Het musje is dood

(Carmen 3. p. 71)

Algemeen

Dit gedicht is een soort vervolg op Carmen 2. Het daar genoemde musje is nu dood. Vandaar dat Catullus een klaagzang zingt voor dit musje.

Het gedicht is een parodie op een klassieke klaagzang. Deze had in ieder geval altijd de volgende onderdelen:

* invocatio (aanroepen)

* zakelijke gegevens (van overledene)

* laudatio (lofprijzing op overledene)

* gemeenplaats (hij gaat naar de onder-

wereld en zal niet terugkeren)

Catullus schrijft een gedicht voor Lesbia, nu haar musje dood is

Lugete, o Veneres Cupidinesque 1et quantum est hominum venustiorum:

Rouwt, o Venussen en Cupido’sen al wat er is aan mensen die door Venus bevangen zijn:

1 Veneres, Cupidines – mv. van Venus, Cupido. Het meervoud maakt het algemener: alles wat maar met liefde te maken heeft.

2 hominum – gen mv1-2 Hier blijkt al meteen de parodie;

in een echte klaagzang roep je natuurlijk Venus e.d. niet aan.

2 venustiorum – hierin zitten de 2 betekenissen van het woord Venus: 1 – de godin; 2 - charme

passer mortuus est meae puellae, 3passer, deliciae meae puellae,quem plus illa oculis suis amabat; 5

Het musje van mijn meisje is dood,het musje, de lieveling van mijn meisje,van wie zij meer hield dan van haar ogen;

Stijlfiguren in dit stukje:- anafora / repetitio: passer, passer- assonantie: meae puellae, deliciae

Nam mellitus erat, suamque norat 6ipsam tam bene quam puella matrem,

6 Wie is het onderwerp van erat ?

het musje

suam – congrueert met …?

Nam mellitus erat, suamque norat 6ipsam tam bene quam puella matrem,

6 Wie is het onderwerp van erat ?

het musje

suam – congrueert met …ipsam

Nam mellitus erat, suamque norat 6ipsam tam bene quam puella matrem,

Want hij was allerliefst en kende zijn meestereszelf (net) zo goed als een meisje haar moeder,

7 Een Romeins meisje ging meestal niet naar school en leerde thuis alles van haar moeder. Hun band was dus erg sterk.

nec sese a gremio illius movebat, 8sed circumsiliens modo huc modo illuc ad solam dominam usque pipiabat; 10

en niet bewoog hij zich van haar schoot, maar rondspringend nu eens hierheen dan weer daarheen, piepte hij telkens alleen tegen zijn meesteres;

8-10 movebat, pipiabat – verklaar het gebruikt van deze werkwoordstijd.

Het impf geeft aan:

- lange duur (duratief)

- herhaling (iteratief)

- poging (conatief)

Hier gaat het om de herhaling,

gezien ook het woord usque

10 solam – het was dus een trouw musje

qui nunc it per iter tenebricosum 11illuc unde negant redire quemquam.

11 qui – welke constructie?

relatieve aansluiting (zie Carmen 1 r. 9)

en/maar hij

12 Welke constructie staat er bij negant?

AcI: quemquam redire

qui nunc it per iter tenebricosum 11illuc unde negant redire quemquam.

en hij gaat nu over een pad vol duisternisdaarheen, waarvan men zegt dat niemand terugkeert.

12 Doelt natuurlijk op Onderwereld.

At vobis male sit, malae tenebrae 13Orci, quae omnia bella devoratis:tam bellum mihi passerem abstulistis. 15

13 sit – wat voor coni?

desiderativus (wens)

14 omnia bella – het onz. mv van bijv. nw. wordt vaak gesubstantiveerd gebruikt. Vul dan in je vertaling het woord ‘dingen’ aan.

Catullus troost zijn meisje bij het verlies van haar musje

At vobis male sit, malae tenebrae 13Orci, quae omnia bella devoratis:tam bellum mihi passerem abstulistis. 15

Maar moge het jullie slecht vergaan, slechte duisternis van Orcus, die alle mooie dingen verslinden: zo’n mooi musje hebben jullie mij ontnomen.

14 Orcus – andere naam voor Hades

15 Wat valt je op aan de inhoud van deze zin?

mihi = de schrijver, niet het meisje dus: alsof het dus zijn musje was ook hij heeft verdriet van

het verlies.

Catullus troost zijn meisje bij het verlies van haar musje

O factum male! O miselle passer! 16Tua nunc opera meae puellaeflendo turgiduli rubent ocelli. 18

17 tua opera – welke naamval?

abl. ev.

18 flendo – welke vorm?

gerundium (vervangt de infin.)

abl: door het …

O factum male! O miselle passer! 16Tua nunc opera meae puellaeflendo turgiduli rubent ocelli. 18

O slechte daad! O arm musje!Door jou(w toedoen) zijn van mijn meisjedoor het huilen de gezwollen oogjes rood.

16-18 miselle, turgiduli, ocelli – verkleinwoorden -> geven affectie aan.