Rechtvaardige Fiscaliteit

artikelenreeksuit Ons Recht

4 | SEPTEMBER2010|114dejaargang|OnsRecht OnsRecht|114dejaargang|SEPTEMBER2010 | 5

aCtieCaMpagne

mARiJke PeRsoone

overal hebben overhe-den vele miljarden geïn-vesteerd om de banken te redden. Daardoor is de staatsschuld gegroeid en moet de buikriem worden aangehaald. europese regeringsleiders wisselen met elkaar besparings-recepten uit: beknibbe-len op ambtenaren, op pensioenen, op gezond-heidszorg, op lonen, op werkloosheidsuitke-ringen. Bedrijven, aan-deelhouders en kapi-taalkrachtigen blijven buiten schot. De lBC-nVk heeft op haar con-gres in april andere maatregelen bedacht. maatregelen die een soli-daire toekomst garan-deren. Rechtvaardige belastingen zijn onmis-baar. Rond dit thema zal de centrale dit werk-jaar campagne voeren.

Wat was de redenering van de militanten op het congres? De LBC-NVK wil een samenleving waarin iedereen recht heeft op gratis onderwijs, waardig werk, zorg en welzijn, sociale zeker-heid, wonen, energie, commu-nicatie en kwaliteit van leven. Die rechten voor elke burger waarmaken is een belangrijke taak van de overheid. Daarvoor heeft de overheid centen nodig. Die haalt ze uit de belastingen die bedrijven en burgers betalen. Belastingen zijn nodig in een zorgzame en solidaire samenle-ving. Wie pleit voor almaar min-der belastingen, wil een wereld van ‘ieder voor zich’. Dat is niet onze keuze.

Fraudeisdiefstal

De LBC-NVK kiest niet zomaar voor belastingen. Wij willen dat de staat de belastingen correct en rechtvaardig int en de inkom-sten hieruit doelgericht inzet voor goede openbare diensten en voor een sociaal beleid. Zo kan de geproduceerde welvaart eerlijk worden herverdeeld. Wie

belastingen correct wil innen, maakt komaf met de fiscale fraude. De zwarte economie in ons land wordt geschat op ruim 20 procent van het bruto binnenlands product. Dat bete-kent dat één vijfde van de geleverde producten en dien-sten ontsnapt aan belastingen en soci-alezekerheidsbijdra-gen. “Frauderen is een nationale sport. Iedereen doet het”, hoor je wel eens lachend zeggen. Twintig jaar geleden berekende professor Max Frank al dat de tien procent laagste inkomens verantwoordelijk was voor 0,1 procent van de fraude. Terwijl de tien procent hoogste inko-mens meer dan de helft van de belastingfraude voor hun reke-ning nam. Door de zwarte economie loopt de Belgische staat jaarlijks zo’n 30 miljard euro inkomsten mis. Een gigantisch bedrag dat de overheid niet kan uitgeven aan

onderwijs, zorg, pensioenen, sociale woningen en noem maar op. Fraude is géén sympathieke sport maar een superdiefstal, met de kwets-baarsten als eerste slachtoff er. Daarom eist de LBC-NVK een actieve strijd tegen fraude.Een rechtvaardig belastingsys-teem laat meer betalen naar-mate je meer hebt. Daar wringt het schoentje. In de verdeling van het nationale inkomen in ons land zag je de voorbije der-tig jaar een verschuiving van ruim tien procent van inkomen uit arbeid naar inkomen uit kapitaal. De werkende bevol-king betaalde de sanering van de staatsschuld. Bovendien wordt inkomen uit kapitaal veel min-der zwaar belast dan inkomen uit arbeid. Kijk maar naar de belasting op winst. Offi cieel bedraagt de aan-slagvoet 33,99 procent. “Veel te hoog”, jammeren de werkgevers. De vakbondsafgevaardigden in de ondernemingsraden weten wel beter. Zij bespreken elk jaar de economisch-fi nanciële infor-matie van hun bedrijf en zien zo dat de werkelijk betaalde ven-nootschapsbelasting veel lager ligt. Dankzij allerlei aftrekmo-gelijkheden. Ook het systeem van notionele intrestaftrek bezorgt de bedrijven extra lage belastingen. De 500 grootste Belgische bedrijven betaalden in 2008 gemiddeld 13,5 procent

grote vermogens belasten is kiezen voor solidariteit

lBC-nVk voert campagne rond rechtvaardige fi scaliteit

belastingen correct wil innen, maakt komaf met de fiscale fraude. De zwarte economie in ons land wordt geschat op ruim 20 procent van

product. Dat bete-

hoor je wel eens lachend zeggen. onderwijs, zorg,

voert campagne rond rechtvaardige fi scaliteit

© f

oto:

Van

Par

ys M

edia

4 | SEPTEMBER2010|114dejaargang|OnsRecht OnsRecht|114dejaargang|SEPTEMBER2010 | 5

aCtieCaMpagne

belasting op hun winst. Hoeveel betaal jij op je inkomen uit arbeid? De LBC-NVK pleit voor een Europese vennootschapsbe-lasting van 30 procent.

Vermogensbelastingboven1miljoeneuro

De LBC-NVK wil een jaarlijkse, progressieve belasting op ver-mogens van meer dan 1 miljoen euro, de eigen en enige woning, voor een bedrag van maximum 500.000 euro niet meegere-kend. Het vermogen is de som van onroerende goederen (zoals huizen en gronden) en roerende goederen (zoals fi nanciële bezit-tingen, auto’s, diamanten). De spreiding van de vermogens is erg ongelijk in ons land. De tien procent minst vermogende gezinnen bezit samen een half procent van het nationale ver-mogen, terwijl de één procent rijkste gezinnen goed zijn voor een kwart van het totale vermo-gen. De grens van 1 miljoen euro kwam tot stand na een brede bevraging binnen onze centrale. We willen niet dat er een extra heffing komt op de zuurver-diende spaarcenten van werk-nemers. Daar is met die grens weinig gevaar voor. Iemand die per maand 250 euro kan sparen heeft 333 jaar nodig om een for-tuin van 1 miljoen euro bijeen te harken. Is het normaal dat alleen gewone mensen belastin-gen betalen en dat superrijken de dans ontspringen?De miljonairsbelasting waar de LBC-NVK voor pleit zou in België zo’n 88.000 gezinnen treffen, met name de twee procent rijk-ste personen. Zij zullen er niet echt armer van worden en de overheid krijgt meer armslag om de nodige middelen uit te trekken voor jobs, zorg, onder-wijs en pensioenen. Stel dat die rijkste families 1% betalen op het deel van hun vermogen boven 1 miljoen euro, de eigen woning niet inbegrepen, 2% op het deel boven de 2 miljoen en 3% op het deel boven de 3 mil-joen, dan kan dat de gemeen-schap 8,7 miljard euro per jaar opleveren. Om zo’n vermo-gensbelasting te kunnen heff en moet de overheid wel de vermo-gens van de inwoners kennen. Dus is het nodig het bank-geheim op te heffen en een

vermogenskadaster in te voe-ren.

Kapitaalvlucht?

Een veel gehoord argument tegen de invoering van een taks op grote vermogens is:

“Het geeft geen zin. Ze nemen de benen naar het buitenland”. Het zou inderdaad best zijn dat alle Europese landen zo’n belas-ting zouden invoeren. In som-mige landen waar een vermo-gensbelasting bestond werd hij onder liberale druk afgeschaft. Het Belgische voorzitterschap zou ervoor kunnen pleiten om overal in Europa de grote ver-mogens te belasten. Die eis kun-nen we meenemen naar de grote Europese vakbondsbetoging van 29 september. Het Franse voor-beeld toont aan dat we niet op andere landen hoeven te wach-ten. In Frankrijk, dat een pro-gressieve vermogensbelasting heeft vanaf 800.000 euro, is inderdaad sprake van kapitaal-vlucht, maar die blijft al bij al beperkt. Op een geschatte aan-slagbasis van 900 miljard euro is een kleine twintig miljard naar het buitenland verdwenen. In 2007 kon daardoor 150 miljoen aan belastingen niet worden geïnd, op een totaal van 4,4 mil-jard euro.

Nietalleen

De LBC-NVK is er zich goed van bewust dat de politieke wil nog ontbreekt om zo’n miljonairsbe-lasting te realiseren. We staan gelukkig niet alleen met onze eis. ACV en ABVV willen kracht zetten achter hun eisen voor een stevige aanpak van de fi s-cale fraude en voor een recht-vaardige belasting op hoge vermogens. Samen met heel wat andere organisaties onder-schrijven ze het Charter van het Financieel Actie Netwerk (FAN) / Réseau pour la Justice Fiscale (RJF), dat opkomt voor de opheffing van het bankge-heim en voor een vermogens-belasting op vermogens vanaf 1 miljoen euro. Samen willen we de publieke opinie en de poli-tiek winnen voor rechtvaardige belastingen waarbij ook de aller-rijksten hun deel bijdragen. We rekenen daarvoor ook op jou. Dus is het nodig het bank- rekenen daarvoor ook op jou.

De lBC-nVk en het ACV steunen voluit de europese actiedag die het europees Vakverbond (eVV) op woensdag 29 september in Brussel organiseert. een grote europese betoging ver-trekt die dag om 13.00u op de europa-esplanade aan het treinstation Brussel-Zuid. De vak-bonden willen dat er vooral inspanningen worden gedaan om jobs te creëren en een duur-zame groei te verwezen-lijken. en ze eisen een rechtvaardige fi scaliteit.

De datum van 29 september is niet toevallig gekozen. Want de dag nadien komen de ministers van Economie en Financiën van de 27 EU-lidstaten bijeen. De vakbonden verwachten circa 60.000 deelnemers, van wie het merendeel uit de Benelux, Frankrijk en Duitsland.Strenge besparingsmaatrege-len in Europa dreigen te lei-den tot een recessie en een stij-gende werkloosheid. De recente fi nanciële crisis resulteerde in 23 miljoen werklozen in Europa. Miljoenen Europeanen verkeren in een kwetsbare positie of leven in bestaansonzekerheid. Overal neemt de sociale onrust toe. Het enige antwoord van de Europese regeringen lijken strenge bezui-nigingsmaatregelen die de soci-ale solidariteit en de groei zullen ondermijnen.

Nietonzecrisis

Deze crisis is niet onze crisis, zeggen de vakbonden vastbera-den. Niet de werknemers maar de banken en de speculanten moeten de rekening betalen. Daarom verzetten de bonden zich tegen strenge besparings-maatregelen. Ze zeggen neen

tegen de bestaansonzekerheid en de werkloosheid, tegen de uitholling van de arbeidswetge-ving en sociale afbraak, tegen armoede en sociale uitsluiting en tegen nog meer sociale onge-lijkheid.De vakbonden willen wel een meer sociaal en meer solidair Europa. Met duurzame jobs, in het bijzonder voor jongeren. Met meer vormingskansen. Waardige lonen. Een sterke soci-ale bescherming. Een bescher-ming van de koopkracht. Betere pensioenen. Een rechtvaardige fi scaliteit. En een openbare en sociale dienstverlening die van hoge kwaliteit en voor iedereen toegankelijk is.Er is nood aan een werkelijk duurzame groei. De invoering van een taks op fi nanciële trans-acties moet de overheid meer middelen geven om te investe-ren. Voor de bonden moet er een duurzaam en dynamisch industrieel beleid komen dat mikt op een koolstofarme eco-nomie. En er zijn maatregelen nodig om fi scale concurrentie in Europa te vermijden.Alle werknemers hebben dus redenen genoeg om deze belang-rijke Europese betoging een warm hart toe te dragen. En om er actief aan deel te nemen. Op 29 september in Brussel! er actief aan deel te nemen. Op 29 september in Brussel!

europese vakbonden maken vuist op 29 september

Betoging voor duurzame groei

en rechtvaardige fi scaliteit in Brussel

vermogenskadaster in te voe-

Een veel gehoord argument tegen de invoering van een taks op grote vermogens is:

“Het geeft geen zin. Ze nemen de benen naar het buitenland”. Het zou inderdaad best zijn dat alle Europese landen zo’n belas-ting zouden invoeren. In som-mige landen waar een vermo-gensbelasting bestond werd hij onder liberale druk afgeschaft. Het Belgische voorzitterschap zou ervoor kunnen pleiten om overal in Europa de grote ver-mogens te belasten. Die eis kun-nen we meenemen naar de grote Europese vakbondsbetoging van 29 september. Het Franse voor-beeld toont aan dat we niet op andere landen hoeven te wach-ten. In Frankrijk, dat een pro-gressieve vermogensbelasting heeft vanaf 800.000 euro, is inderdaad sprake van kapitaal-vlucht, maar die blijft al bij al beperkt. Op een geschatte aan-slagbasis van 900 miljard euro is een kleine twintig miljard naar het buitenland verdwenen. In 2007 kon daardoor 150 miljoen aan belastingen niet worden geïnd, op een totaal van 4,4 mil-

is er zich goed van bewust dat de politieke wil nog ontbreekt om zo’n miljonairsbe-lasting te realiseren. We staan gelukkig niet alleen met onze

willen kracht zetten achter hun eisen voor een stevige aanpak van de fi s-cale fraude en voor een recht-vaardige belasting op hoge vermogens. Samen met heel wat andere organisaties onder-schrijven ze het Charter van het Financieel Actie Netwerk

) / Réseau pour la Justice ), dat opkomt voor

de opheffing van het bankge-heim en voor een vermogens-belasting op vermogens vanaf 1 miljoen euro. Samen willen we de publieke opinie en de poli-tiek winnen voor rechtvaardige belastingen waarbij ook de aller-rijksten hun deel bijdragen. We rekenen daarvoor ook op jou.

De ACVeuropese actiedag die het europees Vakverbond (eVVseptember in Brussel organiseert. een grote europese betoging ver-trekt die dag om 13.00u op de europa-esplanade aan het treinstation Brussel-Zuid. De vak-bonden willen dat er vooral inspanningen worden gedaan om jobs te creëren en een duur-zame groei te verwezen-lijken. en ze eisen een rechtvaardige fi scaliteit.

De datum van 29 september is niet toevallig gekozen. Want de dag nadien komen de ministers van Economie en Financiën van de 27 vakbonden verwachten circa 60.000 deelnemers, van wie het merendeel uit de Benelux, Frankrijk en Duitsland.Strenge besparingsmaatrege-len in Europa dreigen te lei-den tot een recessie en een stij-gende werkloosheid. De recente fi nanciële crisis resulteerde in 23 miljoen werklozen in Europa. Miljoenen Europeanen verkeren in een kwetsbare positie of leven in bestaansonzekerheid. Overal neemt de sociale onrust toe. Het enige antwoord van de Europese regeringen lijken strenge bezui-nigingsmaatregelen die de soci-ale solidariteit en de groei zullen ondermijnen.

Nietonzecrisis

Deze crisis is niet onze crisis, zeggen de vakbonden vastbera-den. Niet de werknemers maar de banken en de speculanten moeten de rekening betalen. Daarom verzetten de bonden zich tegen strenge besparings-maatregelen. Ze zeggen neen

europese vakbonden maken vuist op 29 september

6 | OKTOBER2010|114dejaargang|OnsRecht OnsRecht|114dejaargang|OKTOBER2010 | 7

CAMpAGne

ReNilDe De BuSSchoP

De volgende federale regering zal op zoek moeten gaan naar ette-lijke miljarden euro’s om de over-heidsfi nanciën in evenwicht te brengen. opnieuw de werkne-mers en uitkeringstrekkers de rekening laten betalen en kapi-taalkrachtigen ontzien? Dat ziet de vakbond zeker niet zitten.

Werknemers worden zwaar belast op wat ze met hun arbeid verdienen. Andere mensen puren uit hun vermogen een inkomen dat misschien een veelvoud is van het gemid-delde werknemersloon. Maar zij betalen veel minder belasting of gebruiken technie-ken om de fi scus helemaal te ontlopen. Het huidige belastingsysteem zorgt niet voor een eerlijke verdeling van de lasten. Die situatie moet dringend veranderen, vindt de LBC-NVK.Laten we even kijken naar vroegere beslis-singen die vooral voor ondernemingen, hun aandeelhouders en kapitaalkrachtigen een enorm belastingvoordeel oplever-den.

Vennootschapsbelasting

Als een onderneming minder ven-nootschapsbelasting moet betalen, kan ze op korte of lange termijn meer geld uitkeren aan haar aan-deelhouders. Een lagere vennoot-schapsbelasting betekent dus goed nieuws voor wie aandeelhouder is.Het nominale tarief van de ven-nootschapsbelasting bedraagt nu 33,99 procent (33 procent, ver-hoogd met drie procent aanvul-lende crisisbijdrage). In het verle-den lag het percentage veel hoger. Voor het aanslagjaar 1982 was er nog een vennootschapsbelasting van 48 procent.Je mag je niet blindstaren op het officiële tarief van deze belas-ting. In de praktijk betaalt een bedrijf geen vennootschapsbe-lasting op de werkelijke winst maar op een veel lager bedrag. Van de werkelijke winst mogen immers tal van posten worden afgetrokken. Als gevolg daar-van ligt het echte belasting-percentage een stuk lager.

Een voorbeeldje? Als een bedrijf winst rea-liseert op de verkoop van aandelen van een andere vennootschap, moet het op die meerwaarde geen vennootschapsbelasting betalen. Zo’n meerwaarde is dus volledig en onvoorwaardelijk vrijgesteld. Die vrij-stelling bestaat sinds het aanslagjaar 1992. Door deze maatregel liep de staat alleen al voor het aanslagjaar 2007 bijna 12,9 miljard euro aan inkomsten mis.Via een koninklijk besluit van 1982 bedacht de staat de zogenaamde coördinatiecen-tra met een erg gunstig belastingregime. De staat wilde hoofdkwartieren van grote internationale groepen naar België lokken door speciale belastingvoordelen toe te ken-nen. Uit een studienota van de Nationale Bank van België blijkt dat de coördinatie-centra in 1989 een gezamenlijke winst voor belasting van 36,2 miljard oude franken rea-liseerden. Op dat bedrag werd amper 300 miljoen frank aan belasting betaald. Minder dan één procent dus.Voor het aanslagjaar 2007 incasseerde de staat 1,33 miljard euro minder aan inkom-sten uit de vennootschapsbelasting als

gevolg van het cadeau aan de

coördinatiecentra. De Europese Commissie bestempelde het systeem als ‘illegale staats-steun’ zodat België de maatregel uiteindelijk moest intrekken. Op 31 december 2010 is het gedaan met dit belastingvoordeel.Maar geen nood, de regering-Verhofstadt II bedacht een nieuwe maatregel om het bedrijfsleven te paaien. De notionele intrest-aftrek.

Notioneleintrestaftrek

De nieuwe maatregel komt erop neer dat vennootschappen zonder enige voorwaarde een percentage van hun eigen vermogen mogen aftrekken van de werkelijke winst. Voor het aanslagjaar 2010 gaat het om 4,473 procent van de eigen middelen. Door de notionele intrestaftrek zakte de winst aan-zienlijk waarop nog vennootschapsbelasting wordt betaald. Vooral grote bedrijven met veel eigen kapitaal profi teren van de maat-regel. In 2006 betaalden de bedrijven dank-zij de maatregel 2,6 miljard euro minder vennootschapsbelasting. In 2008 was dat bedrag al opgelopen tot 4,4 miljard euro.Alle ondernemingen samen betaalden in 2001 gemiddeld 19,9 procent vennoot-

schapsbelasting op hun winst. In 2008 was dat geslonken tot 13,6 procent. Die sterke daling was voor een belangrijk deel te wij-ten aan de notionele intrest-aftrek.Naast het normale offi ciële tarief van 33,99 procent heb je een ‘verlaagd opklimmend tarief’ voor vennootschappen met een belastbare winst die niet hoger is dan 322.500 euro per jaar. Dit lagere tarief wordt toegepast op bepaalde schijven van de winst en bedraagt res-pectievelijk 24,97 procent, 31,93 procent en 35,53 procent (inclu-sief aanvullende crisisbijdrage). Vermits deze tarieven veel lager liggen dan het tarief van de per-sonenbelasting, richten heel wat particulieren om louter fiscale redenen een vennootschap op. Wie een vennootschap opricht, kan allerlei fiscale spitsvondig-heden gebruiken. Een doorsnee werknemer gaat natuurlijk niet die toer op. Wel de goedbetaalde manager of de beoefenaar van een vrij beroep.

huidig belastingsysteem verdeelt lasten niet eerlijk

Rijkste gezinnen mogen dans niet ontspringen

OKTOBER2010|114dejaargang|OnsRecht

een enorm belastingvoordeel oplever-

Als een onderneming minder ven-nootschapsbelasting moet betalen, kan ze op korte of lange termijn meer geld uitkeren aan haar aan-deelhouders. Een lagere vennoot-schapsbelasting betekent dus goed nieuws voor wie aandeelhouder is.Het nominale tarief van de ven-nootschapsbelasting bedraagt nu 33,99 procent (33 procent, ver-hoogd met drie procent aanvul-lende crisisbijdrage). In het verle-den lag het percentage veel hoger. Voor het aanslagjaar 1982 was er nog een vennootschapsbelasting

Je mag je niet blindstaren op het officiële tarief van deze belas-ting. In de praktijk betaalt een bedrijf geen vennootschapsbe-lasting op de werkelijke winst maar op een veel lager bedrag.

2001 gemiddeld 19,9 procent vennoot-schapsbelasting op hun winst. In 2008 was dat geslonken tot 13,6 procent. Die sterke daling was voor een belangrijk deel te wij-ten aan de notionele intrest-aftrek.Naast het normale offi ciële tarief van 33,99 procent heb je een ‘verlaagd opklimmend tarief’ voor vennootschappen met een belastbare winst die niet hoger is dan 322.500 euro per jaar. Dit lagere tarief wordt toegepast op bepaalde schijven van de winst en bedraagt res-pectievelijk 24,97 procent, 31,93 procent en 35,53 procent (inclu-sief aanvullende crisisbijdrage). Vermits deze tarieven veel lager liggen dan het tarief van de per-sonenbelasting, richten heel wat particulieren om louter fiscale redenen een vennootschap op. Wie een vennootschap opricht, kan allerlei fiscale spitsvondig-heden gebruiken. Een doorsnee werknemer gaat natuurlijk niet die toer op. Wel de goedbetaalde manager of de beoefenaar van een vrij beroep.

6 | OKTOBER2010|114dejaargang|OnsRecht OnsRecht|114dejaargang|OKTOBER2010 | 7

CAMpAGne

Roerendevoorheffing

De roerende voorheffi ng was vroeger een echte voorheffi ng, met nadien een aangifte in de personenbelasting en een gezamen-lijke taxatie met de andere inkomsten. Maar tegenwoordig is het een ‘bevrijdende belas-ting’. Als de roerende voorheffi ng al is afge-houden, moeten de bewuste inkomsten niet langer in de belastingaangifte vermeld wor-den. Toen de roerende voorheffi ng in 1984 ‘bevrijdend’ gemaakt werd, steeg het tarief van 20 naar 25 procent. Ondertussen werd het tarief wel verminderd tot 15 procent. Op opbrengsten uit aandelen moet je soms nog 25 procent roerende voorheffi ng betalen.Je kan ook geld beleggen in een beleggings-vennootschap met veranderlijk kapitaal, een ‘bevek’. Zo kan je de roerende voorheffi ng ontwijken. Opbrengsten uit beleggingen in een bevek worden omgezet in meerwaarden die vrijgesteld zijn van belasting.De heel grote vermogens zoeken hun toe-vlucht tot nog andere technieken om inkom-sten uit hun vermogen te kunnen opstrij-ken zonder er inkomstenbelasting op te betalen.

BTW

De belasting op de toegevoegde waarde (BTW) werd hervormd in 1992. Er werd afgestapt van diverse tarieven die tot dan van kracht waren: 17 procent, 25 procent en 33 procent (dat laatste percentage sloeg op wagens, juwelen en andere luxeproducten). Het normale tarief van 19 procent werd opgetrokken naar 19,5 procent. Het ver-laagde tarief van zes procent werd behou-den. En er werd een tweede verlaagd tarief van twaalf procent ingevoerd.De hervorming van de BTW hing samen met de harmonisering van de indirecte belastin-gen in Europees verband. Maar de operatie leidde tot een averechtse herverdeling: wie veel uitgaf of kon uitgeven, profi teerde van de hervorming. En wie krap leefde, kreeg het nog iets moeilijker.In 1993 werd het normale BTW-tarief ver-hoogd van 19,5 naar 20,5 procent. Dat gebeurde in het kader van het Globaal Plan van de toenmalige regering-Dehaene. Het was één van de ingrepen die gebeurden om het gat in de sociale zekerheid te dichten. Die put was er gekomen omdat de staat bepaalde RSZ-bijdragen voor de werkgevers verlaagd had. In 1996 werd het normale BTW-tarief nog maar eens opgetrokken, deze keer naar 21 procent. Toen gebeurde dat om het over-heidstekort te beperken tot drie procent van het bruto binnenlands product (BBP).Verbruiksbelastingen als de BTW houden geen rekening met de hoogte van het inko-men en met de gezinstoestand van de belas-tingplichtige. Ze wegen het zwaarst voor de laagste inkomens.

Fiscaleamnestie

In 1984 deed de staat een eerste poging om zwart geld dat in het buitenland geparkeerd was terug te brengen naar België. Wie inte-kende op schatkistbons met een looptijd van vijf jaar, kon zwart geld wit maken. Niet zo lang geleden kregen fraudeurs een tweede kans om met de fi scus in het reine te komen en een minieme boete te beta-len. In de loop van 2004 konden belasting-ontduikers in het buitenland verstopt geld naar België terugbrengen. Met een eenma-lige boete van zes procent op het gerepa-trieerde kapitaal als het geld werd geïnves-teerd. Of met een boete van negen procent als het geld gewoon op een rekening werd gezet. De operatie gold alleen voor natuur-lijke personen, niet voor vennootschappen of rechtspersonen. Ze leverde 496 miljoen euro op voor de Schatkist en er keerde 5,7 miljard naar ons land terug. Op dat moment stond naar schatting 170 miljard euro op buitenlandse rekeningen. In 2006 kwam er een tweede amnestie, deze keer onder de naam ‘fi scale regularisatie’. Opnieuw kregen belastingontduikers de kans om hun toestand in orde te brengen. Deze operatie was er zowel voor natuurlijke personen als voor bedrijven. Op de maat-regel uit 2006 staat geen einddatum maar de belastingontduiker kan er wel maar één keer een beroep op doen. Hij moet dus in één keer met al zijn zwarte inkomsten voor de dag komen.Gaat het om zwarte beroepsinkomsten, dan betaalt de ontduiker het normale belasting-tarief dat van toepassing was op het ogen-blik dat de belasting betaald had moeten worden. Wie zwarte beroepsinkomsten op buitenlandse rekeningen heeft staan, kan die dus op dit moment zonder bijkomende boete repatriëren. Voor andere zwarte inkomsten, bijvoorbeeld inkomsten uit beleggingen, moet je wel een milde boete betalen. Zo wordt voor kapitaalinkomsten die pas vanaf 1 januari 2007 worden gere-gulariseerd, het normale tarief verhoogd met een boete van tien procentpunten. Als het normale tarief 15 procent bedraagt, zal dus 25 in plaats van 15 procent aangerekend worden. De tweede amnestie bracht tussen 2006 en eind 2009 een bedrag van 145 miljoen euro op voor de Schatkist. Een ‘magere’ opbrengst, mogelijk omdat de sjoemelaars te weinig garanties kregen dat ze niet straf-rechtelijk zouden worden vervolgd.Meer en meer worden belastingzondaars in het nauw gedreven. Door internationale verdragen worden almaar vaker bankgege-vens tussen staten uitgewisseld. Geen won-der dus dat liberalen graag pleiten voor een nieuwe vorm van fi scale amnestie.

Successierechten

Wie graag roerend vermogen wilde doorge-ven aan het nageslacht, kon jarenlang eff ec-ten aan toonder gebruiken om de fi scus te ontlopen en de betaling van successierech-ten te vermijden. Bij een eff ect aan toonder wordt aangenomen dat de persoon die het aandeel, de kasbon of de obligatie toont er ook de eigenaar van is. Sinds 1 januari 2008 mogen Belgische banken geen aandelen of obligaties aan toonder meer afl everen. Ook niet wanneer het om buitenlandse eff ecten gaat. Eff ectentransacties moeten sindsdien altijd via een ‘eff ectenrekening’ gebeuren. En eff ecten aan toonder, uitgegeven voor 2008, moeten op een eff ectenrekening gezet worden.Door de vorige staatshervormingen kregen de gewesten een verregaande autonomie op het vlak van onder meer successie- en schenkingsrechten. Zij maakten daarvan gebruik om de tarieven te verlagen.

Eerlijkerbelastingopvermogens

Dit alles toont aan dat de diverse regeringen en overheden van dit land ferme cadeaus gaven aan ondernemingen en kapitaalkrach-tigen. De overheid verzuimde om de fi scale fraude en de belastingontwijking streng aan te pakken. Ze was wel bijzonder vergevings-gezind voor berouwvolle belastingzondaars. Een regelrechte discriminatie van de eerlijke belastingbetaler. Recent wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat de Belgische overheid jaarlijks 16 tot 20 miljard euro aan belastingontvangsten misloopt door fraude. Er zijn dus dringend maatregelen nodig om dit te stoppen. Zo zou het bankgeheim volledig moeten wor-den opgeheven. De overheid moet verder dringend werk maken van een eerlijker vermogensfi scali-teit zodat ook de rijkste gezinnen, bij wie het gros van het vermogen geconcentreerd zit, belasting betalen naar draagkracht. Nationale, Europese en internationale maat-regelen moeten ertoe leiden dat deze groep de dans niet blijft ontspringen. regelen moeten ertoe leiden dat deze groep de dans niet blijft ontspringen.

www.hetgrotegeld.be

De gloednieuwe website www.hetgro-tegeld.be is sinds 28 september opera-tioneel. Dit wordt een informatieve en interactieve website met allerlei infor-matie over de Campagne Rechtvaardige Fiscaliteit. De site bevat onder meer ‘fi ches’ rond diverse onderwerpen. In de loop van de campagne zullen alle moge-lijke acties en initiatieven op de site wor-den aangekondigd. De website zal zo actueel mogelijk gehouden worden.

6 | NOVEMBER2010|114dejaargang|OnsRecht

rUBrieKsnaam

OnsRecht|114dejaargang|NOVEMBER2010 | 7

CamPagne

Denis BouWen

De werknemers hebben in de afge-lopen dertig jaar veel ingeleverd ten voordele van bedrijven en kapi-taalkrachtigen. “Het deel van de werknemers in de koek werd een stuk kleiner”, constateert belas-tinginspecteur Marco Van Hees.

“Die trend moeten we trachten om te keren. als de werknemers opnieuw een groter deel van de koek krijgen, consumeren ze ook meer. en dat is goed voor de eco-nomie. De huidige gang van zaken raakt economisch kant noch wal.”

Als Marco Van Hees zijn zin zou krijgen, zou een aantal cadeaus aan het bedrijfsleven en kapitaalkrachtige burgers stante pede ongedaan gemaakt of beperkt worden. “Een maatregel zoals de notionele intrestaftrek bijvoorbeeld is onverantwoord. De vermin-dering van de sociale lasten voor werkgevers

mag zeker niet nog groter worden. We moe-ten wel een ‘BHV’ invoeren, een Belasting op de Hoge Vermogens. En de belastingen moeten een stuk progressiever worden.”Door zijn job als belastinginspecteur in Bergen kent Van Hees de realiteit op het terrein erg goed. Hij is ook vakbondsafge-vaardigde namens de ambtenarenvakbond ACOD. Bij uitgeverij Aden publiceerde Van Hees diverse boeken. Het bekendste boek is ‘Didier Reynders, l’homme qui parle à l’oreille des riches’, verschenen in 2007.De Campagne Rechtvaardige Fiscaliteit komt volgens de belastinginspecteur niets te vroeg. “Ons belastingsysteem moet fun-damenteel veranderen en rechtvaardiger worden”, onderstreept hij. “Ingrepen zijn noodzakelijk om de taken van de overheid en de sociale uitgaven te blijven fi nancie-ren. Mensen moeten wel het gevoel heb-ben dat ze rechtvaardig belast worden. Nu is dat niet geval. Met dank aan de neolibe-rale tijdsgeest.”Hoog tijd dus om iets te doen aan de onrecht-vaardigheden in de huidige fi scaliteit. “Vele

ambtenaren bij het ministerie van Financiën zijn het met mij eens”, weet Van Hees. “Zij zien maar al te dikwijls hoe grote bedrijven en vermogende particulieren door de mazen van het net glippen.”Een duik in de cijfers. Ook al is dat niet altijd even makkelijk. Marco Van Hees kijkt met name naar het ‘primair inkomen’ in België, het bruto inkomen dat verdiend wordt door ‘productiefactoren’ ter beschikking te stel-len. Bijvoorbeeld de lonen als vergoeding voor gepresteerde arbeid. En rentes en divi-denden als vergoeding voor ter beschikking gesteld kapitaal.

Scharnierjaar

Voor Marco Van Hees is 1981 een schar-nierjaar. “Tot dan steeg het aandeel van de werknemers in het primair inkomen nog”, zegt hij. “Onder de regeringen Martens-Gol werden de werknemers duidelijk onder vuur genomen.”In 1981 waren de lonen en wedden van par-ticulieren goed voor 59,7 procent van het

“Werknemers krijgenaanzienlijk kleiner deel van koek”

Belastinginspecteur Marco Van Hees legt vinger op de wonde

Superbelegger Albert Frère is één van de extreem kapitaalkrachtige landgenoten die in het huidige systeem veel te weinig belastingen moeten betalen.

© f

oto:

bel

ga

6 | NOVEMBER2010|114dejaargang|OnsRecht

rUBrieKsnaam

OnsRecht|114dejaargang|NOVEMBER2010 | 7

CamPagne

primair inkomen. Maar in 2007 bleek het aandeel van die lonen en wedden te zijn gekrompen tot 51,5 procent. “Ik kijk liever naar 2007 dan naar 2009 omdat we toen nog niet in de fi nanciële crisis zaten”, legt Van Hees uit. “De cijfers van 2007 zijn dus niet vertekend door die crisis.”Het besteedbaar inkomen van particulieren vertegenwoordigde in 1981 bijna 81 procent van het bruto binnenlands product (BBP). In 2007 ging het nog maar om 60,1 procent. Bij de vennootschappen klom het aandeel in het BBP van 6,5 procent in 1981 naar 15,7 procent in 2007. “Meer dan een verdubbe-ling dus. De ondernemingen werden een stuk rijker maar dat gebeurde ten koste van de brutoloonmassa. Als je rekening houdt met de fi scaliteit, werden de bedrijven nog veel rijker.”

Kleineauto

“Tussen 1981 en 2007 gingen de onderne-mingen met 30,8 miljard euro van de werk-nemers aan de haal”, becijfert Van Hees, die zich baseert op de statistieken over het besteedbaar inkomen. “Per werknemer uit de privé-sector praat je over bijna 10.000 euro per jaar. Een kleine auto.”De bedrijfswinsten namen in de voorbije dertig jaar zeer aanzienlijk toe. Terwijl de lonen navenant veel minder stegen. De uit-keringen groeiden nog minder snel. “In 2004 bedroeg de minimale werkloosheidsuitke-ring voor een alleenstaande 737 euro. Nu is dat 847 euro. Als je rekening houdt met de infl atie, stagneerde de werkloosheidsuitke-ring. Het klopt dat België één van de weinige landen is waar je onbeperkt werkloosheids-geld kan krijgen. Maar in onze buurlanden liggen de werkloosheidsuitkeringen meestal wel hoger.”De belastinginspecteur maakt gewag van vier soorten aanvallen op de positie van de werknemers. Maatregelen met een eff ect op de loonmassa en dus ook op de tewerk-stelling. Aanvallen op de sociale zekerheid. Belastingmaatregelen. En ingrepen die het overheidspatrimonium verkleinden.

Lonen

Als een werkgever de loonmassa wil vermin-deren, kan hij allerlei technieken gebrui-ken. Hij kan activiteiten overhevelen naar een goedkoper paritair comité of werk toevertrouwen aan onderaannemers die minder ‘last hebben’ van vakbonden. Hij kan ook nieuw personeel in dienst nemen tegen slechtere loon- en arbeidsvoorwaar-den, zoals bijvoorbeeld in de banksector gebeurt.

“Werkgevers hebben belang bij het bestaan van een ‘industrieel reserveleger’, zoals Marx het ooit uitdrukte. Als er een grote reserve aan werklozen is, vergroot de druk op de lonen. De voorbije jaren nam de

overheid diverse maatregelen om ouderen weer te ‘activeren’, lees: ze opnieuw beschik-baar te maken voor de arbeidsmarkt. Zoiets zet natuurlijk meer druk op de lonen.”

“In de jaren tachtig waren er ook ingrepen om de lonen te blokkeren. Iets subtieler was een wet uit 1996 die het concurrentievermo-gen van de bedrijven moest opkrikken. Die wet beperkte de stijging van de lonen op basis van de evolutie in onze buurlanden.”Er waren ook aanvallen op de loonindexe-ring. “Zonder die aanvallen zou een werk-nemer met een gemiddeld loon per maand bruto 248 euro meer verdiend hebben tus-sen 1982 en 2006. In totaal spreek je dan van een verlies van 54.000 euro over heel die periode.”

Socialezekerheid

De sociale zekerheid stond ook sterk onder druk in de voorbije dertig jaar. Zo werden tal van maatregelen getroff en om de uitga-ven van het stelsel te beperken. Bijvoorbeeld in de gezondheidszorg. De uitkeringen aan werklozen en gepensioneerden stegen minder vlug dan de lonen. Er kwamen ook maatregelen om werkgevers minder socia-lezekerheidsbijdragen te laten betalen. “Een gigantische lastenverlaging ten koste van de werknemers. De politiek beweerde zo veel nieuwe jobs te kunnen creëren. Maar ik betwijfel of daar veel van in huis kwam.”Voorstanders van de cadeaus houden vol dat er nog veel meer jobs zouden zijn gesneuveld zonder toegevingen aan het bedrijfsleven.

“Een twijfelachtige bewering. De cadeaus aan de werkgevers hebben zelden of nooit de beloofde eff ecten. Werkgeversorganisaties willen die maatregelen handhaven door te bezuinigen op het overheidsapparaat. Je zou dus ambtenarenbanen moeten vernie-tigen om elders andere jobs te creëren. Een vreemde redenering. De staat zou beter die cadeaus afschaff en en het geld inzetten om echte jobs te scheppen, bijvoorbeeld in de non-profi t.”

Belastingen

Een erg fl agrant voorbeeld van een fi scaal cadeau aan het bedrijfsleven is de notionele intrestaftrek. Die maatregel komt erop neer dat vennootschappen een fictieve rente mogen aftrekken van hun winst. De rege-ling kost de staat elk jaar pakweg vier mil-jard euro.

“Een staalreus als ArcelorMittal bijvoorbeeld profi teert geweldig van de notionele intres-taftrek en betaalt nauwelijks of geen belas-ting. Maar de werkgelegenheid ging gevoelig achteruit bij die groep.”Veel bedrijven aanvaarden een cadeau als de notionele intrestaftrek gretig zonder dat het veel oplevert voor de maatschappij. “De gunstige eff ecten van de notionele intrest-aftrek worden zwaar overdreven.”

In de personenbelasting schafte de veel-besproken minister van Financiën, Didier Reynders, de hoogste belastingschijven af. Reynders voegde de schijven van 52,5 en 55 procent samen met die van 50 procent. “Hij beperkte dus de progressiviteit van de belas-tingen. Voor iemand als Jean-Pierre Votron, de ex-topman van Fortis, leverde dat in 2007 een extraatje van 200.000 euro op. Een mooie illustratie van de manier waarop de liberale denkbeelden werkelijkheid werden. Met de steun van de socialisten en de groe-nen nog wel.”Meerwaarden op aandelen worden in België amper of niet belast. “In sommige jaren loopt de staat zo wel twaalf miljard euro aan inkomsten mis. Het is ongeloofl ijk maar waar: de conciërge van superbelegger Albert Frère wordt meer belast dan de hol-dings van Frère.”

Privatiseringen

Er waren ook herhaalde aanvallen op het overheidspatrimonium. Overheidsbedrijven als Belgacom, de ASLK, het Gemeentekrediet, De Post en BIAC werden stuk voor stuk volledig of gedeeltelijk geprivatiseerd. Het trieste verhaal van de luchtvaartmaatschap-pij Sabena is genoegzaam bekend.

“Een spaarbank als de ASLK werd geprivati-seerd zonder dat de liberalen in de regering zaten. Dat was zogenaamd nodig om de begroting en de sociale zekerheid te kun-nen blijven fi nancieren. De ASLK ging op in Fortis, een bank die bijna failliet ging en moest worden gered met staatsgeld. Nu is de Fortis Bank zoals bekend een onderdeel van het Franse BNP Paribas.”Volgens Van Hees zou het beter zijn geweest om de ASLK niet te privatiseren. “Het zou ook geen slecht idee geweest zijn om van Fortis een nieuwe staatsbank te maken. Volgens Reynders is het niet de taak van de overheid om voor bankier te spelen. Maar een bedrijf als de ASLK kon toch 130 jaar lang bestaan zonder staatsinterventie? Tien jaar in privé-handen was genoeg om de overheid te doen ingrijpen. Winsten worden gepriva-tiseerd, terwijl verliezen op de gemeenschap worden afgewenteld.” tiseerd, terwijl verliezen op de gemeenschap worden afgewenteld.”

“Wemoetenweleen‘BHV’invoeren,eenBelastingopdeHogeVermogens.Endebelastingenmoeteneenstukprogressieverworden.”

6 | DECEMBER2010|114dejaargang|OnsRecht OnsRecht|114dejaargang|DECEMBER2010 | 7

campagne

Anne Dhooghe

DebelastingdrukisinBelgiëerghoog.Ende‘put’indekasvandesocialezekerheiddreigttegroeien.Opdestaatsbegrotingzou25miljardeuromoetenwordenbespaard.Hetaantalarmenneemttoeinonsland.Wewordenomdeorengeslagenmetcijfersenonheilsboodschappen.Waaromgooienwehetnietovereenandereboeg,bijvoorbeelddooreenvermogensbelastingintevoeren?

Als trouwe lezer van Ons Recht weet je al lan-ger dat het Financieel Actie Netwerk (FAN) campagne aan het voeren is onder de slo-gan ‘Laat het grote geld niet ontsnappen!’. De LBC-NVK, het ACV en andere vakbonden onderschrijven de campagne ten volle. Met onze vele honderdduizenden leden kunnen we deze oproep kracht bijzetten.

“De rijken worden rijker, de armen worden armer.” Een kreet die we de voorbije jaren wel vaker hoorden. Maar is ze ook waar?In een rechtvaardig belastingsysteem beta-len mensen meer belastingen naarmate ze meer hebben. En daar wringt nu precies

het schoentje. In de verdeling van het nati-onaal inkomen in ons land is de voorbije dertig jaar ruim zes procent van het inko-men uit arbeid verschoven naar het inko-men uit kapitaal. De werkende bevolking draaide op voor de sanering van de staats-schuld. Bovendien wordt inkomen uit kapi-taal veel minder zwaar belast dan inkomen uit arbeid. Dat betekent dat er 21 miljard euro inkom-sten per jaar minder naar de werknemers en de uitkeringstrekkers ging. Er vloeide wel meer geld naar de bezitters van kapitaal. In ons land tellen we 15 tot 20 procent armen en bestaansonzekeren, zoals de nieuwe ACW-voorzitter Patrick Develtere in sep-tember in het weekblad Knack verklaarde.

Armoedegroeit

De financiële en economische crisis doet de armoede toenemen. Ook zelfstandigen en de middenklasse worden nu getroffen. Bea Cantillon, de directeur van het ‘Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck’, is er niet gerust in. Terecht, zoals blijkt uit de Armoedebarometer, opgesteld door Decenniumdoelen 2017. De barometer toont elk jaar de evolutie van de armoede op zes

levensdomeinen. De cijfers van dit jaar zijn verontrustend. Ze geven aan dat de zwaks-ten in onze samenleving de zwaarste prijs betalen voor de economische crisis.De kloof tussen rijk en arm wordt dus groter. Nu moet opnieuw een gat van meer dan 25 miljard euro in de begroting gedicht wor-den. Alle kranten hebben het over besparin-gen. Maar deze keer mogen de besparings-maatregelen niet langer op de kap van de

Vermogensbelasting is grote stap naar meer rechtvaardigheid

Maatregel raakt alleen allerrijksten en levert veel inkomsten op

De families de Spoelberch, de Mévius en Vandamme behoren tot de rijkste families van België. Alle drie hebben ze aandelen in bierbrouwer AB InBev.

DemiljonairsbelastingwaardeLBC-NVKvoorpleitzouinBelgiëvoorongeveer92.000gezinneningevoerdkunnenworden.Hetgaatdusoverdeallerrijksten,ietsmeerdantweeprocentvandehelebevolking.

© f

oto:

pho

tone

ws

6 | DECEMBER2010|114dejaargang|OnsRecht OnsRecht|114dejaargang|DECEMBER2010 | 7

DetienrijkstefamiliesinBelgiëenhunvermogen

1. FamiliesdeSpoelberch,deMéviusenVandamme(ABInBev)

17,3miljardeuro2. FamilieColruyt 2,86miljardeuro3. FamilieEmsens (KiezelzandSCR-Sibelco) 2,05miljardeuro4. AlbertFrère(GBL) 2,02miljardeuro5. FamilieLhoist-Berghmans (wereldleiderkalkendolomiet) 1,98miljardeuro6. JanDeNul(baggeraar) 1,56miljardeuro7. FamilieCigrand(Cobelfret) 1,25miljardeuro8. FamilieBoël(ondermeerSofina) 1,17miljardeuro9. RolandD’Ieteren 1,07miljardeuro10.Velge-Bekaert 1,04miljardeuro

totaal32,3miljardeuro

Bron: Le Soir Magazine, mei 2010

campagne

werknemers en uitkeringstrekkers komen. Zij leverden de afgelopen 25 jaar al aanzien-lijk in. Voor renteniers is het goed toeven in België. Dat was in juni van dit jaar te lezen in het economische weekblad Trends, in deze een onverdachte bron. Inkomen uit kapi-taal wordt in België veel minder zwaar belast dan inkomen uit loon. Er is wel een bescheiden ‘bevrijdende’ roerende voorhef-fi ng: een voorheffi ng van 15 of 25 procent op dividenden en 15 procent op intresten. Meerwaarden gerealiseerd bij de verkoop van aandelen worden niet belast.

Buurlanden

Een jaarlijkse vermogensbelasting is er in ons land niet. Anders dan in buurlanden als Nederland en Frankrijk. In de Belgische per-sonenbelasting varieert het tarief wel tus-sen de 25 en 50 procent. Het hoogste tarief moet je al betalen op het deel van je inko-men boven de 34.330 euro.Laten we even kijken naar het aandelenbe-zit en andere fi nanciële beleggingen. Op dat vlak is er een grote ongelijkheid onder de Belgische gezinnen. Zulke beleggingen zijn voor meer dan 60 procent in handen van de tien procent rijkste gezinnen. Zij worden op de inkomsten uit die beleggingen maar wei-nig belast. Terwijl ze toch de sterkste schou-ders hebben en meer zouden kunnen bijdra-gen tot een zorgzame samenleving.

Waarom zouden we geen vermogens- of miljonairsbelasting invoeren? Is het nor-maal dat alleen gewone mensen belastin-gen betalen en dat superrijken de dans ontspringen?

Meerarmslag

De miljonairsbelasting waar de LBC-NVK voor pleit zou in België voor ongeveer 92.000 gezinnen ingevoerd kunnen wor-den. Het gaat dus over de allerrijksten, iets meer dan twee procent van de hele bevol-king. Deze groep zal écht niet armer wor-den van een vermogensbelasting. Door zo’n belasting in te voeren kan de overheid meer armslag krijgen om te investeren in jobs, zorg, onderwijs en pensioenen. Het jongste LBC-NVK-congres (maart 2010) pleitte voor een progressieve belasting op vermogens boven de 1 miljoen euro, de eigen en enige woning niet inbegrepen. Als we voor de eigen woning een waarde van 500.000 euro nemen, is de eerste 1,5 miljoen euro van het vermogen vrijgesteld.Een progressieve heffi ng zou er als volgt kunnen uitzien: één procent op het deel van het vermogen tussen 1,5 en 2,5 mil-joen euro; twee procent op het deel van het vermogen tussen 2,5 en 3,5 miljoen euro; drie procent op het deel van het vermogen boven de 3,5 miljoen euro. De opbrengst van zo’n vermogensbelasting wordt geschat op 7,6 miljard euro per jaar.De grens van 1 miljoen euro is gebaseerd op een brede bevraging binnen de LBC-NVK. Voor de vakbond moet er géén extra heffi ng komen op de zuurverdiende spaarcenten van werknemers. Met deze grens bestaat

daar weinig gevaar voor. Iemand die per maand 250 euro kan sparen heeft 333 jaar nodig om een fortuin van 1 miljoen euro bijeen te harken. Met een vermogensbelasting viseer je alleen de allerrijksten. Mensen die een fortuin heb-ben vergaard van meer dan 1 miljoen euro, de eigen woning niet inbegrepen. Anders gezegd, alles wat iemand op 31 december bezit aan fi nanciële bezittingen als aande-len, obligaties, kasbons, bankrekeningen, onroerende goederen (huizen en gronden) en roerende goederen (auto’s, diamanten, kunstwerken). Alleen de zes procent rijk-sten in dit land hebben een fortuin van meer dan 1 miljoen euro. Hou je rekening met de aftrek voor een huis van 500.000 euro, dan wordt alleen de groep geraakt die meer dan 1,5 miljoen euro heeft.

Roerendevoorheffing

Kranten en tijdschriften tonen meer en meer aandacht voor de mogelijke invoering van een vermogensbelasting of een hogere belasting op inkomsten uit vermogen. “De ondernemerswereld is niet bij voorbaat tegen een hogere belasting van vermogens-inkomsten”, verklaarde een vertegenwoor-diger van de christelijke werkgeversorgani-satie VKW in juni in Trends. Volgens Trends is het meest voorkomende denkspoor een verhoging van de roerende voorheffi ng naar 20 of 25 procent. “De roerende voorheffi ng kan nog meer opbrengen als ook de vrijstel-ling op spaarboekjes wordt afgeschaft.”Ook Rudi Th omaes van het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) brak een lans voor een verhoging van de belasting op obligaties en kasbons van 15 naar 20 pro-cent. Tegelijkertijd zou de voorheffi ng voor dividenden op aandelen moeten zakken van 25 naar 20 procent.

Zo komt de aap weer uit de mouw. Als het van de werkgevers afhangt, zijn het niet de superrijken die extra inspanningen moeten doen. Maar wel Jan of Maria Modaal, die meer moet betalen op spaargeld dat ver-diend werd door te werken. meer moet betalen op spaargeld dat ver-diend werd door te werken.

Wiljemeerwetenoverdecampagnevooreenrechtvaardigefiscaliteit?Opwww.hetgrotegeld.beleesjeerallesover.Opdestartpaginavindjeeenoverzichtvandefiscaleactua-liteitenflagrantevoorbeeldenvangesjoemelmetbelastingen.Dieperindesitevindjemeertekstenuitlegoverdeverschillendedeelaspectenvandecampagne.Dateerlijkebelas-tingennietingewikkeldhoeventezijn,blijktookduidelijkuiteenknapfilmpjedatinhetkadervandecam-pagneisgemaakt.Rechtvaardigebelastingenzijnkinderspel!Jevindthetfilmpjeopwww.lbc-nvk.be.

6 | JANUARI2011|115dejaargang|OnsRecht OnsRecht|115dejaargang|JANUARI2011 | 7

campagne

GuiDo Deckers

in de ‘financiële discretie index’, een ranglijst van het Tax Justice network, staat België op de negende plaats. De index meet in welke mate geheimdoenerij en discretie een gezond belastingkli-maat in de weg staan. er wordt niet zozeer gekeken naar de bestaande belastingvoordelen. Wel naar de mogelijkheden om fiscaal gevoelige informatie verborgen te houden.

Dat België op dit punt een hoge score haalt, is geen verrassing. Ons land is één van de weinige EU-lidstaten die het bankgeheim hoog in het vaandel blijven dragen. De Belgische score is mee te verklaren doordat in belastingverdragen met andere landen zelden of nooit iets wordt geregeld over de uitwisseling van bankgegevens. België trekt belastingvluchtelingen uit zowel Nederland als Frankrijk aan. Wat alleen maar bevestigt dat ons land een ‘paradijs van financiële dis-cretie’ is.Vind jij ook dat de belastingen rechtvaar-dig moeten worden geïnd? En dat de over-heid de belastingfraude van 20 tot 30 mil-jard euro moet bestrijden? Dat kan allemaal. Als de belastingdienst hiervoor genoeg mid-delen krijgt. België houdt nog altijd vast aan het bankgeheim, wat het werk van de belastingcontroleurs alleen maar bemoei-lijkt. Van de 27 lidstaten van de Europese Unie zijn er nog welgeteld drie met het bankgeheim. België, het Groothertogdom Luxemburg en Oostenrijk.

Obstakel

Wanneer het over de inkomstenbelasting gaat, is het bankgeheim in ons land in the-orie toch een flink obstakel. De belasting-dienst mag bij banken en krediet- of spaar-maatschappijen geen informatie inwinnen om klanten van die instellingen te belasten. Op geen enkele manier zijn financiële instel-lingen verplicht om nummers van bankreke-ningen door te geven of te zeggen aan wie een bepaalde rekening toebehoort. Ze moe-ten ook niet melden hoeveel geld er op een rekening staat en waar die centen vandaan komen. De banken zijn al evenmin verplicht om te vertellen hoeveel interesten ze uit-keerden aan belastingplichtigen.De belastingdienst mag dus niet weten

hoeveel centen of aandelen iemand bij de bank deponeerde. Voor werknemers maakt dat eigenlijk niet veel uit. De fiscus kent de inkomsten van werknemers perfect via de fiches die de werkgever opstelt. Voor zelf-standigen, vennootschappen en kapitaalbe-zitters werkt het bankgeheim de belasting-fraude wel in de hand.Als het over bankrekeningen voor professi-oneel gebruik gaat, liggen de zaken anders. Een bank mag niet weigeren om informatie te geven over professionele rekeningen. Als ze dat wel doet, volgt een ambtshalve belas-tingaanslag.

Bewezenfraude

In uitzonderlijke omstandigheden kan het bankgeheim van tafel worden geveegd. Als er sprake is van ‘bewezen fraude’, bestaat er een procedure om het bankgeheim op te heffen. Alleen is die procedure in de prak-tijk moeilijk uit te voeren. Op een totaal van zes miljoen belastingplichtigen kon in 2008 amper acht keer het bankgeheim wor-den opgeheven.De belastingdienst mag aan banken ook informatie vragen als er na een ernstig onderzoek sterke vermoedens van fraude bestaan en als een belastingplichtige een klacht indient. Wordt het bankgeheim opgeheven door de klacht van een belas-tingplichtige die niet akkoord gaat met de aanslag en vindt die belastingplichtige dat de gevraagde inlichtingen niet nuttig zijn? Dan moet de bank die inlichtingen niet mee-delen.Er geldt geen bankgeheim voor belasting-plichtigen die een onbeperkt uitstel van belastingschulden kregen. Over btw en suc-cessierechten mag de belastingdienst ook informatie opvragen bij de banken. In erfe-nisdossiers mogen de belastingcontroleurs niet zomaar alle beschikbare informatie raadplegen. Ze mogen dan alleen inlichtin-gen vragen over verrichtingen die de over-ledene of zijn echtgenote (echtgenoot) deed minder dan drie jaar voor of na het overlij-den. De belastingdienst mag bijvoorbeeld niet speuren naar de namen en adressen van erfgenamen.

Frankrijk

In de meeste landen van de wereld is er geen bankgeheim of op zijn minst een afge-zwakte versie. Neem nu onze zuiderburen. In Frankrijk moeten de banken elk jaar alle

Vermogenskadaster is onmisbaar

IJverenvoorrechtvaardigebelastin-

genwilookzeggendatereenver-

mogenskadastermoetkomen.Zo’n

kadasterkanwordenuitgebouwdals

hetbankgeheimvolledigsneuvelt.Als

hetoverhuizenofandervastgoed

gaat,ishetinonslandbijnaaltijd

mogelijkomtezeggenwiedeeige-

naarervanis.Datvindtiedereennor-

maal.Maaralsjegelijkaardigeregels

voorsteltvoorfinancieelvermogen,

wordtermoordenbrandgeroepen.

Hetisnochtanswenselijkomeen

registerofkadasteruittewerken

waarinallefinanciëlebezittingenvan

deBelgenwordtgenoteerd.Eenver-

mogenskadastermakenisonmoge-

lijkzolangfinanciëleinstellingeneen

rookgordijnkunnenophangenrondde

vermogensvanhunklanten.

Eenvermogenskadasterisonmisbaar

alsdebelastingdienstmoetachterha-

lenopwelkeinkomstennuweinigof

geenbelastingenbetaaldworden.Met

zo’nkadasterkrijgtdeoverheideen

krachtigwapenomfraudemetroe-

rendeinkomstentebestrijden.Viahet

registerkanzecheckenofdeaange-

geveninkomstenwelinverhouding

staantotwatiemandbezit.

Effectenaantoonder

Doordeafschaffingvandeeffecten

aantoonderwordthetpadgeëffend

omeenvermogenskadastertekun-

neninvoeren.Sinds1januari2008zijn

inonslandgeenanoniemepapieren

kasbons,obligatiesofandereeffecten

meertekrijgen.Toteind2013heb-

beneigenaarsnogdetijdomeffec-

tenopeeneffectenrekeningtezet-

ten.‘Dematerialiseren’heetzoietsin

vakjargon.

Vanaf2014wordenalleuitgegeven

effectenautomatischomgezet.Alsze

naeenjaardoorniemandzijnopge-

ëist,wordenzeverkocht.Derechtma-

tigeeigenaarkanzedannogwelteru-

geisenmetzijnpapiereneffectinde

hand;algaaterelkjaarweleenboete

vantienprocentvanaf.Vanaf2025

kannietsmeerwordengerecupereerd.

Doordeeffectenaantoonderafte

schaffenkomtermeertransparantie.

Hetisalleszinseenstapinderichting

vaneenkadastervanroerendeinkom-

sten.Maarwezijnernoglangniet.

Bankgeheim moet er helemaal aan geloven

Financiële discretie scheert hoge toppen in België

6 | JANUARI2011|115dejaargang|OnsRecht OnsRecht|115dejaargang|JANUARI2011 | 7

campagne

informatie over rekeningen en rente digi-taal bezorgen aan de belastingdienst. Die informatie gaat niet alleen over de reke-ninghouders – die stromannen kunnen zijn

– maar ook over de personen die hun hand-tekening kunnen zetten.De Franse belastingadministratie heeft een geautomatiseerd systeem om de gegevens van de banken te verwerken. Via dat sys-teem kan voor elke belastingplichtige infor-matie worden gevonden over banken, reke-ningnummers en ontvangen interesten. Die informatie kan helpen om selectief contro-les te doen. Als de Franse fi scus nog meer gegevens nodig heeft, moeten de banken die op verzoek geven.

In ons land stelde de parlementaire onder-zoekscommissie ‘Grote Fiscale Fraude’ voor om het bankgeheim te ‘versoepelen’. Het was één van de 108 aanbevelingen die de onder-zoekscommissie op papier zette. Momenteel zegt de wet dat het bankgeheim kan worden opgeheven ‘als er concrete elementen zijn die het bestaan of de voorbereiding van belas-tingontduiking kunnen doen vermoeden’. In een aangepaste wettekst zou sprake zijn van ‘aanwijzingen die kunnen doen vermoeden dat de verschuldigde belasting hoger is dan blijkt uit de aangegeven inkomsten’.Maar het bankgeheim versoepelen is iets anders dan het helemaal opheffen. Het FAN wil niet dat het bankgeheim wordt versoepeld, wel dat het volledig verdwijnt.

Bankiers moeten worden verplicht om auto-matisch inlichtingen te geven aan de belas-tingdienst.Er zijn goede redenen om de eis zo scherp te stellen. Het is allemaal goed en wel dat je het bankgeheim kan opheff en als er aan-wijzingen zijn van grote fi scale fraude. Maar in het verleden bleek al vaker dat het moei-lijk te bewijzen is dat er grote fi scale fraude in het geding is. Trouwens, wat is dat juist, grote fi scale fraude? Vanaf wanneer kan je daarvan spreken? Waar ligt de grens?Alleen maar het bankgeheim versoepelen verschilt niet fundamenteel van de regels die nu bestaan. Ook nu mag je het bankgeheim in principe opheff en als er na ‘ernstig onder-zoek’ sterke vermoedens van fraude zijn. in principe opheff en als er na ‘ernstig onder-zoek’ sterke vermoedens van fraude zijn.

wat eist het financieel actie netwerk?

HetFinancieelActieNetwerk(FAN),

waarvanhetACVendeLBC-NVKdeel

uitmaken,eistdathetbankgeheim

helemaalverdwijnt.Zo’ningreepheeft

alleenmaarvoordelen.Opdiemanier

kandebelastingdiensteindelijkwerk

makenvaneenrechtvaardigefiscali-

teit.

ConcreetwilhetFANdathetbank-

geheimzovlugmogelijkuitdewet

verdwijnt.Debelastingdienstmoet

toegangkrijgentotdebankgegevens

die‘automatisch’wordenaangeleverd

doordebanken.Ermoetenzware

sanctiesencontrolesopbelastingont-

duikingkomen.

Belgiëmoetmetbuitenlandseadmi-

nistratiesinformatieuitwisselenover

hetvermogendatmenseninhetbui-

tenlandhebben.Elkjaarmoeteenlijst

wordengemaaktmetinformatieover

wieinteresten,dividenden,meerwaar-

denenanderefinanciëleinkomsten

incasseert.AlserkapitaaluitBelgië

vertrekt,moetdatwordengemeld,

métidentificatievandeopdrachtgever.

HetisnietdebedoelingdatdeBelg

tewetenkankomenwatzijnbuurman

ofbuurvrouwopdebankheeftstaan.

Maardebelastingdienstmoetwel

databankenofkadasterskunnenaan-

leggenomdiegenentebelastendie

nuweinigofgeenbelastingenbetalen.

Wanthetisdankzijhetbankgeheim

datdefraudeurweinigbelastingen

betaalt,terwijldeeerlijkebelastingbe-

talerteveelafgeeft.Endaarmoetdrin-

gendeeneindeaankomen.Zowordt

hetmogelijkdebelastingopberoeps-

inkomstenteverminderen.Enomde

vermogensinkomsteninhungeheelte

bekijkeneneerlijktebelasten.

© f

oto:

dan

iël

rys

6 | FEBRUARI 2011 | 115de jaargang | Ons Recht Ons Recht | 115de jaargang | FEBRUARI 2011 | 7

CAMpAgNe

Denis Bouwen

opkomen voor een rechtvaar-dige fi scaliteit houdt ook in dat je belastingfraude ernstig neemt en bestrijdt. elke nieuwe federale regering beschouwt de bestrij-ding van fi scale fraude als een handig middel om het begrotings-tekort te verkleinen. Maar tussen droom en daad gaapt doorgaans een grote kloof. wat is dat eigen-lijk, fi scale fraude? Hoe ontstaat ze? en vooral, wat kan je doen om deze fraude in te dijken?

Belastingfraude ontstaat wanneer inkom-sten niet worden aangegeven bij de fi scus. Soms kiezen belastingplichtigen er bewust voor om wettelijke inkomsten niet aan te geven. In andere gevallen ontsnappen inkomsten aan het oog van de fi scus omdat ze verdiend worden in de ‘ondergrondse economie’.In een verslag over fraude constateerde het federale parlement dat onze verzorgings-staat alleen maar kan worden in stand gehouden als burgers voldoende ‘fi scaal ver-antwoordelijkheidsgevoel’ aan de dag leg-gen. Elke ‘rechtsonderhorige’ moet genoeg fi nancieel bijdragen zodat de overheid de centen heeft om haar taken te vervullen. Maar nogal wat mensen trachten hun bij-dragen voor de gemeenschap ‘goedschiks of kwaadschiks’ te beperken, aldus het par-lement.

Maatschappelijk probleem

De politieke klasse erkent dat belasting-fraude een ‘groot maatschappelijk probleem’ is. Een probleem dat het voortbestaan van de moderne welvaart- en verzorgingsstaat in gevaar brengt. Het besef is er dus. Maar het Financieel Actie Netwerk (FAN), dat samen met de LBC-NVK ijvert voor een rechtvaardige fi scaliteit, stelt vast dat de politiek nog altijd veel te weinig inspan-ningen doet om de belastingfraude serieus aan te pakken.Volgens de Oostenrijkse professor Friedrich Schneider heeft België van alle OESO-landen de op vier na grootste ondergrondse econo-mie als je ze afzet tegen het bruto binnen-lands product (BBP). In 2010 zou de onder-grondse economie in ons land 17,9 procent van het BBP vertegenwoordigd hebben.

Onderzoekers van de ULB becijferden op twee manieren de belastingfraude in België. Volgens één berekeningsme-thode zou de fi scus bijna 20 miljard euro aan inkomsten mislopen. Bij de andere berekeningsmethode was sprake van 16 miljard gemiste fiscale ontvangsten.

Miljarden euro’s

Het FAN en zijn Franstalige tegenhanger Réseau pour la Justice Fiscale (RJF) pleiten ervoor de bestrijding van belastingfraude effi ciënter te maken en de belastingen even effi ciënt te innen als in de buurlanden. Als dat gebeurt, kan de staat op termijn elk jaar 10 miljard euro extra inkomsten binnenrij-ven, zeggen beide netwerken.De researchers van de ULB verklaren de grote belastingfraude in ons land ‘in niet onbelangrijke mate’ door het feit dat de belastingcontroles weinig druk uitoefe-nen op de belastingplichtigen. Volgens de onderzoekers zou de belastingdienst intensievere en meer doelgerichte contro-les kunnen doen en meer ‘ontradend’ kun-nen werken. In een land als Frankrijk heb-ben belastinginspecteurs toegang tot het zogeheten FICOBA-bestand. Daarin staat informatie over alle rekeningen van perso-nen en vennootschappen. Door het bestaan van dit instrument aarzelen particulieren en bedrijven in Frankrijk om te sjoemelen. Ze weten immers dat er een redelijke kans

is dat ze tegen de lamp lopen.Het Belgische I n s t i t u u t voor Openbare Financiën organi-seerde in het najaar van 2010 een conferentie over de belas-tingfraude in België. De professoren Jozef Pacolet (KU Leuven) en Michel Maus (VU Brussel, UA en UGent) lieten daar hun licht schijnen over het thema.Volgens professor Pacolet zijn er in ons land niet zoveel studies over belasting-fraude omdat onderzoekers maar moeilijk toegang krijgen tot databanken die infor-matie bevatten waarmee je het probleem preciezer kan in beeld brengen. Informatie over de omvang van de fraude en de bestrij-ding ervan zou veel meer moeten worden bekendgemaakt, vindt de expert. “Zo krijg je een verhoogde politieke en maatschappe-lijke bewustwording rond het probleem en de nefaste gevolgen ervan voor de samen-leving en de economie.”

Pakkans

De lage ‘pakkans’ is zeker niet de enige verklaring voor de grote belastingfraude.

“We hebben te maken met een complex verschijnsel dat wordt beïnvloed door een breed scala aan economische, sociale, institutionele en culturele factoren”, dixit

grote fi scale fraude ondermijnt onze verzorgingsstaat

Remedies zijn bekend maar doortastend beleid laat op zich wachten

Financiën organi-seerde in het najaar

6 | FEBRUARI 2011 | 115de jaargang | Ons Recht Ons Recht | 115de jaargang | FEBRUARI 2011 | 7

CAMpAgNe

Pacolet. Hij verwijst bijvoorbeeld naar de hoge belastingdruk, de fraudegevoeligheid van het systeem, de afkeer van de politiek, de complexiteit van de belastingregels en de maatschappelijke tolerantie tegenover fraudepraktijken.Michel Maus vraagt zich af of de hoge belas-tingdruk niet eerder een gevolg is van de fiscale fraude in plaats van een oorzaak ervan. “Als belastingplichtigen zich ont-trekken aan hun fi scale verplichtingen, zijn er onmiskenbare gevolgen voor al wie het spel wel correct speelt. Zo kom je terecht in een opwaartse spiraal die op termijn niet houdbaar is.” Maus zegt dat de overheid de pakkans moet vergroten en erop moet toezien dat frau-deurs daadwerkelijk bestraft worden. Zo zal de verleiding om te frauderen vermin-deren. “Zo’n aanpak kan positieve budget-taire gevolgen hebben en ruimte creëren om de fi scale lasten te verlagen.”Als een land een hoge belastingdruk heeft, betekent dat niet automatisch dat er ook veel gefraudeerd wordt. Nederland bij-voorbeeld heeft een betrekkelijk kleine ondergrondse economie. Het noodlij-dende Griekenland heeft dan weer een lage

belastingdruk maar een aanzienlijke onder-grondse economie.

Aftrekmogelijkheden

Volgens Pacolet is er nood aan een streng handhavingsbeleid. Hij vindt niet dat je de belastingdruk zo laag mogelijk moet maken omdat de staat nu eenmaal middelen nodig heeft. De professor zegt wel dat het belas-tingsysteem zo simpel mogelijk moet zijn.

“Je kan de fraude terugdringen door te ver-eenvoudigen. En ook door een fi scale har-monisatie en door te snoeien in de mogelijk-heden om belastingen te ontwijken.”Het belastingsysteem vereenvoudigen is zeker één middel om de fraude aan te pak-ken, denken Maus en Pacolet. “Nu is ons systeem ongelofelijk ingewikkeld met aller-lei uitzonderingsregimes, vrijstellingen en aftrekmogelijkheden”, aldus nog Maus.  lei uitzonderingsregimes, vrijstellingen en aftrekmogelijkheden”, aldus nog Maus.  

Eén van de bronnen voor dit artikel was de Sociaal-economische nieuwsbrief van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB) van december 2010. De informatie daarin is te raadplegen via

www.ccecrb.fgov.be.

Gespreksavond rechtvaardige fi scaliteit in Antwerpen

LBC-NVK Antwerpen organiseert

op maandag 28 februari een panel-

gesprek over het uitdagende thema

‘rechtvaardige fi scaliteit’. De LBC-NVK

werkt voluit mee aan de campagne

van het Financieel Actie Netwerk

(FAN) om onze fi scaliteit veel recht-

vaardiger te maken. Hoe denkt de vak-

bond over rechtvaardige fi scaliteit? En

wat vinden diverse politici hierover?

Het panel bestaat uit Marijke Persoone

(LBC-NVK en ACV), Meyrem Almaci

(Groen!), Servais Verherstraeten

(CD&V) en Jan Jambon (N-VA).

Moderator van dienst is Jan Renders,

de vroegere voorzitter van de christe-

lijke arbeidersbeweging ACW.

De gespreksavond op 28 februari start

om 19.30u en vindt plaats in audito-

rium ‘De Stroming’, Nationalestraat 111,

2000 Antwerpen. Alle leden en mili-

tanten van de LBC-NVK en het ACV

zijn van harte welkom op deze avond.

De entree is gratis. En achteraf is er

nog een drankje.

hoe pak je de fraude aan?

Alle overheden in ons land trach-ten momenteel de buikriem aan te halen. een eventuele nieuwe federale regering zal de burgers waarschijnlijk trakteren op een hele reeks besparingsmaatregelen. Als de politiek echt werk wil maken van de bestrijding van belasting-fraude, kan dat de pijn helpen te verzachten. wat is er mogelijk om de fraude te verminderen en inkom-sten voor de staat te recupereren?

Professor Michel Maus vindt het belang-

rijk dat de regering eindelijk iets doet

met alle aanbevelingen die voortvloeiden

uit de parlementaire onderzoekscommis-

sie voor grote dossiers van fi scale fraude.

“Over deze aanbevelingen bestaat een

politiek akkoord. De politiek weet wat ze

moet doen om het systeem beter te laten

presteren. Maar tot nu toe werd van de

aanbevelingen nog maar weinig in wet-

geving omgezet. Eén mogelijke maatre-

gel is bijvoorbeeld de oprichting van een

‘fi scaal auditoraat’, een apart parket met

specialisten die zich toeleggen op de ver-

volging van belastingmisdrijven. Andere

denkbare maatregelen zijn onder meer

de afschaffi ng van het fi scaal bankge-

heim en meer internationale samenwer-

king in de strijd tegen misbruiken via

belastingparadijzen.

Maus is van mening dat je fundamen-

tele hervormingen moet koppelen aan

‘een nieuwe fi scale amnestieronde’.

“Belastingplichtigen moeten het sig-

naal krijgen dat de overheid nu fraude

ernstig wil aanpakken. Ze moeten een

ultieme kans krijgen om alsnog aan de

regels te voldoen. Ook de ‘ernstige en

georganiseerde fraudeur’ zou nog een

kans moeten hebben om geregulari-

seerd te worden.”

Voor de LBC-NVK en het ACV is een

nieuwe fi scale amnestieronde zeker

niet nodig. Wie jarenlang de dans ont-

sprongen is, mag daarvoor niet worden

beloond, stelt de vakbond. De fi scus

moet juist alle mogelijkheden krijgen

om kleine en grote fraudeurs op te spo-

ren en aan te pakken. Misschien is het

ook nuttig de verjaringstermijnen voor

fraudedossiers te verlengen of af te

schaffen. Advocaten maken nu handig

gebruik van die termijnen om hun cliën-

ten uit de wind te zetten. Er moet ook

worden opgetreden tegen pogingen om

langs politieke weg invloed uit te oefe-

nen om fraudedossiers te seponeren.

‘Informatie opgraven’

Professor Jozef Pacolet ziet allerlei

mogelijkheden om spijkers met kop-

pen te slaan in de strijd tegen belasting-

fraude. Zo kan je veel meer informatie

‘opgraven’ uit databanken en op basis

daarvan betere controles uitvoeren.

Fiscale en sociale administraties kunnen

de onderlinge uitwisseling van gegevens

verbeteren. Boetes kunnen worden ver-

hoogd. Pacolet dringt ook aan op een

‘mobilisatie van vakbonden en werkge-

versfederaties’. Het brede publiek moet

informatie krijgen over de controles, de

pakkans, de straffen, de omvang van de

belastingfraude en de kosten en nade-

len van fraude. Elk jaar zou daarover een

rapport moeten worden opgesteld.

Maatregelen

Het Financieel Actie Netwerk (FAN),

waarvan de LBC-NVK en het ACV lid

zijn, wil dat de belastingfraude einde-

lijk serieus wordt bestreden. Elke burger

moet op basis van de reële inkomsten

bijdragen tot de collectieve voorzienin-

gen in onze maatschappij.

Diverse maatregelen zijn volgens het

FAN dringend nodig. Het bankgeheim

moet helemaal sneuvelen. Er moet een

kadaster komen voor roerende inkom-

sten. De belastingdienst moet genoeg

middelen krijgen om fraude aan te pak-

ken. Elke belastingplichtige moet een

‘uniek dossier’ krijgen met daarin alle

informatie die nodig is voor een juiste

aangifte. En de aanbevelingen van de

parlementaire onderzoekscommissie

voor grote fi scale fraude moeten wor-

den omgezet in wetten.

20 | MAART2011|115dejaargang|OnsRecht OnsRecht|115dejaargang|MAART2011 | 21

cAMpAgNE

MariJke PersOOne

De nieuwe federale regering zal op zoek gaan naar 20 tot 25 miljard euro besparingen, zo wordt alge-meen aangenomen. Om te ver-mijden dat ze dat bedrag bij de gewone mensen komt zoeken heeft het Financieel actie netwerk (Fan) een alternatief plan bekendge-maakt. Dat gebeurde met een actie aan de voet van de ‘Belastingtoren’ in Brussel.

Rond de 200 actievoerders daagden op 9 februari op bij de centrale belastingdien-sten. De actievoerders waren mensen van de vakbonden, sociale groeperingen en de Noord-Zuidbeweging.Op 8 februari had het personeel van de fis-cale administratie al het werk onderbroken uit protest tegen de slechte gang van zaken op Financiën. Een greep uit de klachten. De controle van ondernemingen en zelfstandi-

gen is ondermaats omdat de inspectie-diensten onderbezet zijn. Ze

zitten opgescheept met

verouderde informaticaprogramma’s en sys-temen die geregeld uitvallen. Examens en bevorderingen blijven uit waardoor de orga-nisatie aan kwaliteit dreigt in te boeten. Op diverse diensten draait de arbeidsorganisa-tie vierkant. Al deze problemen zijn een oud zeer. “Wij stellen ons de vraag wie er belang bij heeft dat Financiën slecht functioneert”, zo opperde één van hun vakbondsafgevaar-

digden luidop.

Alternatief plan brengt elk jaar 25 miljard euro in het laatje

Fan voert actie bij federale overheidsdienst Financiën

20 | MAART2011|115dejaargang|OnsRecht OnsRecht|115dejaargang|MAART2011 | 21

cAMpAgNE

Fraudeursaanpakken

Het FAN ondersteunt volmondig de eisen van het personeel van Financiën. Als zij hun werk goed kunnen doen, is dat in het voordeel van elke eerlijke belastingbetaler. Wanneer fraudeurs vrijuit gaan, loopt de overheid inkomsten mis en betalen de werk-nemers het gelag.De federale regering moet de broeksriem aanhalen en tegen 2015 een som van 25 mil-jard euro besparen om de begroting in even-wicht te krijgen. Die stelling lees je haast elke dag in de krant. Ondertussen blijven grote vermogens, sterke bedrijven en spe-culanten zich schaamteloos verrijken op de kap van de gewone mensen. De vakbonden en sociale organisaties, ver-enigd in het FAN, willen vermijden dat de werknemers en uitkeringstrekkers nog maar eens de crisis moeten betalen. Daarom stel-len ze maatregelen voor die de federale over-heid elk jaar 25 miljard kunnen opleveren. Verder hebben ze drie eisen op internatio-naal niveau. Je vindt de eisen terug in een petitie, gericht aan de huidige en toekom-stige minister van Financiën (zie kader). petitie, gericht aan de huidige en toekom-stige minister van Financiën (zie kader).

Zowat50actievoerdersstondenop16februariaandedeurvandeMexicaanseambassadeinBrussel.VertegenwoordigersvanBelgischevakbondenenmedewerkersvandeEuropesevakbondEMCEFendewereldvakbondIVVwarenophetappel.Ernamenzelfsvijfgepensioneerdemijnwerkersdeel.DeactievoerderswildenmeteensymbolischeactiedeschrijnendesituatieaanklagenwaarinvakbondeninMexicomoetenwerken.

Mexicaanse bonden in normale omstandig-heden hun werk te kunnen laten doen.

Aan de actie bij de Mexicaanse ambassade namen ook gepensioneerde mijnwerkers deel.

Steunactie voor Mexicaanse vakbonden

Eisen aan minister van financiën

AandeMinistervanFinanciën

Wetstraat12

1000Brussel

GeachteMinister,

Onzesocialewelvaartsstaatkannietovereindblijvenzonderfiscalerechtvaar-

digheid.Wijstellenvastdatinonslandintoenemendematealleennoggewone

mensenbelastingenbetalenendatnieuwebesparingendelevenskwaliteitende

bestaanszekerheidvanvelenbedreigen.Wijzijnervanovertuigddateenaan-

pakwaarbijiedereenwerkelijknaardraagkrachtbijdraagteerlijkerensocialeris.

DaaromonderschrijvenwijdenegenvoorstellenvanhetFAN(FinancieelActie

Netwerk)voormeerfiscalerechtvaardigheid.Wijvragenualhetmogelijkete

doenomdezevoorstellenterealiseren.

Eisenopfederaalniveau:• invoeringvaneenvermogensbelasting;

•volledigeopheffingvanhetbankgeheimendefiscusmoettoegangkrijgentot

allebankgegevensdieautomatischwordenaangeleverddoordebanken;

•beperkingvanhetgebruikvandenotioneleinteresteneenhalttoeroepenaan

detrendomdevennootschapsbelastingteverlagen;

•invoeringvaneentaksopdesuperwinstenvanElectrabel;

•invoeringvaneenmeerwaardebelasting;

•defiscusmoetallemogelijkhedenkrijgenombij‘alle’ondernemingenenbij

‘alle’burgersbelastingenteinnen.

EisenopmondiaalenEuropeesniveau:•deBelgischeregeringmoetblijvenaandringendatereenFinanciëleTransactie

Taks(FTT)komtopEuropeesenmondiaalniveau;

•automatischeuitwisselingtussendestatenvangegevensoverallefinanciële

producten;

•invoeringvaneenEuropeseminimumvennootschapsbelasting.

Onderteken deze petitie op de website van het FAN, www.hetgrotegeld.be.

6 | april 2011 | 115de jaargang | Ons recht

Jan Deceunynck

Het grote geld ontsnapt nog al te vaak aan de fiscus. Daarover waren alle genodigden het eens op het debat dat het financieel actie netwerk (fan) op 22 februari bij de lBc-nVk in antwerpen orga-niseerde. Hoe maak je fiscaliteit een stuk rechtvaardiger? Daarover liepen de meningen lichtjes uit-een. er is nog werk aan de winkel om alle neuzen in dezelfde richting te krijgen. en om die fiscale reme-die dan ook politiek te realiseren.

De jaarlijkse studiedag van het FAN stond helemaal in het teken van de campagne ‘Laat het grote geld niet ontsnappen’, waar-over Ons Recht elke maand bericht. Dirk Van der Maelen (sp.a), Meyrem Almaci (Groen!), Peter Mertens (PVDA), Ann Van Laer (ACV), Eddy Van Lancker (ABVV) en Caroline Jonckheere (ACLVB) legden tijdens een panelgesprek diverse pistes en voor-stellen op tafel. De nuance zat in de manier waarop vermogens moeten worden belast. De verzamelde vakbonden en de PVDA pleit-ten voor een belasting op vermogen. Terwijl de politieke partijen sp.a en Groen! kozen voor een belasting op winsten uit vermo-gens.

Vermogenswinst

“Neem twee gezinnen. Het eerste haalt zijn inkomen uit arbeid. Van elke 100 verdiende euro’s gaan er 48 naar de fiscus. Het tweede gezin haalt zijn inkomen uit vermogen. Dat gezin betaalt maar 15 euro belastingen op elke 100 verdiende euro’s. Zoiets is onrecht-vaardig”, stelt Dirk Van der Maelen. “Zeker als je weet dat meer dan de helft van de nati-onale rijkdom geconcentreerd zit bij nauwe-lijks tien procent van de Belgische bevolking.”Van der Maelen becijferde dat het aandeel van de inkomens uit arbeid in het bruto nati-onaal product (BNP) daalt, terwijl het aan-deel van de inkomens uit vermogen stijgt. Almaar meer mensen halen hun inkomen volledig of gedeeltelijk uit vermogens, ter-wijl die nauwelijks belast worden. De over-heid ziet zo met lede ogen haar inkomsten afkalven. Van der Maelen vindt de belasting op vermogen ‘ondermaats’ en ‘ondoorzich-tig’. “Voor de belasting op arbeid is er een duidelijk en samenhangend systeem met progressieve aanslagvoeten, aftrekposten en verminderingen. Maar vermogens wor-den heel onduidelijk belast. Wie een beetje de weg kent, wordt daardoor vaak helemaal niet belast. Die ziet de aanslagvoet herleid tot nul procent.”

nederland

De sp.a’er pleit ervoor een samenhangend belastingsysteem voor vermogens te orga-niseren. Hij haalt de mosterd in Nederland. Daar is aan het begin van de jaren 2000 een ‘vermogensrendementsbelasting’ ingevoerd.

de Kamercommissie Financiën en

Begroting heeft begin maart het

akkoord goedgekeurd over de ophef-

fing van het bankgeheim en de daaraan

gekoppelde minnelijke schikking. Het

akkoord kreeg de steun van pS, Mr,

CdH, Open Vld en Cd&V. ecolo-groen!

onthield zich. en sp.a, n-Va en Vlaams

Belang stemden tegen. Voor sp.a ging

het compromis niet ver genoeg. Terwijl

n-Va en VB niet aan het bankgeheim

wilden laten raken.

Het Financieel actie netwerk (Fan),

dat opkomt voor een rechtvaardige

fiscaliteit, is niet gelukkig met het com-

promis en vindt dat het bankgeheim

helemaal moet verdwijnen. Banken

moeten worden verplicht om auto-

matisch inlichtingen te geven aan de

fiscus. aantonen dat er aanwijzingen

van fraude zijn, blijkt in de praktijk erg

lastig. Het akkoord schaft het bankge-

heim niet af maar resulteert alleen in

een beperkte versoepeling.

alleen als het bankgeheim volledig

sneuvelt, kan de fiscus eindelijk werk

maken van een rechtvaardige fiscaliteit.

in de ruimste betekenis van het woord

is er nu jaarlijks 30 miljard euro fraude

in België. als het zou lukken de fraude

terug te dringen tot de percentages

die Frankrijk, nederland en duitsland

optekenen, kan dat elk jaar tien miljard

euro opleveren voor de overheid.

Bonden en politici willen belastingdruk niet verhogen maar verschuiven

Diverse mogelijkheden om vermogens meer te belasten

Akkoord over bankgeheim is maat voor niets

© f

oto:

imag

eglo

be

Ons recht | 115de jaargang | april 2011 | 7

CAMPAGNE

Op een vermogen wordt een forfaitair ren-dement van vier procent verondersteld. Dat rendement wordt dan belast tegen 30 pro-cent, wat overeenkomt met de gemiddelde belastingvoet op inkomsten uit arbeid.

“Uiteraard met de nodige sociale correcties”, legt Van der Maelen uit. “Zo wordt bijvoor-beeld de eigen woning vrijgesteld. Het is niet de bedoeling de modale spaarder te treffen. In Nederland betaalt maar één op vijf de ver-mogensrendementsheffing.”Groen! pakte in het parlement met gelijkaar-dige voorstellen uit.  “Wij vragen een pro-gressieve belasting op vermogenswinst”, zegt Meyrem Almaci. “We schaffen de hui-dige vormen van vermogensbelasting af: de roerende voorheffing voor privé-personen, de onroerende voorheffing voor natuurlijke personen, de registratierechten en de suc-cessierechten. In de plaats daarvan komt er een progressieve heffing op vermogenswinst. We hebben berekend dat dit voor 75 procent van de bevolking neerkomt op lagere lasten. Voor nog eens tien procent maakt het geen verschil. Alleen de 15 procent allerrijksten zullen meer worden belast. Als zij een half tot één procent meer bijdragen aan de fiscus, behoudt de schatkist haar huidige niveau van inkomsten.”

Doelgroep beperken

Peter Mertens (PVDA) zit op een ietwat ander spoor. “We moeten goed de doel-groep afbakenen die we voor ogen heb-ben en ervoor zorgen dat de vermogensbe-lasting genoeg opbrengt. Een symbolisch gebaar volstaat niet. De voorstellen van sp.a

en Groen! treffen één vijfde tot één zesde van de bevolking. Dat is teveel. Als we niet de vermogenswinsten maar de vermogens zelf belasten, kunnen we ervoor zorgen dat slechts twee procent van de bevolking getroffen wordt.”

eerste stap

Met dat standpunt staat de PVDA dicht bij de vakbonden, die ook principieel voorstan-der zijn van een vermogensbelasting, al kan een vermogenswinstbelasting wel een goede eerste stap zijn om vermogens solidair te laten bijdragen tot de welvaart van ons land.

“Als vakbond maken we ons zorgen over de financiële uitdagingen waar we voor staan”, stelt Ann Van Laer van het ACV. “Om de sociale zekerheid en de publieke dienstver-lening te kunnen blijven betalen, zal het kapitaal ook een inspanning moeten doen. Die inspanning moet vergelijkbaar zijn met wat we vragen aan de werknemers. Wij wil-len geen extra belasting op inkomsten uit arbeid.” Eddy Van Lancker van het ABVV zit op dezelfde lijn. “We willen geen verhoging van de fiscale druk op inkomens en geen bespa-ringen in de openbare dienstverlening of de sociale zekerheid. De belastingdruk moet verschuiven in de richting van inkomens die vandaag niet genoeg belastingen beta-len. Dankzij een verbreding van de belas-tingbasis – naar inkomens uit vermogen en kapitaal – moet de personenbelasting pro-gressiever gemaakt worden in het voordeel van de lagere inkomens.” Ook het ACLVB denkt in dezelfde richting.

“De belasting op arbeid zit aan het plafond”, bedenkt Caroline Jonckheere. “Het wordt tijd dat ook de institutionele beleggers bijdragen. Een vermogensbelasting moet focussen op de kleine groep rijksten.”

Pragmatisch

Van der Maelen en Almaci pleiten voor een pragmatische aanpak. “Voorstellen voor een vermogensbelasting maken geen schijn van kans in het parlement”, ondervond Van der Maelen in het verleden. “Ze worden zelfs niet besproken in de commissies. Daarom pleit ik ervoor om de principes van de belasting op arbeid door te trekken naar het rendement op vermogens: progressieve belastingvoe-ten, met vrijstellingen en aftrekposten. We moeten inkomsten uit arbeid en inkomsten uit vermogen op eenzelfde manier behande-len. In Europees perspectief wordt inkomen uit arbeid in ons land heel zwaar belast en wordt inkomen uit vermogen heel weinig belast. Dat is het probleem dat we moeten aankaarten. Met dat verhaal maken we meer kans in het parlement.”Peter Mertens ziet het anders. “We moe-ten de maatschappelijke druk opvoeren. Daarvoor is het belangrijk dat gewone men-sen beseffen dat zij niet geviseerd worden, dat het slechts gaat om de twee procent rijk-sten. En niet om de 15 of 20 procent rijksten, die getroffen worden door de voorstellen van Groen! en sp.a. Als we de vermogens genoeg belasten, blijft de rest buiten schot en kun-nen we veel meer mensen warm maken voor ons voorstel.”

“Laten we vooral stoppen met bekvechten”, stelt Ann Van Laer voor. “We moeten stappen vooruit zetten. Een belasting op het rende-ment van het vermogen kan een eerste stap zijn.” Van Laer maakt een vergelijking met de discussie over de dienstencheques. “Iedereen weet dat die financieel niet houdbaar zijn. Ze kosten de overheid te veel. Maar niemand wil eraan raken, want dan raak je de midden-klasse. Met fiscaliteit is het precies hetzelfde. We moeten opletten dat we niet opnieuw bij dezelfde groep aankloppen.”   

de lBC-nVK lan-

ceerde eind februari ‘de

Fortuinjagers’, een prent

van de jonge filmmaker pieter de

Vos. deze documentaire film legt in

een kwartiertje uit wat particulieren en

bedrijven allemaal bedenken en doen

om te voorkomen dat het ‘grote geld’

eerlijk wordt belast. er wordt ook in

verteld wat de overheid kan onderne-

men om achterpoortjes te sluiten en zo

meer inkomsten te hebben.

de Fortuinjagers is een stevig onder-

bouwd pamflet over hoe de Belgische

overheid miljarden aan mogelijke

inkomsten laat liggen om daarna vast

te stellen dat de overheidsrekening in

het rood gaat. professoren, journalis-

ten en politici antwoorden in de film op

de vraag waar het misloopt met onze

fiscaliteit.

er is geen evenwicht tussen de belas-

tingen op inkomsten uit arbeid en die

op vermogens. Wettelijke sluipwegen

als de notionele intrestaftrek kosten

de gemeenschap veel geld. Met als

resultaat dat giganten als aB inBev en

electrabel nauwelijks belastingen beta-

len op hun megawinsten.

Je vindt De Fortuinjagers op YouTube (zoek naar ‘Fortuinjagers’), op www.lbc-nvk.be en op www.hetgrotegeld.be.De verzamelde vakbonden en sommige poli-

tieke partijen vinden dat mensen die in luxe en geld baden best meer belastingen kun-nen betalen. Het gaat om een beperkt deel van de bevolking dat nu vaak veel te wei-nig aan de fiscus afdraagt. Onrechtvaardig natuurlijk.

‘De Fortuinjagers’, een prent die veel duidelijk maakt

6 | Mei 2011 | 115de jaargang | Ons recht

renilDe De busscHop

belgië loopt heel wat belastingin-komsten mis als gevolg van fis-cale fraude. onderzoekers van de ulb hebben het over een inkom-stenverlies tussen 16 en 20 miljard euro. als de overheid dit probleem ernstig aanpakt, heeft ze een sterk middel om haar begroting opnieuw in evenwicht te brengen. eerder dit jaar werden nieuwe regels afgesproken over het bankge-heim. Van een afschaffing van dat bankgeheim is zeker geen sprake.

Het bankgeheim schrappen zou aanzienlijk helpen om de strijd tegen belastingfraude op te voeren. In onze campagne voor een rechtvaardige fiscaliteit wordt dan ook geëist om korte metten te maken met het bankgeheim. Nieuwe regels maken het bankgeheim minder solide. Maar daarmee is het systeem zeker nog niet weg.

Als de fiscus een belastingplichtige wil con-troleren, mag hij aan die belastingplichtige allerlei informatie vragen. Maar de fiscus mag ook aan ‘derden’ inlichtingen vragen die nodig kunnen zijn om de verschuldigde belasting te berekenen. Financiële instellin-gen zijn derden in de verhouding tussen de fiscus en de belastingplichtige, maar toch mogen aan deze bedrijven – op het vlak van de inkomstenbelasting – geen inlichtingen worden gevraagd. Dat wil zeggen dat fiscale geheimen bijzonder veilig zijn bij financiële instellingen.Wanneer een financiële instelling als onder-neming zelf wordt gecontroleerd, kunnen elementen aan het licht komen die het bestaan of de voorbereiding van een ‘mecha-nisme van belastingontduiking’ doen ver-moeden. In zo’n geval kunnen inlichtingen uit de rekeningen van de financiële instel-ling wel worden gebruikt om de hierbij betrokken cliënten te belasten. De voorbije vijf jaar gebeurde het maar 28 keer dat het bankgeheim in zo’n situatie werd opgehe-ven.

Veranderingen

Wat verandert er vanaf 1 juli 2011? Vanaf dan zal de belastingdienst inlichtingen kun-nen vragen aan een financiële instelling wanneer in één of ander dossier van een belastingplichtige aanwijzingen voor belas-tingontduiking worden gevonden. Vroeger kon dat dus alleen als er een mechanisme van belastingfraude ontdekt werd bij de financiële instelling zelf, en dit naar aan-leiding van een controle van de instelling als bedrijf. In de nieuwe situatie zal het dus, logischerwijze, vaker voorkomen dat de belastingdienst zich richt tot financiële instellingen. Maar in de wet is nu sprake van ‘één of meer aanwijzingen voor belas-tingontduiking’. Die formulering zal onge-twijfeld leiden tot heel wat procedure- en interpretatieproblemen. Het bankgeheim is dus zeker nog niet weg.De LBC-NVK doet overtuigd mee aan de cam-pagne voor een rechtvaardige fiscaliteit die het Financieel Actie Netwerk (FAN) aan het voeren is (zie www.hetgrotegeld.be). Eén van

Afschaffing bankgeheim laat op zich wachten

nieuwe regels gaan nog niet ver genoeg

© f

oto:

DAN

IËL

RYS

Ons recht | 115de jaargang | Mei 2011 | 7

CAMpAGNE

de eisen uit de cam-pagne is dat het bank-geheim volledig moet verdwijnen. Wanneer belastbare inkomsten niet zijn aangegeven, moet de belastingdienst zich rechtstreeks kunnen richten tot financiële instellingen om inlichtingen te krijgen over de rekeningen van hun klanten. Het gaat niet op deze mogelijkheid te beperken tot enkel die gevallen waarin de fiscus kan aan-tonen dat er aanwijzingen zijn voor belas-tingontduiking.In Nederland, Frankrijk, Spanje en Groot-Brittannië heeft de fiscus op dit punt meer armslag. Neem bijvoorbeeld de toestand in Frankrijk. Daar moeten banken elk jaar alle gegevens over de bankrekeningen (reke-ningsaldo en intresten) van hun cliënten via digitale weg automatisch meedelen aan de fiscus. Die gegevens kunnen door de fiscus worden gebruikt bij een controle. Voor het FAN moet zo’n automatisme ook in ons land worden ingevoerd.Wat zal er concreet veranderen vanaf 1 juli?

Drie gevallen

In de nieuwe wettekst staan drie situaties waarin de financiële instellingen inlich-tingen zullen moeten doorgeven over hun klanten.Situatie 1 doet zich voor wanneer de belas-tingdienst na een onderzoek van het fis-caal dossier van de belastingplichtige één of meer aanwijzingen voor belastingont-duiking heeft.Situatie 2 is die waarbij de belastingdienst na een onderzoek van het fiscaal dossier besluit om het belastbaar inkomen ‘volgens tekenen en indiciën’ te bepalen. Dit gebeurt wanneer de uiterlijke tekenen van rijkdom of de uitgaven van de belastingplichtige niet stroken met het inkomen dat hij in zijn jaarlijkse aangifte vermeldt en wan-neer de persoon hiervoor geen sluitende uitleg kan geven. Het belastbaar inkomen zal dan worden bepaald door de belasting-dienst, die hierbij vertrekt van het uitga-venpatroon van de belastingplichtige. Als deze situatie zich voordoet, wordt ze zonder meer als een aanwijzing voor belastingont-duiking beschouwd.

En situatie 3 is die waarbij een buiten-landse staat een inlichting vraagt op

basis van de wederzijdse bijstand tussen België en de EU-lidstaten

op het vlak van belastingen of op basis van de bepalingen uit een dubbelbelastingverdrag of een andere internationale over-eenkomst. Die vraag wordt ook

gelijkgesteld met een aanwijzing voor belastingontduiking.

Eerst worden de gezochte inlichtingen aan de belastingplichtige zelf gevraagd.

Die krijgt daarvoor een maand de tijd. Als er geen antwoord komt of als de belasting-dienst vermoedt dat er gegevens worden achtergehouden, zal een inspecteur zich kunnen richten tot de financiële instelling. Nadat hij hiervoor toestemming kreeg van een directeur. Op de dag dat de vraag om inlichtingen vertrekt naar de financiële instelling, wordt ook de belastingplichtige op de hoogte gebracht. Bestaat het vermoe-den dat de belastingplichtige hiervan zal profiteren om zijn frauduleus opgebouwd vermogen te laten verdwijnen? Dan moet hij pas later op de hoogte worden gebracht.Uiteraard moet de belastingdienst weten tot welke financiële instellingen hij zich moet richten. Die informatie zal te vinden zijn bij een centraal aanspreekpunt bij de Nationale Bank van België. Iedere bank-, wissel-, kre-diet- en spaarinstelling wordt vanaf 1 juli

2011 verplicht om de rekeningnummers en de identiteit van de rekeninghouders door te geven aan dit centrale aanspreekpunt.

Aanwijzingen

Welke vaststellingen kunnen een aanwij-zing zijn voor belastingontduiking? Toen de nieuwe wet werd voorbereid, werd hierover een ‘niet-beperkende lijst’ opgesteld. Eén van de mogelijke aanwijzingen is bijvoor-beeld het bestaan van een bankrekening in het buitenland zonder dat dit werd vermeld in de aangifte. Andere aanwijzingen zijn bij-voorbeeld de vaststelling van zwartwerk. Of het feit dat er geen belastingaangiftes zijn ingediend. In de lijst werden 22 voorbeelden opgenomen. Maar deze ‘gevallen’ zijn niet terug te vinden in de wet zelf.Toen de wet werd voorbereid, werden ook voorbeelden genoemd van vaststellingen die geen aanwijzing voor belastingontdui-king zijn. Het ging bijvoorbeeld om de ver-melding in de aangifte van aftrekken die niet voldoen aan de voorwaarden, fouten op het vlak van de gezinslasten, loonfiches die niet of niet correct zijn aangegeven en laattijdige aangiftes.

Jaarlijkse evaluatie

Een stap vooruit is alleszins dat er elk jaar een evaluatie moet worden gemaakt. Volgens de wet moet de belastingadminis-tratie één keer per jaar een verslag bezorgen aan de minister van Financiën.Wat moet er in dat verslag staan? Om te beginnen het aantal keer dat een onderzoek is gevoerd bij financiële instellingen op basis van de al bestaande wetgeving, die dus ook blijft gelden. Het gaat hier om een fiscale controle van de financiële instelling zelf die concrete elementen oplevert die wijzen op een ‘mechanisme van belastingfraude’. Het verslag vermeldt ook het aantal keer dat in overeenstemming met de nieuwe wetgeving een onderzoek is gevoerd en dat er gegevens zijn opgevraagd bij financiële instellingen. De concrete aanwijzingen voor belastingontduiking, opgedeeld in catego-rieën, waardoor de directeurs zich lieten lei-den bij hun beslissing om het bankgeheim op te heffen. Het aantal positieve en nega-tieve beslissingen van de directeurs. En, tot slot, een globale evaluatie, zowel technisch als juridisch, van de manier waarop de pro-cedure tot opheffing van het bankgeheim volgens de nieuwe wetgeving is gevoerd.De minister van Financiën moet dit verslag openbaar maken en het naar de Kamer van Volksvertegenwoordigers sturen. Ook de LBC-NVK zal, samen met het FAN, deze eva-luatie goed in de gaten houden en erop toe-zien dat de juiste impulsen gegeven worden om het bankgeheim volledig te laten sneu-velen.   

Vanaf 1 juli 2011 kan de belastingdienst inlich-tingen vragen aan een financiële instelling wan-neer in een dossier van een belastingplichtige aanwijzingen voor belastingontduiking worden gevonden.

6 | juni 2011 | 115de jaargang | Ons recht

renilDe De Busschop

het financieel actie netwerk (fan) heeft op 31 mei de allereerste edi-tie gehouden van de ‘tax Justice Day’. anders gezegd, de Dag van de rechtvaardige fiscaliteit. het fan, dat uitdrukkelijke steun krijgt van de lBc-nVk, wil zo weerwerk bieden aan iedereen die pleit voor minder inkomsten voor de overheid.

PricewaterhouseCoopers (PwC), een bekende internationale accountant en belas-tingadviseur, berekent ieder jaar wanneer de ‘Tax Freedom Day’ valt. Dat is dan de dag waarop de Belg al zijn belastingen voor dat jaar heeft betaald. Pas vanaf de dag nadien werkt hij voor eigen rekening, is de gedachte.De nieuwe Tax Justice Day van het FAN wil onderstrepen hoe belangrijk het wel is om belastingen te innen. Belastingen zijn een grote bron van inkomsten voor de overheid, die daarmee haar collectieve dienstverle-ning kan financieren, in het belang van de hele bevolking.PwC telt elk jaar alle belastingen en soci-ale bijdragen op die de Belgische overheid int. Dat bedrag wordt dan gedeeld door het bruto binnenlands product (BBP). In 2010 leverde dat het cijfer van 43,3 procent op. PwC leidde daaruit af dat de Belgen tot 8 juni niets voor zichzelf verdienen. De inkomsten die ze verdienen tussen 1 janu-ari en 8 juni, belanden in de vorm van belas-tingen en sociale bijdragen bij de overheid.

Populisme

Maar de vakbond en het FAN zijn het gron-dig oneens met de boodschap van PwC. Die boodschap is populistisch en ongenuanceerd.Zo vertelt de berekening niets over de belastingdruk in de enge zin van het woord omdat de socialezekerheidsbijdragen – betaald door werknemers, werkgevers en zelfstandigen – worden meegeteld. De berekening van PwC zegt al evenmin iets over de erg ongelijke verdeling van de belastingdruk. Arbeid wordt zwaar belast, kapitaal en vermogen veel minder. Stel dat we alleen kijken naar de vennootschap-pen. Die blijken op basis van hun gemid-delde effectieve aanslag al op 18 februari de Tax Freedom Day te mogen ‘vieren’. Wie veel vermogen heeft, doet het nog beter. Voor hen valt de Tax Freedom Day al op de tweede dag van het jaar.PwC pakt het erg populistisch aan met de boodschap dat de (para-) fiscale lasten in België te hoog zijn in vergelijking met andere landen. Die lasten moeten ‘dringend naar omlaag’. Wel te verstaan, in de eerste plaats voor de klanten van het bureau, mul-tinationals en mensen met grote vermogens. Het bedrijf rept met geen woord over het feit dat belastingen dienen om overheids-uitgaven te financieren en inkomens te her-verdelen.

Andere kant

De nieuwe Tax Justice Day toont de andere kant van het verhaal. Die andere kant is

dat de Belgische belastingbetaler vanaf 1 januari op allerlei collectieve diensten kan rekenen. Degelijk en goedkoop onderwijs voor de kin-deren, wegen, openbaar vervoer, bescher-ming enzovoort. Zonder genoeg belasting-inkomsten kan de overheid nooit al die dienstverlening organiseren.De overheid moet ervoor zorgen dat ieder-een naar draagkracht bijdraagt voor de col-lectieve diensten. Beter begoeden moeten meer bijdragen dan anderen. Op dat punt schort er nog wel wat aan ons belasting-stelsel. Inkomsten uit arbeid worden veel sterker belast dan inkomsten uit vermogen. Terwijl de inkomsten uit vermogen natuur-lijk geconcentreerd zitten bij de hogere inko-mensgroepen. Er bestaan tal van aftrekken, belastingverminderingen, vrijstellingen, uitzonderingsregimes en constructies voor mensen en bedrijven die gespecialiseerd advies kunnen betalen om zo min mogelijk af te dragen. De overheid talmt met het tref-fen van de juiste maatregelen om de sociale en fiscale fraude in te dijken.Het Belgische overheidstekort moet tegen 2015 worden weggewerkt. De politici wil-len dat bereiken door te besparen. Het FAN wil met zijn campagne voor een rechtvaar-dige fiscaliteit beklemtonen dat er langs de inkomstenkant nog heel wat mogelijk is. De overheid moet de belastingen correct innen en grote vermogens meer laten bijdragen.Lees alle eisen van het Financieel Actie Netwerk op www.hetgrotegeld.be.

‘tax Justice Day’ brengt nuance in debat over fiscaliteit

Belastingen maken tal van collectieve diensten mogelijk

CAMPAgNE

18 | septeMber 2011 | 115de jaargang | Ons recht

Denis BOuwen

Dokters die tien appartementen bezitten en verhuren. advocaten met een riante villa en een ron-kende 4x4. notarissen met een luxeleventje die van het ene golf-terrein naar de andere service-club hollen. Het bestaat allemaal. en op zich is daar weinig mis mee. alleen, heel wat beoefenaars van een vrij beroep slagen er mees-terlijk in de belastingregels opti-maal ‘te gebruiken’. Zo betalen ze nauwelijks of geen belastingen. nogal wat bedrijfsleiders, hoge kaderleden en zelfstandigen doen precies hetzelfde. Om onze fisca-liteit een stuk rechtvaardiger te maken moet die massale belas-tingontwijking worden ingedijkt.

“Het zijn de gewone arbeiders, bedienden en ambtenaren die de meeste personen-belasting betalen”, vertelt belastinginspec-teur Danny Bruggeman. “Niet de vrijebe-roepers, zelfstandigen en bedrijfsleiders. Die mensen zijn op papier vaak arm maar ze wonen wel in een mooie villa en dra-gen een kostuum van Armani. Via allerlei

vennootschapsconstructies slagen ze erin hun belastbaar inkomen aanzienlijk te ver-minderen en zo weinig of geen belastingen te betalen.”

“Door de Brepols-doctrine en het Charter van de Belastingplichtige is het voor belasting-ambtenaren erg moeilijk tegen de construc-ties op te treden”, onderstreept Bruggeman. De zogenaamde Brepols-doctrine komt erop neer dat belastingplichtigen constructies mogen opzetten om minder belastingen te betalen zolang ze maar de wet naleven en alle gevolgen van de gebruikte constructie dragen. Sinds 1993 is er wel een ‘antimis-bruikbepaling’ maar die blijkt in de praktijk erg moeilijk toepasbaarDanny Bruggeman werkt bij de belasting-dienst in Dendermonde. Het stoort hem mateloos dat de échte rijken in ons land meestal weinig of niets aan de fiscus beta-len. In veel gevallen zelfs zonder echt te frauderen. Het volstaat om de bestaande belastingregels maximaal uit te buiten, bij voorkeur met de hulp van een ervaren accountant of fiscalist. Nogal wat accoun-tants en fiscalisten lokken trouwens klanten met de belofte ze zo weinig mogelijk belas-tingen te laten betalen.

Wet van 1987

“Voor 1987 betaalden bedrijfsleiders, hogere

kaderleden, notarissen, deurwaarders, tandartsen en andere vrijeberoepers nog 50 procent op hun belastbaar inkomen”, legt Bruggeman uit. “De wet van 14 juli 1987 gaf hen de kans een eigen vennootschap op te richten. Op de winst van zo’n éénpersoons-vennootschap wordt maximaal 34 procent belasting betaald, voor zover er officieel winst is natuurlijk.”Wie zo’n vennootschap in het leven roept, heeft er alle belang bij zoveel mogelijk kos-ten te boeken om de belastbare winst maxi-maal te drukken. Zo is het doodnormaal om alle kosten aan de eigen woning in te bren-gen in de boekhouding. Hetzelfde gebeurt met de kosten van het appartement aan de kust, het buitenverblijf in de Ardennen, de dure auto, telefoon- en gsm-kosten, tuinon-derhoud, de plasma-tv. “Ik ken mensen die elke maand netto 50.000 euro over houden en toch geen belasting op die inkomsten betalen”, stelt Bruggeman. “Het is perfect mogelijk dat er in een éénpersoonsvennoot-schap op jaarbasis 600.000 euro binnen-komt zonder dat daar veel belasting wordt op betaald. Sommige vrijeberoepers zagen sinds 1987 hun gezinsinkomen verdubbelen omdat ze veel minder afgaven aan de fiscus.”Door uitspraken van het Hof van Cassatie kreeg de fiscus recent de mogelijkheid om bij eenpersoons-bvba’s bepaalde niet-beroepsgebonden kosten te weigeren, zoals

Rijk zijn en toch amper belastingen betalen

Bedrijfsleiders en vrijeberoepers kennen alle achterpoortjes

“Beoefenaars van vrije beroepen, zelfstandigen en bedrijfsleiders zijn op papier vaak arm maar ze wonen wel in een mooie villa en dragen een kostuum van Armani”, weet belastinginspecteur Danny Bruggeman.

Ons recht | 115de jaargang | septeMber 2011 | 19

CAMPAgNE

“Te weinig jongeren bij de fiscus”

Danny Bruggeman begon zijn loop-

baan bij de fiscus in 1982. Hij startte

als opsteller maar klom in snel tempo

op tot ‘eerstaanwezend inspecteur-

diensthoofd’. Bruggeman is sinds jaar

en dag gespecialiseerd in de vennoot-

schapsbelasting. Hij engageert zich

ook als vakbondsmilitant bij ACV-

Openbare Diensten.

“Op de buitendiensten van de belastin-

gen vind je tegenwoordig nog amper

jonge mensen”, zegt bruggeman. “de

meeste jongeren werken op het hoofd-

bestuur in brussel en zijn daar bezig

met ons veranderingsproces.”

bij de belastingen in dendermonde zijn

er nu geen medewerkers onder de 45

jaar. “Wij zouden jongeren nochtans

goed kunnen gebruiken, onder meer

omdat ze goed thuis zijn in informatica.

bovendien hebben we jongeren nodig

om onze ervaring te kunnen doorgeven.”

Volgens bruggeman heeft de huidige

minister van Financiën, didier reynders,

de verdienste dat hij werk maakte van

een grondige modernisering bij de

belastingen. “Onder reynders werden

we vanuit de Middeleeuwen naar de

moderne tijden gekatapulteerd. We

hebben nu computers en kunnen gro-

tendeels papierloos werken, een droom.

Ook de beschikbare informatie op onze

computers maakt het mogelijk effici-

enter te controleren. Maar toegege-

ven, een liberaal als reynders zal nooit

maatregelen nemen die de échte rijken

rechtvaardig belasten.”

Financieel Actie netwerk

nog niet zo lang geleden maakte danny

bruggeman kennis met het Financieel

actie netwerk (Fan), dat opkomt

voor een rechtvaardige fiscaliteit. Het

Fan ijvert voor een vermogensbelas-

ting, een vermogenskadaster en de

volledige afschaffing van het bankge-

heim. belastingfraude moet zeer kor-

daat worden aangepakt. en de notio-

nele intrestaftrek moet verdwijnen. Het

netwerk eist verder de invoering van de

tobintaks, een taks op financiële trans-

acties.

bruggeman heeft goede contacten met

het Fan maar deelt niet alle standpun-

ten van het netwerk. “de tobintaks

is geen slecht idee maar je kan zoiets

alleen realiseren als alle lidstaten van

de OesO eraan meewerken”, luidt het.

“de notionele intrestaftrek is naar mijn

mening een regeling die onze econo-

mie ten goede komt, ook al heb ik daar

geen harde bewijzen voor. Ik ken wel

zeker één fabriek in belgië die er niet

zou staan zonder de notionele intrest-

aftrek.”

de belastinginspecteur vindt een ver-

mogensbelasting op zich geen verkeerd

idee. “Het probleem is alleen dat het

vermogen van rijke mensen niet bekend

is. als de villa en het buitenverblijf in

een bvba zitten, heeft de eigenaar

alleen aandelen op zak. Hoe moeten we

dan de waarde van die aandelen bepa-

len? Mijn schrik is dat een eventuele

vermogensbelasting alleen mensen zal

raken die nu al veel personenbelasting

betalen, de arbeiders, bedienden en

ambtenaren.”

Het dient onderstreept dat het Fan met

zijn pleidooi voor een vermogensbe-

lasting uitsluitend de allerrijksten voor

ogen heeft. Mensen die een fortuin van

meer dan 1 miljoen euro opbouwden, de

eigen woning niet meegerekend. als je

rekening houdt met een aftrek voor een

huis van 500.000 euro, treft de vermo-

gensbelasting alleen de groep die meer

dan anderhalf miljoen euro bezit. een

maatregel die dus zeker sociaal te ver-

antwoorden valt.

Lees meer over de eisen van het FAN op

www.hetgrotegeld.be

de kosten van buitenverblijven. “Het pro-bleem is alleen dat vennootschappen veel te weinig gecontroleerd worden. Zolang ze geen controle krijgen, kunnen ze dus onge-stoord bepaalde praktijken voortzetten.”Werknemers die op de belastingaangifte kos-ten vermelden, moeten die kunnen koppelen aan hun beroepsactiviteit. “Iemand met een eenpersoonsvennootschap moet zijn kosten niet per se kunnen linken aan zijn beroep. Hij kan bijvoorbeeld alle kosten van zijn woning aftrekken en moet alleen een forfaitair voor-deel aangeven omdat hij gratis mag wonen in zijn huis. Dat forfaitair voordeel is geba-seerd op het kadastraal inkomen – in prijzen van 1975! – en is belachelijk laag. Iemand met een villa van 1 miljoen euro moet soms maar een voordeel van 3.000 euro per jaar melden.”

Oplossing

Deze praktijk is volgens Bruggeman eenvou-dig aan te pakken door de wet lichtjes aan te passen. “Ik heb dat ook uitgelegd aan par-tijen als Groen!, sp.a en CD&V. Neem een situatie waarbij een eenpersoonsvennoot-schap 30.000 euro kosten aan een woning boekt: mijn voorstel is dan dat het in reke-ning gebrachte voordeel niet lager mag zijn dan die kosten.”

Een ‘klein probleem’ is wel dat er in het federale parlement nogal wat vrijeberoepers zitten die zo’n aanpassing van de regels wei-nig genegen zullen zijn. “Omdat ze zichzelf dan in het vlees snijden.”

Dure wagens

Danny Bruggeman vindt ook dat er iets moet gebeuren om gebruikers van peper-dure luxewagens ernstiger te belasten. Momenteel wordt het fiscaal voordeel van een auto niet op de aankoopprijs berekend maar alleen op de CO2-uitstoot. Het gevolg is dat iemand met een acht jaar oude Ford Fiesta een hoger fiscaal voordeel moet aan-geven dan iemand met een splinternieuwe dure Mercedes. “Op zich is het uit ecologi-sche overwegingen verdedigbaar dat de fis-cus rekening houdt met de CO2-uitstoot”, zegt Bruggeman. “Maar we moeten het fiscale voordeel ook koppelen aan de aan-koopprijs van de auto. Op die manier zou-den we rechtvaardiger te werk gaan. De eige-naar van een oude Ford Fiesta voelt zich in de huidige situatie onheus behandeld. En terecht. Als belastinginspecteur ben ik natuurlijk verplicht de regels toe te passen. Ook al zijn ze soms onrechtvaardig.”Via zogenaamde villavennootschappen

kunnen vrijeberoepers hun belastingen flink verminderen. Die constructies zijn ook handig om registratie- en erfenisrechten te ontwijken. Bruggeman herinnert zich een bouwproject waarbij de ontwikkelaar elke kavel in een bvba had ondergebracht. “De projectontwikkelaar verkocht dan niet de huizen als dusdanig maar de aandelen in elke bvba. Een zoveelste voorbeeld van de vindingrijkheid die sommigen aan de dag leggen.”Officieel is er nu een belastingvoet van 33,99 procent voor grote vennootschappen. Dat aanslagtarief is wel zeer theoretisch want in de praktijk betaalt de gemiddelde vennoot-schap nog geen twaalf procent op haar winst. Bij kleinere vennootschappen bedraagt de laagste aanslagvoet 24,95 procent. Aan dat tarief zijn wel allerlei voorwaarden gekop-peld. “Waarom zouden we niet voor alle ven-nootschappen een belastingtarief van tien procent invoeren?”, bedenkt Bruggeman.

“Alle mogelijke aftrekken zouden dan wel moeten sneuvelen, behalve diegene die ver-plicht zijn op basis van Europese of inter-nationale afspraken. Maar de voorwaarde moet dan wel zijn dat er een normale pro-gressieve personenbelasting betaald wordt op de centen die de aandeelhouder of zaak-voerder uit zijn vennootschap haalt.”   

12 | oktober 2011 | 115de jaargang | ons recht

CAMpAgNE

Denis BOuwen

tegenstanders van een vermogens-belasting argumenteren wel eens dat zo’n maatregel kan leiden tot een massale kapitaalvlucht naar het buitenland. “klinkklare onzin”, zegt guido Deckers van het acV. “in landen met een ver-mogensbelasting blijkt het ont-zettend mee te vallen met die exodus van kapitalen. Bovendien ga je toch niet de verkeerslich-ten afschaffen omdat er een paar auto’s door het rood rijden?”

Guido Deckers is lid van de ‘bewegingsploeg’ van het ACV en verdiept zich sinds lang in het thema fiscaliteit. Hij noemt zichzelf vol overtuiging propagandist. “Meer dan ooit moeten wij vakbondsmensen naar buiten komen en onze waarden krachtig uitdragen”, stelt Guido.De Amerikaanse belegger en speculant Warren Buffett, Franse superrijken en zelfs onze eigen Etienne Davignon verklaarden zich in de voorbije maanden allemaal bereid om meer belasting te betalen. Al werd daar in veel gevallen wel haastig aan toegevoegd dat het om een ‘tijdelijke’ maatregel moest gaan.

“Rijke mensen moeten goed beseffen dat ze hun bezittingen ook te danken hebben aan de gemeenschap. Alles wat je weet, weet je van een ander. Zonder degelijk onderwijs zouden veel ondernemers hun bedrijven nooit kunnen laten draaien. Warren Buffett zei zelf dat hij nooit zoveel kansen had gekregen als hij niet in de VS had geleefd maar in Bangladesh. Er is in de wereld meer dan genoeg om iedereen te eten te geven, als we maar goed herverdelen. We moeten dan ook niet de armoede bestrijden maar over-dreven rijkdom aanpakken en werk maken van herverdeling.”

Ons recHt: Guido, jij vindt Warren Buffett helemaal niet zo vrijgevig met zijn uitspraak dat hij gerust meer belasting wil ophoesten?guiDO Deckers: “Buffett heeft nu een belastbaar inkomen van 40 miljoen dollar en betaalt daarop 17 procent belasting. Stel dat ze die belasting verdubbelen, dan draagt hij nog geen 14 miljoen af aan de fiscus. Wat stelt dat voor als je weet dat Buffetts vermo-gens op 50 miljard dollar geschat wordt? Als hij nu eens twee procent op dat vermogen

zou betalen, dan rijft de Amerikaanse Schatkist elk jaar 1 miljard dollar binnen.”

“Een aantal superrijken wil nu iets dieper in de portemonnee tasten maar sommige waarnemers koppelen dit aan de groeiende angst voor sociale onrust. In België wil de politiek enkele tientallen miljarden euro’s besparen, een gigantisch bedrag. En de superrijken zijn natuurlijk niet ongevoelig voor de protesten in Griekenland en Spanje en de heftige rellen in de Britse steden.”

“De rijken moeten vooral niet vergeten dat de banken en de kapitaalbezitters met belastinggeld gered werden. Zij kunnen dan ook moeilijk helemaal buiten schot blijven als de middenklasse in tal van landen extra moet betalen.”

Davignon

Ons recHt: Etienne Davignon, een bekende vertegenwoordiger van de ‘haute finance’, zegt

ook bereid te zijn om ‘tijdelijk’ meer af te dra-gen. Andere rijken als Fernand Huts (Katoen Natie), Leopold Lippens (de burgemeester van Knokke), distributeur Eric Mestdagh en Paul Buysse (Bekaert) staan duidelijk niet te pope-len om meer te worden belast.guiDO: “Bij vele rijken is er toch een schrij-nend gebrek aan moreel besef. Als ze alleen maar een tijdelijke maatregel willen accep-teren of bezwaar maken tegen hogere belas-tingen, kunnen wij dat toch niet normaal vinden? Veel superrijken zijn in hetzelfde bedje ziek: ze willen zoveel mogelijk rijkdom voor zichzelf opbouwen en zo min mogelijk aan anderen gunnen. Ze vergeten dat hun vennootschappen veel te weinig belast wor-den en van allerlei aftrekposten en voorde-len genieten.”

“We zouden eventueel de vennootschapsbe-lasting kunnen verminderen zoals sommi-gen bepleiten. Maar dan moet een aantal fiscale aftrekposten wel sneuvelen en moet het allemaal veel transparanter worden. Onder bedrijven onderling is er trouwens maar weinig solidariteit. KMO’s betalen vaak betrekkelijk veel belastingen, terwijl grote bedrijven de dans ontspringen.”

Permanent graag

Ons recHt: De vakbonden en het Financieel Actie Netwerk (FAN) willen geen tijdelijke ges-tes van superrijken maar een permanente ver-mogensbelasting?

“Vermogensbelasting leidt niet tot massale exodus van kapitalen”

symbolische gestes van superrijken volstaan in géén geval

“Bij vele rijken lijkt er een schrijnend gebrek aan moreel besef te zijn”, zegt Guido Deckers.

als we de één procent rijkste belgen belasten, verdienen we jaarlijks al bijna zeven miljard euro.”

© f

oto:

dan

iël

rys

ons recht | 115de jaargang | oktober 2011 | 13

guiDO: “Klopt helemaal. Om vermogens te kunnen belasten hebben we een kadaster van roerende goederen als spaargeld, aande-len en obligaties nodig. De kadastrale inko-mens moeten worden herzien. En het bank-geheim moet helemaal verdwijnen, wat nog altijd niet gebeurd is. Wij pleiten voor een progressieve belasting op alle vermogens boven de 1 miljoen euro, de eigen en enige woning niet meegerekend; voor die woning rekenen we een waarde van maximaal 500.000 euro, toch een heel flink bedrag.”

“Met een vermogensbelasting lossen we niet alle problemen op maar bezorgen we de overheid wel veel extra inkomsten. De tien rijkste families in België bezitten samen ruim 32 miljard euro. En de tien procent rijkste Belgen hebben de helft van al het vermogen in ons land in handen. Het for-tuin van de familie De Spoelberch, groot-aandeelhouder in de bierbrouwer AB InBev, is volgens sommige bronnen even groot als de jaarlijkse begroting van de RVA. Als we de één procent rijkste Belgen belasten, verdie-nen we jaarlijks al bijna zeven miljard euro.”

Verkeerd signaal

Ons recHt: De ‘nota’ van Elio di Rupo sprak over een mogelijke tijdelijke heffing van 0,5 procent op vermogens vanaf 1,25 miljoen euro?guiDO: “Spreken van een tijdelijke vermo-gensheffing is een verkeerd signaal geven. Mensen met grote vermogens werden gedu-rende vele jaren met rust gelaten. Dus is het nu zeer verantwoord om een permanente vermogensbelasting in te voeren.”

Ons recHt: Een vermogensbelasting zal veel kapitaal het land uit jagen, zeggen critici?guiDO: “In Frankrijk is er al langer een pro-gressieve vermogensbelasting. De ervaring leert dat er daar amper kapitaal naar het buitenland wegvluchtte. Zowel in Europa als binnen de OESO werden al schuchtere maatregelen tegen belastingparadijzen genomen. Die beperkte maatregelen sor-teerden al een zeker effect. We zagen daar-door ook al kapitaal naar België terugkeren. In heel wat Europese landen komen er nu maatregelen om mensen met veel vermo-gen of grootverdieners zwaarder te belasten. Bij onze noorderburen is er een vermogens-rendementsheffing. Daar word je belast op het rendement dat je uit je vermogen haalt.”

middenklasse

Ons recHt: Bij ons huivert de goegemeente voor het idee van een vermogensbelasting. Ze vreest dat zo’n belasting de middenklasse zal treffen.guiDO: “Die vrees is volkomen ongegrond want de vermogensbelasting viseert uit-sluitend de superrijke bovenlaag van de bevolking. Wie heel veel bezit, mag best een stukje daarvan aan de gemeenschap afstaan.

Dat heeft niets met communisme te maken, zoals tegenstrevers wel eens beweren. Het is gewoon een kwestie van rechtvaardig-heid. Als je het opneemt voor herverdeling, moet je je niet in een ideologisch hoekje laten duwen.”

Ons recHt: Heb je het gevoel dat de FAN-campagne rond ‘Het Grote Geld’ effect heeft?guiDO: “In de jaren negentig sprak bijna nie-mand over het thema rechtvaardige fisca-liteit. Tegenwoordig is dat heel anders. De LBC-NVK en een tijdschrift als Ons Recht doen veel om de campagne te steunen. Veel leden van de LBC-NVK staan erg positief tegenover de campagne. Als ik nu naar een gespreksavond ga, ondervind ik veel minder weerstand dan vroeger. Heel wat bekwame mensen, ook ambtenaren, werken mee aan de strijd voor een rechtvaardige fiscaliteit. Een bijkomend voordeel is dat we nu niet alleen met het ACV campagne voeren maar met een breed netwerk van organisaties.”

Ons recHt: De kleine PvdA ijvert al lang voor een ‘miljonairstaks’. Hoe zit het met de andere politieke partijen?guiDO: “De sp.a laat zich door Nederland inspireren en pleit voor een vermogens-winstbelasting. Bij Groen! wordt daaraan toegevoegd dat ze de vermogenswinst pro-gressief willen belasten. Open VLD, N-VA en CD&V moeten niets weten van een vermo-gensbelasting. In het geval van CD&V met uitzondering van de ACW’ers natuurlijk.”

“Er zijn ook mensen die de roerende voorhef-fing willen optrekken. In een ideale wereld zouden we alle inkomsten moeten ‘globali-seren’. Dat komt erop neer dat je alle inkom-sten onder de personenbelasting laat val-len en dat daarop dan een progressief tarief wordt betaald.”

Politici

Ons recHt: Veel politici uit onze diverse parle-menten zijn niet bepaald arme mensen. Hoe ga je die mensen overtuigen om de rijksten meer belasting te laten betalen?guiDO: “Daar heb je een punt. Ik vind het prima dat parlementsleden goed hun brood verdienen en een zekere bescherming genie-ten. Zolang het maar niet de spuigaten uit-loopt. Maar net als syndicalisten moeten politici in de eerste plaats uit overtuiging en uit engagement hun werk doen. Ze moe-ten het algemeen belang behartigen en voor positieve veranderingen ijveren. En niet de belangen verdedigen van het rijkste deel van de bevolking zoals de liberalen bijvoor-beeld doen.”

“Er woedt nu een debat over de nood om langer te werken. Maar hoe kunnen par-lementairen daar geloofwaardig over mee-praten als ze zelf na 20 jaar in het parlement op hun 52ste een volwaardig pensioen krijgen? Hoe geloofwaardig zijn politici als Jean-Luc Dehaene en Luc Van den Bossche die, ondanks hun ideologische adelbrieven, nu handenvol geld oprapen? Iemand als Dehaene verdient honderdduizenden euro’s per jaar, terwijl mijn zoon – met ernstige gezondheidsproblemen – amper 933 euro per maand krijgt. Zoiets is ronduit wraak-roepend.”

“Laten we ons echter niet blindstaren op de politiek. Als we grote maatschappelijke veranderingen willen afdwingen, moeten we ook genoeg druk van onderuit creëren. Ik ben ervan overtuigd dat een betere samen-leving mét een rechtvaardige fiscaliteit mogelijk is. Laten we daar de mensen van bewust maken en er met zijn allen onze schouders onder zetten.”   

16 | noveMber 2011 | 115de jaargang | ons recht

renilDe De BusscHoP

“we moeten het kapitaal sterker belasten.” Dat vindt koen meesters, een expert van de studiedienst van het acV. Volgens meesters moet er vooral ‘beter’ worden belast. “De overheid moet mechanismen om te frauderen en ontwijken beter bestrijden.” een en ander was te horen op een recente bijeenkomst van de fiscale raad in elewijt.

Ook dit werkjaar, een jaar met sociale ver-kiezingen, laat de vakbond het thema van de rechtvaardige fiscaliteit niet links liggen. De eerste Fiscale Raad van het nieuwe werkjaar vond op zaterdag 1 oktober plaats. Op de Fiscale Raden discussiëren geïnteresseerde militanten en vrijgestelden over fiscali-teit. Dat gebeurt onder leiding van Guido Deckers , de verantwoordelijke voor het thema fiscaliteit bij de ACV-bewegingsploeg. Bij de jongste editie was er een debat met Danny Bruggeman (Inspecteur-diensthoofd, FOD Financiën Dendermonde), Koen Meesters (ACV-Studiedienst), prof. dr. Jozef Pacolet (Hoger Instituut voor de Arbeid

- HIVA) en Eric Goeman (coördinator van het Financieel Actie Netwerk - FAN).Twee stellingen stonden centraal op de Fiscale Raad. “Als we het kapitaal meer belasten, vlucht het naar het buitenland”,

luidde stelling nummer 1. “Als we de bedrij-ven meer belasten, wordt de concurrentie bedreigd, gaan bedrijven failliet of verlaten ze het land”, klonk stelling nummer 2. Voer genoeg voor een boeiende uitwisseling van ideeën.Danny Bruggeman kwam als eerste aan het woord. Hij is sinds 1982 actief bij Financiën. Eerst als ambtenaar bij de Bijzondere Belastinginspectie met als actieterrein Belgisch vastgoed in handen van Panamese vennootschappen. Daarna was Danny betrokken bij de controle van de coördinatiecentra. Tegenwoordig contro-leert hij dokters, advocaten, notarissen en andere beoefenaars van een vrij beroep die een BVBA hebben opgericht.

Versluisde winsten

De belastinginspecteur heeft vele jaren ervaring. “Het is erg moeilijk om de win-sten van grote ondernemingen, actief in verschillende landen, te belasten omdat zij hun winst doorschuiven naar landen waar die winst amper of niet wordt belast. Ik ben ervan overtuigd dat de wereldwinst van grote ondernemingen naar België wordt versluisd omdat die winst hier via de notio-nele intrestaftrek – voordien via de coördi-natiecentra – niet wordt belast.”Voor Danny Bruggeman mag de vennoot-schapsbelasting desnoods zelfs nul procent bedragen. “Wat we moeten doen, is meer

belastingen heffen op wat aandeelhouders incasseren en op wat bedrijfsleiders voor hun persoonlijk gebruik uit de vennoot-schap halen.” Aandeelhouders halen divi-denden uit de bedrijven waar ze geld in ste-ken. Bedrijfsleiders hebben bijvoorbeeld een bedrijfswagen of andere ‘voordelen van alle aard’ zoals een gratis woning. In een BVBA is de bedrijfsleider tegelijk de enige of belang-rijkste aandeelhouder.”Koen Meesters is van mening dat het kapi-taal sterker moet worden belast. “Zeker nu onze politici fors willen besparen en vanuit het idee dat ieder zijn eerlijk deel van de belastingen moet betalen. Niet alle kapitaal kan vluchten naar het buitenland. Huizen zijn niet zo verplaatsbaar en de jongste jaren zijn er maatregelen genomen die de kapitaalvlucht tegengaan. Denk maar aan de Europese spaarrichtlijn en de internati-onale uitwisseling van informatie.” In de ogen van de ACV-expert wil ‘meer belasten’ vooral zeggen dat er ‘beter’ moet worden belast. Anders gezegd, de overheid moet mechanismen om te frauderen en ont-wijken beter bestrijden.

minder aftrekken

Volgens Jozef Pacolet kan het begrotings-tekort tegen 2015 worden weggewerkt door het mes te zetten in de lange lijst van belas-tingaftrekken, vrijstellingen en vermin-deringen waardoor de staat nu een hoop

“Kapitaal moet sterker worden belast”

experts wisselen van gedachten op fiscale raad

De roep om grote vermogens sterker te belasten stuit hier en daar op weerstand. Maar zelfs de Amerikaanse supermiljardair Warren Buffett beseft dat de steenrijken best zwaarder mogen worden belast.

© f

oto:

imag

eglo

be

ons recht | 115de jaargang | noveMber 2011 | 17

CAMpAgNE

inkomsten misloopt. In 2007 bedroegen die ‘minderontvangsten’ voor alle soorten belastingen samen 57,7 miljard euro. Het valt trouwens op dat de minderontvangsten in de loop der jaren sterk stegen: van tien procent van het bruto binnenlands product in de jaren negentig naar twintig procent van het BBP in 2008. Op dat gebied zijn er dus heel wat mogelijkheden om de belastin-gen eerlijker te maken. De staat loopt ook inkomsten mis als gevolg van sociale en fiscale fraude. Dat verlies van inkomsten bedraagt volgens sommigen zes miljard euro. Maar anderen spreken zelfs van 30 miljard euro.Nog nooit was het moment zo gunstig om kapitaal beter te belasten. Zo zijn er van-uit de OESO, de Europese Unie en de VS ini-tiatieven om belastingparadijzen te laten verdwijnen. Binnen de EU wordt gewerkt aan een voorstel om overal in Europa een transparante, eenvoudige berekening van de belastbare basis voor vennootschappen in te voeren. Frankrijk en Duistland willen zelfs een gezamenlijk tarief invoeren.

Vermogensbelasting

De jongste tijd is er ook meer en meer discussie over een belasting op grote ver-mogens. Eric Goeman stelt vast dat altijd opnieuw dezelfde argumenten worden bovengehaald om zo’n maatregel te verket-teren. “Het is technisch niet mogelijk en het grote kapitaal zal wegvluchten”, beweren de tegenstanders steevast.Volgens Goeman is het juist dat er nog maar in een minderheid van de landen een ver-mogensbelasting bestaat. “Maar dat is te wijten aan de neoliberale globalisering en aan het feit dat het kapitaal in de loop van de tijd steeds mobieler werd.”De man van het FAN onderstreept dat belas-tingfraude en belastingontwijking misda-dige gevolgen hebben voor onze verzor-gingsstaat. “Alleen is dat nog niet genoeg doorgedrongen bij brede lagen van de bevol-king. Ook de rijken en de bedrijven moe-ten beseffen dat zij baat hebben bij die ver-zorgingsstaat. Nationaal moeten we blijven ijveren voor de invoering van een vermo-gensbelasting. Om dit mogelijk te maken moet het bankgeheim volledig worden afgeschaft. Volledige transparantie is erg belangrijk.”

“Als België een vermogensbelasting invoert, zal er natuurlijk kapitaalvlucht zijn”, aldus Goeman. “Zoiets deed zich ook voor in Nederland en Frankrijk. Maar na 2001 keer-den heel wat rijke Nederlanders naar hun land terug. In dat jaar schakelde Nederland over van de vermogensbelasting naar de vermogenswinstbelasting, een belastinghef-fing van 30 procent op een forfaitair rende-ment van vier procent op het vermogen. Bij ons zijn de sp.a en Groen! voorstander van zo’n vermogenswinstbelasting. In Frankrijk

bestaat de vermogensbelasting uit kleine percentages op het vermogen en is het een minderheid die vlucht.”

“De strijd om kapitaalkrachtigen meer te belasten zullen we ook Europees moeten voeren”, denkt de man van het FAN. “Als we alle achterpoortjes willen sluiten, is er zelfs een wereldwijde aanpak nodig.”Het publiek had nog interessante vragen voor de deelnemers aan de discussie op de Fiscale Raad. Iemand uit het publiek ver-wees naar een studie van professor Pacolet, ‘De kost van fiscale en parafiscale uitga-ven en ontwijking in België’. Is het in dat verband wel verstandig om in de lijst van belastingaftrekken en fiscale vrijstellingen alle aftrekken over dezelfde kam te sche-ren? Moet je bijvoorbeeld geen onderscheid maken tussen het belastingvoordeel voor een hypotheeklening en andere aftrekken zoals de notionele intrestaftrek voor ven-nootschappen die eigenlijk neerkomen op ‘wettelijk toegestane belastingontwijking’?“Met mijn studie wilde ik vooral uitleggen wat er allemaal bestaat aan belastingaftrek-ken en fiscale vrijstellingen”, zegt Pacolet.

“Zo wilde ik aantonen dat er op dat vlak veel kan gebeuren om de overheidsbegroting in evenwicht te brengen.”

Warren Buffett

“Niet iedereen is ervan overtuigd dat bedrij-ven en kapitaalkrachtigen de verzorgings-staat echt nodig hebben”, stelt Goeman.

“Denk bijvoorbeeld aan Warren Buffett, de Amerikaanse supermiljardair die vindt dat de steenrijken in de VS best zwaarder mogen worden belast.”

“Buffett geeft zelf toe dat hij zijn rijkdom kon vergaren dankzij de overheid. Laten we niet vergeten dat mensen met vermo-gen ook nood hebben aan onderwijs voor hun kinderen, wegen, financiële zekerheid voor bejaarden – want dan zijn ouderen con-sumenten en blijven ze langer consumeren

– en rechtbanken voor hun commerciële overeenkomsten. Wie veel vermogen heeft, krijgt dus ook veel terug van die overheid. Vandaar dat het gerechtvaardigd is hen meer te laten bijdragen dan nu het geval is door bijvoorbeeld een vermogensbelasting in te voeren.”Een andere vraag is of een vermogensbelas-ting de superrijken echt zal treffen. Danny Bruggeman heeft sterke twijfels omdat rijke mensen hun vermogen onderbrengen in en spreiden over diverse vennootschap-pen. Die vennootschappen zijn met elkaar verbonden via ingewikkelde structuren. Het is dus erg moeilijk om na te gaan hoeveel het vermogen van die superrijken bedraagt.

riante villa’s

“Ze wonen wel in chique villa’s, hebben een buitenverblijf aan de Belgische kust en in

het buitenland, rijden met blitse wagens. Maar ze leggen het zo aan boord dat dit eigendommen zijn van de vennoot-schap waarvan zij de bedrijfsleider zijn. Alle kosten voor die eigendommen laten ze beta-len door de vennootschap. Voor het gebruik van die woningen en die wagens wordt hun wel een ‘voordeel van alle aard’ aangerekend waarop personenbelasting verschuldigd is. Maar die fiscale lasten stellen weinig voor in vergelijking met de werkelijke kosten van die woningen en die wagens.”

“In de belastingaangiftes van deze mensen zal je niet veel belastbaar inkomen aan-treffen want hun inkomen bestaat voor-namelijk uit dividenden uit hun verschil-lende vennootschappen waarop al belasting betaald is via een roerende voorheffing van 15 procent. Dat roerend inkomen moet dus niet meer worden vermeld in de belasting-aangifte. Volgens hun belastingaangiftes hebben ze een klein belastbaar inkomen. Zo kunnen ze dan weer profiteren van maatre-gelen die eigenlijk bedoeld zijn voor mensen die het niet breed hebben. Denk aan gratis huisvuilzakken of het recht op een aantal liter gratis stookolie.”Koen Meesters vindt hoe dan ook dat er werk moet worden gemaakt van een vermo-gensbelasting. “Maar sommige voorwaar-den zijn nog niet vervuld om zoiets goed te kunnen organiseren. Er is inderdaad veel te weinig transparantie rond de vraag wie welk vermogen heeft. Daar moet iets aan gedaan worden. Het is op dit moment al wel moge-lijk om inkomsten uit vermogens beter te belasten.”   

Studiedag op 9 december

Het Financieel actie netwerk (Fan)

organiseert op 9 december 2011 een

studiedag die zal plaatsvinden in zaal

Torrepoort, ravensteinstraat 4, 9000

gent. van 10.00u tot 16.30u. op de

agenda staan de volgende interes-

sante onderwerpen:

• “Het pensioenspook”, het nieuwe

boek van gilbert de Swert over

onze pensioenen

• de Financiële Transactie Taks

• europa en de financiële markten

• waarom de rijken geen belasting

betalen.

Wil je graag naar de studiedag komen? Dat kan! Schrijf je in via eric.goeman@skynet.be.Meer over het Financieel Actie Netwerk op www.hetgrotegeld.be.

6 | deceMber 2011 | 115de jaargang | Ons recht

CAMpAGNE

“overdadige rijkdom bestrijden is vanzelfsprekend”

roep naar rechtvaardige fiscaliteit spreekt ook welzijnszorg aan

Denis Bouwen

welzijnszorg, de orga-nisatie die vecht tegen armoede en sociale uit-sluiting in Vlaanderen en Brussel, kan zich goed vinden in de roep naar een rechtvaar-dige fiscaliteit. “als we armoede willen aanpak-ken, spreekt het vanzelf dat we overdadige rijk-dom moeten bestrijden en dat we een rechtvaar-dige fiscaliteit voor-staan”, verklaart Bert D’hondt, stafmedewer-ker politiek beleids-werk bij welzijnszorg.

Het Financieel Actie Netwerk (FAN) zet zich met de steun van de LBC-NVK, het ACV en heel wat anderen al langer in voor een meer rechtvaardige fiscaliteit. Volgens het FAN kan de overheid elk jaar 25 miljard euro vinden als ze een reeks maatregelen treft. Tot de voorgestelde maatregelen behoren de invoering van een belasting op grote vermo-gens, de volledige opheffing van het bank-geheim, de beperking van het gebruik van de notionele intrestaftrek en een taks op de superwinsten van Electrabel. Op Europees en wereldwijd niveau moet er een taks op financiële transacties komen. Europa zou ook een minimale vennootschapsbelasting moeten invoeren.

“De eisen van het FAN lijken mij zeker zin-nig en belangrijk”, zegt Bert D’hondt van Welzijnszorg. “Als wij vragen om armoede intenser te bestrijden of de sociale uitkerin-gen te verhogen, krijgen we van de politiek geregeld te horen dat daar geen geld voor is. Maar er is wel degelijk geld. Alleen moet je de centen willen halen waar ze te vinden zijn.”Net als de christelijke arbeidersbeweging ACW pleit Welzijnszorg ervoor om de laag-ste uitkeringen op te trekken. “Zo’n ingreep zou 1,25 miljard euro op jaarbasis kosten. Dat lijkt veel maar vergeet niet dat de notionele intrestaftrek de staat al gauw zes miljard euro per jaar kost. Terwijl de fiscale fraude

volgens sommige bronnen wel 20 miljard bedraagt. Als de politieke wil bestaat, kan er veel veranderen. Het is geen kwestie van kunnen maar van willen.”

Vermogensbelasting

Het pleidooi van het FAN voor een vermo-gensbelasting sluit goed aan bij de opvat-tingen van Welzijnszorg. “Maar om grote vermogens fatsoenlijk te kunnen belasten moeten we wel een degelijk vermogenska-daster op poten zetten. Critici die een ver-mogensbelasting voorstellen als een ‘aanslag op de kleine spaarder’, weten niet waarover ze het hebben. Vermits zo’n belasting slechts zou worden geheven op fortuinen van meer dan 1 miljoen euro, de eigen woning tot 500.000 euro niet meegerekend.”Welzijnszorg vindt het een goede zaak dat er een netwerk als het FAN is. “Via dat net-werk wordt een aantal ideeën becijferd. Het FAN houdt het niet bij slogans maar formu-leert concrete voorstellen om de fiscaliteit

rechtvaardiger te maken.”Soms is het maar een kwestie van tijd om gelijk te krijgen, bedenkt

D’hondt. “Zo was de Tobintaks, de taks

op financiële transac-ties, lange tijd erg omstreden.

Tegenwoordig wordt het idee van zo’n taks veel algemener aanvaard. Zelfs de Franse president Nicolas Sarkozy en onze vroegere premier Guy Verhofstadt, toch geen linkse rakkers, pleiten nu voor de invoe-ring van zo’n taks.”

ons recht: Hoe ondervinden men-sen in armoede dat het huidige belas-tingsysteem in België onrechtvaardig is?Bert D’honDt: “Nogal wat men-sen in armoede betalen geen inko-mensbelasting omdat hun inkom-sten gewoon veel te klein zijn. Maar zo missen ze ook wel voordelen die de overheid toekent via de fiscaliteit. Denk bijvoorbeeld aan fiscale voor-delen die mensen krijgen wanneer ze investeren in dakisolatie, een nieuwe stookketel voor de centrale verwar-ming of zelfs een koelkast die minder stroom verbruikt. Bij Welzijnszorg

pleiten we voor een soort derdebetalersre-geling, een systeem waardoor mensen in armoede bepaalde zinvolle investeringen in energie toch kunnen financieren. Zo’n oplos-sing zou ook een opsteker zijn voor de bedrij-ven die toestellen en materialen leveren.”

“De werkelijkheid is dat er in verhouding veel meer middelen gaan naar de middenklasse en de superrijken dan naar mensen met een klein inkomen en uitkeringstrekkers. Er wordt flink wat overheidsgeld besteed aan belastingvoordelen voor de middenklasse. Geld voor renovatiepremies bijvoorbeeld komt vaak ten goede aan dat deel van de bevolking. Het is dus zeker niet zo dat de ‘hardwerkende Vlaming’ niets terugkrijgt voor zijn belastingen. Wie zoiets beweert, vertelt een fabeltje.”

Eenvoudiger graag

ons recht: Hoe kunnen we ons belastingsys-teem hervormen zodat mensen in armoede meer

Ons recht | 115de jaargang | deceMber 2011 | 7

worden ontzien?Bert: “Het zou voor iedereen en zeker voor de armen een goede zaak zijn als het belas-tingsysteem zou worden vereenvoudigd. Verder moeten we het progressieve karakter van de belastingen behouden. De tarieven zijn nu betrekkelijk hoog maar er zijn wel heel wat mogelijke aftrekposten. Het is ook geen geheim dat arbeid zwaar wordt belast in België, terwijl grote vermogens grotendeels ongemoeid worden gelaten. Voor mensen met een modaal inkomen mag de belasting-druk best wat verminderen. Als we naar de btw kijken, valt op dat het tarief op energie even hoog is als dat op luxeartikelen, toch vreemd.”

“Sommige groepen ontsnappen nu veel te gemakkelijk aan de fiscaliteit. Kijk maar hoe een banenvernietiger als ArcelorMittal en de bedrijven uit de Bel20-index profiteren van de notionele intrestaftrek. Kleine bedrijven of gewone werknemers hebben helemaal niet de mogelijkheid om hun belastingen tot bijna nul te herleiden. Zo’n scheeftrekking krijg je aan de burgers niet uitgelegd, zeker niet aan wie in armoede leeft.”

Fraude

ons recht: Wat is jullie mening over fraude?Bert: “Welzijnszorg kant zich tegen iedere vorm van fraude en pleit ervoor om alle vor-men van fraude in hun geheel te bekijken. We merken dat te lage sociale uitkeringen de gebruikers aanmoedigen om te sjoeme-len. Hoe dikwijls gebeurt het niet dat twee samenwonenden aparte domicilies nemen om niet te moeten inleveren op hun uitke-ring? Vaak uit bittere noodzaak om te over-leven. Fraude kan niet, maar een onleefbare uitkering evenmin. We moeten ook erken-nen dat sommige mensen wel recht hebben op een leefloon maar het toch niet ontvan-gen. Soms zijn mensen ook te fier om een leefloon aan te vragen.”

“Als mensen met een werkloosheidsuitkering dat bedrag willen aanvullen door zwartwerk, is dat een vorm van sociale fraude die wij niet kunnen goedkeuren of toelaten. Zwartwerk kan natuurlijk wel alleen maar bestaan omdat werkgevers of particulieren werk in het zwart laten uitvoeren. Dat is de keerzijde van de medaille.”

“Een kleine groep uitkeringstrekkers blijft liever aan het sociale vangnet vasthangen. Maar bijna alle mensen in armoede die geen job hebben willen wat graag werken en voor-uitgaan in het leven. Zij voelen zich er hele-maal niet prettig bij dat ze van een uitkering moeten leven.”

“Het komt ook voor dat mensen van genera-tie op generatie in armoede zitten. Als kind zagen zij niks anders dan ouders die leef-den van een uitkering en maakten ze heel wat tegenslagen mee. Generatiearmen ver-keren soms in zo’n uitzichtloze situatie dat je heel grote inspanningen moet leveren om

de vicieuze cirkel te doorbreken. We moeten ook realistisch blijven: als een werkzoekende bij een werkgever gaat solliciteren met een cv dat weinig voorstelt, maakt hij ook bitter weinig kans om een job te krijgen.”

ons recht: Is ‘rechtvaardige fiscaliteit’ een thema waarover Welzijnszorg en zijn Welzijnsschakels soms nadenken en discussië-ren?

Bert: “Het thema komt wel eens aan bod bij ons maar veel te weinig, denk ik. We hebben ook niet per se de middelen of de kennis om veel te discussiëren over fiscaliteit. Vanuit Welzijnszorg werken we wel rond allerlei the-ma’s samen met partners uit het middenveld.”

Lees meer over de campagne van het

Fan op www.hetgrotegeld.be  

Eén op vijf kinderen groeit op in armoede

de nieuwe campagne van Welzijnszorg

loopt van eind november tot eind

januari. ‘armoede is geen kinderspel.

bouw mee aan een toekomst zonder

armoede!’ is deze keer de kernbood-

schap van de campagne. eén op vijf

kinderen in belgië groeit op in armoede,

een onthutsend cijfer.

Welzijnszorg hangt zijn nieuwe cam-

pagne op aan drie kapstokken, de

school, het gezin en de vrije tijd. rond

elk van die kapstokken werd grondig

gediscussieerd in de Welzijnsschakels,

lokale vrijwilligersgroepen die de strijd

aanbinden tegen armoede en sociale

uitsluiting.

Het Vlaamse onderwijs heeft een hele-

boel kwaliteiten maar toch zijn de

sociale verschillen op school nergens

zo groot als bij ons. niet alle kinderen

starten op hetzelfde niveau in de kleu-

terschool. Kinderen uit arme gezinnen

moeten heel wat hindernissen op school

nemen. en één op zes leerlingen verlaat

het secundair onderwijs zonder diploma.

Cadeautjes op school

“er zijn ook kleine vormen van uitslui-

ting op school”, weet bert d’hondt

van Welzijnszorg. “Zo is het niet voor

elk kind vanzelfsprekend om de ‘juiste’

cadeautjes mee te brengen wanneer

het verjaart. Of om de leerkracht aan

het eind van het schooljaar met een

geschenk te bedenken, zoals tegen-

woordig soms de gewoonte is. Kinderen

in armoede moeten het vaak stellen

met het materiaal dat de school aan-

biedt, terwijl hun klasgenootjes wel met

een pennenzak van Hello Kitty of diddl

komen aandraven.”

een normaal gezinsleven is ook niet

altijd weggelegd voor wie in armoede

opgroeit. Zo groeit één op vier kinde-

ren op in een huis met gebreken. geen

eigen kamer hebben kan de schoolcij-

fers negatief beïnvloeden. de dage-

lijkse stress van het overleven creëert

spanningen die het voor kinderen niet

makkelijker maken.

In de vrije tijd willen ook kinderen uit

arme gezinnen graag zinvolle activi-

teiten doen. Maar de drempel naar de

jeugdbeweging, de sportclub of de

muziekschool is vaak veel te hoog.

Financiële barrières, wantrouwen bij

de ouders of te weinig zelfvertrouwen

bij het kind kunnen roet in het eten

strooien.

Voorstellen

Welzijnszorg heeft voorstellen om de

strijd tegen kinderarmoede meer vlees

en bloed te geven. Zo moet elk gezin,

ook zij die van een uitkering moeten

leven, een inkomen hebben boven de

armoedegrens. Zowel de uitkeringen als

de kinderbijslag moeten dan stijgen of

je moet de uitkeringen afstemmen op

de situatie van het gezin. Leerkrachten

moeten in hun opleiding een speciale

module rond (kans)armoede krijgen

zodat ze de leefwereld van mensen in

armoede beter leren kennen.

“Het vrijetijdsaanbod moet toegankelijk

worden voor alle kinderen en jongeren

in armoede. en er is in iedere gemeente

nood aan een laagdrempelige ontmoe-

tingsplaats en een aanspreekpunt voor

opvoedingsvragen. Mensen uit kwets-

bare groepen maken nu veel te wei-

nig gebruik van de voorzieningen voor

opvoedingsondersteuning. de opvoe-

dingswinkels in de centrumsteden heb-

ben een aanpak die toch vooral gericht

is op gezinnen uit de middenklasse.”

Hoe kan je meedoen aan de campagne van Welzijnszorg? Door materiaal te bestellen via www.welzijnszorg.be,

handtekeningen in te zamelen voor de politieke eisen uit de campagne of geld te storten voor de 150 projecten van Welzijnszorg in Vlaanderen en Brussel. Je kan ook een lokale actie – bijvoor-beeld ‘Soep op de stoep’ – opzetten. In je eigen stad of gemeente kan je de eisen ook steunen vanuit de vakbond of vanuit je vereniging.

6 | januari 2012 | 116de jaargang | Ons recht

CAMpAGNE

Rechtvaardige fiscaliteit staat ook in Duitsland op agenda

Dienstenvakbond Ver.di trekt mee aan de kar

nancy Pauwels

in ons land is het financieel actie netwerk (fan) de grote voortrek-ker in de strijd voor rechtvaardige fiscaliteit. maar in Duitsland leeft het thema net zo goed. Hoe pakt de Duitse dienstenvakbond Ver.di de strijd voor een eerlijke fiscali-teit aan? Zijn de eisen in Duitsland vergelijkbaar met de verzuch-tingen van het fan? ons recht sprak hierover met ralf krämer, vakbondssecretaris bij Ver.di.

ons recHt: Waarvoor staat Ver.di en wat houdt uw job precies in?ralf krämer: “Ver.di vertegenwoordigt 13 branches in de dienstensector, in de gezond-heidssector en de zorg, het vervoer, de tele-communicatie, de media en de handel. Het is een vakbond met twee miljoen leden. Ik werk bij het hoofdbestuur in Berlijn en hou me daar bezig met economische kwesties zoals fiscaal beleid en herverdelingspoli-tiek. Samen met mijn collega’s help ik onze standpunten te bepalen. Daarmee stofferen

we onze debatten, zowel intern als met de buitenwacht.”ons recHt: Sinds wanneer is rechtvaardige fiscaliteit een thema voor Ver.di?ralf: “Rechtvaardige fiscaliteit staat al op onze agenda sinds de start van Ver.di in 2001. We vinden het belangrijk dat de rijken genoeg belastingen betalen, overeenkom-stig hun inkomsten en vermogens. Zo kun-nen werknemers met een kleiner inkomen wat worden ontzien. De overheid moet haar inkomsten op een sociaal rechtvaardige manier vergroten zodat ze haar publieke en sociale taken fatsoenlijk kan financieren.”

“In Duitsland werd in de voorbije twintig jaar dertig procent van de jobs bij de over-heid afgebouwd of geprivatiseerd. Vooral met het argument dat er geld tekort was. Er is juist nood aan meer jobs en investerin-gen, vorming, degelijke gezondheidszorg en andere sociale diensten. En aan een ecolo-gische overgang. Maar hiervoor zijn extra inkomsten voor de overheid nodig.”ons recHt: Hoe onrechtvaardig is de fiscali-teit vandaag in Duitsland? ralf: “Het aandeel van de btw in de belas-tingontvangsten werd de jongste tien jaar alleen maar groter. De btw is een belasting

die uitgerekend werknemers en uitkerings-trekkers hard treft. Sinds 2000 werden de belastingen geregeld verminderd ten voor-dele van ondernemingen en mensen met meer vermogen. De vermogensbelasting nam sinds 1996 niet meer toe.”

Trend ombuigen

ons recHt: Wat zijn de krachtlijnen van jullie kijk op rechtvaardige fiscaliteit? ralf: “Wij willen de trend ombuigen in de richting van een rechtvaardige fiscaliteit en ervoor zorgen dat de openbare dienstver-lening beter wordt gefinancierd. We eisen de herinvoering van het hoogste belas-tingtarief van 50 procent, in ruil voor een lager tarief voor de lagere inkomens. Ver.di vraagt verder een belasting van één pro-cent op vermogens van meer dan 500.000

Ver.di eist een belasting van één procent op vermogens van meer dan 500.000 euro (na aftrek van schulden) en hogere successierechten op heel grote erfenissen.

© f

oto:

IMAG

EGLo

BE

Ons recht | 116de jaargang | januari 2012 | 7

euro (na aftrek van schulden) en hogere successierechten op heel grote erfenissen. De tarieven van de belasting op vennoot-schapswinsten moeten worden verhoogd.”

“Op inkomsten uit roerend vermogen, bij-voorbeeld dividenden, zou niet langer 25 procent belasting moeten worden betaald; die inkomsten willen we, net als de lonen, onderwerpen aan de gewone inkomstenbe-lasting. Allerlei achterpoortjes om belasting te ontwijken dienen gedicht. De belasting-fraude moet sterk worden bestreden. En we eisen een taks op  financiële transacties.  Ver.di  werkt hierrond samen met andere vakbonden en met derden zoals Attac, soci-aal bewogen  wetenschappers,  ngo’s , soci-ale organisaties en mensen uit kerkelijke bewegingen. Ons ‘Tax Justice’-netwerk vormt een goed referentiekader.”

ons recHt: Konden jullie al iets realiseren van jullie eisen?ralf: “Het lukt ons toch al om politieke par-tijen en het brede publiek anders te laten denken over belastingen. In 2000 was er nog een algemene politieke consensus dat de belastingen op vennootschapswinsten, dividenden en grote inkomsten moesten worden verlaagd. Die consensus is er nu niet meer. De Duitse regering steunt de invoe-ring van een taks op financiële transacties. Ook al willen de liberalen (FDP) alleen zo’n taks aanvaarden als alle EU-landen mee-doen.”

“Op het vlak van het begrotingsbeleid kon-den we nog geen koersverandering afdwin-gen. Nog niet al te veel partijen steunen ons pleidooi voor een rechtvaardige fiscaliteit als hefboom om de overheid meer inkom-sten te bezorgen. De klemtoon ligt nog altijd op uitgaven verminderen en de welvaarts-staat inkrimpen. Het credo van neoliberale kringen dat ze nu ook aan andere landen in de eurozone willen opleggen.”

Jan met de pet

ons recHt: Hoe denkt Jan met de pet over rechtvaardige fiscaliteit? En wat zeggen de media?ralf: “De gewone mensen voelen goed aan dat de huidige situatie onrechtvaardig is. In brede lagen van de bevolking overheerst het beeld dat de rijken op alle mogelijke manie-ren hun deel van de belastingplicht willen ontwijken. Recente schandalen over belas-tingfraude van rijken via Zwitserland heb-ben dat beeld nog versterkt. In de media werd over die kwestie trouwens meteen veel bericht.”

“Er is meer weerstand tegen een verslechte-ring van de openbare diensten en de over-heidsfinanciën als gevolg van stijgende staatsschulden dan tegen een eventuele ver-hoging van de belastingen. Meer en meer mensen raken gewonnen voor het idee van een rechtvaardige fiscaliteit, ook al is die

gedachte nog niet gesteund door een brede politieke beweging.”

ons recHt: Via www.campact.de wordt ook campagne gevoerd tegen een belastingakkoord tussen Duitsland en Zwitserland. Waarover gaat dit en wat staat er op het spel? ralf: “Als dat belastingakkoord erdoor komt, zullen vermogens die door Duitsers naar Zwitserland werden versast tegen een ‘vast tarief ’ worden belast. In ruil worden die mensen niet strafrechterlijk vervolgd en blijven ze anoniem. Volgens het mogelijke akkoord zouden fraudeurs minder betalen dan wat ze hadden moeten ophoesten als ze niet hadden gefraudeerd of als ze waren betrapt onder de oude regels.”

“Dit omstreden akkoord ondermijnt ook het EU-principe dat lidstaten automatisch gege-vens kunnen uitwisselen. Als het wordt aan-vaard, dreigen andere lidstaten dit slechte voorbeeld te volgen. Met steun van de soci-aaldemocraten (SPD) hopen wij dit akkoord tegen te houden in het parlement van de deelstaten; in dat parlement hebben de christendemocraten (CDU/CSU) en liberalen (FDP) geen meerderheid. Als het lukt, kan er opnieuw worden onderhandeld en kan kan de belastingontduiking strenger aangepakt worden.”

‘Vermogensbelasting nu’

ons recHt: Jullie hebben ook de campagne ‘Vermogensbelasting nu’ (Vermögensteuer jetzt). Kan je daar wat uitleg over geven?  Blijkbaar heb-ben  de plaatselijke ‘superrijken’ ook iets gezegd rond het idee om meer te worden belast?ralf: “Het Tax Justice-netwerk en www.campact.de werken actief samen om van een belasting op erg grote vermo-gens een realiteit te maken. Online loopt de petitie ‘Vermogensbelasting nu’ op www.vermoegensteuerjetzt.de. Die wordt gesteund door een aantal bekende Duitsers en veel actieve leden van Ver.di. De oproep is al getekend door verscheidenen tienduizenden mensen. Een minderheid van de mensen met veel vermogen nam ook een eigen initiatief.”

ons recHt: Komt er een ‘campagne rechtvaar-dige fiscaliteit’ zoals die rond het minimumloon? ralf: “Diverse vakbonden, waaronder Ver.di, voerden in de voorbije jaren campagne voor minimumlonen. Die campagne zal weldra suc-ces opleveren. Wat we rond rechtvaardige fis-caliteit en de vermogensbelasting doen, is niet van dezelfde orde. In 2013 zijn er weer ver-kiezingen. Of we in de aanloop naar die ver-kiezingen ook een nationale campagne rond rechtvaardige fiscaliteit opzetten, is nog een open vraag. Maar ik ben er zeker voor te vin-den.”  

“Duitsland is geen model voor Europa”

neoliberale kringen kun-nen bij ons het ‘Duitse model’ niet genoeg de hemel in prij-zen. “maar Duitsland is hele-maal geen model voor europa”, zegt de Duitse vakbondskoepel DgB. Bij onze oosterburen eisen de bonden dat de arbeidsmarkt opnieuw beter wordt geregeld.

Het ‘Duitse model’ staat voor een afbouw van de automatische indexkoppeling, een matiging van de lonen, een vermindering van de regels op de arbeidsmarkt en een aftakeling van de sociale zekerheid. De gevolgen laten zich raden: Duitsland is dé Europese kampioen op het vlak van lage lonen. “Het gaat niet op om je concurren-tiepositie en welvaartsgroei te baseren op a-typische werkgelegenheid”, verklaarde de vakbond IG Metall nog in de zomer.

ons recHt: Wat wil Ver.di veranderen aan het Duitse model? En hoe vinden jullie dat de arbeidsmarkt beter moet worden geregeld?ralf krämer: “Het belangrijkste voor ons is dat Duitsland een wettelijk

minimumloon invoert. Uitzendwerk moet aan meer regels worden onderworpen. Het moet ook worden betaald zoals normaal werk. De overheid moet loondumping en het misbruik van mini-jobs en contracten van beperkte duur aanpakken. Werklozen mogen niet worden gedwongen om eender welke slecht betaalde job te aanvaarden. Ver.di wil dat de algemeen verbindend ver-klaarde cao’s ruimer worden toegepast.”

ons recHt: Eén politoloog bestempelde de Duitse vakbonden als ‘papieren tijgers’. Jullie zouden strijdvaardiger moeten worden, meer moeten demonstreren, staken en samenwer-ken met werklozen en armen. Nu werken jul-lie te veel samen met de werkgevers, luidt de kritiek. Is die kritiek terecht?ralf: “Ver.di is een vakbond met veel strijdlust. Om succes te boeken moeten genoeg van onze leden bereid zijn om te staken. Dat is niet het geval bij elke vak-bond in Duitsland. Ver.di is ook een erg

‘politieke’ vakbond. Maar ook wij willen niet alleen maar oproepen om te betogen en actie te voeren. Je moet ook genoeg mensen kunnen op de been brengen. We werken daaraan.”

6 | februari 2012 | 116de jaargang | Ons recht

CAMPAGNE

Schreeuw naar meer rechtvaardigheid is ook in Portugal te horen

lieve meersschaert schetst problemen in haar nieuwe thuisland

kristin meersscHaert

De lBc-nVk werkt met hart en ziel mee aan de campagne voor een rechtvaardige fiscaliteit in België. Het is duidelijk: de sterkste schou-ders moeten de zwaarste las-ten dragen. in een groeiend aan-tal landen van europa weerklinkt dezelfde roep. Ook in Portugal. Ons recht praatte met lieve meersschaert, een Vlaamse die al 33 jaar in Portugal leeft en werkt. Hoe kijkt zij, vanuit Portugees per-spectief, aan tegen de nood aan een rechtvaardige fiscaliteit?

Lieve werkte aan het begin van haar loop-baan drie jaar lang voor de christelijke arbei-dersbeweging, meer bepaald bij de KAJ in de Kempen. In Portugal draaide ze mee in een vakbond voor dienstmeisjes. Lieve engageert zich sinds jaren voor kansarmen in Lissabon. Ze heeft dan ook veel inzicht in het armoedeprobleem in het land. De Vlaamse werkte ook op het Portugese minis-terie van Financiën. Kortom, een vrouw die zeker ook een interessante mening heeft over rechtvaardige fiscaliteit. Bij ons bedacht het Financieel Actie Netwerk (FAN), waarvan de LBC-NVK en het ACV deel uitmaken, niet minder dan negen voorstellen om het belastingsysteem recht-vaardiger te maken. Zo wordt er gepleit voor een belasting op grote vermogens, de vol-ledige opheffing van het bankgeheim, een beperking van het gebruik van de notionele intrestaftrek, een taks op de superwinsten van Electrabel en een belasting op meer-waarden. De belastingadministratie moet alle middelen en mogelijkheden krijgen om haar werk goed te doen. Europees en inter-nationaal moet werk worden gemaakt van een taks op financiële transacties. Landen moeten automatisch informatie kunnen uitwisselen over financiële producten. En er moet een minimale vennootschapsbe-lasting komen in heel Europa.Op 6 december trad in ons land de nieuwe federale regering aan. Het regeerakkoord van de nieuwe coalitie maakte de eisen van het FAN opnieuw brandend actueel. “Neen aan blinde bezuinigingen. Wij hebben alter-natieven”, zeggen de vakbonden en het FAN.

Wie een beter idee wil krijgen van de scheef-trekkingen in ons fiscaal systeem, moet zeker eens kijken naar ‘De Fortuinjagers’. Die documentaire kan je vinden op Youtube, meer bepaald door te surfen naar www.you-tube.com/vakbondlbcnvk. Het gaat om een film die nu al meer dan 100.000 keer beke-ken is. Stel je voor.

Ons recHt: Lieve, ook jij bekeek ‘De Fortuinjagers’ op Youtube. En je reageerde enthousiast?lieVe meersscHaert: “Ik vond het inder-daad een knappe documentaire. Omdat ze duidelijk maakt waar het ‘grote geld’ in België te vinden is, waar de corruptie zit en wat de oorzaken zijn van de crisis. De film toont wat er allemaal ten goede zou moeten veranderen.”

Ons recHt: Vind jij het belangrijk dat een vak-bond als de LBC-NVK energie steekt in de strijd voor een rechtvaardige fiscaliteit?

lieVe: “Zeer zeker. We moeten met zijn allen samen de bestaande onrechtvaardig-heden aanklagen. Zo kunnen we de rege-ring en het parlement dwingen om wetten en decreten te veranderen en vastgeroeste vormen van corruptie en misbruiken te ont-mantelen.”

Problemen bij de vleet

Ons recHt: Laten we vanuit de Belgische situ-atie de sprong maken naar Portugal. In 2011 haalde Portugal de media met zijn slechte begrotingscijfers. Hoe is de situatie daar nu?lieVe: “Een eerste groot probleem in Portugal is de wijze waarop de begroting wordt opgesteld. Welke begrippen worden gebruikt in de financiële balansen? En hoe worden de staatsuitgaven gewaardeerd? Een voorbeeldje: al het werk dat staatsambtena-ren doen, wordt gezien als een uitgave voor de overheid. Wordt hetzelfde werk gedaan door een privé-bedrijf, in opdracht van de

Lieve Meersschaert engageert zich al lang bij de dynamische buurtwerking ‘Moinho da Juventude’, in een wijk met veel migranten, net buiten Lissabon. De ‘Moinho’ vecht voor de rechten van de inwoners van de wijk Cova da Moura.

© f

oto:

gra

tis

ter

besc

hikk

ing

gest

ld d

oor

rui p

alha

Ons recht | 116de jaargang | februari 2012 | 7

staat maar tien keer duurder, dan spreken ze van ‘outsourcing’ en zien ze dat als een stimulans voor de economie.”

“Maar er is in Portugal een tweede groot pro-bleem. Veel overheidsopdrachten gaan naar ‘politieke vrienden’, die als wederdienst ver-kiezingscampagnes financieren. Die prak-tijken kom je vooral tegen op het niveau van steden en gemeenten. Op het eiland Madeira zagen we hoe ongedekte ‘openbare werken’, uitgevoerd door familieleden of vrienden van de gouverneur, enorme gaten sloegen in de Portugese schatkist. En toch werd de gouverneur van Madeira herkozen.”

“Een derde probleem van formaat is wat er allemaal kan in de banksector. Zo hiel-den de aandeelhouders van de BPN-bank (Banco Português de Negocios) alle win-sten voor zich zolang de zaken goed draai-den. Toen die bank op de klippen liep, werd ze gekocht door de Portugese staat. Daarna werd ze voor een vriendenprijsje overgedra-gen aan BIC, een bank die toebehoort aan een dochter van de president van Angola, José Eduardo dos Santos.”

“Nog een probleem is dat zowat twintig grote Portugese ondernemingen hun offi-ciële zetel in Nederland hebben om belas-tingvoordelen binnen te rijven. De mana-gers van die bedrijven zeggen op tv dat ‘iedereen’ zijn bijdrage moet leveren om de crisis te bedwingen. Als gevolg van politieke beslissingen wordt in 2012 in Portugal 23 dagen méér gewerkt: er zijn vier feestdagen geschrapt, de Portugezen krijgen minder vakantiedagen en ze moeten meer uren per dag werken dan voordien. Ondanks de neo-liberale pleidooien in de Portugese media waren zelfs liberale politici begin dit jaar verontwaardigd nu ook de eigenaars van een erg bekende plaatselijke supermarktketen naar Nederland trekken .”

‘Profiteurs’

Ons recHt: Leeft er in Portugal een maatschappelijk debat rond de fiscaliteit? lieVe: “De Portugese middenklasse wordt er voortdurend toe aangespoord om de finan-ciële problemen in het land te koppelen aan ‘de profiteurs van de RSI’. Het letterwoord RSI staat voor ‘rendimento social de inser-ção’, zeg maar het systeem dat een sociaal inkomen uitkeert om migranten, zigeuners en ‘werkonwillige’ armen te integreren in de maatschappij. De Portugese minister van Buitenlandse Zaken, Paulo Portas, deed nogal populistische uitspraken over deze kwestie. Hij is de voorzitter van de chris-tendemocratische partij CDS.”

“Maar de socioloog Eduardo Vitor Rodrigues publiceerde een grondige studie – ‘Escassos Caminhos’ of ‘Schaarse uitwegen’ – die de hypocrisie blootlegde. Gemiddeld wordt in Portugal een ‘RSI’ van amper 89 euro per maand uitgekeerd. En 77 procent van alle

RSI-trekkers zijn kinderen en bejaarden. In de groep van 23 procent die in aanmerking kan komen voor de arbeidsmarkt vind je drugsverslaafden, personen met een men-tale handicap en mensen van boven de 55 jaar. ”

Ons recHt: Wordt de roep groter naar een sociaal rechtvaardige oplossing voor de crisis in Portugal?lieVe: “Het is tragisch om te zien dat jon-geren die van de universiteit komen in fastfoodrestaurants tafels moeten schoon-maken zonder uitzicht op een betere job. ‘Rustig blijven, anders raak je ook dit werk kwijt’, lijken ze te denken.”

“Er is een reële repressie tegen al wie zich verzet. De Portugese regering maakt haar huiswerk voor de troïka – de Europese Centrale Bank, de Europese Commissie en het Internationaal Monetair Fonds (IMF) – en wij moeten allemaal braaf mee straf schrijven, zonder eindejaarspremie of vakantiegeld te krijgen. Een drama in Portugal, waar velen die centen nodig heb-ben om hun verzekeringen en achterstallige rekeningen te betalen.”

“Het aantal ‘indignados’ of verontwaardig-den is wel aan het groeien. Er zijn debatten op tv en er wordt ook veel over de proble-men geschreven. Op 24 november was er nog een enorme betoging in alle Portugese steden.”

Armoede

Ons recHt: Wat is de invloed van de slechte begrotingssituatie op de leefomstandigheden van de kansarmen in de wijk Cova Da Moura en op het buurtcentrum De Moinho? lieVe: “In mijn wijk in Lissabon zijn de mensen het al jaren gewend om in armoede te leven. Armoede is voor hen niets nieuws. In Cova Da Moura vind je veel immigran-ten uit het Afrikaanse land Guinée-Bissau. Die Guinezen tonen zich enorm solidair: wie rijst heeft, deelt die met de anderen. De buurvrouw brengt tien broodmandjes naar de Moinho, van een restaurant in de naburige wijk dat over kop ging. Er zijn wel in toenemende mate problemen met drugs en diefstallen.”

“De mensen hebben geen centen om elke maand 75 euro te betalen voor de crèche of de kleutertuin. Net als vroeger laten ze kin-deren van acht jaar zorgen voor de baby’s die thuis blijven terwijl de ouders gaan wer-ken of werk zoeken.”

“In ons buurtcentrum werken 80 personen voltijds. Ze komen vooral uit de wijk zelf. De financiële touwtjes aan elkaar knopen wordt een probleem voor het centrum. We zoeken nu naar een oplossing door onze creativiteit te gebruiken en mensen diensten te laten uitwisselen zonder dat er betalingen aan te pas komen.”  

Wie is Lieve meersschaert?

Lieve Meersschaert komt uit het

Waasland. na haar opleiding tot psy-

choloog aan de Ku Leuven begon

haar beroepsleven in 1968 op de

studiedienst van de toenmalige

boerinnenbond in Leuven. daarna

werkte Lieve drie jaar lang bij de Kaj

in de Kempen. in 1978 besloot ze om

naar Lissabon te verhuizen en er mee

te draaien in de vakbond en coöpera-

tieve die was opgericht door dienst-

meisjes. na een bijscholing in systeem-

analyse kon ze in 1985 aan de slag

op het informatica-instituut van het

Portugese Ministerie van financiën.

Sinds 1982 woont Lieve, samen met

haar echtgenoot, in Cova da Moura.

een ‘clandestiene wijk’ met meer

dan 6.000 inwoners, net buiten de

Portugese hoofdstad Lissabon. er

wonen vooral afrikaanse migranten,

afkomstig van de Kaapverdische eilan-

den en uit guinée-bissau en angola.

in die wijk stonden Lieve en haar man

mee aan de wieg van het buurthuis,

de ‘associação Cultural Moinho da

juventude’.

Buurtwerking ‘moinho da Juventude’

de dynamische buurtwerking ‘Moinho

da juventude’ werd informeel gelan-

ceerd in 1984. drie jaar later werd

de buurtwerking officieel opgericht

door de bewoners, die de migranten-

wijk meer kansen wilden geven. de

‘Moinho’ vecht voor de rechten van de

inwoners van Cova da Moura en wil

hen helpen om zich creatief te integre-

ren in de Portugese maatschappij. er

wordt daarbij uitgegaan van de cultu-

rele eigenheid van de bewoners.

bij de buurtwerking worden tal van

sociale, culturele en economische acti-

viteiten georganiseerd voor kinde-

ren, jongeren en volwassenen. enkele

voorbeelden: kinderopvang, een kleu-

terschool, buitenschoolse kinderop-

vang, muziek- , dans- en sportgroepen,

opleiding tot kinderhulp met diploma

van secundair onderwijs, opleiding tot

ervaringsdeskundige, cursussen om

te leren lezen en schrijven, begeleide

tewerkstellingsprogramma’s.

in 2007 kreeg de Moinho de prijs

voor de rechten van de Mens van het

Portugese parlement. Momenteel wer-

ken 80 mensen, vooral uit de wijk, vol-

tijds bij de vereniging.

De website van de buurtwerking vind je op www.moinhodajuventude.pt.

20 | Maart 2012 | 116de jaargang | Ons recht

Weg naar rechtvaardige fiscaliteit is nog lang

Pleidooi voor vermogensbelasting valt in dovemansoren

renilDe De busscHoP

Het belgische staatsblad heeft op 30 december 2011 de ‘wet hou-dende diverse bepalingen’ gepu-bliceerd. Zo werd duidelijk hoe roerende inkomsten vanaf 1 janu-ari 2012 worden belast. De nieuwe federale regering wil inkomsten uit roerend vermogen méér belas-ten. Het pleidooi voor een vermo-gensbelasting voor superrijken en het voorstel van een belasting op gerealiseerde meerwaarden bij aandelenverkopen werden tij-dens de regeringsonderhandelin-gen van tafel geveegd. en er wordt niets gedaan aan de mogelijkhe-den om de hogere belasting op roerende inkomsten te ontlopen.

Wanneer er intresten worden uitgekeerd, betaal je een belasting aan de bron, de

roerende voorheffing. Voor intresten uit vastrentende beleggingen en de opbreng-sten van aandelen met verminderde voor-heffing bedroeg de roerende voorheffing meestal 15 procent. Sinds 1 januari 2012 steeg het tarief naar 21 procent. De roe-rende voorheffing blijft 25 procent voor dividenden uit aandelen en intresten die voordien al belast werden tegen een tarief van 25 procent.In een aantal gevallen blijft de roerende voor-heffing 15 procent. Om te beginnen voor de intresten van staatsbons die uitgegeven wer-den tussen 24 november 2011 en 2 december 2011 en waarop tijdens diezelfde periode is ingeschreven. Verder voor de intresten van gewone spaarboekjes, met name het deel boven de vrijgestelde schijf van 1.830 euro (geïndexeerd bedrag voor inkomsten 2012). Je blijft ook 15 procent betalen op de inkom-sten van roerende goederen en kapitalen die volgens de bepalingen van het Wetboek Inkomstenbelasting (WIB) geen intresten of dividenden zijn – bijvoorbeeld inkomsten uit auteursrechten en inkomsten begrepen

in lijfrenten en tijdelijke renten. En even-eens op de diverse inkomsten van roerende aard bedoeld in art. 90, 5° tot 7° WIB. Dat zijn bijvoorbeeld ‘inkomsten uit de niet-beroeps-matige onderverhuur van onroerende goe-deren en opbrengsten uit de verhuring van jachtrechten’.De regering raakt niet aan de belasting op ‘liquidatieboni’ die er zijn wanneer een ven-nootschap volledig of deels verdeeld wordt. Liquidatieboni zijn de bedragen die aandeel-houders krijgen bovenop het bedrag dat ze in de vennootschap inbrachten. Voor zulke opbrengsten blijft de roerende voorheffing tien procent bedragen.Als een bedrijfsleider een deel van zijn aan-delen in de vennootschap opnieuw inkoopt en daarbij een bonus realiseert, wordt hij voortaan wel zwaarder belast. De roerende voorheffing op zo’n bonus wordt opgetrok-ken van tien naar 21 procent. Een terechte maatregel, vindt de vakbond. Deze techniek om geld uit de vennootschap over te pom-pen naar het privévermogen van de bedrijfs-leider zal dus zwaarder worden belast.

© f

oto:

imag

eglo

be

Ons recht | 116de jaargang | Maart 2012 | 21

FIScALItEIt

extra heffing vier procent

Bovenop de roerende voorheffing van 21 procent wordt een belasting van vier pro-cent geheven wanneer het totale nettobe-drag van de roerende inkomsten – intres-ten en dividenden uit aandelen – de som van 20.020 euro overtreft. De vier procent moet dan worden betaald op het deel boven de 20.020 euro. In feite is deze bijkomende heffing een extra personenbelasting voor belastingplichtigen met erg hoge roerende inkomsten en dus een groot financieel ver-mogen. Gemeentebelasting moet er niet worden op betaald. De term ‘nettobedrag’ betekent hier het geïnde bedrag vóór aftrek van innings - en bewaringskosten en verhoogd met de roe-rende voorheffing, de woonstaatheffing – de heffing ingehouden door een buitenlandse bank in het kader van de Spaarrichtlijn – en de hier bedoelde bijkomende heffing. Het is immers mogelijk dat de bijkomende heffing al in de vorm van een verhoogde roerende voorheffing werd ingehouden.

Vrijgesteld

De volgende roerende inkomsten zijn vrijge-steld van deze heffing en tellen ook niet mee om te bepalen of het grensbedrag van 20.020 euro wordt bereikt. Ze worden dus volledig buiten beschouwing gelaten. Het gaat om: - de liquidatieboni - de vrijgestelde eerste schijf van 1.830 euro

van de gewone spaarboekjes- de inkomsten uit staatsbons uitgegeven

tijdens de periode van 24 november tot 2 december 2011 en waarop tijdens die-zelfde periode is ingeschreven.

Andere roerende inkomsten zijn ook vrijge-steld van de bijkomende heffing maar tellen wel mee om na te gaan of het grensbedrag werd bereikt:- de intresten en dividenden onderworpen

aan een tarief van 25 procent- de intresten van gewone spaarboekjes

onderworpen aan een tarief van 15 pro-cent (het deel boven de vrijgestelde schijf van 1.830 euro).

meldingsplicht

Vanaf aanslagjaar 2013 (inkomsten van 2012) moeten de schuldenaars van de roe-rende voorheffing – lees: de uitbetalers van intresten en dividenden – aan een centraal aanspreekpunt bij de Nationale Bank van België laten weten wat ze aan dividenden en intresten uitkeerden en aan wie. Maar de Nationale Bank ziet die opdracht niet zit-ten. Daarom zal een speciale dienst bij de federale overheidsdienst (FOD) Financiën die informatie verzamelen.Volgens de wettekst is de meldings-plicht erg ruim en heeft ze betrekking op alle roerende inkomsten die volgens de

belastingwetgeving intresten en dividen-den zijn. Vermits de eerste schijf van 1.830 euro van de intresten op een spaarboekje volgens die wetgeving geen belastbare roe-rende inkomsten zijn, ontsnappen ze aan de meldingsplicht. De belastingdienst kan bij het aanspreekpunt inlichtingen vragen om de extra heffing juist te kunnen toepassen. Het aanspreekpunt zal de belastingdienst automatisch moeten informeren wanneer het totaal van de netto roerende inkom-sten van een bepaalde belastingplichtige de limiet van 20.020 euro overtreft.Er zijn nog inkomsten die niet moeten gemeld worden bij het aanspreekpunt. Het gaat om de roerende inkomsten onderhe-vig aan 21 procent roerende voorheffing en waarbij de belastingplichtige ervoor koos om de vier procent extra heffing meteen aan de bron te laten afhouden, dus vanaf de eerste euro. De belegger kan dus zijn ‘anonimiteit’ kopen door extra vier procent te betalen bovenop de roerende voorheffing. Kiest de belastingplichtige niet voor de afhouding aan de bron, dan is de bijkomende heffing verschuldigd wanneer de belasting-dienst de definitieve jaarbelasting vaststelt. De berekening zal dan gemaakt worden op basis van de gegevens die de belastingplich-tige in zijn aangifte heeft vermeld en de inlichtingen die de belastingdienst eventu-eel heeft gevraagd aan het aanspreekpunt.

Aangifteplicht

Ook de belastingplichtige krijgt dus een meldingsplicht vanaf het aanslagjaar 2013 (inkomsten van 2012). In zijn jaarlijkse belastingaangifte moet hij al zijn belast-bare roerende inkomsten vermelden, ook die waarop al roerende voorheffing is inge-houden. De enige bedoeling van die ver-plichte aangifte is na te gaan of de bijko-mende heffing van vier procent al dan niet verschuldigd is. Inkomsten onderhevig aan een roerende voorheffing van 21 procent en waarvoor de extra heffing van vier procent al aan de bron werd afgehouden, moeten niet worden aangeven.De belastingplichtige heeft wel de mogelijk-heid om ook die inkomsten aan te geven. Als dan zou blijken dat teveel bijkomende hef-fing van vier procent aan de bron werd afge-houden, kan die teveel ingehouden belasting gerecupereerd worden via het aanslagbiljet.

Opbrengst

De eerder vermelde veranderingen moeten voor het lopende begrotingsjaar 917 miljoen euro opbrengen. Voor het begrotingsjaar 2014 wordt de opbrengst geschat op 943 mil-joen euro. In dat bedrag zit de bijkomende heffing van vier procent meegerekend voor zo’n 100 miljoen euro. Vraag is of de verwachte opbrengsten wel gehaald zullen worden als je rekening houdt

met de talrijke ontsnappingsroutes. Er bestaan immers beleggingsvormen waarmee je de roerende voorheffing kan ontwijken. Bijvoorbeeld beleggingsverzekeringen met een looptijd van minstens acht jaar en beleg-gingsfondsen die vooral beleggen in aande-len en geen jaarlijks dividend uitkeren maar de winst – de meerwaarde – uitkeren wan-neer de belegger uit het fonds stapt. Mensen met grote vermogens kunnen een groot stuk van hun financieel vermogen jaren opzij zet-ten en zo voldoen aan de voorwaarden om te ontsnappen aan de roerende voorheffing. Ook het Rekenhof, de onafhankelijke over-heidsinstelling die de uitgaven en ontvang-sten van de overheden controleert, zegt dat de opbrengsten uit de hogere roerende voor-heffing niet realistisch zijn ingeschat. Meerwaarden gerealiseerd bij de verkoop van de aandelen of andere effecten door particulieren blijven onbelast. Nochtans zijn dat ook inkomsten. In de voorstellen van Elio Di Rupo was een heffing van 25 pro-cent voorzien als de verkoop plaatshad bin-nen de acht jaar na de aankoop en een hef-fing van 50 procent als er van speculatieve meerwaarden sprake was (aankoop en ver-koop binnen hetzelfde jaar).Los van de vraag of de geschatte opbrengst zal worden gehaald, is een extra inspan-ning van 100 miljoen euro voor de super-rijken bitter weinig in vergelijking met de ingrijpende maatregelen op andere vlakken. Maatregelen die werknemers en werklozen treffen.

Wat wil de vakbond?

De vakbond heeft diverse eisen. Ten eerste moet er een kadaster komen van de financi-ele bezittingen om iedereen juist te kunnen belasten op de inkomsten uit dat financieel vermogen. Maar de overheid aanvaardt dat mensen een extra belasting kunnen betalen om anoniem te blijven en zo hun vermogen verborgen te houden. Hoe kan je zo meer transparantie mogelijk maken?Verder is het niet meer dan normaal dat van de superrijken een extra belasting wordt gevraagd. Hun potentieel om bij te dragen is ook enorm veel groter. Zo is het vermo-gen en zeker het financieel vermogen van de Belgische gezinnen erg ongelijk verdeeld. De tien procent meest vermogende gezin-nen bezitten zowat de helft van het totale vermogen. Elk van die gezinnen heeft een gemiddeld vermogen van 1,9 miljoen euro. De één procent meest vermogende gezinnen bezitten ongeveer 20 procent van het totale vermogen. Zij bezitten gemiddeld een ver-mogen van 7,5 miljoen euro. De LBC-NVK en het ACV pleiten samen met het Financieel Actie Netwerk (FAN) voor een progressieve vermogensbelasting voor de twee tot drie procent meest vermogende gezinnen. Zo’n belasting zou 7,6 miljard euro kunnen opbrengen.  

12 | april 2012 | 116de jaargang | Ons recht

Financiële transactietaks kan veel geld in het laatje brengen

maatregel viseert kleine spaarders niet

eric goeman

De handel in buitenlandse devie-zen is tussen 1977 en 2011 niet min-der dan 234 keer zo groot gewor-den. Vandaag wordt alleen al op deze markt voor 4.000 miljard dollar gespeculeerd. Dat is ruim 30 keer de jaarlijkse ontwikke-lingshulp wereldwijd. alle financi-ele transacties samen, wisseltrans-acties meegerekend, zijn goed voor 4.200 biljoen dollar. Ziedaar de belastingbasis om een finan-ciële transactietaks te heffen.

De financiële transactietaks (FTT) is een kleine belasting die je heft op alle trans-acties op de financiële markten, meer in het bijzonder op beurzen, valutamarkten en markten van afgeleide producten, en op de transacties van alle andere financi-ele producten die verhandeld worden door de professionelen van de financiële mark-ten. Het is de bedoeling de taks te beper-ken tot transacties op de financiële markten. Transacties, uitgevoerd door consumenten, moeten buiten schot blijven. Hetzelfde zou gelden voor kortetermijnleningen tussen banken en bankverrichtingen.Het Oostenrijkse Instituut voor Economisch Onderzoek (WIFO) berekende dat een wereldwijd toegepaste transactietaks van 0,05 procent per jaar tussen de 447 en 1.022 miljard dollar kan opbrengen. Een heffing van de taks in de eurozone kan tussen de 250 en 400 miljard euro opbrengen.

De FTT is nog iets anders dan de taks op wis-seltransacties (Tobintaks). Bij een belasting op wisseltransacties hef je een taks op het wisselen van deviezen. Die belasting is niet bedoeld om speculatie te beperken maar moet alleen geld opleveren om extra mid-delen voor ontwikkelingssamenwerking te hebben en maatregelen tegen de klimaat-opwarming te financieren. Een FTT zou veel meer opbrengen dan de Tobintaks.Voor de financiële transactietaks worden meestal tarieven tussen 0,01 en 0,5 pro-cent voorgesteld. De meeste experts plei-ten voor tarieven die verschillen naarge-lang het soort transactie. Anderen geven de voorkeur aan één tarief omdat ze vrezen dat investeerders anders vooral zullen kie-zen voor de minst belaste transacties. Het tarief moet laag genoeg zijn om nauwelijks

invloed te hebben op occasionele transacties van spelers uit de ‘reële economie’. Maar wel hoog genoeg om speculatie tegen te gaan.

Tegen speculatie

De FTT viseert niet de kleine spaarders, wel financiële instellingen die op korte ter-mijn speculeren. In de middenklasse zijn de meeste investeerders zelden betrokken bij zulke instellingen; zij willen vooral spa-ren met een bepaald doel voor ogen – bij-voorbeeld een extra pensioen opbouwen – en niet om extra inkomsten te creëren via speculatie. De middenklasse hoeft dan ook niet al te bang te zijn voor een FTT. Hoe dan ook het is beter om collectieve pensioensys-temen te promoten in plaats van systemen om aan privé-sparen te doen.Lang niet iedereen staat te popelen om de financiële transactietaks in te voeren. Zo zijn de Britse regering en de Londense City zeker tegen. Net zoals Wall Street en de lobby van de financiële sector in Europa. Vanuit de Amerikaanse regering komt er ook flink wat verzet. En ook landen als Canada,

Australië, Japan, Nederland, Polen, Rusland, China en India kanten zich tegen de taks. Om nog te zwijgen van grote zakenbladen als The Economist en The Financial Times.

Sociale belasting

De tegenstanders hebben ongelijk. Vanuit het streven naar een rechtvaardige fiscali-teit is de FTT juist een erg sociale belasting. De taks treft namelijk een kleine groep ver-mogenden die het zich kunnen veroorloven om hun kapitaal in speculatieve onderne-mingen te steken. Kleine spaarders wor-den nauwelijks door de taks getroffen. Per slot van rekening profiteren alle burgers van zo’n taks omdat de overheid dan niet gedwongen wordt extra belastingen te innen door algemene belastingverhogingen.

Via de FTT haal je het kapitaal waar het in overvloed voorhanden is. De taks is ook een dankbaar instrument voor al wie de financi-ele markten onder democratische controle wil brengen.  

CAMpAGNE

Wall Street, de Londense City en de lobby van de financiële sector in Europa zijn als de dood voor de invoering van een financiële transactietaks.

© f

oto:

imag

eglo

be

6 | Mei 2012 | 116de jaargang | Ons recht

Denis Bouwen

een delegatie van het financieel actie netwerk (fan) ging op 6 maart op de koffie bij john crombez, de staatssecretaris voor fraudebestrijding. Beide partijen zullen elkaar in de toekomst gere-geld ontmoeten. guido Deckers, die het thema rechtvaardige fis-caliteit volgt bij het acV, vertelt over de ontmoeting met crombez.

ons recht: Verwacht het FAN meer van deze staatssecretaris dan van zijn voorgangers in de strijd tegen fiscale en sociale fraude?guiDo Deckers: “Jazeker. Vorige fede-rale regeringen maakten altijd plannen om fraude te bestrijden maar pakten het alle-maal weinig efficiënt aan. John Crombez wil ernstig werk leveren maar wettelijk heeft hij maar beperkte mogelijkheden. De staatsse-cretaris maakt van de nood een deugd en pakt de fraude aan met de middelen die hij heeft. Een voorbeeld is de manier waarop hij het misbruik van managementvennoot-schappen wil aanpakken.”

ons recht: Crombez wil de klemtoon leggen op de strijd tegen ‘de grote georganiseerde fraude’?guiDo: “Ik ben bang dat de staatssecretaris de grote georganiseerde fraude maar moei-lijk zal kunnen uitroeien. Het bankgeheim is nog niet helemaal opgeheven en er is nog altijd geen vermogenskadaster. Twee ele-menten die nodig zijn om fraude efficiënt te

bestrijden.”“Grote fraudeurs kunnen hun straf ontlopen door een minnelijke schikking te treffen. Een groot schandaal. Na het faillissement van Sabena bleek dat de nationale luchtvaart-maatschappij een zwarte kas gebruikt had om het loon van haar kaderleden te verdub-belen. Een kwalijke zaak voor het bedrijf, de fiscus en de sociale zekerheid. De ver-zekeraar Axa Assurances Vie Luxembourg speelde een sleutelrol in het fraudedossier. Maar Axa betaalde een boete van twee mil-joen euro en kwam zo niet voor de rechter. Tweehonderd gewezen Sabéniens klaagden de gang van zaken aan maar vingen bot. De wet op de minnelijke schikking is een mooi voorbeeld van klassenjustitie. Zelfs de Liga voor de Mensenrechten voert actie om de wet af te schaffen.”

Gespecialiseerde teams

ons recht: De staatssecretaris wil gespeci-aliseerde teams inzetten en onderstreept de belangrijke rol die justitie moet spelen.guiDo: “Hij heeft gelijk. Je hebt gespecia-liseerde teams nodig om de ingewikkelde fraudeconstructies te kunnen ontwarren. De diverse sociale en fiscale controlediensten moeten dan ook optimaal samenwerken. En justitie moet ook zijn rol spelen. De verjaring van grote fraudezaken had als gevolg dat er een commissie fiscale fraude werd opgericht. Die commissie deed 108 voorstellen om de grote en georganiseerde fraude terug te drin-gen. Eén van de voorstellen is bijvoorbeeld om justitie efficiënter te laten werken door

het ‘una via’-systeem. Dankzij dat systeem wordt erg snel beslist wie een fraudedossier zal behandelen, het gerecht of de fiscus. Hoe dan ook een vooruitgang. Want nu werkt de Bijzondere Belasting Inspectie (BBI) soms vier of vijf jaar aan een dossier en moet het daarna alsnog bij het gerecht belanden. Daar mogen ze dan helemaal van nul beginnen. In de toekomst zou een ‘una via’-comité uitma-ken wie een dossier behandelt. Bij justitie zou elk hof van beroep een gespecialiseerd parket tegen grote belastingfraude krijgen, het fiscaal auditoraat.”ons recht: Crombez hoopt door de strijd tegen fiscale en sociale fraude 720 miljoen euro per

jaar binnen te halen. Maar volgens het FAN wordt er elk jaar voor 20 miljard euro gefrau-deerd?guiDo: Volgens een studie van de Oostenrijkse professor Friedrich Schneider zou de zwarte economie in België in 2010 maar liefst 17,9 procent van het bruto bin-nenlands product (BBP) vertegenwoordi-gen. Alleen in Griekenland, Italië, Spanje en Portugal is het nog erger. Op basis van de studie van Schneider kom je voor ons land zelfs uit op een geschatte fraude van 61 mil-jard euro. Volgens fiscaal expert Michel Maus

Plannen staatssecretaris voor Fraudebestrijding stemmen FAN positief

“john crombez heeft wel maar beperkte mogelijkheden”

alleen in griekenland, italië, Spanje en Portugal is de zwarte economie nog groter.

© f

oto:

imag

eglo

be

Ons recht | 116de jaargang | Mei 2012 | 7

CAMPAgNE

liep de Schatkist in 2010 maar liefst 26 miljard euro aan inkomsten mis als gevolg van fraude. Als we de fraude in België kunnen beperken tot het niveau in de recht-streekse buurlanden, doen we acht miljard extra in de Schatkist belanden. Vergeleken met dat bedrag is de doelstelling van John Crombez dus nog erg miniem.”

malafide onderaannemers

ons recht: De ministerraad keurde op 24 januari 2012 een pakket van 16 maatregelen goed ter bestrijding van fiscale en sociale fraude. Welke van die maatregelen vind jij bijzonder positief of waardevol?guiDo: “De maatregelen tegen malafide onderaannemers vind ik erg goed. In de bouw werden op dit vlak eerder al maatre-gelen genomen. Die aanpak wordt nu uitge-breid naar de vleesindustrie en andere frau-degevoelige sectoren.”

“In de bouwsector wordt vaak gewerkt met ingewikkelde constructies met aannemers en onderaannemers. Voor een opdrachtgever een overeenkomst afsluit met een aannemer, heeft hij er alle belang bij om te weten of die aannemer schulden heeft bij de fiscus of de RSZ. De opdrachtgever is immers hoofdelijk aansprakelijk voor het volledige schuldsaldo van zijn aannemer. Hij is niet hoofdelijk aan-sprakelijk als hij respectievelijk 35 of 15 pro-cent inhoudt op elke factuur van de aanne-mer die hij betaalt en dat geld rechtstreeks aan de RSZ of fiscus stort. De schuld van de aannemer wordt zo afbetaald. Die regel geldt ook wanneer de aannemer op zijn beurt een

onderaannemer in dienst neemt. Van zodra een opdrachtgever een contract afsluit moet dat worden gemeld bij de RSZ.”

“Naar het voorbeeld van wat er in de bouw gebeurt, wordt nu voor andere sectoren een wettelijk kader uitgewerkt om een sys-teem van hoofdelijke aansprakelijkheid voor sociale en fiscale schulden in te voeren of te verfijnen. Die hoofdelijke aansprakelijkheid wordt ook doorgetrokken voor de betaling van het loon. In sommige sectoren bestaan er ingewikkelde constructies om onderbe-taalde arbeidskrachten te laten werken zon-der een sanctie te riskeren. Dat probleem werd de jongste jaren nog groter omdat de grenzen binnen de Europese Unie werden opengesteld. Wie profiteert wanneer per-soneel ondermaats wordt betaald, zal door een aanpassing van de wet niet langer vrij-uit gaan.”

managementvennootschappen

ons recht: Crombez heeft ook beloofd om iets te ondernemen rond de managementvennoot-schappen die sommigen gretig misbruiken om belastingen te ontwijken. guiDo: “De staatssecretaris verdient een pluim omdat hij het misbruik van manage-mentvennootschappen niet wil laten voort-duren. Maar organisaties als het VBO en Unizo saboteren de boel door de Raad van State in te schakelen.”

“Er is een antimisbruikbepaling voor opera-ties die louter en alleen dienen om belastin-gen te ontwijken. Crombez wilde die bepa-ling aanpassen omdat ze door allerhande rechtspraak niet efficiënt werd toegepast. Met de nieuwe regeling zou de fiscus con-structies kunnen aanpakken die als hoofd-doel hebben belastingen te ontwijken en die in strijd zijn met de belastingwetgeving. De belastingplichtige zou de fiscus ervan moe-ten overtuigen dat het hoofddoel niet was om belastingen te ontlopen. Als dat niet zou lukken, zou de fiscus de operatie kun-nen ‘herkwalificeren’. Volgens belastingex-perts kreeg de fiscus zo een bazooka in han-den. Die kritiek werd gevolgd door de Raad van State, die waarschuwde voor een moge-lijke onverenigbaarheid met de Grondwet. De fiscus zou de bevoegdheid krijgen om belastingen te heffen, terwijl dat volgens de Grondwet de bevoegdheid van het par-lement is.”

“De regering had oren naar de kritiek en liet aan de werkgevers weten dat de wet zou wor-den aangepast. In de nieuwe wet staat nu dat de fiscus een dubbel bewijs moet leveren om een fiscale constructie te kunnen aan-pakken. Fiscalisten zijn blij met de aanpas-sing omdat de macht van de belastingdienst wordt beperkt.”  

Actie rond Tax Justice Day op 31 mei

“Belastingen zijn de prijs voor onze

beschaving en voor onze sociale wel-

vaartstaat. Het is de mooiste uitvinding

van de democratie. als verantwoor-

delijke burger wil ik die belastingen

betalen. als ze rechtvaardig zijn.” dat

verklaarde de gerenommeerde filmre-

gisseur Luc dardenne vorig jaar, meer

bepaald op de eerste Tax justice day

op 31 mei 2011.

Op 31 mei van dit jaar organiseert het

Financieel actie netwerk (Fan) haar

tweede feestelijke Tax justice day, de

dag van de rechtvaardige Fiscaliteit.

Veel reden om te feesten is er niet. de

aanvallen tegen de progressiviteit van

ons belastingsysteem gaan gewoon

door en het zijn nog altijd de gewone

mensen die de meeste belastingen

betalen. Ook de nieuwe federale rege-

ring laat het grote geld voort ontsnap-

pen. redenen genoeg dus om actie te

voeren!

de Olympische spelen komen eraan

en dan worden er medailles uitgereikt.

Ter gelegenheid van Tax justice day

worden nu medailles uitgereikt aan

veel mensen, met daarop een speciale

boodschap. een medaille heeft twee

kanten. enerzijds heb je de diensten

die openbaar worden verstrekt, ander-

zijds moeten die wel worden betaald

dankzij belastingen. de belastingdruk

is nu wel erg onrechtvaardig verdeeld.

eind mei zal het Fan bij de treinrei-

zigers, de gewone belastingbetalers,

in Vlaanderen actie voeren. Het Fan

ijvert voor rechtvaardige belastin-

gen en verdedigt het openbaar ver-

voer en andere openbare diensten. in

Franstalig België wordt actie gevoerd

door de vrienden van het réseau

pour la justice Fiscale (rjF). na de

lokale acties aan een aantal treinsta-

tions sporen zoveel mogelijk ‘belas-

tingspookjes’ van het Fan en rjF naar

Brussel-Centraal. daar worden op een

nationale persmeeting met animatie

drie olympische medailles uitgereikt.

Publieke financiën zijn noodzakelijk

voor een sterke publieke en sociale

dienstverlening. Mensen met grote

vermogens moeten meer worden aan-

gesproken via een vermogenskadaster

en een vermogensbelasting. de sterk-

ste schouders moeten eindelijk ook

de zwaarste lasten dragen. Zoiets is

alleen mogelijk als er een vermogens-

belasting komt.

Op www.hetgrotegeld.be kom je meer te weten over het FAN.

Het Financieel Actie Netwerk (FAN) verwacht veel van de nieuwe staatssecretaris voor Fraudebestrijding, John Crombez.

Ons recht | 116de jaargang | juni 2012 | 19

RUBRIEKSNAAM

DWDD

ik ben een haast onvoorwaardelijke

dWdd-fan. Wie niet meteen weet waar

dWdd voor staat laat ik voorlopig en nog

even in het ongewisse, dit gebrek aan ken-

nis is immers zijn of haar eigen fout. en

fouten zijn er om uit te leren, niet om met-

een bij de eerste beste vaststelling zomaar

voor niks met gratis hulp te vergeven.

Wat volgt zal mogelijk toch al een lichtje

doen branden.

de tafelheren en tafeldames die Matthijs

van nieuwkerk vijf dagen per week uitno-

digt zijn niet allemaal en niet altijd even

sterk. Maar er passeert een keure van

side-kicks die verwondering, eloquentie

en gevatheid weten te combineren op een

redelijk zeldzaam hoog niveau.

natuurlijk zijn er voorkeuren, ik wil de

mijne hier openlijk betuigen. jan Mulder

was eertijds een fenomenaal voetbal-

ler, hij heeft jarenlang samen met remco

Campert een duo-column (CaMu) gehad in

de nederlandse Volkskrant die op zich al

volstond om die krant te kopen. Hij is een

meester in het zich ergeren en dat onge-

breideld tonen en toelichten, maar hij is

ook kampioen van de be- en verwondering,

op dit terrein een natuurtalent. naast zijn

onvermijdelijke aanwezigheid op maan-

dag levert hij ook aan het einde van elke

maand nog eens zijn top-vijf van ergernis-

sen af. je zal maar onderwerp van ’s mans

ergernis zijn, met wat een scherpte worden

daar middelmatigheid, domheid en wrevel

neergesabeld. een discipline die veel vaar-

digheid vergt en door heer Mulder als geen

ander wordt beoefend.

ik smacht haast elke woensdag om in

dWdd de huisdichter nico dijkshoorn te

kunnen aanhoren. Ter plaatse schrijft hij

met vulpen in een onvolprezen Moleskine-

schrift een even onvolprezen ‘gedicht’ dat

hij dan, met theelichtje voor hem, debi-

teert. de tekst is eigenlijk noch naar vorm

noch naar inhoud een gedicht, maar hij

raakt zoals gedichten dat moeten en kun-

nen doen en hij wordt voorgelezen met het

ritme dat alleen gedichten gegeven is.

dWdd staat voor ‘de Wereld draait door’.

Het is een Vara-televisieprogramma en is

naar mijn smaak de standaard voor een

vlotte spraak-tv. Het programma is vanaf

nu met zomerreces. Voorlopig is het even

wachten vooraleer er op tv wat is om naar

uit te kijken. gelukkig biedt internet de

kans om programma’s te herbekijken. Twee

aanraders: nico dijkshoorn op 8 februari

2012 over de gemiste elfstedentocht en

Triggerfinger op 24 januari 2011. ik ga over-

stag bij elke herhaling.

IN DE MARgEwf

Meer rechtvaardige belastingen voor sociale bescherming voor iedereen

stijgende armoede is verontrustend

De effectieve gemiddelde ven-nootschapsbelasting is in tien jaar tijd gehalveerd. Ze ging van twin-tig procent in 2001 naar nog geen tien procent in 2009. Dat blijkt uit een studie van de denktank itinera waarover in de pers werd bericht.

Voor het Financieel Actie Netwerk (FAN) is het nieuws helemaal geen verrassing. Maar het blijft choquerend dat de belas-tingdruk zo onrechtvaardig verdeeld is in ons land. De regering tracht miljarden euro’s te vinden, bijvoorbeeld door werk-loosheidsuitkeringen degressief te maken en zo de armoede aan te wakkeren. Een aso-ciale maatregel. Tegelijkertijd ontlopen de grootste bedrijven, die volop winst maken, hun maatschappelijke verantwoordelijkheid dankzij fiscale spitstechnologie.In theorie bedraagt de belastingvoet voor vennootschappen in ons land 33,9 procent. Maar allerlei fiscale en financiële mechanis-men en het advies van ‘fiscale experts’ hel-pen de bedrijven om hun belastingen flink te verminderen. Zo was er in 2009 een effec-tieve belastingvoet van amper 9,8 procent. De grootste bedrijven voerden gewoon hun eigen ‘minimumbelasting’ in.Schrijnend is dat de armoede ondertussen wel stijgt. Zo wordt 8,6 procent van de kin-deren in Vlaanderen geboren in een kans-arm gezin. Zowat 140.000 Vlaamse kin-deren leven momenteel in armoede. Eén vierde van de kinderen woont in een woning

zonder bad, toilet, centrale verwarming of warm en stromend water. De langdurige werkloosheidsgraad klom vorig jaar naar 37 procent.Voor het FAN is er nood aan een rechtvaar-dige fiscaliteit en moet er eindelijk werk worden gemaakt van een vermogenskadas-ter en een vermogensbelasting. Het kan niet langer dat gewone werkende mensen het cement van de publieke welvaart gie-ten, terwijl grootverdieners en burgers met grote vermogens zich schaamteloos blijven verrijken. De sterkste schouders moeten eindelijk eens de zwaarste lasten dragen.Op 31 mei hielden het FAN en zijn Franstalige tegenhanger, het Réseau pour la Justice Fiscale (RJF), opnieuw de Tax Justice Day. Er waren acties aan 17 trein-stations in Vlaanderen, twee stations in Brussel en twee stations in Wallonië. Met daaraan gekoppeld een centrale happening in Brussel.Met Tax Justice Day willen de initiatiefne-mers de gewone mensen feliciteren voor de manier waarop ze met hun werk het hele jaar door bijdragen tot het algemeen belang. Maar er is meer. De overheid moet ervoor zorgen dat iedereen naar draagkracht bij-draagt tot de collectieve dienstverlening. Op dat vlak schort er nog veel aan ons belas-tingstelsel. Een onrechtvaardigheid die Tax Justice Day in de verf wil zetten.Wil je meer weten over de campagne ‘Laat het grote geld niet ontsnappen’? Surf dan naar www.hetgrotegeld.be.  

Tax Justice Day werd voor het eerst georganiseerd in 2011.