Ongevallen op oversteekplaatsen voor voetgangersJean-françois gaillet, eddy gilissen (photos),...

1e t

rim

es

ter

201

3N

um

me

r 8

8

DriemaanDelijks tijDschrift van het belgisch instituut voor De verkeersveiligheiD

afz

ende

r : b

ivv,

haa

chts

este

enw

eg 1

405,

113

0 b

russ

el -

P40

5038

✔oorzaken van ongevallen met motorfietsers ✔sartre 4-studie: de belangrijkste resultaten ✔richtingaanwijzers: vaak weinig gebruikt

Ongevallen op oversteekplaatsen voor voetgangers

inhoud

3

via secura nr. 88

kort 4 4 Nieuws over verkeersveiligheid in een notendop.

gedrag 8 8 Derichtingaanwijzersvormenvoorgemotoriseerdeweggebruikershetenigemiddelommetelkaar

tecommuniceren.Tochwordenzevaaknietgebruikt. 10 Oversteekplaatsenvoorvoetgangersmoetenerinprincipevoorzorgendatvoetgangersveiligde

rijbaankunnenoversteken.Inprincipe… 12 ResultatenvanhetSARTRE4-onderzoekwaarvoorhetBIVValsvertegenwoordigervanBelgiëoptrad.

OngEVAllEn 15 15 BeginditjaarbrachthetKenniscentrumvanhetBIVVeenbezoekaande“Onderzoeksraadvoor

Veiligheid”inDenHaag.

wEggEBRuIKERS 16 16 HetBIVVvoerdeeendiepteonderzoeknaar200zwareofdodelijkemotorfietsongevallen.Hetisde

eerstekeerdatereendergelijkestudieovermotorfietsongevalleninBelgiëwerduitgevoerd.

STATISTIEKEn 20 20 DecijfersvandelaatsteverkeersveiligheidsbarometervanhetBIVVgeveneenduidelijkeverbete-

ringaanvoor2012.

uITRuSTIng 22 22 DelaatstetijdheeftmenhetvaakoverIntelligenteSnelheidsassistentie(IntelligentSpeedAssis-

tanceofISAinhetEngels).

EDucATIE 24 24 Het“RijbewijsopSchool”,datsinds2008aangebodenwordtaandemiddelbarescholen,iseen

initiatiefvandeVlaamseStichtingVerkeerskunde.

cOmmunIcATIE 26 28 nadathij17jaartrouwoppostwas,werdBobineennieuwkleedjegestoken…hetconceptBob

werdaangevuldmethetwerkwoordbobben.

R IjOplEIDIng 29 29 Sindsbeginmaart,hebbenkandidatendiehettheoretischrijexamenkomenafleggendemogelijk-

heidomdeeltenemenaaneenrisicoperceptietest.

VlAAnDEREn 30 30 Duurzameaanlegvanlandelijkewegen.

DVD

vanaf 10 jaar

«

«

Deze DVD is een nuttig pedagogisch instrument waarbij

jongeren op een eigentijdse manier fietseducatie krijgen.

Deze film vormt de noodzakelijke theoretische aanvulling voor

fietsvaardigheidstraining op straat.

De hoofdrolspelers Shakty, Hugo en Mister S tonen dat de fiets een

leuk en praktisch verplaatsingsmiddel is. Zij laten zien welke risico’s

men als fietser op straat kan tegenkomen en hoe men met die

risico’s kan omgaan.

De inhoud van de film kan op twee manieren

gebruikt worden:

• ofwel door de film als geheel te bekijken

• ofwel door elk thema uit te diepen met behulp van het

overeenstemmende hoofdstuk in het handboek

“De knappe trapper”.

Verkeersveiligheid voor jonge fietsers

Voor slechts 15 EUR krijg je niet alleen de DVD, maar ook een boekje met de integrale tekst en de publicatie “De knappe trapper”.Te bestellen bij het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid (www.bivv.be of 02/244.15.11).

via secura is een uitgave van het belgisch instituut voor de verkeersveiligheid vzw, haachtsesteenweg 1405, 1130 brussel.

tel.: 02/244.15.11 - fax: 02/216.43.42 - e-mail: [email protected] - internet: www.bivv.be

Hoofdredacteur: Benoit GODART - e-mail: [email protected] meegewerkt aan dit nummer: myriam aDriaensen, Yvan casteels, ilse cluYtmans,

Werner De Dobbeleer (vlaamse stichting verkeerskunde), ria De geYter, nathalie focant,

Jean-françois gaillet, eddy gilissen (photos), benoit goDart, liesbeth hollants van loocke,

alexandre lefebvre, catherine marQues-miranDa, nina nuYttens, Peter silverans, freya slootmans,

Philip temmerman, Josiane van cauWelaert, sofie van Damme, bénédicte vereecke.

Verantwoordelijke uitgever: Karin GENOE, Haachtsesteenweg 1405, 1130 Brussel Abonnementen: Voor alle inlichtingen: Jean-Pierre DEBUISSERET - 02/244.15.17 Maquette: TAM TAMLayout: Ria DE GEYTERissn: 0755-9010 De artikels uit dit tijdschrift mogen overgenomen worden in andere publicaties op voorwaarde dat de bron duidelijk wordt vermeld. De redactie kan niet verantwoordelijk worden gesteld voor de inhoud van de advertenties.

4 5

via secura nr. 88via secura nr. 88

kortkortDriver Improvement lessen zijn efficiëntBij verkeersovertreders die een verkeers-veiligheidscursusbijhetBIVVvolgden,laghet recidivepercentage gemiddeld 45%,lagerdanbijdiegenendieeentraditionelestrafkregen.

Degerechtelijkeinstantieskunnenplegersvan zware verkeersinbreukenmomenteeleen sensibiliseringscursus voorstellen inverschillendefasenvandestrafprocedure.Dezegratiscursussen,wordenonderdenoemer “Driver Improvement”, door hetBelgisch Instituut voor de Verkeersveilig-heid (BIVV)georganiseerdensinds1995doordeFederaleOverheidsdienstjustitiegesubsidieerd. De opleiding van 20 uurwilaanzettentotverantwoordrijgedragenbewustwording van de risico’s. naarge-lang het geval kan de opleiding opgelegd worden ter vervanging van verdere vervol-gingofbestraffing,ofalsvoorwaardevooreen invrijheidsstelling. momenteel is hetechternietmogelijkomeencursusopteleggenalsautonomestrafofalsbijkomen-destrafnaastdegeldboete,hetvervalvanhetrechttotsturenofdegevangenisstraf.

Een fluohesje voor de voetgangers in Polen?Inpolenwordtereenwetsontwerpvoor-bereid dat voetgangers verplicht om eenfluohesje te dragen als ze zich ‘s nachtsbuitendebebouwdekomverplaatsen.Alshetwetsontwerpgoedgekeurdwordt,kandenieuweregeleindvanhet jaar inwer-kingtreden.DepoolsewegenbehorentotdegevaarlijkstevanEuropaendemeesteverkeersdodendieervallenzijnvoetgan-gersoffietsers.’swinterswordthetinpo-lenom15ureedsdonkerendebevolkingverplaatstzichvaaktevoet.Sommigepo-lenzijnerggekanttegendezemaatregel.Zijzijnvanmeningdatmaatregelenzoalsradarcontroles,verkeersdrempelsofdein-voering van een technische controle een gunstiger effect zouden hebben dan hetafwentelen van de verantwoordelijkheidopdevoetgangers.Zevrezenimmersdatwegpiratennietmeerverantwoordelijkge-steldzullenwordenvoorhetaanrijdenvanvoetgangers indien deze geen fluohesjedragen.SindszijntoetredingtotdeEuro-peseunieontvingpolensubsidiesomzijnwegennet teherstellen.Endeautomobi-listenhebbendegewoonteaangenomenomsnel te rijdenopdeze ingoedestaatverkerende wegen.

Een nieuw logo voor mindervalidenmoetenwehetpictogramveranderendatin de bewegwijzering dient om parkeer-plaatsen voorbehouden voor mindervali-den aan te duiden? tegenwoordig wordt eenplaatsvoormindervalidenaangeduiddoormiddel van een afbeelding van eenstatisch persoon in een rolstoel. In newYorkzouhierweleensveranderinginkun-nenkomen.Eengroepactivistenvanhetgordon college in massachusetts heeftimmers een nieuw endynamischer sym-boolontworpenvaneenmindervalidedievoorovergebogen zijn rolstoel voortduwt.Een gelijkaardig pictogram zouweldra indestratenvannewYorkmoetenopduikenaangeziendestadonlangsakkoordgingom het bestaande pictogram te vervan-gen.Demilitantenvanhetgordoncollegehopendathet initiatiefvannew-Yorkan-derestedenertoezalaanzettenommeeop de kar te springen.

nieuwoud

Verjaardag van de veiligheidsgordel in FrankrijkInFrankrijkwerdhetdragenvandeveilig-heidsgordelvoorinverplichtgesteldop1juli1973,maarwelenkelbuitendebebouwdekom.Zondergordelkaneenbotsingnoch-tans al vanaf 20 km/u dodelijk zijn. naaraanleiding van deze verplichting ontstonddeeersteFranseeducatieve spotdiebe-doeld was om de automobilisten tot hetgewenste(gordel)gedragaantezetten.Desloganvandezespot luiddeongeveeralsvolgt:“voorjeeigenveiligheiddraagjebeststeedsjeautogordelenzorgjeervoordathijstrakaangespannenennietgedraaidzit“.2jaarnadienwerddegordeldrachtverplichtindestad…maarenkel‘snachts!InBelgiëishetnog2jaarwachtenopde40stever-jaardagvandeautogordel,aangeziendezehierpasop1juni1975verplichtwerd.

Parkings vernieuwd in Wallonië Eindjuniwerddeeerstebeveiligdeparkingingehuldigdinwallonië.Dezenieuwe,vol-ledigafgeslotenenuitsluitendvoorvracht-wagens voorbehouden parking, bevindtzich naast het tankstation vanwanlin opde autosnelweg E411. De parking vol-doet aan veiligheidsniveau 3 (omheining,camera’s, permanente aanwezigheid vanveiligheidspersoneel) en is de eersteBel-gische parking die het Europese labelvoor beveiligde parkings ontvangt. Ditlabel wordt uitgegeven door ESpORg (EuropeanSecureparkingOrganisation).In2012werdenerinwallonië184diefstallengepleegd op autosnelwegparkings. Naast meerveiligheidwerdervoorprofessionelebestuurders ook meer plaats gecreëerd.Tegen het einde van het jaar komen erbijvoorbeeld 525 nieuwe parkeerplaatsenvoorvrachtwagenchauffeursbij.

Verkeer neemt nog toeDe FOD mobiliteit en Vervoer heeft zijnstudie over het aantal voertuigkilometersafgelegd door Belgische personenwa-gens in 2011 afgerond. Drie belangrijkeconclusiekunnenuitditonderzoekafge-leid worden. een eerste conclusie is dat het wegverkeer van personenwagens in Belgiëblijftgroeien in2011,meteenstij-gingvan1,4% tenopzichtevan2010 (in2010bedroegdezetoenameslechts0,2%tegenover2009).Tentweedezienwedatde verdieseling van het wagenpark zichblijftverderzetten.In2011werdmeerdan78,2%vandevoertuigkilometersafgelegddoor dieselwagens. dit is een continue stijging van dit cijfer sinds het begin vandeze onderzoeken in België in 1985. Enlastbutnot least,deBelg rijdtmeerdanzijn buren. De Belgische bestuurder legtper jaar gemiddeld 17%meer kilometersaf dan het Europese gemiddelde en tot18%meerdandeFransen(enzelfs24%meer dan de nederlanders). In absolutecijfers geeft dat de volgende resultaten:België, 7.646km/jaar; Europa, 6.622km/jaar,Frankrijk:6.474km/jaarennederland,6.153km/jaar.

Destudie isbeschikbaaropwww.mobilit.belgium.be/nl/binaries/PB02n_tcm466-213398.pdf

Inschrijvingsbewijzen: nieuwe maatregelBijhetrecentebegrotingsakkoordheeftderegeringeennieuwemaatregelaangeno-menmetbetrekking tothet inschrijvings-bewijs. Voortaan zal het inschrijvingsbe-wijsuittweedelenbestaan.Eendeelmoetin de auto liggen en het andere deel dient op een veilige plaats buiten het voertuigbewaard te worden. Het voertuig zal indetoekomstenkelverkochtkunnenwor-den op vertoon van beide delen van hetinschrijvingsbewijs.Hettweelediginschrij-vingsbewijs is ook extra beveiligd (bevei-ligdpapierenwatermerk)watdenamaaknog bemoeilijkt. Deze nieuwe maatregel

6 7


kortkortzal eengrotere veiligheidbieden engaatdestrijdaantegennamaakendiefstalvaninschrijvingsbewijzen uit voertuigen. Demaatregel treedt inwerking vanaf1 sep-tember2013.

Inschrijving voor tractors Voortaan hebben landen bosbouwtrek-kers een eigen categorie van kentekenpla-ten.Eenspecifiekevrijstellingvanaccijnzenisopdezevoertuigenvantoepassing.Hettechnisch reglement op de motorvoertui-gen verstaat onder land of bosbouwtrek-kers“elkmotorvoertuigopwielenofrups-bandenmettenminstetweeasseneneendoor de constructie bepaalde maximum-snelheidvannietminderdan6km/uur: y datvoornamelijkvoortractiedoeleindenisbestemd;

y en in het bijzonder is ontworpen voorhet trekken, duwen, dragen of in be-wegingbrengenvanbepaalde verwis-selbare uitrustingsstukken die voorgebruik in de land- of bosbouw zijnbestemd;

y of voor het trekken van aanhangwa-gensvoordeland-ofbosbouw.

De kentekenplaten hebben voortaan eenrodeachtergrond.Opschrift enboord zijnwit. De besluiten zijn inwerking getredenop1juni2013,maareriseenovergangs-regeling.

www.wegcode.be

BIVV-Jaarverslag 2012 Het jaarverslag 2012 van het BIVV kansinds eind juni geraadpleegd worden opdewebsitevanhetBIVV.HetwaseendrukjaarvoorhetBIVV,waarinallekrachtenwer-dengebundeldvoordeprofessionaliseringvandedienstenendeverbeteringvandekennis,dekwaliteitendeefficiëntie.

Enkelevoorbeelden:destudie inzakehetgebruik van kinderbeveiligingssystemen,de lancering van de verkeersoNveilig-heidsenquête, de voorbereiding van decertificering voor diverse activiteiten, deerkenning als omkaderingsinstelling voorhetalcoholslot,hetopstartenvanstructu-rele overlegmomenten met de gewestenendepartners,deinvoeringvaneenHR-cyclus,dereorganisatievanverschillendediensten … Het complete overzicht vandediverserealisatiesvanhetBIVVin2012ontdektuinhetjaarverslagophttp://jaar-verslag.bivv.be/.wijwensenualvast veelleesplezier!

Verkeersborden waarmee men minder rekening houdtDe borden die de maximaal toegelatenmassa aangeven worden meer en meergenegeerd. Tussen 2008 en 2011 is hetaantal vastgestelde inbreuken meer danverdubbeld. In concreto werd er in dieperiodeeenstijgingvastgesteldvan2.773naar6.038inbreuken.

Nieuw statuut voor oldtimersDeStaatssecretarisvoormobiliteitmelchi-orwatheletheeftinsamenwerkingmetdeBelgischeFederatievoorOudeVoertuigeneennieuwoldtimerstatuut ingevoerd.Hetkoninklijkbesluittradop1juli2013inwer-king en biedt de verzamelaars van oudevoertuigen meer vrijheid om te genietenvanhunoldtimer.Ditoldtimerstatuutgeldtvoor voertuigen die staan ingeschreven meteenO-plaat,nietvoorklassiekevoer-tuigenvan25 jaarenoudermeteenge-woonkenteken.Voorhenblijftallesuiter-aardbijhetoude.

Twee zaken zijn veranderd. Vroeger wer-den auto’s, auto’s voor dubbel gebruikenminibussenna25 jaaralsoldtimerbe-schouwd, terwijl militaire- en bedrijfsvoer-tuigenminimaal30 jaaroudmoestenzijn.Dat onderscheid valt weg. In het nieuweoldtimerstatuutisdeminimumleeftijdvoorallecategorieënvanvoertuigenvastgelegdop 25 jaar. Vroeger bleef het gebruik vaneenoldtimermetO-platenverplichtbeperkttotproefrittenbinneneenstraalvan25kilo-meter,tussenzonsopgangen–ondergang,inhetkadervaneenbehoorlijktoegelatenmanifestatie,ofomzichnaareenbehoorlijktoegelatenmanifestatietebegeven.Onderhetnieuwestatuutmogenoldtimersdagennachtrijden.Ditdientnietlangerbinnendecontextvaneenbehoorlijktoegelatenma-nifestatietezijn.

Tochzijnerbeperkingen.Zomogenoldti-mersnogsteedsnietgebruiktwordenvoorcommerciële en professionele doeleindenen mag er geen woon-werkverkeer enwoon-schoolverkeermeewordenverricht.

Nationale primeur: test met gedeeld ver-keerslicht voor voet-gangers en fietsersSindsenigetijdwordthetBrusselsHoofd-stedelijk gewest geconfronteerd metproblemen rond de leesbaarheid en deinterpretatie van naast elkaar liggende oversteekvoorzieningen voor voetgangersen fietsers,waar bijzonder veel ongevallengebeuren,bijhetoverstekenvan tramspo-renenhetoversteken in2 fasen.Verschil-lendezwareongevallenmetvoetgangersoffietsers die de voorbije jaren plaatsvondenzouden tewijtenkunnenzijnaandit soortverwarring.Brusselmobiliteit ontvangt ooksteeds meer klachten van weggebruikersdiewijzenophetgevaarvanditoversteek-typeofeenfoutievesignalisatieaanklagen…terwijlditnietzois.DaaromkreeghetBIVVvanhetBrusselsHoofdstedelijkgewestdeopdracht omhetprobleem teobjectiverendoordedubbelelensmetvoetgangers-enfietssymbool te evaluerendoormiddel vaneenvoor-enna-onderzoek.Anderelandenzoalsnederland,Oostenrijk,ZwitserlandenDuitsland beschikken al over gelijkaardigeverkeerslichtenmaar het is de eerste keerdatdezemaatregelinBelgiëwordtuitgetest.

HetBIVVzalvolgendevragentrachtentebeantwoorden:wordtdemaatregelbegre-penenheeftdemaatregeleenpositieve/negatieve invloed op de verkeersveiligheid enhetcomfortvandeweggebruikers?Ditzalgebeurendooreenvergelijkingvandetweesituatiesviawaarnemingenterplaat-se en het afnemen van enquêtes bij deweggebruikers. Twee oversteekplaatsenwordengetestengeëvalueerd.TijdensdemaandmeiheefthetBIVVdebestaandeklassieke situatie geanalyseerd. In totaalvonden er ongeveer 900 waarnemingenplaats(80%voetgangersen20%fietsers)en werden er 135 enquêtes (in evenre-dige mate) afgenomen. De belangrijksteconclusies zijn dat heel wat weggebrui-kers tijdens het oversteken naar de ver-keerdelenskijken,wathunveiligheiddus

inhetgedrangbrengt.Devoetgangeren/offietserzijnimmersgeneigdnaardefiet-serslenstekijkenvooraleerdetweederij-baanovertestekenomdatdezelenszichinhunvizierlijnbevindtterwijldetussendetwee rijbanen gelegen trambedding nietdoorverkeerslichtenbeschermdwordt.

De nieuwe lenzen werden op maandag 15 juli 2013 geplaatst. Het BIVV wachteindseptember-beginoktoberafomnieu-we enquêtes af te nemenbij dewegge-bruikers.Hetrespecterenvandezedead-lineisnodigomdeweggebruikerstelatenwennenaandenieuwesignalisatie.Ditzalobjectievevergelijkingenmogelijkmaken.

naafloopvandestudiedieeind2013 isvoorzien zal een uitgebreid rapport wor-den opgesteld waarin de resultaten van de waarnemingen en van de aanbevelingennaarvoorzullenwordengebracht. Inge-valvanpositieveevaluatie,datwilzeggenbijeenverbeteringvandeleesbaarheidendus van de verkeersveiligheid dankzij denieuwe lenzen zal het BIVV een aanpas-singvandewettekstmetbetrekkingtotdewegcode voorstellen.

Wereldwijd is elke vijfde verkeersdode een voetgangerIn2012zijnwereldwijdmeerdan270.000voetgangers omgekomen in het verkeer,zo blijkt uit een donderdag gepubliceerdrapportvandewereldgezondheidsorgani-satie(wHO).Daarmeeiselkevijfdevande1,24miljoenverkeersdodeniemanddiete

voet onderwegwas. Verkeersdodenma-ken overigens de achtste doodsoorzaakuit,watbijmensen tussen15en29 jaarzelfsdebelangrijksteis.

metgemiddeld38procentoverledenver-houdingsgewijs de meeste voetgangersopAfrikaansewegen.Insommigelandenzoalsliberiaenhetlatijns-AmerikaanseElSalvador was tegen twee derde van alle verkeersdodeniemandmetdebenenwa-gen.met 12 procent heeft zuidoost-Aziëdelaagstewaarde.Indegeïndustrialiseer-de landen lopen eerder oudere mensenhetrisicoopeenverkeersongeval. In lan-denmeteeneenlaagofeenmiddelmatiginkomenvormenkinderenenjongerendegrootste risicogroep.

DewHOriepregeringenop,deveiligheidvan voetgangers in hun land op te voeren. nietalleendoorsnelheidsbeperkingenenverbodopalcoholofgsmachterhetstuur,maar ook door een keurige afbakeningtussen de straat en het voetpad.

OpdeEuropeseDagvoorVerkeersveilig-heid (6 mei 2013) hebben mobiliteitsor-ganisaties en andere belanghebbendenmaandagaandachtgevraagdvoordevei-ligheid van voetgangers. Ze doen dat in Brussel met een “long Short walk” vanhet Schumanplein naar het jubelpark.Behalve Touring, Europees commissarisvoor Transport SiimKallas en een aantalEuropese parlementsleden neemt ookdegedelegeerdbestuurder vanhetBIVVdeel.TijdensdelongShortwalk,diepastbinnen eenmondiale verkeersveiligheids-campagne,zullendedeelnemersmetfly-ersaandeweggebruikersvragenomaan-dachttehebbenvoordevoetgangers.

8 9


gedraggedrag

De richtingaanwijzers vormen voor gemotoriseerde weggebruikers het enige middel om met elkaar te com-municeren. Men krijgt nochtans de indruk dat ze niet vaak gebruikt worden, een euvel dat vaak leidt tot irritatie en (verkeers)onveiligheid.

Richtingaanwijzers zijn voor bestuurdershetenigemiddelommetelkaar tecom-municerenenaantekondigenwatzevanplanzijn.maarjehoefthelemaalnietverterijdenomvast testellendatautomobilis-tenhetsomsnietzonauwnemenmethetgebruikervan.

En je richtingsaanwij-zers?uit eenonderzoekdat in 2011 in Frank-

rijkgerealiseerdwerddoorde“préventionroutière”, blijkt dat 44% van de bestuur-dershunrichtingaanwijzersnietgebruikenals ze van richting veranderen. En zowelautomobilisten als motorrijders of be-stuurders van bedrijfsvoertuigen makenzichschuldigaandeze“nalatigheid”.Hetniet-gebruiken van de richtingaanwijzerskomt vaker voor tijdens manoeuvres opeen rotonde of bij een splitsing na eenstop(45%laatnaderichtingaanwijzerstegebruiken).maarmeer dan 30% van debestuurdersgebruikenzeooknietomaantegevendatzeafslaanopeenkruispuntmetstoplichtenofopeenkruispuntwaarde voorrang van rechts geldt. een recenter onderzoekvanTouringuit2013heeftdezecijfersbevestigd:gemiddeld40%vandeautomobilisten gebruikt zijn richtingaan-wijzersniet.Enopautosnelwegen ligtditpercentage nog hoger.

Wat zegt de wet?Art. 13 van de wegcode stelt: “Alvorenseenmanoeuvreofeenbeweginguittevoe-rendieeenzijdelingseverplaatsingvereistof een wijziging van richting veroorzaakt,moet de bestuurder zijn voornemen tijdiggenoegkenbaarmakenmetde richtings-aanwijzers.Dezeaanduidingmoetophou-denzodradezijdelingseverplaatsingofdewijzigingvanrichtinguitgevoerdis“.

Het gebruik van de richtingaanwijzers isdusverplichtbijelkezijdelingseverplaat-sing, zelfs wanneer geen enkele andereweggebruiker in de buurt is en het ma-noeuvredusniemandkanhinderen.

Niet te vroeg maar ook niet te laatjemoet vroeg genoeg je richtingaanwij-zers gebruiken om andere bestuurderstijdig tewaarschuwenvoordevertragingdievaakoptreedtvóóreenmanoeuvreofeenrichtingverandering.Dewegcodezegtverder niets over de afstand vanaf waardebestuurderzijnrichtingaanwijzersmoetbeginnentegebruiken.Alleshangtafvandeomstandigheden,meerbepaaldvandeplaatsgesteldheid en de snelheid van de voertuigen.

Dewaarschuwingmoetduidelijkendoel-treffendgebeuren,dusookniettevroeg.Zomag jeals jeaaneenkruispuntkomtje richtingaanwijzers nog niet gebruikenals je pas op het volgende kruispuntwilafslaan: andere weggebruikers kunnenhierdoormisleidworden. De richtingaan-wijzersdienenuitgezettewordenvanzo-dra de richtingverandering uitgevoerd is.

Je richtingaanwijzers gebruiken, dat is communiceren

Richtingaanwijzers ≠ voorrangHeelwatbestuurdersdenkentenonrechtedatzedoorhunrichtingaanwijzerstege-bruiken,voorranghebbenenbijvoorbeeldmogeninvoegenopdeeersterijstrookvandeautosnelwegdoorzicheenwegteba-nen tussen de andere voertuigen. dit is ui-teraardnietzo!Overeenkomstigart.12.4vandewegcode,moetdebestuurderdieeen manoeuvre wil uitvoeren, voorrangverlenenaandeandereweggebruikers.

Voorbeeldenvangevallenwaarinmenzijnrichtingaanwijzersdienttegebruiken: y Ingevalmenvanrijstrookverandert,bij-voorbeeldomeenstilstaandofgepar-keerdvoertuigvoorbijterijden.

y Ingevalmenvan rij verandert.Echter,de bestuurder die de rechterrand vandewegvolgtenzichnaarlinksbegeeftwegenseenwegversmalling,verandertniet van rijstrook, en voert dus geenmanoeuvre uit. Integendeel, hij heeftvoorrang van rechts ten opzichte vandiegenediezichlinksvanhembevindt.

y Omeenparkeerplaatsteverlatenofopterijden.

y Omeenprivé-eigendomofeengaragete verlaten.

y Omtekerenofachteruitterijden. y Voor elke inhaalbeweging, ook bij het

inhalen van een tweewieler. op het eindevande inhaalbewegingmoetdebestuurder, na gebruik vande rechterrichtingaanwijzer zo snel mogelijk zijnplaatsopnieuwrechtsinnemen.

y Bijhetveranderenvanrichting:debe-stuurderdie rechtsof linkswil afslaanom de rijbaan te verlaten of die zijnvoertuig langs de linkerkant van een

RC

S B

380

370

403

VOUS AVEZ JUSTE OUBLIÉ UN CLIGNOTANT,IL EST JUSTE UN PEU MORT.

www.securite-routiere.gouv.frMINISTÈRE DE L’ÉCOLOGIE,

DU DÉVELOPPEMENT ET DE L’AMÉNAGEMENT

DURABLES

60X40_Ecolo.indd 1 19/09/07 10:20:24

rijbaan met éénrichtingsverkeer wilopstellenmoetop tijdzijn richtingaan-wijzers inschakelen,diegedurendedeganse beweging in werking moetenblijven.

De rotonde, een bij-zonder gevalArt. 19 van dewegcodemet betrekkingtot de verandering van richting preciseert: “Hetoprijdenvaneen rotondewordtbe-schouwd als een richtingsverandering waarbijderichtingaanwijzersnietmoetengebruiktworden.Hetverlatenvaneenro-tonde iseen richtingsveranderingwaarbijderichtingaanwijzerswelgebruiktmoetenworden.“

Hetgebruikvande richtingsaanwijzers isdusenkelverplichtwanneermeneenro-tonde verlaat.

De “postal” zegt hierover: “het is onont-beerlijkdatdebestuurderdiederotondeverlaat tijdig zijn voornemen te kennengeeftdoormiddelvanderechterknipper-lichten: hoewel eenieder door de plaats-gesteldheid zelve verwittigd is van hetfeit dat een bestuurder de rotonde gaatoprijden, is het niet even evident te we-tenwanneerhijderotondegaatverlaten;dezeaanduidingmoettijdiggegevenwor-den,d.i.nochtevroeg(iniedergevalnietvóór de voorgaande uitrit), noch te laat,teneindedeandereweggebruikersniettemisleiden.”

Benoit GODART

1uittrekseluit“Depostal.praktisch-Snel-gecommentarieerd”,DeelIA,commentaaropart.13,blz.16.

Voorbeeld van een Franse campagne

10 11


gedraggedrag

Jaarlijks worden er meer dan 200 voetgangers gedood of zwaar verwond terwijl ze een zebrapad oversteken. Een herhaling van de voornaamste aanbevelingen kan bijgevolg nuttig zijn, zowel voor voetgangers als voor automobilis-ten…

oversteekplaatsen voor voetgangers moeten er in principe voor zorgen datvoetgangersveiligderijbaankunnenover-steken.Indepraktijkregistrerenweechterjaarlijks enkele tientallen ongevallen, wateropwijstdatdeelementaire veiligheids-regelsnietaltijdnageleefdworden,zowelaandekantvandeautomobilistenalsvande voetgangers.

OngevallencijfersIn2011werden inons land4848voetgan-gershetslachtoffervaneenverkeersongeval;111vanhenwerdengedooden687geraak-ten zwaargewond. Ongeveer 16% van deverongelukte voetgangers werd dus zwaargetroffen.Voetgangerszijnduseenbijzonderkwetsbarecategorievanweggebruikers.

Oversteekplaatsen voor voetga ngers: voorrang ≠ veiligheid

Een voetganger heeft geenbeschermendkoetswerk,neemtminderplaatsin,ismin-dergoedzichtbaar,engaat tragervooruitdanhetomringendeverkeer.Aldezefacto-renspelennatuurlijkinzijnnadeel,zodatdevoetgangerbijeenongevalmeteenandereweggebruikersteevasthetgelagbetaalt.

Bij voetgangers onderscheiden we tweerisicogroepen: enerzijds kinderen en jon-gerentot19jaar(25%vanallegedodeofzwaargewonde voetgangers), anderzijdsseniorenbovende60jaar(dezevertegen-woordigen35%vanallegedodeenzwaar-gewondevoetgangers,maarvormenbijnadehelftvandegedodevoetgangers,enzijndusbijzonderkwetsbaar).

Oversteekplaats ≠ absolute voorrangeen andere onrustwekkende vaststelling is dat nagenoeg 1 op de 3 ongevallenmet voetgangers zich voordoet op een(aldannietbeschermde)oversteekplaats,terwijldezeweginrichting juistbedoeld isomvoetgangerstebeschermen!Detabelhierna toont aan dat het aantal gedode

of zwaargewonde voetgangers op over-steekplaatsen de jongste jaren niet noe-menswaardigisgeëvolueerd.Deze ongevallenworden vaak veroorzaaktdoor onvoorzichtigheid van beide kan-ten.Enerzijds lopensommigevoetgangersdoodleukdeoversteekplaatsopzonderoogtehebbenvoornaderendeweggebruikers,anderzijds“vergeten”sommigeautomobilis-tentevertragenalszeeenoversteekplaatsnaderen,envertikkenzijhetomvoorrangtegevenaanvoetgangersdieoverstekenofophetpuntstaanomdattedoen.

uitonderzoekvanhetBIVVblijktdatvoet-gangerszichveruithetmeeststorenaanbestuurdersdiegeenvoorranggevenaanvoetgangersdievanplanzijnomhetze-brapadovertesteken.Voormeerdandehelft van de ondervraagde voetgangerswasdit de voornaamstebron vanerger-nis.navraagbijautomobilistenleerdeonsdatmeerdaneenderdevanheneenhekelheeft aan voetgangers die plots overste-kenzonderoogtehebbenvoornaderen-de voertuigen.

Hetkanduszekergeenkwaadomenkeleregelsentipsoptefrissenwaariedereenbaatbijheeft……

Voetganger steekt over op een over-steekplaats met verkeerslichten

Voetganger steekt over op een over-steekplaats met

politieagent

Voetganger steekt over op een

onbeschermde oversteekplaats

Totaal

2005 44 5 175 224

2006 45 2 175 223

2007 58 2 162 222

2008 52 4 173 228

2009 51 2 156 209

2010 45 2 155 203

2011 68 1 156 225

Regels en tips voor bestuurdersHet verkeersreglement is overduidelijk: “op plaatsen waar het verkeer niet geregeld wordt door een bevoegd persoon of door verkeerslichten, mag de bestuurder een oversteekplaats voor-voetgangers slechts met matige snelheid naderen. Hij moet voorrang verlenen aan de voetgangers die er zich op bevinden of op het punt staan zich erop te begeven”.

1) Geef voorrang aan voetgangersBeeld je in dat er zich omgekeerde driehoeken (haaientanden) op het wegdek bevinden, vóór de witte strepen van de over-steekplaats. Voetgangers die op die plaats oversteken of op het punt staan om dit te doen, hebben voorrang.2) Vertraag!Het verkeersreglement zegt dat je een zebrapad slechts met matige snelheid mag naderen. Je kunt maar beter voorzichtig zijn en anticiperen op gevaar door te vertragen. Je moet kunnen stoppen vóór de oversteekplaats, want voetgangers durven wel eens over te steken zonder te kijken. 3) Haal niet in bij het naderen van een oversteekplaats

voor voetgangers, dit is verbodenHet is verboden om een bestuurder1 links in te halen als deze een onbeschermde oversteekplaats voor voetgangers nadert of ervoor stopt.4) Sla je af ? Wees dan dubbel voorzichtig!Bij het afslaan in straten met een oversteekplaats voor voetgan-gers is dubbele voorzichtigheid geboden. Je moet de voetgan-gers uiteraard voorrang geven 5) Zoek oogcontact!Probeer oogcontact te maken met de voetganger om zo elk risico op een ongeval uit de weg te gaan. Als je oogcontact hebt, weet de voetganger dat je hem gezien hebt en weet je dat hij wil oversteken.6) Stop niet op een oversteekplaats voor voetgangers: dit

is gevaarlijkJe mag geen oversteekplaats oprijden als er zich al zoveel ver-keer op bevindt dat je waarschijnlijk zult moeten stoppen op de oversteekplaats. Stilstaan op een oversteekplaats verplicht de voetgangers om tussen de auto’s te slalommen, wat niet alleen storend, maar ook gevaarlijk is.

Regels en tips voor voetgangersOok hier is het verkeersreglement overduidelijk: “op plaatsen waar het verkeer niet geregeld wordt door een bevoegd per-soon of door verkeerslichten, moeten voetgangers extra voor-zichtig zijn en rekening houden met de naderende voertuigen”.

1) De oversteekplaats voor voetgangers = de beste op-lossing

Hoewel er zich soms ongevallen voordoen, blijft het zebrapad voor voetgangers de veiligste plaats om over te steken. Als er zich op minder dan 30 meter een zebrapad bevindt, ben je ver-plicht om het te gebruiken. Zo niet moet je volgens het ver-keersreglement loodrecht de rijbaan oversteken zonder onno-dig te vertragen of stil te staan. 2) Steek niet blindelings overVoorrang hebben betekent niet dat je blindelings mag overste-ken. Heeft de bestuurder me gezien? Steek niet over als het naderende voertuig hierdoor bruusk moet remmen.3) Zoek oogcontact !Als je oogcontact hebt met de bestuurder, weet hij dat je hem gezien hebt en weet je dat je veilig kunt oversteken. Om hem te bedanken kan je je hand opsteken.4) Blijf steeds goed uitkijken !Blijf tijdens het oversteken naar links EN naar rechts kijken. Het is immers mogelijk dat voertuigen uit één richting stoppen, maar dat de voertuigen uit de andere richting gewoon doorrijden. Ver-geet niet dat fietsers en bromfietsers in sommige eenrichtings-straten van beide kanten kunnen komen.5) Trams hebben voorrangAls er een tram aankomt, mag je het zebrapad dat over de tramrails of over een eigen trambedding loopt niet betreden, behalve als dit toegestaan is door verkeerslichten. Iedere weg-gebruiker moet immers voorrang verlenen aan spoorvoertuigen en zich daartoe zo snel mogelijk van de sporen verwijderen.6) Zorg dat je goed zichtbaar bent !Voor je veiligheid is het belangrijk om zoveel mogelijk op te vallen! Bij slecht weer of in het duister is een donker geklede voetganger zelfs voor een oplettende automobilist zo goed als onzichtbaar. Heldere kleuren of kledij met reflecterende stroken kunnen wonderen verrichten!

Benoit GODART1Hiermeebedoeltmendebestuurdervaneengespanofvaneenvoertuigmetmeerdantweewielen.

Aantal voetgangers dat slachtoffer werd van een ongeval (gewogen cijfers)

licht

ge-

won

den

zwaa

rge-

won

den

dode

n

Tota

al a

anta

l sl

acht

offe

rs

2005 3935 729 108 4771

2006 3805 706 125 4636

2007 3947 717 104 4768

2008 3858 702 99 4658

2009 3997 636 105 4738

2010 3736 613 106 4455

2011 4050 687 111 4848

Aantal gedode of zwaargewonde voetgangers op oversteekplaatsen (gewogen cijfers)

12 13


comportementcomportement

Europese vergelijking van de verkeersrisico’s

Social Attitudes to Road Traffic Risk in Europe (SARTRE) is een Europees onderzoek, voor het eerst uitgevoerd in 1991 en ver-volgens herhaald in 1996, 2002 en 2010, dat informatie verzamelt over mobiliteit, risicoperceptie, at-titudes, gedrag en ervaringen op onze wegen. Het BIVV vertegen-woordigde België in dit project …

Een grootschalig on-derzoekVoorelkeeditiewerdsimultaaninverschil-lende europese landen een represen-tatieve steekproef van autobestuurdersondervraagdoverhunopinies,gedragenattitudes ten aanzien van verschillendeverkeersveiligheidsthema’s. In het ka-der van de recentste editie, (SARTRE 4)werd voor de eerste keer ook in alle deel-nemende landen een representatief staalvanmotorrijdersenvanweggebruikersdiezich voornamelijk via andere vervoerswij-zenverplaatsen(fiets,openbaarvervoeroftevoet)ondervraagd.Intotaalwerden21280mensenin19landengeïnterviewdviaface-to-face-enquêtes. In België werden600autobestuurders,200motorrijdersen200 andereweggebruikers ondervraagd.De resultaten bieden een waardevol in-zichtindepubliekeperceptieomtrentver-keersveiligheidenmakenhetmogelijkomhet gedrag en de ervaringen in de verschil-lendelandentevergelijken.

Rijden onder invloed van alcoholwat rijdenonder invloed vanalcoholbe-treft, geven de Belgische bestuurders -met26%-nacyprus(35%)enItalië(32%)het vaakst aan in de loop van de afge-lopen maand wel eens auto gereden tehebbenmeteenbloedalcoholconcentratiebovendewettelijkelimiet.Belgiëdoethetdaarmee significant slechter dan het Eu-ropesegemiddeldevan15%.Belgiëblijktook het land waar het grootste percen-tagebestuurdersdenktdatmenwelon-der invloedkan rijden,alsmendatmaarvoorzichtig doet (17.5% akkoord in Bel-gië, t.o.v.gemiddeldslechts8%akkoordinalle landensamen).Belgischebestuur-

Subjectieve en ob-jectieve onveiligheidIn2010kwamenindeEuropeseunie30926mensenominhetverkeer–eenda-lingvan43%tegenover2000,maarnietgenoegomdedoelstellingvandeEurope-secommissietehalen,namelijkeenhal-vering van het aantal dodelijke verkeers-slachtoffers.840vandeverkeersdodenin2010 kwamen om op Belgische wegen.permiljoen inwoners situeert België zichdaarmee in vergelijking met de anderedeelnemende landen in het midden vanhet peloton. een eerste vaststelling van het Sartre-project is dat het subjectievegevoel van (on)veiligheid in alle deelne-mende landen sterk correspondeert metdeobjectieveverkeersonveiligheid.

Dit blijkt goed uit onderstaande figuur,waarin het percentage respondenten weergegeven wordt dat vindt dat de we-gen inhun landredelijkveiligofzeervei-ligzijn.InBelgiëbleek55procentvanderespondentenonzewegenveiligtevinden.BelgiësitueertzichdaarmeeophetniveauvanhetEuropesegemiddeldewatheton-veiligheidsgevoelbetreft,maarverachterde buurlanden nederland en Duitsland,

waarmeerdan90procentvandebevol-king de wegen veilig vindt.

een interessante vaststelling is dat het on-veiligheidsgevoelsystematischblijktsamentehangenmethetobjectiefniveauvanon-veiligheid. Zo blijkt het hoge percentagerespondenten dat de wegen veilig vindt in landen als nederland, Duitsland, FinlandenZweden,samentehangenmethetfeitdatindielandenpermiljoeninwonersookzeer weinig doden vallen (minder dan 50permiljoeninwoners).Omgekeerdblijktdatin landen alsgriekenland enpolen,waarmeerdan120 verkeersdodenpermiljoeninwonersvielen,minderdan25procentdewegenveiligvindt.Belgiësitueertzichvoordeze 2 variabelen rond het gemiddelde,wataantoontdaternogeengrotemargevoorverbeteringopbeidevlakkenis.

SnelheidwatsnelheidbetreftwerdvastgestelddatdeEuropeseautobestuurdersnogsteedseen te positieve attitude hebben ten op-zichtevantesnelrijden.Zovindt38%vanallebestuurdershetokédatdemeestevanhunvriendendesnelheidslimietmetmeerdan20km/uoverschrijdenindebebouwdekom. Belgische autobestuurders situerenzichmet51%bijdelandenmetdeslecht-steattitudes. Invergelijkingmetdevorigeeditievanhetonderzoek(uit2002)blekeninBelgiëooksignificantmeerbestuurderseenboetevooroverdrevensnelheidopge-lopentehebben (35%werdbeboet indeafgelopen3jaar,daarwaarditpercentagein 2002 nog op ongeveer 15% lag). Ditresultaat reflecteert ongetwijfeldde sterketoenamevanhetaantalsnelheidscontrolesinhetlaatstedecennium.

15,0836,39

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

Griekenland

Ierland

Zweden

Hongarije

Estland

Finland

Slovenië

Italië

Czechië

Spanje

Polen

Cyprus

Frankrijk

Duitsland

BELGIE

Oostenrijk

Nederland

Percentage autobestuurders beboet voor snelheid in de voorbije 3 jaar

2010

2002

ders werden in de afgelopen 3 jaar ookietsmindervaakgecontroleerdopalcoholdanhetEuropesegemiddelde:32%werdéénofmeerderemalen getest, terwijl ditgemiddeld42%is.

Eendiepgaandereanalysevandeinterna-tionaleverschilleninzakedefrequentievanrijdenonderinvloedenerzijds,endekansomdoordepolitiegecontroleerd tewor-den op rijden onder invloed van alcoholanderzijds,toontaandat-hoeweldepak-kansduidelijksamenhangtmethetvoor-komen van rijden onder invloed - naastdezepakkanstallozeanderefactoreneenbepalende rol spelen. Zo bestaat er eennegatief verband tussen het aantal alco-holcontroles en het aantal dronken be-stuurders.metanderewoorden:hoeho-

gerdepakkans,hoelagerhetpercentagedronkenbestuurders.

Tegelijkertijdisdepakkansallerminstalles-bepalend.ZoblijktdepakkansinBelgiëopongeveerhetzelfdeniveauteliggenalsinFrankrijk,Slovenië,IerlandenHongarije.Inaldeze landenwerdongeveereenderdevan de bestuurders in de afgelopen driejaar gecontroleerd. En toch blijken in devoornoemde landen grote verschillen opte treden in het percentage bestuurdersdat toegeeft in de afgelopenmaand on-der invloedgeredentehebben:van26%inBelgiëen19% inFrankrijk, tot slechts9%inIerlandenzelfsmaar6%inHonga-rije.OokeendirectevergelijkingvanBelgiëmet buurlandDuitsland toont opvallendeverschillen aan: hoewel in duitsland dui-delijkminder gecontroleerdwordt, is hetpercentagebestuurders onder invloed erdriemaalkleinerdaninBelgië.Dezeinter-nationale verschillen maken duidelijk datnaast de pakkans - die vanzelfsprekendvan essentieel belang is - andere facto-renbepalendzijnvoorhetgedragvandebestuurders.metnameinternationalever-schilleninsocialenormenentradities,degerechtelijke en/of administratieve opvol-ging van overtredingen, de wettelijk toe-gelaten alcoholconcentratie en de socio-demografische en geografische factorenkunnen daarbij een rol spelen. Het BIVVdoet momenteel verder onderzoek naarmet namehet belang van sociale afkeu-ringvanrijdenonderinvloed.

MotorrijdersHetzelfgerapporteerdegedragdoorBelgi-schemotorfietsersoverrijdenonderinvloed

Percentage bestuurders dat de laatste 3 jaar NIET beboet werd voor te snel rijden. Vergelijking van gegevens uit 2002 en 2010.

Subjectief gevoel van onveiligheid in functie van het aantal verkeersdoden per miljoen inwoners.

14 15


ongevallengedrag

vanalcoholwijktniet ergaf vanhetEuro-pesegemiddelde.maarwanneergevraagdwordthoevaakrijdenonderinvloeddeoor-zaakisvanmotorfietsongevallen,blijkteven-wel75%vandeBelgischemotorfietserstevindendatdit vaakof zeervaakhetgevalis,wathethoogstepercentageisdatinalledeelnemende landenwerd vastgesteld, ensignificanthogerdanhetgemiddelde(onge-veer 40% “vaak”-antwoorden). wat anderrisicogedrag (zoals onvoldoende afstandhoudenengevaarlijkinhalen)vanBelgischemotorrijders betreft, blijkt België dan weertotdeeerderveiligelandentebehoren.

Andere weggebruikersZoals verwacht bevestigden de Sartre-

resultaten het bestaan van grote inter-nationale verschillen in het aandeel van verplaatsingen als voetganger, fietser ofgebruiker van het openbaar vervoer. BijdeandereweggebruikersblijkendeBelgi-schevoetgangerszichevenveiligtevoe-len als het Europese gemiddelde. ZowelinBelgiëalsgemiddeld inheelEuropa is60%(zeer)tevredenoverzijnveiligheidalsvoetganger.

Tevoetgaanwordtdooralleweggebrui-kers inheelEuropetrouwensveiligerbe-vonden dan fietsen of autorijden, ver-plaatsingswijzendieophunbeurtbeidenals veiliger dan motorrijden beschouwdworden.Belgiëblijkteengemiddeldaan-deelfietsverplaatsingentehebben.Dete-vredenheidvandeBelgischefietsersoverhunveiligheidalsfietserenhunevaluatievanderisico’svanfietsenwijktnietafvan

hetEuropesegemiddelde.HetaantalBel-gischefietsersdatvaakofzeervaakeenfietshelmdraagt,blijktwel lager te liggendan het Europees gemiddelde (12% te-genover een Europees gemiddelde van21%).

Peter SILVERANS

Een leerrijk bezoek aan NederlandBegin dit jaar heeft het Kennis-centrum van het BIVV een bezoek gebracht aan de “Onderzoeksraad voor Veiligheid” in Den Haag. Het doel van dit bezoek was de uitwis-seling van ideeën en ervaringen inzake de diepteanalyse van on-gevallen.

Inhetbuitenlandwordenverkeersongeval-lensteedsvakerterplaatsegeanalyseerd,onmiddellijknadefeiten.Debetrokkenenwordendooronafhankelijkeonderzoekersondervraagd over de omstandighedenvanhetongeval.Enookdeinfrastructuuren de voertuigen worden grondig onder-zocht.Ditgrondigonderzoekbeoogtomdeoorzakentebepalendieaandebasisvan het ongeval liggen. Voorlopig wordtdit soort onderzoek nog niet uitgevoerdinBelgië.HetBIVVisechtervanplanomzeerbinnenkorteenteamopterichtendatbelast zal worden met de diepteanalysevan ongevallen.

Oprichting in 2005Vroegerwerdenrampeninnederlandge-analyseerd door onderzoekscommissies.Deze commissies hadden echter geenspecifieke bevoegdheden. Ze werdenontbonden na het onderzoek en de ver-worven ervaring ging dus verloren. Dezevaststelling, samenmet het plaatsvindenvan 2 grote catastrofes, waaronder devuurwerkramp in Enschede, bevestigdende noodzaak van de oprichting van éénenkele onafhankelijke onderzoekscom-missie.Dientengevolgekwamin2005de“Onderzoeksraad”totstand.

catastrofes en rampen op verschillendeterreinen worden op een onafhankelijkewijzegeanalyseerdomderechtstreekseenonderliggende oorzaken ervan te kunnenbepalen, evenals het risico op ongevallenvanhetzelfdetype.Deraadisgemachtigdomonderzoekenuit tevoeren inverschil-lendedomeinen:bouwendienstverlening,spoorwegverkeer, wegverkeer, scheep-vaart,etc.De“Onderzoeksraad”stelton-geveer70personentewerk,waarvan2/3onderzoekerszijn.Ingevaldevereisteex-pertise intern niet voor handen is, wordterberoepgedaanopexternespecialisten.

BevoegdhedenDe bevoegdheden van de onderzoekerswordenbijwetgeregeld.menisverplichtomallemedewerking teverlenenaandeonderzoekers. De onderzoekers hebbentoegang tot gebouwen om informatie teverzamelen,omakoestisch/visueelmate-riaal, toestellen of brokstukken in beslagtenemenetc.Zemogenookominforma-tie vragenenhebbenhet rechtomdezeinformatie te kopiëren. getuigen en be-trokkenen in verkeersongevallen mogenongehinderdeenverklaringafleggen.Hunverklaringen worden niet openbaar ge-maaktofaanderdenmeegedeeld.Dewetbepaalt trouwens dat deze verklaringennietgebruiktmogenworden inhetkadervanstrafrechtelijke,disciplinaireofburger-lijkeprocedures.

Ruim 60 onderzoekenSinds zijn oprichting in 2005 heeft deOnderzoeksraad reedsmeer dan60on-derzoekengedaan.Onlangswerdereen

onderzoek over vrachtwagenongeval-len op autosnelwegen gerealiseerd. Bijdeze gelegenheid werd er een gedetail-leerde analyse gemaakt van11ongeval-len.Deongevalsplaatswerdonderzocht,de bestuurders werden ondervraagd ende voertuigenwerden geïnspecteerd.Ditonderzoekwerdaangevuldmetinformatievan de politiediensten en van “Rijkswa-terstaat”. Bovendien werd er een ana-lyse van het systeem gemaakt om vastte stellen welke partijen verantwoordelijkzijnvoorofbetrokkenzijnbijdeveiligheidvan vrachtwagensopdeopenbareweg.De transportbedrijven, lastgevers, vak-bonden, beroepsorganisaties en overhe-den werden ondervraagd. tot slot werden ook nog aanbevelingen gedaan aan allebetrokkenpartijen.nadat allepartijendetijdgekregenhaddenomhetverslagintezien,werdereenoverleggeorganiseerd.Daar kregendepartijendekansomzelfeenconcreteinvullingaandeaanbevelin-gentegeven.Zijzijndusverantwoordelijkvoor de veiligheid van de vrachtwagens in het verkeer.

Freya SLOOTMANS

Austria

Belgium

Cyprus

Czech Rep

EstoniaFinland

France

Germany

Greece

Hungary

Ireland

Israel

Italy

Netherlands

Poland

Serbia

Slovenia

Spain

Sweden

y = -0,2965x + 27,108R² = 0,1854

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Percentage bestuurders dat onder invloed reed in de afgelopen maand

Percentage bestuurders gecontroleerd voor alcohol in laatste 3 jaar

Percentage bestuurders dat onder invloed reed in de afgelopen maand in functie van het percentage bestuurders dat in de laatste 3 jaar gecontroleerd werd op alcoholgebruik

ConclusieNaast een analyse van de internationale verschillen in attitudes tussen verschillende types weggebruikers maakte Sartre4 tal-loze gedetailleerde analyses van de karak-teristieken van weggebruikers (geslacht, leeftijd, verplaatsingsgewoonten… ) die samenhangen met bepaalde risicogedra-gingen en attitudes waarop verschillende verkeersveiligheidsmaatregelen en sensibi-liseringscampagnes gebaseerd zijn. Deze resultaten vormen dan ook een onmisbare bron van informatie voor het analyseren van het verkeersgedrag van verschillende doelgroepen en voor het bepalen van de gepaste verkeersveiligheidsmaatregelen.

Er wordt een gedetailleerde analyse van alle nationale resultaten en uitdagingen aange-boden in het volledige SARTRE 4-rapport, dat te vinden is op www.attitudes-road-safety.eu. Het BIVV werkt momenteel aan een rapport dat alle Belgische resultaten van het project systematisch rapporteert en vergelijkt met de Europese gemiddel-den. Dit moet toelaten om systematisch de sterke en zwakke punten van ons land te identificeren en prioritaire maatregelen te suggereren.

Source: Onderzoeksraad voor Veiligheid

Bron: Onderzoeksraad voor Veiligheid

16 17


weggebruikersweggebruikers

Het BIVV voerde een diepteonder-zoek uit op basis van de gerech-telijke dossiers van 200 zware of dodelijke motorfietsongevallen. De studie “MOTAC” (MOTorcycle Ac-cident Causation) werd mede gefi-nancierd door de FOD Mobiliteit en Vervoer. Het is de eerste keer dat er zo’n studie over motorfietson-gevallen in België werd uitgevoerd. Het doel was om de oorzakelijke en verzwarende factoren van zwa-re motorfietsongevallen in België vast te stellen en de typische on-gevalssituaties te identificeren.

motorrijdersvormenimmerseenkwetsba-regroepbinnenhetverkeer.wieeenmotorbestuurt,maakttwaalfkeermeerkansopeendodelijkverkeersongevaldaneenge-middeldegebruikervaneenmotorvoertuig.

Ongevalstypes en -oorzaken

Vande200onderzochtezwareofdode-lijkeongevallenspeeldenzich84%af in2010endeoverige16% in2009.Bijdehelft vandeongevallenwarenerdodelij-keslachtoffers,bijdeanderehelftwarener slachtoffersmet zware verwondingen.56% vande ongevallenwerdendoor demotorfietsergeïnitieerden41%dooreenandereweggebruiker. Daarbij is de “initi-ator”nietnoodzakelijkde(enige)schuldige(injuridischezin)voorhetveroorzakenvanhetongeval,maarweldepersoondiedeverkeerssituatie zo heeft doen keren dat

Ongevallen met motorfietsen onder de loep

eenongevalontstond.In3%werdheton-geval door een extern probleem veroor-zaakt(bv.eenwegdekprobleem).

35% van de motorongevallen was eeneenzijdigongeval,datwilzeggeneenon-geval waarbij geen andere weggebruikerbetrokkenwas.Dezeeenzijdigeongeval-lenwerden in90%vandegevallendoordemotorrijderzelfgeïnitieerd.

Bij deze eenzijdige ongevallen was ermeestal een uitvoeringsprobleem ge-moeid,zoalscontroleverliesoverhetstuurofslippenbijhetremmen(80%).meerdandehelft(58%)vandeeenzijdigeongeval-lengebeurdeineenbocht.

In65%vandeongevallenbotstedemo-torrijder met een andere weggebruiker.42% van deze tweezijdige ongevallenvondplaats op kruispunten en 17%aandeuitritvaneenprivé-eigendom. In54%van de tweezijdige ongevallen zagen deanderebetrokkenweggebruikersdemo-torrijdernietoftelaat.In10%vandege-vallenhaddenzeonderschathoesneldemotorrijdereraankwam.Bijnadehelftvandemotorrijdersineenaanrijdingmeteenander voertuig hadden dan weer niet vol-doende geanticipeerd op een onverwacht manoeuvre van de tegenpartij. 15% hadeenverkeerdebeslissinggenomen (inha-lenwaarhetnietmag,eenbocht tesnelnemen) en 11% had de andere wegge-bruikernietgezien.

OngevalssituatiesEr werden vijf terugkerende ongevallenpa-tronen geïdentificeerd,waarin 86% van deongevallen gecategoriseerd konden worden.Demeestvoorkomendeongevalssituatieszijn“motorfietserverliestcontrole”en“an-dere weggebruiker ziet motorfietser overhethoofd”.

Plaats en tijdGewestBehalve in Brussel vond de overgrotemeerderheid van de ongevallen plaats indeeigenregiovandemotorrijder.

PlaatsHet grootste deel van de ongevallen vond

plaatsbuitendebebouwdekom(65%)enopeenweggedeeltezonderkruispunt(70%).

Tijdstipongeveer twee derde van de ongeval-len (64%) vond plaats tijdens de week.Drievierdevandeongevallen(78%)vondplaatsbijdaglicht,demeestehiervange-beurden tussen 14 en 19 uur (44%).Deeenzijdigeongevallen – enmet namededodelijkeongevallen–vertoneneenafwij-kendpatroon,want63%vandezeonge-vallenvindtplaatstussen19uur’savondsen6uur’smorgens.

SeizoenDemaanden april tot enmet juli zijn demaandenmetdemeesteongevallenvoormotorrijders. Twee derden van de on-gevallen (62%) vond plaats in deze viermaanden.

ProfielBijna alle motorrijders in de bestudeerdeongevallenwarenmannen (98%).Dege-middelde leeftijd van demotorrijders be-trokkenindebestudeerdezwareongeval-lenwas40jaar.jongemotorfietsers,vooralindeleeftijdscategorie25-34,hebbeneenverhoogdrisicoopzwareendodelijkeon-gevallen.Zevormenechternietdemeer-derheidvandemotorrijdersindeongeval-len.Drie leeftijdsgroepen–25-34,35-44,45-54–vormennamelijksamendrievierdevan demotorrijders in de ongevallen, enelkeleeftijdsgroepisongeveerevengroot.Ditgrotererisicovoorjongemotorfietsbe-stuurdersiseenfenomeendatwevaakte-rugzienbijandereweggebruikers,hoewelde piek zich bij autobestuurders op eennog jongere leeftijdsitueert (18-24 jaar inplaatsvan25-34jaar). Integenstellingtot

32%

Profiel 1 – De motorrijder verliest de controle. Dit zijn ongevallen die door de motorrijder werden geïnitieerd. Dit soort ongevallen doet zich vaak voor op een moeilijk traject, veelal omwille van een scherpe bocht. Naast het traject waren overdreven snelheid, rijden onder invloed van alcohol of een gebrek aan ervaring een belang-rijke oorzaak.

30%

Profil 2 – De andere weggebruiker ziet motorrijder over het hoofd bij het afslaan naar links of bij het invoegen in een verkeersstroom. De initiator was de andere weggebruiker; de aandacht van de andere weggebruiker is de belangrijkste oorzake-lijke factor, waarbij de snelheid van de naderende motorrijder een verzwarende factor vormt.

13%

Profil 3 – De motorrijder is onvoldoende zichtbaar tijdens het inhalen van een andere weggebruiker of een file. Een andere weggebruiker verwacht de motorrijder niet aan zijn linkerkant en snijdt hem de weg af omdat hij wil afslaan of zelf inhalen. De verantwoordelijkheid voor dit soort ongevallen is vaak gedeeld tussen de motorrijder en de andere weggebruiker.

6%

Profil 4 – De motorrijder haalt in op de verkeerde wijze. Terwijl het vorige profiel inhaalmanoeuvres omvatte die correct werden uitgevoerd, vinden we in dit profiel ongevallen die werden veroor-zaakt door een inhaalmanoeuvre dat op het verkeerde tijdstip, op de verkeerde plaats of op de verkeerde wijze werd uitgevoerd.

7%

Profil 5 – De andere weggebruiker komt op het rij-vak van de motorrijder. Om diverse redenen rijdt de andere weggebruiker plots op het rijvak van de motorrijder – omdat hij de controle verloor, door onoplettendheid of omdat hij iemand wou inhalen en de motorrijder niet zag.

18 19


weggebruikersweggebruikers

19

rijdeninhetreëleverkeer.Ditmoetdebe-ginnendebestuurdervoorbereidenopzijndeelnameaanhetverkeer.Vooreendeelkan gevarenperceptie en anticipatie van gevaarlijke situaties op basis van beeld-materiaalofcomputeranimatiesgeoefendenookgeëxamineerdworden.Tochmoe-tendeleerlingentijdensderijlessensamenmeteeninstructeurinhetechteverkeerrij-denomfeedbacktekrijgenoverhunom-gangmetkritiekesituaties.

Voortgezette opleidingBestuurders van middelbare leeftijd (35-54 jaar)vormendehelftvandeongeval-lengroep. meer dan de helft van dezemotorrijders hebben eenB-rijbewijs voor1989behaaldenhaddendaardoorauto-matischhetrechtverworvenommeteenmotorfietsterijdenzonderdatzehiervoorspecifieke examens hadden moeten af-leggen.Hetlijktonszinvolomdezegroeptescreenenomnategaanofzeoverdevaardighedenbeschikkenommetdemo-tor te rijden.Het iswenselijk hen aan tezettenom,zonodig,cursussentevolgen.

Campagnescampagnes moeten de klemtoon leg-gen op de risico’s verbonden aan hogeenoverdrevensnelheid (nietgoedgezienworden,nietkunnenafremmeninkritiekesituaties,controleverliezen,meerkansopdodelijkeverwondingen)enmoetenreke-ninghoudenmetdeverscheidenheidaanprofielen onder de motorrijders (leeftijd,socialeachtergrond,typemotorfiets).

Bewustmaking van andere weggebrui-kersOmdatbijnadehelftvandezwareonge-vallenmetmotorrijderswordtveroorzaaktdoor andere weggebruikers – meestal

bestuurders die eenmotorrijder over hethoofd zien tijdens het afslaan – blijft debewustmakingbij niet-motorrijders in hetverkeereenbelangrijkaandachtspunt.

• Handhaving

Overdreven snelheidHet isdaaromessentieeldatpolitiecontro-lesookgericht zijnopmotorrijdersendatactiviteitendiededoeltreffendheidvanpoli-tiecontrolesondermijnen(bv.plooienvandenummerplaat),gerechtelijkwordenvervolgd.

AlcoholHoewelhetaandeelvanpositiefbevondenmotorrijdersinzwareongevallenkleinerisdan bij andereweggebruikers, wasmin-stenseenvijfdeonderde invloedvanal-cohol.Het isdaarombelangrijkomindelente en de zomer ook overdag alcohol-controlestevoorzien,omdatmotorrijdersvooraldanopdewegzijn.

DocumentenOnderdemotorrijdersbetrokkenbijzwareongevallen is er een relatief groot aantalzondergeldigrijbewijs,zondervoertuigre-gistratie en/of zonder verzekering.Het isdaarom belangrijk dat deze documentengecontroleerd worden naar aanleiding van politiecontrolesopmotorrijders.

• Weg- en voertuigdesign

WegenHoeweldeslechtestaatvandewegzel-den de hoofdoorzaak is van een zwaarongeval, speelt hetwegdek toch een rolin7%vandeongevallen.Innogeens10%van de ongevallen speelden andere pro-blemenmetdeinfrastructuureenrol(lich-ten, borden, zichtbaarheid, aanduiding

van de gepaste snelheid). De veiligheidvan motorrijders kan bijgevolg wordenverhoogd door de bestaande richtlijneninzakeinfrastructuuroptevolgen.

Hindernissen en vangrails uit de resultaten blijkt dat wanneer mo-torrijdersincontactkomenmetvasteob-jecten zoals palen, bomen of muren, ditmeestaldodelijk is.Voorhunveiligheid ishetdaaromwenselijkdat,waarmogelijk,dergelijke hindernissen uit de buurt vandewegwordenverwijderd–ofwaardatnietmogelijkis,wordenafgeschermdmetvangrails. De hindernissen moeten ookaltijd goed zichtbaar zijn. Vangrailsmoe-ten voorzien zijn van een vangplank omtevoorkomendathetongevalnogergereimplicatieszouhebbenalsdemotorrijderonder een vangrail schuift en tegen eenvandesteunpalenterechtkomt.

UitrustingBij eenderde van de hier geanalyseerdeongevallen werd de motorrijder niet op-gemerktdoordetegenpartij.Alleswatdezichtbaarheid van motorrijders verbetertzaldusookhunveiligheidverhogen–ookal blijvenandere factoreneen rol spelen,zoalsdesnelheidvandemotorrijderendeverwachtingenvandeandereweggebrui-kers.Doorkledij-eneenhelm-tedrageninkleurendiecontrasterenmetdeomge-ving,vallenmotorrijdersbeterop.

Heike MARTENSENMathieu ROYNARD

bij de autobestuurders zijn de verschillentussendeleeftijdsgroepenbijmotorrijdersechterrelatiefkleinenweziengeensterkedalingnadeleeftijdvan35jaar.

44%vandemotorrijdershadhetrijbewijsBvóór1989behaaldenhaddaaromgeenspecifiek examen moeten afleggen omeen motorfiets te besturen. Het aandeelvandezegroep(die40jaarofouderwasin2010)indeongevallenisnietgrotermaarooknietkleinerdaninderijdendepopula-tie.Debeginnendemotorrijders (meteenrijbewijsvanmaximaaléén jaaroud)vor-meneenrelatiefkleinegroep(8%),maarinvergelijkingmetderijdendepopulatiezijnzeindezware,enmetnamededodelijkeongevallen sterk oververtegenwoordigd.

MotorfietstypeÉenop3motorrijdersindezwareongeval-len reedmeteensportievemotorfiets.Desportievemotorfietsen komen in alle leef-tijdsgroepenvoor,maarterwijlbijdejongebestuurders3op5meteensportievemo-torfiets rijdt, isdatbijde45-plussersnogslechts 1 op 5. Bestuurders van dit typehebbeneensterk verhoogd risicoopdo-delijkeongevallen.Deongevallenmeteensportievemotorfietswarenvakereenzijdigeongevallendanbijdemeesteanderetypes.Bestuurders van sportieve motorfietsenbegingenookvaker inbreukenzoalsover-drevensnelrijden,rijdenonderinvloedvanalcoholofmeteenongeldigrijbewijs.

InbreukenSnelheidBij36%vandemotorrijderskonworden

vastgesteld dat zemet overdreven snel-heid gereden hadden. gezien het groteaantalbestudeerdeongevallenwaarbijdesnelheidvandemotorrijderonbekendwas(44%)endebevindingeninanderelanden,isechtertevermoedendateerder1opde2dan1opde3motorrijdersinzwareon-gevallentesnelreed.wemogenerinelkgevalvanuitgaandatsnelheidbijongeval-lenmetmotorfietserseennoggrotererolspeelt danbij ongevallenmet louter per-sonenwagens.Het risico van overdrevensnelheidkomttotuitinginhetverschiltus-sendodelijkeenzwareongevallen.Bijdemotorrijders inzwareongevallenwerdbij21%eentehogesnelheidvastgesteld,bijdedodelijkverongeluktemotorrijderswasdit50%.

overdreven snelheid houdt een drievoudig risicoin:(1)controleverliezenoverdemo-tor;(2)nietmeertijdigkunnenremmenineennoodsituatie;en (3)minderzichtbaarzijnvoorandereweggebruikers.

AlcoholRijdenonderinvloedislevensgevaarlijkbijhetbesturenvaneenmotorfiets.Hoeweluitonderzoekblijktdatmotorfietsersmin-derdanautobestuurdersgeneigdzijnomtedrinkenalszerijden,bleekuitdeana-lyse van de onderzochte ongevallen datzeker 20% van de geteste motorrijderspositief was. Deze verhouding is lagerdan bij autobestuurders.motorrijders dieonderinvloedvanalcoholwaren,verlorenvakerdecontroleoverhunmotorfietsdananderemotorrijders.

Ontbreken van rijbewijs of andere do-cumentenBij20%vandemotorrijderswaarvoorerinformatie was over het rijbewijs, de in-

schrijvingendeverzekeringvanhetvoer-tuig,wastenminsteéénvandezeaspec-tennietinorde.17%vandebestuurdershadgeengeldigrijbewijs.

motorrijdersdieniet inordezijnmethundocumentenwaren relatief vaker betrok-ken bij dodelijke ongevallen dan bij niet-dodelijke zware ongevallen (27% versus13%).Het is plausibel datwanneermenniet in orde ismet zijn documenten ookvakerandereregelsnietzalrespecteren.

Infrastructuurproblemenmethetwegdekhaddeninmin-derdan1opde10ongevalleneenbijdrageaan het ontstaan van het ongeval en waren dan meestal een bijkomstige oorzaak. Innogeens10%vandeongevallenwerdenandere infrastructurele problemen gerap-porteerdzoalsslechtesignalisatie,slechteverlichtingofeeninadequateweginrichting.

Eenderdevandemotorrijdersindodelijkeongevallenbotstetegeneenboom,paalofmuur.Slechtsin3vandezegevallenwasdehindernisbeveiligddooreenvangrail.

AanbevelingenOpbasisvandebevindingenwerdeneenaantalaanbevelingengeformuleerd.

• Opleiding

RijopleidingDe rijlessen leggenmomenteel de klem-toon op de controle over het voertuig,maar er zouden ook lessen moeten ko-menover risicoperceptie en anticiperend

Het integraal rapport en de samenvatting van de studie ‘MOTAC’ kan geraadpleegd en gedownload worden op onze site via: http://bivv.be/nl/pers/onderzoek-en-statis-tieken/weggebruikertypes/motorrijders

20 21


statistiekenstatistieken

Verbetering voor de motorrijdersde sterkste dalingen van het aantal onge-vallen vindenwe bij demotorrijders.Hetaantal letselongevallen met motorrijdersdaalde in2012met16,5%enhetaantaldodenterplaatsezelfsmet26,3%inver-gelijkingmet2011.Dezeafnameswordenhet hele jaar 2012 waargenomen, maardemaandapril -metbijzonderdruilerigeweersomstandigheden-droeghetsterksttotdezeevolutiebij:236ongevallenen6overlijdenswerdenwaargenomenin2012,minderdandehelftdusvande523on-gevallenen15overlijdensdiewein2011registreerden.

Fietsers in VlaanderenInVlaanderenvolgthetaantal fietsdodende algemeen dalende trend van 2012

niet.Ervielen8fietsdodenmeer in2012tenopzichtevan2011.Invergelijkingmet2004 blijft de trend evenwel dalend.Hetaantalgewondefietsersdaaldedanweermet7,3%.

Minder doden tijdens de weekendnachtenHoewelhetaantalongevallenongeveerindezelfdemateafneemt tijdensde4peri-odes van de week4, noterenwe een bij-zonderforsedalingvanhetaantaldodentijdensweekendnachten (-29,2%tenop-zichtevan2011),endit inheelhet land.De talrijke controles en sensibiliserings-

campagnes die specifiek tijdens dezeperiode georganiseerd werden, biedenmogelijk een verklaring voor dezemooieafnamevanhetaantaldoden.

Benoit GODART

4weekdag,weeknacht,weekenddag,weekendnacht.

De cijfers van de meest recente verkeersveiligheidsbarometer van het BIVV voor het jaar 2012 ver-tonen een sterke afname van het aantal doden ter plaatse met 13,3% in vergelijking met het jaar 2011. Nooit eerder werd zo’n grote afname verwezenlijkt, maar toch is er geen reden tot euforie. Er zijn immers nog belangrijke in-spanningen nodig om de doelstel-ling, namelijk een reductie van het aantal verkeersdoden met 50 % tegen 2020 ten opzichte van het aantal verkeersdoden in 2010, te verwezenlijken.

Goede resultaten voor 2012Het aantal doden ter plaatse1 daalde van 775 in 2011naar 672 in 2012,dit is eenafnamemet13,3%.Hetbetreftéénvandegrootsteafnamesvandelaatstejaren.wenoteerdenookafnamesvan8,5%vanhetaantalgewondenenvan7,8%vanhetaan-talletselongevallenin2012.Hetaantalge-registreerdedodenterplaatseinBelgiëkenteen algemene dalende trend sinds 2004.Deze trend is echter niet constant wantsinds2005isereenopeenvolgingvan“ja-renvanvooruitgang”en“jarenvanstabilise-ring”.Hetjaar2012vormthieroptrouwensgeenuitzondering,aangezienhetvolgdeophetbijzondermatigejaar2011.BelgiësluithiermeeperfectaanbijdeEuropesetrendvaneensterkeafnamevanhetaantaldo-den terplaatse in2012 (met9%),naeenergmatigjaar2011(afnamemet2%).

Delaatstejareniserdusduidelijksprakevan een onderliggende dalende trend die waarschijnlijktedankenisaaneencombi-natievanfactoren: y aanpassingvandeinfrastructuur; y eengeleidelijkegedragsveranderingbijde weggebruikers (de gedragsmetin-genvanhetBIVVlateneengeleidelijketoenamezienvanhetgordeldrachtper-centage2eneen lichteafnamevandegereden snelheden3)

y verbeteringenaandeveiligheidvandevoertuigen.

Deze onderliggende dalende trend kanechterineenbepaaldjaarversterktofaf-gezwakt worden door verschillende ex-terneparameterszoalsdeobjectievepak-kans,deeconomischesituatie,bepaaldebeleidsmaatregelen of weersomstandig-heden.

Het officiële aantal doden 30 dagen (hettotaal aantal personen dat omkwam opde plaats van het ongeval of binnen de30 dagen volgend op het ongeval) voor2012wordtdoorhetBIVVgeschatop750voor heel België. De doelstelling van hetjaar2010(750verkeersdoden)isdusmettwee jaar vertraging uiteindelijk toch be-reikt.Voorhet jaar2011bedroeghetof-ficiëleaantalverkeersdoden858.

De goede cijfers voor 2012 mogen onsnietuithetoogdoenverliezendatBelgiëéénvandeslechtsteleerlingenvanEuropablijftvoorwatbetrefthetaantaldoden inhetverkeerpermiljoeninwoners.Ermoe-ten dus nog veel inspanningen geleverd worden om het Europees gemiddeldetehalenenaansluiting tevindenbijonzerechtstreeksebuurlanden.

Daling aantal verkeersdoden voor 2012

1Definitie“dodenterplaatse”:depersonendiebetrokkenrakenineenverkeersongevalendieterplaatseofvoordeziekenhuisopnameoverlijden.Ditisniethetdefinitieveaantalverkeersdoden,wantindataantalzijnookalleverkeersdodendiebinnendedertigdagenaanhunletselsoverlijdeninbegrepen.

2Riguelle,F.(2013).nationalegedragsmetinggordeldracht–2012.Brussel,België:BelgischInstituutvoordeVerkeersveiligheid-KenniscentrumVerkeersveiligheid..3Riguelle,F.(moetnogverschijnen).nationalegedragsmetingsnelheid-2012.Brussel,België:BelgischInstituutvoordeVerkeersveiligheid-KenniscentrumVerkeersveiligheid.

1162

1089 1073 1071

944 943841 858

750*

10901016

966 973

835 830741 775

672

630

420

0

200

400

600

800

1 000

1 200

1 40020

04

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

Gege

vens

bron

nen:

WPR

, CGO

P/B,

FO

D Ec

onom

ie AD

SEI &

BIVV

Infog

rafie:

BIVV

* schatting

Doden 30 dagenDoden ter plaatseDoelstellingen Staten Generaal van Verkeersveiligheid van 2011

Evolutie op lange termijn (2004-2012) van het aantal doden ter plaatse en van het aantal doden 30 dagen in België

Het aantal doden 30 dagen (rode curve) omvat zowel de personen die overleden zijn op de plaats van het ongeval (oranje curve) als de personen die overleden zijn in de ziekenwagen, in het ziekenhuis of thuis ten gevolge van een ongeval en dit binnen 30 dagen na het ongeval.

104 11

5

115

134

98

124

97

114

84

0

20

40

60

80

100

120

140

160

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

3354

3531

3742

3594

3720 38

13

3591

3959

3307

2 800

3 000

3 200

3 400

3 600

3 800

4 000

4 200

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Geg

even

sbro

n: W

PR

en

CG

OP

/B

Info

grafi

e: B

IVV

Dod

en t

er p

laat

se b

ij m

otor

fiet

sers

Lets

elon

geva

llen

met

min

sten

s éé

n

mot

orri

jder

Evolutie op lange termijn (2004-2012) van het aantal doden ter plaatse onder motorrijders en van het aantal letselongevallen met motorrijders

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

4,5

5,0

5,5

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Dod

en t

er p

laat

se /

24

u

Week-end dagWeek dagWeek-end nachtWeek nacht

Evolutie op lange termijn (2004-2012) van het aantal doden ter plaatse per 24u volgens de periode van de week

ConclusieDe spectaculaire afname van het aantal doden ter plaatse in 2012 (- 13,3% ten opzichte van het jaar 2011), is zeer goed nieuws. De gunstige cijfers voor 2012 mo-gen ons echter niet uit het oog doen verlie-zen dat België één van de slechtste leerling van Europa blijft voor wat betreft het aantal doden in het verkeer per miljoen inwoners. We moeten ons dus blijven inspannen om het Europees gemiddelde te halen en aan-sluiting te vinden bij onze rechtstreekse buurlanden.

DevolledigebarometerisbeschikbaaropdewebsitevanhetBIVV:www.bivv.be.

22 23


uitrustinguitrusting

Recidivistenmeer ingrijpende of beperkende vormenvanISAzoudeneenoplossingkunnenzijnvoor herhaaldelijke snelheidsovertreders.netzoalseen‘alcoholslot’,zoumenindewagen van deze bestuurders een ‘snel-heidsslot’kunnen inbouwen.Ditkaneenvollediggeslotensysteemzijnofeenhalf-opensysteemgekoppeldaaneenzwartedoosdie registreertwanneerdebestuur-derdegeldendesnelheidsbeperkingheeftgenegeerd.

Hierbij is het belangrijk dat er voldoendeonderscheid wordt gemaakt tussen devrijwilligesystemenendeopgelegdesys-temen,zodatautomobilistenISAnietgaanzienalseenstraf.

PolitiekDe laatstetijd iserookvanuitdepolitiekaandachtvoorhetsysteem.Indeaanbe-velingen voor de periode 2011 – 2015,raadtdeFederalecommissieVerkeersvei-ligheid(FcVV)aanomISAtepromoten.

DeFcVVsteltonderanderevooromdevoordelenvanhetsysteemaanteprijzenenoplossingentezoekenvoordebelem-meringenbijdeimplementatie.

HetVlaamsparlementheefteenresolutie‘terbevorderingvanintelligentesnelheids-assistentie’ aangenomen op 4 oktober2012.Op18april2013heeftdeKamerditvoorbeeldgevolgd.

Hetparlementheeftnu6maandendetijdom een strategie uit te werken voor de

promotie van ISA. Eén van de acties zalerin bestaan om de voertuigenvloot vandefederaleoverheiduitterustenmetISA

De laatste tijd heeft men het vaak over Intelligente Snelheidsassis-tentie ( in het Engels Intelligent Speed Assistance of ISA), een ver-zamelnaam voor systemen die de bestuurder helpen bij het naleven van de snelheidslimieten. Via Se-cura maakt een stand van zaken op met betrekking tot dit systeem, dat bij het grote publiek nog rela-tief onbekend is.

SnelheidSnelrijdenverhoogtnietenkeldekansopeen ongeval, het vergroot ook de ernstvan de ongevallen. Over het algemeenwordt ervan uitgegaan dat ongeveer een derdevandedodelijkeongevallen(mede)veroorzaakt wordt door overdreven ofonaangepaste snelheid (OESO/cEmT,2006). Snelheid is daarmee een van degrootste“killers”inhetverkeer.

metISAkanhetaantalgevallenvanover-drevensnelheidverminderdworden.On-aangepaste snelheid is vooralsnog veel moeilijkeraantepakken.

Verschillende syste-menISA-systemenbestaaner inverschillendevormen.Sommige systemen kunnen en-kel informatie geven en eventueel waar-schuwen,anderemakenhetdebestuur-dermoeilijkofzelfsonmogelijkomsnellerte rijden dan toegestaan.Over het alge-

meenonderscheidtmen3varianten:

• Informatief of waarschuwend (open)

De bestuurder wordt geïnformeerd overde geldende snelheidslimiet. Eventueelkanereenvisueleofauditievewaarschu-wingworden ingesteld bij het overschrij-denvandelimiet.

• Ondersteunend (halfopen)

De bestuurder voelt tegenwerking in hetgaspedaalwanneer hijde snelheidslimietprobeertteoverschrijden.Alservoldoen-de kracht op het gaspedaal wordt uitge-oefend,ishetmogelijksnellerterijdendandelimiet.

• Begrenzend (gesloten)

De maximumsnelheid van het voertuigwordt automatisch beperkt tot de terplaatse geldende snelheidslimiet. Het isdusnietmogelijkomsnellerterijden.

Techniek Deuitdagingopditmoment is ervoor tezorgen dat het voertuig altijd en overalweetwat de geldende snelheidslimiet is.Dit isnieteenvoudigwantsnelheidslimie-ten kunnen afhangen van het momentvandedag,wegenwerken,neerslag,hetsoort voertuig en eventuele aanhangwa-gen, enz. De meest gebruikte techniekbestaatuiteennavigatiesysteemmeteenkaartwaaropdesnelheidslimietenaange-geven zijn. meestal wordt dit aangevuldmetinformatievaneencameradiedever-keersborden herkent. Zo kunnen tijdelijk

geldende snelheidslimieten, zoals bijwe-genwerkenenfilevorming,ooktijdigwor-dengedetecteerd.Demeestgeavanceer-de systemen houden zelfs rekening metneerslag (a.d.h.v.de regensensor)enhettrekken van een aanhangwagen (a.d.h.v.deafneembaretrekhaak).Sommigeauto-constructeurs gebruiken enkel verkeers-bordenherkenningalsinformatiebron.

VerkrijgbaarheidOpditmomentzijnenkelinformatievesys-temen verkrijgbaar. Een eventuele waar-schuwing zal altijd uitschakelbaar zijn.naarmate de techniek betrouwbaarderwordt en het draagvlak voor ISA groeit,zullen constructeurs meer ingrijpendesystemenaanbieden.Deoptieismeestalonderdeel van een pack dat verkrijgbaarisvoorpersonenwagensvanafhetc-seg-ment(compactemiddenklasse).

DraagvlakEind2009werdeengrootschaligesurveygehouden in Vlaanderen en nederlandwaaraan7528personendeelnamen.Bijna95%vanderespondentenisvoorstandervan ISA. Hiervan wil 30% informatieve,38% waarschuwende, 12% ondersteu-nende en 15% limiterende ISA (Vlassen-root,Demol,&marchau,2010).

Veel deelnemers aan proefprojecten zijnovertuigd vanhet nut van ISA.Ze vindenhetgemakkelijkdathunautohenwijstopdesnelheidslimietenenverklarendatzeopdiemaniermeeraandachtkunnenbeste-denaandeoverigeaspectenvanhetrijden.

Intelligente Snelheidsassistentie (ISA) kent succes

(BelgischeKamervanVolksvertegenwoor-digers,2013).

Philip TEMMERMAN

24 25


educatieeducatie

“Rijbewijs op School” is een ini-tiatief van de Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV) dat sinds 2008 met de steun van de Vlaamse overheid wordt aangeboden aan alle secundaire scholen in Vlaan-deren en Brussel. Via Secura vindt het interessant om over de taal-grens te gaan kijken hoe dit pro-ject er precies uitziet…

Hetproject richt zich tot leerlingen vanaf17jaar,ongeachtdegraadwaarinzezit-ten.leerlingendiedeelnemenkrijgenmin-stensachtuurtheorielesvaneenprofes-sionele rijlesgever en kunnen nadien hettheorie-examen voor het rijbewijs B opdeschoolafleggen,enditallesgratis.Hetproject is eensuccesdankzijeenuniekesamenwerking tussen scholen, rijscholenenexamencentra.

Deze aanpak biedt duidelijke voordelen:de deelnemers krijgen dezelfde professi-onele vorming met aandacht voor duur-zamemobiliteitenverantwoordrijgedrag,delesgeverkanzijnlessenaanpassenaanhetstudieniveauvande leerlingen,endeleerlingenkunnenhunexamenafleggenineenvertrouwdeomgeving.

De resultaten

RijbewijsopSchoolkentreedssindszijnontstaanbijzonderveelsucces.Datblijktook uit de recentste evaluatiegegevens: in het schooljaar 2011-2012 schrevenliefst 798 scholen zich in, samen goedvoor 43.152 leerlingen. Het schooljaar

voordien ging het om789 ingeschrevenscholenen45.368leerlingen.OpvierjaartijdwistRijbewijsopSchoolzichdaarmeeeen vaste plaats te veroveren in het on-derwijslandschap.

De meerderheid van de Vlaamse ze-ventienjarigen volgt nu theorielessen opschool,terwijldaarvijfjaargeledenampersprake vanwas. Demeeste deelnemersbehalenbovendiengoederesultaten:na-genoegzesop tien (59,6%)scorenmini-mum41puntenop50enzijndusgeslaagdvoorhettheorie-examen.Inhetschooljaar2010-2011washetslaagpercentagevandezelfde grootteorde (60,3%), terwijl hetindejarenvoordienrondde63%schom-melde.De lichte daling in de slaagcijfersisteverklarendoorhetfeitdatsindseentweetal jaarook leerlingendieniet inhetlaatste jaar zitten maar wel al zeventienzijn,hetexamenkunnenafleggen.Terver-gelijking: in 2006, dus voor de start vanRijbewijsopSchool,laghetslaagpercen-tageindeexamencentraop48%.

Tevredenheidsen-quête

uitdeevaluatie-enquêtesbijscholenenleerlingen blijkt dat beide groepen bij-zonder tevreden zijn over Rijbewijs opSchool:99%vandescholenen94%vandeleerlingenvindtheteengoedtotzeergoed initiatief. De inhoud van de lessenwordtdoor97%vandescholenen88%vandeleerlingenbeoordeeldalsgoedtotzeergoed,en89%vandeleerlingenzouRijbewijsopSchoolaanbevelenaanan-

deren.Verder valtopdat zowel scholenals leerlingen sterk vragende partij zijnvoor meer verkeerseducatie op school:83% van de scholen en 63% van deleerlingen vinden dat secundaire scho-lenmeeraandachtmoetenbestedenaanverkeerenmobiliteit.

Nieuwe technolo-gieën

leerlingen uit het secundair onderwijsdiezichviaRijbewijsopSchoolvoorbe-reiden op het theorie-examen voor hetrijbewijsB,kunnendatsindsseptember2012 doenmet een nieuw digitaal leer-platform.Ophetplatformkunnenzedetheorie voor het rijbewijs instuderen enhonderden oefenvragen oplossen. Viaeensmartphone-appkunnenzezichbo-vendienmetenmet andere jongerendieRijbewijsopSchoolvolgen.

Digitale leeromgevingen en educatievegames raken steeds meer ingeburgerdin het Vlaamse onderwijs. Dat komt dekwaliteit van de opleiding ten goede: in hetverledengavenrijlesgeversvaakaandatzeniet toekwamenmetacht, tienoftwaalf lesuren om alle onderwerpen tebehandelen.Dankzijhetleerplatformkandelesgeverzichnuindeklastoespitsenop demoeilijkere aspecten van de leer-stof,enkunnendeleerlingenderestthuisverwerken. Op die manier worden deleerlingeneenstukverantwoordelijkvoorhun eigen leertraject, zodat ze zich nogmeerbetrokkenvoelen.

Aandacht voor “Rijbewijs op School” in Vlaanderen

Via een persoonlijke account hebben deleerlingen toegang tot lesinhoud per the-ma,oefeningenopmaatenproefexamensophetleerplatform.Zokunnenzezovaakzewillenzelfstandigoefenenenhunresul-taten opvolgen. de lesgevers kunnen hun lesmateriaalviahetplatformonlinezettenen kunnen er ook terecht voor kant-en-klare presentaties. Bovendien kunnen zehun leerlingenonlinetakengeven,nauw-gezet opvolgen welke vooruitgang elkeleerlingboekt,enhunleerplandaaropaf-stemmen.Ookdeprojectverantwoordelij-ke van de school kan op het digitaal leer-platformdocumentendownloadenenderesultaten van de leerlingen raadplegen.

uit vroegere evaluaties van Rijbewijs opSchool is bovendien gebleken dat leer-lingen thuis niet vaak genoeg oefenenvoorditproject.Eenleerplatformdatper-manent online beschikbaar is, verlaagtdewerklast thuis.Dankzijgedetailleerdefeedbackwetende jongerenbeter hoe-verzestaaninhetleerproces.Daarnaastkrijgenzeeenbeterinzichtinverkeersvei-ligheidenduurzamemobiliteit,wantookdieaspectenkomenophet leerplatformvolopaanbod.

Tussen midden september en begin de-cember2012warenermeerdan12.000leerlingen actief op het digitale leerplat-

form.Samenlostenzemeerdan1,7mil-joenoefenvragenop,watneerkomtopeengemiddeldevan145vragenperleerling.

naastdit leerplatform,iserookeenapp,de “crashtest”, waarmee leerlingen spe-lenderwijskunnenoefenenophunsmart-phone.Dezeappbiedt jongerendekansomzichtemetenmetdemeerdan40.000leerlingendieRijbewijsopSchoolvolgen.wieerinslaagtomdequizvragenzosnelen correct mogelijk te beantwoorden,prijktbovenaandecrashtest-ranking.

Werner De DOBBELEERVlaamse Stichting Verkeerskunde

De leerlingen van het Atheneum van Namen leggen hun rijbewijs af tijdens de lesvrije dagen

Veel scholen zijn op zoek naar interessan-te activiteiten voor hun leerlingen tijdens de lesvrije dagen. In Namen konden de leerlingen van het atheneum gebruik ma-ken van deze dagen om hun theoretisch rijbewijs af te leggen. Deze activiteit was een groot succes want van alle activiteiten kon zij op de meeste bijval rekenen. Van de 27 leerlingen die het examen aflegden, slaagden er 20 dankzij een opleiding van de RACB. Een goede manier om de les-vrije dagen op te waarderen …

meerinfoop:www.rijbewijsopschool.be.

26 27


communicatiecommunicatie

Half juni presenteerde het BIVV de nieuwe Bob-campagne in samen-werking met de Belgische Brou-wers en Assuralia. Na 17 jaar trou-we dienst, krijgt Bob een nieuwe dimensie: het concept wordt uit-gebreid naar bobben.

Bob, boegbeeld van tegen rijden onder invloed van alcohol In 1995 werd Bob, de persoon die nietdrinktalshijmoetrijden,geïntroduceerdinBelgië.gedurendemeerdan17jaarheeftBobonseengrotedienstbewezenenheefthijervoorgezorgddatdesocialeafkeuringtenopzichte van rijdenonder invloed vanalcoholaanzienlijktoegenomenis.Ditcon-ceptwerdookgeëxporteerdnaarnietmin-derdan17anderelanden,wathetuniver-seelkarakterervanbevestigt.

Het BIVV houdt zich bezig met de alge-mene organisatie van de sensibiliserings-campagne en de com-municatie over depakkans (preventieve luik), terwijl het detaak van de politie is om het aantal con-trolesoptevoerenindeeindejaarsperiode(repressieveluik).Hoewelerindeloopvandejarenlichtjesgesleuteldwerdaandefor-mulevandeBob-campagnes,zijndeba-sisingrediëntentochdezelfdegebleven:hetconceptvandeaangeduidebestuurder,hetfeestelementenwaarderingvoorhetgoedegedrag. Ook de kernboodschap blijft on-veranderd:jekangerustpleziermaken,opvoorwaardedatdebestuurderdiedean-derennaarhuisbrengtgeenalcoholdrinkt.

ViadezesensibiliseringscampagnewilhetBIVV: y mensen die van plan zijn om uit tegaan,ertoeaanzettenomeenBob tekiezen.weconstaterendathetaantalpersonen dat de rol van Bob op zichneemt, inde loopvande jarentoege-nomenis,watdepositieveimpactvandecampagnesaantoont.

y mensen ervan overtuigen dat drinkenenrijdennietsamengaan.

België hinkt achteroptoch kunnen we niet anders dan vaststel-len dat het percentage bestuurders datonder invloedvanalcohol rijdt,abnormaalhoogblijft.Idemvoorhetpercentagealco-holgerelateerde ongevallen. ondanks het toenemendaantalBob-campagnesenpo-litiecontroles,blijftdezekillerinBelgiëern-stiger dan in andere europese landen. als wevergelijkenmetonzenoorderburen,danzienwedater3keerminderbestuurderspositieftesteninnederlanddaninBelgië.

Resultaten van de recentste gedrags-meting

Omde twee jaar voert het BIVV een ge-dragsmetingalcoholuitomdeomvangvandezeproblematiekinonslandtebepalen.uit de resultaten van de nieuwste studieuit20121blijktdaterdelaatstejarengeensprake was van een positieve evolutie.

Hetprobleem isnognijpender tijdenshetweekenddantijdensderestvandeweek:tijdensweekendnachtentestongeveer8%vandegecontroleerdebestuurderspositief.Anders gezegd, tijdens weekendnachtenwordtéénautoopde12bestuurddoorie-manddieteveelgedronkenheeft.

Organiseer je vooraf! Klaar om te bobben!

Bij de jongste automobilisten is het per-centagedatrijdtonderinvloedvanalcoholhetlaagst.Bijde40-tot54-jarigenwordtdaarentegen het hoogste percentage po-sitievebestuurdersopgetekend(3,2%).

Sociaal draagvlakOndanks deze verontrustende cijfers,toonde de nationale VerkeersOnveilig-heidsenquêtevanhetBIVVeerderditjaaral aan dat er een groot sociaal draagvlak istenvoordelevandemaatregelentegenrijdenonderinvloedvanalcohol.Zowerdrijdenonder invloed van alcohol door derespondentenbeschouwdalsdegevaar-lijkste gedraging in het verkeer (na rijdenonderinvloedvandrugs).

Het verhogenvanhetaantal alcoholcon-troleswastrouwenséénvandemaatrege-lenwaardeBelgenhetmeestevoorstan-dervanwaren.Zelfssommigebestuurdersdie geregeld onder invloed van alcohol redenwaren toch voorstander vanmeer

controles,wataantoontdateendeelvandeautomobilistennoodheeftaanexternecontroleomzichaandesnelheidslimietente houden.

De campagneVan Bob naar Bobben

Om de impact van het concept Bob teversterken, hebben we ervoor gekozenomereennieuwedimensieaantegeven.Bobisdebestuurderdienietdrinktwan-neerhijrijdt.maarbobbengaatveelverderdandat.BobbenisdusnietalleenzelfBobzijnofeenBobaanduiden,maarookenvooral de terugrit op voorhand organise-rennogvoorhetfeestjebegint.Zekeralsje vanplanbent omeenglaasje tedrin-ken.Bobbenhoortbijdevoorbereidingenopeenavondjeuit.

Wegaffiches Affiches langs de (snel)wegen zullen indemaand junideweggebruikersuitnodi-genomtebobben.Opmerkelijkisdatdemodellenopdeaffiches,decollega’svanhetteamcommunicatievanhetBIVVzijn.net omdat bobben een gemakkelijke enlogischeopdrachtvoor iedereen is,werdnietvoorprofessionelemodellengekozen,maarvoor“gewone”mensen,zoalsuen

ik.De personen die bobben zijn herken-baaraanhungelekledij.

Radiospots Indemaandjuniliepenerspotsvan30se-condenopderadio.Erwerdgekozenvoor

Bron

: BI

VV

0%

1%

2%

3%

4%

5%

6%

25- 26 - 39 40 - 54 55+

2003

2005

2007

2009

2012

1,5%

1,22

%1,

1% 1,9%

1,6%

2,6%

1,34

%1,

4%2,

7%2,

4%

4,5%

3,28

%2,

7% 3,2%

2,8% 3,0%

1,74

%2,

0%1,

6% 2,1%

Rijden onder invloed van alcohol in functie van de leeftijdscategorie (2003-2012)

1Riguelle,F.(2013).nationalegedragsmeting“rijdenonderinvloedvanalcohol”2012.Brussel,België:BelgischInstituutvoordeVerkeersveiligheid–KenniscentrumVerkeersveiligheid.

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 20100

10

20

30

40

50

60

70

80

90

Bent u ooit al BOB geweest?

(BIVV campagne evaluaties 1999 - 2010)

Percentage bestuurders onder invloed in functie van de periode van de week

0,4%

1,0%4,1%

3,1%

1,1%

1,2%

3,4%

4,5%

Percentage bestuurders onder invloed per tijdstip van de week

(bro

n: B

IVV

)

WeekDag Nacht

Week Weekend WeekendDag Nacht

Evolution du pourcentage de conducteurs positifs 2003-2012

1,0%

2,1%

0,9%

1,1%

1,2%

1,4%

1,0%

1,4%

0,7%

1,4%

Evolutie van het percentage bestuurders onder invloed 2003-2012

(bro

n: B

IVV

)

28 29


rijopleidingcommunicatie

een confronterende aanpak. Een daderblikt terug op het ongeval dat hij veroor-zaaktedoordathijzichniethadgeorgani-seerd.Despijtkomttelaat.Hetkwaadisgeschied.Enalhetleedkonzogemakke-lijkvoorkomenworden.Eentweedestemroeptopomtebobben.wantzomoeilijkisdattochniet?Deradiospot isbedoeldomluisteraarsmeetenemeninhetgevoelvaneendader,omhentelateninzienhoesnelhetkangebeuren,metiedervanons.Indezomermaandenwordenerkortereen

iets ludiekere radiospotsuitgezondendiehetbegripbobbenmeerbekendheidwil-len geven.

Website en wedstrijdop de nieuwe site www.ikbob.be vinden geïnteresseerdenmeerinformatieoverdecampagne. men kan er cijfer- en beeld-materiaaldownloadenoferdecijfersoverrijdenonderinvloedbekijken.Opdezesitestaanookdedetailsvandewedstrijddiein het kader van deze campagne in sa-

menwerkingmetAssuraliageorganiseerdwordt.ZokrijgtdewinnaargedurendeéénjaareenSuzukiSwiftterbeschikking.

Activatie op het terreinDezezomertrekkenteamsvanvrijwilligersnaar drukbezette plaatsen: terrasjes, su-permarkten,enz.ommensenopeen lu-diekeentochovertuigendemaniertelatenontdekkenwatbobbenbetekent.

Benoit GODART

Een nieuwe risicoperceptie-test Sinds begin maart hebben kandi-daten die hun theoretisch rijexa-men afleggen de mogelijkheid om vrijblijvend en gratis deel te nemen aan een risicoperceptietest die ontwikkeld werd door GOCA. Deze test vormt echter nog geen onder-deel van het officiële examen.

De waarneming van potentiële gevarenin het verkeer en het correct anticiperen hierop spelen een cruciale rol in de ver-keersveiligheid. Deze vaardigheden latenopvallend tewensenoverbij jongeoner-varenbestuurders,watduidelijkzichtbaaris indeongevallenstatistieken.Hetonge-vallencijferdaaltnaarmatedejongeoner-varen bestuurdermeer ervaring verwerft.Hoewelhetvermogenomgevarenwaartenemenenkeldoormiddelvan(rij)ervaringkanwordenverworven,kanhetleerprocesworden versneld door de kandidaat reeds ineenvroegstadiumtelatenkennismakenmethetbelangvangevaarwaarneminginhet verkeer via de risicoperceptietest.

Methode Voor zijn risicoperceptietest heeft gOcAsimulatiesgerealiseerdvanreële,potenti-eelgevaarlijkeverkeerssituaties.Desimu-latieswerdengemaaktvanuithetperspec-tiefvandebestuurdermaarerwordtookeenzichtgebodenopdesnelheidsmeter,de richtingaanwijzers,debinnen-enbui-tenspiegels. Bij de ontwikkeling van desimulaties werd gestreefd naar het be-trekken van alle mogelijke verkeersdeel-nemersteneindeeenvariatieinbeeldma-teriaalenmogelijkegevarentebekomen.

Doorgebruik temakenvanachteruitkijk-spiegels dient de kandidaat overigens niet alleenrekeningtehoudenmeteenmoge-lijkgevaardatzichvoordoetrechtvoorhetvoertuig,maarookmetmogelijkegevarenachterenaandezijkantvanhetvoertuig.Op het einde van de simulatie dient dekandidaat aan te geven wat er vervolgens zoukunnengebeurenofwelkegevarenhijtijdensdesimulatieistegengekomen.Opdeze manier meet gOcA het vermogenvandekandidaatom“verborgen”risico’swaar te nemen. Hiervoor wordt gebruikgemaaktvanmeerkeuzevragenwaarbijermeerderegoedeantwoordenmogelijkzijn.Deklemtoon ligtnietopde reactietijdenzekernietopdewegcodemaarenkelopderisico-elementen.

Een vernieuwende test DegOcA-risicoperceptietestkanopver-schillende punten als vernieuwend be-schouwd worden. Er wordt gebruik ge-maakt van bewegende beelden, gefilmdin dagdagelijkse verkeerssituaties. Ditgeefteen realistischbeeldaandekandi-daatvandedeelnameaanhetverkeerineen motorvoertuig. Door gebruik te ma-ken van het bestuurdersperspectief endeintroductievanverschillendeattributen(achteruitkijkspiegels, tachograaf…) indesimulaties, wordt de kandidaat genood-zaaktomaandachtigtezijnoverhethelegezichtsveldende juistekijktechniek toetepassenomtijdigpotentiëlegevarenoptemerken.De risicoperceptietestbeoogtwaardevollereflexenuitdepraktijkopeenefficiëntemanierteintegrerenineentheo-retischexamen.

Benoit GODART

Benoit GODART

Minstens 1.000 km om te slagenGOCA organiseert jaarlijks een enquête in verschillende examencentra waarbij onge-veer 1.100 kandidaten bevraagd worden die voor de eerste maal hun praktijkexamen voor het rijbewijs categorie B afleggen. Uit de resultaten van de enquête blijkt dat de slaagpercentages voor het praktijkexa-men stijgen als de kandidaten meer dan 1.000 km afleggen tijdens hun opleidingspe-riode. Bij kandidaten die minder dan 500 km aflegden, bedraagt het slaagpercentage on-geveer 56%, terwijl dit percentage stijgt naar 76% voor diegenen die meer dan 1000 km met de wagen reden. Het aantal afgelegde kilometers is niet de enige slaagfactor. Men moet ook in alle mogelijke rijomstandighe-den oefenen: in de stad, buiten de stad, ‘s avonds, tijdens het weekend, in de week tij-dens de spitsuren en bij goed of slecht weer. Nadat ze slaagden voor hun examen, rijden de meeste bestuurders zonder enige vorm van begeleiding. Bestuurders die een uitge-breide rijervaring onder alle omstandigheden verworven hebben zullen ook hierop beter voorbereid zijn.

de volledige resultaten van de enquête zijnbeschikbaarop:www.goca.be/fr/p/Enquetes

30 31


30

via secura n° 88

Wallonië

Uitgeverij Politeia, de Vereniging van de Vlaamse Steden en Ge-meenten (VVSG) en de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) publice-ren “Een nieuwe aanpak voor lan-delijke wegen. Het functietoeken-ningsplan”.

IedereVlaamsegemeenteheeftlandelijkewegen, die alsmaar intensiever en diver-sergebruiktworden.Doordetoenameendeverbredingvanactiviteiteninlandelijkegemeenten, zoals in de landbouw- entoerismesector,krijgenzemeerenanderverkeerteverwerken.Bovendienzijnlan-delijke wegen aantrekkelijke routes voorwoon-werkverkeer, voor schoolgaandejeugdenwordenzesteedsvakergebruiktals sluipweg. meer dan vroeger komenweggebruikers met elkaar in conflict,waardoor de verkeersonveiligheid toe-neemt. Voor gemeenten is het dan ookeengroteopdrachtomgoeduitgebouw-deenveiligelandelijkewegentevoorzien.

Duurzame aanleg van lande-lijke wegen

Vooreenduurzaambeheervanhetlande-lijkewegennetmoetenerdoordachtekeu-zesgemaaktwordeneniseenplanmatigeaanpak noodzakelijk.Omelke gemeenteindetoekomstinstaattestellenhethoofdtebiedenaandeveranderdeverkeerssitu-atie,heeftdeVlaamselandmaatschappijmet steun vanhetEuropeesFonds voorRegionaleOntwikkeling (EFRO)eennieu-wemethodiekontwikkeld:hetfunctietoe-kenningsplan.

Dezenieuwemethodevoorzietineenge-biedsdekkendevisiemetbetrekkingtotdefunctionaliteit vanhet landelijkwegennet,metaandachtvooreenaangepasteinrich-ting.Eengemeentekanzo,naeeninven-tarisatievandelandelijkewegen,voorelkelandelijkeweg de gewenste functie aan-duiden: welke gebruikers willen we hiergraagenwelkelieverniet?Afhankelijkvanhetgewensteverkeer,ofvanzijn functie,zalookdeinrichtingvandelandelijkewegbekekenmoetenwordenen,indiennodig,aangepast worden. twee studies liggen

aandebasisvandezenieuwemethodiek:Onderzoeknaardeopmaakvaneenfunc-tietoekenningsplanvoorde landbouwwe-genindewesthoek(VlmenEFRO,2008)en Opmaak van functietoekenningsplan-nen voor de landelijke wegen in diverseVlaamseregio’s(VlmenVVSg,2011).Inhetboek‘Eennieuweaanpakvoorlande-lijke wegen. Het functietoekenningsplan’willendeVlmendeVVSghetfunctietoe-kenningsplan toelichten.

De auteur liesbet Belmans (VVSg) be-spreekt het functietoekenningsplan opeentoegankelijkemanierdoormiddelvantalrijke illustraties.Depublicatiebiedteenantwoordopondermeervolgendevragen: y Hoe ontwikkel je een visie, rekeninghoudend met de ruimtelijke structuuren de verkeerssituatie?

y Hoe baken je mobiliteitskamers af enhoewordendezeontsloten?

y Welke signalisatie is er nodig en hoe moetdezeaangebrachtworden?

y welkesnelheidsminderendemaatrege-lenkanjenemen?

y welkematerialengebruikjehetbestinwelke situatie?

y waarkanjeinspiratieopdoen?

niet alleen gemeenten die op een toe-komstgerichtemanieromwillengaanmethunlandelijkwegennetvindenindezepu-blicatie inspiratieomaandeslagtegaan,maarookruimtelijkeplanners,verkeersdes-kundigen,bouwkundigen,architecten,ed.hebbenereenhandigwerkinstrumentbij.

V.U

.: K

AR

IN G

ENO

E, B

elgi

sch

Inst

ituut

voo

r de

Ver

keer

svei

lighe

id v

zw -

Haa

chts

este

enw

eg 1

40

5 -

113

0 B

russ

el

FEESTJE BOUWEN

EN TOCH VEILIG THUIS RAKEN?

MNM ZERO CAR APP: DE CARPOOL - OPLOSSING VOOR FEESTBEESTEN

Gratis applicatieDepublicatiekanbesteldwordenopdewebsitevanpoliteia:www.politeia.be,pere-mail([email protected])ofperfax(022892619).

Het BIVV vernieuwt de brochure “Verkeersborden voor kinderen”

Vanaf 10-11 jaar beginnen kinderen zelfstandig te fi etsen. Het is dan ook belangrĳ k dat kinderen op die leeftĳ d de verkeersborden die op hen betrekking hebben, leren kennen en naleven.

Om de kinderen te helpen om al deze borden te begrĳ pen, ontwierp het BIVV een aantal pedagogische instrumenten.

In dit kader heeft het BIVV de poster en de brochure “Verkeersborden voor kinderen” heruitgegeven. De poster richt zich tot kinderen van 10 tot 12 jaar. Jongere kinderen die zich zelfstandig verplaatsen doen dit vooral te voet en slechts weinig verkeersborden hebben betrekking op het kind als voetganger. Vandaar heeft het weinig zin om kinderen de betekenis aan te leren van borden die voor hen geen belang hebben. Dat is meteen ook de reden waarom de poster en de brochure enkel de verkeersborden bevatten die voor 10-12 jarigen het belangrĳ kst zĳ n.

De poster geeft de belangrĳ kste verkeersborden weer, ingedeeld per categorie en voorzien van humoristische tekeningen, zodat het kind de betekenis van elk bord gemakkelĳ k begrĳ pt.

De brochure, die bestemd is voor volwassenen (leerkrachten, opvoeders, animatoren of ouders), legt in voor kinderen verstaanbare taal de betekenis uit van elk bord op de poster. Ze bevat ook suggesties voor activiteiten.

VerkeersBordenv o o r k i n d e r e n

De poster en de kleurenbrochure zĳ n verkrĳ gbaar bĳ het BIVV voor de prĳ s van EUR 3 (verzendingskosten inbegrepen).

Om de algemene verkoopsvoorwaarden te raadplegen: http://webshop.bivv/nl/voorwaarden

Bestellen kan:

via de webshop: webshop.bivv.be, per fax : 02/244.15.28 per mail : [email protected].

Gelieve de volgende referentie te vermelden: N831.

Ongevallen op oversteekplaatsen voor voetgangersJean-françois gaillet, eddy gilissen (photos),...

Documents

Transcript of Ongevallen op oversteekplaatsen voor voetgangersJean-françois gaillet, eddy gilissen (photos),...