overal ge-

confronteerd met Spaanse stieren. Alle

leerlingen van de basisscholen hebben

creatieve stieren gemaakt en die hebben

een prominente plek gekregen in de

winkeletalages. Veel winkeliers strijden

om de eretitel ‘mooiste etalage

van Delfzijl’. De stieren van de leerlingen

vormen het vertrekpunt voor de etaleur-

kunsten.

Op de pleinen van de Brede Scholen staan

reusachtige stieren opgesteld. De groepen

3 tot en met 8 hebben de houten dieren op

artistieke wijze beschilderd. In de hal van

Theater De Molenberg is een tentoonstel-

ling te zien van Spaans getint werk van

IVAK-cursisten. De hekwerken rondom het

operaterrein verliezen hun saaie uiterlijk: ze

worden opgesierd met enorme spandoe-

ken waarop de allermooiste ‘etalagestieren’

zijn afgebeeld.

Hip-hopversieIn Theater De Molenberg zien kinderen van

het voortgezet onderwijs op 1 juni de film

‘Carmen van het Noorden’. Deze hip-hop-

versie van het bekende Carmen verhaal is

onderdeel van het minifilmfestival dat wordt

georganiseerd door Filmliga Eemsmond

Delfzijl.

BibliothekenIn de bibliotheken kunnen kinderen van 7

tot en met 12 jaar en hun ouders in diverse

workshops kennismaken met het zingen

van klassieke muziek. Zangeres en actrice

Gonda Jonker zingt een aria uit Carmen

voor en met de kinderen bespreekt ze di-

verse muziekfragementen. Dit programma

vindt plaats in de bibliotheek van Delfzijl

(waar ook nog een speciale lezing was

van Peter Kooke over de fascinatie voor de

Spaanse cultuur), Spijk, Ten Boer, Bedum,

Appingedam, Loppersum, Middelstum en

Tuikwerd. Initiatiefnemer is bibliotheekclus-

ter Tichelstroom.

TapasIn aanloop op de opera wisselen de dagen

elkaar nu in snel tempo af. Traditioneel

worden in de maand juni de jaarlijkse

dorps- en wijkfeesten gehouden. Krewerd,

Tuikwerd en de Zandplatenbuurt kiezen al-

lemaal voor hetzelfde thema: Carmen. Gele

en rode ballonnen voeren de boventoon.

Tapas blijken overal een geliefd hapje!

Voor de bewoners van het Van Julsingha-

tehuis en Betinge Staete is er een Spaanse

maaltijd en ze genieten van optredens van

Dansschool Gerritsen. Kinderen uit de Over

de Gracht/Scheepvaartbuurt versieren

hun fietsen in Spaanse stijl en trekken in

een defilé langs de enthousiast zwaaiende

ouderen van het Van Julsinghatehuis.

RemixCarmen op discodreunen? Inderdaad, een

speciale dance-remix schalt op 16 juni uit

de luidsprekers die staan opgesteld op

het Molenbergplein. De remix komt uit de

koker van Renger Koning. Lokale Carmen-

ster Eva Marks heeft de band ingezongen.

Als een volleerd ballet, voeren tientallen

leerlingen van basisscholen eendrach-

tig dezelfde danspassen uit. Tijdens de

Pinkerfeesten in mei oefenden ze al aan de

Havenboulevard.

juni

KoudOp 17 juni is het zover. De première van

Carmen vindt plaats. Met een knipoog naar

het sterrendom wordt een ‘over the top’

entree georganiseerd: een groot aantal

gasten in galakostuum wordt per limou-

sines tot aan de felrode loper gebracht.

Terwijl men zijn plekje op de tribune zoekt,

is het meteen weer terug naar de nuchtere

werkelijkheid: het is koud in Delfzijl! Maar

dankzij de fleece dekentjes die het pu-

bliek krijgt aangereikt, kan men ademloos

genieten van de opera. Het enthousiasme

is enorm na afloop. Nog vijf voorstellingen

volgen en zelfs nog één extra.

BraderieDe kop is eraf. De eerste operavoorstelling

is geweest. Dat betekent niet dat de Car-

menkoorts nu ineens wegzakt. De Wending

in Delfzijl Noord mag zich voor een dag de

Ramblas van Delfzijl noemen. Op 18 juni is

er een grote braderie, rodeostierrijden, een

optreden van dansschool Gerritsen, een

levende standbeeldenwedstrijd, enzovoort.

Burgemeester Groot opent het feest. Hoog-

tepunt vormt The Batlle of the Northern

Drums. Drie brassbands strijden om de titel

Beste Brassband van Noord Nederland.

Ieder heeft zijn eigen stijl: Antilliaans, Suri-

naams en Nederlands. Geinspireerd op

Carmen brengen de bands verrassende

composities ten gehore.

KorenfestivalHet muzikale epicentrum van Nederland

bevindt zich thans in Noord Groningen.

Op 18 juni geeft het Tsjechische topkoor

Gybon een optreden in Leermens. Op het

repertoire staan Tsjechische volkliederen,

gospels en natuurlijk aria’s uit Carmen.

Twee dagen later meldt het gezelschap

zich in Delfzijl om deel te nemen aan het

Internationale Carmen Korenfestival. Naast

Gybon treden het Musicalensemble Vals

Alarm en C.S.G. Gica, beiden uit Gronin-

gen, op. Ieder koor treedt 20 minuten op

en brengt een programma naar keuze.

David Levi, Marcel van Dieren en Nanny

ter Wiel vormen een deskundige jury die

uiteindelijk Vals Alarm uitroept tot het beste

koor van die dag. Zij keren huiswaarts met

een prachtig handgemaakt kunstwerk van

Bart de Vogel.

BedrijfslevenOok het bedrijfsleven draagt bij aan het

Carmenfestival. Het aantal sponsoren is

flink opgelopen. Men raakt er van over-

tuigd dat cultuur veel betekent voor deze

regio en dat het ook voor de toekomst van

belang is. De samenwerkingsprojecten die

het IVAK initieert op het gebied van

amateurkunst kunnen immers bijdragen

aan een versterking van de regionale

identiteit.

Cultuur en economieOp maandag 21 juni vindt een business-

to-business evenement rondom de opera

plaats, opgezet door de organisatie van

Carmen in Delfzijl, de KvK en de Industrie

und Handelskammer. Er is onder andere

een forumdiscussie onder leiding van Olaf

Bade (gespecialiseerd in proces- en pro-

jectmanagement in de Duits-Nederlandse

samenwerking) Het thema luidt Cultuur &

Economie en sponsoring van culturele

organisaties en evenementen in het bij-

zonder. De forumleden zijn Kees van Twist

(directeur Groninger museum), Thomas

Muller (directeur van de Berenberg Bank in

Bremen) en Eric Dam (directeur van de di-

visie Bouw en Beheer van de Gasunie). De

aanwezigheid van Muller duidt er al op dat

ook het Duitse bedrijfsleven goed vertegen-

woordigd is op deze dag. Tijdens het diner

is er volop gelegenheid om te netwerken.

Daarna is het op naar de operavoorstelling!

Dankzij Carmen hebben de kleinere culturele

instellingen zich kunnen presenteren/profileren naar

het grote publiek. Dit bevordert de samenlevingszin.

Inter Culturele Groep

De uitzendingen van TV Noord in vier de-

len over de voorbereidingen van de opera

hebben gezorgd voor bekendheid en

enthousiasme in de gehele provincie! Dit

alles heeft bij de betrokken mensen geleidt

tot een enthousiast gezoem en rondvertel-

len. Er was ook een gevoel van trots: kijk,

dit gebeurt er bij ons in Delfzijl!

Van een opera genieten moet je ook leren,

evenals het appreciëren van klassieke

muziek. Dit was daartoe ook een mooie

gelegenheid, bijvoorbeeld door als ouders

de kinderen mee te nemen naar de diverse

activiteiten. Wat heeft dit evenement opge-

leverd voor de regio? Een positief imago

voor in eerste instantie Delfzijl. Reden om

hier een traditie van te maken. Waarom

niet elke twee jaar een openluchtspekta-

kel op deze plek/ Het IVAK kan hierin een

regionaal (DEAL) verband instrument zijn

en tevens zorgen voor een mix van ama-

teurs en professionals. Kan z’n evenement

bijdragen aan het bestrijden van krimp in

de regio? Door zulke evenementen aan te

bieden draag je bij aan het aantrekkelijk

houden/maken van de regio om hier als

senior te blijven wonen en zeker ook om

als senior van elders in deze regio een

deel van de zomer door te brengen.

Molen Adam

Carmen is zeker geslaagd! Voor de wijk heeft dit opgeleverd dat de bewoners zich betrok-

ken voelden bij het evenement. Als ik kijk naar de grote persaandacht en reactie van be-

woners, dan heeft het evenement een positieve invloed gehad op het imago van Delfzijl,

en dus indirect misschien ook wel op de krimp.

Petra Brockmüller, gebiedsregisseur gemeente Delfzijl

De opera heeft veel mensen op de been

gebracht, letterlijk en figuurlijk. Ik ken veel

mensen die nu voor het eerst een opera be-

zocht hebben. Maar ook de aanloop ernaartoe

is zeer geslaagd geweest: een diversiteit aan

optredens, voorstellingen, etc.

Voor mijn dansschool heeft Carmen een stuk

naamsbekendheid en een podium opgele-

verd. Wij gaan nog in het najaar naar twee

bejaardentehuizen met een avondvullend

programma. Een volgende keer zijn we graag

weer dansend van de partij! Maar dan wel met

een uitdagende randprogrammering zoals nu

het geval was. Dit heeft er toch voor gezorgd

dat veel mensen hun creativiteit kwijt konden.

Nu spreek ik voor mijzelf.

Dansschool Gerritsen

Carmen heeft veel positieve aandacht opgeleverd voor Delfzijl en omgeving.

Door Carmen hebben wij de samenwerking met de winkeliers, woonzorg-

centrum Betinge Staete en het Wijkplatform Noord kunnen verstevigen.

Delfzijl Noord

Het Carmen festival heeft een breed draag-

vlak. Zij heeft in haar publieksbereik voldoen-

de diversiteit gecreëerd. De activiteiten sloten

bij de verschillende doelgroepen aan, zoals

Rock The North en Hip Hoor College zich op

jongeren hebben gericht.

Het evenement heeft landelijke bekendheid

opgeleverd, zelfs in de Randstad wisten ze

van Carmen in Delfzijl. Dit is het resultaat van

een groots uitgevoerde landelijke publiciteits-

campagne. Mede dankzij deze campagne

heeft Rock The North op haar beurt met haar

programmering optredende artiesten uit heel

Nederland zover weten te krijgen om naar

Delfzijl te komen. Dit zorgde weer voor uitwis-

seling tussen jongeren uit verschillende delen

van Nederland. Het was een waar spektakel

en biedt weer mogelijkheden voor de toe-

komst. Al met al heeft dit bijgedragen tot een

stuk ‘empowerment’ voor de inwoners van

Delfzijl en sterke city marketing.

Het evenement was stimulerend voor meer

initiatieven voor en door de inwoners van de

regio. We willen een volgende keer graag

weer meedoen. We zouden meer willen mee-

denken in de programmering voor jongeren,

het meer multidisciplinair maken

MDC (Move de Crowd)

Carmen was meer dan opera alleen. Het was

voor ons als zorginstelling een mooi gebeuren.

De bewoners hebben in het begin ontzettend

genoten van ‘Carmen op klompen’ en ook de

aanwezigheid van de schooljeugd en hiermee

de gemeenschappelijkheid als zeer positief

ervaren.

Ik denk dat het evenement voor Delfzijl met

zijn wijken maar ook voor de regio zeker, Delf-

zijl weer op de kaart gezet!

We willen zeker een volgende keer meedoen

in samenwerking met de scholen, want hier-

mee hebben wij als zorginstelling zeer goed

kunnen samenwerken.

Over de opera: een geweldige happening, wat

zich het beste laat beschrijven als een com-

binatie van professionele acteurs en vrijwil-

ligers, perfect in balans, zuidelijke sferen in het

Noord Groningse!

Bouko Sanders – Van Julsinghatehuis

in de pers

in de pers

credits

credits

Mieke Bender, Annemarie Bersee, Mark

Antonides, Hans Hoffman, Bas Beets, Jelmer

Dijstra, Schildersgroep De Stalmeesters

Rekwisieten: Yotka Kroeze, Tim van

Broekhuizen

Licht assistenten: Lars Unger, Jeroen

Balkema

Volgspotters: Johannes Schouwstra, Jie Hu,

Johan Martens, Tom Fopma

Kostuumassistenten/kleedsters: Elvera

van Bentum, Miriam Wolfgang, Gabi Schrö-

der, Mira Veenman, Bert van Rixtel, Henk Jan

Borst, Angelica Staal, Jeanet Edelkoort

Make up assistenten: Sylvia Schumer,

Anneke Westers, Stijnie van der Ploeg, Elsje

Vermunt, Lucia Schuitema, Amanda Baar,

Ivonne van Leest, Janny Kremer, Manon

Dijkstra, Anneke Dijkstra

Figuranten instudering: Thérèse Bekink

Community management: Anja Reenders

Business management: Jacqueline Cle-

ments, Frony Babois, Romke Hoogstra

Marketing en pr: Jacqueline Clements,

Cathelijne Baron, Bas Kleijn, Marije Kruis

Office management: Mieke Bender, Nico

Koster, Reinder Jager, Asiah Djohari

Kaartverkoop: Bas Kleijn

Algemeen Technisch assistent:

Gijs ‘t Hoen

Geluidsproductie: Arno Lips, Ray Elderman

Productie medewerkers: Bastiaan

Roeters, Joris Witvliet, Stefan Wildeman,

Menno Hoekstra, Marina ter Wiel, Kees

Swart, Jil Kolthof

Merchandise/publieksbegeleiding:

Diana Olthof, Silla Jansen, Gerry Wezeman-

Bodde, Gerda Gorter, Lejo Knevelbaard,

Maria Reus, Sandy ten Hove

Catering: Zahra Belkaid, Annemieke Delis

Catering assistenten: Tjaard Buurman,

Sylvia Detmers, Cock Swart, Danitio Cocks,

Antonella Quaranta, Angelica Staal, Petra

Slotegraaf, Petra Nijwening, Renee de Haan,

Jie Hu

Spanga Festival Orkest

Viool Laura Oomens (Concertmeester),

Igor Vasiljevic, Kees Hilhorst, Merel Jonker,

Christina Knoll, Iris van der Laar, Bas Treub

Altviool Carine Blanken, Bas Egberts,

Tom Moonen

Cello Matthias Naegele, Els van Oldenborgh,

Gadze Heeres

Contrabas Jaap Cohen, Ying Lai Green

Fluit Welmoed Tilstra* , Jantine Postma*

Hobo Douwe Jan van der Meulen

Klarinet Femke Loeve* , Kevin Visser*

Fagot Akkelyn Bouma*

Hoorn Aukje Spijksma*, Tjeerd Vrieswijk*

Trompet Hiltje Drijfhout*

Trombone Tanja Zoetendal*

Harp Marije Vijselaar

Slagwerk Stephan Gerritse, Anne Symen

Abma, Anna de Wit

*Maken deel uit van het Frysk Jeugd Harmonie Orkest

onder leiding van Thijs Oud

Met dank aan...

De organisatie van Carmen in Delfzijl wil

iedereen die heeft bijgedragen aan het

succes van de opera van harte bedanken.

Speciale dank gaat uit naar:

Muziek: Georges Bizet

Libretto: Henri Meilhac & Ludovic Halevy

Producent: Jacqueline Clements

Financieel adviseur: Annelies Meulman

Uitvoerend producent: Greetje Sluijs,

Corina van Eijk

Orkest: Spanga Festival Orkest

Koor en Kinderkoor: IVAK Vocaal Jeugd

Ensemble en IVAK Kinderkoor

Decorontwerp: Jolanda Lanslots

Lichtontwerp: Henk Post

Kostuumontwerp: Pieter van Rooij

Geluidsontwerp: Patricia Boogaard

Make-up: Saskia Ellemeet, Maya Schiffers

Fotografie: Dinand van der Wal,

Maarten van de Velde

Zang pedagoog koren: Nanny ter Wiel

Assistent dirigent orkest: Thijs Oud

Assistent dirigent koor: Oscar Mario

Echeverry Bernal

Repetitoren: Nathalie Doucet,

Gabrielka Clout, Caterina Galiotto,

Ties Molenhuis, Lydia van Schaik

Locatie producent: Folkert Swart

Regie assistent: Anita Janssen

Voorstellingsleider: Annet Boomsma

Assistent voorstellingsleider: Gonda

Veenhuis

Decor assistenten: Tim van Broekhuizen,

Bertus Fleer, Cock Swart, Tjarda Zuidersma,

Catering: Zahra Belkaid, Annemieke Delis

Catering assistenten: Tjaard Buurman, Syl-

via Detmers, Cock Swart, Danitio Cocks,

Antonella Quaranta, Angelica Staal, Petra

Slotegraaf, Petra Nijwening, Renee de

Haan, Jie Hu

Spanga Festival Orkest

Viool Laura Oomens (Concertmeester),

Igor Vasiljevic, Kees Hilhorst, Merel Jonker,

Christina Knoll, Iris van der Laar, Bas Treub

Altviool Carine Blanken, Bas Egberts,

Tom Moonen

Cello Matthias Naegele, Els van Olden-

borgh, Gadze Heeres

Contrabas Jaap Cohen, Ying Lai Green

Fluit Welmoed Tilstra* , Jantine Postma*

Hobo Douwe Jan van der Meulen

Klarinet Femke Loeve* , Kevin Visser*

Fagot Akkelyn Bouma*

Hoorn Aukje Spijksma*, Tjeerd Vrieswijk*

Trompet Hiltje Drijfhout*

Trombone Tanja Zoetendal*

Harp Marije Vijselaar

Slagwerk Stephan Gerritse, Anne Symen

Abma, Anna de Wit

*Maken deel uit van het Frysk Jeugd Harmonie

Orkest onder leiding van Thijs Oud

CARMENKOOR

Sopraan

Laura Smid*

Iné Zijlstra*

Marije Sennema*

Marloes Dingshoff*

Silvia ten Hove

Mezzo/alt

Klara Smit*

Esther Marks*

Marieke Hoving*

Lydia van Schaik*

Charlotte Hidding*

Durkje van der Vlugt

Ina Ernsten

Tenor

Sybren Bouwer *

Yu Shao

Petr Nekoranec

Michael Skalický

Bas/Bariton

Jorn Zijlstra*

Jendrik van Dijk*

Sebastiaan Hidding*

Tim van Broekhuizen

Hans de Wolf

Guus Lobach

Kinderkoor

Anne van Vliet*

Jessica Mos*

Nina Warink*

Lisanne Hager*

Rosanna Smit

Esmee Afman

Kirsten Kock

Nynke Krottje

Jorden Zuidhof

Sigeamely Abrahamsz

Geanny Sambo

Marileen Stubbe

Anne Mercuur

Tirsa van der Zee

Jelien Piepers

Rieke Piepers

Tirza Mercuur

Nickiya Forbes

Figuratie

Rosanne Eschweiler

Sjors Edens

Mark Hoving

Ro Mulder

Suzanne Heijmans

Saskia Lafeber

Regina Lafeber

Veerle Smit

Benjamin Jansema

Marloes Dingshoff

Chauffeur

Elzoderk Hidding

*Maken deel uit van het IVAK Jeugd Vocaal Ensemble

Subsidiënten/fondsen

Provincie Groningen, Gemeente Delfzijl, VSB Fonds, BNG Cultuurfonds, Gasunie, Leader

Hoogeland, Fonds voor Cultuur-participatie, J.B. Scholtenfonds, J.M. Fonds, Eemshaven

Properties, Rabobank NO Groningen, RWE, Prins Bernhard Cultuurfonds, SNS Reaal Fonds,

Stichting Doen, Maurits Foundation, SNS Fonds - Eemsmond, Gas Terra, Gemeente Appinge-

dam, Gemeente Slochteren, Gemeente Eemsmond.

Businessfriends

Groningen Seaports, AG Ems, TD Constructies, Kamer van Koophandel Noord Nederland,

Industrie -und Handelskammer Ostfriesland / Papenburg, Gemeente Delfzijl, NOM, Business-

club Ventus, Holland Casino, Business Club Delfzijl, Projectbureau Buizenzone Eemsdelta,

Match Uitzendbureau, Ontwikkelings Maatschappij Delfzijl, WM Veenstra, Ontwikkelingsmaat-

schappij Delfzijl, Berenberg Bank

Met speciale dank aan

Nederlands Fonds voor de Podiumkunsten +, Provincie Friesland, Gemeente Weststelling-

werf, Eska Graphic Board, Peak Audio, Dallinga Autorent, RTV Noord, Henk Slagter Old Cars,

Ellis Hendriksen en Arie’s Bike Shop, Groothof Transport, Schildersgroep De Stalmeesters,

Koenencom, www.beppebaukje.nl, Menny Huisman, Herman Wessels, Herman Nunnink, Erik

Wagenborg, Fecco Sebens, Ben Wessels, Gemeente Appingedam en Ab van Middelkoop,

Familie Hoving, Familie Smid, Familie Marks, Familie Zijlstra, Familie Ter Wiel, Familie Lalkens,

Peter van Campenhout, Cor Hamstra Scooters, De Bolder, Hay’s Pub, Het Lokaal, Theater de

Molenberg, Café Centrum, Gallerie Hop, Eenmshaven.info, Garage Bron te Spanga en alle

Vrienden van Opera Spanga.

Informatie

IVAK

Abel Tasmanplein 4

9934 GD Delfzijl

0596-614244

www.ivak.net

www.carmenindelfzijl.nl

OPERA SPANGA

de Kempenaerstraat 11b

1051 CJ Amsterdam

020-4751135

www.operaspanga.nl

info@operaspanga.nl

Colofon

Redactie: Statement communicatie

adviesbureau. Jacqueline Clements

Fotografie: David Woltinge, Frank Schaap, IVAK

Ontwerp: Rocket Industries

Druk: Het Grafisch Huis

Bestuur Carmen in Delfzijl

Harm Post

Jan Knepers

Feike van Kammen

Cor Zijderveld

Dorothea van der Meulen

Henriette Herbschleb

Michael Klok

Berlinda Aukema

Bernhard Brons

Raad van Advies

Tonnis Musschenga

Peter van Campenhout

Heino Vast

Peter Mönnichmann

Dorine Sibbens

Herman Nunnink

Marijke Sluiman

Daniël Wever