ONDERWERP Edinburgstraat 26 1050 Brussel 02/ 894 46 53 [email protected] Brussel, 6 mei 2011...
-
Upload
camiel-koster -
Category
Documents
-
view
213 -
download
0
Transcript of ONDERWERP Edinburgstraat 26 1050 Brussel 02/ 894 46 53 [email protected] Brussel, 6 mei 2011...
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
Brussel, 6 mei 2011Brussel, 6 mei 2011
Rechtvaardige transitieToelichting voor
ACV-Jongeren / Jeunes CSCBrussel
Rechtvaardige transitieToelichting voor
ACV-Jongeren / Jeunes CSCBrussel
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
1. Voorstelling1. Voorstelling1.1. Arbeid & Milieu1.1. Arbeid & MilieuJorre Van Damme
Coördinator Arbeid & Milieu
Arbeid & Milieu vzw• Wat?
Samenwerking tussen 3 vakbonden aan Vlaamse zijde AVC, ABVV, ACLVB en milieubeweging (Bond Beter Leefmilieu)
• Doel?o Informeren en sensibiliseren over sociale en ecologische thema’so Overleg tussen vakbonden en milieubewegingo Beleidsadvisering rond gemeenschappelijke standpunten
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
1. Voorstelling1. Voorstelling1.1. Abeid & Milieu1.1. Abeid & Milieu• Contact
o Het secretariaat van Arbeid & Milieu vzw is gevestigd in Edinburgstraat 261050 BrusselTel. 02/ 894 46 53
! Vanaf september 2011: Tweekerkenstraat 47, 1000 Brussel !
o Jorre Van Damme, Coördinator Arbeid & Milieu:
[email protected] o Thijs Calu, Educatief medewerker Arbeid & Milieu:
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
2. Situering2. Situering2.1. Project Groene Jobs van A&M2.1. Project Groene Jobs van A&M
• Start midden 2010• Loopt over meerdere jaren• Arbeidersbeweging ziet hierin de mogelijkheid om jobs te behouden en te creëren
Milieubeweging komt met dit thema tegemoet aan haar wens van een duurzame economie
Uiteraard en zeker bij A&M trekt arbeid eveneens de kaart van duurzaamheid en milieu die van jobs
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
2. Situering2. Situering2.1. Project Groene Jobs van A&M2.1. Project Groene Jobs van A&M• A&M wil de omschakeling naar nieuwe groene jobs en
het vergroenen van bestaande jobs aanmoedigen en steunen door:o te peilen naar de houding van de werknemers in de verschillende sectoreno op zoek te gaan naar een draagvlak bij werknemerso hefbomen voor afspraken met de sociale partners aan te reiken
• Door middel van een aantal concrete acties:o www.groenejobs.be o Vormings- en debatmomenten, bedrijfsbezoeken en rondetafelso A&M magazineo Deelname aan transitie-arena’s en projecten (inbreng van het sociale verhaal mede via A&M)
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
2. Situering 2. Situering 2.2. GJ in een breder kader2.2. GJ in een breder kader
• Bekijken in een breder perspectief van verschillende evoluties op economisch, ecologisch & maatschappelijk/sociaal vlak
• Begrippen die daarbij vaak terugkomen zijn “duurzaamheid”, “transitie”, “vergroening van de economie”, “Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO)”, “waardig werk” en
“rechtvaardige transitie”
We komen hier later op terug.
Eerst: waarom deze evoluties? En waarom zijn ze broodnodig en hoogdringend?
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
3. Redenen voor een transitie3. Redenen voor een transitie
?
waarom een transitie
?
waarom economie verduurzamen / vergroenen
?
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
3. Redenen voor een transitie3. Redenen voor een transitie
3.1. Onduurzaam gebruik van grondstoffen 3.1. Onduurzaam gebruik van grondstoffen
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
3. Redenen voor een transitie3. Redenen voor een transitie
3.1. Onduurzaam gebruik van grondstoffen 3.1. Onduurzaam gebruik van grondstoffen
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
3. Redenen voor een transitie3. Redenen voor een transitie
3.1. Onduurzaam gebruik van grondstoffen 3.1. Onduurzaam gebruik van grondstoffen
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
3. Redenen voor een transitie3. Redenen voor een transitie
3.2. Afhankelijkheid v. onduurzame energie3.2. Afhankelijkheid v. onduurzame energieAan de huidige verbruikssnelheden en prijzen spreekt
men over conventionele voorraden van• 20 jaar voor olie• 50 jaar voor aardgas• 200 jaar voor steenkool
Prognoses worden ieder jaar en door vele instellingen bijgesteld op basis van actueel verbruik en resterende of nieuw ontdekte voorraden maar veranderen weinig aan de finaliteit.
Nieuwe reserves worden nog wel gevonden maar hun ontginning is veel kostelijker zodat de prijs zal blijven stijgen en de fossiele brandstoffen zichzelf uit de markt prijzen.
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
3. Redenen voor een transitie3. Redenen voor een transitie
3.3. De teloorgang van biodiversiteit 3.3. De teloorgang van biodiversiteit • Sinds 1970:
33% dierenbestand verdwenen
20% zeewierenbestand en mangrovegebied verdwenen
40% koraalriffen verdwenen• Haagen-Dazs, de beroemde ijsproducent, sponsort een onderzoek naar bijensterfte.
Reden: zo’n 50% van de ingrediënten die smaak aan ijs verlenen, worden geproduceerd dankzij bestuiving door bijen. Verschillende smaken moesten verdwijnen wegens geen grondstof meer.
Een bewijs dat dit bedrijf zich heel bewust van het gevaar op lange termijn van het verlies aan biodiversiteit, voor haar economische
activiteit.
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
3. Redenen voor een transitie3. Redenen voor een transitie
3.4. De klimaatproblematiek 3.4. De klimaatproblematiek
Bron: Aviel Verbruggen
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
3. Redenen voor een transitie3. Redenen voor een transitie
3.4. De klimaatproblematiek 3.4. De klimaatproblematiek
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
3. Redenen voor een transitie3. Redenen voor een transitie
3.4. De klimaatproblematiek 3.4. De klimaatproblematiek
Wat als we niets doen?
Eensgezindheid onder 99% van de klimaatwetenschappers: stijging boven de 2°Celcius is catastrofaal, met• meer overstromingen, hevige regens, extreme droogte, bosbranden, etc... tot gevolg.• dit leidt op zijn beurt onder meer tot massale migratiestromen, woestijnvorming, oorlogen om drinkbaar water, hongersnoden van ongekende omvang, …
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
3. Redenen voor een transitie3. Redenen voor een transitie
3.5. Verwante problemen3.5. Verwante problemen
Bevolkingsgroei
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
3. Redenen voor een transitie3. Redenen voor een transitie
3.5. Verwante problemen3.5. Verwante problemen
Ongelijke verdeling van de welvaart
• Ongelijke verdeling van de welvaart (facts and figures) gecombineerd een grote, snel groeiende bevolking in het zuiden met groeiende economische aspiraties• Rijkste 2% van de volwassenen bezit meer dan de helft van de wereldwijde rijkdom, terwijl de armste helft van volwassenen maar 1% bezit. • Inkomen: een groep van tien mensen, waarvan één persoon 99 dollar heeft en de rest 1 dollar• 10% van de wereldbevolking bezit 85% van de rijkdom van de wereld.
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
3. Redenen voor een transitie3. Redenen voor een transitie
3.5. Verwante problemen3.5. Verwante problemen
Fixatie op economische groei als bron van welvaart
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
3. Redenen voor een transitie3. Redenen voor een transitie
3.5. Verwante problemen3.5. Verwante problemen
Verband tussen economische groei en toename van “levenstevredenheid”
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
4. Transitie naar wat?4. Transitie naar wat?4.1. Concept transitie4.1. Concept transitie
Transitie
=
“grondig, maatschappelijk veranderingsproces van een oud naar een nieuw evenwicht”
=
?
overgang
van een ecologisch onduurzame economie
naar een ecologisch duurzame economie
?
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
4. Transitie naar wat?4. Transitie naar wat?4.1. Concepten duurzaamheid/MVO4.1. Concepten duurzaamheid/MVODuurzaamheid
• In de ontwikkelingseconomische context nog de traditionele definitie die we terug kunnen vinden in het Van Dale woordenboek: ‘niet vergankelijk’ en iets ‘dat lang meegaat.’ • De connotaties ‘zuinig’ en ‘natuurvriendelijk’ komen pas om de hoek kijken als het begrip duurzaamheid wordt geïntroduceerd in het milieudebat
“Grenzen aan de groei” van de Club van Rome (1972) = analyse van de waarschijnlijke gevolgen van continue industrialisering en bevolkingsgroei op de natuurlijke rijkdommen
• Oliecrisis van 1973 en economische recessie: publieke opinie beseft dat de economische vooruitgang niet oneindig op de rug van het milieu kan worden nagejaagd
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
4. Transitie naar wat?4. Transitie naar wat?4.1. Concepten duurzaamheid/MVO4.1. Concepten duurzaamheid/MVODuurzaamheid
• Echte politieke doorbraak van het concept duurzaamheid kwam er met het beleidsdocument “Our Common Future” uit 1987 werd opgesteld door de World Commission on Environment and Development.
wereld ‘duurzaam’ als de huidige behoeften van de mensheid kunnen worden vervuld zonder de vervulling van de behoeften van toekomstige generaties in gevaar te brengen
• Concept duurzaamheid werd geleidelijk verder uitgediept en concreet gestalte gegeven
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
4. Transitie naar wat? 4. Transitie naar wat? 4.1. Concepten duurzaamheid/MVO4.1. Concepten duurzaamheid/MVOMVO
• Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) is
”een continu verbeteringsproces waarbij ondernemingen vrijwillig op systematische wijze economische, milieu- en sociale overwegingen
op een geïntegreerde manier in de gehele bedrijfsvoering opnemen, waarbij overleg met de stakeholders, of belanghebbenden, van de onderneming deel uitmaakt van dit proces”.• MVO vormt één van de ijkpunten van Vlaanderen in Actie en de Vlaamse Strategie voor Duurzame Ontwikkeling. De Vlaamse overheid neemt initiatieven voor de verwezenlijking van MVO voor en door diverse doelgroepen.
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
4. Transitie naar wat?4. Transitie naar wat?4.1. Concepten duurzaamheid/MVO4.1. Concepten duurzaamheid/MVOBruikbaarheid van deze concepten vandaag
• Alomtegenwoordigheid van het begrip duurzaamheid in beleidsnota’s, politieke debatten en diplomatiek kringen heeft tot conceptuele verwarring geleid.• In het ecologische debat worden verschillende definities van duurzaamheid gehanteerd.• “Greenwashing”• Te weinig aandacht voor sociale aspect?
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
4. Transitie naar wat?4. Transitie naar wat?4.2. Green economy – rapport 20114.2. Green economy – rapport 2011Bevindingen van het Green economy-rapport
van UNEP 21/02/2011:• De keuze voor een globale groene economie betekent geen verlies aan economische groei• een investering van 2% van het BNP in 10 cruciale sectoren is een motor voor nieuwe economische groei die zorgt voor een netto aangroei van waardige jobs• Een grotere investering in een groene economie is cruciaal voor het uitroeien van extreme armoede
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
4. Transitie naar wat?4. Transitie naar wat?4.3. Duurzaam gebruik van grondstoffen4.3. Duurzaam gebruik van grondstoffenWat moet er gebeuren op ecologisch vlak?
• Een tienvoudige reductie in grondstofverbruik in de geïndustrialiseerde landen is een noodzakelijke langetermijndoelstelling, indien voldoende grondstoffen ter beschikking worden gesteld voor de behoeften van de ontwikkelingslanden.' (UNEP, 2000: 2)• Duurzaam materialenbeheer, d.m.v.
o Afvalpreventie, door bv. optimaliseren van productieprocessen, ecodesign (reeds bij ontwerp producten wordt rekening gehouden met afvalfase)o Gebruik van reststromen (bv. afvalwater van bedrijf A kan nog nuttig zijn voor bepaald productieproces van nabijgelegen bedrijf B)o Ontwikkelen van nieuwe concepten/ ideëen. Bv. Cradle to Cradle
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
4. Transitie naar wat?4. Transitie naar wat?4.4. Inzetten op hernieuwbare energie4.4. Inzetten op hernieuwbare energieWat moet er gebeuren op ecologisch vlak?
• In essentie: alle energieproductie duurzaam maken• Scenario CO2-arme EU 2050: “Roadmap 2050”
80% reductie in CO2 uitstoot = (technisch) haalbaar Investering van 270 miljard € kan 320 miljard € besparen (jaarlijks) Kan tegen 2020 al 1,5 miljoen extra jobs opleveren Meer klimaatambitie kan Belgische werkloosheid met 2% doen dalenSechts kleine impact op prijs van electriciteit (!)
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
4. Transitie naar wat?4. Transitie naar wat?4.5. Biodiversiteit beschermen4.5. Biodiversiteit beschermenWat moet er gebeuren op ecologisch vlak?
• Landbouw verduurzamen• Meer bescherming van waardevolle natuurgebieden • Bescherming oceanen • Opnemen van economische waarde biodiversiteit in begroting• Bestrijden schadelijke exoten• Climate Change bestrijden, want ook dit is een grote oorzaak van de achteruitgang van soorten
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
4. Transitie naar wat?4. Transitie naar wat?4.6. De klimaatproblematiek4.6. De klimaatproblematiekWat moet er gebeuren op ecologisch vlak?
• In 2100 zou de CO2-uitstoot van wat onze economie voortbrengt, minder dan nul moeten zijn, negatief dus• Energie-efficiëntie moet maar liefst honderddertig maal groter worden
STAVAZA• Klimaattop in Cancun was bescheiden succes, maar beter dan geen akkoord
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
4. Transitie naar wat?4. Transitie naar wat?4.7. Verwante problemen4.7. Verwante problemenWat moet er gebeuren?
• Bevolkingsgroei stoppen (?)• Ongelijke verdeling van de welvaart wegwerken (?)• Loskoppelen economische groei van milieu-impact (?)• Economische groei zelf in vraag stellen (vb. Tim Jackson – Prosperity without growth) (?)
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
4. Transitie naar wat?4. Transitie naar wat?4.8. Transitie en arbeid4.8. Transitie en arbeidWat moet er gebeuren?
Groene economie = groene jobs ?!
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
5. Transitie en groene jobs5. Transitie en groene jobs
?
wat is een groene job
?
wat maakt een job groen
?
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
5. Transitie en groene jobs5. Transitie en groene jobs5.2. Nieuwe Groene Jobs5.2. Nieuwe Groene Jobs Wat?
2 benaderingen:
1. Jobs in de eco-industrie
2. UNEP: “jobs in landbouw, industrie, bouw, installatie en onderhoud, en ook technische, wetenschappelijke, en dienstactiviteiten die een substantiële bijdrage leveren aan de verbetering van de toestand van het leefmilieu. “ veel breder
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
5. Transitie en groene jobs5. Transitie en groene jobs5.2. Nieuwe Groene Jobs5.2. Nieuwe Groene Jobs Wat? (vervolg)
Sectoren die onder “eco-industrie” kunnen vallen:
Waterzuivering
Afvalbehandeling en recyclage
Bodemsanering
Hernieuwbare energie-productie
Onderzoek & Ontwikkeling (R&D)
Natuurbescherming en –beheer
Consultancy
...
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
5. Transitie en groene jobs5. Transitie en groene jobs5.2. Nieuwe Groene Jobs5.2. Nieuwe Groene Jobs
Wat? (vervolg)
Andere mogelijke sectoren:
openbaar vervoer
auto-industrie zuinige auto’s
renovatie van huizen
basismaterialen op basis van gerecycleerde grondstoffen
biologische landbouwers
deel van bosbouw
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
5. Transitie en groene jobs5. Transitie en groene jobs5.2. Nieuwe Groene Jobs5.2. Nieuwe Groene Jobs Voorbeelden
• Group Machiels (voor de nieuwe activiteiten)
o Ecologische bouwmaterialeno Wieken van windmolenso Sanering van bestaande stortplaatsen met recyclage en doorverkoop van bruikbare materialen
• Ecopowero Gedecentraliseerde, duurzame energieproductieo Coöperatieve vennootschap
• CO2logicberekent, reduceert en compenseert de CO2-voetafdruk van overheden, organisaties en particulieren
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
5. Transitie en groene jobs5. Transitie en groene jobs5.3. Vergroening van bestaande jobs5.3. Vergroening van bestaande jobs Wat?
• Veel moeilijker om te definiëren en te kwantificeren dan de
eco-sector o meer openbaar vervoer woon-werk o meer telewerko productie van AAA-koelkast / lage emissie-auto / ...o toeleveranciers
• De grens tussen grijs en groen is soms vaag • ‘Groene gehalte’ van een job is dynamisch en variabel (technologie)
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
5. Transitie en groene jobs5. Transitie en groene jobs5.3. Vergroening van bestaande jobs5.3. Vergroening van bestaande jobs Voorbeelden
• Volvo Gent: project met VITO om assemblagelijn + toeleveranciers klaar te maken voor de productie van de electrische wagen
• Umicore Hoboken: lange weg afgelegd van notoire vervuiler in Hoboken tot voorloper op vlak van recyclagetechnologie van metalen
• Desso: eertse C2C bedrijf in België
• Bostoen: bouwt sinds kort enkel nog passiefhuizen
• Colruyt: energiebesparing, CO2 neutraal, BIO-planet, ...
• E-max: recyclage i.p.v. nieuwe materialen, zonnepanelen, materialengebruik,
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
5. Transitie en groene jobs5. Transitie en groene jobs5.3. Vergroening van bestaande jobs5.3. Vergroening van bestaande jobs STAVAZA (facts and figures)
• Kwantitatief veel belangrijker dan creatie van “nieuwe GJ”• Bijna onmogelijk te becijferen hoeveel jobs “vergroend” zijn• Probleem van onduidelijke definitie• Probleem van “Greenwashing”
o BPo Unilever (?)o ...
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
6. De transitie naar Groene Jobs6. De transitie naar Groene Jobs
6.1. Creatie en vernietiging van jobs6.1. Creatie en vernietiging van jobsWinnaars en verliezers
• Verliezers zijn onvermijdelijk = ook zo in normale economische transities/ (r)evoluties• Er zullen ook winnaars en verliezers zijn als we niet pro-actief aan vergroening werken
o grondstoffentekorteno energie-intensieve activiteiten/producten worden te duur
• Probleem stelt zich vooral bij intersectorale verschuivingen op korte termijn
hoe wordt een steenkoolarbeider een installateur van PV-panelen?
• Netto-resultaat over alle sectoren = neutraal of positief
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
6. De transitie naar Groene Jobs6. De transitie naar Groene Jobs
6.1. Creatie en vernietiging van jobs6.1. Creatie en vernietiging van jobsVoorbeelden van winnende sectoren/activiteiten
• Bouwo meer verbouwingen en meer materiaalgebruik i.f.v. lager energieverbruik)o niet delocaliseerbaar
• Hernieuwbare energieo windmolens en zonnepanelen bouwen en onderhouden is arbeidsintensiever dan een steenkoolkcentrale openhouden
• Recyclageo voordien zuiver afval wordt nu grondstof voor nieuwe activiteit
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
6. De transitie naar Groene Jobs6. De transitie naar Groene Jobs
6.1. Creatie en vernietiging van jobs6.1. Creatie en vernietiging van jobsVoorbeelden van verliezende sectoren/activiteiten
• Aluminium, papier, cement, deel van chemische sectoro energie-intensiviteit is hier problematischo maar: chemie is ook deel van de oplossing (ontwikkelen nieuwe duurzame materialen)
• “Bruine” sectoren/activiteiteno extractie en energieproductie van fossiele brandstoffen (bv. steenkool)o vervaardiging van SUV’s (bv.Hummer)
Vaak geconcentreerd in bepaalde regio’s
Kan resulteren in grote sociaaleconomische problemen in die regio’s (Vb. steenkool in Polen, General Motors in VS)
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
6. De transitie naar Groene Jobs6. De transitie naar Groene Jobs
6.2. Welke competenties voor GJ’s?6.2. Welke competenties voor GJ’s?Nieuwe competenties
• Wat is nieuw?
verschillende visies
van “bestaat niet” tot “enorme uitdaging”
soms arbitraire kwalificatie als “groene competentie” •Totaal nieuwe competenties = relatief beperkt• Als gevolg van het gebruik van nieuwe technologieën & materialen• Als gevolg van het ontstaan van nieuwe beroepen
cfr. nieuwe groene jobs
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
6. De transitie naar Groene Jobs6. De transitie naar Groene Jobs
6.2. Welke competenties voor GJ’s?6.2. Welke competenties voor GJ’s?Aanvulling van bestaande competenties
met groene competenties
• “Upskilling”• Vb. bouwsector passiefbouw
o nieuwe materialeno nieuwe werktkuigen
• Vb. overschakeling naar elektrische voertuigenassemblageo omgaan met andere voltages van batterijeno andere motorentypes
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
6. De transitie naar Groene Jobs6. De transitie naar Groene Jobs
6.2. Welke competenties voor GJ’s?6.2. Welke competenties voor GJ’s?Kwantitatieve verschuivingen van
bestaande competenties
• Intersectoraal = één sector groeit ten koste van (een) andereCfr. winnaars en verliezers (zie hoger) = grootste uitdaging ligt heel gevoelig
• Intrasectoraal
“vergroening”
kan relatief makkelijker opgevangen worden (via vorming opleiding / nieuwe instroom)
= minder bedreigend
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
6. De transitie naar Groene Jobs6. De transitie naar Groene Jobs
6.4. Groene Jobs en waardig werk6.4. Groene Jobs en waardig werkGreen job = niet noodzakelijk “decent job”
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
6. De transitie naar Groene Jobs6. De transitie naar Groene Jobs
6.4. Groene Jobs en waardig werk6.4. Groene Jobs en waardig werkGreen job = niet noodzakelijk “decent job”
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
6. De transitie naar Groene Jobs6. De transitie naar Groene Jobs
6.4. Groene Jobs en waardig werk6.4. Groene Jobs en waardig werk Combinaties van groen en waardig werk
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
6. De transitie naar Groene Jobs6. De transitie naar Groene Jobs
6.4. Groene Jobs en waardig werk6.4. Groene Jobs en waardig werkImpact vergroening op “waardig werk”?
• Blootstelling aan nieuwe stoffen• Werken met nieuwe materialen• Aangepaste jobinhoud / nieuwe jobs = nieuwe (onbekende) risico’s• Snel groeiende sectoren gaan vaak gepaard met “cowboygedrag” (vb. installateurs van zonnepanelen)
o vaak “trial & error”o = eigenlijk ook een probleem van alle tijdeno grote veranderingen over vele sectoren i.k.v. vergroening maakt het zichtbaarder
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
7. Rechtvaardige transitie7. Rechtvaardige transitie7.1. Concept rechtvaardige transitie7.1. Concept rechtvaardige transitie
Rechtvaardige Transitie
= overgang
van een ecologisch, economisch en sociaal onduurzame economie
naar een ecologisch, economisch en sociaal duurzame economie.
Overgang = geleidelijk ≠ revolutie, maar moet wel snel gebeuren !
Resolutie 2e wereldcongres van het Internationaal
Vakverbond (ITUC CSI IGB), Vancouver 21-25 juni 2010:
De strijd tegen klimaatverandering via duurzame ontwikkeling en een rechtvaardige transitie.
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
7. Rechtvaardige transitie7. Rechtvaardige transitie7.1. Concept rechtvaardige transitie7.1. Concept rechtvaardige transitie
Punt 2.: “Het Congres engageert zich voor de bevordering van een geïntegreerde aanpak van duurzame ontwikkeling via een rechtvaardige transitie die sociale vooruitgang, milieubescherming en economische behoeften verenigt in het kader van democratische governance, waarbinnen syndicale rechten en andere mensenrechten worden gerespecteerd en gendergelijkheid wordt gerealiseerd. (....)
Vakbonden moeten een centrale rol spelen bij die unieke transformatie.”
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
7. Rechtvaardige transitie7. Rechtvaardige transitie7.2. Rechtvaardige transitie en groene jobs7.2. Rechtvaardige transitie en groene jobs
Elementen voor een rechtvaardige transitie volgens het ILO (2011)
1. Competentie-ontwikkeling
2. Ondersteunen van KMO’s
3. Instellingen, beleid en bevorderen van sociale dialoog
4. Veiligheid en gezondheid op het werk
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
7. Rechtvaardige transitie7. Rechtvaardige transitie7.2. Rechtvaardige transitie en groene jobs7.2. Rechtvaardige transitie en groene jobs
Enorm potentieel van een succesvolle, rechtvaardige transitie voor de creatie van groene banen en waardig werk:- nieuwe banen- anticiperen op verlies en verandering van jobs- bescherming van de meest kwetsbaren
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
7. Rechtvaardige transitie7. Rechtvaardige transitie7.2. Rechtvaardige transitie en groene jobs7.2. Rechtvaardige transitie en groene jobs
Sociale en arbeidsdimensie van de strijd tegen klimaatsverandering moet ten volle aangekaart worden
door institutionele participatie van vakbonden aan de planning en invoering van maatregelen- op de werkplek, op sectoraal, nationaal en internationaal niveau- m.b.t. sensibilsering over het belang van die maatregelen
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
7. Rechtvaardige transitie7. Rechtvaardige transitie7.4. Rechtvaardige transitie en groene jobs7.4. Rechtvaardige transitie en groene jobs
- verbetering van de competenties - beroepsopleiding en andere maatregelen om mensen die hun werk verliezen nieuw werk te geven- een adequate sociale bescherming- investeren in koolstofarme technologieën- sociale dialoog- gendergelijkheid
! belang van groenewerkplekprojecten door vakbonden !
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
7. Rechtvaardige transitie7. Rechtvaardige transitie7.5. Draagvlak voor transitie = inspraak!7.5. Draagvlak voor transitie = inspraak!
• Een breed maatschappelijk draagvlak is onontbeerlijk• Informatie en sensibilisering zijn nog steeds broodnodig• Mensen (en dus ook werknemers) mede-eigenaar maken van de oplossing, niet alleen van het probleem• Sociaal overleg is dus cruciaal voor een geslaagde transitie!
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
8. Conclusies8. Conclusies • Ook als we niets doen, zal ons leven en dat van
toekomstige generaties drastisch veranderen, dus
een transitie zal er hoe dan ook komen, de vraag is alleen of we de nu de keuze maken voor een rechtvaardige
transitie of ons schikken in de gevolgen van de niet-gekozen transitie.
• Alle (technologische) oplossingen zijn - in principe - beschikbaar én uitvoerbaar, maar de uitdagingen zijn enorm• Transitie naar een duurzame economie
o moet ecologisch, economisch en sociaal duurzaam wordeno transitie is geen revolutie, maar het is meer dan 5 voor twaalf
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
8. Conclusies8. Conclusies (vervolg) (vervolg)• GJ zijn een belangrijk element van die transitie • Voor een omschakeling naar Groen jobs zijn een aantal elementen van belang
o er zullen jobs bijkomen en verloren gaano er zal een verschuiving in gevraagde competenties plaatsvindeno de kwaliteit van de GJ zal moeten bewaakt worden (!)
• Een breed draagvlak is onontbeerlijk om de transitie waar te makeno sensibiliseren o inspraak organiseren – o.m. via sociaal overleg
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
9. Discussie9. Discussie
Stelling 1:
“Het is steeds gevaarlijk als een kleine groep van werknemers de agenda blokkeert.
De energiesector (in zijn huidige vorm) bijvoorbeeld is zeer kapitaalintensief en minder arbeidsintensief. Als een kleine groep van werknemers de agenda blokkeert en beweert niks aan klimaatverandering te kunnen doen omdat 50.000 jobs op de helling staan, dan zijn dat zeer gevaarlijke situaties. Dan worden honderdduizenden jobs in andere sectoren op de helling gezet.”
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
9. Discussie9. Discussie
Stelling 2:
“De beste manier om jobs te verliezen is niks doen. Doen alsof een probleem niet bestaat , doet het niet verdwijnen. Kijk naar wat er gebeurt met General Motors. Zij zitten midden in een crisis omdat ze de vraag naar energiezuinige wagens negeerden. De autoconstructeurs die het nu goed doen zijn diegenen die zich voorzien hadden op de opkomst van energiezuinige wagens: kleine auto’s en hybride motoren.”
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
9. Discussie9. Discussie
Stelling 3:
“Pas op: werknemers in de auto-industrie hebben ervaring in het verwerken van materiaal dat ook in publiek transport gebruikt wordt. Een wagen bouwen kost 30 manuren, een treinwagon bouwen kost 3000 manuren. Dus we zetten geen mensen op straat met een groene economie”.
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
9. Discussie9. Discussie
Stelling 4:
“Milieuactivisten moeten weten dat het onderwerp “milieu” technisch is, maar dat de gevolgen ook economisch en sociaal zijn.
Als de groene veranderingen niet werken voor de arbeidsmarkten, als sommigen meer moeten bijdragen of inleveren dan anderen, dan veranderen we niet!
We raden aan dat de milieubewegingen eerlijk zijn over de omwenteling, er zullen kosten zijn en we moeten er zorg voor dragen dat de kosten eerlijk verdeeld worden”.
ONDERWERP
Edinburgstraat 261050 Brussel02/ 894 46 [email protected]
EindeEinde
Bedanktvoor jullie aandacht.
Bedanktvoor jullie aandacht.