Plan van Aanpak “Geiservervanging Den Haag” van Aanpak Geiservervanging Den... · - Haag Wonen...

Plan van Aanpak “Geiservervanging Den Haag”

Werkgroep geisersanering Den Haag - Gemeente DSO - Gemeente OCW - GGD - Tempus - Vestia - Haag Wonen - Staedion Opsteller Plan van Aanpak: de Haas & Partners In opdracht van: Gemeente Den Haag Datum: 26 januari 2011

Plan van Aanpak Geiservervanging Den Haag

2

Inhoudsopgave

PLAN VAN AANPAK 1

“GEISERVERVANGING DEN HAAG” 1

INHOUDSOPGAVE 2

COLOFON 2

1 INLEIDING 3

2 DOEL 3

2.1 WAAR HEBBEN WE HET OVER? 3 2.2 WIE ZIJN ER BIJ BETROKKEN? 4 2.3 INVENTARISATIE GEISERS 4

2.3.1 Den Haag 4 2.3.2 Landelijk 4

2.4 AUTONOME ONTWIKKELING 4

3 WAT IS ER AL BEREIKT 6

3.1 GEMEENTE DEN HAAG (DSO/ OCW) 6 3.2 GGD 6 3.3 WONINGCORPORATIES 7 3.4 TEMPUS 7

4 VERSNELLEN 8

5 WAT ZIJN DE SPEERPUNTEN 8

6 ACTIES DIE SANERING VERSNELLEN OF RISICO’S BEHEERSBAAR MAKEN 9

6.1 EENDUIDIGE COMMUNICATIE 10 6.2 VERANTWOORDELIJKHEDEN VERDUIDELIJKEN / BENADRUKKEN / NEMEN 11 6.3 FINANCIËLE DREMPELS OVERWINNEN 13 6.4 KENNISOPBOUW 14 6.5 ORGANISATIE EN MONITOREN 14

7 ACTIEMATRIX 16

BIJLAGE 1. CONTACTPERSOON 17

BIJLAGE 1. CONTACTPERSOON 18

BIJLAGE 2. WETTELIJK KADER 19

COLOFON Opgesteld door de werkgroep geisersanering Den Haag - Gemeente DSO - Gemeente OCW - GGD - Tempus - Vestia - Haag Wonen - Staedion Bij het opstellen ondersteund door: de Haas & Partners Foto voorblad van: Tempus Den Haag 26 januari 2011


3

1 Inleiding Het Plan van Aanpak (PvA) “Geiservervanging Den Haag” laat zien wat er op dat gebied in Den Haag al gebeurd is, wie er actief zijn, welke resultaten er al gehaald worden en welke acties mogelijk en nodig zijn om een versnelling van de geiser sanering tot stand te brengen. Het Plan van Aanpak “Geiservervanging Den Haag” is opgesteld door de ‘werkgroep geisersanering Den Haag’, waarin corporaties, gemeentelijke diensten, GGD en de grootste geiser verhuurder hebben samengewerkt. De kracht van het Plan van Aanpak is de afstemming en samenwerking van de actoren om het saneren van de afvoerloze geisers in Den Haag te versnellen, met de intentie de afvoerloze geisers binnen 10 jaar te vervangen door veiligere warmwatertoestellen. Door het, anno 2011, onvoldoende beschikbaar zijn van financiële middelen zal de financiële drempel die een belangrijke belemmering vormt, niet geslecht kunnen worden en zal die termijn van 10 jaar, waarschijnlijk niet gehaald worden. De intentie om te komen tot een versnelling blijft.

2 Doel Open verbrandingstoestellen, met name keukengeisers zonder afvoer, veroorzaken een verhoogd gezondheidsrisico voor de bewoner van de woningen waarin die toestellen voorkomen. Gemeente Den Haag wil daarom dat deze toestellen versneld worden vervangen door gesloten- of elektrische warmwatertoestellen.

2.1 Waar hebben we het over? Een keukengeiser zonder rookgasafvoer geeft de verbrandingsgassen af aan de opstellingsruimte. In veel gevallen is dat de keuken. Het binnenmilieu wordt daardoor belast met diverse voor de gezondheid schadelijke gassen, NOx, CO2, fijnstof en vocht. Indien de geiser niet goed is afgesteld of vervuild is en de opstellingsruimte niet goed geventileerd wordt, kunnen schadelijke concentraties CO gas in de woning optreden. Deze belasting van het binnenmilieu veroorzaakt gezondheidsrisico’s. Langdurige blootstelling aan lage concentraties CO leidt tot chronische CO-vergiftiging. Er overlijden in Nederland jaarlijks ca. 12 mensen aan CO-vergiftiging. Er vindt geen centrale registratie plaats van CO-ongevallen, dus dit aantal kan ook hoger liggen. Het aantal licht- en zwaargewonden is een veelvoud daarvan. Onderzoek onder leden van UNETO-VNI suggereert 1.400 incidenten en circa 4.500 geconstateerde risicovolle situaties door technische gebreken. Dit geeft aan dat de geregistreerde incidenten slechts het topje van de ijsberg vormen. Keukengeisers met afvoer voeren in principe de verbrandingsgassen af via een rookgaskanaal. Indien echter de woning kierdicht is, of door de bewoner is voorzien van een afzuigkap, is het risico aanwezig dat de rookgassen toch in de opstellingsruimte terechtkomen en daarmee het binnenmilieu belasten met de hiervoor beschreven risico’s. Omdat kierdichting steeds vaker regel is dan uitzondering, is een keukengeiser als open verbrandingstoestel, om gezondheidsredenen niet meer acceptabel. Het vervangen van de keukengeiser door gesloten, of elektrische toestellen dient daarom hoge prioriteit te krijgen, te beginnen in die situaties waar de woning kierdicht is en de ventilatie gebrekkig is. Het verhoogde risico op verbrandingsgassen in de woning bij een keukengeiser met afvoer, geldt in principe voor alle open-verbrandingstoestellen, zoals haarden, moederhaarden en de oudere CV-ketels.


4

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

geiser huur woning

geiser koop woning

combiketel huur woning

combiketel koop woning

Grafiek 1: Onderscheid naar aanwezigheid van geisers en combiketels in huur- of koopwoningen (SenterNovem, 2008)

2.2 Wie zijn er bij betrokken? Het opstellen van het Plan van Aanpak wordt gefaciliteerd door gemeente Den Haag. Het plan van aanpak sanering geisers is als speerpunt opgenomen in de gemeentelijke nota gezondheid en milieu (2006) en onderdeel van het gemeentelijk plan van aanpak koolmonoxide intoxicatie (2008). In het plan wordt naast het saneren van geisers ook ingegaan op het geven van voorlichting en training aan burgers en intermediairen zoals huisartsen, apothekers, thuiszorg etcetera. Daarnaast komen de onderdelen onderzoek, signalering (gezamenlijk meetprotocol) en het oprichten van een gemeentelijk meldpunt aan bod. Het Plan van Aanpak sluit aan op eerdere initiatieven vanuit DSO en vanuit de aanpak van de Krachtwijken. De projectgroep geisersanering is al enkele jaren actief met het stimuleren van de sanering van afvoerloze geisers. De projectgroep bestaat uit vertegenwoordigers vanuit gemeente Den Haag (DSO, OCW en GGD), de drie grote Haagse woningcorporaties Haag Wonen, Staedion en Vestia plus Tempus, de grootste geiserverhuurder in Den Haag.

2.3 Inventarisatie geisers

2.3.1 Den Haag Op basis van diverse bronnen wordt er vanuit gegaan dat in Den Haag nog ca 50.000 geisers in gebruik zijn. Ca. 35.000 geisers zijn in beheer bij Tempus. Deels in corporatiewoningen (Haag Wonen ca. 4.900 stuks, Staedion 5.200 en 5.500 geisers bij Vestia) en deels bij particulierverhuur en deels bij eigenaar bewoners. Uit onderzoek van DSO blijkt dat er in particuliere woningen van voor 1985 nog ca. 17.000 geisers in gebruik zijn. Alleen al de investering voor het vervangen van de geisers in de corporatiewoningen wordt geschat op ca. 42 miljoen Euro (€ 2.680,- per woning)

2.3.2 Landelijk In 2001 werd het aantal keukengeisers in heel Nederland geschat op ca. één miljoen. Recent onderzoek laat zien dat dit aantal aan de lage kant is geweest. Volgens de huidige cijfers moeten het er toen ca. 1,7 miljoen zijn geweest. Door autonome ontwikkelingen is dat aantal inmiddels wel teruggelopen tot ruim één miljoen in 2008, wat bevestigd wordt door een studie uitgevoerd in opdracht van UNETO-VNI “Inventarisatie open gassystemen” (EIM 2009). Het onderzoek ‘Inventarisatie open gassystemen’ van Uneto-VNI, februari 2009, welke tot stand is gekomen door inventarisatie bij verhuur- en servicebedrijven, komt tot de conclusie dat ca. 75% van de geisers niet voorzien zijn van een rookgasafvoer. Tempus gaat er vanuit dat voor Den Haag 85% tot 90% van de geisers niet voorzien is van een rookgasafvoer.

2.4 Autonome ontwikkeling Het HOME onderzoek (EnergieNed, 2008) laat een structurele autonome afname van het aantal geisers in Nederland zien (grafiek 1). Als deze afname lineair wordt doorgetrokken, zijn alle geisers in 2018 vervangen. Dit geldt echter niet voor elk woningtype. Voor de etage/flat woningen zal die situatie theoretisch pas in 2034 optreden. Tegenover deze afname staat een structurele toename van het percentage HR-combiketels. Ook elektrische boilers, stadsverwarming en collectieve


5

(duurzame) installaties worden vaker toegepast. Conclusies t.a.v. de autonome ontwikkeling geisers:

Structurele afname open toestellen en toename van gesloten combiketels Bij lineair extrapoleren van de afname van geisers, zal theoretisch en

gemiddeld de geiser in 10 jaar vervangen zijn door andere toestellen. In gestapelde bouw zal het theoretisch en gemiddeld echter nog 25 jaar duren

voordat de geisers zijn vervangen door andere toestellen. In de gemeente Den Haag bestaat 77,7% van de woningvoorraad uit

gestapelde bouw (etage/flat woningen). Voor de gemeente Den Haag betekent de autonome ontwikkeling dat de komende 25 jaar, met name in de gestapelde bouw, risicovolle situaties blijven bestaan of juist erger worden door de druk van vergaande energiebesparing / kierdichting. Naast de urgentie om geisers te vervangen moet in de toekomst ook gekeken worden naar de overige open verbrandingstoestellen in de woning. Het grote vermogen van gashaarden en kooktoestellen kan ook risicovolle situaties veroorzaken. In Den Haag worden afvoerloze geisers op dit moment uitsluitend vervangen op de natuurlijke momenten, zoals bij planmatig onderhoud, renovatie of indien het toestel niet meer te repareren is. Bij Tempus neemt het aantal verhuurde geisers jaarlijks zo’n 8% af. Deels betreft het vervanging door een veiliger toestel, deels door vervanging van de gehele woninginstallatie tijdens renovatie, deels ook t.g.v. sloop van complexen waar geisers werden verhuurd. Nog een ander deel betreft situaties waar de bewoner de huurovereenkomst voor de geiser opzegt en zelf een nieuwe of 2e hands geiser aanschaft en installeert. In die laatste situatie neemt het risico toe dat onderhoud en controle niet of onvoldoende plaats vindt. Corporaties vervangen jaarlijks enkele honderden afvoerloze geisers, op de natuurlijke ingreepmomenten. Deze aanpak leidt niet tot de gewenste versnelling van het uitfaseren van afvoerloze geisers.


6

3 Wat is er al bereikt Hier onder volgt een opsomming van activiteiten die de leden van de Werkgroep Geiservervanging nu al uitvoeren of uitgevoerd hebben. Deze acties zijn deels gericht op het verkleinen en beheersen van de risico’s en deels dragen ze al bij aan de sanering van geisers in Den Haag, zij het dat ze nog niet leiden tot de gewenste versnelling van sanering.

3.1 Gemeente Den Haag (DSO/ OCW) DSO faciliteert en coördineert de totstandkoming van het ‘Plan van Aanpak’ voor

sanering van afvoerloze geisers. Dit plan is gekoppeld aan de totale gemeentelijke aanpak rondom koolmonoxide, dat door de GGD wordt gecoördineerd. Beleidsmatig valt het Plan van Aanpak onder de nota gezondheid en milieu (OCW).

In het ISV-2 was geld beschikbaar ter ondersteuning van duurzaam bouwen projecten en ingrepen in de bestaande woningvoorraad. Maatregelen die leiden tot vervanging van de keukengeiser vielen onder deze subsidieregeling. Deze subsidie liep nog enkele jaren door, echter het budget is inmiddels uitgeput.

Vanuit het programma ‘Samen Gezond: Gezondheid en Sport in de Haagse Krachtwijken’ wordt het Plan van Aanpak “Geiservervanging Den Haag” gefinancierd. (coördinatie OCW)

De gemeente (DSO) kan handhavend optreden bij onveilig gebruik van woningen. Als de brandweer een niet goed functionerend verbrandingstoestel aantreft laten zij een schriftelijke "kennisgeving verbod gebruik installatie" achter en wordt het betreffende toestel uitgeschakeld. De brandweer meldt het incident bij de gemeente (DSO) die voor verdere handhaving zorgdraagt. Als herstel van het toestel niet afgewacht kan worden of uitblijft, wordt met toepassing van bestuursdwang (evt verzegeling) het toestel uitgeschakeld. Registratie van het opleggen van een stookverbod is niet centraal geregeld.

3.2 GGD GGD coördineert het gemeentelijke ‘Plan van aanpak Koolmonoxide’, als

onderdeel van de nota Gezondheid en Milieu. Dit is de kapstok voor hieronder opgesomde activiteiten.

GGD heeft de voorlichtingscampagne ‘gezond wonen’ in de wijken Regentesse Valkenbos, Transvaal, Laak, Schilderswijk en Escamp georganiseerd. Deze campagne is gericht op vocht, ventileren en koolmonoxide en wordt uitgerold naar de andere wijken van Den Haag. Woningcorporaties, Tempus, brandweer en andere partijen werken mee aan deze campagne. Deze campagne wordt opgeschaald.

Verzorgt jaarlijks persberichten in de lokale media over koolmonoxide Verstuurt jaarlijks brieven over koolmonoxide inclusief folders aan huisartsen en

hogescholen in Den Haag. Verstuurt in het kader van de voorlichtingscampagne ook CO folders naar allerlei

andere intermediaire in de wijk zoals apothekers, buurthuizen en gezondheidscentra.

Bij elk woningbezoek door een GGD-medewerker, ongeacht de aanleiding, wordt ook gekeken naar risicovolle situaties t.g.v. keukengeisers en CO metingen verricht.

Ontwikkelt een e-learning module waarmee partijen zoals medewerkers van corporaties, medewerkers van Tempus, thuiszorgmedewerkers getraind kunnen worden in het herkennen van gevaarlijke CO situaties en het adequaat handelen.


7

Coördineert de werkgroep ‘metingen koolmonoxide’. Doel is met de partijen die in Den Haag woningen bezoeken en CO metingen uitvoeren tot een gezamenlijke meetprotocol, actieprotocol en een centraal meldpunt te komen. De deelnemende partijen zijn brandweer, GGD afdeling Leefomgeving, politie, ambulancedienst, Tempus enz.

3.3 Woningcorporaties De drie grote Haagse corporaties werken aan de sanering van de keukengeiser.

De aanpak is verschillend: o Haag Wonen heeft het uitfaseren van de geiser beleidsmatig verankerd in het

SVB (strategisch voorraadbeleid). Bij grootonderhoud wordt de geiser vervangen door een gesloten toestel. Als de woningen binnen tien jaar worden gesloopt worden de geisers niet vervangen, maar worden voorzorgsmaatregelen getroffen. Door het op orde brengen van de bouwkundige randvoorwaarden, lucht toevoer en rookgas afvoer.

o Vestia vervangt keukengeiser projectmatig, gekoppeld aan natuurlijke momenten.

o Staedion benut alle mogelijke momenten om binnen 10 jaar keukengeiser vrij te zijn.

Staedion en Haag Wonen gaan actief op zoek naar alarmerende situaties. Staedion hanteert daarbij een checklist (Checklist open-verbrandingstoestellen) en Haag Wonen neemt het mee bij de opname t.b.v. het SVB. Risicovolle situaties worden met voorrang gesaneerd.

Wanneer de bewoner niet ingaat op het aanbod voor een veilig warmwater toestel, laat Haag Wonen de bewoner een document tekenen waarin de bewoner de verantwoordelijkheid neemt voor het bezit en gebruik van de keukengeiser.

3.4 Tempus Tempus heeft in Den Haag ca. 40.000 geisers in onderhoud. Bij ca. 6.000 (15%)

blijft dat onderhoud echter achterwege, omdat de monteur geen toegang tot de woning krijgt.

Bij handhaving van een keukengeiser, wordt een CO melder opgehangen. Technische medewerkers worden geschoold om breder te inspecteren dan alleen

het toestel. Bijvoorbeeld via KIWA, Vaillant en in de toekomst de GGD e-learning. Tijdens onderhoudswerkzaamheden worden de bouwen installatietechnische

randvoorwaarden geïnventariseerd (GAVO), CO gemeten en CO melders geplaatst.

De monteur heeft de plicht een veilige situatie achter te laten. In bepaalde omstandigheden wordt er ingegrepen door het toestel te verwijderen en / of de gaskraan af te sluiten.

De monteur kan een advies uitbrengen naar de gemeente voor een stookverbod, maar Tempus is niet een keurende instantie (anders bestaat het risico dat bewoners de monteurs niet meer binnen laten).

Sinds januari 2009 plaatst Tempus geen nieuwe geisers meer.


8

4 Versnellen De autonome ontwikkeling leidt tot een afname van het aantal keukengeisers. Het vervangen door een veiligere warmwatervoorziening gebeurt veelal op de natuurlijke momenten, zoals bij renovatie, groot onderhoud en bij het onbruikbaar worden, of afkeuren van toestellen. Omdat de renovatiecyclus voor corporatiewoningen ongeveer 25 jaar is, zou het nog 25 jaar duren voor de sanering is afgerond. In de huidige economische situatie zal die periode zelfs toenemen. Voor het versnellen van de sanering zijn meerdere scenario’s mogelijk: - Projectmatig saneren in complexen waar het gezondheidsrisico hoog is. Dit vraagt

onrendabele investeringen van de corporaties. - Versneld afbouwen geiserbestand van Tempus, te beginnen met de geisers die een

verhoogd gezondheidsrisico opleveren. Zo’n versnelde afbouw heeft dan alleen betrekking op huurgeisers, zowel in huurwoningen als bij eigenaarbewoners

- Sanering bij particulieren die eigenaar van een geiser zijn. Voorwaarden voor een dergelijke versnelling zijn: - Risicoperceptie bij alle betrokkenen en verantwoordelijken - Slechten van financiële drempels - Beleid, gericht op ‘stimuleren’ of ‘verplichten’.

5 Wat zijn de speerpunten Op basis van het voorgaande zijn voor het Plan van Aanpak “Geiservervanging Den Haag” vier speerpunten benoemd, te weten: eenduidige communicatie, verantwoordelijkheden verduidelijken en benadrukken, financiële drempels overwinnen en kennisopbouw. Aan deze vier speerpunten zijn de acties gekoppeld. Door de gezamenlijke aanpak van deze acties moet het proces van de sanering van afvoerloze geisers versnellen. Eenduidige communicatie - De communicatie op elkaar afstemmen, zodat de boodschap eenduidig is en ook

herkenbaar is als één gezamenlijke boodschap van verschillende zenders. Verantwoordelijkheden verduidelijken en benadrukken - Duidelijk in beeld brengen waar de risico’s t.a.v. geisers zich bevinden en wie daar in Den

Haag de verantwoordelijkheid voor neemt of voor moet nemen. Financiële drempels overwinnen - Oplossingen zoeken voor de financiële belemmeringen. Kennisopbouw - Ontwikkelen en delen van de kennis. Dit kan betrekking hebben op technische

oplossingen, meer duurzame oplossingen, kostenbeheersing en juridische zaken.


9

6 Acties die sanering versnellen of risico’s beheersbaar maken Natuurlijk verloop betekent voor de gemeente Den Haag dat er de komende 25 jaar, door de aanwezigheid van keukengeisers, risicovolle situaties blijven bestaan. Door acties beschreven in dit Plan van Aanpak “Geiservervanging Den Haag” zullen de deelnemende partners zich inzetten voor een versnelde afname. De lopende activiteiten van de deelnemende patijen leiden min of meer tot de autonome ontwikkeling. Daarom zijn op basis van de discussies met DSO, OCW, GGD, Tempus, Vestia, Staedion en Haag Wonen, aangevulde nieuwe acties ontwikkeld. De acties zijn verdeeld naar de vier genoemde speerpunten. Door deze acties is de versnelling mogelijk naar een verkorte risicoperiode. In die periode zullen nog risicovolle situaties blijven voorkomen. Om deze risico’s te kunnen beheersen zijn er naast acties gericht op sanering ook acties gericht op het beheersen van die risico’s en het verkomen van ongevallen.

Grafiek 2: Typering van de aanpak. Een periode van geisersanering impliceert dat in die periode ook ingezet moet worden op risicobeheersing en voorkomen van ongevallen bij de toestellen die nog niet zijn gesaneerd.. Naast nieuwe acties, zijn in het navolgende overzicht ook acties opgenomen die eerder al zijn afgesproken, maar die wel essentieel zijn voor het Plan van Aanpak.


10

6.1 Eenduidige communicatie Bewoners zijn zich onvoldoende bewust van de gezondheidsrisico’s die verbonden zijn aan het gebruik van keukengeisers. Met behulp van eenduidige communicatie zal de bewoner bewust gemaakt moeten worden van de ‘risico’s’ van een keukengeiser. De voorlichting moet de sanering stimuleren en bij eventuele handhaving van de keukengeiser zal de voorlichting zich richten op het zo veilig mogelijk gebruiken van de keukengeiser. Eenduidigheid, herkenning en herhaling zijn belangrijke aspecten. Actie C.1. Voorlichtingsmateriaal (eerder al afgesproken) Eenduidige voorlichting door Tempus, GGD en woningverhuurders. Communicatiemateriaal op elkaar blijven afstemmen en voor zover mogelijk gebruik maken van bestaand materiaal. De folders en DVD’s van GGD zijn al op voorraad in bezit van de corporaties en het VvE loket. Vooral gericht op risicobeheersing, maar zet ook aan tot vervangen. Actie:Tempus gaat na of zij ook gebruik kunnen maken van de GGD folders. Actie C.2. Voorlichting over gebruik geiser tijdens contactmomenten (eerder al afgesproken) Afspraken maken tussen GGD, Tempus en woningverhuurders over het laten trainen (e-learning) van de medewerkers op het herkennen van gevaarlijke situaties, de juiste actie ondernemen en bewoners voorlichten over juist gebruik van een geiser. De e-learning module, die de GGD heeft ontwikkeld, kan hiervoor ingezet worden.

De servicemonteurs, niet alleen gericht op het toestel, maar ook op de omgeving en het bewonersgedrag (ventilatie).

Scholing van wijk teams & technisch personeel van de woningcorporaties Vooral gericht op risicobeheersing. Trekker: GGD Actie C.3. GGD loket (eerder al afgesproken) Vergroten zichtbaarheid van de GGD.als partij waar bewoners advies kunnen krijgen. Ondersteunt het proces van versneld vervangen. Trekker: GGD Actie C.4. Benutten vertrouwenspositie GGD Bewoners zijn soms argwanend tegenover de corporatie voor geisersanering (en evt kosten). In deze gevallen kan de GGD worden uitgenodigd op een bewonersavond om een toelichting te geven op de risico’s van verbrandingsapparaten zoals geisers. Ondersteunt het proces van versneld vervangen. Trekkers: Haag Wonen, Vestia en Staedion Actie C.5. Communicatie instructies Tempus monteurs

a. Geeft in alle situaties waarin een keukengeiser voorkomt informatie en voorlichting aan de bewoners.

b. Informeert (overtuigt) de bewoners over de mogelijkheden van een gesloten toestel binnen hun woning.

c. Geeft voorlichting aan gebruiker over het gebruik van het toestel en de opstellingsruimte (ventilatie).

d. Bij een onveilige situatie wordt er een afspraak gemaakt met een Tempus, voor het plaatsen van een alternatieve warmwater voorziening.

Vooral gericht op risicobeheersing, maar zet ook aan tot vervangen. Trekker: Tempus


11

Actie C.6. Melding geen toegang onderhoud Toestelverhuurder die voor onderhoudswerkzaamheden geen toegang tot een woning krijgt, meldt dit bij DSO afdeling handhaving en de woningverhuurder. Vooral gericht op risicobeheersing. Trekker: Tempus Actie C.7. Melden onveilige situaties Indien geiserverhuurder een onveilige situatie aantreft t.g.v. niet voldoen aan GAVO-voorschriften, dit doorgeven aan DSO-handhaving en de woningverhuurder. Vooral gericht op risicobeheersing. Trekker: Tempus Actie C.8. Eenduidige procedure handhaving ondeugdelijke verbrandingstoestellen Opstellen van een eenduidige procedure bij aanschrijven, handhaven en registreren van incidenten met ondeugdelijke verbrandingstoestellen. Vooral gericht op risicobeheersing. Trekker: DSO-handhaving Actie C.9. Instellen meldpunt voor registratie CO-incidenten Onderdeel van de bij C.8 genoemde procedure is een meldpunt die zorgt voor doorkoppeling naar de relevante instantie, zoals de corporatie indien het een huurwoning betreft. Dit meldpunt wordt ingericht bij de GGD. Trekker: GGD

6.2 Verantwoordelijkheden verduidelijken / benadrukken / nemen In het verleden werden huurwoningen opgeleverd zonder warmtapwatervoorziening en zonder verwarmingsinstallatie. Dit betekent dat geisers in huurwoningen vaak eigendom zijn van de bewoner, of gehuurd worden van een toestelverhuurder. Eigenaarbewoners met een keukengeiser, hebben het toestel of in eigendom, of hebben het toestel gehuurd van een toestelverhuurder. De eigenaar van de geiser is verantwoordelijk voor onderhoud en keuring. Dit wil niet zeggen dat bij huurwoningen waarvan de toestellen niet in eigendom zijn van de corporatie, corporaties geen verantwoordelijkheid dragen wat betreft veiligheids- en gezondheidsrisico’s in relatie tot die toestellen. Zeker de eisen wat betreft opstellingsruimte vallen onder de verantwoordelijkheid van de woningverhuurder. Waar geen regels zijn gesteld, fungeert de zorgplichtbepaling zoals genoemd in artikel 1a van de Woningwet als vangnet. Volgens die bepaling dient de verhuurder ervoor zorg te dragen dat geen gevaar voor de gezondheid of veiligheid ontstaat, dan wel dat een gevaarlijke situatie niet voortduurt. Wettelijk kader Een wettelijk kader voor het beheersen van de risico’s van open-verbrandingstoestellen is te vinden in de Warenwet, het Bouwbesluit (met verwijzingen naar NEN-bladen), de Huurwetgeving, het Gebruiksbesluit en de Wet publieke gezondheid. In bijlage 2 staat een beknopte beschrijving. Actie V.1. Weten waar de geisers zich bevinden Inventarisatie van de woningen waar zich afvoerloze geisers bevinden. Data van Tempus en de corporaties koppelen aan woningkenmerken zoals die bij de gemeente en corporaties beschikbaar zijn. Dit resulteert ook in een eerste globale risico-indicatie. Vooral gericht op risicobeheersing. Trekker: Gemeente Den Haag DSO


12

Actie V.2. Agenderen op beleidsniveau Tijdens regulier overleg tussen Wethouder Wonen en het management van Vestia, Staedion, Haag Wonen en Vastgoedbelang worden de risico’s van afvoerloze geisers besproken en de verantwoordelijkheden van de gemeente en de professionele verhuurders erkend en vastgelegd. Gericht op het versneld vervangen. Trekker: Gemeente Den Haag DSO Actie V.3. Prioriteiten stellen Bepaal bij welke complexen / woningen het risico het grootst is om op basis daarvan prioriteiten te kunnen stellen (hoog – laag). Prioritering op basis van de volgende criteria:

a. Complexen waar het risico het grootst is. Dit kan door geisers in het SVB zo op te nemen, dat bij woningopname de keukengeiser gekenmerkt wordt als een ‘gebrek’.

b. Natuurlijke momenten benutten zoals bij onderhouds- en renovatieplannen en mutaties.

c. Bewoners die zelf aangeven de afvoerloze geiser (open-verbrandingstoestel) te willen vervangen stimuleren en faciliteren.

d. Als de geiser in eigendom is van Tempus, maak dan afspraken voor een integrale aanpak over de afbouw van het geiser bestand.

Gericht op het versneld vervangen. Trekker: Haag Wonen, Vestia en Staedion Actie V.4. Elk contactmoment aangrijpen Bij elk woningbezoek, ongeacht de aanleiding, ook kijken naar risicovolle situaties t.g.v. keukengeisers en dit vastleggen. Vooral gericht op risicobeheersing. Trekker: Haag Wonen, Vestia en Staedion Actie V.5. Formaliseer Woningcorporaties formuleren beleid t.a.v. sanering afvoerloze geisers, met doelstelling, planning en financiering. Dit dient als ondersteuning voor de uitvoeringsorganisaties. Gericht op het versneld vervangen. Trekker: Haag Wonen, Vestia en Staedion Actie V.6. Verhoogd risico bij kamerverhuur Inspecteren van de opstelruimte van de geiser bij kamerverhuur, vanwege dreigend verhoogd risico. Vooral gericht op risicobeheersing. Trekker: Gemeente Den Haag DSO Actie V.7. Voorwaarde bij stimuleringsregelingen Daar waar de gemeente (particuliere) woningverbetering stimuleert, dan eisen stellen aan het binnenmilieu en het vervangen van open verbrandingstoestellen als voorwaarde opnemen. Gericht op het versneld vervangen. Trekker: Gemeente Den Haag DSO Actie V.8. Ontmoedigen verkoop keukengeisers Prestatie afspraken maken met regionale leveranciers, zoals: bouwmarkt, de organisatie Meer met Minder en installateurs om geen afvoerloze geisers meer binnen de Haagse


13

gemeentegrenzen te verkopen en/of plaatsen. Stimuleer die bedrijven om ‘duurzame’, goede alternatieve producten aan te bieden. Gericht op het versneld vervangen. Trekker: Gemeente Den Haag DSO Actie V.9. Verbeteren wettelijk kader Bij elke gelegenheid die zich voordoet, bij VROM aandringen op landelijke regelgeving sanering / verbod (afvoerloze) keukengeisers. Gericht op het versneld vervangen. Trekker: Gemeente Den Haag DSO / OCW Actie V.10. Proactief vervangingsbeleid geiserverhuurder Als verhuurder van keukengeisers, de bewoners adviseren om versneld voor een veiliger toestel te kiezen. Gericht op het versneld vervangen. Trekker: Tempus Actie V.11. Afbouwen geiserverhuurder Tempus en de corporaties maken afspraken t.a.v. het saneren van afvoerloze geisers. Gericht op het versneld vervangen en het veilig beheren en onderhouden van de nog te handhaven geisers. Trekker: Tempus, Haag Wonen, Vestia en Staedion

6.3 Financiële drempels overwinnen Financiën zijn een belangrijke belemmering bij het kunnen vervangen van keukengeisers. - Huurders willen / kunnen niet meer woonlasten betalen. - Investeringen zijn hoog en deels niet terug te verdienen. - Het ‘split incentive’ (corporatie de lasten en bewoners de baten) - Hoge (voor)investering in gestapelde bouw voor voorzieningen voor de afvoer van

rookgassen. De sanering is dan ook te stimuleren door extra financiële middelen beschikbaar te stellen / vrij te maken. In principe kan dat door de corporaties, maar ook in de vorm van subsidie door de gemeente of de rijksoverheid. De eerste stappen worden al gezet:

Haag Wonen heeft geisersanering opgenomen in het SVB en de kosten worden gereserveerd en uitgezet in de tijd.

Vestia hanteert een projectmatige aanpak en wil de kosten doorberekenen in de huur. Loopt daarbij wel tegen grenzen en een onrendabele top aan.

Staedion berekent geisersanering deels door. Onrendabele top is voor rekening van Staedion.

Actie F.1. Inzicht in geldstromen Opstellen financieringsplan:

a. Welk type toestel toe te passen in welke situatie (complex afhankelijk) en tegen welke kosten; investeringskosten, waarde ontwikkeling, exploitatie termijn, onrendabele top, huurverhoging, WWS, overlast bewoners en comfort verbetering.

b. Daarbij ook de variant van een gesloten combiketel te plaatsen zonder aansluiting op radiatoren. Bij mutatie alsnog radiatoren plaatsen en opnemen in de nieuwe huur.

Gericht op het versneld vervangen. Trekker: Haag Wonen, Vestia en Staedion


14

Actie F.2. Lobby Lobby voor het tot stand komen van een landelijke subsidieregeling Gericht op het versneld vervangen. Trekker: Gemeente Den Haag DSO / OCW, Haag Wonen, Vestia en Staedion

6.4 Kennisopbouw Er moet voor elke situatie een goed alternatief voor de keukengeiser beschikbaar komen, die wat betreft kosten, comfort (debiet) en veiligheid kan concurreren met de keukengeiser (zuinig, goedkoop, nooit leeg) Dit kan individueel of collectief. In het draaiboek ‘Geiservervanging’ uit 2007 zijn oplossingen beschreven, die in verschillende situaties toegepast kunnen worden. Staedion hanteert deze informatie bij het ontwikkelen van plannen. Vestia en Haag Wonen hebben behoefte aan pilots voor een aantal veel voorkomende Haagse woningtypes. Ervaring opdoen met bepaalde technieken en het kunnen evalueren op uitvoerbaarheid, investeringskosten, comfort, waarde ontwikkeling, exploitatiekosten, al of niet onrendabele top, huurverhoging, WWS, CO2 reductie (Aedes), overlast voor en acceptatie door bewoners. Technieken die genoemd zijn: zonne-energiesystemen, portiek-oplossingen, collectieve oplossingen, afvoer op de gevel (en meten aan de (toelaatbare) verdunning). Gezondheidsrisico’s t.g.v. keukengeisers zijn een gedeelde verantwoordelijkheid tussen bewoner, woningverhuurder, toestelverhuurder en gemeente. Het is onduidelijk wat in de verschillende situaties voor de betrokken partijen de juridische aansprakelijkheid is bij calamiteiten. Dit uitzoeken is van belang voor alle partijen. Gezamenlijke kennisopbouw is efficiënt en kan een versnelling opleveren. Actie K.1. Periodieke woningkeuring (eerder al afgesproken) APK methodiek ontwikkelen. Dit is een van de afspraken die gemaakt zijn voor de ‘krachtwijkenaanpak’. Vooral gericht op risicobeheersing. Trekker: Haag Wonen, Vestia en Staedion (i.s.m. GGD / DSO / Tempus) Actie K.2. Pilots voor nieuwe, innovatieve, duurzame technieken Inventariseer welke technieken vragen om toepassing als leerobject in een ‘Pilot’.

a. Stel protocol op voor opzetten van een pilot en de wijze waarop opgedane ervaring en kennis wordt geïnventariseerd en ontsloten voor de andere deelnemers.

b. Spreek af wie welke ‘Pilots’ / technieken gaat toepassen en evalueren. c. Inventariseer welke projecten al zijn uitgevoerd, die als ‘Pilot’ getypeerd

kunnen worden. d. Evalueer en documenteer ervaringen met ‘Pilots’ / technieken en ontsluit

deze kennis Gericht op het versneld vervangen. Trekker: Haag Wonen, Vestia en Staedion

6.5 Organisatie en monitoren Het plan van Aanpak beoogt te resulteren in een versnelling van de geiservervanging. Jaarlijks dient gemonitoord te worden of die gewenste versnelling inderdaad optreedt. Zoniet, dan dienen acties mogelijk bijgesteld te worden. Het is dan ook van belang dat de Werkgroep Geiservervanging periodiek bij elkaar komt, de voortgang bespreekt en indien nodig, aanvullende acties uitzet.


15

Actie O.1. Periodiek overleg Organiseren van een periodiek (2 maal per jaar) overleg van de werkgroep geisersanering. Op de agenda staan het bespreken van de voortgang van acties, successen en knelpunten, mogelijk gezamenlijk op te pakken acties om knelpunten aan te pakken. Trekker: Gemeente Den Haag DSO Actie O.2. Monitoren Opzetten monitoor voor de voortgang van de geisersanering (particulieren en corporaties). Afspraken maken over wie, welke gegevens, waar aanlevert en hoe die te verwerken. Trekker: Gemeente Den Haag DSO


16

7 Actiematrix

Planning

Acties Gem

een

te D

SO

Gem

een

te O

CW

GG

D

Wo

nin

gco

rpo

rati

es

Tem

pu

s

201

0

201

1

201

2

201

3

201

4

201

5

201

6

201

7

201

8

201

9

202

0

Eenduidige communicatie

C.1 Voorlichtingsmateriaal x x x

C.2 Voorlichting gebruik tijdens contactmomenten ■ x x

C.3 GGD loket ■

C.4 Benutten vertrouwenspositie GGD x ■

C.5 Communicatie instructies Tempus monteurs x ■

C.6 Melden onveilige situaties x ■

C.7 Melding geen toegang onderhoud x x ■

C.8 Eenduidige procedure handhaving stookverbod ■

C.9 Meldpunt CO incidenten ■

Verantwoordelijkheden verduidelijken / nemen

V.1 Weten waar de geisers zich bevinden ■ x x

V.2 Agenderen op beleidsniveau ■ x

V.3 Prioriteiten stellen ■

V.4 Elk contactmoment aangrijpen ■

V.5 Formaliseer beleid ■

V.6 Verhoogd risico bij kamerverhuur ■

V.7 Voorwaarde bij stimuleringsregelingen ■

V.8 Ontmoedig verkoop afvoerloze geisers ■

V.9 Verbeteren wettelijk kader ■ ■ v

V.10 Proactief vervangingsbeleid geiserverhuurder ■ V

V.11 Versneld afbouwen geiserverhuurder x ■ v

Financiële drempels overwinnen

F.1 Inzicht in geldstromen ■

F.2 Lobby ■ ■ ■

Kennisontwikkeling

K.1 Periodieke woningkeuring x x ■ x

K.2 Pilots voor nieuwe, innovatieve, duurzame technieken ■ x

Organisatie en monitoren

O.1 Terugkomdagen ■ x x x x

O.2 Monitoren ■ x x

■ Trekker x Medewerking Tabel 1: Overzicht van alle acties ter bevordering van de geiservervanging Den Haag

De dertig acties zijn onder te verdelen in acties gericht op sanering en acties gericht op verkomen van incidenten, in de perioden dat er nog keukengeisers in Den Haag voorkomen. In de grafiek 4. is deze verdeling van activiteiten grafisch weergegeven.


17

Grafiek 3: Verdeling van acties


18

Bijlage 1. Contactpersoon Partners Contactpersoon Gemeente Den Haag DSO Henk Bakker Gemeente Den Haag DSO Joost van Oosterwijk Gemeente Den Haag DSO Anjo Hoogendoorn Gemeente Den Haag BSD/ Stadsdeel Centrum Annette de Graaf Gemeente Den Haag OCW Marjolein Mol GGD Janneke Mikkers GGD Jessica Kwekkeboom Haag Wonen Henk Schomaker Vestia Den Haag Zuid West Ronald Hamakers Vestia Den Haag Zuid-Oost Jan Beelo Staedion Fattah Habbaj Tempus (toestel verhuur) Piet de Vries


19

Bijlage 2. Wettelijk kader Geisers in woningen vallen binnen meerdere wettelijke kaders. Deze worden hier op hoofdlijnen behandeld. Eisen aan het toestel / Warenwet Gastoestellen vallen binnen de warenwet onder het ‘Besluit Gastoestellen’. Het besluit is in 1992 in werking getreden en bevat eisen op het gebied van veiligheid en het energieverbruik van stooktoestellen en hun toebehoren, zoals beveiligings-, controle- en regelapparatuur. Om aan de eisen van het Besluit Gastoestellen te voldoen, moet voldaan worden aan specifieke geharmoniseerde Europese normen (CE markering). Toestellen die aan deze normen voldoen, mogen in heel Europa worden verkocht. De warenwet biedt de mogelijkheid om aanvullende eisen te stellen met betrekking tot bijvoorbeeld opschriften op de open-verbrandingstoestellen die de gebruiker kunnen attenderen op de gezondheidsrisico’s. Toestelfabrikanten zijn volgens het Besluit Gastoestellen verplicht om in hun onderhoudsvoorschriften de omvang en frequentie van het onderhoud te vermelden. De veiligheid voor de gebruiker is alleen gewaarborgd bij het in de praktijk uitvoeren van dit door de fabrikant omschreven onderhoud. De gastoestellen moeten door de fabrikant zijn voorzien een CE-markering (Europese markering). Verder dienen gastoestellen te zijn voorzien van een opschrift waarop staat vermeld: 1. naam van de fabrikant of zijn identificatieteken, 2. het fabrieksmerk, 3. de toestelcategorie, 4. de laatste 2 cijfers van het jaar waarin de CE-markering is aangebracht. Eisen aan opstellingsruimte, ventilatie en rookgasafvoer conform Bouwbesluit 2003 Voor bestaande bouw hebben de voorschriften in het Bouwbesluit 2003 betrekking op de onderwerpen veiligheid, gezondheid en bruikbaarheid. In diverse voorschriften wordt voor de bepaling van de genoemde prestatie verwezen naar van toepassing zijnde NEN -normen en/of kwaliteitsverklaringen. In de Regeling Bouwbesluit 2003 staan alle normen vermeld die rechtstreeks in het Bouwbesluit 2003 zijn aangewezen en van kracht zijn, met jaartal en eventuele wijzigingen of correcties. Voor het thema van deze publicatie zijn de volgende afdelingen uit het Bouwbesluit 2003 relevant: - afdeling 3.10 (ventilatie); verwijzing naar NEN 8087 en NEN 1087; - afdeling 3.13 (toevoer van verbrandingslucht); verwijzing naar NEN 8087 en 1087; - afdeling 3.14 (afvoer van rookgassen); verwijzing naar NEN 2757; - afdeling 4.16 (opstelplaats stooktoestellen); - afdeling 4.17 (opstelplaats warmwatertoestellen bij nieuwbouw). Bij deze bepalingen blijven de opstelplaatsen voor kooktoestellen en warmwatertoestellen met een nominale belasting van minder dan 15 kW buiten beschouwing. Privaatrechtelijke afspraken In Nederland wordt gebruikgemaakt van zogenaamde Nederlandse Praktijklijnen. Deze NPR’s geven praktische oplossingen/aanwijzingen voor de uitvoering van de genoemde NEN-normen van het Bouwbesluit. De belangrijkste NPR’s voor open verbrandingstoestellen zijn: - NPR 1088 – Ventilatie van woningen en woongebouwen, aanwijzingen voor en

voorbeelden van de uitvoering van ventilatievoorzieningen; - NPR 3378-20:1999 nl – Praktijkrichtlijn gasinstallaties – Deel 20: Blokkenvuurtoestellen;


20

- NPR 3378-45:2008 nl – Praktijkrichtlijn gasinstallaties – Sectie afvoersystemen – Deel 45: Werken aan de voorziening voor de afvoer van rook van verbrandingstoestellen en het beoordelen van de consequenties van wijzigingen aan de bestaande ventilatie en infiltratie van het gebouw – Leidraad bij NEN 2757 en NEN 8757.

NPR 3378 geeft voorbeelden die gevolgd kunnen worden om aan de prestatie-eisen van het Bouwbesluit te voldoen. De basis van deze NPR’s wordt gevormd door GAVO-richtlijnen. Een NPR-eis is bijvoorbeeld dat een open toestel niet mag hangen in ruimte kleiner dan 10 m3. Een open toestel (geiser) mag ook niet in een badkamer hangen en er moet minimaal twee deuren zitten tussen de geiser en de badkamer. De in de NPR’s genoemde eisen zijn dus niet verplicht, maar indien er niet aan wordt voldaan wordt dat in de praktijk wel gezien als ‘risico verhogende factor’. Daarom worden ze zowel in de ‘Risico checklist’, als in bijlage 1 (Risicovolle situaties) genoemd. Verder zijn er beoordelingsrichtlijnen (BRL) die de relevante nationale en internationale normen, praktijkrichtlijnen en overige voorschriften bevatten die betrekking hebben op het betreffende product of dienst. Een BRL is primair bedoeld als onderdeel van een certificatieregeling. Relevantie beoordelingsrichtlijnen ten aanzien van de toepassing van open verbrandingstoestellen: - BRL6000-04 – Gasinstallaties en gasverbrandingstoestellen < 130 kW van individuele

woningen. - BRL 6000-16 – specifiek voor onderhoud van gasverbrandingstoestellen <130 kW). Huurwetgeving met betrekking tot verbrandingstoestellen (Burgerlijk Wetboek Boek 7 Titel 4) Bij huurwoningen doen zich twee situaties voor:

a. verhuur van woonruimte inclusief verbrandingstoestel; b. verhuur van woonruimte zonder verbrandingstoestel, in welk geval het

verbrandingstoestel veelal wordt gehuurd van een gastechnisch bedrijf of eigendom is van de bewoner.

Indien een woning inclusief verbrandingstoestel wordt verhuurd, is de verhuurder verantwoordelijk voor reparaties, controle en vervanging. Het zo nodig vegen van schoorstenen, afvoer- en ventilatiekanalen voor zover deze voor de huurder bereikbaar zijn, is voor rekening van de huurder. Ook is de verhuurder verplicht, na melding door de huurder, gebreken te verhelpen tenzij dit onmogelijk is of zulke hoge investeringen vergen, dat die in de gegeven omstandigheden redelijkerwijs niet van de verhuurder zijn te verlangen. In (bijlagen bij) huurovereenkomsten kunnen ten aanzien van gebruik, beheer en onderhoud van open verbrandingstoestellen de wederzijdse verplichtingen worden opgenomen. Alles wat niet wordt gerekend tot kleine herstellingen, die tot de verantwoordelijkheid van de huurder behoren, moet tot de verantwoordelijkheid van de verhuurder worden gerekend. In de situatie dat de huurder zelf een verbrandingstoestel heeft aangeschaft of rechtstreeks van een bedrijf heeft gehuurd, heeft de verhuurder geen onderhoudsverplichting voor dat verbrandingstoestel. De verhuurder heeft namelijk alleen een onderhoudsverplichting voor de verhuurde zaak. De huurder of de verhuurder van het verbrandingstoestel zijn in dat geval onderhoudsplichtig. Zorgplicht, toezicht en handhaving / Woningwet Naast het voldoen aan de eisen van het Bouwbesluit, dient ingevolge artikel 1a van de Woningwet, eenieder die een bouwwerk in eigendom heeft, bouwt, gebruikt, laat gebruiken of sloopt, er zorg voor te dragen dat geen gevaar voor de gezondheid of veiligheid ontstaat dan wel voortduurt. Deze zorgplicht fungeert als een kapstok voor alle gevallen waarin bij of


21

krachtens de Woningwet geen normen zijn gesteld. Deze zorgplicht geldt dus zowel voor woningverhuurders als voor de eigenaarbewoners. De gemeente is belast met het toezicht en de handhaving en kan op grond van artikel 13 van de Woningwet, om redenen van veiligheid of gezondheid, de woningeigenaar verplichten om aanvullende bouwkundige voorzieningen aan te brengen. Het toezicht op de naleving van de zorgplicht (artikel 1a Woningwet) en overigens ook de andere voorschriften uit het Bouwbesluit en de gemeentelijke bouwverordening, is gelegd bij het college van Burgemeester en Wethouders. Omdat het in het geval van open-verbrandingstoestellen en koolmonoxide gaat om gezondheids- en/of veiligheidsrisico’s is artikel 1a van toepassing en heeft het niet alleen betrekking op het toestel, maar ook op gebruik en onderhoud van die toestellen, de opstelplaats en de voorzieningen voor ventilatie en afvoer van verbrandingsgassen. Naast het toezicht (controles, voorlichting, advisering e.d) bestaan de handhavingmogelijkheden uit bestuursdwang of het opleggen van een last onder dwangsom. Gebruiksbesluit Het 'Gebruiksbesluit brandveilige bouwwerken' , kortweg het Gebruiksbesluit genoemd, bevat voorschriften voor het brandveilig gebruik van bouwwerken. Een aantal voorschriften heeft betrekking op verbrandingstoestellen en steeds vanuit het oogpunt van brandveiligheid. Artikel 2.1.1 handelt over toestellen en installaties. Lid 3. van dat artikel stelt de verplichting dat ‘een opening ten behoeve van de toevoer van verbrandingslucht (rooster of klepraam) of de afvoer van rook niet afgesloten mag zijn tijdens het gebruik van een daarop aangewezen verbrandingstoestel. Dus anders dan voorheen in de GAVO, wordt niet gesproken over niet afsluitbare openingen, maar de openingen dient geopend te zijn tijdens gebruik van een toetstel. Het handhaven van deze eis vraagt min of meer om het op ‘heterdaad betrappen’. Lid 4 van het artikel eist dat een rookgasafvoervoorziening alleen gebruikt mag worden wanneer de voorziening: doeltreffende is gereinigd; na brand voldoende is gereinigd en hersteld; bij gebruik geen gevaar voor de veiligheid van de personen oplevert. Er worden in dit kader dus geen eisen gesteld aan het reinigen van rookgasafvoervoorziening op zich, maar wel mag een toestel alleen gebruikt worden als de afvoer doeltreffend is gereinigd. Wet publieke gezondheid In de Wet publieke gezondheid (Wet pb) zijn de taken en verantwoordelijkheden van de gemeente ten aanzien van collectieve preventie op het gebied van volksgezondheid vastgelegd. De gemeenten brengen de hieruit voortvloeiende werkzaamheden over het algemeen onder bij de GGD. Een van de deelterreinen binnen de Wet pb is de collectieve preventie. Voor open-verbrandingstoestellen relevante taken van de gemeente op dit terrein zijn: - verwerven van inzicht in de lokale gezondheidssituatie van de bevolking; - bijdragen aan preventieprogramma's; - bevorderen van medisch-milieukundige zorg; - bevorderen van technische hygiënezorg. Ervoor zorgen dat een risico-inventarisatie plaatsvindt en dat voorlichting wordt gegeven, kunnen tot die taken gerekend worden.

Plan van Aanpak “Geiservervanging Den Haag” van Aanpak Geiservervanging Den... · - Haag Wonen...

Documents

Transcript of Plan van Aanpak “Geiservervanging Den Haag” van Aanpak Geiservervanging Den... · - Haag Wonen...