Onderzoeksresultaten PEFC Nederland Naleving van het ... · 2. Onderzoeksresultaten Hieronder...

15
PEFC Nederland Kokermolen 11 B 3994 DG Houten T +31 (0)30 693 00 40 F +31 (0)30 692 50 45 Onderzoeksresultaten PEFC Nederland Naleving van het Nederlands Duurzaam Inkoopbeleid voor hout In de periode begin 2015 tot augustus 2016 heeft PEFC Nederland onderzoek gedaan naar de naleving van het Nederlands duurzaam inkoopbeleid door regionale en lokale overheden. Sinds 2010 streeft de rijksoverheid ernaar 100% van de producten en diensten duurzaam in te kopen. Sinds 1 januari 2015 dienen ook regionale en lokale aanbestedende overheden hieraan te voldoen. In de praktijk blijkt echter dat veel van deze aanbestedende overheden dit beleid onvoldoende naleven. Op 18 juni 2015 heeft minister Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties in een brief naar de Vereniging van Nederlandse Gemeenten gewaarschuwd voor de negatieve gevolgen van het voorschrijven van één enkel keurmerk en daarmee het niet naleven van de Nederlandse en Europese wet- en regelgeving. Helaas heeft bovenstaande brief enkel betrekking op gemeenten, terwijl andere lokale overheden en publieke instellingen zoals provincies, waterschappen, woningcorporaties en universiteiten ook moeten voldoen aan de duurzame inkoopcriteria. PEFC Nederland heeft daarom tientallen bestekken en beleidsdocumenten onderzocht van provincies, waterschappen, gemeenten, woningcorporaties en universiteiten om vast te stellen of het Nederlandse duurzaam inkoopbeleid correct wordt nageleefd. Hierbij zijn aanbestedingen bestudeerd van TenderNed en Bouwberichten, evenals beleidsdocumenten of is confirmatie verkregen per e-mail. Het onderzoek toont aan dat de rijksoverheid de naleving van het duurzaam inkoopbeleid onvoldoende handhaaft en dat veel publieke instellingen de duurzame inkoopcriteria niet volledig volgen. Een uitgebreide uiteenzetting van de onderzoeksresultaten volgt hieronder. Daarnaast bevat dit document: - De brief van minister Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aan de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. - De brief van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten aan de verantwoordelijk portefeuillehouders van de gemeenten. - Een overzicht van de publieke instellingen waarmee FSC een partnerschap heeft. 1. Conclusies Provincies Van de 12 Nederlandse provincies zijn er 7 geëvalueerd in de periode begin 2015 augustus 2016. 5 provincies schrijven enkel FSC voor in hun bestekken. Slechts 2 provincies volgen het Nederlands duurzaam inkoopbeleid. Gemeenten Nederland telt 390 gemeenten. Bestekken van 39 gemeenten zijn geëvalueerd in de periode begin 2015 tot augustus 2016. 29 hiervan schrijven enkel het FSC-keurmerk voor. Slechts 10 refereren aan de TPAC/TPAS criteria in hun bestekken. Waterschappen Nederland telt 23 waterschappen. 12 van hen zijn onderzocht. 11 van de 12 waterschappen blijken enkel het FSC-houtkeurmerk voor te schrijven, terwijl slechts 1 waterschap de TPAC/TPAS richtlijnen volgt in de bestekken.

Transcript of Onderzoeksresultaten PEFC Nederland Naleving van het ... · 2. Onderzoeksresultaten Hieronder...

Page 1: Onderzoeksresultaten PEFC Nederland Naleving van het ... · 2. Onderzoeksresultaten Hieronder volgen de onderzoeksresultaten van de provincies, waterschappen, gemeenten, woningcorporaties

PEFC Nederland

Kokermolen 11 B

3994 DG Houten

T +31 (0)30 693 00 40

F +31 (0)30 692 50 45

[email protected]

www.pefcnederland.nl

Onderzoeksresultaten – PEFC Nederland Naleving van het Nederlands Duurzaam Inkoopbeleid voor hout In de periode begin 2015 tot augustus 2016 heeft PEFC Nederland onderzoek gedaan naar de naleving van het Nederlands duurzaam inkoopbeleid door regionale en lokale overheden. Sinds 2010 streeft de rijksoverheid ernaar 100% van de producten en diensten duurzaam in te kopen. Sinds 1 januari 2015 dienen ook regionale en lokale aanbestedende overheden hieraan te voldoen. In de praktijk blijkt echter dat veel van deze aanbestedende overheden dit beleid onvoldoende naleven. Op 18 juni 2015 heeft minister Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties in een brief naar de Vereniging van Nederlandse Gemeenten gewaarschuwd voor de negatieve gevolgen van het voorschrijven van één enkel keurmerk en daarmee het niet naleven van de Nederlandse en Europese wet- en regelgeving. Helaas heeft bovenstaande brief enkel betrekking op gemeenten, terwijl andere lokale overheden en publieke instellingen zoals provincies, waterschappen, woningcorporaties en universiteiten ook moeten voldoen aan de duurzame inkoopcriteria. PEFC Nederland heeft daarom tientallen bestekken en beleidsdocumenten onderzocht van provincies, waterschappen, gemeenten, woningcorporaties en universiteiten om vast te stellen of het Nederlandse duurzaam inkoopbeleid correct wordt nageleefd. Hierbij zijn aanbestedingen bestudeerd van TenderNed en Bouwberichten, evenals beleidsdocumenten of is confirmatie verkregen per e-mail. Het onderzoek toont aan dat de rijksoverheid de naleving van het duurzaam inkoopbeleid onvoldoende handhaaft en dat veel publieke instellingen de duurzame inkoopcriteria niet volledig volgen. Een uitgebreide uiteenzetting van de onderzoeksresultaten volgt hieronder. Daarnaast bevat dit document:

- De brief van minister Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aan de Vereniging van Nederlandse Gemeenten.

- De brief van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten aan de verantwoordelijk portefeuillehouders van de gemeenten.

- Een overzicht van de publieke instellingen waarmee FSC een partnerschap heeft.

1. Conclusies Provincies – Van de 12 Nederlandse provincies zijn er 7 geëvalueerd in de periode begin

2015 – augustus 2016. 5 provincies schrijven enkel FSC voor in hun bestekken. Slechts 2 provincies volgen het Nederlands duurzaam inkoopbeleid.

Gemeenten – Nederland telt 390 gemeenten. Bestekken van 39 gemeenten zijn geëvalueerd in de periode begin 2015 tot augustus 2016. 29 hiervan schrijven enkel het FSC-keurmerk voor. Slechts 10 refereren aan de TPAC/TPAS criteria in hun bestekken.

Waterschappen – Nederland telt 23 waterschappen. 12 van hen zijn onderzocht. 11 van de 12 waterschappen blijken enkel het FSC-houtkeurmerk voor te schrijven, terwijl slechts 1 waterschap de TPAC/TPAS richtlijnen volgt in de bestekken.

Page 2: Onderzoeksresultaten PEFC Nederland Naleving van het ... · 2. Onderzoeksresultaten Hieronder volgen de onderzoeksresultaten van de provincies, waterschappen, gemeenten, woningcorporaties

Woningcorporaties – Er zijn in Nederland 363 woningcorporaties. Bestekken en beleidsdocumenten van 15 hiervan zijn onderzocht. 12 woningcorporaties schrijven enkel het FSC-houtkeurmerk voor in hun bestekken en beleidsdocumenten.

Universiteiten – Van de 18 universiteiten in Nederland zijn bestekken van 5 van deze onderwijsinstellingen onderzocht. 3 universiteiten schrijven enkel het FSC-houtkeurmerk voor, terwijl 2 universiteiten refereren aan de TPAC/TPAS criteria.

Op 15 juni 2015 attendeerde Minister Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de Vereniging van Nederlandse gemeenten in een brief op de negatieve gevolgen van het niet naleven van het Nederlandse duurzaam inkoopbeleid. Desondanks kan er geconcludeerd worden dat de rijksoverheid nog steeds tekort schiet in de handhaving van de Nederlandse en Europese wet- en regelgeving omtrent het duurzaam inkoopbeleid.

Het feit dat zo veel lokale en regionale aanbestedende overheden het Nederlandse duurzaam inkoopbeleid onvoldoende naleven is niet enkel in strijd met het Nederlands en Europees recht. Het is ook een handelsbelemmering voor duurzaam geproduceerd hout dat wel voldoet aan de inkoopcriteria, maar niet het voorgeschreven keurmerk heeft.

2. Onderzoeksresultaten Hieronder volgen de onderzoeksresultaten van de provincies, waterschappen, gemeenten, woningcorporaties en universiteiten. De tabellen omvatten de organisaties die enkel het FSC-houtkeurmerk voorschrijven in hun bestekken en beleidsdocumenten. Waar mogelijk bevatten de document een weblink naar het originele document.

Provincies

PROVINCIES DIE FSC-HOUTKEURMERK VOORSCHRIJVEN

Provincies # inwoners Inkoopbeleid Documenten waarin FSC-only wordt voorgeschreven

Drenthe 488.957 FSC-only Bestek 6349 ‘Inrichtingsplan Weiteveen’

Gelderland 2.027.000 FSC-only Bestek 2119 ‘N830 fietspad Waardenburg – Meteren’

Utrecht 1.254.000 FSC-only Bestek 1056-2015 ‘Reconstructie rotonde en aansluitende wegvakken van provinciale weg N233’.

Noord-Brabant 2.482.000 FSC-only Bestek 264.25.01.RE ‘ N264 – Groot onderhoud rijbaan en fietspaden Uden-Gennep’

Friesland 646.257 FSC-only Bestek GM341300-1 ‘Gebiedsontwikkeling Franekeradeel – Harlingen, Fase 1’

Page 3: Onderzoeksresultaten PEFC Nederland Naleving van het ... · 2. Onderzoeksresultaten Hieronder volgen de onderzoeksresultaten van de provincies, waterschappen, gemeenten, woningcorporaties

Gemeenten

GEMEENTEN DIE FSC-HOUTKEURMERK VOORSCHRIJVEN

Gemeenten # inwoners Inkoop-beleid

Documenten waarin FSC-only wordt voorgeschreven

Amsterdam 825.080 FSC-only Bestek Al 2016-041 ‘Walmuurvernieuwing en herprofilering Prinsengracht’

Den Haag 495.083 FSC- only Bestek 95017865 ‘Werkhaven Scheveningen’

Utrecht 335.089 FSC-only Bestek 114033 ‘Molen Rijen en Zon’

Eindhoven 223.876 FSC-only Bestek 403020101 ‘Herinrichting Hoogstraat binnen de Ring’

Groningen 200.210 FSC-only Bestek 61-2015 ‘Eemsgolaan onderdoorgang’

Almere 197.138 FSC-only Bestek SB-30-15-008-T02 ‘Groot onderhoud Bloemenbuurt Oost’

Maastricht 122.358 FSC -only Bestek 14HPR084 ‘Realisatie milieupark Het Rondeel’

Leeuwarden 107.858 FSC-only Bestek 2015-38/15806 ‘Reconstructie Valeriusstraat’

Heerlen 87.429 FSC-only Bestek B2015-05-21 ‘Herinrichting kernwinkelgebied Hoensbroek fase 3’

Hilversum 87.115 FSC-only Bestek 629 ‘Crematorium Begraafplaats Zuiderhof Hilversum en renovatie bouwdeel B, C en D’

Lelystad 76.333 FSC-only Bestek 15-012 ‘Groot onderhoud Kempenaar 22 t/m 33 exclusief Kempenaar 32 in gemeente Lelystad’

Leidschendam-Voorburg

74.108 FSC-only Beleidsdocument ‘Handboek beheer openbare ruimte’

Hoorn 71.895 FSC-only Bestek GW-560 ‘Herinrichting Astronautenweg sterflats’

Gouda

70.940 FSC-only Bestek 2015-10 ‘Raambestek rioolreparaties’

Stichtse Vecht (Maarssen)

63.844 FSC-only Bestek 15 CO 021 09 ‘Onderhoud begraafplaatsen’

Lansingerland (Berschenhoek)

58.156 FSC-only Bestek GM342185-01 ‘Aanleg deelplan 5 Westpolder/Bolwerk C.V. en Gemeente Lansingerland’

Smallingerland (Drachten)

55.543 FSC-only Bestek 3-2015 ‘Herinrichting Vogelzang e.o. te Drachten’

Leiderdorp 26.993 FSC-only Bestek INFR150178 ‘Opwaarderen Buitenhofvijver’

Etten-Leur 42.873 FSC-only Bestek 2014-19 ‘Reconstructie fietspaden rondom KSE te Etten-Leur’

Page 4: Onderzoeksresultaten PEFC Nederland Naleving van het ... · 2. Onderzoeksresultaten Hieronder volgen de onderzoeksresultaten van de provincies, waterschappen, gemeenten, woningcorporaties

Sint-Oedenrode 17.879 FSC-only

Bestek SSV 2015-05 ‘Onderhoud elementverharding en riolering 2016-2017’

Heusden 43.000 FSC-only

Bestek 1604 ‘Wateroverlast Vlijmen-Noord’

Moerdijk 36.737 FSC-only

Bestek 2016-010 ‘Aanleg kasteeltuin te Zevenbergen’

Teylingen 36.022 FSC- only

Bestek 13090419-BST-04 ‘Woonrijp maken UW2’

Dordrecht 119.009 FSC-only

Bestek IBD/2015/1532205 ‘Nieuwe Dordtse Biesbosch, Noorderdiepzone’

Alpen aan den Rijn

107.447 FSC-only

Beleidsdocument ‘Functioneel en technisch programma van eisen Beweegbare Kunstwerken’

Velsen 67.115 FSC-only

Bestek 13HB0419-BE-BO-150410 Herinrichting Lange Nieuwstraat te IJmuiden

Pijnacker-Nootdorp

51.401 FSC-only

Bestek 14PRJ0014/04/13 ‘Bouw en woonrijp maken Ackerswoude te Pijnacker’

Halderberge 29.541 FSC-only

Bestek O14312 ‘Nieuwbouw Onderwijs- & Sportcomplex te Oud Gaste’

Borger-Odoorn 25.372 FSC-only

Bestek GG2015-003 ‘Herinrichtingsproject Nije Daip te Nieuw Buinen’

Waterschappen

WATERSCHAPPEN DIE FSC-HOUTKEURMERK VOORSCHRIJVEN

Waterschappen # inwoners Inkoop-beleid

Documenten waarin FSC-only wordt voorgeschreven

Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard

605.000

FSC-only

Bestek HHSK NvI 2016.03111 ‘Ophoging regionale waterkering’

Wetterskip Fryslân 670.000

FSC-only

Bestek WF.2015-50 ‘ Influentwerk t.b.v. r.w.z.i. Kootstertille’

Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier

1.200.000 FSC-only

Bestek 16.0016523 ‘Renovatie RWZI Alkmaar’

Hoogheemraadschap van Rijnland 1.300.000

FSC-only

Bestek AWTL 235 DIG-2040 ‘AWTL Heemstede-Schalkwijk’ and voorwaarden bouwvergunningen

Hoogheemraadschap van Delfland

1.400.000 FSC-only

Bestek 1246782, Table of requirements – appendix 2

Waterschap Hollandse Delta

870.000 FSC-only

Bestek BC2981.11 ‘Gemaal Putten’

Waterschap Noorderzijlvest

370.000 FSC-only

Bestek 2016-7071-06 ‘Raamcontract aanleg natuurvriendelijke oevers’

Waterschap Peel en Maasvallei

450.00 FSC-only

Bestek 15076 ‘Herinrichten Haelensebeek te gemeente Leudal’

Page 5: Onderzoeksresultaten PEFC Nederland Naleving van het ... · 2. Onderzoeksresultaten Hieronder volgen de onderzoeksresultaten van de provincies, waterschappen, gemeenten, woningcorporaties

Waterschap Roer en Overmaas 718.000

FSC-only

Bestek 015-GNS-03 ‘Caumerbeek – Aambos’ and tender 2016-GNS-02 – Vergroten regenwaterbuffers fase 3

Waterschap Zuiderzeeland 400.000

FSC-only

Bestek ZZL-2016.23.1/WBH-Z ‘Baggerwerk en onderhoud beschoeiing in Lelystad en Zeewolde’

Waterschap Rivierenland

950.000 FSC-only

Bestek 201611585 ‘Kadeverbetering Molenkade’

Woningcorporaties

WONINGCORPORATIES DIE FSC-HOUTKEURMERK VOORSCHRIJVEN

Organisatie Gemeente # huizen Inkoop-beleid

Documenten waarin FSC-only wordt voorgeschreven

Eigen Haard Amsterdam 55.449 FSC-only Jaarverslag 2015

Vidomes Den Haag 18.641 FSC-only Jaarverslag 2015

Mitros Wonen Utrecht 32.058 FSC-only Beleidsdocument ‘Programma van Eisen 2015’

Dudok Wonen Hilversum 7.741 FSC-only Jaarverslag 2015

Woonbron Rotterdam 45.299 FSC-only ‘Maatschappelijke visitatie 2011-2014’

Portaal Midden-Nederland

52.021 FSC-only Bestek BC4880 ‘Bouwrijp maken Deltakwartier fase V en Grevelingenstraat’

SSH Nationaal 18.778 FSC-only E-mail

SSH Nationaal 18.778

FSC-only E-mail

Elan Wonen Haarlem 6.972 FSC-only Jaarverslag 2015

Haagwonen Den Haag 24.480

FSC-only E-mail

Duwo Midden- Nederland

29.514 FSC-only E-mail

Vestia Rotterdam & Den Haag

78.600 FSC-only Jaarverslag 2015

Ymere Omgeving Amsterdam

88.254 FSC-only Beleidsdocument ‘Standaard administratieve voorwaarden’

Page 6: Onderzoeksresultaten PEFC Nederland Naleving van het ... · 2. Onderzoeksresultaten Hieronder volgen de onderzoeksresultaten van de provincies, waterschappen, gemeenten, woningcorporaties

Universiteiten

UNIVERSITEITEN DIE FSC-HOUTKEURMERK VOORSCHRIJVEN

Universiteiten Inkoop- beleid

Documenten waarin FSC-only wordt voorgeschreven

Rijksuniversiteit Groningen FSC-only Bestek ‘Aanbestedingsleidraad voor de openbare Europese Aanbesteding Drukwerk RUG 2016’

Wageningen Universiteit & Research Centre

FSC-only Bestek B120358 ‘De bouw ontvangstgebouw, aanpassingen van bestaande gebouwen’

Universiteit van Amsterdam FSC-only Bestek 110050 “Akkoordverklaring Programma van Eisen kantoordrukwerk UvA, HvA”

Page 7: Onderzoeksresultaten PEFC Nederland Naleving van het ... · 2. Onderzoeksresultaten Hieronder volgen de onderzoeksresultaten van de provincies, waterschappen, gemeenten, woningcorporaties
Page 8: Onderzoeksresultaten PEFC Nederland Naleving van het ... · 2. Onderzoeksresultaten Hieronder volgen de onderzoeksresultaten van de provincies, waterschappen, gemeenten, woningcorporaties
Page 9: Onderzoeksresultaten PEFC Nederland Naleving van het ... · 2. Onderzoeksresultaten Hieronder volgen de onderzoeksresultaten van de provincies, waterschappen, gemeenten, woningcorporaties
Page 10: Onderzoeksresultaten PEFC Nederland Naleving van het ... · 2. Onderzoeksresultaten Hieronder volgen de onderzoeksresultaten van de provincies, waterschappen, gemeenten, woningcorporaties
Page 11: Onderzoeksresultaten PEFC Nederland Naleving van het ... · 2. Onderzoeksresultaten Hieronder volgen de onderzoeksresultaten van de provincies, waterschappen, gemeenten, woningcorporaties
Page 12: Onderzoeksresultaten PEFC Nederland Naleving van het ... · 2. Onderzoeksresultaten Hieronder volgen de onderzoeksresultaten van de provincies, waterschappen, gemeenten, woningcorporaties
Page 13: Onderzoeksresultaten PEFC Nederland Naleving van het ... · 2. Onderzoeksresultaten Hieronder volgen de onderzoeksresultaten van de provincies, waterschappen, gemeenten, woningcorporaties
Page 14: Onderzoeksresultaten PEFC Nederland Naleving van het ... · 2. Onderzoeksresultaten Hieronder volgen de onderzoeksresultaten van de provincies, waterschappen, gemeenten, woningcorporaties
Page 15: Onderzoeksresultaten PEFC Nederland Naleving van het ... · 2. Onderzoeksresultaten Hieronder volgen de onderzoeksresultaten van de provincies, waterschappen, gemeenten, woningcorporaties

Overzicht publieke partners FSC

Overheid en Gemeenten (63) 1. Alphen aan den Rijn 2. Amersfoort 3. Amsterdam 4. Apeldoorn 5. Bodegraven-Reeuwijk 6. Boskoop 7. Brummen 8. Delft 9. Den Haag 10. Deventer 11. Epe 12. Giessenlanden (Hoornaar) 13. Gorinchem 14. Gouda 15. Groningen 16. Haarlem 17. Heemskerk 18. Heerenveen 19. Hillegom 20. Hoogvliet (Deelgemeente Rotterdam) 21. IJsseldal Wonen (Twello/Gorssel) 22. Krimpenerwaard 23. Leeuwarden 24. Leiden 25. Leiderdorp 26. Leidschendam-Voorburg (Voorburg) 27. Lisse 28. Lochem 29. Middelburg 30. Midden-Delfland (Schipluiden) 31. Nijmegen 32. Noordwijk 33. Noordwijkerhout 34. Oegstgeest 35. Omgevingsdienst Midden Holland (Gouda) 36. Pijnacker-Nootdorp (Pijnacker) 37. Rijswijk 38. Schiedam 39. Schouwen-Duiveland 40. Sluis 41. Stadsdeel Centrum (Amsterdam) 42. Stadsdeel Nieuw-West (Amsterdam) 43. Stadsdeel Noord (Amsterdam) 44. Stadsdeel Oost (Amsterdam) 45. Stadsdeel West (Amsterdam) 46. Stadsdeel Zuid (Amsterdam) 47. Stadsdeel Zuidoost (Amsterdam) 48. Terneuzen 49. Teylingen 50. Uithoorn 51. Utrecht 52. Veere 53. Veldhoven 54. Vereniging Klimaatverbond Nederland (Zaandam) 55. Voorschoten 56. Voorst

57. Waddinxveen 58. Wassenaar 59. Westland (Naaldwijk) 60. Zoetermeer 61. Zoeterwoude 62. Zuidplas (Nieuwerkerk aan den IJssel) 63. Zwolle Waterschappen (12) 64. Aa en Maas (‘s-Hertogenbosch) 65. Amstel, Gooi en Vecht (Amsterdam) 66. Brabantse Delta (Breda) 67. Van Delfland (Delft) 68. Fryslân (Leeuwarden ) 69. Peel en Maasvallei (Venlo) 70. Van Rijnland (Leiden) 71. Rivierenland (Tiel) 72. Roer en Overmaas (Sittard) 74. Scheldestromen (Middelburg) 75. Schieland en de Krimpenerwaard (Rotterdam) 76. Vallei en Veluwe (Apeldoorn) Woningcorporatie (35) 77. Aedes (Hilversum) 78. De Alliantie (Huizen) 79. Dudok Wonen (Hilversum) 80. Eigen Haard (Amsterdam) 81. Elan Wonen (Haarlem) 82. De Goede Woning (Apeldoorn) 83. Haag Wonen (‘s-Gravenhage) 84. IJsseldal Wonen (Twello/Gorssel) 85. Maasdelta Groep (Spijkenisse) 86. Mitros (Utrecht ) 87. Mozaïek Wonen (Gouda) 88. Oost Flevoland Woondiensten (Dronten) 89. Parteon (Wormerveer) 90. Portaal (Utrecht) 91. Ressort Wonen (Rozenburg) 92. Samenwerking Vlaardingen (Vlaardingen) 93. SSW (Bilthoven) 94. Staedion (Den Haag) 95. ‘thuis (Eindhoven) 96. Tablis Wonen (Sliedrecht) 97. Trivire (Dordrecht) 98. Velison Wonen (IJmuiden) 99. Vestia (Rotterdam) 100. Vidomes (Delft) 101. Vivare (Arnhem) 102. Woonbron (Rotterdam) 103. Wooncompagnie (Hoorn) 104. WoonInvest (Voorburg) 105. Woonkracht 10 (Zwijndrecht) 106. De Woonplaats (Enschede) 107. Woonpunt (Elsloo) 108. Woonstad (Rotterdam) 109. Woonstede (Ede) 110. Woonwenz (Venlo) 111. Ymere (Amsterdam)