5

www.gismagazine.nl

Motie aan Digicommissaris Bas EenhoornHxGN LIVE 2015NedGraphics Gebruikers Vereniging kijkt vooruitNiet NIMBY, maar IMBY

Ontwikkelingen in Ruimtelijke Informatie & Geo-ICT

Juli/Augustus 2015 –

Jaargang 13

geo-informatie bu

sine

ssIT

Benieuwd wat geo-informatie voor u kan doen?

24 en 25 november, Congrescentrum 1931, ’s Hertogenbosch www.geobuzz.nl

Kom ook naar GeoBuzz !

Remco Takken, Hoofdredacteur GIS-Magazine

GIS-Magazine informeert over ontwik-kelingen op het gebied van ruimtelijkeinformatie en Geo-ICT. De redactie vanGIS-Magazine verslaat actuele evene-menten op GIS-gebied, ondervraagt

ervaren ge bruikers en andere betrokkenen uit het onder-wijs, de overheid en het bedrijfsleven. Verder is er nieuwsvan hard- en softwareleve ranciers, leveranciers van dien-sten en andere relevante organisaties. GIS-Magazine ver-schijnt acht maal per jaar in Nederland en België.

UitgeverCMedia B.V.

AdvertentiesYvonne Groenhofyvonne@gismagazine.nl

HoofdredacteurRemco Takkenrtakken@gismagazine.nl

EindredactieEric van Reesevanrees@gismagazine.nlLambert-Jan Koopslkoops@gismagazine.nl

Met dank aanHeren4, Frits de Jong, Marco van der Meij, Willemijn Simon van Leeuwen, Luuk Schaminée, Mirjam Verschoor en Ruud Vonk.

Copy EditorLammy Pelslpels@gismagazine.nl

Financiënfinance@cmedia.nl

Abonnementenserviceservices@gismagazine.nlTel.: 0527-619000

Websitewww.gismagazine.nl

AbonnementenUitgebreide informatie over een abonnement opGIS-Magazine vindt u in de rubriek Lezersservice op deServicepagina.

© Copyright 2015

VormgevingSander van der Kolksvanderkolk@gismagazine.nl

CMedia B.V.Postbus 231 Lid van:8300 AE Emmeloord

ISSN 1571-7194

Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit magazine mag, op welkewijze dan ook, worden vermenigvuldigd, opgeslagen of overgele-verd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. De inhoud ismet de grootst mogelijke zorg samengesteld. Uitgever en mede-werkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor eventuele foutenof omissies. Geuite meningen zijn persoonlijk, en komen niet nood-zakelijk overeen met die van de redactie of uitgever.

Wanneer er iets niet lijkt te kloppen, of er wringt iets, dan is het handig om te proberen een ‘tweedeling’ te signaleren. Je ziet dat het goedwerkt in columns en opiniërende artikelen. Ik ga het ook eens proberen. Okee, komtie. Er is een tweedeling in de geosector.

Aan de ene kant (signaalwoord), staat een groep mensen die roept: ‘alles is geo’. Het dondert niet over welke sector het gaat, maar ‘Alles IsGeo’ en de onwetende moet een digitale kaart hebben. Deze mensen stappen over hun drempel heen om aan iedereen de blijde boodschapte verkondigen. ‘Heb je nog geen digitale kaart? Dan kun je je problemen dus helemaal niet efficiënt oplossen!’ Zij lopen tegen een muur vanonbegrip. Zelf zeggen ze soms hardop: ‘onkunde’.

Aan de andere kant (tweedeling!), staan mensen die zich er over verwonderen dat een visualisatie- en analysemethode dietoch zúlke duidelijke voordelen kent, nog maar zo matig is ingebed in het maatschappelijk leven. Zij stappen over hundrempel heen, en gaan vragen stellen. ‘Welke problemen hebben jullie?’ Tot hun schrik krijgen ze dan vaak te horen dathet gebruik van ICT zó blaartrekkend achterloopt, dat het implementeren van een stukje software gelijk staat aan een combi-natie van horror en science fiction in de goedkoopste b-variant.

Nu zal de lezer opmerken dat dit een wel héél schematische weergave is van de werkelijkheid. De bekende columnistStephan Sanders helpt mij uit de brand, want wat er ook gebeurt, de politieke retorica wil dat er sprake is van maaréén tweedeling. Echter, zegt Sanders: “uit mijn hoofd zie ik heel veel delingen, tussen mannen en vrouwen, tussennieuwkomers en gevestigden, tussen Nederlandse Turken en Nederlandse Marokkanen, tussen homo’s die naar Sotsjikijken en zij die dat niet doen. Ik zie een groeiende groep zzp’ers die zich moeilijk laat rijmen met de klassieke klas-senindeling, ik zie jong versus oud en net-wel versus net-niet-meer middenklasse”.

Wie echter tóch iets herkent in bovengenoemde tweedeling, ziet waarschijnlijk ook de oplossing: de ‘religieuze’ tech-neuten uit groep één moeten beter gaan praten met de mensen in de vuurlinie, groep twee.

Een mooi actueel voorbeeld zien we in de karavaan die momenteel door Nederland trekt onder leiding van Paul Padding(Geonovum) en Ernst Koperdraat (KING). Zij doken en duiken in de problematiek rondom gemeentelijke zorg. Zoek voor delol even op ‘pilotstarter’, ‘vng’ en ‘geo-informatie’. Alles wat deze heren horen en zien, geven ze terug aan de mensen metde technische oplossingen in de geo-sector. Hopelijk zijn zij in de gelegenheid om ook een kijkje te komen nemen in uwgemeente! Het sociaal domein heeft u nodig!

Foto © www.bestpictures.nl

Stap over die drempel of laat een ander het doen

Voorwoord

G I S

Neo-Geo: De functionaliteit in geo-portalen 6

Kenniskring van Ruimteschepper blijft groeien 12

Grontmij in de wijk: IMBY, niet NIMBY 16

Smart Cities volgens Vicrea 18

NedGraphics Gebruikers Vereniging kijkt vooruit 20

Geodata beheersbaar maken met IntellinQ 22

C o l umn s

Saskia Stuiveling’s Open Data Award 10

Frauderen en basisregistraties 14

Innoveren of optimaliseren 38

E v e n eme n t e n

BGT Congres 30

DataLand Congres 33

Motie aan Digicommissaris Bas Eenhoorn 34

Horus View and Explore 36

HxGN Live 2015 42

Inhoud

Voorplaat:

De geo-bewerking van het beroemde historische leesplankje maakt deel uitvan de externe communicatie van DataLand Opleidingen. Tijdens hetDataLand-congres schreven 180 aanwezige lokale overheden de motie aanDigicommissaris Bas Eenhoorn.

Z o a l s A l t i j d• Adverteerdersindex 46 • Agenda 9 • De Geograaf 25 • Kort Nieuws 29 • In het volgende nummer 46 • Lezersservice 46 • Nieuwsbrief GDMC 40 • Trainingswijzer 28

4

Pagina 33

12In korte tijd zijn de kennissessies van Ruimtescheppereen verrassend succes geworden in de geowereld.Leden van onderwijs, overheden en bedrijfsleven

verdringen zich voor een plekje bij gastheren. Dezegastheren zijn van divers pluimage, denk aan

Heijmans, Rijkswaterstaat of het Kadaster.

20De NedGraphics Gebruikers Vereniging (NGV)stevent af op haar tweede lustrum. Binnen deze

club wordt vooral vooruitgeblikt.

30Als er één boodschap duidelijk werd tijdens het

BGT Congres, dat donderdag 11 juni 2015 gehouden werd in ’s-Hertogenbosch en waar

circa vijfhonderd bezoekers op af kwamen, danis het dat de invoering van de BGT straks danmag zijn afgerond, maar dat de ontwikkeling ervan daarna geenszins stopt. “Eigenlijk staan

we nog maar aan de start.”

22De drie oprichters van IntellinQ waren allen ooit werkzaam bij Atlis. Nieuwe inzichten,

gecombineerd met concepten uit de oorspronkelijke Atlis-filosofie, vormen de

basis van IntellinQ dat begin 2014 gestart is.

42Tijdens HxGN LIVE 2015, de internationale gebrui-kersconferentie van Hexagon in Las Vegas, kekenmeer dan 3.500 bezoekers naar de laatste nieuw-tjes op het gebied van Geospatial, Geosystems en

Security, Government & Infrastructure.

GIS

GIS

GIS

Evenement

Evenement

GIS-webportalen hebben de laatste jaren een sterke ontwikkeling doorlopen. Watzijn de eigenschappen en de functionaliteit van de belangrijkste portalen?Door Luuk Schaminée

Nieuwe GIS-webportalen

In deel 1 (GIS-Magazine nr. 3, p. 12) zijn reeds enkele mogelijk-heden voor het delen van geo grafische informatie via neo-geo-portalen en toepas singen beschreven.

OpslagGeoGigOok al is GeoGig op zichzelf geen neo-geoportaal, de gebruiktetechniek is wel vernieu-wend voor GIS en kangebruikt worden voor de‘gedistribueerde’ opslagvan data, eventueel in neo-geoportalen. Volgens deontwikkelaars is GeoGigeen ‘distributed versioncontrol system for geograp-hical data’ vergelijkbaarmet Git (een veelgebruiktversiebeheersysteem voorsoftwareontwikkeling). Hetbiedt de mogelijkheid omversies van data aan temaken en te gebruiken,hetzij met de GeoGig-soft-

ware zelf, in GeoServer of met Python. Voor organisaties die alleendata willen uitleveren, kan GeoGig een oplossing zijn. Zij dienendan wel zelf voor de hosting van de repositories te zorgen, er bestaatnamelijk nog geen ‘Storage As A Service’ voor GeoGig.

SpacialDBNet als GeoGig gaat SpacialDB over de opslag van data. SpacialDB

biedt dit echter wel als eenservice aan. Feitelijk is heteen ‘PostgreSQL databa-se-as-a-Service’ of ‘Sto ra -ge as a Service’. De data-base is via het internet tebenaderen vanuit iedereapplicatie die Postgre -SQL/Post GIS on der steunt.Het enige dat daarvoornodig is, is dat in de fire-wall de poort naar deSpacialDB-database open-staat. QGISCloud (ziehier naast) gebruikt data-bases van SpacialDB voorhaar diensten.

Neo -Geo , Dee l 2

6

GIS

July/Augustus 2015

De gehanteerde indelingscriteria en de gerelateerde neo-geo-oplossingen in kaart gebracht. Crowd-sourced-data, zoals OpenStreetMap en MapStory en de manieren waarop deze data worden verzameld, komen verder niet ter sprake.

Services QGISCloudEen database op zichzelf biedt weinig mogelijkheden. Het is welis-waar mogelijk met verschillende organisaties vanaf verschillendenetwerken dezelfde database te gebruiken, maar het aanbiedenvan data aan derden is niet mogelijk. Om dit wel mogelijk te makenwerkt SpacialDB met QGIS Cloud. Door vanuit QGIS data in eenPostGIS-database van SpacialDB op te slaan en er vervolgens eenWMS-service van te maken, kunnen da ta wel aan derden wordenaangeboden. Via de website van QGISCloud is het daarnaastmogelijk op basis van de gemaakte WMS-service een viewer temaken, of simpelweg de WMS-service in een eigen applicatie tegebruiken.

Integratie Google MapsGoogle Maps maakt het mogelijk data te maken in ‘Fusion Tables’.De data zijn vervolgens op kaarten te presenteren via GoogleMaps, Google Earth of via de API’s voor Android, iOS enJavaScript. Daarnaast biedt Google Maps een zekere mate vangebruikersbeheer op kaartniveau. Door het voor derden makkelijkte maken kaarten op een website te zetten, heeft vooral het livegaan van Google Maps neo-geotoepassingen groot gemaakt. Naovername van Keyhole en het vrijgeven van Google Maps enGoogle Earth voor thuisgebruik nam Neo-Geo een nog groterevlucht. In tegenstelling tot andere neo-geoportalen is het met GoogleMaps niet eenvoudig reeds bestaande data te laden en in kaartente gebruiken (alleen spreadsheets en KML worden als importfor-maat ondersteund). Hierdoor is het noodzakelijk software van der-den, zoals ogr2ogr, te gebruiken om geografische data te importe-ren.

MapboxMet Mapbox is het mogelijk kaarten te maken, deze in tegels op teknippen en via het internet aan te bieden. Kaarten kunnen zowelvia de website van Mapbox als lokaal met behulp van MapboxStudio gemaakt worden. In het laatste geval moeten de data nogwel geüpload worden naar de website van Mapbox om de kaartente kunnen gebruiken.Mapbox Studio maakt SQLite-databases aan waarin alle gegene-reerde tegels worden opgeslagen. Een dergelijke database is opge-slagen in een enkel bestand (met de extensie MBTiles).De primaire functie van Mapbox is data mooi op te maken en dezevia kaarten op verschillende manieren aan te bieden. Mapbox biedt

7

July/Augustus 2015

SpatialDB.

voor de verschillende platformen (iOS, Android en JavaScript) SDK’saan. Hierdoor ligt de focus vooral op kaartenmakers en program-meurs en niet op eindgebruikers.

FunctionaliteitCartoDBCartoDB is vergelijkbaar met Mapbox. Qua techniek werkt het ech-ter wel anders. Zo worden data in een PostGIS-database op de ser-vers van CartoDB opgeslagen. Via een API zijn deze data te bena-deren en aan te passen. Hierbij biedt deze API ook de mogelijkheidde data te beveiligen via een API-Key en OAuth.Het grote verschil met Mapbox is verder dat CartoDB dynamisch isen niet zoals Mapbox werkt met kaarten opgeknipt in kant-en-klaretegels. Een mooi voorbeeld van de dynamiek van CartoDB is eenkaart op het internet waarin de posities van sneeuwploegen tijdenseen sneeuwstorm getoond worden. Ook CartoDB richt zich voorna-melijk op kaartenmakers en programmeurs.

GeoNodeGeoNode zelf is geen portal, maar software waarmee een eigenneo-geoportaal gemaakt kan worden. Het is dus nietmogelijk zoals bij de eerder besproken portalennaar een website te gaan en daar meteen aande slag te gaan. GeoNode moet eerst op deeigen omgeving geïnstalleerd en ingerichtworden. Op internet zijn meerdere web-sites te vinden waar GeoNode gebruiktis, bijvoorbeeld MapStory.org en hetWorld Food Programme. Op heteerste gezicht lijkt een dergelijkneo-geoportaal op een ge -woon metadata-portaal, maarbiedt wel degelijk extra functio-naliteit. Zo is het mogelijk datate uploaden, hiermee kaarten temaken en deze vervolgens tedelen via het internet. DoordatGeoNode zich hiermee richt opde eindgebruiker is GeoNodeboven CartoDB geplaatst. Ophet gebied van data is GeoNodeechter niet zo sterk. CartoDBscoort hier beter doordat het viaeen SQL-console de mogelijkheidbiedt kaartlagen te bewerken metgecompliceerde PostGIS-queries.

Authenticatie/Autorisatie MangoMapOok MangoMap richt zich op deeindgebruiker. Via een nog grotereverscheidenheid aan functionaliteitdan GeoNode is het mogelijk kaar-ten op te maken en deze in Maps tegebruiken met behulp van te configu-reren standaard viewers. De basisvan MangoMap wordt gevormd doorbestaande data of datamodellen.

Deze kunnen als MapInfo Tab- bestand, Shapefile, CSV, KML of alsFile Geodatabase geïmporteerd worden in MangoMap. Geladendata kunnen worden gewijzigd door de beheerder, maar voor eind-gebruikers is het niet mogelijk via de uiteindelijke kaart gegevens tewijzigen. Via de URL mgo.ms/s/ifsxy is een testversie van eenMangoMap-kaart te openen. De kaart is beveiligd met een wacht-woord (dit wachtwoord is ‘GIS Magazine’). De beveiligingsmoge-lijkheden zijn overigens beperkt, wie de kaart niet publiek beschik-baar wil stellen, kan de kaart of door een moeilijk te raden URLbeveiligen of de URL van de kaart met een wachtwoord beveiligen.

ArcGIS OnlineOp dit moment is ArcGIS Online het meest uitgebreide neo-geopor-taal dat er is. Het biedt extra functionaliteit boven de mogelijkhe-den die de andere portalen aanbieden. Ook is de beveiliging uit-gebreider (maar wel op basis van gebruikers binnen ArcGISOnline). Zo biedt ArcGIS Online de mogelijkheid gebruikers vooreen kaart uit te nodigen en worden voor authenticatie zowel OAuthals multifactor-authenticatie ondersteund. Esri heeft met ‘scenes’ nuook een derde dimensie toegevoegd aan ArcGIS Online en de

mogelijkheden verder uitgebreid met configureerbare viewers ende Web-App Builder.Naast de standaardversie van ArcGISOnline bestaat er voor organisatiesook een versie voor het aanbieden vanOpen Data: opendata.arcgis.com. Ditportaal is echter minder uitgebreid danArcGIS Online.

Kosten (van het gebruik) Bij de bespreking van de mogelijkheden is

geen rekening gehouden met de kosten vande software of de kosten van het gebruik vande diensten van de verschillende portalen.De kosten voor het gebruik van de neo-geo-portalen zijn afhankelijk van eigen wensenen eisen, basiskosten, gebruik en eventu-ele licentiekosten voor het portaal, tools

en data. Bepalen welk portaal of toe-passing de beste optie is, is niet

gemakkelijk. Of u nou een-voudigweg de softwarelijn

van uw leverancier volgt of met open blik naar ande -

re bestaande mogelijkhedenkijkt, in beide gevallen zijn er

genoeg opties om uit te kiezen.

Luuk Schaminée luuk.schaminee@ordina.nl is geo-ICTconsultant bij Ordina.

www.ordina.nl

8

GIS

July/Augustus 2015

A G E N D A

27 augustus Jubileum Elfriede Fendel, TU DelftBerlagezalen 1 en 2, TU Delft, DelftInternet: http://staff.tudelft.nl/E.M.Fendel

2 september Open GeodagMediaplaza, UtrechtInternet: www.geonovum.nl/onderwerp-artikel/open-geodag-2015

7 september Hoe voorkom je conflicten bij complexe gebiedsprocessen?Waterschap Aa en Maas, 's-HertogenboschInternet: www.waternetwerk.nl

9 september Ruimteschepper Kenniskring "drinkwaterbedrijf van de toekomst"VitensInternet: www.ruimteschepper.nl

15-17 september INTERGEO 2015Stuttgart, DuitslandInternet: www.intergeo.de

16 september Nedgraphics Gebruikers Vereniging: Themabijeenkomst OmgevingswetInternet: https://www.ngvereniging.nl

17 september SIGGIS Conferentie: Open up your GIS!Zaventem, BelgiëInternet: www.gisconferentie.be

23 september IT SmartCitiesProdentfabriek Amersfoort, AmersfoortInternet: www.vicrea.nl/actueel/agenda/it-smartcities

23-24 september Esri GIS ConferentieBeurs-WTC Congress & Event Center, RotterdamInternet: www.gisconferentie.nl

29 september Linked Data SymposiumInstituut voor Beeld en Geluid, HilversumInternet: www.geonovum.nl/documenten/programma-symposium-platform-linked-data-ne-derland-29-september

30 september 3D Doorbraak SymposiumGroningenInformatie volgt

1 oktober NedGraphicsdag 2015 / BIM CongresNBC Nieuwegein, NieuwegeinInternet: www.nedgraphics.nl/evenement/nedgraphicsdagbim-congres

Augustus

September

Zie ook www.gismagazine.nl/agenda voor het laatste overzicht.9

Oktober

geometius.nl 088 4366 300

Nauwkeurig meten met uw smartphone of tablet?

Dat kan met de nieuwe Trimble R1:

Meet zelfs tot 50 cm nauwkeurigIs handzaam en compactTe gebruiken met iOS, Android en Windows

Trimble R1 GNSS-ontvanger

C O L U M N

Als controleur van de financiën is zij buiten-gewoon geïnteresseerd in de thema’s GISen Open Data. Speciaal voor haar

afscheid had ze prof. dr. Henk Scholten van deVU gevraagd om aan haar politieke vrienden tekomen vertellen hoe belangrijk geo-informatie is.Henk greep deze gelegenheid aan om inRotterdam de wolkenkrabber Montevideo in 3Dlevensgroot te laten verrijzen op een beeld-scherm. Vervolgens liet hij zien hoe je automa-tisch kunt berekenen welke financiële consequen-ties de vestiging van een nieuwe toren op deomgeving heeft. Wanneer je het gebouw op deKop van Zuid plaatste dan zag je de gevolgenervan doorberekend. Hoeveel extra verkeer werderdoor gegenereerd, hoeveel meer werkgelegen-heid zou het creëren, hoeveel zouden de WOZ-inkomsten van de gemeente toenemen, hoeveelschade er was voor omwonenden vanwege scha-duwvorming? Om aan te tonen dat locatie er échttoe doet, werd het 3D-gebouw virtueel voor deogen van alle toeschouwers verplaatst vanRotterdam naar Den Haag: het Malieveld. Terplekke werd berekend wat de consequenties zou-den zijn in deze nieuwe situatie... In één klapwas het iedereen duidelijk wat de financiële voor-delen waren van het stoeien met virtuele 3D-modellen.Daarna kwam de cruciale rol van Open Data aanbod. De stelling van Saskia Stuiveling is, dat alsmensen informatie maar eenmaal eenvoudig kun-nen hergebruiken, er meer nuttige nieuwe toe-passingen worden ontwikkeld. Bijvoorbeeld in hetonderwijs, of ten behoeve van de democratie engoed openbaar bestuur. Onlangs concludeerdede Rekenkamer nog dat de Nederlandse over-

heid weliswaar veel Open Data beschikbaar stelt,maar dat dit aanbod eenzijdig is. Op het gebiedvan zorg, voedselveiligheid en handelsregister-data is nog weinig gepubliceerd. Met haar ver-trek als president van de Algemene Rekenkameris er nu een ‘Stuiveling Open Data Award’ in hetleven geroepen. In aanmerking komen publiekeen private partijen die Open Data op een inno-vatieve manier inzetten voor maatschappelijkevraagstukken.Leuk om na te denken welke toepassingen vanOpen Data ík voor die prijs zou willen aandra-gen. Missing Maps? Daarmee is het Rode Kruisgeholpen bij het in kaart brengen van noodlij-dende gebieden door de ‘crowd’. Of wellicht denieuwe app voor de iWatch die Stichting Gamesfor Health heeft gemaakt? Hiermee worden alleAED-apparaten, gebruikt voor reanimatie, gelo-kaliseerd. Doordat de AED-fabrikanten de loca-ties van hun producten uit concurrentieoogpuntniet wilden vrijgeven, heeft deze stichting eengame ontwikkeld waarbij mensen worden uitge-daagd om zelf de AED’s in kaart te brengen. Inheel korte tijd is de AED-kaart van Nederlandgevuld! Dit gaat gegarandeerd levens redden...Maar wellicht heb ik twee verkeerde voorbeel-den aangedragen, want het gaat in beide geval-len om Open Data die juist níet zijn vrijgegevendoor publieke of private partijen. Ze zijn opeigen kracht gecreëerd door het publiek: de ultie-me vorm van crowdsourcing. Misschien moetdaar een aparte Award voor in het leven wordengeroepen?

www.geodan.nl/henk-scholten-spreekt-tijdens-afscheid-saskia-stuivelinghttps://prezi.com/gphewvlf31sr/geofort-serious-games

Stuiveling Open Data AwardWillemijn Simon van Leeuwenwillemijn@geofort.nl is directeurvan GeoFort, Science Centrumwaar alles om de aarde draait.

www.geofort.nl

In de prachtige ambiance van de Ridderzaal nam Saskia Stuiveling op 29 mei 2015 afscheid als president van de Algemene Rekenkamer.

10

July/Augustus 2015

MEER INFORMATIE:www.imagem.nlwww.hexagongeospatial.com© 2015 Hexagon AB and/or its subsidiaries and affiliates. All rights reserved.

ERDAS APOLLOERDAS APOLLO is onderdeel van de PROVIDER SUITE van het Power Portfolio en zorgt voor het overzichtlijk opslaan, catalogiseren en distribueren van al uw ruimtelijke en business data.

Supersnel serveren van rasterdata en pointclouds, in open WM(T)S en vele andere protocollen, zonder tilecache. Tot 95% minder opslag nodig en operationeel in uren in plaats van weken

Dit is wat ERDAS APOLLO Essentials voor u kan doen, ook als u niet op Hexagon Geospatial technologie gestandaardiseerd bent.

In korte tijd zijn de kennissessies van Ruimteschepper een verrassend succes gewor-den in de geowereld. Leden van onderwijs, overheden en bedrijfsleven verdringen zichvoor een plekje bij gastheren. Deze gastheren zijn van divers pluimage, denk aanHeijmans, Rijkswaterstaat of het Kadaster. “We zien dat wat als de ‘Vrienden vanRuimteschepper’ begon in 2012 nu als de Kenniskring is uitgegroeid tot een nieuwecommunity”, aldus Douwe Blanksma.Door Remco Takken

Ruimteschepper Kenniskring

Het begon ooit met kennissessiesbedoeld voor de ZP-deelnemersvan Ruimteschepper. Jan Rood -zand, initiatiefnemer en modera-tor van de Kenniskring: “Met

Ruimteschepper beoogden wij vanaf hetbegin het bundelen van de kennis van de indi-viduele geo-experts. We wilden een loket voorze creëren dat vindbaar is voor de markt envice versa. Voor zelfstandige geo-professio-nals is het interessant om op deze manier,onder de vlag van Ruimte schepper, gezamen-lijk projecten aan te pakken en de kennis vancollega-Ruimte schep pers te benutten. Eenbelangrijk aspect voor de kans van slagen vanzo’n vrij-verbonden groep experts is de gebo-den kwaliteit. Wij zagen grote voordelen inhet onderling delen van kennis, en bekekenverschillende mogelijkheden. De markt voorworkshops bleek bijvoorbeeld behoorlijk vol.De kennissessies zijn daarentegen een schotin de roos.”

Actief uitwisselenRegelmatige deelnemers aan de kennissessieskomen over de vloer bij opdrachtgevers waarzij als individuen niet zo snel een voet over dedrempel zouden zetten: Heijmans, Rijkswater -staat, TenneT, DLG, Syntrophos, TNO of hetKadaster. Ook zijn er mini-seminars rondomspecifieke thema’s. De doelstelling is eenvou-dig: deelnemers aan de Kenniskring houdenhun kennis bij door een kijkje in de keuken tenemen bij de geo-afdelingen van (grote) orga-nisaties en zien wat zij met geo-ondersteundetoepassingen doen. Er komen collega’s aan hetwoord die daar werkzaam zijn. De discussieen het stellen van vragen wordt aangemoedigdom zodoende actief ideeën uit te wisselen. Dituitgangspunt bleek niet alleen in teressant voorde ‘Ruimtescheppers’, maar spreekt een bredegroep geïnteresseerden aan.

Van Deelnemerssessies naarKenniskringHet gerucht omtrent de sessies ging als eenlopend vuurtje door de sector. De eerste groepdeelnemers waren natuurlijk de Ruimte -scheppers zelf. Snel volgden de geo-expertswerkzaam bij bedrijven en gebruikersorgani-saties. Zelfstandigen, bedrijven en organisa-ties kunnen zich op één of meer ‘stoelen-per-sessie’ abonneren. Douwe Blanksma, samenmet Jan Roodzand initiatiefnemer en partner

in Ruimteschepper: “We zien dat wat alsDeelnemersessie begon, via de ‘Vrienden vanRuimte schepper’ is uitgegroeid tot een nieu-we community: de Kenniskring. Nadat geo-softwarehuis Vicrea als eerste aanhaakte, ver-schenen ook Geodan, Esri Nederland enCycloMedia al snel op de verzendlijst. In kortetijd volgden Geonovum, het Kadaster en enke-le gemeenten. Inmiddels staan zo’n 85 orga-nisaties en zelfstandigen op de ledenlijst. Jekunt ook steeds gemakkelijker mensen over-

Groe i en ve r j ong ing

12

GIS

July/Augustus 2015

“Voor ons blijft het een mooie uitdaging om bij onze deelnemers de lust op te wekken om samen met ons energie te steken in Ruimteschepper. En terloops zie je dat het aantal groeit”, aldus Douwe Blanksma.

tuigen om mee te doen: bijna iedereen doetal mee. Zo telde de kennissessie op deLuchthaven Schiphol begin juli ruim honderddeelnemers!” Van de huidige Kenniskring-bezoekers is ongeveer eenderde zelfstandi-ge, eenderde uit het geo-bedrijfsleven en een-derde is vanuit overheid en onderwijsafkomstig.

JongerenDie laatste groep, het onderwijs, wordtactief aangespoord tot deelname om ookdaar vernieuwing en verdieping te biedenaan onderwijzend personeel en studenten.Blanksma is enthousiast: “De HAS en UvAzijn lid en van GIMA, ROC Friese Poort ende WUR hebben we al deelnemers begroet.Dat is heel interessant. We zien al dat wejongere mensen aantrekken, dat wordtnatuurlijk alleen maar beter als meer(hoge)scholen aanhaken. Al met al is het aleen hele leuke club.” Na ruim drie jaar con-tinuïteit is ook Ruimte schepper zelf eendrempel over. “De Kennis kring helpt daarnatuurlijk bij. Voor ons blijft het een mooie

uitdaging om bij onze deelnemers de lustop te wekken om samen met ons energie testeken in Ruimteschepper. En terloops zie jedat het aantal groeit”, aldus DouweBlanksma. Met al die ambities, plannen envergezichten, zijn de Kenniskring-sessieszelf qua formule verrassend stabiel geble-ken: de vuistregel bij de presentaties is twee-derde deel inhoud en eenderde deel inter-actie. Rond half twee ’s middags ontmoetiedereen elkaar. Tijdens de presentatieswordt er geluisterd met altijd ruimte voorvragen en opmerkingen, gevolgd door dis-cussie. Na de laatste presentatie is hetaltijd nog minstens een uur een drukte vanbelang in de napraat. Jan Roodzand vatsamen: “Het is heel bijzonder wat je zietgebeuren. De presentaties gaan niet éénkant op, maar schieten door de zaal heen.Dat begon al bij de eerste Kenniskring-ses-sie waar Jan van Gelder van Alliander eenpresentatie over smart grids en datakwali-teit gaf. En wat bleek?Aanwezigen, actief bij netbeheerders alsGasunie, TenneT, Delta en Stedin, pakten

het op en gingen met elkaar in gesprek.”Zo’n dertig sessies later blijkt de formulealleen nog maar aan kracht te winnen.

Op 9 september 2015 is de Kenniskring te gast bij Vitens waar het‘drinkwaterbedrijf van de toekomst’ wordt gepresenteerd. In oktoberis de beurt aan de HAS in Den Bosch, met uitgebreide interacties tus-sen afstudeerders, stagiairs en deelnemers. Op vrijdag 13 novemberstrijkt de Kenniskring neer bij de Gasunie. Anders dan bij de anderebijeenkomsten start de laatste om 10:00 uur. Naast de presentatiesis er voor vroege aanmelders ook een rondleiding door het gebouwen het besturingscentrum. Agenda’s en exacte tijden zijn te vinden

op de website. Geïnteresseerden melden zich aan bijjan.roodzand@ruimteschepper.nl.

www.ruimteschepper.nl

13

Meer dan honderd deelnemers bezochten de Kenniskring bij Amsterdam Airport Schiphol.

July/Augustus 2015

C O L U M N

Ik vertelde het volgende: onlangs sloeg hetOpenbaar Ministerie alarm over het gemak waar-mee valt te frauderen met overheidssubsidies. Eénconcreet geval ging over een subsidie van tweemiljoen euro: op een adres waar taxibedrijven aljaren regelmatig van naam en eigenaar wissel-den; waar telkens sprake bleek van één 70-jarige eigenaar zonder inkomen.

Als oorzaak voor het niet meer kunnen terugvor-deren van die onterecht toegekende twee miljoeneuro, meldde het Openbaar Ministerie dat deoverheid haar computersystemen niet op ordeheeft én dat afdelingen van elkaar niet weten aanwie ze subsidie geven.

Dat niet op orde hebben van systemen klopt maarten dele: de overheid heeft ‘elk’ systeem wel(redelijk) op orde, maar heeft er geen benul vandat ánderen ook registraties hebben waar somsveel meer in staat.

Laten we even teruggaan waarom ‘we’ dan lasthebben van de manier waarop basisregistratiesnu feitelijk werken en waarom ze niet werkenzoals was beloofd in 1995: namelijk als samen-hangend stelsel.

In het geval van het taxibedrijf had gewerkt moe-ten worden met het adres uit de basisregistratieadressen (BAG), met het bedrijfsnummer aanwe-zig in het Handelsregister (NHR) van de Kamervan Koophandel en met het persoonsnummer vande betrokken persoon (BSN) uit de persoonsregis-tratie (GBA), allemaal unieke en anonieme sleu-tels. Als die koppeling er was geweest, dan hadde subsidietoekennende ambtenaar automatischmeldingen gehad: hé, op dit adres zijn de afgelo-pen jaren veel mutaties geweest. Kortom: achter-overleunend had de subsidieverlener niets andershoeven te doen dan te constateren dat er de afge-lopen jaren wel wat ‘geks’ aan de hand was.

Maar zo werken die basisregistraties anno 2015helemaal niet. Dat onderzocht Geonovum. Zij kre-gen cijfers uit de gemeente Leiden (die al jaren

consequent met veel kennis van zaken bezig isbasisregistraties op te bouwen) en wat bleek:‘basisregistraties zijn silo’s met complexe inter-faces voor synchronisatie’. Geonovum zette door:in het project werden gegevens uit de kaart(BGT), de ondergrond (BOR), de adressen (BAG),de belastingen (WOZ) en het Handelsregister(NHR) verzameld. Men was twéé maanden bezigom een complete set te vergaren. Daarna moestdeze set worden omgezet en vervolgens was ernog een halve maand nodig om data te verbin-den. Hierna werd geconcludeerd dat (mits goedgebruikt) ‘linked data’ het klittenband vormt tus-sen basisregistraties.

Wat zegt u? Klittenband tussen basisregistraties?Ons was in 1995 toch een samenhangend stel-sel van basisregistraties beloofd? En die ontbre-kende samenhang wordt al vermeld sinds2005…

Ziet u het anno 2015 al voor u? Bij iedere con-trole op een subsidieaanvraag gaan we eersttwee maanden datasets in een computer gooien,dan twee weken bestanden vergelijken, vervol-gens halen we een expert erbij om te kijken ofwe het wel goed hebben gedaan en dán gevenwe subsidie (of niet).

Tweede Kamerfractie: is dit een goed voorbeeld?

Kán het anders? Ja: als we nu werkelijk eens aaneen samenhangend stelsel gaan werken, danleunt de subsidieverlenende ambtenaar straksnaar achteren bij een aanvraag en ziet meteenwat er speelt. Dan behouden we de anonimiteit.We houden geld in onze zak en we houden min-der ambtenaren van (of aan) hun werk.

En, o ja, dan verminderen we het werk van hetOpenbaar Ministerie. Kan dat achter de diefstalvan de circa 115.000 fietsen per jaar aan. Wasdie papieren aangifte van jou er ook bij? En fietsterug???

Frauderen en Basisregistraties

Marco van der Meij marco@marcovandermeij.nl isdirecteur van het gelijknamige

consultancybedrijf, gespecialiseerdin basisregistraties.

Onlangs kreeg ik het verzoek van een Tweede Kamerfractie om eens uit teleggen waarom gemeenten nu ‘last’ hebben van de huidige ontbrekendeafstemming tussen basisregistraties. Basisregistraties werken toch goed?En er is toch een ‘stelsel’. Een terechte vraag. Maar: is er een stelsel? Enwie heeft dan ‘last’ van het feit dat er geen stelsel is?

14

July/Augustus 2015

Donderdag 1 oktober • NedGraphicsdag 2015

NedGraphics BVT + 31 (0) 347 32 96 00info@nedgraphics.nl

nbc congrescentrum - nieuwegein utrechtwww.nedgraphicsdag.nl

‘Not In My BackYard’ wordt het fenomeen wel genoemd. Een asielzoekerscentrum,een windmolenpark of een methadonbus zijn allemaal prima, zolang één en andermaar niet ‘in mijn achtertuin’ terechtkomt. Ook andere veranderingen in de directeleefomgeving, zoals bouwprojecten of renovaties, roepen bij burgers een dergelijke‘NIMBY-reactie’ op.Door Remco Takken

IMBY-tool van Grontmij

Burgers worden soms te laat of teweinig betrokken bij veranderingenen vernieuwingen in hun omge-ving. De zorg voor de ‘eigen ach-tertuin’ en de betrokkenheid van

burgers biedt echter kansen, aldus Grontmij.Het ingenieursbureau draaide het om: vanNIMBY naar IMBY. Grontmij ontwikkelde eeninternettool op basis van GeoWeb waarin ver-anderingen en werkzaamheden op overzich-telijke wijze worden getoond. Het lijkt een-voudig: aangeven wat men wil werktconstructiever dan formuleren wat men níetwil. Maar hoe communiceer je doelgericht enefficiënt met zoveel betrokkenen? Burgers kun-nen zelf online hun ideeën, vragen of be -zwaar aangeven in de IMBY-tool. Informatie-en inspraakavonden verdwijnen daarmeeniet, maar degenen die niet konden of wildenlangskomen, kunnen nu óók worden bereikt.

VlietwijkDe IMBY-tool wordt op dit moment ingezet bijeen grootschalige reconstructie van de wijkVlietwijk in de gemeente Voorschoten. Alfred

Lagerweij, een bewoner van Vlietwijk, legt uit:“Het gaat om de vervanging van riolering.Dat is voor een wijk natuurlijk een heleingreep, waarbij straten worden opengebro-ken. Ook komen er nieuwe dertigkilometerzo-nes. Er ligt een plan van de gemeente, er zijnallerlei toezeggingen gedaan, er komt eennieuwe indeling van straten.” Lagerweij maaktzelf ook gebruik van de website. Volgens hemis de toegankelijkheid van de tool ‘redelijkgoed’, en hij toont zich tevreden over het nieu-we initiatief. “Ik ga ervan uit dat zeventig tottachtig procent van de bewoners internetheeft. Als men online vragen zou willen stel-len, dan kan dat nu.” Vragen die al via deIMBY-internetsite binnenkwamen gingenonder meer over de bereikbaarheid van win-kels en over het terugbrengen van parkeer-plaatsen. Een melding kan bestaan uit eenidee, een vraag of een bezwaar. Via de web-site vlietwijkvoorop.nl kan iedereen eenvraag, kans of klacht indienen. Mensen wor-den naar de IMBY-internetsite geleid, klikkenop de kaart en kunnen direct een meldingdoen op de locatie waarover het gaat.

Eventueel kunnen ze ook een foto toevoegen.Binnen drie dagen is er een antwoord van deomgevingsmanager of de aannemer. De siteis openbaar en geeft alle meldingen en reac-ties weer.

Een mixYolanda Boekhoudt is omgevingsmanagervan het project. Zij beantwoordt de vragen.“Wat erg fijn is, is dat je direct op de kaartziet waarover de vraag gaat. Mensen in dewijk zien ook elkaars vragen. Dat voorkomtdubbelingen, maar er zit ook een andere kantaan. Iemand die zich bijvoorbeeld nietgehoord voelt, en daarom tien keer dezelfdevraag stelt, is nu óók zichtbaar voor ande-ren.” Boekhoudt legt uit hoe inspraak en com-municatie bij de werkzaamheden in Vlietwijkzijn geregeld: “Het is een mix. We hebbenbewonersavonden gehouden, er is één-op-ééncontact met een kerngroep van bewoners. Wegeven een nieuwsbrief uit en er is een websi-te gebouwd waaraan de IMBY-tool is gekop-peld.” Volgens Boekhoudt was de belangstel-ling voor de bewonersavond groot. “Wehebben toen de website én IMBY gepresen-teerd als extra tool. We grijpen alle mogelijk-heden aan om het laagdrempelig te makenvoor bewoners. Als de aannemer straks aande slag gaat, wordt het echt heel concreet.”De gemeente Voorschoten is voornemens deIMBY-tool tot in 2016 mee te laten lopen.Boekhoudt: “In principe is het een internet-tooldie vanaf het begin tot het eind van het pro-ces in de lucht blijft. Van planfase naar besteknaar concrete uitvoering buiten. Daar hebbenwe in de aanbestedingsprocedure al rekeningmee gehouden. Het is niet de bedoeling datde aannemer weer met iets nieuws begint. Alswe in een nieuwe fase komen, gaan de vra-gen weg die al zijn beantwoord of niet meerrelevant zijn. De administratie er omheen isheel makkelijk te regelen. Zo is er al een vra-genlijst uit de IMBY-tool gedestilleerd die weer

Burge r be t r okken b i j v e rande r i ngen

16

July/Augustus 2015

GIS

Yolanda Boekhoudt, omgevingsmanager van het project: “Voor veel mensen is het misschien makkelijker om naar een bewonersavond te gaan,maar vooral jongeren doen veel mobiel, via internet.”

is terug te lezen op de website. Je kunt daar-in ook precies zien welke vragen zijn binnen-gekomen via de tool.”

Mobiel, via internetDe komst van zo’n nieuwe communicatietoolcreëert vragen die beantwoord moeten wor-

den. Meldingen komen terecht bij de omge-vingsmanager. Het is echter niet de bedoe-ling dat er extra mensen moeten worden aan-gesteld om alle vragen te kunnen behandelen.Volgens Boekhoudt valt het wel mee: “Als erhonderden mails binnen zouden komen, danwordt het een ingewikkeld verhaal, maar zo’nvaart loopt het niet.” Het gebruik is op hetmoment dat dit interview plaatsvindt echternog bescheiden. De toeloop zal groter wor-den vanaf het moment dat er daadwerkelijkwordt gegraven in de wijk, zo is de verwach-ting. Boekhoudt: “De ene bewoner zal hetgebruiken, een ander zal liever direct met deaannemer of met mij in gesprek gaan. Voorveel mensen is het misschien makkelijker omnaar een bewonersavond te gaan, maar voor-

al jongeren doen veel mobiel, via internet.”Hoe dan ook, op deze manier worden de lijn-tjes tussen burger en lokale overheid korter enbereik je meer betrokkenen. Lagerweij: “Intheorie is dat inderdaad zo, als de burgersmaar eenmaal weten hoe het werkt. Dat zalechter in de praktijk moeten blijken. IMBY kanbij gebleken succes behalve voor Vlietwijkook voor de gemeente Voorschoten wordeningezet. Het is interactief, het is toegankelijk,en het zal natuurlijk steeds makkelijker gaanals je na de eerste keer eenmaal de wegweet.”

www.grontmij.nl/imby

17

July/Augustus 2015

Bij het inrichten van een GeoWeb-tool worden de werkproces-sen van de eindgebruikers meegenomen. Ook bij de IMBY-toolzullen verschillen te zien zijn tussen gebruikers. Karolina vanSchrojenstein Lantman-Orlinska, adviseur en productmanager bijGrontmij: “Eerst gaan we in gesprek over wat er nodig is. Opbasis hiervan kunnen we de inhoud van IMBY bepalen. Welkeondergrondkaart gaan we gebruiken? Gaan we nog meer lagenpresenteren? Is de huidige categorisering relevant? Grontmij kanIMBY zowel in de omgeving van de klant als in eigen hostinginrichten. In beide gevallen zijn inrichtingen onafhankelijk vanandere GeoWeb-sites. In onze eigen hosting krijgt elk project

een eigen URL. Alleen de data van dit specifieke project zijn danzichtbaar/beschikbaar.” Het is ook mogelijk om de tool (deels)zelf in te richten. Van Schrojenstein Lantman: “IMBY is gebaseerdop GeoWeb. Elke GeoWeb-beheerder heeft de kennis om deachtergrondkaart in te lezen, maar ook een meldingenservice,een projectgrens etcetera. Of dat ook daadwerkelijk gaat gebeu-ren, is afhankelijk van waar IMBY draait. In een eigen omgevingkunnen GeoWeb-beheerders alles zelf doen en de tool volledigin eigen beheer nemen. In hosting doet Grontmij dit, om de sta-biliteit van onze eigen omgeving te kunnen garanderen.”

Inrichting en hosting van IMBY/GeoWeb

Alfred Lagerweij, een bewoner van Vlietwijk, legt uit: “Ik ga ervan uitdat zeventig tot tachtig procent van de bewoners internet heeft. Als

men online vragen zou willen stellen, dan kan dat nu.”

Op dit moment wordt IMBY met name gebruikt voor klachten of problemen bij het parkeren van bewoners.

Advertentie

www.IMGEOTotalcare.nl | Utrechtseweg 3e, 3811NA Amersfoort | Tel: 033-463 74 33 | Email: info@neo.nl

IMGEO TotalCare, dé standaard in BGT

Een smárt city worden: denk niet dat dit alleen is weggelegd voor steden alsAmsterdam, Singapore en New York. Ook in kleinere gemeenten, in provinciesen waterschappen kan het optimaal gebruikmaken van data en ICT waardevolzijn in de aanpak van problemen en het invullen van beleid. Door Frans Razoux Schultz

Geluidsoverlast, luchtkwaliteit, verkeersopstoppingen:het zijn maar een paar van de uitdagingen waargemeenten en provincies dagelijks mee te maken heb-ben. Wat veel overheden zich echter niet realiserenis dat dit soort uitdagingen eigenlijk data-uitdagingen

zijn, zegt Kees Radstaak, algemeen directeur van Vicrea. “Met rela-tief eenvoudige ICT-toepassingen kun je continu relevante data ver-zamelen en de analyses ervan vervolgens gebruiken om je beleid teverbeteren.” Lokale overheden maken vaak nog gebruik van stati-sche of incomplete gegevens en momentopnames. Neem bijvoor-beeld het Stelsel van Basis -registraties dat de overheid inde afgelopen vijftien jaarheeft opgetuigd. “Dat is eenbelangrijke bron, maar weleen statische. Die vertelt dusniet alles over de alledaagsewerkelijkheid”, zegt Rad -staak. “De dynamische wer-kelijkheid is een andere, desamenleving verandert im -mers zeer snel.”

Wisselwerking tussenoverheid, burgers enbedrijfslevenLuchtkwaliteit is bijvoorbeeldeen belangrijk thema. Veel

gemeenten hebben hiervoor één of twee meetlocaties en berekenende luchtkwaliteit in de rest van de stad dan op basis van modellen.“Een model is echter niet altijd nauwkeurig”, zegt Radstaak. “Tegenrelatief lage kosten is het tegenwoordig mogelijk om een grid vanmeetlocaties aan te leggen in de stad, die continu de luchtkwaliteitmeten. Wanneer je daar als overheid continu inzage in geeft, krij-gen burgers en bedrijven meer vertrouwen in hun overheid. Dat kunje ‘als smart city’ dus ook bewerkstelligen.” Wanneer een gemeenteof provincie in zee gaat met een softwarehuis als Vicrea, wordt eerstgekeken naar de inhoudelijke vraagstukken en issues. “Pas wanneer

er een eenduidige visie op hetprobleem is, gaan we aan deslag met een oplossing.”Radstaak kent een gemeentewaar in tien jaar tijd eenkruispunt vier keer werd ver-anderd. Eerst kwamen erstoplichten, daarna werd heteen rotonde, toen een gelijk-waardig kruispunt en uitein-delijk toch weer een rotonde.“Elk van de verschillendebelanghebbenden kreeg hierop een ander moment zijnzin: bedrijven, omwonenden,de gemeente, maar er warendus ook steeds partijen onte-vreden.” Vicrea hanteert een

18

GIS

July/Augustus 2015

V i c r ea w i l pub l i eke s e c t o r he l pen

Elke regio of gemeente kan smart city worden

andere aanpak. “Wij proberen alle belanghebbenden in een zovroeg mogelijk stadium samen te brengen. We definiëren een geza-menlijke visie op het probleem en vervolgens denken we na overeen oplossing.”

Schil van intelligentie“Voor een smartcity-oplossing hoeven er geen hevige ingrepen inde ICT-omgeving van een overheid te worden gedaan”, zegtRadstaak. "We gebruiken de bestaande digitale infrastructuur enleggen daar een schil van intelligentie omheen, die actuele gege-vens verzamelt en op basis van slimme algoritmes analyses maakt.”De oplossingen van Vicrea draaien in de cloud. Soms zijn er stan-daardoplossingen voorhanden, in andere gevallen is het maatwerk.Vicrea helpt gemeenten nu al bij het monitoren van de binnenstad.“Ze kunnen zo zien hoe mensen zich door een winkelgebied bege-ven, wat de A-locaties zijn. Het effect van evenementen op de toe-stroom naar winkels kan worden gemonitord, en wanneer er zichplots een probleem voordoet in een winkelcentrum weet je waar demassa’s zich bevinden.” Ook social media kunnen worden gemoni-tord. “Door deze data te combineren met data over bijvoorbeeldlooproutes en rijroutes in een stad, kun je het sentiment meten overeen evenement, of irritaties over opstoppingen in het verkeer.”Vicrea biedt ook een oplossing aan waarmee afvalbakken in eengemeente efficiënter kunnen worden geleegd. “We gebruiken hier-voor sensoren met sonartechnologie die meten hoe vol de bakkenzijn”, legt Radstaak uit. “Vervolgens kunnen we op basis van varia-belen als de samenstelling van een wijk en of er evenementen zijn,berekenen wanneer ze geleegd moeten worden en daarvoor dande meest efficiënte ophaalroute berekenen.”

Bruggen in Zuid-HollandMet een op maat gemaakte oplossing die Vicrea voor de provincieZuid-Holland ontwikkelt, kan de doorstroom op de weg en het waterworden geoptimaliseerd. Radstaak: “In die provincie zijn er enormveel bruggen die zorgen voor verkeersopstoppingen wanneer zeopenstaan. Wij ontwikkelen een toepassing die het scheepsverkeerprecies in kaart brengt. Op basis daarvan kunnen we boten cluste-ren zodat ze tegelijk onder een brug kunnen doorvaren en de brugniet meer om de paar minuten opnieuw open hoeft. Daardoor hoe-ven auto’s minder lang te wachten. Dat voorkomt niet alleen irrita-tie, maar is ook goed voor de luchtkwaliteit in de omgeving.” Ookdit voorbeeld laat zien dat gebruikmaken van dynamische gege-vens het beleid van de verschillende overheden een impuls kangeven. Radstaak: “Veel gemeenten zijn zich nog niet helemaalbewust van de mogelijkheden. Of ze denken dat het complexe, duretrajecten zijn. Of er is nog sprake van een soort drempelvrees. Maarde eerste stap naar een smart city is helemaal niet zo groot als menvaak denkt. Met relatief eenvoudige ingrepen kun je dynamischedata verzamelen en die gebruiken om je beleid te verbeteren.”

Frans Razoux Schultz f.razoux@vicrea.nl is SmartCity-expert bij Vicrea.

www.vicrea.nl

19

July/Augustus 2015

De NedGraphics Gebruikers Vereniging (NGV) stevent af op haar tweede lustrum. Binnen deze club wordt vooral vooruitgeblikt.Door Remco Takken

NedGraphics Gebruikers Vereniging

Peter Keijzer, coördinator geo-infor-matie bij de gemeente Dronten, isinmiddels vijf jaar voorzitter van deNedGraphics Gebruikers Ver eni -ging (NGV). “Mijn voorganger

Hans Vos had het succesvolle eerste lustrum-feest georganiseerd, dus ik wist wie hij wastoen ik hoorde dat hij op zoek was naar eennieuwe voorzitter. Ik had ook al contact metbestuurslid Hessel Bergh.” Inmiddels steventde NGV op het tweede lustrum af, met op8 december 2015 wederom een feestje. Inzijn vorige betrekking hield Keijzer zich alactief bezig met het reilen en zeilen van hetfenomeen ‘gebruikersvereniging’. “Ik hadtoen een andere functie en had te makenmet een andere leverancier, maar in ver-schillende projectgroepen leerde ik hetbelang ervan inzien. Het is een orgaanwaarin een softwaregebruiker zich uit-spreekt, en een mening ventileert over zijnof haar producten. Dat is heel belangrijk.Als je echt wilt dat mensen hun stem latenhoren, moet je ervoor zorgen dat dat zolaagdrempelig mogelijk kan gebeuren.”

CommunicatieplanMet honderd leden heeft deNGV over belangstelling niette klagen. Toch schroeft Keijzerde ambities op. Zo is er eencommunicatieplan op gesteldwaarin ruimte voor andereideeën en inzichten enmeer integraliteit centraal

staan. De samenvoeging van de voor een ver-eniging wettelijk verplichte, maar helaas vaakmatig bezochte Algemene Ledenvergaderingmet een Kijk in de Keukensessie die veel meerbezoekers trekt, is daar een voorbeeld van.Op 15 september 2015 vindt een themabij-eenkomst plaats inzake de momenteel actueleOmgevingswet. Het bestuur ziet ook mogelijk-heden voor een meer nadrukkelijke profileringvan de NGV tijdens de Ned Graphicsdag. Erligt een voorstel om als NGV de productpre-sentaties te faciliteren. Dit wil zeggen, dat deNGV hier in overleg met productgroepvoor-zitters invulling aan geeft. De lustrumviering(tien jaar NGV) op 8 december 2015 zalbestaan uit een vakinhoudelijke excursie,waaraan op dit moment vorm wordt gegeven.Natuurlijk wordt er ook nagedacht over deactieve betrokkenheid van de leden. Keijzerzegt: “Onder onze leden zijn veel product -afnemers, en dat zijn niet altijd de mensendie je hoort of ziet. Die ‘body’ heb je natuur-lijk nodig, maar we willen meer mensendaadwerkelijk bereiken. Dat doen we bij-voorbeeld met themadagen. Een voorbeelddaarvan is de ‘BGT In De Praktijk’. Op eengegeven moment werd je doodgegooid metde BGT, maar we trokken toch 35 man. Demeerwaarde was dat NedGraphics, degebruikers en het Samen werkingsver band

BGT toen sámen vertelden waar het heengaat. Dan krijg je het complete verhaal.

De keten functioneert misschien niet vooriedereen zoals we het zouden willen, maarmet NedGraphics-producten wérkt het.”

Voor en door gebruikersDe verhouding tot leverancier NedGraphicsis vastgelegd in een convenant waarin dewederzijdse verplichtingen zijn vastgelegd.Het verenigingsbestuur praat, meestal éénkeer per jaar, met het Management Team.Voordat dit overleg plaatsvindt, worden allenegen productgroepen geraadpleegd.Joyce Versteeg is plaatsvervangend secreta-ris bij de NGV. Zij is sinds jaar en dag ver-antwoordelijk voor de verslaglegging vande vergaderingen, en achter de schermenhandelt zij de bureauzaken af voor de ver-

N ieuwe i n z i c h t en en i deeën

20

GIS

July/Augustus 2015

Peter Keijzer, voorzitter NedGraphics Gebruikers Vereniging.

“Als je echt wilt dat mensen hun stem laten horen, moet je ervoor

zorgen dat dat zo laagdrempelig mogelijk kan gebeuren.”

Foto © www.bestpictures.nl

eniging. “De NGV is er vóór en dóór de gebruikers, en dat maaktde eigen ledenbijeenkomsten zo anders dan de jaarlijkseNedGraphicsdag, waar óók ‘iedereen’ elkaar ontmoet. DeNedGraphicsdag is bedoeld voor bestaande en toekomstige klan-ten, waarbij de leverancier de ‘brenger’ is van het verhaal, en degebruiker de ‘haler’ is, de bezoeker.”

Kijk in de KeukensessiesDe afkorting KIK staat voor: ‘Kijk In de Keuken’. Tijdens KIK-sessies isde gebruiker aan het woord. Versteeg: “We willen ieders meningweten, en die mening wordt ook gegeven. Bezoekers maken zelf deeluit van het geheel, zijn zelf spreker en vormgever van de dag. TijdensKIK-sessies hoor je dan ook een ander geluid.” Er wordt kennisgedeeld, door de steeds wisselende gastheren en –vrouwen, en daar-mee ook automatisch over verschillende producten. “Iedere product-groep levert een spreker uit de praktijk aan. Wij regelen een internet-verbinding, gaan live en iedereen kan erbij komen staan. Dat ishartstikke leuk.” Aanvankelijk waren mensen beschroomd om het voor-touw te nemen en hun verhaal te presenteren tijdens een KIK-sessie.Keijzer en Versteeg zagen na verloop van tijd een kentering: “Iedereenheeft inmiddels zelf ervaren hoe waardevol het is. Men ziet dat deeigen processen worden verbeterd door het er met anderen over tehebben. Iedereen heeft weer andere ideeën, en ook het dagelijksegebruik van een specifiek product kan anders zijn.” Suggesties, wen-sen en eisen gaan terug naar de productgroepen. Hoewel ‘verkopers’taboe zijn, lopen er wel technisch verantwoordelijke medewerkers vanNedGraphics rond op de sessies. Peter Keijzer zegt: “Dat geeft goedaan hoeveel belang er aan deze bijeenkomsten wordt gehecht. Erwordt serieus geluisterd naar dit platform. Niet iedereen beseft noghoe mooi het is als je invloed kunt uitoefenen op de ontwikkelingenvan een product waar je zelf onderhoudsgeld voor betaalt.”

www.ngvereniging.nl

Activiteiten:15 september 2015: ALV en themabijeenkomst Omgevingswet1 oktober 2015: NedGraphicsdag8 december 2015: Vakinhoudelijke excursie in verband met 10-jarig jubileum NGV

21

July/Augustus 2015

Joyce Versteeg, plaatsvervangend secretaris NedGraphics Gebruikers Vereniging, over de Kijk in de Keukensessies.

“Iedere productgroep levert een spreker uit de praktijk aan.

Wij regelen een internetverbinding, gaan live en iedereen kan

erbij komen staan. Dat is hartstikke leuk.”

Advertentie

Foto © www.bestpictures.nl

De drie oprichters van IntellinQ waren allen ooit werkzaam bij Atlis. Nieuwe inzich-ten, gecombineerd met concepten uit de oorspronkelijke Atlis-filosofie, vormen debasis van IntellinQ dat begin 2014 gestart is. Door Remco Takken

IntellinQ’s GeolinQ

Atlis werd vrij plotseling ontbon-den na het onverwachte overlij-den van oprichter HansHamming in 2012. Na eenperiode los van elkaar bij ver-

schillende organisaties werkzaam te zijngeweest, ontstond het idee om de kennis enervaring te bundelen in een nieuw platform.Commercieel directeur Milan Uitentuis blikt

terug: “Wat Boris van Luipen, Mark Terlienen ik bij Atlis al deden, is ook de basis vanons nieuwe bedrijf: het beheersbaar makenvan geodata. Daarbij hebben wij op basisvan onze ervaringen een aantal nieuwe con-cepten. We zagen gedrieën dat het beheer-sen van geodata nog steeds vrij primitiefgebeurde en gebeurt. Er lijkt behoefte te zijnaan beter beheer, eenvoudigere modellen

en het écht ontsluitbaar maken van data.Maar software ontbreekt. GeolinQ brengthierin verandering.”

Wie beheert geodata?Natuurlijk komt iedere geo-afdeling met eenmooi kaartje als eindresultaat op een vraag,maar het zoeken van data vreet nog altijdkostbare tijd. En hoe goed en hoe actueelzijn de data die je uiteindelijk vond? Wiebeheert ze? Bestanden die over en weer‘vliegen’ genereren al snel kopieversies dieongewild door elkaar worden gebruikt bin-nen een organisatie. Men zoekt vervolgensgewoontegetrouw ‘bestands-based’ en ver-geet de data zelf. Effectief gebruik en distri-butie van geografische gegevens is, net alsbij andere soorten gegevens, alleen moge-lijk als de structuur en oorsprong van gege-vens, de metadata, correct worden gemodel-leerd. Gegevens modellering brengt hierinstructuur aan en biedt mogelijkheden tot vali-datie, zodat de datakwaliteit verbetert. Hetis ook de basisvoorwaarde voor een snelletoegang naar gegevens, aldus IntellinQ.

22

GIS

July/Augustus 2015

In GeolinQ worden geografische gegevens objectgeoriënteerd gemodelleerd. Het geconfigureerde datamodel is de basis voor het importeren envalideren van geografische gegevens die doorzocht en gedeeld kunnen worden.

De oprichters van IntellinQ: Mark Terlien, Milan Uitentuis en Boris van Luipen.

Behee r s g ro t e geoda ta se t s

MetadataHoewel er al jaren wordt nagedacht overmetadatastandaarden, blijft het een zorgen-kindje. Uitentuis legt uit dat metadata nietper se ontbreken, maar dat ze niet altijd opeen voor de hand liggende manier zijn bij-gehouden: “De meerwaarde van metadataligt voor de hand bij grote projecten, maaruiteindelijk is het gewoon zaak om altijddata op orde te hebben. Dat besef is erergens wel, maar metadata zijn lang nietaltijd verplicht. Daarbij komt dat organisa-ties naast de bestaande metadatastandaar-den ook eigen metadatavelden willen kun-nen definiëren. Op basis daarvan zal jeuiteindelijk alle benodigde data moeten kun-nen terugvinden.”

Gebruikers bepalenIntellinQ voegt met haar ontwikkelde soft-wareproduct GeolinQ een opvallend uit-gangspunt toe aan de modellering vangegevens: “Je moet de verantwoordelijk-heid van het definiëren van je datastructu-ren en metadatastructuren meer leggen bijde gebruikers.” Mark Terlien, directeur pro-

duct development bij IntellinQ, zegt: “Deorganisatie en niet de software-bouwerbeslist wie de verantwoordelijkheid heeftvoor datamodellering en hoe het datamo-del eruit moet zien”. Met GeolinQ kunnengrote hoeveelheden geografische gegevensworden beheerd op basis van het ‘flexibeldatamodel-concept’. Data beheerders ofarchitecten kunnen zelf eenvoudig datamo-dellen configureren en direct aanpassenaan veranderende informatiebehoeftes vanhun organisatie. Dit kan op allerlei manie-ren: per domein, bijvoorbeeld, of perhoofdgebruiker. Uitentuis: “We misten inbestaande producten een oplossing waar-mee je niet de files zoekt, maar integraalop basis van de metadata je de data kanontsluiten. En dat op basis van gestructu-reerde datamanagementtechnologie, maarniet zo star dat je datamodel altijd vastligt”. In GeolinQ worden geografischegegevens objectgeoriënteerd gemodel-leerd. Het geconfigureerde datamodel is debasis voor het importeren en valideren vangeografische gegevens die doorzocht engedeeld kunnen worden.

InformatieproductIn GeolinQ kan zowel op data als op meta-data gezocht worden. De gevonden data isdirect en met hoge performance beschik-baar voor visualisatie, download, generatievan informatie producten of integratie metandere oplossingen. Terlien: “Als je in -zoomt, kom je uiteindelijk altijd op de meestgedetailleerde gegevens uit. Bij gegenereer-de informatieproducten heeft de gebruikerook inzicht in de relatie met de bron.” Bijeen update van brongegevens worden infor-matieproducten automatisch vernieuwd.Eenmaal gegeneerde informatieproductenzijn net als de brongegevens gestructureerdin het flexibele datamodel en direct beschik-baar om te delen of als input voor verdereproductgeneratie. GeolinQ is ‘middleware’software die gebruik maakt van standaard SQL-databases om grote hoeveelheden geo -grafische gegevens op te kunnen slaan enbiedt standaard een web-interface met allefunctionaliteit en voor het maken van data-modellen en het beheren van datasets. EenAPI en SDK is beschikbaar voor integratiemet bestaande oplossingen van derden.Omdat GeolinQ een webtoepassing is, heb-ben gebruikers slechts een browser en inter-netconnectie nodig voor de configuratie vandatamodellen en de visualisatie en down-loadfunctionaliteit voor het delen van geo -grafische gegevens. Het flexibel datamodelkan zonder softwareontwikkeling wordengeconfigureerd en aangepast. Complexeontwikkel- en implementatieprojecten zijndan ook niet nodig. Terlien: “Projectleiderszien in dat de mensen bij hun data moetenkunnen, maar willen daarvoor geen com-pleet nieuwe systemen bouwen.”

GeolinQ in the CloudSinds juni 2015 is GeolinQ ook als hostedvariant in de ‘cloud’ beschikbaar. IntellinQbiedt een pilot-traject aan voor organisatiesdie worstelen met het beheer van geografi-sche gegevens. In dit traject kunnen organi-saties kennismaken met de GeolinQ-concep-ten en beginnen met het modelleren enimporteren van gegevens.

www.intellinq.nlwww.geolinq.nl

23

July/Augustus 2015

Puntenwolken vormen geen enkel probleem voor GeolinQ.

De positie van GeolinQ ten opzichte van de traditionele database en file-based aanpak.

www.intergeo.de

15 – 17 September 2015 Stuttgart, Exhibition Grounds

along with

63rd German Cartographic Conference

Host: DVW e.V.Conference organiser: DVW GmbH and DGfK e.V.Trade fair organiser: HINTE GmbH

Sponsors:

Studenten aan Les Roches (een soort HogereHotelschool) bedachten een leuke stunt. Samenmet de beroemde videoartiest GuillaumeReymond van NOTsoNOISY, maakten zij metongeveer driehonderd man (en vrouw) eenenorme wereldkaart die vanuit de lucht te zienwas. Dat klusje was niet zomaar geklaard. Hetcoördineren ervan bleek een enorme uitdaging.De kunstenaar dokterde een choreografie uit ennam meer dan duizend digitale foto’s vanaf eenhoogte van ongeveer vijftien meter. De uiteinde-lijke serie beslaat meer dan achthonderd fotoot-jes die samen een enorme wereldkaart in bewe-ging tonen.

Deze stunt maakte deel uit van een recordpogingvoor het Guinness Book of Records. In 2012lukte dat, toen door met het hoogste aantal ver-schillende nationaliteiten samen in één zwem-bad te gaan zitten. Daarna wordt jaarlijks gepro-beerd om met iets nieuws wéér een record te bre-ken. Het thema heeft meestal iets te maken metglobalisatie. Les Roches profileert zich namelijkgraag als een internationaal opleidingsinstituut,met behalve in Zwitserland ook campussen inChina en Spanje.

www.wearelesroches.com

De Geograaf20 juli 2015| 8e jaargang | nummer 5Pagina 1. | Gratis verspreiding in iedere uitgave van GIS-Magazine

Nog eens terug-bladeren in degeograaf?

www.GISMagazine.nl/

Geograaf

Plaatje bij plaatje

Hoesontwerpen gelokaliseerdMoo i em en s e n k a a r t

Europa vergrijst in gestaagtempo, en jongeren zijn mo -bieler dan ooit. Deze twee fac-toren verklaren de helderetrend die in deze kaart te zienis. Krimpregio’s zijn aangege-ven in blauw, een groeiendebevolking wordt aangeduidmet rood. Met enige regel-maat zien we dat leeglopendegebieden vlak bij groeiregio’sliggen. Het Duitse Bundesinstitut fürBau, Stadt- und Raum for -schung maakte als eerste eenkaart van dergelijke omvang.43 landen zijn er in op ge -meenteniveau verwerkt. Héélactueel zijn de data niet, maarvoor het schetsen van eenlangdurige trend is dit ookniet strikt noodzakelijk. Hetbetreffen gegevens uit het eerste decennium van onzeeeuw. Tussen 2001 en 2011 kenden grote gebiedenin het oosten en het zuiden van Europa bevolkings-krimp. De zwaarst getroffen regio’s zijn de BaltischeStaten, de Balkan en het Griekse schiereiland. Niet toe-vallig net die gebieden die gebukt gaan onder armoe-de en werkeloosheid, wat gezorgd heeft voor een‘brain drain’ van jongere mensen naar rijkere gebie-

den in Europa. Echter, ook in het rijkere noorden zijngebieden aan te wijzen waar zich krimp voordoet. Jeziet het bijvoorbeeld door heel Duitsland heen, maartoch vooral in het voormalige Oost-Duitsland.

www.bbsr.bund.de/BBSR/DE/Home/Topthemen/bevoelkerung_europa.html

Op het linker plaatje zie je een kaartje met daar-op de historische locaties van de Britse steen -kolen industrie, die zijn piek kende in de laatnegentiende, begin twintigste eeuw. De onver-mijdelijke neergang (en uiteindelijk de onder-gang) van de mijnen werd in de jaren tachtigversneld door het snoeiharde beleid van toenma-lig president Margaret Thatcher. Van de honder-den mijnen die er ooit waren, zijn er op ditmoment nog twee open: Kellingly Colliery inYorkshire en Thoresby Colliery in Not -tinghamshire. Deze laatste wordt nog in 2015gesloten. Hoe dood de steenkolenmijnen ook

mogen zijn, hun geest waart nog altijd rond,vooral in verkiezingstijd. Het rechter kaartje isactueel. Het is gemaakt tijdens de afgelopen ver-kiezingen. De kleuren geven aan welke partij deoverhand heeft in de verschillende regio’s.Blauw staat voor de Conservatieven, rood voorLabour, oranje voor LibDem (Liberaal De mo -craten), groen voor de Welsh Nationalists.

www.conservativehome.com/thetorydia-ry/2015/05/its-time-to-make-a-radical-offer-to-the-old-coalfields.html

Op de website van Purple Clover zienwe hoe diverse creatievelingen pla-ten- en cd-hoezen hebben gemon-teerd op hun originele locatie inGoogle StreetView. Natuurlijkbegint de reeks met de grootste opendeur op dit vlak, Abbey Road van deBeatles, maar er staan ook verrassingen tussen, onder meer van Rush, PJ Harvey en Eminem.

www.purpleclover.com/entertainment/3029-album-covers-placed-google-street-view

E u r o p a i n B e e l dKrimp op grote schaal

L o c a t i e b e p a a l t s t e mMijnstreek = labour

20 juli 2015| 8e jaargang | nummer 5Pagina 1. | Gratis verspreiding in iedere uitgave van GIS-Magazine

Als Talibanistan bestond

Hoe zou die islamitische staat er uitzien?

Onder popminnende Nederlanders genieten ze een bescheiden cultstatus, inde rest van de wereld staan ze meestal in de schaduw van hun beroemde col-lega’s R.E.M. Toch hebben ook The Replacements een fanatieke aanhang,en is hun carrière belangrijk genoeg voor een eigen biografie. Het is eendikke pil, getiteld ‘All Over But The Shouting’ door Jim Walsh. DeAmerikaanse stad Minneapolis speelt een belangrijke rol in het boek. Decombinatie van ‘ondergewaardeerde popgroep’ en ‘intrigerende plaats-naam’ schreeuwt natuurlijk om een thematische kaart. Die kwam er danook. Replacements-fan Pat Ganley ploegde het boek door op zoek naarbelangrijke plaatsen uit het leven van The Replacements, kaartenliefhebberKevin Cannon maakte er een visualisatie bij.

http://kevincannonart.tumblr.com/post/97187132923/in-honor-of-the-big-replacements-show-on-saturday

De Amerikaanse denktank Council of Foreign Relations wil nog wel eens deaandacht trekken met opvallende rapporten. Hun uitgebreide ‘wat als-ana-lyse’ over de mogelijkheid van een toekomstig ‘Talibanistan’ is echterondergesneeuwd geraakt door de perikelen rondom Griekenland, Oekraïne,internationale terreuraanslagen en de opkomst van IS. In een rapport overde macht en reikwijdte van de islamisten is een kaart opgenomen die ondermeer laat zien hoe de ‘Durand Line’, de grens tussen Afghanistan enPakistan, dwars door het huidige machtsgebied van de Taliban loopt.

www.cfr.org/terrorist-organizations-and-networks/taliban/p35985#!

K a a r t i n p l a a t s v a n b o e kReplacements

inMinneapolis

H E T C A D / G I S O P L E I D I N G S I N S T I T U U T

LAAT JE TRAINEN DOOR DE EXPERTS

opleidingen@nedgraphics.nl nedgraphics-opleidingen.nl info@nedgraphics.nl nedgraphics.nl/cursussen

1 14-01-15 09:20

www.realworld-systems.nl

Inschrijven of meer informatie (over andere opleidingen) www.dataland.nl/opleidingen

• BAG-themadag: Gegevensbeheer Utrecht, 8 september • BAG-themadag: Geometrie Utrecht, 15 september

• De BGT in de praktijk Gouda, 15 en 22 septemberAmersfoort, 3 en 10 november

• De BGT in het informatielandschap Gouda, 29 septemberAmersfoort, 17 november

• De BAG in een dag Zwolle, 5 novemberEindhoven, 10 november

• Los met de WOZ Zwolle, 1 decemberEindhoven, 3 december

DATALAND OPLEIDINGEN 2015

Vicrea is de grootste reseller van FME in de Benelux en is als enige in Nederland Platinum partner van de leverancier van FME.

FME TRAININGEN

7 september FME Server Training8 & 9 september FME Basis Training14 september FME Advanced Training15 september FME voor Neuron Training5 oktober FME Server Training6 & 7 oktober FME Basis Training

Meer informatie en aanmelden: www.vicrea.nl/trainingen

FME voor alle ETL processen.

www.cadaccent.nl

www.dataland.nl

www.vicrea.nl

www.nedgraphics.nl

www.msc-gima.nl

28

T r a i n i n g s w i j z e r

www.unigis.nl

Het UNIGIS Diploma en MSc. curriculum, een studie waarbij de nadruk ligt op GIS in de praktijk. Dé mogelijkheid om thuis in uw eigen tempo af te studeren in GIS.

Wat houdt studeren bij UNIGIS onder andere in: v Flexibel programma met diverse specialisaties v In deeltijd studeren via afstandsonderwijs (internet) v 1x per jaar een week training op de universiteit v Voertaal is Engels, maar opdrachten mogen ook in het Nederlands worden gedaan v Twee intakes per jaar: februari en september

UNIGIS, een internationaal netwerk van universiteiten, meer dan 2000 studenten en ruim 20 jaar ervaring. Start nieuwe cursus: .

Meer info & aanmelden via de websiteVrijdag 4 september 2015

Master of Science in GIS

www.gismagazine.nlwww.unigis.nl

T r a i n i n g s w i j z e r / K o r t n i e u w s

Uw trainingen een heel jaar lang in GIS-Magazine en op

www.gismagazine.nlvoor slechts € 1.400,–

Meer info? ygroenhof@cmedia.nl

Eind mei 2015 is de aanbesteding inwinning en controleAHN2016-2017 gepubliceerd op Tenderned. Deze aanbeste-ding heeft als doel om met diverse leveranciers contracten af

te sluiten voor de inwinning en kwaliteitscontrole van de projectendie in 2016 en 2017 worden uitgevoerd voor het ActueelHoogtebestand Nederland AHN3. Daarnaast worden ook contrac-ten afgesloten voor de inwinning en kwaliteitscontrole van de pro-jecten die in die periode worden uitgevoerd in de zogenaamdehoogdynamische gebieden. Het gaat dan voornamelijk om projec-

ten in het kader van de kustlijnzorg, waarbij met een hogere fre-quentie en met met specifieke eisen aan de waterstanden de hoog-tedata moet worden ingewonnen. Voorbeelden van dergelijke gebie-den zijn de Scheldes, de gehele kustlijn en het Waddengebied. Deplanning is dat de contracten in oktober 2015 getekend worden,zodat de vliegbedrijven voldoende tijd hebben om zich voor te berei-den op het bladloze vliegseizoen.

www.ahn.nl

Aanbesteding AHN2016-2017

Alweer enige tijd geleden heeftHet Veldwerkbureau uit Lierende landmeetactiviteiten overge-

nomen van Grontmij en gaat dooronder de naam VWB Geogroep. Deactiviteiten bestaan uit data-inwinning,het verwerken van deze gegevens enhet uitzetten en maatvoeren van wer-ken. De landmeetactiviteiten werdengezien als non-core activiteit vanGrontmij, daar waar hun focus ligt ophet leveren van ingenieurs- en advies-diensten. Het Veldwerkbureau B.V.bestaat vanaf 2008. Vanuit de marktontstaat steeds meer en meer de vraagnaar een organisatie die onafhankelijk kan dienen als één loketwaarbij de opdrachtgever al het veldwerk kan neerleggen. In datkader is de uitbreiding met VWB Geogroep B.V. volgens de betrok-kenen ‘de perfecte manier om de klant ook op het gebied van land-meetactiviteiten van dienst te kunnen zijn en zodoende het totaal-

pakket aan data-inwinning aan te kun-nen bieden’. In het vroege voorjaarvan 2015 is Henk Ensink in dienstgetreden als bedrijfsleider bij VWBGeogroep. Hij stelt bij zijn aantreden:“Met de zeer ervaren landmeters kun-nen wij onze klanten landelijk bedie-nen voor allerlei geodetische werk-zaamheden. De samenwerking metVWB Bodem biedt vele mogelijkhedenom ons werk op een efficiënte wijze tecombineren. Het betreft de boven- enondergrondse inwinning van datavoor de beide disciplines Bodem enGeo”. Over de recente overname zegt

hij: “We hebben bewust de naam Geogroep behouden, omdat diteen begrip is in de geo-wereld”. Ensink gaat zich bezighouden metde verdere uitbouw van de geo-werkzaamheden. 

www.Geogroep.nl

Het Veldwerkbureau neemt Grontmij GeoGroep over

Als er één boodschap duidelijk werd tijdens hetBGT Congres, dat donderdag 11 juni 2015gehouden werd in ’s-Hertogenbosch en waarcirca vijfhonderd bezoekers op af kwamen, danis het dat de invoering van de BGT straks danmag zijn afgerond, maar dat de ontwikkelingervan daarna geenszins stopt. “Eigenlijk staanwe nog maar aan de start.”

Door Frits de Jong

Noud Hooyman, hoofd clustergeo-informatie bij het Minis -terie van Infrastructuur enMilieu (IenM), vertelde ondermeer dat er nog nooit iemand

bij hem was gekomen met het verzoek om testoppen met de BGT. “Dat vind ik een mooiteken en het betekent dat er heel veel waar-dering is en ook dat iedereen in de BGTgelooft.” De eerste spreker die Noud Hooy -man naar voren haalde was zijn IenM-colle-ga Ruud van Rossem, programmamanagerBGT. Hij liet zien dat we er alleen met deBGT nog niet zijn. “Je moet zorgen dat dieBGT gaat werken in je eigen organisatie, datde aansluiting gaat kloppen, dat het gaatdraaien. Dat betekent dat je zowel aan demaakkant de spullen op orde moet hebben,maar ook aan de gebruikkant.” Rob van deVelde, directeur van Geonovum, richtte deblik op 2016. “Een van de dingen die staatte gebeuren is dat al die gegevens op 1 janu-ari 2016 open data zijn. We zullen zien datde BGT straks een punt is waar alle geza-menlijke gegevens over de ruimte bijeenko-men.”

Meerwaarde en gebruikVoor Pieter van Teeffelen, directeur vanDataLand, ligt de uitdaging vooral in hetduidelijk krijgen van de meerwaarde vande BGT, met name voor bestuurders. “Demeerwaarde van de BGT zit in het koppe-len van informatiebestanden. Zo stopt eendijkoverstroming niet bij de gemeentegrensen dus moet je koppelen.” Theo Peters, pro-ductportfoliomanager GEMMA bij KING,ziet de winst van de BGT vooral in hetgebruik ervan. “Leg de verbinding met pro-

30

Evenem

ent

July/Augustus 2015

Ruud van Rossem, oftewel ‘Mister BGT’.

We z i j n e r nog n i e t…

BGT Congres

cessen en stel je zelf de vraag wat degebruiker eraan heeft. Dat begint ermee datje vertrouwen moet hebben in de kwaliteitvan de BGT, dat je moet loslaten wat jevroeger gebruikte en dat je moet gaanterugmelden op de BGT.”

Debat met netbeheerdersOnder leiding van Remco Takken (hoofdre-dacteur van GIS-Magazine) werd een debatgehouden, waarbij een panel (Twan Beeren,Enexis; Hendrik van de Berg, Alliander; RobEijsink, Vewin en aanwezigen hun visiegaven met betrekking tot de BGT. AndyZander van Water leiding maatschappij Lim -burg legde uit een wrang gevoel overgehou-den te hebben aan het eerste deel van hetcongres: “Alles draait om de bronhouder.Wij zijn geen bronhouder, maar hebben wélte maken met die BGT.” Relatief veel aan-dacht in het debat was er voor het transitievan de GBKN (Grootschalige Basiskaart vanNederland) naar de BGT. Netbeheerders zijnverplicht de BGT met ingang van 1 januari2017 te gebruiken en tot die tijd wordt deGBKN geleidelijk uitgefaseerd en niet meerbijgehouden. Het omzetten van de GBKNnaar de BGT heeft mogelijk ook gevolgenvoor bestaande kabels en leidingen, zo werdduidelijk tijdens het debat.

BGT en Linked Data Een van de laatste sprintsessies van de dagwerd gegeven door Linda van den Brink,namens Geonovum. Zij gaf een presentatieover de mogelijkheden van BGT, in combina-tie met Linked Data. In opdracht van het minis-terie van Infrastructuur en Milieu heeft Van denBrink in de afgelopen maanden uitgezocht ofLinked Data een goede manier is om de ver-schillende basisregistraties aan elkaar te kno-pen. Uit het onderzoek kwam onder meernaar voren dat Linked Data inderdaad een

goede manier is om basisregistraties, zoalsBGT, BAG, WOZ en Handels register, aanelkaar te knopen, maar dat er her en der nogwel wat hobbels genomen moeten worden.Van den Brink raadde overheden onder meeraan om zich geen zorgen te maken over degrote hoeveelheden data. “Zorg dat de data-kwaliteit goed is, zorg dat het publiceerbaaren actueel is en maak je over de performan-ce geen zorgen. Dat wordt wel geregeld.”

https://bgtcongres.pleio.nl

July/Augustus 2015

Noud Hooyman van IenM tijdens het ochtendprogramma van het BGT Congres.

Stakeholders van de Basisregistratie Grootschalige Topografie, gezamenlijk op het terras van de ‘Tour de BGT’.

31

LNR Globalcom is officieel distributeur van Leica Geosystems en richt zich hierbij op de zuidelijke helft

van Nederland en dan voornamelijk op het high-end marktsegment van overheden en ingenieursbureaus.

Tevens manifesteert LNR Globalcom zich als onafhankelijk GNSS-dataprovider middels haar landelijk

dekkend GNSS-referentienetwerk LNR NET.

Ter versterking van ons team zijn we per direct op zoek naar een

De functie is erg breed gezien de diversiteit van onze producten en klanten.

Tot je werkzaamheden behoren o.a.:• Technische support geven aan huidige klanten• Ondersteuning van de Sales Engineers• Presenteren van de nieuwste ontwikkelingen/mogelijkheden van Leica apparatuur• Afleveren en training geven• Coördineren van onderhoud/reparaties aan apparatuur• Administratieve werkzaamheden m.b.t. orders en/of offertes

Profiel:• HBO werk- en denkniveau (middels afgeronde opleiding)• Relatiegericht en professionele benadering in omgang met zowel klanten als collega’s• Bij voorkeur woonachtig in de Randstad

Commercieel vaardig• Ervaring in een landmeetkundige werkomgeving• Ervaring met Leica Geosystems apparatuur• Ervaring met 3D laserscanning e.o. bijbehorende software• Affiniteit met GIS en techniek

Karakter eigenschappen:Zelfstandig, proactief, verantwoordelijk, oplossingsgericht en ondernemendOns aanbod:• Een verantwoordelijke, afwisselende en uitdagende baan• Werken in een kleine en informele organisatie• Een marktconform salaris en 13e maand • Auto van de zaak

Reactie:

Graag ontvangen wij je motivatie en CV bij voorkeur per email.LNR Globalcom B.V., T.a.v. dhr. Paul Verdoorn, Postbus 172, 2280 AD Rijswijk

P.verdoorn@lnrglobalcom.nl, Tel. 070-4134000

TECHNISCH COMMERCIEEL MEDEWERKERFULL TIME

De complete motie is te lezen op de volgende bladzij-den. Met name de Nederlandse gemeenten gingen inDriebergen actief in gesprek over wat gemeentelijkeorganisaties kunnen doen voor de digitale dienstverle-ning. Het gebruik van gemeentelijke informatie, de mit-

sen en maren van het stelsel van basisregistraties in de gemeentelij-ke praktijk en over het delen van gegevens en informatie binnen degemeente, tussen gemeenten en tussen overheidsinstellingen. Overhoe het staat met de doelmatigheid en doeltreffendheid van degemeentelijke dienstverlening, maar vooral over hoe we die dienst-verlening en de onderliggende informatieorganisatie zouden willenverbeteren. Ook werd er gesproken over de bijdrage en de inzetdie gemeenten zelf aan deze verbeteringen op geo-, WOZ- en vast-goedgebied zouden kunnen en willen besteden, en over de eventu-ele hulp die gemeenten (én DataLand) van de DigiCommissaris hier-voor nodig hebben.

Telefoon aan!Het voeren van een discussie met meer dan tweehonderd mensenkan anno 2015 niet zonder digitale hulp. Deze digitale hulpmidde-len namen de bezoekers zelf mee: smartphones en tablets mochtenaan blijven staan tijdens dit congres. Dankzij een app van hetNederlandse bedrijf Buzzmaster werden het stem- en discussiekast-jes. Opmerkingen, reacties, kritiek en emoties kwamen ‘real time’op het grote scherm in de zaal. Samen vormde deze input de motievoor Bas Eenhoorn. In verschillende deelsessies kwamen nog meeronderwerpen ter sprake. Gemeenten hebben in de afgelopen jarenmoeten leren omgaan met kleinere afdelingen, minder geld, nieuwe

wetgeving, de werkpraktijk is er niet eenvoudiger op geworden.Ideeën genoeg, techniek genoeg en ook bij de overheid computer-kracht te over, maar hoe breng je het in de praktijk?

SprekersDigicommissaris Bas Eenhoorn was ook zelf spreker tijdens het con-gres. Eenhoorn behandelde een waaier aan ‘digitale’ onderwer-pen. Daarbij maakte hij tussen neus en lippen duidelijk dat een deelvan zijn missie, en een van de redenen voor zijn aanstelling, bestaatuit het repareren van de gebrekkige samenhang in het deels nog tebouwen Stelsel van Basisregistraties. Eenhoorn kwam samen metzijn directeur Hans van der Stelt, die een deel van zijn presentatiebesteedde aan onderwerpen waarvan hij had gehoopt dat Eenhoornze aan de kaart zou stellen. Arre Zuurmond, de GemeentelijkOmbudsman van Amsterdam (en omstreken) vertelde over de manierwaarop overheden, en dan vooral de bureaucratische tak daarin,soms omgaan met menselijk leed en te voorkomen fouten. Opvallendis zijn achtergrond als onderzoeker naar informatisering in het open-baar bestuur en, wellicht daaraan gekoppeld, zijn hang naar hetgebruik van digitale data. Juist waar op verkeerde wijze wordtomgegaan met digitale overheidsdata, springt hij in de bres. Hij isechter niet tegen het gebruik van (gekoppelde) databases en dedaarin opgeslagen, deels privacygevoelige gegevens. Ze moetenhelder, transparant, eerlijk en met een juist doel voor ogen wordeningezet.

www.dataland.nl

33

July/Augustus 2015

Op 18 juni 2015 werkten tijdens het DataLand-congres in gebouw Antropia teDriebergen ongeveer driehonderd vertegenwoordigers van overheden samen aan hetopstellen van een motie voor Digicommissaris Bas Eenhoorn.Door Remco Takken

DataLand-congresLoka l e ove rheden maken vu i s t

Evenem

ent

Foto: Mirjam Verschoor.

De 180 deelnemers aan het DataLand-Congres, van uitvoerend WOZ- en geo-experts bij gemeenten totbeleidsmakers en vertegenwoordigers van samenwerkingsverbanden, hebben gezamenlijk een motiegeschreven aan Digicommissaris Bas Eenhoorn. Hierin hebben zij hun ideeën en wensen verwoord over hoehij samen met het gemeentelijk veld de overheidsinformatievoorziening op orde kan krijgen. Gevraagd isom vóór Prinsjesdag 2015 met een antwoord te komen.

Overwegende dat... er gemeentebreedbehoefte is aan meer duidelijkheid overwie waarvoor verantwoordelijk is bin-nen het Stelsel van Basisregistraties.De versnippering van de verantwoordelijk-heden over de verschillende delen van hetStelsel leidt tot een stagnatie van de tot-standkoming van het Stelsel. Met als gevolgdat het Stelsel inefficiënt is en meervoudigeinwinning en registratie nog steeds een feitzijn.

Verzoeken wij u... als eerstverantwoor-delijke voor het gehele Stelsel vanBasisregistraties duidelijk aan te gevenwelke partijen voor welke taak binnenhet Stelsel verantwoordelijk zijn en henook aan die verantwoordelijkheid houden.Wij verzoeken u om duidelijkheid te schep-pen over wie binnen het Stelsel waarvoor

verantwoordelijk is en binnen welke kaderszij opereren. Helderheid over waar instan-ties op kunnen worden afgerekend of voorworden beloond is onontbeerlijk. Dit bete-kent echter niet dat deelverantwoordelijkhe-den niet bij anderen kunnen worden belegd.Zo verzoeken wij u gemeenten, als poort-wachter van de overheid, een belangrijkereverantwoordelijkheid te geven bij de verbe-tering van de toegankelijkheid van data.Ook vinden wij vinden het belangrijk dat inonze participatiesamenleving de burger eeneigen verantwoordelijkheid krijgt en zelf kanbepalen wie welke data mag gebruikenvoor welke taak.

Overwegende dat... er gemeentebreedbehoefte is aan duidelijkheid wie deregie voert over de totstandkoming vanhet Stelsel van Basisregistraties.

Het Stelsel van Basisregistraties werkt nogniet optimaal; er zijn onvoldoende registra-ties gekoppeld en de gerealiseerde registra-ties en koppelingen zijn onvoldoendebetrouwbaar. Verder wordt er overheids-breed nog te weinig gebruik gemaakt vande voorzieningen voor de GeneriekeDigitale Infrastructuur.

Verzoeken wij u... een strakke regie tevoeren over de realisatie van het Stelseldoor spelregels vast te leggen waarbin-nen overheid, professionals en burgershun rol kunnen uitvoeren.Onder het voeren van een strakke regie ver-staan we het creëren van de randvoorwaar-den om op zo kort mogelijke termijn een goedwerkend Stelsel tot stand te brengen.Daarvoor moet allereerst de basis op ordeworden gebracht; voldoende financiële en

34

July/Augustus 2015

Evenem

ent

Foto: Mirjam Verschoor.

Opges t e l d t i j d en s Da taLand - cong re s

Motie aan Digicommissaris

personele ruimte voor registratiehouders,zodat registraties en koppelingen kunnen wor-den gerealiseerd. Daarnaast verzoeken wij ude belemmeringen voor het gebruik van dataweg te nemen, bijvoorbeeld door (relevante)wet- en regelgeving te versimpelen en te har-moniseren en standaarden vast te stellen.

Verzoeken wij u... samenwerken te ini-tiëren en stimuleren.We kunnen de genoemde uitdagingenalleen maatschappijbreed aangaan.Burgers, bedrijven, gemeenten, rijksover-heid: we hebben iedereen nodig voor eengoed werkende informatievoorziening.Bovendien moeten we een lerende overheidworden en blijven die open staat voor crea -tieve, nieuwe oplossingen. Het is daarombelangrijk dat er meer inhoudelijk overlegkomt tussen het Rijk en gemeenten en datgemeenten worden betrokken bij het ont-werpen en ontwikkelen. Ook samenwerkingtussen gemeenten onderling is onmisbaaren voor bestuurders geldt dat zij zichbewust worden en zijn van de noodzake-lijkheid van hun betrokkenheid in dit pro-ces. Wij verzoeken u kortom om te pratenmet en te luisteren naar de praktijk en dezekennis en ervaring in te zetten voor de ope-rationalisering van het Stelsel.

Overwegende dat... er een overvloedaan data is maar we er als overheidniet in slagen de mogelijkheden hiervan

ten volste te benutten doordat informa-tie niet op de juiste plaats, tijd enmanier beschikbaar is.Data worden pas waardevol en bruikbaarals informatiebron wanneer ze op de juistemanier en in de juiste combinatie beschik-baar komen. Soms zijn gemeentelijke, pro-vinciale en nationale bestuurders en ambte-naren onvoldoende bekend met de waardevan informatie. Ook komt het regelmatigvoor dat ze niet over relevante informatiebeschikken. Om burgers en bedrijven goedvan dienst te kunnen zijn, is het essentieeldat relevante en kwalitatief goede informa-tie beschikbaar is.

Verzoeken wij u... van data informatiete maken.Alleen wanneer data gestandaardiseerd,gekoppeld en geïntegreerd worden, komtbruikbare informatie beschikbaar en kan opti-maal gebruik worden gemaakt van het Stelselen alle informatie die het bevat. Om doelma-tig en doeltreffend data te kunnen delen engebruiken is het belangrijk om standaardenmet elkaar af te spreken. Wij verzoeken udaarom om voor overheidsbrede standaardi-satie te zorgen. Door de semantiek van deverschillende basisregistraties, zowel in wet-geving en techniek, af te dwingen kunnen weallemaal dezelfde taal spreken. Naast stan-daardisering en optimalisering binnen regis-traties, is de synchronisatie tussen registraties,sectoren en wetten hierbij onmisbaar. Bij dit

alles geldt: hoe eenvoudiger en uniformer,hoe beter. Wij zijn van mening dat, waarmogelijk, overheidsdata openbaar ontslotenmoeten worden. Wij verzoeken u daarom omte verplichten dat informatie via open stan-daarden op elke manier raadpleegbaar isvanaf de bron. Uiteraard met in achtnemingvan de privacy. Daarvoor is het noodzakelijkdat helderder wordt wat wel en niet mag metbepaalde gegevens. Tot slot merken wij opdat extra aandacht nodig is voor het ontwerpen de implementatie van de digitale voorzie-ningen vanuit de optiek van de praktischebruikbaarheid en tijdige beschikbaarheid.

Verzoeken wij u... de vraagbehoeftecentraal te zetten.De overvloed aan beschikbare informatiemaakt het relevant dat goed wordt gekekennaar de vragen die moeten worden beant-woord. Op deze manier kan de juiste, rele-vante informatie gekoppeld en beschikbaarkomen. Door vanuit de vraagbehoefte teredeneren, in plaats vanuit bijvoorbeeld eenregistratie of de techniek, wordt de dienst-verlening aan burgers en bedrijven verbe-terd. Wij verzoeken u om deze vraagstel-ling actief te organiseren door in gesprek tegaan met professionals, burgers en bedrij-ven en er zo achter te komen waar huninformatiebehoeftes liggen.

www.dataland.nl

35

July/Augustus 2015

Foto: Mirjam Verschoor.

Er waren veel nieuwtjes en demonstraties te zien tijdens de klantendag van HorusView and Explore. Niet alleen was het leuk om de verschillende cameratoepassingenvan dichtbij te bewonderen, de getoonde toepassingen gaven veel inzicht in de werk-processen van klanten en gebruikers.Door Remco Takken

Horus-klantendag

In Nederland zijn er verschillende projecten die financieel wor-den ondersteund door diverse Europese fondsen, zo ook Horus.De Europese Commissie en de Nederlandse overheid vindenhet belangrijk om te laten zien wat er met dit geld gebeurt.Daarom worden ieder jaar de ‘Europa om de hoek Kijkdagen’

georganiseerd. Veel van deze projecten zijn normaal gesprokenniet toegankelijk voor het grote publiek. De Kijkdagen bieden daar-mee een uniek kijkje in de keuken voor belangstellenden. Speciaalvoor de Europa om de hoek Kijkdagen presenteerde Horus diversevoorbeelden van de wijze waarop videotechnologie wereldwijdwordt toegepast. Organisaties zoals de politie, maar ook de spoor-wegen, mediabedrijven en wegbeheerders gebruiken innovatievetoepassingen.

GezinsuitjeDe klantendag van Horus op zaterdag 9 mei 2015 in het GroningseBedum, werd dan ook een écht gezinsuitje. Een ritje in een camera-auto, 3D-video met een 360-gradenvideobril, het opmeten van eenfictief verkeersongeval, een bezoekje aan de rondkijkcamerawagen

van de politie: hetkon allemaal. Eenspeurwedstrijd leiddede bezoekers en be -zoekertjes langs allegadgets, demonstra-ties en voertuigen.

VizRHorus en VizR werken samen aan een low-budget Virtual Reality-app. Met een eenvoudige bril en een smartphone-app van VizR kunje 360-gradenfilmpjes bekijken op een smartphone. Doe je je hoofdopzij, de app ‘draait mee’. Horus maakt software en de Scoop-camera om ook live evenementen te voorzien van deze beelden.

www.horus.nu

Van t e chno l og i e naa r t oepa s s i ng

36

Evenem

ent

July/Augustus 2015

Wij zijn collega’s waar en wanneer je wilt

samenwerken 3.0

Flexibel, divers

en toch een team

Aanbestedingen en tenders

winnen we met elkaar

Samen zetten we jouw expertise

of product op de kaart

Netwerken schept ruimtevoor nieuwe kansen

Kennissessies en task-forces: elkaar versterken

Ruimteschepper:

dat is samenwerken 3.0Vrij en tochverbonden

Geïnteresseerd in de gebundelde kracht van zelfstandig geo-ondernemerschap:www.ruimteschepper.nl | info@ruimteschepper.nl

Jan Roodzand +31 6 20 01 33 65 | Douwe Blanksma +31 6 55 16 50 03 | Karen Bijlsma +31 6 14 18 14 54

C O L U M N

De vraag naar de ‘gewenste cultuur’ is boei-end, maar waar hebben we het over? Inde geo-wereld zijn we bekend met stan-

daarden, gegevenswoordenboeken, objectdefini-ties, informatiemodellen, schema’s, etcetera. Vanzeer abstract tot zeer concreet. We verstaan onsvak, weten dat ‘semantiek’ voorwaarde is omergens te komen. Als we het gaan hebben over‘cultuur’ als voorwaarde voor innovatie en opti-malisatie komen we in aanraking met een andervakgebied: dat van ‘organisatieveranderkunde’.En heeft men binnen dit vakgebied óók zijn werkgedaan? Kunnen we gebruikmaken van definitiesdie iedereen gebruikt, deelt en toepast? Daar lijkthet in eerste instantie niet op. Wat opvalt is demeters dikke rijen van boeken over organisatie-verandering plus de bijbehorende modellen. Alleslijkt op elkaar, maar is niet hetzelfde. Zoudenorganisatieveranderaars ook zo naar het vakge-bied van geo-ICT’ers kijken? Dat zou natuurlijkzomaar kunnen…

Hoe dan ook: tijdens een aantal rondetafelconfe-renties zijn we, om de invloed van de organisa-tiecultuur binnen ICT-trajecten te toetsen, aan deslag gegaan met het OCAI-model. Dit modelbeschrijft een organisatiecultuur langs tweeassen: ‘intern versus extern georiënteerd’ en ‘sta-biel versus flexibel georiënteerd’. Deze assen lei-den tot vier cultuurtypen: extended family, hiërar-chisch, markt en adhocratisch. Cultuur is binneneen organisatie zichtbaar in diverse aspecten:dominante kenmerken, leiding, succesfactoren,onderlinge binding, personeelsbeleid, strategie.

Een plaatje van een resultaat kan er als volgt uit-zien:

De kleur van de lijn geeft aan om welk aspect hetgaat (de legenda is voor het gemak even weg-gelaten). Als je deze cultuurscan interpreteert, iser iets te zeggen over het vermogen tot innover-en, of het vermogen tot optimaliseren. Hoe zoude cultuurscan van de overheid eruitzien? Eenvoor de hand liggend antwoord is: dat antwoordkun je niet geven, die cultuur verschilt per orga-nisatie, per afdeling en per team. En daarnaastnog per aspect. Helpt een cultuurscan ons danbij de vraag hoe het komt dat de overheid ach-terblijft bij innovatie? Misschien vinden we heteerder ‘logisch’ dat het niet zo makkelijk lijkt tegaan. De overheid creëert immers wel degelijkplekken voor innovatie. Voorbeelden zijnGeonovum en het Open Data Centrum, maar ookhet kleine team (vijf!) dat de BasisregistratieTopografie in korte tijd gemoderniseerd heeft.Adhocratie bestaat op veel plaatsen en is bewustgecreëerd.

De resultaten van innovatie moeten worden geïm-plementeerd. Dat vereist, helaas, enige dwang.Niemand gaat standaarden volgen, tenzij hetmoet. Als je er onderuit kunt komen, dan gebeurtdat ook. Nederland heeft een bijzondere cultuur:een polderlandschap bestaande uit eilanden meteen redelijk hiërarchische structuur. Met alsgevolg dat ieder eiland wat anders doet, of wildoen. Landelijk ‘polderen we wat aan’. Dat isniet geruststellend. Als bovenstaande beschrijvingvan de Nederlandse cultuur juist is, kan innova-tie moeilijk worden geïmplementeerd, en blijft(ook) de overheid achter. Niet bij innoveren,maar bij het implementeren en optimaliseren.

Is dit veranderbaar? Wij denken van wel. Wezijn immers al een heel eind op weg. De wet opde basisregistraties is er ook gekomen.Tegelijkertijd zijn we er nog niet: we zullen moe-ten overwegen of het poldermodel nuttig is voorde ICT. We houden u op de hoogte.

Innoveren of optimaliserenBinnen de zoektocht naar innovatie zien we een aspect waar de meestegeo-techneuten niet in thuis zijn: de cultuur binnen een organisatie. En,daarmee samenhangend: gaat het (nog) wel om ‘innoveren’, of moet deaandacht liggen op ‘optimaliseren’? En wat zegt dat over de gewenstecultuur van een organisatie?

38

INFORMATIEGELEIDERS

Heren4 het samenwerkingsverbandvan adviseurs in het werkveld vangeo-informatiemanagement, gaatverder onder de naam Informatie -geleiders. Antwoorden zoeken opcomplexe vragen, het leggen van verbindingen en het optimaliserenvan ICT-omgevingen, voorbeeldenwaar het geleiden van informatie

een belangrijk middel is.

July/Augustus 2015

Kenniscentrum voor Bouw & InfrastructuurBIM wordt steeds belangrijker en e� ectief gebruik van CAD software is hierbij essentieel.

Als kenniscentrum voor Bouw en Infrastructuur verzorgen wij een groot aantal CAD opleidingen

om te zorgen dat u e� ectief aan de slag kunt met o.a.:

• AutoCAD

• Revit

• AutoCAD Map 3D

• AutoCAD Civil 3D

• InfraWorks

• Navisworks

• 3ds Max

Meer weten? Ga naar www.cadaccent.nl/opleidingen of bel 085 - 30 30 000

Wij geloven in de kracht van een klassikale cursus met veel persoonlijke aandacht. Onze

cursisten waarderen dit al jaren met een uitmuntend rapportcijfer van maar liefst 9,3!

Daarom bieden wij dan ook als enige Autodesk Training Center een tevredenheidsgarantie:

“Als u na afl oop van de cursus niet tevreden bent, krijgt u uw geld terug!”

WORD OOK EEN EXPERTDANKZIJ ONZE CAD OPLEIDINGEN

Autodesk Civil Infrastructure SpecializedAutodesk Building SpecializedAutodesk Consulting SpecializedAutodesk Authorized Training Center

9,31.237 cursisten

Oss - Bodegraven

Ge

o-i

nfo

rma

tio

n T

ec

hn

olo

gy

& G

ove

rna

nc

e

Nieuw onderzoeksprogramma gestart

Onlangs is bij de afdeling OTB, onderdeel van de faculteit Bouwkunde van de TU Delft, het Onderzoeks-programma Geo-information Technology & Governance van start gegaan. Dit programma onderzoekt hoe technologie- en beleidsaspecten van de ruimtelijke informatie infrastructuur – ook wel Spatial Data Infra-structure (SDI of geoweb) genoemd – verder versterkt kunnen worden. Binnen het programma vallen ook het Geo-Database Management Center en het Kenniscentrum Open Data. Reden om de nieuwsbrief om te dopen in Nieuwsbrief Geo-information Technology & Governance en hierin verslag te doen van de activitei-ten van beide kenniscentra. Het onderzoeksprogramma is te vinden op:http://www.bk.tudelft.nl/onderzoek/onderzoeksprogrammas/geoinformation-technology-governance/

Hulp voor eerstehulpdiensten

Op 9 juni 2015 heeft OTB-promovendus Zhiyong Wang zijn

of moving obstacles’ succesvol verdedigd. Wang heeft een geïnte-greerd navigatiesysteem ontwikkeld voor eerstehulpdiensten die bewegende obstakels zoals branden, rookwolken en overstromin-gen moeten zien te vermijden. Een dergelijk systeem moet, ge-bruikmakend van uit simulaties afgeleide voorspellingen over deze obstakels, in staat zijn de routeplanning te ondersteunen voor één of meerdere hulpverleners naar één of meerdere bestemmingen.Het proefschrift is te vinden op: http://repository.tudelft.nl en op http://books.bk.tudelft.nl/

Chrit Lemmen benoemd tot erelid FIG

Lemmen van Kadaster Internationaal benoemd tot erelid van de FIG (Inter-national Federation of Surveyors). Lemmen ontving deze prestigieuze onder-scheiding uit handen van prof. Chryssy Potsiou, voorzitter FIG en is na prof. ir. Willem Baarda, prof. mr. ir. Jo Henssen en prof. ir. Paul van der Molen het vierde FIG-erelid. Lemmen promoveerde in 2012 aan de TU Delft (OTB-Sectie GIS-technologie) op het onderwerp Domeinmodel voor land administratie. Wij feliciteren Chrit van harte met deze benoeming. Sinds jaar en dag immers een gedreven ambassadeur van ons vakgebied.

Met in deze editie

Nieuw onderzoeksprogramma gestart, promotie Zhiyong Wang, FIG erelidmaatschap Chrit Lemmen, Geonovum-rapport, Onderwijs op maat voor Chinese geo-informatiespecialisten, Agenda

RedactieElfriede M. Fendel 015-278 4548, e.m.fendel@tudelft.nl Dirk Dubbeling 06-28616398, d.j.dubbeling@tudelft.nl www.gdmc.nl /// www.otb.tudelft.nl/opendata /// www.otb.tudelft.nl

Juli/Augustus 2015

Onderwijs op maat voor Chinese geo-informatie-specialisten

Op 16 april hebben prof. Peter Boelhouwer (afdelingsvoorzitter van het OTB) en dr. Wang Qian (National Admi-nistration of Surveying, Mapping and Geoinfor-mation – NASG gevestigd in Beijing) op de faculteit Bouwkunde een contract

ondertekend voor een onderwijsprogramma op maat voor Chi-nese medewerkers van het NASG. Het Kenniscentrum Open Data zal dit onderwijs gaan verzorgen. De komende paar jaar komen per half jaar drie tot vier medewerkers naar Neder-land. Het gaat om onderwijs over Spatial Data Infrastructure (SDI) vanuit overheidsperspectief en om management van geo-informatie binnen organisaties. Met kennis over deze on-derwerpen moet SDI in China verder ontwikkeld worden. De

Geonovum-rapport: Grote behoefte aan duidelijke privacyregels

gegevens kan in toenemende mate informatie van particulieren blootleggen met schending van de privacy als gevolg. Wetten, afspraken en regels omtrent gebruik van deze data zijn bij velen onbekend of worden genegeerd. Privacyregels worden bovendien als onduidelijk en abstract ervaren, wat leidt tot onzekerheid over de juiste toepassing. Bovendien zijn het benutten van tech-nische mogelijkheden en bescherming van persoonsgegevens twee werelden. Het gevolg is een voortdurende botsing tussen dataverzameling en datagebruik met privacy, wat optimaal

Uit interviews met een aantal gemeenten, overheidsorganisa-ties en bedrijven blijkt een veelheid aan pragmatische oplossin-gen, deels gebaseerd op onvoldoende informatie en advies.In het rapport ‘Privacy of zijn plaats’ – deels tot stand gekomen met input van het Kenniscentrum Open Data – concluderen de auteurs dat de twee werelden bij elkaar gebracht moeten worden door het scheppen van een dialoog, die leidt tot erken-ning van wederzijdse belangen. “Om de dialoog te laten werken moet een onderscheid gemaakt worden tussen de uitvoering – die dringend verlegen zit om concrete oplossingen – en het meer principiële, strategische, ja bijna ethische niveau, die op nationaal niveau en in Brussel gevoerd moet worden.”Het witboek ‘Privacy op zijn plaats. Tussen willen en weten en

van Loenen, 2015) is beschikbaar als pdf op www.geonovum.nl

Deze rubriek bevat nieuws vanuit het TU Delft onderzoeksprogramma Geo-information technology and Governance inclusief het KOD (Kenniscentrum Open Data) en het GDMC (Geo-Database Management Center). Het onderzoeksprogramma wordt uitgevoerd door afdeling OTB.

IFIP 2015 in Delft

Het eerstvolgende IFIP-congres (International Federa-tion for Information Processing) on e-business, e-services en e-society zal plaatvinden op de TU Delft, op 13, 14 en 15 oktober 2015. De grote hoeveelheid data en technologie houden geen gelijke tred meer en er is behoefte aan nieuwe instrumenten om deze gegevens te kunnen verwerken. Het thema is daarom ditmaal: Open and big data manage-ment & innovation. Bastiaan van Loenen is dit jaar samen met Merijn Janssen en Jan Hidders (eveneens TU Delft) inhoudelijk verantwoordelijk voor het congres. Zie ook de agenda van de faculteit TBM: http://www.tbm.tudelft.nl/

Herhaling uitnodiging 40-jarig jubileum Elfriede M. Fendel aan de TU Delft

Datum/tijd: Donderdag 27 augustus 2015, 13:00-18:30 uurLocatie: Berlagezalen 1 en 2, Faculteit Bouwkunde, TU Delft, Julianalaan 134, Delft

13:00 Inlooplunch14:00 Begin voordrachten15:30 Pauze

16:45 Aandenken 40-jarig jubileum Elfriede M. Fendel17:00 Receptie

Agenda

Tijdens HxGN LIVE 2015, de internationale gebruikersconferentie van Hexagonin Las Vegas, keken meer dan 3.500 bezoekers naar de laatste nieuwtjes op hetgebied van Geospatial, Geosystems en Security, Government & Infrastructure. Door Remco Takken

HxGN LIVE 201542

Evenem

ent

July/Augustus 2015

Smar t M .App s , L e i c a Cap t i va t e en mee r

Mladen Stojic bij de lancering van Hexagon Smart M.Apps (uitgesproken als ‘Map’) en het M.App Portfolio.

ERDAS, Leica Geosystems en Intergraph zijn enke-le van de bekende namen die vallen onder hetZweedse moederbedrijf Hexagon. De conferen-

tie vond plaats tussen 1 en 4 juni 2015 in het MGMGrand Hotel in Las Vegas. De aanwezige bezoekerswaren grofweg onder te verdelen als zijnde werk-zaam in de geodesie, GIS, bouw, metrology, open-bare orde en veiligheid, de mijnbouw, kadasters enoverheden.

GeosystemsJürgen Dold, president Hexagon GeosystemsZwitserland, presenteerde wat voor landmeters waar-schijnlijk de grootste klapper was van het HxGN LIVE-evenement. Leica Captivate combineert 3D-software,precisiemeetinstrumenten en services. Het heeft de‘look & feel’ van een smartphone. Met de creatie vancomplexe 3D-modellen maakt Leica Captivate hetmogelijk voor meetploegen in allerlei disciplines omhun data in te winnen en te beheren. Opvallend isde mogelijkheid van de software om meetapparatuurzoals de Leica Nova en Viva Total en Multi Stations‘zelflerend’ te laten worden. Dit moet het gemakkelij-

ker maken om onder lastige omstandigheden temeten, en bovendien zorgt het voor een snelle ‘re-lock’ bij onderbroken zicht. De nieuwe instrumen-ten die Leica Captivate ondersteunen zijn: NovaMS60 MultiStation, CS20 Field Controller, NovaTS60 Total Station, CS35 Field Tablet en de VivaTS16 Total Station. Wanneer ze zijn geïntegreerdmet het eveneens nieuwe Hexagon ImageryProgram (via Leica Infinity office-software), kun-nen basiskaarten worden bekeken in LeicaCaptivate. Het gaat hier om 30-centimeter-, 4-bands, gegeoreferenceerd beeldmateriaal. Ditbiedt gebruikers visuele ondersteuning in het veld,zodat in real-time beslissingen kunnen worden

genomen. Dit komt de productiviteit ten goede, zalfouten voorkomen, en hopelijk is er minder noodzaakom later nog eens terug te moeten naar het project.Geosystems claimt daarbij ook nog dat er tijd wordtbespaard tijdens post-processing van de meetgege-vens.

AutodeskLeica Geosystems ging in Las Vegas nog even in opde in maart aangekondigde samenwerking metAutodesk. Het is de bedoeling dat er bredere toe-gang zal worden verleend aan ‘reality-capture’ enBIM-to-field-oplossingen voor professionals die zichbezighouden met laserscannen, bouw en aanver-wante markten. De samenwerking moet nieuwemogelijkheden creëren voor Autodesk- softwarege-bruikers, waarbij ze de precisiedata van LeicaGeosystems’ sensors optimaal kunnen inzetten. Opdit moment wordt gekeken naar verschillende tech-nologie-integraties, maar er werd niet gezegd welkedat precies zijn.

Leica Pegasus BackpackMet zes parallelsessies tegelijk, meer dan honderdgepresenteerde technologische snufjes, ruim zestigbeursexposanten en de nodige ‘side events’, biedtHxGN LIVE meer dan één simpele ziel kan bevatten.Het was echter iedereen duidelijk wat de ‘gadget vanhet jaar’ was. Leica’s Pegasus:Backpack is een rug-zak die is gevuld met GNSS/GPS, IPS-positioning,Leica-scanners, een lichtsensor en vijf camera’s. Dezesamensmelting van GPS, inertial measurement unit(IMU) en Simultaneous Localization and Mapping(SLAM)-technologie stal de show. Het is een mobile-mapping-oplossing die 3D-beelden met hoge preci-sie inmeet, binnen én buiten, bedoeld voor ingeni-eursdoeleinden en professionele documentatie vanruimtes. Voor Building Information Modelling, ofte-wel BIM, of om in 2D vierkante meters vast te leggenvan grote gebouwen. Het realisme van de beeldenuit de Leica Pegasus:Backpack wordt gehaald uit desimultane inwinning van foto’s en een 3D-puntenwolk.Het is mogelijk om externe sensoren toe te voegen,zoals een theodoliet of photo targets.

Hexagon GeospatialIn de Geospatial-divisie bleek ‘crowd sourcing’ ofte-wel de inzet van burgers bij het verzamelen vankaartdata een hot item. “We kunnen niet meer enkelbouwen op het werk van een handvol professionals”,zei Mladen Stojic van Hexagon Geospatial. “Wemoeten ons ervan verzekeren dat iedereen mee kanwerken aan de best mogelijke kaart. Wie nog steedsfundamentele twijfels heeft over de betrouwbaarheidvan massaal ingewonnen data door ‘the crowd’,moet er wellicht anders naar kijken”, suggereerdeStojic. “Zij moeten het zien”, zo zegt hij, “als eenenorme klomp met bruikbare data waarmee je trendskunt vinden dankzij het volume, en niet in het detail.”In zijn Geospatial keynote vatte Mladen Stojic zijnvisie samen in vier pakkende oneliners: “Het is niet‘alleen maar’ een kaart. Een kaart leeft niet. Een kaartlaat zien wat er ooit was. Een kaart geeft mij geendirecte antwoorden.”

Smart M.AppsHet grote nieuws van de Geospatial-divisie betrof de‘kaart van de toekomst’. “Dat is dan ook niet zomaareen kaart, het is een app”, zo stelde Stojic bij de lan-cering van Hexagon Smart M.Apps (uitgesproken als‘Map’) en het M.App Portfolio. Smart M.Apps brengtdynamische updates van geo- en businessdata samenmet analytics en procesgestuurde workflows, gerichtop de niet-geo professional. Onafhankelijk van hetdevice waarop de Smart M.App wordt aangeroepen,geeft dit nieuwe framework direct inzicht in ontwikke-ling en en trends, op een manier die we gewend zijnvanuit financiële en Business Intelligence-systemen.Zodra de onderliggende data veranderen, verandertook de applicatie.

43

July/Augustus 2015

Hexagon Smart M.Apps zijn bedoeld voor eindgebruikers, gelokali-seerd door partners, en gebouwd met gebruik van de M.AppPortfolio. De officiële lancering van M.App Portfolio zal plaatsvin-den in Hong Kong tijdens HxGN LIVE in november 2015. Verderintroduceerde Stojic de M.App Chest cloud space, gehost doorAmazon, dat hij liefkozend ‘Dropbox voor Geospatial’ noemde.M.App chest zorgt ervoor dat grote hoeveelheden geodata gecon-troleerd beschikbaar komen voor individuele gebruikers of groepen,waar ook ter wereld, maar altijd onder eigen beheer.

Producer OnlineIn een aantal gevallen is het voorpartijen niet wenselijk of toege-staan om hun data in een (priva-te) cloud te bewaren. Aan diegroep wordt gehoor gegeven metde introductie van ProducerOnline. Vanaf nu is het mogelijkom de twee grootste desktop-applicaties, te weten GeoMedia(GIS) en ERDAS IMAGINE (remotesensing en fotogrammetrie) viahet internet te benaderen zondervoorafgaande lokale installatie,waarbij de pakketten gebruikma-ken van de lokale resources endata, en overal ter wereld, opiedere willekeurige PC te gebrui-ken zijn. Wanneer er nieuwe ver-sies beschikbaar zijn, wordendeze automatisch bij volgendeaanroep meegenomen. Dit scheeltzeker bij grotere implementatiesin het beheer.

Bouwstenen voor ruimtelijkmodellerenOok voor de applicaties zelf isgenoeg nieuws te melden. Zowordt het vorig jaar geïntroduceer-de point cloud-streaming nu ookbeschikbaar gemaakt binnenGeoMedia 3D, en wordt het aan-tal operators (bouwstenen voorruimtelijk modelleren) dat beschik-baar is in ERDAS IMAGINE wederommet zo’n 150 stuks uitgebreid.Sinds de 2015-release bestaat hierbij de mogelijkheid voor partnersom ook zelf operators te bouwen en te integreren in de bestaande appli-catie. Een van de eerste applicaties die gebruikmaakt van deze zelf-ontwikkelde operators is de GEOApp:UAS (Unmanned Aerial Systems).Het is een lichtgewicht oplossing voor organisaties die vliegen metUAV’s (Unmanned Aerial Vehicles). Het maakt eenvoudig en efficiëntmanagement en processing van data mogelijk. Vanuit de ruwe UAV-data kan men geautomatiseerd orthofotomozaïeken en hoge kwaliteithoogtemodellen berekenen. Voor organisaties die meer willen doenmet analyse van UAV-data is vanaf nu ook een speciale extensie voorERDAS IMAGINE beschikbaar.

Hexagon Imagery Program Het onlangs gelanceerde Hexa gon Imagery Program, levert kant-en-klare services van beeldmateriaal. Deze services bevatten hi-resluchtfotobeelden, waaronder ba sis kaarten en analytische abonnee-services. Het Hexagon Image ry Program bestaat uit twee services:‘basemap services’ en ‘dynamic image services’. De Basemap Service bestaat uit een cached basemap imagery ser-vice met 30-centimeter-beeldmateriaal in kleur, die continu wordtgeüpdatet. De multispectrale imagery-service geeft toegang tot deoriginele pixelwaarden voor alle vier de banden (rood, groen,

blauw en nabij-infrarood) van de30-centimeterbeelden. Een opval-lend nieuwtje van het afgelopenvoorjaar is, dat deze services nuook voor Esri-gebruikers beschik-baar komen, en wel via deArcGIS Marketplace. De beeldenworden gestuurd vanuit hetwebGIS-platform van ArcGIS, enopgeslagen in de Amazon WebServices (AWS)-cloud.

Dotka DataOp de beursvloer presenteerdeWouter Brokx van Dotka Datagedigitaliseerde historische lucht-foto’s uit de Tweede Wereld -oorlog. Hij legde onder meer uithoe in uiteenlopende infrastructu-rele projecten geld kan wordenbespaard door de in de foto’saanwezige kennis rondom explo-sieven goed te benutten. Nietalleen het verplichte onderzoekdoor de Explosieven Opruimings -dienst is geholpen met het histori-sche beeldmateriaal. Ook in deplanvorming kan al veel geld entijd worden bespaard door tijdigte bepalen waar zich risico’svoordoen bij bouw- en graafwerk-zaamheden. Het internationalepubliek maakte ook kennis met debetaalschil die een snelle en een-voudige levering garandeert voorklanten.

Ministerie EZPatrick de Groot van Imagem wijdde een presentatie aan het beeld-materiaal van het ministerie van EZ. Ten behoeve van perceel-iden-tificatie door ongeveer zeventigduizend boeren, wordt daar gebruik-gemaakt van ongeveer 13 Terabytes aan fotomateriaal, die ook oppiekmomenten (dead-lines!) online beschikbaar moeten zijn. Methun 0,8 miljoen percelen (16 miljoen percelen in ‘historie’), en onge-veer 185 miljoen hectare land, zijn zij goed voor ongeveer 951 mil-joen euro aan EU-subsidies. Zij hebben ongeveer zes weken de tijdom hun perceel- en administratieve informatie in te voeren, maar wach-ten veelal tot het laatste weekend voor de deadline. ERDAS APOLLO

44

Evenem

ent

July/Augustus 2015

Presentatie Wouter Brokx van Dotka Data over historische luchtfoto’s uit de Tweede Wereldoorlog.

fungeert hier als datamanagementsysteem voor snelle levering vanECW-bestanden aan de boeren. Dankzij de ECW-datacompressieis de oorspronkelijke 13 TB teruggebracht tot 700 GB. De Grootvertelde zijn toehoorders over het perceel-identificatieproces mid-dels onderling gekoppelde databases. De uitdagingen: performan-ce en betrouwbaarheid en de integratie in een bestaande architec-tuur, met in de achtergrond ArcGIS Server, en als frontofficeGeocortex. De Groot besprak waarom de keuze voor ERDAS APOLLO

een ‘no-brainer’ was. In het kort: de snelheid (binnen één secondeper ingelogde gebruiker), stabiliteit (geen enkele zorg voor systeem-uitval) en beheergemak.

Op 15 oktober 2015 organiseert Imagem wederom Hexagon Geospatial Benelux, het jaarlijkse evenementvoor gebruikers en partners. Hier zal onder meer een ‘soft launch’ plaatsvinden van Smart M.Apps en zullen

de andere ontwikkelingen binnen Hexagon Geospatial worden toegelicht en gedemonstreerd.

www.imagem.nl/hexgeoblx2015http://hxgnlive.com

45

July/Augustus 2015

Presentatie Patrick de Groot van Imagem over het beeldmateriaal van het ministerie van EZ.

Wat is GIS-Magazine?GIS-Magazine is een vaktijdschrift over geo-ICT met een praktische insteek. De wereld van de digitale kaart begint bij het inwinnen van ruim-telijke gegevens door een landmeter en eindigt bij ontsluiting via intra- ofinternet. GIS-Magazine verschijnt acht maal per jaar in Nederland enBelgië.

Waar gaat GIS-Magazine over?GIS-Magazine laat zien hoe geografische informatie zijn weg vindt naarde (eind-)gebruiker. GIS (Geografische Informatie Systemen) is meer enmeer onderdeel van een groter geheel. Overheidsinstanties, maar ookhet bedrijfsleven doen in toenemende mate hun voordeel met kaartgeba-seerde ICT-oplossingen. GIS-Magazine verslaat actuele evenementen opGIS-gebied, ondervraagt ervaren gebruikers en andere betrokkenen uithet onderwijs, de overheid en het bedrijfsleven.

Abonnementen 2015Een abonnement op GIS-Magazine vraagt u aan via de website www.gis-magazine.nl. De prijs voor een jaarabonnement (acht opeenvolgendenummers) op GIS-Magazine bedraagt 75,00 euro (exclusief 6% btw).Deze prijs geldt voor verzending binnen Nederland. Voor verzendingbuiten Nederland bedraagt de prijs 78,00 euro. Abonnementen wordenautomatisch verlengd. Opzeggingen, uitsluitend schriftelijk of via e-mail,dienen één maand voor het verstrijken van het abonnementsjaar in onsbezit te zijn.

U ontvangt altijd een bevestiging van de opzegging en de einddatumper e-mail of brief. Telefonische opzeggingen worden niet in behande-ling genomen. Voor informatie en aanvraag abonnementen: services@gismagazine.nl.

Password websiteProfiteer van de voordelen van een abonnement op GIS-Magazine. Uheeft als abonnee met uw debiteurennummer toegang tot de digitale bla-derversie van GIS-Magazine alsmede het gehele archief op de website.

GIS-Magazine op internetwww.gismagazine.nlMeer nieuws, de actuele agenda en een online archief vindt u opwww.gismagazine.nl.

Gegevens onjuist?Indien uw adres- of persoonsgegevens op de adresdrager van GIS-Magazine onjuist blijken te zijn, verzoeken wij u deze adres drager metgecorrigeerde gegevens in een gesloten envelop te retourneren aan:

CMedia B.V.Postbus 2318300 AE Emmeloord

U kunt wijzigingen ook via e-mail verzenden naar services@gismagazine.nl

CAD Accent www.cadaccent.nl/opleidingen 39

Digireg www.digireg.nl 21

GeoBuzz www.geobuzz.nl 2

Geometius www.geometius.nl 9

Grontmij geoweb.software/demo 48

Imagem www.imagem.nl 11

Intergeo www.intergeo.de 24

LNR Globalcom www.lnrglobalcom.nl 32

NedGraphics www.nedgraphicsdag.nl 15

NEO www.imgeototalcare.nl 17

Realworld Systems www.realworld-systems.com 47

Reduct www.ductrunner.com 27

Ruimteschepper www.ruimteschepper.nl 37

Provincie Overijssel dachtal enige tijd na over hetverplichte gebruik van ba-sisregistraties. In plaatsvan een landelijk knoop-punt af te wachten, hieldde pro vincie ruggespraakmet collega’s en startte zelfmet het inventariseren vansysteemkoppelingen en het bouwen van een ‘stekkerdoos’. Be lang -stellenden kunnen nu aanhaken bij deze ‘open ontwikkeling’.

GIS-Magazine 6 verschijnt omstreeks 31 augustus 2015.

Hoogteverschillen kun-nen in Nederland gro-te gevolgen hebben.Bestel3D.nl levert alzeven jaar geografi-sche hoogtedata enwerkt daarbij intensiefsamen met het bedrijf Eurosense. Recent is de Vector-NL-data geactuali-seerd met behulp van stereoluchtfoto’s uit 2014.

Digital Terrain Model versus Digital Surface Model

AdverteerdersindexIn GIS-Magazine 6 - 2015

Sectoraal Knooppunt Provincies

46

Vooruitblik / Adverteerdersindex

S e r v i c e p a g i n aLezersservice

Geo-IT made real

• Impactanalyse van SmallworldTM 5 upgrade

• Complete upgrade naar SmallworldTM 5

• Due Dilligence onderzoek op geogebied

• Architectuuranalyse en -advies

• Roadmap (visie) bepalen

• Invoer/upgrade van SBI

• Invoer/upgrade van Design Manager

• ERP / CRM

• SCADA / DMS

• Performance Analyse

• Opbouwen Oracle DB (Spatial DWH)

• Quality Assurance Quality Control

• Visievorming over Geo-Informatie bij een nutsbedrijf

Realworld Services CatalogueOndersteuning nodig bij het uitvoeren van uw kerntaken? Realworld helpt!

• Ondersteuning bij uw kerntaken

• Vooraf gedefiniëerd

• Zekerheid over doorlooptijd

• Zekerheid over kosten

• Zekerheid over eindresultaat

Realworld Systems • Venusstraat 17 • 4105 JH Culemborg • The Netherlands+31 345 614 406 • info@realworld-systems.com • www.realworld-systems.com

Enkele voorbeelden van onze services:

Ontdek het zelf en vraag een gratis demo aan: geoweb.software/demo

GeoWebDe slimme kaart altijd dichtbij!

Achter alles wat je om je heen ziet gaat een schat aan informatie schuil. Informatie die je slim kunt gebruiken. GeoWeb biedt oneindig veel mogelijkheden, om (big) data te koppelen aan geogra�sche kaarten.