ONLINE VRAGENUURTJE - 15/04/2020 CORONA & MS

Dr. Erwin L.J. Hoogervorst, neuroloog & Annette van Aalzum, MS-verpleegkundige

DEZE PRESENTATIE IS GEGEVEN OP 15 APRIL 2020

DISCLAIMER: DE INFORMATIE IN DEZE PRESENTATIE DIENT UITSLUITEND ALS NASLAGWERK VAN HET ONLINE MS-VRAGENUURTJE VAN 15 APRIL 2020 EN WORDT NIET ACTUEEL GEHOUDEN. VOOR DE MEESTE ACTUELE INFORMATIE VERWIJZEN WIJ U NAAR ANTONIUSZIEKENHUIS.NL/CORONAVIRUS

VEEL VRAGEN & ZORGEN

• Heb ik meer risico om corona op te lopen?

• En wat als ik MS-medicatie gebruik?

• Verloopt de ziekte ernstiger bij mensen met MS?

• Is het verstandig om MS-medicatie te blijven gebruiken?

• Zijn adviezen van RIVM voldoende voor mensen met MS?

• …….

MULTIPLE SCLEROSE & COVID-19

• Op dit moment weten we nog weinig over MS en corona (COVID-19).

• Huidige adviezen zijn conform de adviezen van de MS Internationale Federatie (MSIF), het RIVM en de WHO.

• Adviezen zijn ruim geformuleerd en het zijn algemene adviezen. Per individu kunnen deze verschillen, neem hiervoor contact op met uw behandelend neuroloog of MS-verpleegkundige.

WEL/GEEN GROTER RISICO OP INFECTIE COVID-19

• We weten (nog) niet veel over het risico van COVID-19 en mensen met MS.

• Mensen met MS zijn niet vatbaarder voor virusinfecties dan andere mensen.

• Bij infectie met COVID-19 kunnen, net als bij andere virusinfecties, MS-gerelateerde symptomen opspelen/toenemen (pseudoschub).

HYGIËNERICHTLIJNEN

• Vermijd groepen en bijeenkomsten.

• Tijdens het eten klaarmaken: maak gebruik van verschillende snijplanken voor vlees/groenten en was regelmatig uw handen tussen de verschillende handelingen.

We schudden geen handen

MATE VAN RISICO & MAATREGELEN

Mensen met MS die geen medicijnen gebruiken hoeven geen andere voorzorgsmaatregelen te nemen dan de algemene bevolking.

Voor mensen met MS zonder ziekteremmende medicatie

We schudden geen handen

MATE VAN RISICO & MAATREGELEN

Fampyra en 4-AP zijn geen ziekteremmende medicijnen. Zij ondersteunen/verbeteren de zenuwgeleiding. Voor zover bekend hebben zij geen invloed op het afweersysteem en kunnen gebruikt blijven worden.

Voor mensen met MS die Fampyra en 4-AP gebruiken

MATE VAN RISICO & MAATREGELEN

Medicijnen die de afweer tegen virussen niet of nauwelijks verlagen:

• Glatirameer acetaat (Copaxone, glatirameer acetaat Mylan)

• Interferon (Avonex, Betaferon, Plegridy, Rebif)

• Natalizumab (Tysabri)

• (Teriflunomide (Aubagio))

• Deze medicatie kan gewoon gebruikt blijven worden.

• Het starten met gebruik van deze medicatie als nieuwe behandeling kan doorgaan.

• Voor mensen die deze medicatie gebruiken gelden geen andere voorzorgsmaatregelen dan voor de algemene bevolking.

met ziekteremmende medicatie

MATE VAN RISICO & MAATREGELEN

Mogelijk geldt voor mensen met MS die de volgende ziekteremmende medicatie gebruiken, en daarbij een verlaagd aantal bepaalde witte bloedcellen (lymfocyten) hebben, dat ze wel meer risico lopen:

• Dimethylfumaraat (Tecfidera)

• Fingolimod (Gilenya)

• (Teriflunomide (Aubagio))

• Alemtuzumab (Lemtrada)

• Cladribine (Mavenclad)

• Ocrelizumab onderdrukt het afweersysteem en kan een verhoogde kans geven op virusinfecties.

met ziekteremmende medicatie

MATE VAN RISICO & MAATREGELEN

• Mensen met een ‘normaal’ aantal witte bloedcellen

(lymfocyten) kunnen dimethylfumaraat, teriflunomideof fingolimod blijven gebruiken.

• Bij een verlaagd aantal witte bloedcellen (lymfocyten)

en gebruik van dimethylfumaraat, fingolimod of teriflunomide kan uw behandelend neuroloog een lagere dosering voorstellen.

Dimethylfumaraat, teriflunomide of fingolimod

MATE VAN RISICO & MAATREGELEN

• Advies om de dosering wel/niet aan te passen is op basis van bloedonderzoek en ziektebeloop en kan dus verschillen per individu. Bloedonderzoek kan veilig plaatsvinden in het ziekenhuis.

• (Tijdelijk) overstappen naar een ander/‘lichter’ middel is in principe geen optie.

• Zonder overleg stoppen met medicatie kan zorgen voor een opvlamming van de MS!

• Voor het starten van een nieuwe behandeling wordt er een goede risico inschatting gemaakt of er nu gestart moet worden of dat we het nog uit kunnen stellen.

Dimethylfumaraat, teriflunomide of fingolimod

MATE VAN RISICO & MAATREGELEN

• Een volgende behandeling/kuur van alemtuzumab, cladribine of ocrelizumab kan mogelijk uitgesteld worden, zonder dat dit invloed heeft op de effectiviteit bij de behandeling van MS.

• De beslissing om te starten met een van deze behandelingen of een volgende kuur wel/niet uit te stellen hangt af van de individuele situatie (ernst MS, bloedonderzoek).

• Ocrelizumab onderdrukt het afweersysteem en kan een verhoogde kans geven op virusinfecties.

Alemtuzumab, cladribine of ocrelizumab

RISICO & MAATREGELEN

Een Methylprednisolon-kuur kan in principe veilig gegeven worden, het heeft beperkte invloed op de afweer tegen virussen.

Behandeling van een schub

MATE VAN RISICO & MAATREGELEN

Stamceltherapie is in Nederland vooralsnog geen geregistreerde behandeling.

• Indien u stamceltherapie heeft gehad is het risico het grootst indien u ouder bent dan 40 jaar, de afgelopen maand nog prednison heeft gebruikt (of vergelijkbare medicatie) en u nog onvoldoende witte bloedcellen in het bloed heeft. Advies om contact op te nemen met de arts die de behandeling heeft uitgevoerd.

• Indien u binnenkort een behandeling in het buitenland zou ondergaan adviseren wij deze behandeling uit te stellen. Na stamceltherapie is de afweer tegen infecties gedurende enkele maanden ernstig verzwakt.

Stamceltherapie

MATE VAN RISICO & MAATREGELEN

BIJ KLACHTEN PASSEND BIJ CORONA

• Interferon, glatirameer acetaat of natalizumab: hierbij gelden dezelfde adviezen als voor iedereen: blijf thuis, beperk alle sociale contacten.

• Alemtuzumab, cladribine, dimethylfumaraat, fingolimod en teriflunomide bij een normaal

aantal witte bloedcellen (lymfocyten): hierbij gelden dezelfde adviezen als voor iedereen: blijf thuis, beperk alle sociale contacten. Waren bij de laatste bloedcontrole (3 maanden) het

aantal witte bloedcellen laag of weet u dit niet zeker neem dan direct contact op.

• Ocrelizumab: altijd direct contact opnemen

Contact opnemen kan via Mijn Antonius of telefonisch

Verkoudheid en koorts

Vragen?

HOE VOND U HET ONLINE VRAGENUURTJE?

Wij horen graag uw tips en tops!